Jakość życia w metropolii: polskie realia Janusz Czapiński

Jakość życia w metropolii:
polskie realia
Janusz Czapiński
Kongres Smart Metropolia 2014
23-24.10.2014

• Zwycięstwo kultury nad naturą
• Polski paradoks
• Czy w Polsce są (będą) obszary metropolitalne?
• Dlaczego wyludniają się polskie miasta?
• Jakość życia w 7 obszarach metropolitalnych
www.diagnoza.com

Zwycięstwo kultury nad naturą
preferencja genetyczna preferencja kulturowa
Sawanna była najlepszym habitatem dla naszych przodków
Appleton, J. (1975, 1994; Balling, J.D. & Falk, J.H. (1982; Falk, J.H. & Balling, J.D. (2010); Orians, G. H., & Heerwagen,
J. H. (1992; Sommer, R., & Summit, J. (1995)

United Nations (2014) World Urbanization Prospects

Urbanizacja świata i Polski
% ludności żyjącej w miastach (od 2015 r. prognoza)
65
60
55
50
45
40
35
GUS, 2013
48.3
50
52
55
57.5
60
61.3 61.5 61.7 61.2 60.8 60.2 59.6 58.9
58.1 57.4
30
Polska
Świat
1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Przestrzenny rozkład funkcji metropolitalnych obejmujących 5 obszarów:
politykę, ekonomię, naukę, transport i kulturę
Federal Institute for Research on Building, Urban Affairs and Spacial Development (2011). Metropolitan areas in Europe

Spatial distribution of the functional area “politics”

Spatial distribution of the functional area “economy”

Spatial distribution of the functional area “science”

Spatial distribution of the metropolitan function “transport”

Spatial distribution of the indicator group “arts”

Spatial distribution of the indicator group “sports”

Spatial distribution of metropolitan functions in Europe

Densities of metropolitan functions

Types of metropolitan areas in Europe

Indeks policentryczności systemu osadniczego w krajach europejskich.
ESPON 2005 : ESPON 111. Potential for polycentric development in Europe, final report revised version 2005; NORDREGIO, Stockholm.,

Procentowa zmiana w latach 2002-2013 i przewidywana zmiana w latach 2014-
2035 liczby mieszkańców 7 obszarów metropolitalnych i reszty Polski
-5.3
-5.4
28
7
0.6
1.3
6.9
-2.4
25.4
-9.7
33
-18.2
5.8
-16.2
-12.6
-10
2
-1.3
30
3
16
0
12
-1.5
32
-1.3
26
-10
10
-7
-1.3
4
-30 -20 -10 0 10 20 30 40
wieś
miasta
podregion katowicki
Katowice
podregion łódzki
Łódź
podregion poznański
Poznań
podregion wrocławski
Wrocław
podregion krakowski
Kraków
podregion warszawski
Warszawa
podregion gdański
Trójmiasto
Trójmiejski Warszawski Krakowski Worcławski Poznański Łódzki Śląski Polska
2002-2013
2014-2035
GUS

Przyrost naturalny (natural increase)
-0.5 -0.7
-6.5
Centrum
Podregion
0.3
-0.2
-0.9
-2.6
-0.2
0.8
-3.2
1.4 1.1
5.5
3.5
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
-8
Polska Wrocławski Łódzki Krakowski Warszawski Trójmiejski Katowicki Poznański
GUS

Ogólne saldo migracji (total net migration)
-0.5
2.2
-2.2
Centrum
Podregion
1.3
4.8
0.6
-3.7
-4.7
6.5
4.1
5.4
7.5
7.1
10
12
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
GUS

Zamożność gospodarstw domowych a bilans ludnościowy
1685
2990
1891
2215
2003
2307
2187
2028
-1.3
3
-10
0
-1.5 -1.3 -1.3
-7
3200
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
1600
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
Miasta Warszawa Łódź Kraków Wrocław Poznań TrójmiastoKatowice
Doch. gospodarstw
Bilans ludności
Doch. gosp. domowych
Bilans ludności 2002-2013
Diagnoza Społeczna i GUS

Dochody osobiste a bilans ludnościowy
1891
3222
2049
2439
2798
2477
2359
2110
-1.3
3
-10
0
-1.5 -1.3 -1.3
-7
3200
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
Miasta Warszawa Łódź Kraków Wrocław Poznań Trójmiasto Katowice
Doch. osobisty
Bilans ludności
Dochód osobisty

% gospodarstw domowych z ustępem spłukiwanym wodą a bilans ludnościowy
98.3
100
95
98.7
97
100
100
95.5
-1.3
3
-10
0
-1.5 -1.3
-1.3
-7
101
99
97
95
93
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
Ubikacja w mieszkaniu
Bilans ludności
Ubikacja w mieszkaniu

% bardzo zadowolonych z miejsca zamieszkania a bilans ludnościowy
9
17
6
17
16
19
25
17
-1.3
3
-10
0
-1.5 -1.3 -1.3
-7
28
21
14
7
0
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
satysfakcja z miejsca zamieszkania
Bilans ludności
Bardzo zadowoleni

Ogólny wskaźnik jakości życia a bilans ludnościowy
0.01
0.43
0.03
0.34
0.2
0.32
0.24
0.06
-1.3
3
-10
0
-1.5
-1.3
-1.3
-7
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
-0.1
4
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
Ogólna jakość życia
Bilans ludności
Jakość życia

Dochód ekwiwalentny gospodarstw domowych i PKB na mieszkańca w
metropoliach w stosunku do PKB Unii Europejskiej na mieszkańca
2990
1891
2215
2030
2303 2102
2028
188
77
95 96
126
89
124
3200
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
210
190
170
150
130
110
90
70
Warszawa Łódź Kraków Wrocław Poznań Gdańsk Katowice
Doch. gospodarstw
PKB
PKB per capita (UE=100)
Diagnoza Społeczna i Eurostat

Dochód ekwiwalentny gospodarstw domowych i PKB na mieszkańca w
metropoliach w stosunku do PKB Polski na mieszkańca
2990
1891
2215
2030
2303
2102
2028
302
123
152 152
191
143 141
3200
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
320
270
220
170
120
70
Warszawa Łódź Kraków Wrocław Poznań Trójmiasto Katowice
Doch. gospodarstw
PKB
PKB per capita (Polska=100)

Dochód ekwiwalentny gospodarstw domowych w latach 2000-2013 w
wartościach z 2000 r.
1700
1500
1300
1100
900
700
500
2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013
Polska-miasta Polska-wieś Stolice metropolii Peryferie metropolii

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (Average monthly gross wages and salaries)
3744
Centrum
Podregion
3924
3569
3878
5077
4307
4543
4120
3322 3297
3954
3112
3378
5500
5000
4500
4000
3500
3000
GUS

% zagrożonych ubóstwem
18
6.2
13.9
8.4
6.2
Centrum
Podregion
5.7
8.3
7.7
11.3
14.1
17.7
10.8
8.5
13.6 13.4
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
GUS

% żyjących w skrajnym ubóstwie
3.8
9
4.5
4.1
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
1.6
0.5
0.2
0.4
1.7
2.3
2.5
2.8
2.1
8.3
8
9.4
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Diagnoza Społeczna

Powierzchnia mieszkania na osobę w stosunku do benchmarku (39,8 m²)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Wrocław
Katowice
Warszawa
Poznań
Kraków
Gdańsk
Łódź
PWC (2012) Wyzwania inwestycyjne głównych miast Polski – perspektywa 2035
benchmark: Antwerpia, Bradford, Dublin, Edynburg, Essen, Frankfurt, Glasgow, Goeteborg, Helsinki, Kopenhaga,
Liverpool, Lizbona, Manchester, Oslo, Rotterdam, Stuttgart, Tuluza, Turku i Wiedeń

Dobrobyt materialny (wskaźnik standaryzowany)
-0.21
1
0.8
0.6
0.4
0.2
0
-0.2
-0.4
-0.6
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Produkcja sprzedana przemysłu na 1 mieszkańca (Sold production of industry per capita)
28785
Centrum
Podregion
25796
18588
36513
57509
66788
50244
61965
51134
19355
21717
31455
12549
46260
73000
63000
53000
43000
33000
23000
13000
3000
GUS

Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach na 1 mieszkańca (Investment outlays in
enterprise per capita)
3324
Centrum
Podregion
5839
3275
4769
10508
5788
5080
6886
4497
2241 2127
3458
2216
3643
12000
11000
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
GUS

Studenci na 1000 ludności (students per 1000 population )
43
209
127
240
146
Centrum
Podregion
127
93
233
0.2 0.7 1.9 3.6
10.7
2.2
250
200
150
100
50
0
GUS

% z wyższym i policealnym wykształceniem (% with tertiary level of education)
22.9
35.9
30.8
48
51.6
38.4
Centrum
Podregion
34.6
42.6
23.7
21.8
24.6
37.2
22.4 23.2
19.2
60
50
40
30
20
10
0

Kapitał ludzki (wskaźnik standaryzowany)
-0.22
1
0.8
0.6
0.4
0.2
0
-0.2
-0.4
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

% bezrobotnych (% registered unemployed persons)
12.4
11.4
4.9
11.4
5.4
4.6
5.7
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
4.9
3.5
10.7
14.6
9.6
8.4 8.5
9.3
6.2
16
14
12
10
8
6
4
2
0

% pracujących w zawodach kreatywnych (% of creative professionals)
8.5
21.1
13.2
21.3
27.8
Centrum
Podregion
17.1
15.6
21.4
9.6
10.7 10.6
19.8
4.7
10
8.8
30
25
20
15
10
5
0
Diagnoza Społeczna

Stosunek liczby małżeństw do liczby rozwodów (mrriages/divorces)
2.76
1.75 1.71
2.69
1.91
2.15
Centrum
Podregion
2.47
2.1
2.32
2.1
4.45
2.26
3.57
2.71
5
4.5
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
GUS

Dobrostan społeczny (wskaźnik standaryzowany)
0.05
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
-0.05
-0.1
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Przestępstwa na 10 tys. ludności (crimes per 10 thous. population )
291
641
356
435
Centrum
Podregion
334 345
580
493
237 240
200
251 244 246
700
600
500
400
300
200
100
0
GUS

Miejsca w kinach na 1000 ludności (seats in cinemas per 1000 population )
6.7
19
8.5
19
17.5
Centrum
Podregion
13
15
28.8
1.5 0.9 1.3
5.2
1.8
1.1
30
25
20
15
10
5
0
GUS

Liczba ludności na 1 placówkę ambulatoryjnej opieki zdrowotnej (population
per provider of out-patient health care )
1499
Centrum
Podregion
1209
1051
1340
1584
2053
1311
965
1703
1651
1964
2225
1969
1602
2500
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
GUS

Dobrostan fizyczny (wskaźnik standaryzowany)
0.1
0.15
0.1
0.05
0
-0.05
-0.1
-0.15
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Liczba pojazdów komunikacji publicznej w stosunku do miasta modelowego
(% benchmarku)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Warszawa
Łódź
Kraków
Gdańsk
Wrocław
Poznań
Katowice

Długość ścieżek rowerowych w stosunku do miasta modelowego (% benchmarku)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Katowice
Wrocław
Warszawa
Gdańsk
Poznań
Łódź
Kraków

Dobrostan psychiczny (wskaźnik standaryzowany)
0.3
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0
-0.05
-0.1
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Kapitał społeczny (wskaźnik standaryzowany)
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
-0.1
-0.2
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Jakość życia (wskaźnik standaryzowany)
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
-0.1
-0.2
-0.3
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Jakość życia (wskaźnik standaryzowany; po wyłączeniu efektów wieku, dochodu, płci i
wykształcenia)
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
-0.1
-0.2
-0.3
Miasta
Wieś
Centrum
Podregion
Diagnoza Społeczna

Poziom rozwoju metropolitalnego 6 obszarów w stosunku do
obszaru warszawskiego (w % benchmarku)
10
25
45
65
70
75
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Krakowski
Poznański
Trójmiejski
Wrocławski
Katowicki
Łódzki
W oparciu o różnice w zakresie podstawowych funkcji obszaru metropolitalnego

Jakość życia w metropolii: polskie realia Janusz Czapiński

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Semelhante a Jakość życia w metropolii: polskie realia Janusz Czapiński

Semelhante a Jakość życia w metropolii: polskie realia Janusz Czapiński (12)

Mais de smartmetropolia2014

Mais de smartmetropolia2014 (20)

Jakość życia w metropolii: polskie realia Janusz Czapiński