Boletín exercicios T1: Materia, masa, volume, densidade.

1. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
1.Introduce no espazo en branco a palabra correcta: caixa, emocións, espazo, música, materia,
materiais, vista, volume.
Todas as cousas que ocupan un lugar no___________ son__________ . Podemos meter nun saco,
nunha________ ou nun frasco cousas__________ . As cousas non materiais, como a_________ ,
as__________ , etc. non podemos gardalas nun frasco ou unha caixa.
Hai algunhas cousas materiais que non podemos ver a simple_________ , como por exemplo o aire ou o
gas butano.
Todo o que é material ocupa un espazo, e a cantidade de espazo que ocupa é o que chamamos
__________________.
2. Cáles destas cousas son materia?.
Aire e nubes
Roupa dentro das maletas
Avión
Agasallos nunha maleta
Alegrarse por realizar unha viaxe as Illas Cíes
Bebida que serviron no avión
Saber pilotar un avión
Medo a viaxar en avión
Comida que serviron no avión
Recordar mentalmente unha viaxe en avión
3. O aire é materia??
4. Todas as cousas materiais son visibles?
5. Pensa en anacos de xiz branco de distintos tamaños e responde:
a) ¿Depende a cor dos anacos do seu tamaño? ¿Crees que todos pesarán o mesmo?
b) ¿Son todos os anacos da mesma cor?
c) ¿A cor é unha propiedade intensiva ou extensiva?
d) ¿Qué; é unha propiedade intensiva?
e) ¿Qué; é unha propiedade extensiva?
f) ¿Qué; propiedades do xiz branco son intensivas?
g) ¿Qué; propiedades do xiz branco son extensivas?

2. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
h) ¿O volume é unha propiedade intensiva ou extensiva?
6. Compreta cas seguintes palabras:
Fixamos, forma, intensivas, materiais, propiedades, recoñecer, tamaño
Podemos distinguir uns________ doutros se nos_________ nas súas propiedades .
Sabemos_____________ qué; é o aceiro, a madeira, o xiz e outros materiais grazas a que os
seus_________________ intensivas son sempre as mesmas, sexa cal sexa o_____________ ou
a________________ do anaco.
7. Dous obxectos feitos de madeira, dependen a cor e o brillo do tamaño que teñan?
8. Engade as palabras nos ocos:
comparar instrumento magnitude magnitudes medida número de veces patrón
Medir é ________algo cun modelo ou __________ establecido para descubrir o________ que o
contén.
Utilizando o___________ axeitado e un patrón de_________ establecido, podemos
medir___________ como a temperatura, a lonxitude, o tempo, etc.
_________ é todo aquilo que pode ser medido.
A masa dos corpos
A unidade principal para medir masas é o gramo.
Existen outras unidades para medir cantidades maiores e menores, as máis usuais son:
quilogramo kg 1000 g
hectogramo hg 100 g
decagramo dag 10 g
gramo g 1g
decigramo dg 0.1 g
centígramo cg 0.01 g
miligramo mg 0.001 g
Se queremos pasar dunha unidade a outra temos que multiplicar (se é dunha unidade maior a
outra menor) ou dividir (se é dunha unidade menor a outra maior) pola unidade seguida de
tantos ceros como lugares haxa entre elas.
Pasar 50 kg a dg.
Temos que multiplicar, porque o quilogramo é maior que o decigramo; pola unidade seguida
de catro ceros, xa que hai catro lugares entre ambos os dous.
50 kg · 10 000 =500 000 dm
Pasar 408 mg a dg
Temos que dividir, porque o miligramo é menor que o decigramo, pola unidade seguida de
dous ceros, xa que hai dous lugares entre ambos os dous.
408 : 100 =4.08 dm
Exemplos

3. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
Expresa en gramos:
5 kg 5 hm 7 dag 5 000 gr +500 gr +70 gr =5 570 gr
3 gr 2 cg 3 mg 3 gr +0.02 gr +0.003 gr =3.023 gr
25.56 dag +526.9 dm 255.6 gr +52.69 gr =308.29 gr
53 600 mg +9 830 cg 53.6 g +98.3 gr =151.9 gr
1.83 hg +9.7 dag +3 700 cg 183 gr +97 gr +37 gr =317 gr
Outras unidades de masa
Tonelada métrica
Utilízase para medir masas moi grandes.
1 t =1000 kg
O volumen dos corpos
A medida fundamental para medir volumes é o metro cúbico.
Outras unidades de volumes son:
quilómetro cúbico km3 1 000 000 000 m3
hectómetro cúbico hm3 1 000 000m3
decámetro cúbico dam3 1 000 m3
metro cúbico m3 1 m3
decímetro cúbico dm3 0.001 m3
centímetro cúbico cm3 0.000001 m3
milímetro cúbico mm3 0.000000001 m3
Observamos que dende os submúltiplos, na parte inferior, ata os múltiplos, na parte superior,
cada unidade vale 1000 máis que a anterior.
Polo tanto, o problema de converter unhas unidades noutras redúcese a multiplicar ou dividir
pola unidade seguida de tantos tríos de ceros como lugares haxa entre elas.
Exercicios:
Pasar 1.36 Hm3 a m3
Temos que multiplicar, porque o Hm3 é maior que o m3; pola unidade seguida de seis ceros,
xa que hai dous lugares entre ambos os dous.
1.36 · 1 000 000 = 1 360 000 m3
Pasar 15 000 mm3 a cm3
Temos que dividir, porque o mm3 é menor que o cm3, pola unidade seguida de tres ceros, xa
que hai un lugar entre ambos os dous.
15 000 : 1000 =15 cm3
Exemplos

4. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
Relación entre unidades de capacidade, volume e masa
Existe unha relación moi directa entre o volume e capacidade. 1 l é a capacidade que contén un
recipiente cúbico de 1 dm de aresta; é dicir, a capacidade contida nun volume de 1 dm3.
Tamén existe unha relación entre o volume e a masa de auga. 1 gr equivale a 1
centímetro cúbico de auga pura a 4 °C.
Capacidade Volume Masa de auga)
1 kl 1 m³ 1t
1l 1 dm3 1 kg
1 ml 1 centímetro cúbico 1 g
Exemplos
Expresa en litros:
23.2 m3 =23 200 dm3 =13 200 l
0.07 m3 = =70 dm3 =70 l
5.2 dm3 = =5.2 l
8 800 cm3 =8.8 dm3 =8.8 l
Exercicios de masa. Converte as seguintes unidades:
5 kg cg 3t kg
4,3 cg kg 3t hg
9000mg g 450g cg
9000000mg kg 90 kg g
10 dag cg 3,7 kg g
3,7 Kg hg 5356’7 kg t
Exercicios de volumen: Converte as seguintes unidades:
1m3 cm3 1000mm3 dam3
1m3 dam3 5,963Km3 m3
1m3 hm3 5dm3 l
5,93cm3 mm3 3,9m3 l
0’07dam3 m3 5L cm3

5. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
1000mm3 m3 1ml cm3
Lectura e Exercicios de densidade:
(Sacado de visionlearning.com o 3-10-2010 e traducido por Xacobo de Toro:
http://www.visionlearning.com/library/module_viewer.php?mid=37&l=s# )
Aló polo 250 a.C (máis ou menos), o matemático grego Arquímedes recibiu a tarefa de
determinar se un artesán defraudara o Rei de Siracusa cando cambiou unha medida de ouro na
coroa do Rei por unha de prata (sospeitando que deste xeito o orfebre se quedaba con parte do
ouro). Arquímedes reflexionou sobre o problema mentres se relaxaba nunha piscina. Aí deuse
conta que a auga se esparexía aos lados da piscina. Arquímedes
tivo unha epifanía (unha relevación). Deuse conta que a
cantidade de auga que se esparexía era igual en volume que o
espazo que o seu corpo ocupaba na mesma. De súpeto! este feito
deulle o método para diferenciar unha coroa de ouro e prata
dunha coroa de ouro puro. Xa que a medida da prata ocupa máis
espazo que o equivalente da medida de ouro, Arquímedes puxo
a coroa do artesán e outra coroa equivalente de ouro puro en
dous cubos de auga. Encontrou que se esparexía máis auga do
cubo cando a coroa do artesán estaba dentro. Resulta que o
artesán estivera a defraudar o Rei. A lenda di que Arquímedes
estaba tan entusiasmado co seu descubrimento que correu nu
polas rúas de Grecia berrando Eureka! Eureka! (A palabra grega
que significa “Atopeino”).
Arquímedes usara o concepto de densidade para expoñer esta
fraude. A densidade é unha propiedade física da materia que describe o grao de compactidade
dunha substancia. A densidade describe en que medida están unidos os átomos dun elemento ou
as moléculas dun composto. Mentres máis unidas están as partículas individuais dunha
substancia, máis densa é a substancia. Posto que as diferentes substancias teñen densidades
diferentes, as medidas da densidade son unha vía útil para identificar as substancias.
Por exemplo, como distinguir unha tonelada de plumas dunha tonelada de ladrillos se non
puideran ser vistas?
Unha tonelada de plumas ou ladrillos teñen unha masa idéntica de 1,000 Kg (unha tonelada ).
Non obstante, unha tonelada de plumas ocupa un volúmen de case 400,000, 000 millóns cm3
(máis ou menos o tamaño de 4 tractores), mentres que unha tonelada de ladrillos ocupa só
500,000 cm3 (máis ou menos o tamaño dunha televisión grande das vellas). Os ladrillos son máis
densos que as plumas porque a súa masa está contida nun volume máis pequeno. Esta relación
entre masa e volúmen dunha substancia é o que define a propiedade física da densidade.
Vexamos un exemplo. Un ladrillo típico ten unha masa de 2,268 g e ocupa un volume de 1,230
cm3. A densidade do ladrillo é por tanto:
2,268 g/1,230 cm3 =1.84 g/cm3
Mire a táboa aquí mostrada para ver exemplos das densidades de substancias comúns.
Densidade dealgunhas Substancias Comúns
Substancia Densidade (g/cm3)
Aire 0.0013
Plumas 0.0025

6. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
Madeira (Carballo) 0.6 - 0.9
Xeo 0.92
Auga 1.00
Ladrillos 1.84
Aluminio 2.70
Aceiro 7.80
Prata 10.50
Ouro 19.30
1.Densidade defínese como (suliña a correcta):
A B C D E F
d=m/v b)d= v/m D= m.v D D D=v.m
2. Atopa a densidade dos seguintes obxectos e ordeáos de maior a menor densidade
Obxecto: A B C D
m 5g 1000g 8’5 g 10 g
3 3 3
v 20 cm 10 cm 2,25 cm 10 cm3
3.a) Un cubo de aluminio de 225 cm3 ten una masa de 8.775 kg. ¿Cál é a densidade do aluminio?
Exprésao tamén en kg/m3 . b) Cál é a densidade dun obxecto de 5 cm3 e 500 g de masa?. C) e doutro
que ten de masa 7 kg e 5 cm3?. D) Cal de todos eles ten maior densidade?.
4.A maioría dos grandes barcos se constrúen con aceiro, pese ao cal flotan no mar. ¿Cómo pensas que
isto é posible?
5. Busca no libro cal é a densidade do aceite e da auga. Cando cociñas pasta na casa e engades aceite na
auga, que é o que acontece? Flota ou vaise ó fondo?. A qué pensas que se pode deber isto?
6. Completa a seguinte táboa, alí onde falten os valores correspondentes:
Densidade en kg/m3 Masa en kg Volume en m3
1200 5
2.5 0.005
0.136

7. Ciencias da Natureza 1º ESO. Profesor Xacobo de Toro. CPI Conde de Fenosa 2010/11
Tema 1. Definición e propiedades da materia. Boletín de exercicios.
1.Calcula a densidade dun obxecto que ten unha masa de 650 kg e ocupa un volume de 25 m 3.
2. Se un obxecto ten un volume de 105 m3 e unha masa de 2100 kg, que densidade ten? Sol =20 kg/ m3.
3. Calcula a densidade dunha materia que ten unha masa de 13450 gramos se ocupa un volume de 32
m3. Sol =0,42 kg/ m3.
4. Dado un obxecto cun volume de 3510 litros e unha masa de 12000 kg, descobre a súa densidade. Sol
=3418,80 kg/ m3.
5. Se un obxecto ten unha masa de 230 toneladas e ocupa un volume de 154030000 litros, cal é a súa
densidade? Sol =1,49 kg/ m3.
6. Que masa terá unha substancia que ten unha densidade de 53,2 kg/m3 se ocupa un volume de 35 m3?
Sol =1862 kg
7. Calcula a masa dunha substancia se ten un volume de 350 litros e unha densidade de 1,22 kg/ m 3. Sol
=0,427 kg
8. Calcula a masa dunha substancia se a súa densidade é de 320 kg/ m 3 e ocupa un volume de 0,023
Hm3. Sol =7360000 kg
9. Calcula o volume dunha materia que ten unha masa de 25000 kg e unha densidade de 20,2 kg/m 3. Sol
=1237,62 m3.
10. Se un obxecto ten unha densidade de 320 kg/m3 e unha masa de 10 toneladas, Que volume ten? Sol
=31,25 m3.
Sol =20 kg/ m3.