1. สำหรับกำรปกครองส่วนท้ องถิ่น ให้ จดเป็ นหมู่บ้ำน
ั
มีผ้ ใหญ่บ้ำนปกครองดูแล ตำบล มีกำนันเป็ นหัวหน้ ำ แขวง
ู
มีหมื่นแขวงเป็ นหัวหน้ ำ กำรปกครองท้ องถิ่นดังกล่ำวได้ ใช้
สืบทอดมำจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์
มี กำรแต่งตังตำแหน่งข้ ำรำชกำรให้ มีบรรดำศักดิ์
้
ตำมลำดับจำกต่ำสุดไปสูงสุดคือ ทนำย พัน หมื่น ขุน หลวง
พระ พระยำ และเจ้ ำพระยำ มีกำรกำหนดศักดินำเพื่อเป็ น
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ
ค่ำ ตอบแทนกำรรั บ รำชกำร และได้ อ ำศัย ใช้ เ ป็ นเกณฑ์
กำหนดกำรมีที่นำและกำรปรับไหมตำมกฎหมำย
ในปี พ.ศ. 2001 สมเด็จพระบรมไตรโลกนำถ ทรง
ตังกฎมณเฑียรบำล ขึ ้นเป็ นกฎหมำยสำหรับกำรปกครอง
้
แบ่งออกเป็ นสำมแผนคือ พระตำรำ ว่ำด้ วยแบบแผนและ
กำรพระรำชพิธีต่ำง ๆ พระธรรมนูญ ว่ำด้ วยเรื่ องตำแหน่ง
หน้ ำที่ รำชกำร พ ระรำชก ำหนด เป็ นข้ อบั ง คั บ ใน
พระรำชสำนัก
จัดทำโดย
ในรัชสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนำถ พระองค์ได้
โปรดเกล้ ำ ฯ ให้ ประชุมนักปรำชญ์ รำชบัณฑิตแต่งหนังสือ นำงสำวพัทธนันท์ ศรี ออนทอง
่
ม ห ำ ช ำ ติ ค ำ ห ล ว ง นั บ ว่ ำ เ ป็ น ว ร ร ณ ก ร ร ม ท ำ ง
พระพุทธศำสนำ เรื่ องแรกของ เลขที่ 25 ม.6/4
กรุงศรี อยุธยำ และเป็ นวรรณคดี เสนอ
ชัน เยี่ ย มที่ ใ ช้ เป็ นแนวทำงใน
้
กำรศึกษำภำษำ และวรรณคดี คุณครูสำยพิน วงศ์ษำรัตน์
ของไทย นอกจำกนี ยัง มี ลิ ลิ ต
้
โรงเรี ยนจุฬำภรณรำชวิทยำลัย เชียงรำย
พระลอ ซึ่ ง เป็ นยอดวรรณคดี
ประเภทลิลิตของไทย

2. พระราชประวัติ พระราชกรณียกิจ กำรปกครองในส่วนภูมิภ ำค ได้ ยกเลิกระบบกำร
สมเด็จพระบรมไตรโลกนำถ สมเด็จ พระบรมไตรโลกนำถทรงปฏิ รูป กำรปกครอง ปกครองหัวเมืองต่ำง ๆ แต่เดิมที่แบ่งออกเป็ นเมืองลูกหลวง
พระรำชสมภ พ ที่ อ ยุ ธ ยำ แต่ โดยทรงรวมอำนำจจำกกำรปกครองเข้ ำสู่ศูน ย์ ก ลำงคื อ หลำนหลวง แล้ วระบบกำรปกครองหัวเมืองเสียใหม่ ดังนี ้
เติ บ โตและมี ชี วิ ต ในวั ย เยำว์ ที่ รำชธำนี และแยกฝ่ ำยทหำร และฝ่ ำยพลเรื อนออกจำกกัน หั ว เมื อ งชั น ใน เช่ น เมื อ งรำชบุ รี นครสวรรค์
้
พิ ษ ณุโ ลก โดยเป็ นพระโอรสใน คือ ฝ่ ำยทหำรมีสมุหพระกลำโหมเป็ นหัวหน้ ำ รับผิดชอบ นครนำยก เมืองฉะเชิงเทรำ และปรำจีนบุรี เป็ นต้ น จัดเป็ น
พระเจ้ ำสำมพระยำ มี พ ระรำช ฝ่ ำยพลเรื อนมีสมุหนำยก เป็ นหัวหน้ ำรับผิดชอบ มีผ้ ูช่วย เมื อ งจัต วำ พระมหำกษั ตริ ย์ทรงแต่ง ตัง ผู้ ที่ เหมำะสมไป
้
มำรดำเชื อ สำยรำชวงศ์พ ระร่ ว ง
้ คือ จตุสดมภ์ ได้ แก่ กรมเวี ยง กรมวัง กรมพระคลัง และ ปกครอง แต่ สิ ท ธิ อ ำนำจทั ง หมดยั ง ขึ น อยู่ กั บ อง ค์
้ ้
พระนำมมีควำมหมำยถึง "พระพุทธเจ้ ำ" หรื อ "พระอิศวร" มี กรมนำ ในกรณีที่เกิดศึกสงครำมทังฝ่ ำยทหำร และฝ่ ำยพล
้ พระมหำกษัตริย์
ผู้ที่เข้ ำใจว่ำคงเป็ นพระสหำยมำตังแต่วยเยำว์ชื่อ "ยุทธิษฐิ
้ ั เรื อนจะต้ องนำหน้ ำในกองทัพร่วมกัน หัว เมื อ งชัน นอก หรื อ เมื อ งพระยำมหำนคร เช่น
้
ระ" ซึ่งตอนหลังกลำยมำเป็ นผู้ชกนำศึกเข้ ำมำ หลังกำรขึ ้น
ั เมื องพิษณุโลก สุโ ขทัย นครรำชสี ม ำ และทวำย จัดเป็ น
ครองรำชย์แล้ ว ก็เสด็จมำประทับที่อยุธยำในช่วงแรกของ เมือง เอก โท ตรี พระมหำกษัตริ ย์ทรงแต่งตังพระรำชวงศ์้
กำรครองรำชย์ อีกครึ่งหนึ่งเสด็จมำประทับที่พิษณุโลก เชื่อ หรื อข้ ำรำชกำรชัน ผู้ใหญ่ ไ ปเป็ นเจ้ ำเมื องมี อำนำจบัง คับ
้
ว่ำคงเป็ นไปเพื่ อ กำรควบคุม ดูแลหัวเมื องทำงด้ ำนเหนื อ บัญ ชำเป็ นสิ ท ธิ ข ำด เป็๋ นผู้แ ทนองค์ พ ระมหำกษั ต ริ ย์ มี
และคำนอำนำจของอำณำจักรทำงเหนื อ คือ อำณำจักร กรมกำรปกครองในตำแหน่ง เวียง วัง คลัง นำ เช่นเดียวกับ
ล้ ำนนำ ซึ่งกำลังมีควำมเข้ มแข็งและต้ องกำรแผ่อำนำจลง ของทำงรำชธำนี
มำทำงใต้ ในยุคของพระเจ้ ำติโลกรำช สมเด็จพระบรมไตร เมืองประเทศรำช ทำงกรุงศรี อยุธยำคงให้ เจ้ ำเมือง
โลกนำถเสด็จสวรรคต เมื่อปี พ.ศ. 2031 เมื่อพระชนมำยุ ของเมืองหลวงนันปกครองกันเอง โดยพระมหำกษัตริ ย์ทรง
้
57 พรรษำ ทรงครองรำชย์ ไ ด้ 40 ปี ยำวนำนที่ สุด ของ แต่งตังเจ้ ำเมือง เมืองประเทศรำชจะต้ องถวำยต้ นไม้ เงิ น
้
อำณำจัก รอยุ ธ ยำ และเป็ น ต้ นไม้ ทองกับเครื่ องรำชบรรณำกำรทุกรอบสำมปี และต้ อง
ลำดับ 3 ของพระมหำกษัตริ ย์ ส่งกองทัพมำช่วยทำงรำชธำนี เมื่อเกิดกำรสงครำม
ไทยตัง แต่อดีตจนถึง ปั จ จุบัน
้
พระองค์ ป ระทับ อยู่ที่ ก รุ ง ศรี
อยุ ธ ยำประมำณ 20 ปี ที่
เ ห ลื อ ท ร ง ป ร ะ ทั บ ที่ เ มื อ ง
พิษณุโลกตลอดรัชกำล