1. ХИМИЙН ЭЛЕМЕНТ ТЭМДЭГ
Хичээлийн зорилго
・ Өргөн хэрэглээний 30
элемент
・ Элементийн тэмдэг дуудлага
・ Элементийн хэрэглээ
・ Бататгал

2. Хичээлийн зорилт:
1 Химийн цагаан толгой мэдэх
2 Химийн тэмдэг дуудлага сурах
3 Химийн элемент тэмдэглэл гээг ашиглах

3. 1 Hydrogenium H 1 Öü
2 Helium He 4
3 Lithium Li 7 Öü
4 Beryllium Be 9 Ö†
5 Borum B 11 Ö°
6 Carboneum C 12 Ö†,Ö¢
7 Nitrogenium N 14 Öü,Ö†,Ö°,Ö¢,Ö£
8 Oxygenium O 16 Ö†
9 Fluorum F 19 Öü
10 Neon Ne 20
11 Natrium Na 23 Öü
12 Magnesium Mg 24 Ö†
13 Aluminium Al 27 Ö°
14 Silicium Si 28 Ö¢
15 Phosphorus P 31 Ö°,Ö£
16 Sulfur S 32 Ö†,Ö¢,Ö§

4. 17 Chlorum Cl 35.5 Öü,Ö°,Ö£
18 Argon Ar 40
19 Kalium K 39 Öü
20 Calcium Ca 40 Ö†
21 Chromium Cr 52 Ö†,Ö°,Ö§
22 Manganum Mn 55 Ö¢,Ö•
23 Ferrum Fe 56 Ö†,Ö°
24 Niccolum Ni 59 Ö†
25 Cuprum Cu 64 Öü,Ö†
26 Zincum Zn 65 Ö†
27 Bromum Br 80 Öü,Ö°,Ö£,Ö•
28 Argentum Ag 108 Öü
29 Stannum Sn 119 Ö¢
30 Iodum I 127 Öü,Ö°,Ö£,Ö•
31 Baryum Ba 137 Ö†
32 Plumbum Pb 207 Ö†,Ö¢

5. Одоо үед химийн 110 элемент
нээгдээд байна. Нар, дэлхий,
ургамал амьтан, хүний бие өөрөөр
хэлбэл, байгаль ертөнц бүхэлдээ
эцсийн эцэст 110 дүрсийн атом
буюу химийн элементүүдээс
бүрэлдэн тогтдог.

6. XIX зууныг хүртэл химичид
элементүүдийг янз бүрээр дүрсэлж
байсан.
☿
♃ ♀ ♄

7. Элемент бүрийг тодорхой нэрээр
нэрлэхийн зэрэгцээгээр латин
нэрийн эхний нэг нэг буюу хоёр
үсгээр тэмдэглэдэг.
Au Ag Fe ☿ Hg
♃ Sn ♀ Cu ♄ Pb

8. Элемент бүрийг тодорхой нэрээр
нэрлэхийн зэрэгцээгээр латин
нэрийн эхний нэг нэг буюу хоёр
үсгээр тэмдэглэдэг.
Үүнийг нь химийн тэмдэг гэнэ.
Au Ag Fe ☿ Hg
♃ Sn ♀ Cu ♄ Pb

9. Шведийн эрдэмтэн Я.Берцелиусийн
саналыг үндэслэн химийн тэмдэгийн
хэрэглэх болсон. Химийн тэмдэг нь
тухайн элементийн нэг л атомыг
илэрхийлдэг.
Au Ag Fe ☿ Hg
♃ Sn ♀ Cu ♄ Pb

10. ХИМИЙН ЭЛЕМЕНТ
– Цөмийн цэнэгээрээ ижил
атомуудын тодорхой дүрсийг
хэлнэ.

11. ЭЛЕМЕНТ
МЕТАЛЛ
МЕТАЛЛ МЕТАЛЛ БИШ
МЕТАЛЛ БИШ МЕТАЛЛОИД
МЕТАЛЛОИД ИНЕРТИЙН ХИЙ
Na, K, Ca, Al…
Na, Ca, Al… S, C, O, I…
S, C, O, I… As, Si…
As, Si… He, Ne, Ar, Kr,
Цахилгаан, Цахилгаан
Цахилгаан Металл,металл
Металл,металл Xe, Rn
дулаан
дулаан дамжуулдаггүй.
дамжуулдаггүй. бишийн завсрын
дамжуулдаг.
дамжуулдаг. Гялалзсан байр эзэлдэг
байр
Гялалзсан.
Гялалзсан. өнгөгүй.
өнгөгүй. элементүүд
элементүүд
Зөөлөн,
Зөөлөн, хамаарна.
бутрамхай.
бутрамхай.

12. QuickTime˛ Ç∆
êLí£ÉvÉçÉOÉâÉÄ
ǙDZÇÃÉsÉNÉ`ÉÉÇå©ÇÈÇΩÇflÇ…ÇÕïKóvÇ≈Ç∑ÅB

13. Элементүүдийн Ç∆ QuickTime˛ химийн тэмдэг
êLí£ÉvÉçÉOÉâÉÄ
бол химийн хэлний цагаан
ǙDZÇÃÉsÉNÉ`ÉÉÇå©ÇÈÇΩÇflÇ…ÇÕïKóvÇ≈Ç∑ÅB
толгой юм.

14. ЭЛЕМЕНТ ~50
Биогенийн ~25 Биогенийн биш
~25
Макро Микро
~11 ~14
үндэсн: бусад: тогтоогдсон: судлагдаж буй:
C,H,N,O,S,P Ca,Mg,Na,K, Cu,Mn,Fe,Zn Cr,Ni,V,Sn
Cl Mo,F,I,Se As,Si

15. Тест 1
1 Химийн элементийн хэд англдаг ве?
а:4 б:3 в:2 г:5
2 Хүчилтөрөгч ямар элемент ве?
а:металл б:металл биш в:металоид г:инертийн хий
3 Устөрөгч химийн тэмдэг аль нь вэ?
а:О б:N в:H г:Fe
4 элементийн тэмдэг анх хэн санаачилсан ве?
а:Менделеев б:Ломоносов в:Фарадей г:Берцелиус

16. Тестийн хариу
1 Химийн элементийн хэд англдаг ве?
а:4 б:3 в:2 г:5
2 Хүчилтөрөгч ямар элемент ве?
а:металл б:металл биш в:металоид г:инертийн хий
3 Устөрөгч химийн тэмдэг аль нь вэ?
а:О б:N в:H г:Fe
4 элементийн тэмдэг анх хэн санаачилсан ве?
а:Менделеев б:Ломоносов в:Фарадей г:Берцелиус

17. Гэрийн даалгавар
– Элементүүдээ цээжил
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.

18. ХИМИЙН ЭЛЕМЕНТ ТЭМДЭГ
QuickTime˛ Ç∆
êLí£ÉvÉçÉOÉâÉÄ
ǙDZÇÃÉsÉNÉ`ÉÉÇå©ÇÈÇΩÇflÇ…ÇÕïKóvÇ≈Ç∑ÅB
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.