1. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
•Danh pháp IUPAC: Cácbon mônôxít
•Tên khác: cácbon ôxít
ôxít cácbon
khí than
•Công thức phân tử: CO
•Phân tử gam: 28,01 g/mol
• Biểu hiện: Chất khí không màu, không mùi

2. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Cấu trúc của phân tử CO được mô tả tốt nhất dựa theo
thuyết quỹ đạo phân tử. Độ dài của liên kết hóa học
(0,111 nm) chỉ ra rằng nó có đặc trưng liên kết ba một
phần. Phân tử có mômen lưỡng cực nhỏ (0,112 Debye
hay 3,74x10-31 C.m) và thông thường được biểu diễn
bằng 3 cấu trúc cộng hưởng:

3. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Lưu ý rằng quy tắc octet (quy tắc bộ tám) bị vi
phạm đối với nguyên tử cacbon trong hai cấu
trúc thể hiện bên phải.
 Nó thể hiện tính khử trong một số phản ứng với
các ôxít kim loại có độ hoạt động hóa học yếu ở
nhiệt độ cao, chẳng hạn ôxít đồng (II), theo phản
ứng sau:
 CO + CuO = CO2 + Cu

4. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 - Cacbon monoxit (CO): CO được hình thành do việc đốt
cháy không hết nhiên liệu hoá thạch như than, dầu và một
số chất hữu cơ khác. Khí thải từ các động cơ xe máy là
nguồn gây ô nhiễm CO chủ yếu ở các thành phố. Hàng
năm trên toàn cầu sản sinh khoảng 600 triệu tấn CO. CO
không độc với thực vật vì cây xanh có thể chuyển hoá CO
=> CO2 và sử dụng nó trong quá trình quang hợp. Vì vậy,
thảm thực vật được xem là tác nhân tự nhiên có tác dụng
làm giảm ô nhiễm CO. Khi con người ở trong không khí
có nồng độ CO khoảng 250 ppm sẽ bị tử vong

5. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 - Khí sinh ra từ cái bếp lò, nhất là cái bếp lò đốt bằng
than (như than tổ ong, than đá cục v.v...) có chứa rất
nhiều chất khí độc hại như NOx, SO2, CO, CO2 v.v...
 Xét về mức độ độc hại thì thấy CO2 chỉ có tính
không duy trì sự sống (gây ngạt), các khí còn lại đều
có độc tính cao. Tuy nhiên NOx và SO2 là các loại
khí có mùi nên dễ phát hiện, còn lại CO lại là một khí
cực độc nhưng không mùi, nên khí này là nguyên
nhân của rất nhiều ca ngộ độc gây chết người ở nhiều
nơi trên thế giới.

6. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Bình thường trong bầu khí quyển luôn luôn chứa
một lượng nhỏ CO (cả bầu khí quyển trái đất ước
tính chứa 60.000.000 tấn CO ở bất kỳ thời điểm
nào) và thực tế nồng độ CO chỉ bằng cỡ 1/1000
nồng độ CO2. Người ta cho rằng CO sinh ra trong
tự nhiên là từ các núi lửa và từ một số quá trình
quang hóa học, trong đó ozon (O3) oxy hóa mêtan
(CH4) trong không khí.

7. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Hoạt động của con người là nguồn bổ sung quan
trọng CO vào khí quyển. Hàng năm loài người
trong hoạt động của mình đã thải vào khí quyển
550 triệu tấn CO (trong khi các quá trình tự nhiên
chỉ thải 3,8 triệu tấn CO), trong đó 60 - 70% lượng
này là từ khói thải ô tô. Tại một số thành phố lớn
có lúc nồng độ CO đo được trên 100 ppm trong
không khí. Trong những phòng kín nếu người ta
đốt lò hoặc hút thuôc lá thì nồng độ CO có thể rất
cao đến mức đủ đầu độc con người

8. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 CO là một loại khí rất độc. Cũng tương tự oxy, CO tạo phức 6
phối từ với Fe(II) trong hemoglobin. Hơn nữa phức này lại rất
bền, bền hơn phức giữa hemoglobin và oxy 300 lần nên nó kế
hợp dễ dàng với hemoglobin trong máu và làm hồng cầu không
còn khả năng vận chuyển oxy đi nuôi cơ thể gây cho cơ thể bị
ngạt.
 Như vậy để oxy có thể "tranh chấp" được với CO, nồng độ (hay
áp suất) của oxy trong khí thờ phải lớn hơn của CO 300 lần.
Điều này có nghĩa là nếu coi nồng độ oxy trong khí quyển là
20% thể tích, thì nồng độ CO cực đại chỉ được phép:
 P(CO) = 20%=0,066% thể tích (hay 660ppm) 300 lần.

9. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Ngoài phục thuộc vào nồng độ CO trong không khí,
sự bão hòa CO trong máu phụ thuộc vào mức độ thờ,
thở càng mạnh thì bão hòa càng nhanh. Với những
người sống lâu trong bầu không khí có chứa CO sẽ bị
nhiễm CO mạn tính, nghĩa là trong máu luôn luôn tồn
tại nồng độ phức CO ở mức cao. Qua kiểm tra người
ta thấy những người công nhân có hút thuốc lá, nồng
độ Hb - CO trong máu thường xuyên ở mức 5% trong
khi nếu không hút thuốc, con số này chỉ vào cỡ 1,5%.

10. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 - Trong điều kiện tự nhiên, CO có hàm lượng rất
nhỏ, khoảng 0,1 - 0,1 ppm. Nguồn gốc tự nhiên của
nó còn chưa biết hết. Núi lửa, sự dậy men ở môi
trường hiếm khí, sấm chớp, cháy rừng là nguồn chủ
yếu của CO.
 Các sinh vật biển cũng có vai trò đáng kể. Các tảo
nâu như Fucus và Neocystis, sứa Physalia physalis
và các sứa ống khác cũng có chứa CO với lượng
đáng kể. Ngoài ra thực vật cũng tạo ra CO khi các
tinh dầu thực vật bị oxyd hoá.

11. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 Mặc dù vậy, sự đốt nhiên liệu do con người
vẫn là nguồn ô nhiễm chủ yếu. Ðộng cơ xe
hơi là nguồn thải chính của CO. Chỉ riêng Hoa
Kỳ, trong những năm 1970, có đến hơn 67
triệu tấn khí CO thải vào không khí do xe hơi
hàng năm. Ngoài ra, sự đốt than đá, củi và sự
cháy rừng cũng là nguồn thải CO do con
người.

12. CÁC KHÍ GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ
1. KHÍ CO
 CO có nhiều tác động khác nhau lên sinh vật. Liều quá
cao sẽ gây độc cho thực vật vì ngăn chặn quá trình hô
hấp. Ðộng vật máu nóng rất mẫn cảm với CO, vì CO
kết hợp với hemoglobin, tạo thành
carboxyhemoglobin, làm các tế bào thiếu oxygen, gây
ngạt thở. Hít không khí ô nhiễm 6,4 x 1000 ppm CO
trong vòng 2 phút gây nhức đầu và choáng váng, trong
vòng 15 phút có thể bất tỉnh và tử vong. Liều 100ppm
CO được xem là giới hạn tối đa cho phép (Ramade,
1987).