อีเลิร์นนิงคอร์สเเวร์ : แนวคิดสู่การปฎิบัติ สำหรับการเรียนการสอนอีเลิร์นนิงในทุกระดับ

1. 1. ความเปนมาของบทเรียนอิเล็กทรอนิกสทางการศึกษา
2. ทฤษฎีทางการศึกษาสําหรับการออกแบบบทเรียนอิเล็กทรอนิกสทางการศึกษา
3. องคประกอบของบทเรียนอิเล็กทรอนิกสทางการศึกษา
4. กรณีศึกษาการออกแบบบทเรียนอิเล็กทรอนิกสทางการศึกษา
ในวงการศึกษาในปจจุบัน คําวาอีเลิรนนิง (E-Learning) ไดรับการกลาวถึงอยางแพรหลาย
อีเลิรนนิงเปนการเรียนการสอน ที่รวมถึงการถายทอดเนื้อหา การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ตลอดจน
การวัดและประเมินผล ผานตัวอักษร ภาพนิ่ง ผสมผสานกับการใชภาพเคลื่อนไหว วีดิทัศน และเสียง โดย
อาศัยเทคโนโลยีของเว็บในการถายทอด ดังนั้น จึงอาจกลาวไดวาบทเรียนอิเล็กทรอนิกสที่มีคุณภาพในการ
เรี ย นรู จึ ง มี ค วามสํ า คั ญ เนื่ อ งจากเป น การทดแทนเนื้ อ หาในชั้ น เรี ย นผ า นรู ป แบบการนํ า เสนอที่ มี
ประสิทธิภาพ ดวยการออกแบบตามหลักการเรียนรู หลักการออกแบบ อันจะสงผลตอประสิทธิผลทางการ
เรียนตอไป
ความเปนมาของบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (e-learning courseware)
1
ทางการศึกษา
อีเลิรนนิงไดแพรกระจายสูการศึกษาในทุกระดับ ดวยสาเหตุท่ีวาการเรียนรูในรูปแบบนี้มีความ
ยืดหยุนสูงสําหรับผูสอนในการบูรณาการเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาเขาไปในกระบวนการเรียนการสอน
และยังลดขอจํากัดของความพยายามที่จะใชเทคโนโลยีท่ีมีอยูไมวาจะเปน สื่อการเรียนรูอิเล็กทรอนิกสตางๆ
(Courseware/Learning Object) และระบบเครือขายคอมพิวเตอรเพื่อการสื่อสาร (Computer Mediated
Communication) ในเรื่องของการออกแบบเฉพาะตัวเพื่อใหเหมาะสมกับผูเรียนรายบุคคลมากที่สุด โดยการ
เรียนการสอนแบบอีเลิรนนิงหรือออนไลนเต็มรูปแบบที่เนนในเรื่องของการเรียนการสอนที่ไมมีขอจํากัดของ
เวลาและสถานที่นั้น ยังมีขอจํากัดในเรื่องของชองวางในการติดตอสื่อสารระหวางกันทั้งกับผูสอนและผูเรียน
และผูเรียนดวยกันเอง
อีเลิรนนิงคอรสแวร : แนวคิดสูการปฏิบัติ สําหรับการเรียนการสอนอีเลิรนนิงในทุกระดับ 1

2. ดังนั้น การเรียนการสอนแบบผสมผสานจึงเขามาเปนตัวเลือกหนึ่ง โดยการเรียนการสอนแบบ
ผสมผสาน (Hybrid/Blended Learning) ถือวาเปนระบบการเรียนที่ผสมผสานจุดเดนของการเรียนการสอน
ในชั้นเรียนและการเรียนการสอนดวยเทคโนโลยีคอมพิวเตอรผานเครือขายอินเทอรเน็ต ทั้งในดานการ
นําเสนอเนื้อหาและการเขารวมกิจกรรม สาเหตุสําคัญที่ทําใหการเรียนการสอนในรูปแบบนี้เปนที่นิยมอยาง
แพรหลายคือการที่ผูสอนสามารถกําหนดการเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เพิ่มกลยุทธการเรียน
การสอนโดยใหผูเรียนเปนศูนยกลาง ผูเรียนสามารถเขาถึงและศึกษาขอมูลเนื้อหาการเรียนการสอนเมื่อใด
และเวลาใดก็ได การใหผูเรียนมีสวนรวมในการเรียนรวมทั้งการแลกเปลี่ยนความรูความคิดระหวางผูเรียนทั้ง
ในหองเรียน และสามารถตอยอดไดผานสังคมการเรียนรูออนไลน ดังนั้น เวลาที่มีคาในชั้นเรียนผูสอน
สามารถฝกทักษะตางๆ ตลอดจนเสริมสรางเจตคติทางการเรียนที่จําเปน และการพัฒนาทักษะการคิดของ
ผูเรียนในเรื่องของการพัฒนาและใชเพื่อการตัดสินใจ การแกปญหาตางๆ เชนกิจกรรมกรณีศึกษา โดยการ
ออกแบบการเรียนการสอนในรูปแบบนี้โดยมากจะประกอบดวย 6 ขั้นตอนคือ 1) การวิเคราะหความตองการ
จําเปน 2) กําหนดวัตถุประสงคของหลักสูตร 3) การออกแบบหลักสูตรแบบผสมผสาน 4) การออกแบบการ
เรียนการสอนแบบผสมผสานในรายวิชาตางๆ 5) การทดลองใชหลักสูตรฯ และ 6) การวัดและประเมินผล
หลักสูตร (Bonk and Graham, 2006; Wilson and Smilanich, 2005; Sloan Consortium Foundation,
2005)
การเรียนการสอนแบบผสมผสานมีความคลายคลึงกับการเรียนการสอนแบบอีเลิรนนิง เนื่องดวย
การเรียนการสอนทั้งสองรูปแบบนี้ลวนใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการนําเสนอเนื้อหาและการ
จัดกิจกรรมตางๆ ผานทางอินเทอรเน็ต จุดตางของการเรียนการสอนสองรูปแบบนี้คือในเรื่องของสัดสวนที่ใช
ในการนําเสนอเนื้อหาวิชาโดยการเรียนการสอนแบบผสมผสานนั้นจะเปนการดึงคุณสมบัติเดนของการเรียน
การสอนในชั้นเรียนและการเรียนการสอนออนไลน โดยคํานึงถึงความเหมาะสมและประโยชนทางการศึกษา
สูงสุดที่ผูเรียนจะไดรับเปนสําคัญ โดยการเรียนการสอน แบบอีเลิรนนิงจะเนนในเรื่องของการเรียนการสอนที่
ไมมีขอจํากัดทั้งในเรื่องของคุณสมบัติผูเขาศึกษา เรื่องเวลา และเรื่องสถานที่ (anyone, from anywhere,
and at anytime) และเนนในเรื่องของ WEB 2.0 Technology ที่ใหความสําคัญของการปฏิสัมพันธระหวาง
กันมากขึ้น ซึ่งนําไปสูการแลกเปลี่ยนเรียนรูและสังคมแหงการเรียนรูออนไลน (Online learning community)
ทั้งนี้ องคประกอบของบทเรียนอีเลิรนนิงและบทเรียนแบบผสมผสาน มีองคประกอบที่สําคัญ 4
สวน คือ 1) บทเรียนอิเล็กทรอนิกส 2) ระบบจัดการการเรียนรู 3) การติดตอสื่อสาร และ 4) การประเมินผล
การเรียน ซึ่งเมื่อนําองคประกอบทั้ง 4 มาประกอบเขาดวยกันแลว ระบบจะทํางานประสานกันไดอยางลงตัว
โดยแตละองคประกอบมีรายละเอียดดังนี้
2 ขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (E-Learning Courseware) ทางการศึกษา

3. 1) บทเรียนอิเล็กทรอนิกส เปนเนื้อหาสาระที่นําเสนอในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส ซึ่งสวนใหญมี
ลักษณะเปนสื่อประสมซึ่งสามารถแบงการถายทอดเนื้อหาได 3 ลักษณะ ดังนี้ 1) การใชขอความออนไลน
เปนหลัก มีจุดเดนคือประหยัดเวลาและคาใชจาย และผูสอนยังสามารถผลิตเนื้อหาไดดวยตนเอง 2) การใช
บทเรียนสื่อประสมแบบปฏิสัมพันธที่ผลิตอยางงายๆ เพื่อประกอบบทเรียน ซึ่งผูสอนสามารถผลิตและ
ปรับปรุงเนื้อหาใหทันสมัยไดอยางสะดวกดวยตนเอง และ 3) การใชบทเรียนคุณภาพสูงโดยการนําเสนอ
เนื้อหาจะใชสื่อประสมเชน เดียวกับขอ 2 แตมี ความเปนมืออาชีพ มีทีมงาน ไดแ ก ผูเชี่ยวชาญดานการ
ออกแบบการสอน ดานเนื้อหา ดานการผลิตบทเรียนมัลติมีเดีย ตลอดจนโปรแกรมเมอร และนักออกแบบ
กราฟก
2) ระบบบริหารจัดการการเรีย นรู คือโปรแกรมบริหารจัดการการเรียนรูที่ทําหนาที่เปน
ศู น ย ก ลางการจั ด การและสนั บ สนุ น การจั ด การเรี ย นรู ซึ่ ง ใช เ ทคโนโลยี อิ น เทอร เ น็ ต มาจั ด การให เ กิ ด
ปฏิสัมพันธระหวางผูสอนและผูเรียน ผูเรียนกับผูเรียน และผูเรียนกับแหลงขอมูล ทั้งนี้ จะชวยใหผูเรียน
และผูสอนสามารถเขาถึงเนื้อหาและใชงานไดงาย โดยมีเครื่องมือทางดานการจัดการ การปรับปรุง การ
ควบคุม การสํารองขอมูล การสนับสนุนขอมูล การบันทึกสถิติผูเรียน และการประเมินผล ตลอดจนการ
ตรวจใหคะแนนผูเรียน ซึ่งผูใชสามารถเรียกใชเครื่องมือเหลา นี้ผานโปรแกรมเว็บบราวเซอร Western
Cooperative for Educational Telecommunications: WCET (2009 อางถึงใน จินตวีร คลายสังข และ
ประกอบ กรณีกิจ, 2552) ไดแบงเครื่องมือของระบบจัดการการเรียนรูเปน 6 กลุมดังนี้
2.1) เครื่องมือสื่อสาร (Communication tools) ประกอบดวย การอภิปราย การแลกเปลี่ยน
ไฟล อีเมล วารสาร/บันทึกออนไลน การสนทนา การบริการวิดีโอ และไวตบอรด
2.2) เครื่องมืออํานวยประโยชน (Productivity tools) ประกอบดวย บุกมารค ปฏิทินการเรียน
การสืบคนภายในรายวิชา และการแนะนําการเรียน
2.3) เครื่องมือสนับสนุนผูเรียน (Student involvement tools) ประกอบดวย การจัดกลุม การ
ประเมินตนเอง การสรางชุมชนของผูเรียน และแฟมสะสมงานผูเรียน
2.4) เครื่องมือบริหารรายวิชา (Administration tools) ประกอบดวย การระบุตัวตนของผูเรียน
การกําหนดสิทธิ์การเขาใชรายวิชา และการลงทะเบียนเรียน
2.5) เครื่องมือสงผานรายวิชา (Course delivery tools) ประกอบดวย การจัดการรายวิชา การ
ชวยเหลือผูสอน การประเมินผลออนไลน การติดตามผูเรียน และการทดสอบและใหคะแนนอัตโนมัติ
2.6) การออกแบบหลักสูตร (Curriculum design) ประกอบดวย การเขาถึงระบบ เทมเพลต
รายวิชา การจัดการหลักสูตร การปรับแตงมุมมองของหนาจอ การออกแบบการสอน การยินยอมตาม
มาตรฐานการสอน และการใชเนื้อหารวมและการใชซ้ํา
อีเลิรนนิงคอรสแวร : แนวคิดสูการปฏิบัติ สําหรับการเรียนการสอนอีเลิรนนิงในทุกระดับ 3

4. 3) การติดตอสื่อสาร เปนเครื่องมือที่ชวยใหผูเรียนไดติดตอสอบถาม ปรึกษาหารือและ
แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางผูเรียนและผูสอน และระหวางผูเรียนกับเพื่อนรวมชั้นเรียนคนอื่นๆ โดย
เครื่องมือที่ใชในการติดตอสื่อสารอาจแยกไดเปน 2 ประเภท คือ แบบประสานเวลา (Synchronous) และ
แบบไมประสานเวลา (Asynchronous) โดยเครื่องมือที่ชวยในการติดตอสื่อสารที่สามารถใชในการจัดการ
เรียนรูออนไลนท้ัง 2 ประเภท ไดแก แช็ท ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส กลุมขาว หองสนทนา กระดานอภิปราย
กระดานประกาศ บล็อก และวิกิ เปนตน
4) การประเมินผลการเรียน ในการเรียนแบบผสมผสานบางรายวิชาจําเปนตองวัดระดับความรู
กอนเรียน (Pre-test) เพื่อใหผูเรียนไดเลือกเรียนในบทเรียนหรือหลักสูตรที่เหมาะสมมากที่สุด ซึ่งจะทําให
การเรียนเกิดประสิทธิภาพสูงสุด เมื่อเขาสูบทเรียนในแตละหลักสูตรก็จะมีการสอบยอยทายบท (Quiz) และ
การสอบใหญกอนที่จะจบหลักสูตร (Final Examination) ซึ่งขอสอบดังกลาวอาจอยูในหลายรูปแบบใหผูสอน
เลือกใชผ านระบบจั ดการการเรียนรู เชน แบบเลือกตอบ แบบถูกผิด แบบเติมคํา ตอบ และแบบจับคู
นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมทางการเรียนอื่นๆ ซึ่งมีความสําคัญในการเรียนการสอนออนไลน ที่ควร
นํามาใชเพื่อพิจารณาประกอบผลการเรียนรูของผูเรียนดวย เชน จํานวนครั้งการเขาเรียนในหองเรียน หรือ
ในบทเรียนออนไลน หรือการเขารวมกิจกรรมบนออนไลน เวลาที่เขาใชในแตละบทเรียน ความถี่ในการ
แสดงความคิดเห็นหรือการอภิปราย ตลอดจนคุณภาพของการแสดงความคิดเห็นหรือการอภิปราย งานที่
ไดรับมอบหมาย การเขียนบันทึกการเรียนรูประจําวัน และแฟมสะสมงานอิเล็กทรอนิกส เปนตน
(จินตวีร คลายสังข และประกอบ กรณีกิจ, 2552)
ในหนังสือเลมนี้ จะขอเนนในเรื่องของบทเรียนอิเล็กทรอนิกสหรือคอรสแวร ซึ่งเปนองคประกอบที่
สําคัญอยางยิ่งในการจัดการเรียนรูแบบอีเลิรนนิง โดยบทเรียนอิเล็กทรอนิกสหรือคอรสแวรในที่นี้จะหมายถึง
เนื้อหาสาระที่นําเสนอในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส โดยมากมีลักษณะเปนสื่อประสมซึ่งสามารถแบงประเภทตาม
การถายทอดเนื้อหา ไดแก รูปแบบที่ 1 การใชขอความออนไลนเปนหลัก รูปแบบที่ 2 การใชบทเรียนสื่อ
ประสมแบบปฏิสัมพันธที่ผลิตอยางงายๆ เพื่อประกอบบทเรียน และ รูปแบบที่ 3 การใชบทเรียนคุณภาพสูง
โดยการนําเสนอเนื้อหาจะใชสื่อประสมเชนเดียวกับขอ 2 แตมีความเปนมืออาชีพ โดยบทเรียนอิเล็กทรอนิกส
หรือคอรสแวรทั้ง 3 รูปแบบนี้จะนําเสนอผานระบบบริหารจัดการการเรียนรูที่ทําหนาที่เปนศูนยกลางการ
จัดการและสนับสนุนการจัดการเรียนรูในบริบทของการจัดการเรียนรูแบบอีเลิรนนิง
4 ขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (E-Learning Courseware) ทางการศึกษา

5. 2 ทฤษฎีทางการศึกษาสําหรับการออกแบบบทเรียนอิเล็กทรอนิกส
ทางการศึกษา
ทฤษฎี ท างการศึ ก ษาและหลั ก การพื้ น ฐานสํ า หรั บ การออกแบบบทเรี ย นอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส ท าง
การศึกษา ประกอบดวย (1) ทฤษฎีพฤติกรรมนิยมที่เชื่อในเรื่องของการฝกปฏิบัติ การเสริมแรงและการ
ลงโทษ การมีสวนรวมในการเรียนและการตอบสนอง การปรับพฤติกรรมและการเลียนแบบ 2) ทฤษฎี
พุทธิปญญาที่เนนเรื่องการเรียนรูที่ผูเรียนเปนศูนยกลาง การเรียนรูอยางมีความหมายและเปนระบบ โดย
คํานึงถึงพื้นฐานความรูเดิม และการเชื่อมโยงไปสูความรูใหม 3) ทฤษฎีคอนสตรั๊คติวิสมที่เนนเรื่องของการ
สรางองคความรูดวยตนเอง แตละทฤษฎีนั้นลวนมีวัตถุประสงคเดียวกันคือเพื่อใหผูเรียนบรรลุเปาหมายการ
เรียนรูที่ไดกําหนดไว อยางไรก็ตามดวยลักษณะของความรูและวัตถุประสงคที่ตางกัน ทฤษฎีทั้ง 3 นี้จึง
เหมาะสมในสถานการณที่แตกตางกันไป ในการเรียนรูผานบริบทของสื่อเว็บ โดยที่ผูสอนเปนผูชวยเหลือ
แนะนํา และจัดสภาพแวดลอมใหเหมาะตอการเรียน และบริบทของสังคมที่เอื้อตอการเรียนรู (จินตวีร
คลายสังข, 2553)
ทฤษฎีพฤติกรรมนิยม (Behaviorist Theory)
นักจิตวิทยาการศึกษา ไดแก Thorndike (1913) Pavlov (1927) และ Skinner (1974) เชื่อวาการ
เรียนรูคือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่สามารถสังเกตเห็นได อันเกิดจากการใหสิ่งเราจากภายนอกใน
สภาพแวดลอมการเรียนรู นักจิตวิทยากลุมนี้เชื่อวาพฤติกรรมที่สังเกตเห็นไดเปนการบงชี้อยางชัดเจนของ
การเรียนรูท่ีเกิดขึ้น ไมใชสิ่งที่อยูในความคิดของผูเรียน ดังนั้น แนวทางปฏิบัติของการนําแนวคิดของ
นักจิตวิทยากลุมพฤติกรรมนิยมไปใช ควรมีการแจงใหทราบวาวัตถุประสงคของการเรียนการสอนคืออะไร
เพื่อใหผูเรียนทราบและตั้งความคาดหวัง ตลอดจนการประเมินตนเองวาจะสามารถไดรับผลการเรียนรู
ประจําบทเรียนนั้นๆ หรือไม ผูเรียนจะตองไดรับการประเมินผลการเรียนการสอนเพื่อใหทราบวาตนเองมี
ผลการเรียนรูเปนไปตามที่กําหนดไวหรือไม ทั้งนี้ อาจมาจากการใหขอมูลปอนกลับที่เหมาะสมทั้งใน
ภาพรวมและในทุกๆ ขั้นตอนของการเรียนการสอน เพื่อใหผูเรียนสามารถตรวจสอบไดวาตนเองกําลังเกิด
การเรียนรูที่ถูกตองหรือไม อยางไร
อีเลิรนนิงคอรสแวร : แนวคิดสูการปฏิบัติ สําหรับการเรียนการสอนอีเลิรนนิงในทุกระดับ 5

6. แผนภาพที่ 1.1 บทเรียนอิเล็กทรอนิกสที่มีการแจงวัตถุประสงคการเรียนการสอนใหทราบ
6 ขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (E-Learning Courseware) ทางการศึกษา

7. ใหเลือกคําตอบที่ถูกตองเพียงขอเดียว แลวกด Submit เพื่อยืนยันคําตอบ
ยุคแรกของการเรียนการสอนทางไกลเริ่มตนดวยการเรียนผานทางใด
1) การบรรทุกสื่อการสอนไปกับรถมา
2) ไปรษณีย จดหมาย
3) วิทยุ โทรทัศน
4) อินเทอรเน็ต
ถูกตองคะ – คลิกที่นเพื่อไปยังขอถัดไป
ี่
แผนภาพที่ 1.2 บทเรียนอิเล็กทรอนิกสที่มีการใหขอมูลปอนกลับ
ทฤษฎีพทธิปญญา (Cognitive Theory)
ุ
นักจิตวิทยาและนักการศึกษากลุมพุทธิปญญา เชื่อวาการเรียนรูบางเรื่องไมสามารถสังเกตเห็นได
จากพฤติกรรมที่แสดงออก และการเรียนรูที่เกิดขึ้นมีมากกวาการวัดดวยพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลง ดังนั้น
นักจิตวิทยาและนักการศึกษากลุมนี้จึงศึกษาเกี่ยวกับการเรียนรูที่เกี่ยวของกับการใชความจํา แรงจูงใจ
และการคิด ตลอดจนการสะทอนที่แสดงใหเห็นถึงกระบวนการเรียนรูของผูเรียน ซึ่งนักจิตวิทยากลุมนี้
พิจารณาวาการเรียนรูเปนกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในของผูเรียน ตามความสามารถในการเรียนรูของแตละ
บุคคล ปริมาณความสามารถ ความพยายามที่ทมเทระหวางกระบวนการเรียนรู และความซับซอนของการ
ุ
ประมวลผล ตลอดจนโครงสรางความรูเดิมของผูเรียน ดังนั้น แนวทางปฏิบัติของการนําแนวคิดของ
นักจิตวิทยาและนักการศึกษากลุมพุทธิปญญาไปใชไดคือ การใชกลวิธีที่ใหผูเขารับการเรียนการสอนได
เขาถึงสื่อการเรียนไดมากที่สุด เพื่อใหผูเขารับการเรียนการสอนสามารถถายโอนสิ่งที่ไดรับผานประสาท
สัมผัสไปยังหนวยความจําระยะสั้น เชน การอาน การมอง และการสัมผั ส เปน ตน นอกจากนี้การ
จัดลําดับเนื้อหาอยางเปนระบบ เรียงลําดับจากงายไปยาก และแสดงถึงความเชื่อมโยง เชน การใชผัง
ความคิดลวงหนา (Advanced Organizer) จะชวยใหผูเขารับการเรียนการสอนเกิดการจดจําและระลึกถึง
ขอมูลนั้นๆ ไดดียิ่งขึ้น
อีเลิรนนิงคอรสแวร : แนวคิดสูการปฏิบัติ สําหรับการเรียนการสอนอีเลิรนนิงในทุกระดับ 7

8. แผนภาพที่ 1.3 บทเรียนอิเล็กทรอนิกส (e-learning courseware) ที่มีการจัดลําดับเนื้อหาอยางเปนระบบ
ทฤษฎีคอนสตรั๊คติวิสม (Constructivism Theory)
นักทฤษฎีกลุมคอนสตรั๊คติวิสมความคิดเห็นในเรื่องการเรียนรูของผูเรียน โดยนักทฤษฎีกลุมนี้
เห็นวาผูเรียนแตละคนมีการแปลความหมายของสารที่ไดรับและการแปลความสิ่งที่อยูรอบตัวตามการรับรู
ของแตละบุคคล ซึ่งการรับรูนั้นภายหลังจะเปลี่ยนเปนความรูตามความเขาใจของผูเรียนแตละคน
(Learners construct their own knowledge) นักทฤษฎีกลุมนี้มองวาผูเรียนจะตองเปนศูนยกลางการเรียนรู
(Learner center) ซึ่งมีผูสอนทําหนาที่เปนผูชวยสนับสนุนการเรียนรู และใหคําแนะนําสนับสนุนการเรียนรู
(facilitator, coach) โดยผูสอนจะเปนผูใหคําแนะนํามากกวาเปนผูถายทอดความรู กิจกรรมการเรียนจึงเนน
สถานการณการเรียนรู ซึ่งผูเรียนจะตองประยุกตใชความรูในการแกปญหา ดังนั้น การประยุกตใชทฤษฎี
คอนสตรั๊คติวิสมสําหรับการเรียนการสอน คือการจัดการเรียนรูที่ใหผูเขารับการเรียนการสอนมีสวนรวมและ
วิทยากรตั้งคําถามหรือเสนอสถานการณปญหากระตุนใหผูเขารับการเรียนการสอนคิดวิเคราะหและคิด
แกปญหา วิทยากรในฐานะที่เปนผูสนับสนุนการเรียนรูจะตองจัดเตรียมแหลงขอมูลใหเพียงพอตอการเรียนรู
ของผูเขารับการเรียนการสอน อันจะนําไปสูการสรางองคความรูใหมตามความเขาใจของผูเรียน นอกจากนี้
การเรียนแบบรวมมือ (Collaborative learning) ยังชวยกระตุนใหผูเขารับการเรียนการสอนแลกเปลี่ยนความ
คิดเห็นและรวมกันทํางานใหเสร็จตามที่ไดรับมอบหมาย และมีปฏิสัมพันธกับผูอื่น ซึ่งจะนําไปสูการเรียนรู
เพื่อสงเสริมการเรียนรูข้นสูง (higher order learning) และเกิดชุมชนแหงการเรียนรู (learning community)
ั
อีกดวย
8 ขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (E-Learning Courseware) ทางการศึกษา

9. ภาพที่ 1.4 บทเรียนอิเล็กทรอนิกส (e-learning courseware)
ที่มีการตั้งคําถามใหผูเรียนมีสวนรวม
สรุปไดวาการใชความรูของทฤษฎีการเรียนรูทั้ง 3 กลุม ไดแก พฤติกรรมนิยม พุทธิปญญา และ
คอนสตรั๊คติวิสม ลวนมีวัตถุประสงคเดียวกันคือเพื่อใหผูเรียนบรรลุเปาหมายการเรียนรูที่ไดกําหนดไว
อยางไรก็ตามดวยลักษณะของความรูและวัตถุประสงคที่ตางกัน ทฤษฎีทั้ง 3 นี้จึงเหมาะสมในสถานการณที่
แตกตางกันไป เชน การใชทฤษฎีกลุมพฤติกรรมนิยมจะเหมาะกับการเรียนการสอนที่เนนขอเท็จจริง
ในขณะที่หลักการจากทฤษฎีพุทธิปญญาจะเหมาะกับการเรียนการสอนที่เนนหลักการและกระบวนการ
และหลักการจากทฤษฎีคอนสตรั๊คติวิสมจะเหมาะกับการเรียนการสอนที่เนนทักษะการคิดระดับสูง (Ally,
2006; Waterhouse, 2005)
อีเลิรนนิงคอรสแวร : แนวคิดสูการปฏิบัติ สําหรับการเรียนการสอนอีเลิรนนิงในทุกระดับ 9

10. 3 องคประกอบของบทเรียนอิเล็กทรอนิกส ทางการศึกษา
บทเรียนอิเล็กทรอนิกส (e-learning courseware) เปนเนื้อหาสาระที่นําเสนอในรูปแบบ
อิเล็กทรอนิกส ซึ่งสวนใหญมีลักษณะเปนสื่อประสม โดยเนนการออกแบบที่ใชวิธีการ กลยุทธ และการให
ขอมูลปอนกลับแกผูเรียนโดยทันทีในการนําเสนอ ที่กระตุนใหผูเรียนเกิดการเรียนรูตามวัตถุประสงคที่
กํ า หนดไว ซึ่ ง ผู เ รี ย นสามารถเข า ถึ ง เนื้ อ หาได ต ามความต อ งการ ตลอดจนอาจมี แ บบฝ ก หั ด หรื อ
แบบทดสอบเพื่อใหผูเรียนสามารถตรวจสอบความเขาใจ ทั้งนี้ อาจยึดแนวทางของ learning object
บทเรียนอิเล็กทรอนิกส (Courseware) ในรูปแบบของ Learning Objects เปนสื่อการสอนในลักษณะ
บทเรียนอิเล็กทรอนิกสที่มีขนาดเล็ก สามารถนํากลับมาใชใหมโดยการจัดเรียงลําดับเนื้อหาใหม เกิดเปน
บทเรียนใหม โดยมีองคประกอบสําคัญในแตละ Learning Object คือ (1) วัตถุประสงคการเรียนรู (2) หนวย
การเรียน และ (3) แบบทดสอบ โดยคุณลักษณะเดนของ Learning Objects คือเนื้อหาเปนอิสระภายใน
ตัวเอง สะดวกตอการนําไปใชและการปรับแก (content updated) สามารถใชซ้ํา(reusable) แบงปน
แลกเปลี่ยนเนื้อหาระหวางกัน (repository) ไดผานระบบบริหารการเรียนการสอน (Learning Management
System) อีก ทั้ ง ยั งเปน การลดปญ หาไฟลข นาดใหญแ ละการปรั บ ปรุ งแกไ ขเนื้ อหาบทเรี ย นไดยาก
(Davidson-Shivers, 2006; Waterhouse, 2005; ใจทิพย ณ สงขลา, 2550; Khan, 2005)
ทั้งนี้ ไดมีงานวิจัย และหนังสือ/บทความที่มีการเผยแพรในชวง พ.ศ. 2541-2553 เกี่ยวกับ
องคประกอบของบทเรียนอิเล็กรอนิกสทางการศึกษา ที่สามารถพิจารณาจําแนกไดเปน ดานองคประกอบ
มัลติมเดีย (ภาพ กราฟก แอนิเมชั่น ขอความ เสียง และวีดิทัศน) ดานการออกแบบสวนตอประสาน ดานการ
ี
ออกแบบเนื้อหา ดานการออกแบบระบบนําทาง ดานการทดสอบการใชงาน ดานการเขาถึงขอมูล และดาน
อื่นๆ เชน คุณภาพเนื้อหา กิจกรรมการเรียน การทดสอบความรู ขอมูลปอนกลับ มาตรฐาน SCORM เปน
ตน ดังตัวอยางผลงานวิจัยในตารางที่ 1.1-1.2 และหนังสือ/บทความในตารางที่ 1.3-1.4
10 ขอมูลพื้นฐานเกี่ยวกับบทเรียนอิเล็กทรอนิกส (E-Learning Courseware) ทางการศึกษา