1. • Exercio1. Páx 193
• a)Modelos de caixa negra. Repasade o concepto (páxina 12: punto 1.5).
• O ciclo da auga é un sistema de caixa pechada, o H20 cambia de fases e pode
estar compartimentada en diferentes formas: vapor, xeo ou líquida, pero sempre
mantendo un balance neto ao longo do tempo para o planeta Terra.
• b)O xa tan consabido ciclo da auga:
– Déixovos o esquema visto na clase: (Saber isto, paréceme de cultura xeral)

2. • c)A precipitación variará dependendo do tipo de clima que
estudemos, variando tamén ao longo do ano, xa que hai
estacións máis abondosas en choiva ca outras .
• A evapotranspiración dependerá en gran medida da
presencia ou non de plantas, así como da súa abundancia e
tipo. O clima influirá (no parámetro da Tª),a maior Tª,
maior evapotranspiración. (Pensade o sofocante que é
unha xungla e a enorme humidade ambiental presente).
• A infitración aumenta coa vexetación (xa que favorece
solos equilibrados), diminúe coa pendente (pois aumenta a
escorrentía de augas superficiais)e a permeabilidade do
solo (un solo arxiloso soeestar enchoupado en auga cando
chove e non permite case filtrar).
• A escorrentía aumenta ca pendente e a permeabilidade
dos estratos do solo como xa se comentou antes.
Aumentará tamén coas precipitacións, especialmente cos
augaceiros torrenciais e dependera do tipo de
clima.Diminúe co incremento en vexetación.

3. • d) A auga como recurso ate moi pouco considerábase nos países Europeos
como un ben ilimitado. Hoxe en día coa problemática do cambio global e a
desertización que están sufrindo xa algunhas rexións mediterráneas
considérase un ben escaso e preciado. Como recurso depende da cantidade
que está dispoñible para o home na superficie terrestre. O balance hídrico
acharémolo restándolle a evapotranspiración á precipitación.
• O uso xeral que se lle dá principalmente son: agrícola, urbán e industrial.
• e) Este aspecto xa está considerado, pois falamos del no tema anterior de
riscos xeolóxicos.Aínda así resumiríamolo do seguinte xeito:
• A sobreexplotación de acuíferos fai que as reservas subterráneas diminúan e
que tanto escorrentía superficial como evaporación aumenten. Un problema
engadido sería a salinización dos acuíferos preto das zona costeiras debido a
sobreexplotación do mesmo (unha problemática que estase a dar agora en
Menorca por exemplo).
• O exceso de irrigación nos campos de cultivo favorece a diminución da
infiltración debido á saturación dos solos e ao incrementa na evaporación.
• A construción de embalses provoca diminución da auga de escorrentía augas
abaixo da presa, (podendo afectar a microclimas). Na zona do embalse
aumentará a evaporación xa que hai maior superficie exposta a radiación solar
e non está protexida pola sombra dos bosques riparios.
• Se asfaltamos impermeabilizamos o solo o que diminúe a infiltración e
favorece a escorrentía superficial.

4. Exercicio Nº2. Páxina 194.
Ondas de radio. Raios X e gamma. Ultavioleta Visible Infravermellos

5. • A.1 : A razón da baixada
de presión radica en
que conforme
ascendemos en altitude
os gases da atmosfera
fanse cada vez máis
escasos e diminúen a
súa concentración. En
capas altas da
troposfera, a 10,000 m a
presión é 1/5 da
presión ao nivel do mar.

6. • A.2: Na troposfera existe un
gradiente vertical de Tª, polo cal
cada 100m diminúe a Tª 0’65ºC
(GVT). Tamén hai que recordar
que a Terra quéntase dende
abaixo cara arriba debido as
ondas infravermellas que son as
que quentan o aire.
• A.3. As nubes que acadan maior
altura teñen como límite
superior a tropopausa. (Aínda
que existen nubes
noctilucientes nas capas baixas
da estratosfera).
• Acadan a maior altura en zonas
ecuatoriais, xa que son as zonas
que reciben maior E solar, e por
tanto fórmanse masas de aire
quente con moita humidade
(debido a gran evaporación )
que poden ascender moito.

7. • B. A ionosfera está cargada positivamente. Débese a que as ondas
de raios X e gamma ionizan as moléculas de N2 e O2, convertíndoas
en ións de carga (+) e (-), de ese modo a ionosfera cargarase de
xeito (+) e a Terra de xeito (-).
• Ten un papel importante na transmisión das emisións de radio xa
que rebotan nesta capa, permitindo a comunicación entre puntos
moi distantes.
– Explicación pormenorizada:
• A razón pola que certas ondas rebotan nunhas capas e noutras son absorbidas
atopámola no feito de que a ionosfera compórtase como un plasma. (Un
plasma é un gas ionizado (debido as ondas antes mencionadas) cun número
suficientemente grande de partículas cargadas.
Unha característica importante dos plasmas é que as partículas que o
compoñen poden oscilar. Esta oscilación, que depende da concentración de
iones e da súa masa, está caracterizada por unha determinada frecuencia, que
se chama frecuencia de plasma).
• Se queremos propagar a través da ionosfera unha onda de radio, soamente
pode atravesala se a súa frecuencia é maior que a frecuencia do plasma. Se é
menor, a onda reflíctese. Polo tanto, se queremos enviar sinais a un satélite,
teremos que utilizar frecuencias relativamente altas, mentres que se
queremos comunicarnos cunha estación de radio que se atope bastante lonxe,
necesitaremos utilizar frecuencias máis baixas que a de plasma, para que as
ondas poidan reflectirse na ionosfera e volver á terra.

8. • Entre a ionosfera e a superficie terrestre
xérase un condensador eléctrico (ionosfera (+)
e Terra (-). Éste ten unha diferencia de
potencial equivalente a 3.105 voltios
• As treboadas cumplen unha laboura moi
importante recargando o condensador
terrestre.

9. • C. As radiacións de onda corta
fíltranse nas capas altas :
Exosfera-Ionosfera. Afecta a Tª,
posto que a absorción de este
tipo de ondas polos gases
presentes a incrementa
salientablemente.
• Os raios infravermellos e a luz
visible consegue chegar a o solo
da Terra. O ultravioleta se a
capa de ozono é operativa (nas
zonas polares existen buratos
na capa de ozono)debe filtralos.
• Se isto non fose así non
poderían coñecerse as formas
de vida actuais, xa que ao seren
as radiacións de onda corta tan
enerxéticas romperían as
moléculas dos seres vivos.

10. • Os meteoritos destrúense na mesosfera. Onde convértense en
masas incandescentes debido ao rozamento coas partículas da
capa, se disgregan e orixinan as coñecidas estrelas fugaces.
• Fai 65 millóns de un anos un anaco de cometa ou de meteorito,
duns 10 km de diámetro anos impactou sobre a superficie
terrestre. Isto provocou o brusco cambio climático que como
consecuencia (unha delas) a desaparición dos dinosaurios. Esta
extinción, aconteceu entre os periodos Cretáceo e Terciario.
De voltar a suceder, poderían alterarse novamente os ecosistemas
terrestres e a vida sobre a Terra tal e como actualmente se
coñece.
http://www.xtec.es/recursos/astronom/craters/r3s.htm

11. E. As auroras boreais fórmanse na Ionosfera nas zonas
polares, producidas polo choque dos e- provintes da
radiación solar contra as moléculas desta capa.
Ampliación:
Ocorren cando partículas cargadas (protóns e electróns)
procedentes do Sol, son guiadas polo campo magnético da
Terra e inciden na atmosfera preto dos polos. Cando esas
partículas chocan cos átomos e moléculas de osíxeno e
nitróxeno, que constitúen os compoñentes máis
abundantes do aire, parte da enerxía da colisión excita eses
átomos a niveis de enerxía tales que cando se desexcitan
devolven esa enerxía en forma de luz visible

12. • ExercicioNº3, páxina 194

13. • O sistema superficie – atmosfera si que
está en equilibio, pois 29%-29%= 0%
• O sistema respecto ao espacio:
• -30% (efecto albedo) + 66% (rad.onda
longa atmosf) + 4% (rad. Onda longa
terrest) =100%. Isto por tanto está
equilibrado co 100% que vimos que
obtiñamos nas entradas.
• e) ¿Qué é o efecto albedo?
• A reflexión da radiación solar ao incidir
sobre o planeta. As superficies claras
presentan maior albedo que as escuras:
as nubes, o xeo e a neve son as
superficies con maior albedo mentres
que os bosques ou os océanos teñen un
albedo inferior (Observar a figura
inferior). A Terra ten un albedo de ao
redor do 31,3% causado no seu maior
parte polas nubes e os casquetes
polares.
• O albedo terrestre procede nun 22,5%
das nubes e a difusión atmosférica, e un
8,8% da superficie terrestre.
• A deforestación masiva afectaría ao
albedo aumentando posto que as
puperficies núas son máis claras
comparativamente. Isto provocaría una
diminución na Tª media terrestre xa que
absorberíase menor radiación solar.

14. Exercicio 4. páx 199.
Altura GAS GVT Resultado
300
400
500 15 15
600
700
800
900
GAS= 1ºC/100m GVT=0,7ºC/100m
Altura GAS GVT Resultado
300
400
500 15 15
600
700
800
900
GAS= 1ºC/100m GVT= 1,2ºC/100m

15. Estabilidade atmosférica. GAS (0<GVT<1)
Descende
GVT
Ascende GAS
A masa de aire (GAS) ascenderá
900 ate os 500 m podendo haber
condicións de inestabilidade
aparecendo borrascas, a partir de
esa altura teremos condicións de
estabilidade e subsidencia.
Os contaminantes ascenderán aye
os 500 m favorecendo a dispersión
atmosférica.
300
11 18

16. Inestabilidade= GVT>GAS
Exercicio Nº 4.
A partir dos 500 m
prodúcense ascensos de
Ascende masas de aire (GAS) ate os
900 m. En superficie (ate
GVT os 500 m) non hai
Descende GAS movementos verticais
GAS=1ºC, GVT=1,2ºC tendo un anticiclón que
xenera un periodo de
900 estabilidade.
Xa que os contaminantes
non poden ascender
dende a superficie, non
haberá dispersión dos
mesmos, o que pode
acarrear unha
acumulación perigosa
dos mesmos.
300
11 18

17. Exercicio Nº 5.
• O GVT diminúe máis
lentamente. É dicir
que o GVT<GAS.
• A masa de aire que
ascende arrefíase
máis rápido que a Tª
exterior. Como
consecuencia non
poderá ascender
máis.
• Dase unha
condición de
estabilidade
anticiclónica.

18. • O aire exterior
arrefríase máis
rápido que a
masa de aire
interior, co cal
pode ascender.
• Polo tanto o
GVT>GAS
• Dase unha
situación de
inestabilidade
atmosférica que
pode orixinar
unha borrasca.

19. • Preto da superficie a
GVT <0, se é negativa
significa que hai unha
inversión térmica.
• Ascendendo en altura
a GVT volta a ser
positiva, situándose
paralela á dereita do
GAS, o que se
traducirá nunha
situación de
estabilidade.

20. • A inversión térmica vista
no caso anterior xérase
nunha altura maior.
• Dende a superficie ate o
punto onde se cortan as
rectas , no tramo de
inversión, teremos
condicións de
inestabilidade.
• A partires do punto
anteriormente citado
darase estabilidade posto
que xa non haberá máis
movimentos ascendentes
da masa de aire GAS.