2013.11.3

1. Зээлийн картын боломж давуу
талууд
Карт эзэмшигчийн хувьд
•Зөвшөөрөл авах, дансандаа хөрөнгө байршуулаж төлбөр хийх шаардлагагүй
•Хэрэглээний хүрээ өргөн
•Хүүгүй богино хугацааны зээл
•Аюулгүй байдал
•Худалдан авалтандаа тооцоотой хандах
Карт гаргагч байгууллагын хувьд
•Орлогоо өсгөх нэг арга зам
•Харилцагчдыг өөртөө татх нэг хэлбэр
•Нэр хүндээ дээшлүүлэх, хүмүүст таниулах бар нэг төрлийн сурталчилгаа
Үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллагуудын хувьд
•Үйлчилгээний соѐл, түргэн шуурхай,үйлчлүүлэгчдэд элдэв чирэгдэлгүй
•Цаг хугацаа, зардал хэмнэж, хөдөлмөр хөнгөвчилдөг
•Карт эзэмшигчдийг өөртөө татах
•Нэр хүнд борлуулалтаа өсгөх замаар орлогоо арвижуулдаг.

2. Кредит картаар хийх төлбөр
тооцооны дараалал
• ҮҮБ-д картаар төлбөр хийнэ.
• Шаардлагатай бол ҮҮБ карт эзэмшигчийн
банкнаас зөвшөөрлийн код авна.
• ҮҮБ-ын банк төлбөрийн баримтуудыг
өөрийн харъяа картын төвд өгч, улмаар карт
эзэмшигчийн дансанд бичилт хийгдэнэ.
• Карт эзэмшигчийн дансны бүртгэл, түүний
төлбөр сар бүрийн дансны хуулгаар карт
эзэмшигчид очино.

3. Картын хэрэглээний үзүүлэлт
Proportion of Card utilization
American express
Other
Master card
Visa card

4. Visa card
• Анх 1977 онд олон улсад хүлээн
зөвшөөрөгдсөн. ОУ-ын Visa-ийн
удирдлагын төв АНУ-ын Калифорни
мужийн Сан Франциско хотын ойролцоо
байрладаг ба Ази, Номхон
далай, Канад, Төв ба зүүн европ, Ойрх
Дорнод болон Африк, Европын орнууд
гэсэн 6 бүс нутагт хуваагдаж үйл
ажиллагаагаа явуулж байна. Картын дугаар
нь 4-өөр эхэлдэг.

5. • Visa-ийн уриа The world best way to pay and be
paid.
Visa карт нь 1 тэрбум орчим хэрэглэгч, 21 мянган
гишүүн байгууллагатай бөгөөд Visa картын
компаниуд нь карт гаргах эрхээ бусад улс орны
банкуудад худалддаг. Уг эрхийг худалдаж
авсан банк нь картыг гаргахдаа анхдагч
компанийн зохиосон таних
тэмдэг, эмблем, картын дугаар стандарт
хэмжээг өөрчлөхгүйгээр картан дээрээ шууд
тусгасан байх ѐстой.

6. Visa Картын ангилал
•
•
•
•
Visa classic, Visa gold, Visa purchasing
Visa corporate, Visa business, Visa debt
Electron, Interlink, Visa cash,
Smart, Visa secured Card

7. Master card
• Master card нь дэлхийд хамгийн өргөн
хэрэглэгддэг зээлийн карт бөгөөд анх 1966
онд Interbank card association буюу хожим
нь Master card хэмээн нэрлэгдэх болсон
нийгэмлэг байгуулагдаж байжээ. Master
card нь 700 сая гаруй карт эзэмшигчтэй, 25
сая орчим үйлчилгээний цэгтэй. Картын
дугаарын эхний хоѐр орон нь 51-58 хооронд
байдаг.

8. Мастер картын төрөл
•
•
•
•
•
The associates master card
AT&T universal master card
Capital one master card
Citibank master card
World master card

9. American express card
• American Express компани нь 1958 оноос
эхлэн American Express картыг өөрийн
салбар банкуудаар олгосон бөгөөд
өнөөдрийн байдлаар дэлхийн 160-аад оронд
салбар төлөөлөгчийн газартай, 40 сая гаруй
карт эзэмшигчтэй, 3,5 сая гаруй үйлчилгээ
үзүүлэгч байгууллагатай. Картын дугаар нь
37,34 гэсэн цифрээр эхэлдэг.

10. American express card-ийг
-Хувь хүний
• Энгийн
• Алтан
• Цагаан алтан
-Байгууллагын
• Энгийн
• Алтан

11. JCB карт
• JCB International co Inc нь Японы олон
улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн нэр хүнтэй
картын компани юм. Удирдах төв нь Японы
Токио хотод байдаг. 1981 оноос олон улсад
үйл ажиллагаагаа өрнүүлсэн. Кредит карт
гаргах, санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэх хоѐр
төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг. Гадаадын
160 гаруй оронд салбартай, олон сая
хэрэглэгчтэй. Картын дугаарын эхний хоѐр
орон нь 35.

12. JCB картын ангилал
•
•
•
•
•
•
•
•
Классик карт
JCB алтан карт
JCB Nexus Карт
JCB үндсэн карт
JCB карт
JCB эмэгтэйчүүдийн карт
JCB J-1 карт
JCB корпорацийн карт

13. EFTPOS
Electronic funds transfer at point of sale
Бэлэн мөнгийг орлох орчин үеийн хамгийн
боловсронгуй хэлбэр. Энэ нь нөөцийг электрон
хэлбэрээр борлуулалтын тухайн цэгт
шилжүүлэх зориулалттай бөгөөд банк
харилцагчиддаа супермаркет, ресторан зэрэг
газруудад ваучер ашиглалгүйгээр мөнгө төлөгч
ба мөнгө хүлээн авагчийн банкинд гүйлгээ
хийх төлбөрийн систем юм.

14. EFTPOS-ийн ашигтай талууд
• Бусад картуудаас түргэн үйлчилгээ явуулдаг буюу
төлбөр хийхэд 28 секунд зарцуулагдаж байна.
• Бэлэн мөнгөөр гүйлгээ хийхэд гардаг бүхий л
бэрхшээлүүдийг арилгадаг.

15. ЧЕК
Чек – анхны шаардлагаар тодорхой хэмжээний мөнгийг
төлөхийг шаардсан нөхцөлт бус бичгэн захиалга
Чек гэдэг нь чек бичигчээс өөрийн төлбөл зохих тодорхой
хэмжээний мөнгийг төлөхийг зөвшөөрч банкинд өгсөн
төлбөрийн даалгавар юм.

16. Чек бичигч – худалдан авагч, чекийн
төлбөр төлөх үүрэг гүйцэтгэгч
Чек хүлээн авагч – үйлчилгээ үзүүлэгч
байгууллага
Чек гаргагч – банк

17. ЧЕКИЙН АНГИЛАЛ
Шилжүүлэх аргаар нь:
Энгийн - Энэ чекийг эзэмшигчийн
банкинд төлбөрийн болон клирингийн
зориулалтаар гардуулж болдог.
Нэрийн- Төлбөр зөвхөн хууль ѐсны
гардуулагч руу хийгдэх ба нэрийг нь
бичгээр зөвшөөрч шилжүүлж болно.

18. ЧЕКИЙН АНГИЛАЛ
Чекийг гаргагчаар нь:
Хувийн - банкаар үйлчлүүлэгч хувь хүн болон байгууллага
өөрийн банкиндаа чек гаргах хүсэлт тавьж хувьдаа чек
нээлгэхийг хэлнэ. Энэ тохиолдолд хувь хүн болон байгууллага
нь өөрийн гарын үсгийг баталгаажуулсан байх ѐстой.
давуу тал:
Уг чекээр төлбөр тооцоо хийж байгаа үед өөрийн банкинд
чекийг хүлээн автал импортлогчийн данснаас хасалт
хийгддэггүй.
сул тал:
Бенифициар мөнгийг удаан хугацаанд хүлээн авдаг.

19. ЧЕКИЙН АНГИЛАЛ
Чекийг гаргагчаар нь:
Банкны- аль нэг банкны нэр дээр бичигддэг.
 Банкууд чекээ –драфт
 Нэрийн чек хэлбэрээр үргэлж гаргадаг.
давуу тал:
Гадаад валютын чекийг банк харилцагч банкныхаа нэр дээр
гаргадаг. Энэ нь хувийн чекийг бодвол түргэн төлөгддөг.
сул тал:
Хэрэв чек алдагдвал бенифициар асуудлыг шийдтэл төлбөрөө
хүлээх болдог.

20. ЧЕКИЙН АНГИЛАЛ
• Бэлэн мөнгөний чек нь бэлэн мөнгөөр тооцоо
хийгддэг
• Тооцооны чек нь зөвхөн дансны тооцоогоор
төлбөр хийгддэг.

21. ЧЕКЭНД ТАВИГДАХ ШААРДЛАГУУД
• Төлбөр хийх боломжтой байх
• Чекэнд зурах гарын үсэг, тамга, тэмдгийн маягтыг
зохих ѐсоор баталгаажсан байх
• Цуцлагдахгүй гэдэг нь баталгаажсан байх
• Зээлийн хөрөнгөөр нээж байгаа бол зээл олгосон
тухай зээлийн ажилтны тэмдэглэл байх ѐстой

22. Чек ашиглахад баримтлах зарим
•
•
•
•
•
Хэрэглэхийн өмнө бүх маягтыг дугаарласан байх
Үзгэн балаар бичих
Цоожтой саванд хадгалах
Алдагдсан тохиолдолд банкинд яаралтай мэдэгдэх
Чек олгохын өмнө хөндлөн зураас татах г.м.

23. Чекийн төлбөр хийхийг зогсоох
• Чек бичигчийн тушаалаар
• Чек бичигч нь сэтгэцийн өвчтэй нь
нотлогдсон
• Чек бичигч нь нас барсан
• Чек бичигч байгууллага
дампуурсан, төлбөрийн чадваргүй нь
батлагдсан.
• Гарын үсэг дуурайлган зурсан.

24. ВЕКСЕЛЬ
• "Вексель" гэж төлбөр хариуцагчаас тодорхой
хэмжээний мөнгөн хөрөнгийг тогтоосон хугацаанд
ямар нэгэн нөхцөл болзолгүйгээр үл маргалдах
журмаар вексель эзэмшигчид төлөхийг харилцан
тохиролцож баталсан төлбөрийн баримтыг хэлнэ.
Вексель нь төлбөр тооцооны үнэт цаас мөн.
• "Вексель
бичигч"
гэж
тухайн
векселийг
бичсэн иргэн ба хуулийн этгээдийг хэлнэ.

25. ВЕКСЕЛЬ
"Энгийн вексель бичигч" гэж нийлүүлсэн
бараа, үзүүлсэн ажил, үйлчилгээний төлбөрийг
тогтоосон
хугацаанд
нь
бэлтгэн
нийлүүлэгч, ажил, үйлчилгээ үзүүлэгчид төлөхийг
баталж вексель бичсэн төлбөр хариуцагчийг хэлнэ.
 "Шилжих вексель бичигч" гэж вексельд заасан
төлбөрийг
вексель
эзэмшигчид
төлөхийг төлбөр хариуцагчаас нэхэмжилж байгаа
этгээдийг хэлнэ.


26. ВЕКСЕЛЬ
• "Вексель эзэмшигч" гэж уг векселиэр гэрчлэгдсэн
эрхийг эзэмшиж байгаа иргэн
ба хуулийн
этгээд
бөгөөд нийлүүлсэн бараа, үзүүлсэн
ажил, үйлчилгээнийхээ төлбөр нэхэмжлэгчийг
хэлнэ.
• "Векселийг шилжүүлэгч" гэж тухайн вексельд
дамжуулах бичилт хийж түүгээр гэрчлэгдсэн эрхээ
өөр этгээдэд шилжүүлж буй вексель эзэмшигчийг
хэлнэ.

27. ВЕКСЕЛИЙН АНГИЛАЛ
• Агуулгын хувьд:
– ААН-үүдийн бичсэн таваарын вексель
– Банкны мөнгөн хэлбэртэй вексель
• Эзэмшигчийн нэр, хаягийг бичсэн эсэхээс хамааран:
– Нэрлэсэн вексель
– Нэхэмжилсэн вексель

28. ЭНГИЙН ВЕКСЕЛЬ
Төлбөр хариуцагч нь тогтоосон хугацааны
дараа тодорхой хэмжээний мөнгийг төлбөр
нэхэмжлэгчид төлөхийг батлан бичсэн өрийн
бичиг.

29. ЭНГИЙН ВЕКСЕЛЬ
ХУДАЛДАН АВАГЧ
1
ХУДАЛДАГЧ
2
3
4
5
ХУДАЛДАН
АВАГЧИЙН
БАНК
6
ХУДАЛДАГЧИЙН
БАНК
1. Гэрээ
2. Бараа ачуулна
3. Вексель
шилжүүлнэ.
4. Векселээ
төлбөр
хийлгэхээр
банкинд өгнө.
5. Мөнгө
шилжүүлнэ
6. Векселийн
төлбөрийг
хийнэ.

30. ШИЛЖИХ ВЕКСЕЛЬ
Вексель бичигч тодорхой хэмжээний
мөнгөн хөрөнгийг тогтоосон хугацаанд
гуравдагч
этгээдэд,
эсхүл
вексель
эзэмшигчид төлөхийг төлбөр хариуцагчид
даалгаж бичсэн векселийг шилжих вексель
гэнэ.

31. ШИЛЖИХ ВЕКСЕЛЬ
БАРААНЫ АЧИЛТ
1
ХУДАЛДАН АВАГЧ
2 ВЕКСЕЛЬ БИЧИЖ ӨГНӨ
ВЕКСЕЛИЙГ ТӨЛБӨРИЙГ
ЗӨВШӨӨРҮҮЛЭХЭЭР ӨГНӨ
ХУДАЛДАГЧ
5
ВЕКСЕЛИЙГ
ТӨЛБӨРИЙГ
ЗӨВШӨӨРНӨ
ТӨЛБӨРТ ТАВИНА
6
ТӨЛБӨР ХИЙНЭ
4
3ДАГЧ ЭТГЭЭДЭД
ТӨЛБӨР ХИЙХ ТУХАЙ
МЭДЭГДЭНЭ.
3
6
ХУДАЛДАН АВАГЧИД ӨР
ТӨЛБӨРТЭЙ ЭТГЭЭД