SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 7
Baixar para ler offline
Con đường vận chuyển nước trong cây
Nước từ rễ lên lá phải trải qua 2 đoạn đường có tính chất và độ dài rất khác nhau. Đó là
các quản bào và mạch gỗ chết đóng vai trò như ống dẫn nước, có độ dài rất khác nhau
(vài cm hoặc vài chục cm ở cây cỏ, hàng chục hàng trăm mét đối với cây gỗ). Đoạn
đường thứ 2 là qua các tế bào sống từ lông hút đến mạch gỗ của trung trụ rễ và từ mạch
gỗ đến gân lá qua tế bào nhu mô lá đến các gian bào.

Con đường vận chuyển qua tế bào sống.

Nghiên cứu cho ta thấy chất nguyên sinh có sức cản rất lớn đối với sự chuyển vận nước.
Bởi vì, mặc dầu keo nguyên sinh chất ngậm nước rất mạnh nhưng bao nước quanh các
phân tử lớn rất ít linh động do lực hấp dẫn tương hỗ mạnh mẽ của nước với các gốc
tương ứng trên các phân tử đó. Chất nguyên sinh ngay cả lúc chứa nhiều nước cũng
không hề có dạng nước hoàn toàn tự do. Quá trình vận chuyển nước trong tế bào sống
như là một quá trình đổi mới thành phần của bao nước trong các mixen (Sabinhin,
1955).

Thực nghiệm cho thấy rằng, trung bình lực cản đối với sự di chuyển nước qua tế
bào sống là 1 atm /1mm đường đi.




Con đường đi của nước từ lông rễ (1) tới mạch dẫn của rễ (12) qua nhu mô vỏ (2-6), nội
                  bì (7), trung trụ (8) và nhu ô của hệ mạch (9-11)

Mặt khác, nước có thể di chuyển trong các mao quản của vách tế bào, song chúng chỉ
 thực hiện được từ lông hút đến nội bì (ở nội bì có khung casprie không cho nước
đi qua). Như vậy, ở nội bì sự vận chuyển nước qua chất nguyên sinh và qua vách tế bào
được nối liền với nhau. Ở đây sự vận chuyển nước qua chất sống là điều bắt buộc.

Nghiên cứu cho thấy sức hút và tính thấm nói chung của tế bào sống tăng dần từ lông hút
tới mạch gỗ của hệ rễ và từ mạch tới tế bào nhu mô lá. Theo Usprung tế bào thứ 3
kề sát gân lá cây bần (Hedena) có sức hút từ 12,1 atm, trong khi tế bào thứ 210 có
sức hút là 32,6 atm (210-3=207 tế bào) có sức hút chênh lệch nhau là 32,6-12,1= 20,5
atm nghĩa là độ chênh lệch 1 tế bào gần 0,1 atm.

Sức đẩy của rễ nhìn chung quãng từ 1-3 atm do động cơ dưới. Vào đầu xuân sự thủy
phân của các chất dự trữ ở rễ, áp suất rễ thường đạt trị số khá cao và lúc ấy bộ lá còn ít
phát triển nên động cơ dưới có vai trò chủ yếu.

Khi tế bào lá bốc hơi nước, càng mất nước nhiều càng tạo ra lực hút càng lớn (động cơ
trên) làm tăng cường sự vận chuyển nước từ dưới lên . Trị số hút nước trong lá cây gỗ có
thể đạt tới 10-15 atm.

Ngoài ra, theo Lepeskin (1912) dòng nước chuyển qua một chiều là do tính thấm của tế
bào ở đầu quay về trung tâm rễ cao hơn phần quay ra phần ngoại biên.

Theo Sabinhin (1955), sự duy trì dòng nước một chiều có thể do sự khác biệt về tính chất
trao đổi chất ở 2 cực tế bào sống gây ra. Ở các phần chất nguyên sinh tế bào B tiếp giáp
với tế bào A diễn ra những quá trình trao đổi chất dẫn tới sự tăng lượng chứa các chất có
hoạt tính thẩm thấu (đường, acid hữu cơ v.v...) do đó làm tăng áp suất thẩm thấu và sức
hút. Ở phần đối diện của tế bào (giáp tế bào C) phản ứng tiến hành theo chiều ngược lại,
nghĩa là theo hướng làm giảm trị số của áp suất thẩm thấu. Bởi vì, theo định luật thủy
tĩnh trị số của sức căng trong mọi phần đều giống nhau, nên sức hút của tế bào A ở
phần tiếp giáp B có trị số dương khá cao khiến nước chuyển từ A sang B.

Trong khi đó ở đầu bên phải của tế bào sức hút nước có trị số âm (S < P-T) nên không
những không hút nước mà còn bị tống nước đi sang tế bào kế tiếp (C) . Do đó sự khác
biệt nhau về trao đổi chất trong các cực khác nhau của tế bào tạo điều kiện bảo đảm cho
sự duy trì dòng nước một chiều qua chúng. Ở đây ta thấy rằng, quá trình hấp thụ và vận
chuyển nước liên quan chặt chẽ với quá trình trao đổi chất phức tạp trong tế bào sống.

3. Qu¸ tr× nh vËn chuyÓn níc trong c©y
 Níc vËn chuyÓn trong c©y qua c¸c chÆng ®êng sau :
+) Tõ tÕ bµo l«ng hót -> líp tÕ bµo nhu m« vá -> tÕ bµo néi b× cã thµnh ho¸
bÇn 4 mÆt -> Líp tÕ bµo nhu m« ruét ->M¹ch dÉn rÔ.
+) Tõ m¹ch dÉn rÔ ®Õn m¹ch dÉn l¸ ( vËn chuyÓn xa)
+) Tõ m¹ch dÉn l¸ -> tÕ bµo nhu m« l¸( m« dËu vµ m« khuyÕt) -> Qua khÝ
khæng ra ngoµi kh«ng khÝ.
3.1. Sù vËn chuyÓn níc gÇn
+) §Æc trng :
  - Níc vËn chuyÓn ë kho¶ng c¸ch gÇn ( chØ qua mét sè líp tÕ bµo)
 - Níc ®îc vËn chuyÓn trong tÕ bµo sèng cha cã cÊu t¹o chuyªn ho¸. Khi
     qua nguyªn sinh chÊt bÞ lùc c¶n cña chÊt nguyªn sinh -> vËn chuyÓn
     khã kh¨n h¬n.
 +) C¸c con ®êng ®i cña níc : apoplast, symplast vµ qua kh«ng bµo
 +) §éng lùc cña sù vËn chuyÓn níc gÇn : Do søc hót níc t¨ng dÇn tõ
 l«ng hót -> m¹ch dÉn rÔ vµ tõ m¹ch dÉn l¸ ®Õn khÝ khæng.
 3.2. Sù vËn chuyÓn níc xa
+) §Æc trng :
 - Níc ®i víi kho ¶ng c ¸ch xa
 - Níc ®îc vËn chuyÓn trong h Ö th èng c Êu tróc chuyªn ho ¸ cho vËn
     chuyÓn níc.
 +) CÊu tróc cña hÖ thèng vËn chuyÓn níc ;
   - HÖ thèng qu¶n bµo : Gåm c¸c tÕ bµo hÑp dµi, chÊt nguyªn sinh tiªu
   biÕn, thµnh tÕ bµo dÇy vµ ho¸ gç. C¸c tÕ bµo xÕp chång lªn nhau, gi÷a
   chóng cã v¸ch ng¨n, trªn v¸ch ng¨n cã nhiÒu lç. CÊu tróc nµy ph¸t triÓn
   m¹nh ë ë c¸c thùc vËt kho¶ tö nh th«ng, phi lao…
 - HÖ thèng m¹ch gç (xylem): Gièng nh qu¶n bµo, ®©y còng lµ nh÷ng
     tÕ bµo chÊt cã thµnh ho¸ gç. Nhng gi÷a c¸c tÕ bµo kh«ng cã v¸ch ng¨n
     t¹o nªn c¸c mao qu¶n th«ng suèt trong hÖ thèng dÉn. CÊu tróc nµy
     ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c thùc vËt bÝ tö .
 +) §éng lùc cña sù vËn chuyÓn níc trong c©y
  ¸p lùc rÔ : do qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ®Æc biÖt lµ h« hÊp cña rÔ
     g©y nªn. ¸p lùc rÔ ®îc chøng minh b»ng 2 hiÖn tîng sau:
    + HiÖn tîng ch¶y nhùa: khi c¾t ngang c©y, ngang cµnh, cã hiÖn tîng
    ch¶y c¸c dÞch trong c©y ∏ cã ¸p lùc ®Èy dßng dÞch ®i lªn.
    + HiÖn tîng ø giät: khi nhiÖt ®é thÊp, Èm ®é cao lµm cho tho¸t h¬i n-
    íc gi¶m, xuÊt hiÖn c¸c giät dÞch t¹i mÐp l¸ (thuû khæng) ∏ cã lùc ®Èy
    dßng dÞch tõ díi lªn.
    ¸p lùc rÔ phô thuéc vµo qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt cña hÖ rÔ. NÕu dïng
    chÊt øc chÕ h« hÊp sÏ lµm gi¶m ¸p lùc rÔ vµ gi¶m hÝt níc. Th«ng th-
    êng ,¸p lùc rÔ cã ®é lín 1 – 3atm (nªn kh«ng thÓ ®Èy ®îc cét níc lªn
    cao h¬n 10m).
  Søc kÐo cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc
    Khi ®é Èm kh«ng khÝ <100% th× sù hót níc cña kh«ng khÝ t¨ng lªn rÊt
  m¹nh ( hµng 100 atm) -> x¶y ra qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc cña l¸ rÊt m¹nh.
  Do qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc nªn tÕ bµo l¸ mÊt níc, ψW gi¶m dÇn, nã hót níc
  cu¶ tÕ bµo bªn c¹nh, cø nh v©þ, sù hót níc lan truyÒn tíi tÕ bµo rÔ vµ tÕ
  baß rÔ hót níc tõ m«i trêng. §©y lµ ®éng lùc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh,
  nã cã thÓ ®¹t tíi vµi chôc atm vµ cã thÓ kÐo cét n íc lªn cao va× tr¨m
  mÐt.
  §éng lùc nµy cã thÓ > 10 atm vµ cã thÓ ®a ®îc cét níc lªn rÊt cao.
 §éng lùc bæ trî :gåm lùc liªn kÕt gi÷a c¸c ph©n tö n íc ( lùc néi tô ) vµ
   lùc hót b¸m gi÷a c¸c ph©n tö níc víi thµnh m¹ch dÉn. Hai lo¹i lùc ®ñ lín
   ®Ó ®¶m b¶o ®é liªn tôc cña cét níc -> cét níc cã thÓ lªn ®îc rÊt cao.
  XÐt trong hÖ thèng ®Êt -> rÔ c©y-> th©n c©y -> l¸ -> kh«ng khÝ cã sù
  chªnh lÖch thÕ níc nh sau : 0,5->2,0->5,0->15,0->1000.
Con đường vận chuyển nước trong cây

Nước từ rễ lên lá phải trải qua 2 đoạn đường có tính chất và độ dài rất khác nhau. Đó là
các quản bào và mạch gỗ chết đóng vai trò như ống dẫn nước, có độ dài rất khác nhau
(vài cm hoặc vài chục cm ở cây cỏ, hàng chục hàng trăm mét đối với cây gỗ). Đoạn
đường thứ 2 là qua các tế bào sống từ lông hút đến mạch gỗ của trung trụ rễ và từ mạch
gỗ đến gân lá qua tế bào nhu mô lá đến các gian bào.

Con đường vận chuyển qua tế bào sống. Nghiên cứu cho ta thấy chất nguyên sinh có sức
cản rất lớn đối với sự chuyển vận nước. Bởi vì, mặc dầu keo nguyên sinh chất ngậm nước
rất mạnh nhưng bao nước quanh các phân tử lớn rất ít linh động do lực hấp dẫn tương hỗ
mạnh mẽ của nước với các gốc tương ứng trên các phân tử đó. Chất nguyên sinh ngay cả
lúc chứa nhiều nước cũng không hề có dạng nước hoàn toàn tự do. Quá trình vận chuyển
nước trong tế bào sốngnhư là một quá trình đổi mới thành phần của bao nước trong
các mixen (Sabinhin, 1955). Thực nghiệm cho thấy rằng, trung bình lực cản đối
với sự di chuyển nước qua tế bào sống là 1 atm /1mm đường đi

Mặt khác, nước có thể di chuyển trong các mao quản của vách tế bào, song chúng chỉ
thực hiện được từ lông hút đến nội bì (ở nội bì có khung casprie không cho nước
đi qua). Như vậy, ở nội bì sự vận chuyển nước qua chất nguyên sinh và qua vách tế bào
được nối liền với nhau. Ở đây sự vận chuyển nước qua chất sống là điều bắt buộc.
Nghiên cứu cho thấy sức hút và tính thấm nói chung của tế bào sống tăng dần từ lông hút
tới mạch gỗ của hệ rễ và từ mạch tới tế bào nhu mô lá. Theo Usprung tế bào thứ 3
kề sát gân lá cây bần (Hedena) có sức hút từ 12,1 atm, trong khi tế bào thứ 210 có
sức hút là 32,6 atm (210-3=207 tế bào) có sức hút chênh lệch nhau là 32,6-12,1= 20,5
atm nghĩa là độ chênh lệch 1 tế bào gần 0,1 atm. Sức đẩy của rễ nhìn chung quãng từ
1-3 atm do động cơ dưới. Vào đầu xuân sự thủy phân của các chất dự trữ ở rễ, áp suất rễ
thường đạt trị số khá cao và lúc ấy bộ lá còn ít phát triển nên động cơ dưới có vai trò chủ
yếu. Khi tế bào lá bốc hơi nước, càng mất nước nhiều càng tạo ra lực hút càng lớn (động
cơ trên) làm tăng cường sự vận chuyển nước từ dưới lên . Trị số hút nước trong lá cây gỗ
có thể đạt tới 10-15 atm. Ngoài ra, theo Lepeskin (1912) dòng nước chuyển qua một
chiều là do tính thấm của tế bào ở đầu quay về trung tâm rễ cao hơn phần quay ra phần
ngoại biên. Theo Sabinhin (1955), sự duy trì dòng nước một chiều có thể do sự khác biệt
về tính chất trao đổi chất ở 2 cực tế bào sống gây ra. Ở các phần chất nguyên sinh tế bào
B tiếp giáp với tế bào A diễn ra những quá trình trao đổi chất dẫn tới sự tăng lượng chứa
các chất có hoạt tính thẩm thấu (đường, acid hữu cơ v.v...) do đó làm tăng áp suất thẩm
thấu và sức hút. Ở phần đối diện của tế bào (giáp tế bào C) phản ứng tiến hành theo chiều
ngược lại, nghĩa là theo hướng làm giảm trị số của áp suất thẩm thấu. Bởi vì, theo định
luật thủy tĩnh trị số của sức căng trong mọi phần đều giống nhau, nên sức hút của tế
bào A ở phần tiếp giáp B có trị số dương khá cao khiến nước chuyển từ A sang B.
Trong khi đó ở đầu bên phải của tế bào sức hút nước có trị số âm (S < P-T) nên không
những không hút nước mà còn bị tống nước đi sang tế bào kế tiếp (C) . Do đó sự khác
biệt nhau về trao đổi chất trong các cực khác nhau của tế bào tạo điều kiện bảo đảm cho
sự duy trì dòng nước một chiều qua chúng. Ở đây ta thấy rằng, quá trình hấp thụ và vận
chuyển nước liên quan chặt chẽ với quá trình trao đổi chất phức tạp trong tế bào sống.
Con đường vận chuyển nước trong cây
Con đường vận chuyển nước trong cây
Con đường vận chuyển nước trong cây

Mais conteúdo relacionado

Destaque (18)

368 lecture 3
368 lecture 3368 lecture 3
368 lecture 3
 
GDP Deflator
GDP Deflator GDP Deflator
GDP Deflator
 
101 Presentation Sample
101 Presentation Sample101 Presentation Sample
101 Presentation Sample
 
590 7
590 7590 7
590 7
 
презентация2
презентация2презентация2
презентация2
 
AAMAL"EX
AAMAL"EXAAMAL"EX
AAMAL"EX
 
17400590 559800136-m03 sp2012
17400590 559800136-m03 sp201217400590 559800136-m03 sp2012
17400590 559800136-m03 sp2012
 
101 lecture 19 earnings and discrimination
101 lecture 19 earnings and discrimination101 lecture 19 earnings and discrimination
101 lecture 19 earnings and discrimination
 
Luanvan caohoc pmh
Luanvan caohoc pmhLuanvan caohoc pmh
Luanvan caohoc pmh
 
Eco 202 ch 27 the basic tools of finance part 2
Eco 202 ch 27 the basic tools of finance part 2Eco 202 ch 27 the basic tools of finance part 2
Eco 202 ch 27 the basic tools of finance part 2
 
Dr Paul Bowyer - Aspergillosis Study Day May 1st 2012
Dr Paul Bowyer - Aspergillosis Study Day May 1st 2012Dr Paul Bowyer - Aspergillosis Study Day May 1st 2012
Dr Paul Bowyer - Aspergillosis Study Day May 1st 2012
 
How to create a linked in company profile
How to create a linked in company profileHow to create a linked in company profile
How to create a linked in company profile
 
India
IndiaIndia
India
 
Avonturen met Colla
Avonturen met CollaAvonturen met Colla
Avonturen met Colla
 
590 8
590 8590 8
590 8
 
374 5
374 5374 5
374 5
 
Mexotel
MexotelMexotel
Mexotel
 
Academic writing II
Academic writing IIAcademic writing II
Academic writing II
 

Último

CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...
CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...
CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptx
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptxDay tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptx
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptxngothevinhs6lite
 
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...Nguyen Thanh Tu Collection
 
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...Nguyen Thanh Tu Collection
 
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.ppt
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.pptlịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.ppt
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.pptLinhPham480
 
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...Nguyen Thanh Tu Collection
 
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...Nguyen Thanh Tu Collection
 
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...Nguyen Thanh Tu Collection
 
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN  – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN  – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...Nguyen Thanh Tu Collection
 

Último (16)

CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...
CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...
CHUYÊN ĐỀ DẠY THÊM HÓA HỌC LỚP 11 CHUNG 3 BỘ SÁCH NĂM 2024 HỆ THỐNG BÀI TẬP B...
 
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptx
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptxDay tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptx
Day tieng Viet cho nguoi nuoc ngoai.pptx
 
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...
TỔNG HỢP ĐỀ THAM KHẢO TUYỂN SINH 10 NĂM HỌC 2024 - 2025 MÔN TOÁN 9 SỞ GIÁO DỤ...
 
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...
ĐỀ KIỂM TRA THEO UNIT TIẾNG ANH GLOBAL SUCCESS 11 - HK2 (BẢN HS-GV) (3 TESTS ...
 
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...
14 CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN VẬT LÝ 8 - NĂM 2024 (4...
 
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...
GIÁO ÁN KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN VẬT LÝ 11 CẢ NĂM (SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC) THEO CÔ...
 
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...
CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHOA HỌC TỰ NHIÊN 7 + 8 CHƯƠNG TRÌNH GDPT M...
 
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 CẢ NĂM CÓ TEST ÔN TẬP ĐỊNH KÌ + NÂNG CAO - FRI...
 
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.ppt
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.pptlịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.ppt
lịch sử đảng cộng sản việt nam chương 1.ppt
 
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THAM KHẢO KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤ...
 
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...
SÁNG KIẾN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ LÀM MÔ HÌNH KHI TÌM HIỂU KIẾN THỨC “THẠCH QU...
 
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...
40 ĐỀ LUYỆN THI ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH NĂM ...
 
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...
BÀI TẬP – BÀI GIẢI HÓA HỮU CƠ – TẬP 1 DÙNG BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TỈNH VÀ QU...
 
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...
TỔNG HỢP HƠN 100 ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT TOÁN 2024 - TỪ CÁC TRƯỜNG, TRƯỜNG...
 
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN  – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN  – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...
CÁC CHUYÊN ĐỀ SỐ HỌC ÔN THI CHUYÊN – BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI TOÁN LỚP 9 – NĂ...
 
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...
HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ MINH HỌA KÌ THI TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2024 TỪ BỘ GIÁO DỤC MÔN...
 

Con đường vận chuyển nước trong cây

  • 1. Con đường vận chuyển nước trong cây Nước từ rễ lên lá phải trải qua 2 đoạn đường có tính chất và độ dài rất khác nhau. Đó là các quản bào và mạch gỗ chết đóng vai trò như ống dẫn nước, có độ dài rất khác nhau (vài cm hoặc vài chục cm ở cây cỏ, hàng chục hàng trăm mét đối với cây gỗ). Đoạn đường thứ 2 là qua các tế bào sống từ lông hút đến mạch gỗ của trung trụ rễ và từ mạch gỗ đến gân lá qua tế bào nhu mô lá đến các gian bào. Con đường vận chuyển qua tế bào sống. Nghiên cứu cho ta thấy chất nguyên sinh có sức cản rất lớn đối với sự chuyển vận nước. Bởi vì, mặc dầu keo nguyên sinh chất ngậm nước rất mạnh nhưng bao nước quanh các phân tử lớn rất ít linh động do lực hấp dẫn tương hỗ mạnh mẽ của nước với các gốc tương ứng trên các phân tử đó. Chất nguyên sinh ngay cả lúc chứa nhiều nước cũng không hề có dạng nước hoàn toàn tự do. Quá trình vận chuyển nước trong tế bào sống như là một quá trình đổi mới thành phần của bao nước trong các mixen (Sabinhin, 1955). Thực nghiệm cho thấy rằng, trung bình lực cản đối với sự di chuyển nước qua tế bào sống là 1 atm /1mm đường đi. Con đường đi của nước từ lông rễ (1) tới mạch dẫn của rễ (12) qua nhu mô vỏ (2-6), nội bì (7), trung trụ (8) và nhu ô của hệ mạch (9-11) Mặt khác, nước có thể di chuyển trong các mao quản của vách tế bào, song chúng chỉ thực hiện được từ lông hút đến nội bì (ở nội bì có khung casprie không cho nước đi qua). Như vậy, ở nội bì sự vận chuyển nước qua chất nguyên sinh và qua vách tế bào được nối liền với nhau. Ở đây sự vận chuyển nước qua chất sống là điều bắt buộc. Nghiên cứu cho thấy sức hút và tính thấm nói chung của tế bào sống tăng dần từ lông hút tới mạch gỗ của hệ rễ và từ mạch tới tế bào nhu mô lá. Theo Usprung tế bào thứ 3
  • 2. kề sát gân lá cây bần (Hedena) có sức hút từ 12,1 atm, trong khi tế bào thứ 210 có sức hút là 32,6 atm (210-3=207 tế bào) có sức hút chênh lệch nhau là 32,6-12,1= 20,5 atm nghĩa là độ chênh lệch 1 tế bào gần 0,1 atm. Sức đẩy của rễ nhìn chung quãng từ 1-3 atm do động cơ dưới. Vào đầu xuân sự thủy phân của các chất dự trữ ở rễ, áp suất rễ thường đạt trị số khá cao và lúc ấy bộ lá còn ít phát triển nên động cơ dưới có vai trò chủ yếu. Khi tế bào lá bốc hơi nước, càng mất nước nhiều càng tạo ra lực hút càng lớn (động cơ trên) làm tăng cường sự vận chuyển nước từ dưới lên . Trị số hút nước trong lá cây gỗ có thể đạt tới 10-15 atm. Ngoài ra, theo Lepeskin (1912) dòng nước chuyển qua một chiều là do tính thấm của tế bào ở đầu quay về trung tâm rễ cao hơn phần quay ra phần ngoại biên. Theo Sabinhin (1955), sự duy trì dòng nước một chiều có thể do sự khác biệt về tính chất trao đổi chất ở 2 cực tế bào sống gây ra. Ở các phần chất nguyên sinh tế bào B tiếp giáp với tế bào A diễn ra những quá trình trao đổi chất dẫn tới sự tăng lượng chứa các chất có hoạt tính thẩm thấu (đường, acid hữu cơ v.v...) do đó làm tăng áp suất thẩm thấu và sức hút. Ở phần đối diện của tế bào (giáp tế bào C) phản ứng tiến hành theo chiều ngược lại, nghĩa là theo hướng làm giảm trị số của áp suất thẩm thấu. Bởi vì, theo định luật thủy tĩnh trị số của sức căng trong mọi phần đều giống nhau, nên sức hút của tế bào A ở phần tiếp giáp B có trị số dương khá cao khiến nước chuyển từ A sang B. Trong khi đó ở đầu bên phải của tế bào sức hút nước có trị số âm (S < P-T) nên không những không hút nước mà còn bị tống nước đi sang tế bào kế tiếp (C) . Do đó sự khác biệt nhau về trao đổi chất trong các cực khác nhau của tế bào tạo điều kiện bảo đảm cho sự duy trì dòng nước một chiều qua chúng. Ở đây ta thấy rằng, quá trình hấp thụ và vận chuyển nước liên quan chặt chẽ với quá trình trao đổi chất phức tạp trong tế bào sống. 3. Qu¸ tr× nh vËn chuyÓn níc trong c©y Níc vËn chuyÓn trong c©y qua c¸c chÆng ®êng sau : +) Tõ tÕ bµo l«ng hót -> líp tÕ bµo nhu m« vá -> tÕ bµo néi b× cã thµnh ho¸ bÇn 4 mÆt -> Líp tÕ bµo nhu m« ruét ->M¹ch dÉn rÔ. +) Tõ m¹ch dÉn rÔ ®Õn m¹ch dÉn l¸ ( vËn chuyÓn xa) +) Tõ m¹ch dÉn l¸ -> tÕ bµo nhu m« l¸( m« dËu vµ m« khuyÕt) -> Qua khÝ khæng ra ngoµi kh«ng khÝ. 3.1. Sù vËn chuyÓn níc gÇn +) §Æc trng : - Níc vËn chuyÓn ë kho¶ng c¸ch gÇn ( chØ qua mét sè líp tÕ bµo) - Níc ®îc vËn chuyÓn trong tÕ bµo sèng cha cã cÊu t¹o chuyªn ho¸. Khi qua nguyªn sinh chÊt bÞ lùc c¶n cña chÊt nguyªn sinh -> vËn chuyÓn khã kh¨n h¬n. +) C¸c con ®êng ®i cña níc : apoplast, symplast vµ qua kh«ng bµo +) §éng lùc cña sù vËn chuyÓn níc gÇn : Do søc hót níc t¨ng dÇn tõ l«ng hót -> m¹ch dÉn rÔ vµ tõ m¹ch dÉn l¸ ®Õn khÝ khæng. 3.2. Sù vËn chuyÓn níc xa
  • 3. +) §Æc trng : - Níc ®i víi kho ¶ng c ¸ch xa - Níc ®îc vËn chuyÓn trong h Ö th èng c Êu tróc chuyªn ho ¸ cho vËn chuyÓn níc. +) CÊu tróc cña hÖ thèng vËn chuyÓn níc ; - HÖ thèng qu¶n bµo : Gåm c¸c tÕ bµo hÑp dµi, chÊt nguyªn sinh tiªu biÕn, thµnh tÕ bµo dÇy vµ ho¸ gç. C¸c tÕ bµo xÕp chång lªn nhau, gi÷a chóng cã v¸ch ng¨n, trªn v¸ch ng¨n cã nhiÒu lç. CÊu tróc nµy ph¸t triÓn m¹nh ë ë c¸c thùc vËt kho¶ tö nh th«ng, phi lao… - HÖ thèng m¹ch gç (xylem): Gièng nh qu¶n bµo, ®©y còng lµ nh÷ng tÕ bµo chÊt cã thµnh ho¸ gç. Nhng gi÷a c¸c tÕ bµo kh«ng cã v¸ch ng¨n t¹o nªn c¸c mao qu¶n th«ng suèt trong hÖ thèng dÉn. CÊu tróc nµy ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c thùc vËt bÝ tö . +) §éng lùc cña sù vËn chuyÓn níc trong c©y  ¸p lùc rÔ : do qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ®Æc biÖt lµ h« hÊp cña rÔ g©y nªn. ¸p lùc rÔ ®îc chøng minh b»ng 2 hiÖn tîng sau: + HiÖn tîng ch¶y nhùa: khi c¾t ngang c©y, ngang cµnh, cã hiÖn tîng ch¶y c¸c dÞch trong c©y ∏ cã ¸p lùc ®Èy dßng dÞch ®i lªn. + HiÖn tîng ø giät: khi nhiÖt ®é thÊp, Èm ®é cao lµm cho tho¸t h¬i n- íc gi¶m, xuÊt hiÖn c¸c giät dÞch t¹i mÐp l¸ (thuû khæng) ∏ cã lùc ®Èy dßng dÞch tõ díi lªn. ¸p lùc rÔ phô thuéc vµo qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt cña hÖ rÔ. NÕu dïng chÊt øc chÕ h« hÊp sÏ lµm gi¶m ¸p lùc rÔ vµ gi¶m hÝt níc. Th«ng th- êng ,¸p lùc rÔ cã ®é lín 1 – 3atm (nªn kh«ng thÓ ®Èy ®îc cét níc lªn cao h¬n 10m).  Søc kÐo cña qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc Khi ®é Èm kh«ng khÝ <100% th× sù hót níc cña kh«ng khÝ t¨ng lªn rÊt m¹nh ( hµng 100 atm) -> x¶y ra qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc cña l¸ rÊt m¹nh. Do qu¸ tr×nh tho¸t h¬i níc nªn tÕ bµo l¸ mÊt níc, ψW gi¶m dÇn, nã hót níc cu¶ tÕ bµo bªn c¹nh, cø nh v©þ, sù hót níc lan truyÒn tíi tÕ bµo rÔ vµ tÕ baß rÔ hót níc tõ m«i trêng. §©y lµ ®éng lùc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, nã cã thÓ ®¹t tíi vµi chôc atm vµ cã thÓ kÐo cét n íc lªn cao va× tr¨m mÐt. §éng lùc nµy cã thÓ > 10 atm vµ cã thÓ ®a ®îc cét níc lªn rÊt cao.  §éng lùc bæ trî :gåm lùc liªn kÕt gi÷a c¸c ph©n tö n íc ( lùc néi tô ) vµ lùc hót b¸m gi÷a c¸c ph©n tö níc víi thµnh m¹ch dÉn. Hai lo¹i lùc ®ñ lín ®Ó ®¶m b¶o ®é liªn tôc cña cét níc -> cét níc cã thÓ lªn ®îc rÊt cao. XÐt trong hÖ thèng ®Êt -> rÔ c©y-> th©n c©y -> l¸ -> kh«ng khÝ cã sù chªnh lÖch thÕ níc nh sau : 0,5->2,0->5,0->15,0->1000. Con đường vận chuyển nước trong cây Nước từ rễ lên lá phải trải qua 2 đoạn đường có tính chất và độ dài rất khác nhau. Đó là các quản bào và mạch gỗ chết đóng vai trò như ống dẫn nước, có độ dài rất khác nhau (vài cm hoặc vài chục cm ở cây cỏ, hàng chục hàng trăm mét đối với cây gỗ). Đoạn đường thứ 2 là qua các tế bào sống từ lông hút đến mạch gỗ của trung trụ rễ và từ mạch gỗ đến gân lá qua tế bào nhu mô lá đến các gian bào. Con đường vận chuyển qua tế bào sống. Nghiên cứu cho ta thấy chất nguyên sinh có sức cản rất lớn đối với sự chuyển vận nước. Bởi vì, mặc dầu keo nguyên sinh chất ngậm nước
  • 4. rất mạnh nhưng bao nước quanh các phân tử lớn rất ít linh động do lực hấp dẫn tương hỗ mạnh mẽ của nước với các gốc tương ứng trên các phân tử đó. Chất nguyên sinh ngay cả lúc chứa nhiều nước cũng không hề có dạng nước hoàn toàn tự do. Quá trình vận chuyển nước trong tế bào sốngnhư là một quá trình đổi mới thành phần của bao nước trong các mixen (Sabinhin, 1955). Thực nghiệm cho thấy rằng, trung bình lực cản đối với sự di chuyển nước qua tế bào sống là 1 atm /1mm đường đi Mặt khác, nước có thể di chuyển trong các mao quản của vách tế bào, song chúng chỉ thực hiện được từ lông hút đến nội bì (ở nội bì có khung casprie không cho nước đi qua). Như vậy, ở nội bì sự vận chuyển nước qua chất nguyên sinh và qua vách tế bào được nối liền với nhau. Ở đây sự vận chuyển nước qua chất sống là điều bắt buộc. Nghiên cứu cho thấy sức hút và tính thấm nói chung của tế bào sống tăng dần từ lông hút tới mạch gỗ của hệ rễ và từ mạch tới tế bào nhu mô lá. Theo Usprung tế bào thứ 3 kề sát gân lá cây bần (Hedena) có sức hút từ 12,1 atm, trong khi tế bào thứ 210 có sức hút là 32,6 atm (210-3=207 tế bào) có sức hút chênh lệch nhau là 32,6-12,1= 20,5 atm nghĩa là độ chênh lệch 1 tế bào gần 0,1 atm. Sức đẩy của rễ nhìn chung quãng từ 1-3 atm do động cơ dưới. Vào đầu xuân sự thủy phân của các chất dự trữ ở rễ, áp suất rễ thường đạt trị số khá cao và lúc ấy bộ lá còn ít phát triển nên động cơ dưới có vai trò chủ yếu. Khi tế bào lá bốc hơi nước, càng mất nước nhiều càng tạo ra lực hút càng lớn (động cơ trên) làm tăng cường sự vận chuyển nước từ dưới lên . Trị số hút nước trong lá cây gỗ có thể đạt tới 10-15 atm. Ngoài ra, theo Lepeskin (1912) dòng nước chuyển qua một chiều là do tính thấm của tế bào ở đầu quay về trung tâm rễ cao hơn phần quay ra phần ngoại biên. Theo Sabinhin (1955), sự duy trì dòng nước một chiều có thể do sự khác biệt về tính chất trao đổi chất ở 2 cực tế bào sống gây ra. Ở các phần chất nguyên sinh tế bào B tiếp giáp với tế bào A diễn ra những quá trình trao đổi chất dẫn tới sự tăng lượng chứa các chất có hoạt tính thẩm thấu (đường, acid hữu cơ v.v...) do đó làm tăng áp suất thẩm thấu và sức hút. Ở phần đối diện của tế bào (giáp tế bào C) phản ứng tiến hành theo chiều ngược lại, nghĩa là theo hướng làm giảm trị số của áp suất thẩm thấu. Bởi vì, theo định luật thủy tĩnh trị số của sức căng trong mọi phần đều giống nhau, nên sức hút của tế bào A ở phần tiếp giáp B có trị số dương khá cao khiến nước chuyển từ A sang B. Trong khi đó ở đầu bên phải của tế bào sức hút nước có trị số âm (S < P-T) nên không những không hút nước mà còn bị tống nước đi sang tế bào kế tiếp (C) . Do đó sự khác biệt nhau về trao đổi chất trong các cực khác nhau của tế bào tạo điều kiện bảo đảm cho sự duy trì dòng nước một chiều qua chúng. Ở đây ta thấy rằng, quá trình hấp thụ và vận chuyển nước liên quan chặt chẽ với quá trình trao đổi chất phức tạp trong tế bào sống.