SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 4
Baixar para ler offline
NguyÔn Linh HuÖ

                             ĐỂ CƯƠNG ÔN TẬP SINH HỌC
1. Mã di truyền. Quá trình nhân đôi ADN
Trả lời:
         Mã di truyền
    -    Mã di truyền là trình tự các Nucleotit trong gen quy định trình tự các axit amin trong phân tử protein.
         Thực chất, mã di truyền là mã bộ ba, có nghĩa là cứ 3 Nu mã hóa một axit amin.
    -    4 loại Nu A,T,G,X sẽ tổ hợp thành 64 bộ ba. 64 bộ ba trên ADN tương ứng với 64 bộ ba trên mARN, trực
         tiếp mã hóa axit amin
    -    Trong 64 bộ ba có 3 bộ không mã hóa axit amin mà chỉ có nhiệm vụ kết thúc dịch mã là UAA, UAG, UGA
    -    Mã AUG là mã mở đầu, có chức năng nhận biết khởi đầu dịch mã và mã hóa axit amin khởi đầu
    -    Riêng mã UGG chỉ mã hóa axit amin Tritophan (Trp)
    -    Đặc điểm của mã di truyền
         • Mã di truyền được đọc từ một điểm xác định theo từng bộ ba Nuclêôtit mà không gối lên nhau
         • Mã di truyền có tính phổ biến, tức là tất cả các loài đều có chung một bộ mã di truyền, trừ một vài
              ngoại lệ
         • Mã di truyền có tính đặc hiệu, tức là một bộ ba chỉ mã hóa một loại axit amin
         • Mã di truyền mang tính thoái hóa, tức là nhiều bộ ba khác nhau cùng xác định một một loại axit amin,
              trừ AUG và UGG
             Quá trình nhân đôi ADN
    -    Mục đích: Chuẩn bị cho quá trình phân đôi tế bào
    -    Diễn ra ở kì trung gian, trước khi tế bào phân chia
    -    Ý nghĩa: 2 cromatit trong NST kép được tạo ra là cơ sở để nhân đôi ADN, đáp ứng nhu cầu về vật chất
         di truyền cho quá trình phân bào
    -    Nguyên liệu: các Nu tự do trong môi trường nội bào và hệ thống enzim
    -    Cơ chế
         • Bước 1: tháo xoắn: nhờ enzim tháo xoắn, hai mạch đơn của phân tử ADN tách nhau dần, tạo nên
              chạc chữ Y, lộ ra 2 mạch khuôn
         • Bước 2: Tổng hợp mạch ADN: Enzim ADN polimeraza dùng một mạch làm khuôn, tổng hợp nên
              mạch mới theo nguyên tắc bổ sung (A liên kết với T, G liên kết với X). Enzim ADN polimeraza chỉ
              tổng hợp theo chiều 5’-3’ nên trên mạch khuôn chiều 3’-5’ được tổng hợp liên tục, còn trên mạch
              khuôn 5’-3’, tổng hợp ngắt quãng, tạo nên các đoạn Okazaki, sau đó nối với nhau bằng enzim nối
         • Bước 3: Hai mạch xoắn vào với nhau, tạo thành phân tử ADN mới trong đó có một mạch là mạch
              mới tổng hợp, mạch kia là mạch của ADN ban đầu (Nguyên tắc bán bảo toàn)
    -    Kết quả: Từ 1 ADN ban đầu tạo ra 2 ADN con giống hệt nhau và giống mẹ

2. Khái niệm, các dạng, cơ chế, hậu quả và vai trò của đột biến gen?
Trả lời
        Khái niệm:
         • Đột biến gen là những biến đổi đột ngột xảy ra trong cấu trúc của gen
         • Đột biến điểm là kiểu đột biến chỉ liên quan đến một cặp Nu trong gen
         • Thể đột biến là các cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện ra kiểu hình
         • Tất cả các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số thấp
         • Đặc điểm : ĐB gen là những biến đổi xảy ra đột ngột và vô hướng
         • Hậu quả: ĐB gen làm thay đổi trình tự các Nu trogn gen, dẫn đến tạo ra Alen mới, khác sai với alen
            ban đầu

        Các dạng đột biến
         • ĐB thay thế một cặp Nu: có thể là thay thế cùng loại hoặc khác loại, không làm thay đổi chiều dài gen
            nhưng có thể làm thay đổi trình tự Nu trong gen dẫn đến thay đổi trình tự các axit amin và chức năng
            của Protein
         • ĐB thêm hay mất một cặp Nu: Làm thay đổi chiều dài, tổng số Nu, mã di truyền bị đọc sai kể từ vị trí
            đột biến, làm thay đổi trình tự axit amin và chức năng của Protein

                                                   12A3
NguyÔn Linh HuÖ


       Cơ chế
        • Các tác nhân gây đột biến tác động vào quá trình nhân đôi làm vi phạm NTBS, dẫn đến sai sót ở một
           mạch nào đó, gọi là gen tiền đột biến. Nếu được sửa sai thì gen này trở về bình thường, nếu không
           thì sẽ tiếp tục nhân đôi theo mẫu sai thành gen đột biến
        • Sự bắt cặp không đúng của các bazo dạng hiếm (A*, T*, G*, X*) Các Bazơ Nitơ dạng hiếm có
           những vị trí liên kết Hiđro bị thay đổi làm kết cặp không đúng trong quá trình nhân đôi, phát sinh gen
           đột biến
        • Tác động của các tác nhân gây đột biến:
                Các tác nhân vật lí như tia tử ngoại UV, có thể làm cho 2 bazơ timin trên cùng 1 mạch ADN
                    liên kết với nhau dẫn đến phát sinh ĐB gen
                Tác nhân hóa học như 5 brôm Uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của Timin thay thế cặp A-T =
                    cặp G-X
       Hậu quả:
        • ĐBG có thể có lợi, có hại, hoặc trung tính. Đa số ĐB điểm là trung tính (do mã di truyền có tính thoái
           hóa ) Đặc biệt, đột biến thay thế 1 cặp Nu hầu như vô hại với cá thể do thường không thay đổi axit
           amin
        • Mức độ gây hại của đột biến phụ thuộc vào môi trường và tổ hợp Gen

       Vai trò
        • Đối với tiến hóa: ĐBG xuất hiện các alen khác nhau, cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa của
            sinh vật. ĐBG là nguồn nguyên liệu sơ cấp, qua giao phôi tạo nên các tổ hợp gen khác nhau, cung
            cấp nguồn biến dị thứ cấp cho tiến hóa
        • Đối với thực tiễn: ĐBG là nguyên liệu cho cho quá trình chọn giống và là nguyên liệu cho các nhà
            khoa học nghiên cứu các quy luật di truyền


3. Khái niệm, các dạng, cơ chế, hậu quả và vai trò của đột biến số lượng NST?
Trả lời:
    - Đột biến số lượng NST là những đột biến làm thay đổi số lượng của NST trong tế bào

     Đặc điểm      ĐB lệch bội                                         ĐB đa bội
                                                  Thể tự đa bội                  Thể dị đa bội
    Khái niệm Là Đb làm thay đổi số lượng - Là dạng Đb làm tăng số         Là hiện tượng làm tăng số bộ
              NST ở 1 hay một số cặp         nguyên lần bộ NST đơn         NST đơn bội của hai loài khác
              NST tương đồng                 bội của loài và lớn hơn 2n    nhau trong cùng một tế bào
                                             - Có 2 loại thể đa bội
                                             + đa bội lẻ (3n, 5n,,,,)
                                             +đa bội chẵn (4n, 6n,...)
    Cơ chế    Xảy ra do rối loạn quá trình - Do sự rối loạn phân bào       Phát sinh trong phép lai xa kèm
              phân bào làm cho 1 hoặc        xảy ra ở tất cả các cặp NST   theo đa bội hóa
              một số cặp NST không           tương đồng trong nguyên       Lai xảy ra giữa hai loài khác
              phân li, tạo ra các giao tử    phân hoặc giảm phân           nhau, tạo con lai bất thụ do bộ
              thừa hoặc thiếu 1 vài NST. - Trong nguyên phân: rối loạn NST gồm 2 chiếc, 1 của loài A,
              Các giao tử này kết hợp với Phân li ở giai đonạ đầu của      1 của loài B không tương đồng
              Nhau hoặc kết hợp với các Hợp tử nên có sự kết hợp của với nhau
              Giao tử bình thường tạo ra các giao tử lưỡng bội với nhau Khi xảy ra đa bội hóa, con lai sẽ
              thể ĐB                       tạo thành thể tứ bội            tạo nên thể dị bội hữu thụ
                                            - Trong giảm phân, rối loạn
                                             không phân li xảy ra ở tất cả
                                             các cặp NST, tạo ra giao tử
                                           2n của cả bố và mẹ.
                                           Các giao tử này kết hơp với
                                           giao tử bình thường tạo nên

                                                   12A3
NguyÔn Linh HuÖ
                                              thể tam bội hoặc kết hợp với
                                              nhau tạo thành thể tứ bội

    Hậu quả      Làm mất cân bằng toàn hệ Thể đa bội có tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát triển
                 Gen nên cá thể ĐB thường mạnh, chống chịu tốt
                 giảm sức sống hoặc không Các thể tự đa bội lẻ hầu như không có khả năng sinh giao tử
                 sống đc, giảm khả năng       bình thường
                 sinh sản
    Vai trò      Cung cấp nguyên liệu cho      ĐB đa bội đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa
                 quá trình chọn giống và       vì nó góp phần hình thành nên các loài mới, chủ yếu là
                 tiến hóa. Ngoài ra, lệch bội thực vật có hoa
                 còn được sử dụng để xác
                 định vị trí của Gen trên NST

4: Quy luật phân li và quy luật phân li độc lập
Trả lời:

                               Quy luật phân li                            Quy luật phân li độc lập
    Nội dung        Mỗi tính trạng do một cặp Alen quy định, 1 - Khi các cặp alen quy định các tính trạng
                    có nguồn gốc từ bố, 1 từ mẹ. Các alen tồn khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng
                    tại trong tế bào của cơ thể một cahs riêng khác nhau thì chúng sẽ phân li đọc lập trong
                    rẽ, không pha trộn vào nhau. Khi giảm phân quá trình hình thành giao tử
                    các alen cùng cặp phân li đồng đều về các
                    giao tử, 50% giao tử chứa alen này, 50%
                    giao tử chứ alen kia
    Cơ sở         - Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các     - Trong tế bào chứa nhiều cặp NST, khi giảm
    tế bào học    NST luôn tồn tại thành từng cặp                  phân tạo giao tử, các cặp NST phân li độc
                  - Khi giảm phân tạo giao tử, các thành viên     lập và tổ hợp tự do để hình thành giao tử
                  của một cặp alen phân li đồng đều về các        dẫn đến sự phân li độc lập của các gen trên
                  giao tử, mỗi NST trong từng cặp NST tương        NST.
                  đồng phân li đồng đều về các giao tử,         - Vì xác suất của các cặp NST là như nhau
                                 Thực chất, QLPL nói về sự phân li trong trường hợp có 2 cặp Gen dị hợp
                                                                nên
                     củaGen trong quá trình hình thành giao tử sẽ tạo nên 4 loại giao tử với tỉ lệ như nhau.
                     chứ không nói về sự phân li kiểu hình. Vì Qua thụ tinh, các giao tử sẽ kết hợp ngẫu
                     vậy quy luật này đúng trong mọi trường hợp nhiên tạo thành hợp tử
                     về một cặp Gen                                 QLPLĐL trong trường hợp mỗi Gen
                                                                   nằm trên 1 cặp NST khác nhau quá trình
                                                                   giảm phân diễn ra bình thường

    Ý nghĩa        - Quy luật phân li giải thích trong tự nhiên,    - Theo quy luật phân li độc lập thì cơ thể
                   tnh trội là phổ biến vì đa số các gen trội đều   càng có nhiều cặp gen dị hợp thì số loại giao
                   có lợi                                            tử càng lớn. Qua thu tinh, tạo ra nhiều loại
                   - Xác định được tính trội lặn, nhờ đó, trong     biến dị tổ hợp, giải thích tính đa dạng của
                   chọn giống, các nhà khoa học có thể tạo ra       sinh giới
                   phép lai để xuất hiện nhiều tính trội ở con      - Trên thực tế, nếu biết các gen quy định
                   lai                                              các tính trạng độc lập với nhau, ta có thể dự
                                                                    đoán được tỉ lệ, thành phần gen trong giao
                                                                    tử, số lượng và tỉ lệ kiểu gen, kiểu hình ở đời
                                                                    lai


5. Đặc điểm di truyền liên kết giới tính, di truyền ngoài nhân ?
Trả lời:

       Di truyền liên kết giới tính


                                                     12A3
NguyÔn Linh HuÖ
        •    Khái niệm: di truyền liên kết với giới tính là sự di truyền của Gen quy định tính trạng thường nằm
            trên cặp NST giới tính
        •   Trường hợp Gen nằm trên NST X
            - Quy luật:
                     - Nếu là Gen trội nằm trên X thì bố mang gen, truyền cho con gái 100%
                     - Nếu là gen lặn trên X thì bố mang gen truyền cho con gái và biểu hiện ở cháu trai
                       ( Di truyền chéo - di truyền cách đời)
                     - Con trai luôn nhận X từ mẹ
            - Dấu hiệu: - Kết quả phép lại thuận nghịch khác nhau
                           - Biểu hiện ở giới đực và cái khác nhau

        •   Trường hợp Gen nằm trên NST Y
            - Gen chỉ truyền và biểu hiện ở cùng 1 giới, gọi là di truyền thẳng
        • Cơ sở: Gen nằm trên NSTgiới tính cũng phân li độc lập và tổ hợp tự do
       Di truyền ngoài nhân
        - Di truyền ngoài nhân là di truyền của gen nằm ở bào quan của tế bào chất như ti thể, lạp thể,
            plasmit…
        - Sự di truyền của những gen này chỉ phụ thuộc vào mẹ, vì bố chỉ truyền cho con những Gen nằm
            trong nhân, mà hợp tử phải phát triển trong tế bào chất của mẹ nên các Gen trong tế bào chất là do
            mẹ truyền cho con
        - Kết quả lai thuận nghịch khác nhau, con chỉ biểu hiện theo kiểu hình của mẹ


6. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của kiểu gen?
Trả lời
   Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện Gen là:
        • Gen được biểu hiện theo sơ đồ
             Gen( ADN ) -> mARN -> Pôlipeptit -> Prôtein -> Tính trạng
             Sự biểu hiện của Gen qua nhiều bước như vậy có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong và bên
             ngoài chi phối
        • Kiểu hình, kiểu gen và môi trường có quan hệ mật thiết với nhau
        • Bố mẹ không truyền cho con kiểu hình mà chỉ truyền cho con kiểu gen. Kiểu gen quy định khả năng
           phản ứng của cơ thể trước môi trường. Môi trường tham gia vào sự hình thành kiểu hình cụ thể
         Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường
   Khái niệm:
        • Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức
           phản ứng của kiểu gen
        • Thường biến là sự biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen trước các điều kiện môi trường khác
           nhau (Sự mềm dẻo kiểu hình)
            Đặc điểm:
                          - Chỉ biến đổi kiểu hình, ko làm thay đổi kiểu gen
                          - Biến đổi đồng loạt theo hướng xác định
                          - Không di truyền
            Ý nghĩa: Giúp sinh vật có thể điều chỉnh để thích nghi tốt hơn với môi trường




                                                    12A3

Mais conteúdo relacionado

Destaque

70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc
70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc
70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon locUất Hương
 
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhatCong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhattubeautiful
 
trắc nghiệm sinh học phân tử
trắc nghiệm sinh học phân tửtrắc nghiệm sinh học phân tử
trắc nghiệm sinh học phân tửNgo Quoc Ngoc
 
Bai giang sinh hoc dai cuong
Bai giang sinh hoc dai cuongBai giang sinh hoc dai cuong
Bai giang sinh hoc dai cuongHóm Hỉnh Hoà
 
58 công thức giải nhanh hóa học
58 công thức giải nhanh hóa học58 công thức giải nhanh hóa học
58 công thức giải nhanh hóa họcVan-Duyet Le
 
Sinh học đại cương tập 2
Sinh học đại cương tập 2Sinh học đại cương tập 2
Sinh học đại cương tập 2Thảo Thu
 
Giáo trình sinh học đại cương
Giáo trình sinh học đại cươngGiáo trình sinh học đại cương
Giáo trình sinh học đại cươngKhanhNgoc LiLa
 
Sinh Hoc Tap 1
Sinh Hoc Tap 1Sinh Hoc Tap 1
Sinh Hoc Tap 1sangbsdk
 
các bào quan trong tế bào động vật
các bào quan trong tế bào động vậtcác bào quan trong tế bào động vật
các bào quan trong tế bào động vậtHang nguyen
 
Chuyen de cau truc cua te bao
Chuyen de cau truc cua te baoChuyen de cau truc cua te bao
Chuyen de cau truc cua te baotam8082
 
13 vi khuan ta da
13 vi khuan ta   da13 vi khuan ta   da
13 vi khuan ta daLe Tran Anh
 
12 vi khuan dich hach da
12 vi khuan dich hach   da12 vi khuan dich hach   da
12 vi khuan dich hach daLe Tran Anh
 
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyenonthi360
 
[Sinh 12] 140 câu tiến hóa
[Sinh 12] 140 câu tiến hóa[Sinh 12] 140 câu tiến hóa
[Sinh 12] 140 câu tiến hóaVan-Duyet Le
 
Màng tế bào
Màng tế bàoMàng tế bào
Màng tế bàothanh tam
 
10 cac cau khuan gay benh da
10 cac cau khuan gay benh   da10 cac cau khuan gay benh   da
10 cac cau khuan gay benh daLe Tran Anh
 
05 dai cuong virus da
05 dai cuong virus   da05 dai cuong virus   da
05 dai cuong virus daLe Tran Anh
 
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Học
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại HọcTổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Học
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Họctuituhoc
 

Destaque (20)

70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc
70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc
70 cong thuc giai nhanh hoa hoc chon loc
 
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhatCong thuc sinh hoc 12 day du nhat
Cong thuc sinh hoc 12 day du nhat
 
trắc nghiệm sinh học phân tử
trắc nghiệm sinh học phân tửtrắc nghiệm sinh học phân tử
trắc nghiệm sinh học phân tử
 
Bai giang sinh hoc dai cuong
Bai giang sinh hoc dai cuongBai giang sinh hoc dai cuong
Bai giang sinh hoc dai cuong
 
58 công thức giải nhanh hóa học
58 công thức giải nhanh hóa học58 công thức giải nhanh hóa học
58 công thức giải nhanh hóa học
 
Sinh
SinhSinh
Sinh
 
Sinh học đại cương tập 2
Sinh học đại cương tập 2Sinh học đại cương tập 2
Sinh học đại cương tập 2
 
Giáo trình sinh học đại cương
Giáo trình sinh học đại cươngGiáo trình sinh học đại cương
Giáo trình sinh học đại cương
 
Sinh Hoc Tap 1
Sinh Hoc Tap 1Sinh Hoc Tap 1
Sinh Hoc Tap 1
 
Giao trinh sinh_hoc_dai_cuong
Giao trinh sinh_hoc_dai_cuongGiao trinh sinh_hoc_dai_cuong
Giao trinh sinh_hoc_dai_cuong
 
các bào quan trong tế bào động vật
các bào quan trong tế bào động vậtcác bào quan trong tế bào động vật
các bào quan trong tế bào động vật
 
Chuyen de cau truc cua te bao
Chuyen de cau truc cua te baoChuyen de cau truc cua te bao
Chuyen de cau truc cua te bao
 
13 vi khuan ta da
13 vi khuan ta   da13 vi khuan ta   da
13 vi khuan ta da
 
12 vi khuan dich hach da
12 vi khuan dich hach   da12 vi khuan dich hach   da
12 vi khuan dich hach da
 
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen
50 bai tap_chon_loc_chuyen_de_vat_chat_di_truyen
 
[Sinh 12] 140 câu tiến hóa
[Sinh 12] 140 câu tiến hóa[Sinh 12] 140 câu tiến hóa
[Sinh 12] 140 câu tiến hóa
 
Màng tế bào
Màng tế bàoMàng tế bào
Màng tế bào
 
10 cac cau khuan gay benh da
10 cac cau khuan gay benh   da10 cac cau khuan gay benh   da
10 cac cau khuan gay benh da
 
05 dai cuong virus da
05 dai cuong virus   da05 dai cuong virus   da
05 dai cuong virus da
 
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Học
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại HọcTổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Học
Tổng hợp phương pháp giải Hóa 12 ôn thi Đại Học
 

để Cương ôn tập sinh học

  • 1. NguyÔn Linh HuÖ ĐỂ CƯƠNG ÔN TẬP SINH HỌC 1. Mã di truyền. Quá trình nhân đôi ADN Trả lời:  Mã di truyền - Mã di truyền là trình tự các Nucleotit trong gen quy định trình tự các axit amin trong phân tử protein. Thực chất, mã di truyền là mã bộ ba, có nghĩa là cứ 3 Nu mã hóa một axit amin. - 4 loại Nu A,T,G,X sẽ tổ hợp thành 64 bộ ba. 64 bộ ba trên ADN tương ứng với 64 bộ ba trên mARN, trực tiếp mã hóa axit amin - Trong 64 bộ ba có 3 bộ không mã hóa axit amin mà chỉ có nhiệm vụ kết thúc dịch mã là UAA, UAG, UGA - Mã AUG là mã mở đầu, có chức năng nhận biết khởi đầu dịch mã và mã hóa axit amin khởi đầu - Riêng mã UGG chỉ mã hóa axit amin Tritophan (Trp) - Đặc điểm của mã di truyền • Mã di truyền được đọc từ một điểm xác định theo từng bộ ba Nuclêôtit mà không gối lên nhau • Mã di truyền có tính phổ biến, tức là tất cả các loài đều có chung một bộ mã di truyền, trừ một vài ngoại lệ • Mã di truyền có tính đặc hiệu, tức là một bộ ba chỉ mã hóa một loại axit amin • Mã di truyền mang tính thoái hóa, tức là nhiều bộ ba khác nhau cùng xác định một một loại axit amin, trừ AUG và UGG  Quá trình nhân đôi ADN - Mục đích: Chuẩn bị cho quá trình phân đôi tế bào - Diễn ra ở kì trung gian, trước khi tế bào phân chia - Ý nghĩa: 2 cromatit trong NST kép được tạo ra là cơ sở để nhân đôi ADN, đáp ứng nhu cầu về vật chất di truyền cho quá trình phân bào - Nguyên liệu: các Nu tự do trong môi trường nội bào và hệ thống enzim - Cơ chế • Bước 1: tháo xoắn: nhờ enzim tháo xoắn, hai mạch đơn của phân tử ADN tách nhau dần, tạo nên chạc chữ Y, lộ ra 2 mạch khuôn • Bước 2: Tổng hợp mạch ADN: Enzim ADN polimeraza dùng một mạch làm khuôn, tổng hợp nên mạch mới theo nguyên tắc bổ sung (A liên kết với T, G liên kết với X). Enzim ADN polimeraza chỉ tổng hợp theo chiều 5’-3’ nên trên mạch khuôn chiều 3’-5’ được tổng hợp liên tục, còn trên mạch khuôn 5’-3’, tổng hợp ngắt quãng, tạo nên các đoạn Okazaki, sau đó nối với nhau bằng enzim nối • Bước 3: Hai mạch xoắn vào với nhau, tạo thành phân tử ADN mới trong đó có một mạch là mạch mới tổng hợp, mạch kia là mạch của ADN ban đầu (Nguyên tắc bán bảo toàn) - Kết quả: Từ 1 ADN ban đầu tạo ra 2 ADN con giống hệt nhau và giống mẹ 2. Khái niệm, các dạng, cơ chế, hậu quả và vai trò của đột biến gen? Trả lời  Khái niệm: • Đột biến gen là những biến đổi đột ngột xảy ra trong cấu trúc của gen • Đột biến điểm là kiểu đột biến chỉ liên quan đến một cặp Nu trong gen • Thể đột biến là các cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện ra kiểu hình • Tất cả các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số thấp • Đặc điểm : ĐB gen là những biến đổi xảy ra đột ngột và vô hướng • Hậu quả: ĐB gen làm thay đổi trình tự các Nu trogn gen, dẫn đến tạo ra Alen mới, khác sai với alen ban đầu  Các dạng đột biến • ĐB thay thế một cặp Nu: có thể là thay thế cùng loại hoặc khác loại, không làm thay đổi chiều dài gen nhưng có thể làm thay đổi trình tự Nu trong gen dẫn đến thay đổi trình tự các axit amin và chức năng của Protein • ĐB thêm hay mất một cặp Nu: Làm thay đổi chiều dài, tổng số Nu, mã di truyền bị đọc sai kể từ vị trí đột biến, làm thay đổi trình tự axit amin và chức năng của Protein 12A3
  • 2. NguyÔn Linh HuÖ  Cơ chế • Các tác nhân gây đột biến tác động vào quá trình nhân đôi làm vi phạm NTBS, dẫn đến sai sót ở một mạch nào đó, gọi là gen tiền đột biến. Nếu được sửa sai thì gen này trở về bình thường, nếu không thì sẽ tiếp tục nhân đôi theo mẫu sai thành gen đột biến • Sự bắt cặp không đúng của các bazo dạng hiếm (A*, T*, G*, X*) Các Bazơ Nitơ dạng hiếm có những vị trí liên kết Hiđro bị thay đổi làm kết cặp không đúng trong quá trình nhân đôi, phát sinh gen đột biến • Tác động của các tác nhân gây đột biến:  Các tác nhân vật lí như tia tử ngoại UV, có thể làm cho 2 bazơ timin trên cùng 1 mạch ADN liên kết với nhau dẫn đến phát sinh ĐB gen  Tác nhân hóa học như 5 brôm Uraxin (5BU) là chất đồng đẳng của Timin thay thế cặp A-T = cặp G-X  Hậu quả: • ĐBG có thể có lợi, có hại, hoặc trung tính. Đa số ĐB điểm là trung tính (do mã di truyền có tính thoái hóa ) Đặc biệt, đột biến thay thế 1 cặp Nu hầu như vô hại với cá thể do thường không thay đổi axit amin • Mức độ gây hại của đột biến phụ thuộc vào môi trường và tổ hợp Gen  Vai trò • Đối với tiến hóa: ĐBG xuất hiện các alen khác nhau, cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa của sinh vật. ĐBG là nguồn nguyên liệu sơ cấp, qua giao phôi tạo nên các tổ hợp gen khác nhau, cung cấp nguồn biến dị thứ cấp cho tiến hóa • Đối với thực tiễn: ĐBG là nguyên liệu cho cho quá trình chọn giống và là nguyên liệu cho các nhà khoa học nghiên cứu các quy luật di truyền 3. Khái niệm, các dạng, cơ chế, hậu quả và vai trò của đột biến số lượng NST? Trả lời: - Đột biến số lượng NST là những đột biến làm thay đổi số lượng của NST trong tế bào Đặc điểm ĐB lệch bội ĐB đa bội Thể tự đa bội Thể dị đa bội Khái niệm Là Đb làm thay đổi số lượng - Là dạng Đb làm tăng số Là hiện tượng làm tăng số bộ NST ở 1 hay một số cặp nguyên lần bộ NST đơn NST đơn bội của hai loài khác NST tương đồng bội của loài và lớn hơn 2n nhau trong cùng một tế bào - Có 2 loại thể đa bội + đa bội lẻ (3n, 5n,,,,) +đa bội chẵn (4n, 6n,...) Cơ chế Xảy ra do rối loạn quá trình - Do sự rối loạn phân bào Phát sinh trong phép lai xa kèm phân bào làm cho 1 hoặc xảy ra ở tất cả các cặp NST theo đa bội hóa một số cặp NST không tương đồng trong nguyên Lai xảy ra giữa hai loài khác phân li, tạo ra các giao tử phân hoặc giảm phân nhau, tạo con lai bất thụ do bộ thừa hoặc thiếu 1 vài NST. - Trong nguyên phân: rối loạn NST gồm 2 chiếc, 1 của loài A, Các giao tử này kết hợp với Phân li ở giai đonạ đầu của 1 của loài B không tương đồng Nhau hoặc kết hợp với các Hợp tử nên có sự kết hợp của với nhau Giao tử bình thường tạo ra các giao tử lưỡng bội với nhau Khi xảy ra đa bội hóa, con lai sẽ thể ĐB tạo thành thể tứ bội tạo nên thể dị bội hữu thụ - Trong giảm phân, rối loạn không phân li xảy ra ở tất cả các cặp NST, tạo ra giao tử 2n của cả bố và mẹ. Các giao tử này kết hơp với giao tử bình thường tạo nên 12A3
  • 3. NguyÔn Linh HuÖ thể tam bội hoặc kết hợp với nhau tạo thành thể tứ bội Hậu quả Làm mất cân bằng toàn hệ Thể đa bội có tế bào to, cơ quan sinh dưỡng lớn, phát triển Gen nên cá thể ĐB thường mạnh, chống chịu tốt giảm sức sống hoặc không Các thể tự đa bội lẻ hầu như không có khả năng sinh giao tử sống đc, giảm khả năng bình thường sinh sản Vai trò Cung cấp nguyên liệu cho ĐB đa bội đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa quá trình chọn giống và vì nó góp phần hình thành nên các loài mới, chủ yếu là tiến hóa. Ngoài ra, lệch bội thực vật có hoa còn được sử dụng để xác định vị trí của Gen trên NST 4: Quy luật phân li và quy luật phân li độc lập Trả lời: Quy luật phân li Quy luật phân li độc lập Nội dung Mỗi tính trạng do một cặp Alen quy định, 1 - Khi các cặp alen quy định các tính trạng có nguồn gốc từ bố, 1 từ mẹ. Các alen tồn khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng tại trong tế bào của cơ thể một cahs riêng khác nhau thì chúng sẽ phân li đọc lập trong rẽ, không pha trộn vào nhau. Khi giảm phân quá trình hình thành giao tử các alen cùng cặp phân li đồng đều về các giao tử, 50% giao tử chứa alen này, 50% giao tử chứ alen kia Cơ sở - Trong tế bào sinh dưỡng, các gen và các - Trong tế bào chứa nhiều cặp NST, khi giảm tế bào học NST luôn tồn tại thành từng cặp phân tạo giao tử, các cặp NST phân li độc - Khi giảm phân tạo giao tử, các thành viên lập và tổ hợp tự do để hình thành giao tử của một cặp alen phân li đồng đều về các dẫn đến sự phân li độc lập của các gen trên giao tử, mỗi NST trong từng cặp NST tương NST. đồng phân li đồng đều về các giao tử, - Vì xác suất của các cặp NST là như nhau  Thực chất, QLPL nói về sự phân li trong trường hợp có 2 cặp Gen dị hợp nên củaGen trong quá trình hình thành giao tử sẽ tạo nên 4 loại giao tử với tỉ lệ như nhau. chứ không nói về sự phân li kiểu hình. Vì Qua thụ tinh, các giao tử sẽ kết hợp ngẫu vậy quy luật này đúng trong mọi trường hợp nhiên tạo thành hợp tử về một cặp Gen  QLPLĐL trong trường hợp mỗi Gen nằm trên 1 cặp NST khác nhau quá trình giảm phân diễn ra bình thường Ý nghĩa - Quy luật phân li giải thích trong tự nhiên, - Theo quy luật phân li độc lập thì cơ thể tnh trội là phổ biến vì đa số các gen trội đều càng có nhiều cặp gen dị hợp thì số loại giao có lợi tử càng lớn. Qua thu tinh, tạo ra nhiều loại - Xác định được tính trội lặn, nhờ đó, trong biến dị tổ hợp, giải thích tính đa dạng của chọn giống, các nhà khoa học có thể tạo ra sinh giới phép lai để xuất hiện nhiều tính trội ở con - Trên thực tế, nếu biết các gen quy định lai các tính trạng độc lập với nhau, ta có thể dự đoán được tỉ lệ, thành phần gen trong giao tử, số lượng và tỉ lệ kiểu gen, kiểu hình ở đời lai 5. Đặc điểm di truyền liên kết giới tính, di truyền ngoài nhân ? Trả lời:  Di truyền liên kết giới tính 12A3
  • 4. NguyÔn Linh HuÖ • Khái niệm: di truyền liên kết với giới tính là sự di truyền của Gen quy định tính trạng thường nằm trên cặp NST giới tính • Trường hợp Gen nằm trên NST X - Quy luật: - Nếu là Gen trội nằm trên X thì bố mang gen, truyền cho con gái 100% - Nếu là gen lặn trên X thì bố mang gen truyền cho con gái và biểu hiện ở cháu trai ( Di truyền chéo - di truyền cách đời) - Con trai luôn nhận X từ mẹ - Dấu hiệu: - Kết quả phép lại thuận nghịch khác nhau - Biểu hiện ở giới đực và cái khác nhau • Trường hợp Gen nằm trên NST Y - Gen chỉ truyền và biểu hiện ở cùng 1 giới, gọi là di truyền thẳng • Cơ sở: Gen nằm trên NSTgiới tính cũng phân li độc lập và tổ hợp tự do  Di truyền ngoài nhân - Di truyền ngoài nhân là di truyền của gen nằm ở bào quan của tế bào chất như ti thể, lạp thể, plasmit… - Sự di truyền của những gen này chỉ phụ thuộc vào mẹ, vì bố chỉ truyền cho con những Gen nằm trong nhân, mà hợp tử phải phát triển trong tế bào chất của mẹ nên các Gen trong tế bào chất là do mẹ truyền cho con - Kết quả lai thuận nghịch khác nhau, con chỉ biểu hiện theo kiểu hình của mẹ 6. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của kiểu gen? Trả lời  Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện Gen là: • Gen được biểu hiện theo sơ đồ Gen( ADN ) -> mARN -> Pôlipeptit -> Prôtein -> Tính trạng Sự biểu hiện của Gen qua nhiều bước như vậy có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong và bên ngoài chi phối • Kiểu hình, kiểu gen và môi trường có quan hệ mật thiết với nhau • Bố mẹ không truyền cho con kiểu hình mà chỉ truyền cho con kiểu gen. Kiểu gen quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước môi trường. Môi trường tham gia vào sự hình thành kiểu hình cụ thể  Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường  Khái niệm: • Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức phản ứng của kiểu gen • Thường biến là sự biến đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen trước các điều kiện môi trường khác nhau (Sự mềm dẻo kiểu hình)  Đặc điểm: - Chỉ biến đổi kiểu hình, ko làm thay đổi kiểu gen - Biến đổi đồng loạt theo hướng xác định - Không di truyền  Ý nghĩa: Giúp sinh vật có thể điều chỉnh để thích nghi tốt hơn với môi trường 12A3