1. Hızlandırılmış Ameliyat Sonrası
İyileşme
Dr. Kaya YORGANCI
Genel Cerrahi ve Yoğun Bakım Uzmanı
Hacettepe Universitesi Tıp Fakültesi
Genel Cerrahi Anabilim Dalı
Ankara - Türkiye

2. Geçmiş
• Kolorektal cerrahi sonrası hastanede kalış
süresi ortalama 10–15 gün
• Ameliyathane ve yatak sıkıntısı
• Uzuuuun bekleme listesi
• Hızlandırılmış ameliyat sonrası iyileşme
Danimarka’da kolorektal cerrahi hastalarda
tanımlanmıştır

3. Geçmiş
• Komplikasyonsuz major bir karın errahi sonrası
hastayı hastanede tutan nedenler
– parenteral analjezi gereksinimi (ağrının
dinmemesi),
– Intravenöz sıvı (barsakların fonksiyon görmemesi),
– Yatağa bağımlılık (yetersiz mobilizasyon).

4. Hızlandırılmış ameliyat sonrası
iyileşme nedir?
• Perioperatif bakımın değişitirilmesi
• Hastanın cerrahi sonrası eniyi şekliyle normal
hayata dönmesi
• ‘Hızlandırılmış cerrahi’ kavramının yerine
nitelikli iyileşme kavramı
• ERAS Derneği ( www.erassociety.org )

5. • Hızlandırılmış iyileşme birçok alanda
kulanılmaktadır
– İngilterede kolorektal, ortopedik, jinekolojik ve
ürolojik cerrahide kullanılıyor.
• Hızlı derlenme
• Kaynakların etkin kullanımı
• Cerrah, anestezist, hemşireler, diyetisyenler ve
rahabilitasyon ekibinin sıkı ilişkisini gerektirir

7. Hızlandırılmış ameliyat sonrası
iyileşmenin bileşenleri

8. Multidisipliner ekibin üyeleri
• Hemşireler
• Diyetisyenler
• Fizyoterapistler
• Ağrı ekibi
• Ameliyathane ekibi
• Anestezistler
• Cerrahlar
• Hastane yönetimi
• İzleme ekibi

9. Yatış öncesi bilgilendirme ve
konsültasyon
• Detaylı ameliyat öncesi bilgilendirme ameliyat
sonrası derlenmeyi hızlandırır
• Özellikle titiz ve huzursuz hastalarda ağrı
kontrolü
• Ameliyat sürecinde ‘ne olacağı’’nın net
açıklanması
• Süreçte hastanın aktif rol alması sağlanmalı,
oral alım, mobilizasyon sürecinde

10. Preoperatif açlık ve metabolik
kondisyonun korunması
• Elektif cerrahide pulmoner aspirasyonun önlenmesi için
geceden aç bırakma standart yaklaşım idi.
– 2 saat öncesine kadar berrah diyet
– 6 saat öncesine kadar katı gıda alımı
• Hasta ameliyathaneye giderken metabolik olarak iyi durumda
olmalıdır, aç olmamalıdır.
– Karbonhidrattan zengin içecek geceden ve 2-3 saat öncesine kadar
verilmelidir.
• Ameliyat öncesi susuzluk, açlık ve anksiyete azalır
• Postoperatif insülin rezistansı azalır
• Anabolik durum korunur, azot ve protein yıkımı önlenir,
• Kas gücü korunur

11. Anestezi protokolleri
• The evidence to direct the choice of the optimal
anaesthetic method for ER procedures is complex and
controversial.
– However, it is rational to use short-acting agents (propofol,
remifentanil)
– Long-acting i.v. opioids (morphine, fentanyl) should be avoided.
– Shortacting inhalational anaesthesia is a reasonable alternative
to total intravenous anaesthesia.
• Mid-thoracic epidural catheter
– blocks stress hormone release and attenuates postoperative
insulin resistance
– Analgesia
– Prevents gut paralysis

12. Cerrahi Teknik
• Minimal invaziv cerrahi, mümkünse
• Titiz cerrahi teknik
– Daha az kanama
– Daha az Travma
– Doku ve organlara saygı
– Hipotermiden kaçınılmalı

13. Cerrahi kesiler
• Transvers veya eğri kesiler daha az ağrı ve
pulmoner komplikasyonlara neden olur
• Kesi uzunluğu hastanın derlenmesini etkiler

14. Multimodal ağrı tedavisi
• Sürekli epidural lokal anestezi
• NSAID’ler
• Opioidlerden kaçınılmalı

15. Erken oral alım teşvik edilmeli
• Postoperatif ileus yatış süresini uzatan önemli
bir neden
– Epidural analjezi
– Ameliyatta ve sonrasında sıvı yüklemesinden
kaçınılmalı
– Laparoscopik cerrahi tercih edilmeli
– Rutin nazogastrik tüpten kaçınılmalı
– Post-op bulantı ve kusma etkin tedavi edilmeli
– Oral alım teşvik edilmeli

16. Erken mobilizasyon
• Yatağa bağımlılık insulin rezistansını arttırır ve
kas kaybına neden olur
• Kas gücü kaybı, akciğer fonksiyonlarında
bozulma ve doku oksijenasyonunda azalmaya
neden olur
• Ameliyat günü yatak dışında 2 saat, daha
sonra günde 6 saat yatak dışında olmalı

17. Çıkış kriterleri
• Hastaneden çıkış kriterleri:
– Oral analjezik ile ağrı kontrol altında ise
– Katı gıda alıyor, iv sıvı almıyorsa
– Bağımsız hareketli veya ameliyat öncesi
durumunda ise
– Tmbu kriterleri karşılıyor ve eve gitmek istiyorsa.
• Hastaneden çıkarma planı ameliyat öncesi
başlar

19. Hızlandırılmış ameliyat sonrası
iyileşme
• Paradan tasarruf
• Kaynaklardan tasarruf
• Zaman kazandırır
• Komplikasyon hızında artma olmaz