1. jrefrmEdiiz+@HG zKd ;wd;k wufa&;tjcm;enf;vrf;
k f H
ANOTHER DEVELOPMENT FOR BURMA
toGiu;l ajymif;a&;twGuvufiif;wm0efrsm;
f
f
Priorities in Transition
trsdK;om;'Drdkua&pDwyfaygif;pk/
jynfaxmifpkwdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;'Drdkua&pDtzJGŒcsKyf (vGwfajrmufe,fajr) ESifh
trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;tpDtpOfESifh 'uf[rfrm;&d+;azgifa';&Sif;tzJGŒwdkŒrS
OD;aqmifusif;ycJhaom ESD;aESmzvS,fyJG. tpD&ifcHpm
Report on a seminar organised by
NDF and UNLD–LA in collaboration with
the National Reconciliation Programme, and
the Dag Hammarskjold Foundation,
Chiang Mai, 2004
2. Available from:
UNLD-LA
P. O. Box - 49
Chiang Mai University
Chiang Mai, 50202
Thailand
and
Dag Hammarskjold Foundation
Ovre Slottsgatan 2
SE-753 10 UPPSALA, Sweden
Fax: +46-18-12 20 72
Email: secretariat@dhf.uu.se
Web site: www.dhf.uu.se
Layout & design: Sai Mawn
Cover: Mattias Lasson
Published by: NDF, UNLD-LA and
the Dag Hammarskjold Foundation
ISBN: 91-85214-41-8
Printed by: UNLD Press, Chiang Mai, 2004
3. rmwdum
contents
trSmpum; .............................................................................................. 5
ed'ge;f ....................................................................................................... 9
“'uf[rfrm;&_d;azmifa';&Sif;ESifh zGH@+zdK;wdk;wufa&;twGuf
tjcm;enf;vrf; a[majymwifjycsursm;.tusO;f csKyf” ......................... 13
f
“toGiful;ajymif;a&;wGif OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfhtcsufrsm;ESifh
toGiful;ajymif;jyD;aemuf awG@}uHK&rnfh jyempdrfac:csufrsm;” ......... 17
“EdkifiHwumtzGJ@tpnf;rsm;/ EdkifiHabmifausmfaumfydka&;&Sif;}uD;rsm;ESifh
*vdkb,fvdkufaZ;&Sif;/ tem*wfjyempdefac:csufrsm;ESifh
tjcm;tjrif&a'girsm;” ......................................................................... 33
_ hf
“'Drdkua&pDwdkufyGJwGif; rD'D,m.tcef;u¾/
toGiful;ajymif;a&;umvtwGif; rD'D,m. tcef;u¾ESifh
jynfovx. owif;rsm;&&Syici” ...................................................... 55
l l k
d kd f G hf
“zG@H +zdK;wd;k wufa&; r[mAsL[mrsm;/ ta&S@warmtawG@t}uHK”................ 75
D
“EdiiwumrS zdw=f um;a[majymapaomynm&Sirsm;” ............................ 05
kfH
f
Preface ............................................................................................... 95
Introduction ..................................................................................... 97
The Dag Hammarskjold Foundation and Another
Development" ................................................................................ 99
Kjell-Ake Nordquist: "Priorities in Transition and
Post-Transitional Challenges" ..................................................... 130
Walden Bello: "International Institutions, Transnational
Corporations and Globalisation: Future Challenges and
Alternative Perspectives" ............................................................. 130
Sheila Coronel: "The Role of Media in the Struggle for
Democracy, the Role of Media during Transition and
the Right to Know" ..................................................................... 130
Emilia Pires: "Strategies for DevelopmentExperiences from East Timor" ............................................... 137
International Resource Persons ................................................ 149
4.
5. trSmpum;
“'Drua&pDjrefrmEdiiay:xGe;f a&;” T&nfre;f csujf zifyif usaemfw@kd vy&m;
kd
kfH
S
h
_fS
awmfveae=uygonf? usaemfw@kd taejzifh 'Drua&pDvcsiygonf? +idr;f
S f
kd
kd f
csrf;a&;vdkcsifygonf? usaemfwdk@EdkifiHtwGif;wGif vl@tcGifhta&;udk
av;pm;vduem apmifxe;f aomtajctaeudk vdcsiygonf? od@k aomf ar#mf
k f
h d
k f
rSe;f awmifwcsursm;tm;vH;k udk ydwq@kd [ef@wm;aeonfum;/ jrefrmEdii&dS
h
f
f
kfH
ppftm%m&Siftpdk;& jzpfygonf? jrefrmEdkifiHudk ppftm%m&Sifpepfjzifh
tkycsKyaecJonfrm ESpaygi;f (40) ausm=f umjrifvm+yD jzpfygonf? TtESpf
f f h
S f
h
(40) rSm &ufpuf =urf;=uKwfaom/ vltrsm;qif;&JEcsm&aom 'kuwi;f &Sd
kH
Q G
tESpf (40) jzpfygonf?
jrefrmEdiiH 'Drua&pD&&Sa&;twGuf v_y&m;ae=uaom awmfvea&;
k f kd
d
fS
Sf
v_y&m;r_rm tiftm;t&}uD;rm;rsm;jym;+yD;/ trsK;d tpm;t&vnf; rwl
f S S
uGjJ ym;jcm;em;r_ rsm;pGm&Saeygonf? od@k aomfvnf; 'Drua&pDtajymif;tvJ
d
kd
rsm;jzpfay:vmapa&;[laomtjrifay: Y wnDw!Gwwnf;&S=d uygonf?
f
ppftm%m&Sipepfonf rvGraoGwae@wif rkcsusq;kH &rnfjzpfonf? jynf
f
J
G
olw@kd .tm%monf jynfow@kd .vufwi;f od@k rvGraoGoufqif;ap&
l
G
J
rnfjzpfonf? TtdyrufrsK;d jzpf&efvnf; ESptawmfwef=umEdiao;onf?
f
f
kf
od@k aomf rsm;r=umrD umvwGivnf; jzpfvmEdip&mta=umif;vnf;&Sd
f
kf
aeygonf? TtajctaersKd;jzpfvmyguay;tyfvmaom tcGifhta&;
tay: toH;k csI rdrw@kd ar#mre;f xm;aom rdrw@kd ,=kH unfxm;aom vl@
d
f S
d
abmifopfw&yfwnfaxmif&ef jyifqifrrsm;jyKvyxm;=u&rnf jzpfygonf?
_
kf
Ttajctaeopfwif rdrw@kd taejzifpeac:r_topfrsm;jzif}h uHKawG@
G d
h d f
=u&rnfjzpf+y;D / rdrw@kd wdi;f jynfay:od@k usa&mufvmrnfh zdp;D r_topfrsK;d pHukd
d
k
k
vnf; }uKH =u&rnfjzpfonf? TtajctaeopftwGuf rjyifqifxm;ygu/
TtajctaewGif jzpfay:wd;k wufvmrnfh zG@H +zKd ;r_topfrsm;twGuf ,ae@
tajctaeupI rjyifqifxm;ygu/ vlxtrsm;pk}uD;taejzifh ajymif;vJ
k
aeaomacwfopfajymif;rnfh Ediia&;vkyief;pOfrsm;rS wzef aemufcsexm;
kfH
f
f
&pfapaom tajctaersK;d xyfr}H uKH awG@=u&vdrO;D rnf jzpfonf? ESpumv
hf
f
aygi;f rsm;pGm tywfwukwtm;xkwc=hJ u&aom awmfvea&;v_y&m;r_}u;D
f
f
Sf
fS
5
6. jrefrmEdiizŒGH _zKd ;wd;k wufa&;tjcm;enf;vrf;
kfH
taejzifh tv[jzpf&aom tajctaersK;d vnf; }uHKaumif; }uHKEdiyg
kf
onf? tajctaeopfwif EdiijH cm;&Sur%}D uD;rsm;u rdrw@kd wi;f jynf&dS
G kf
d k `
d
kd
obm0t&if;tjrpfrsm;udk vma&mufcs,v,aeaomtaetxm;rsK;d /
f S f
rdrw@kd . jynfyyd@k uersm;udk xde;f csKyfcae&aom taetxm;rsK;d udvnf;
d
k f
H
k
tHtm;oifz,}f uHK&aumif; }uHK&Ediygonf? rdrw@kd taejzifh Ediiwum
H
h G
kf
d
kfH
aiGa=u;tzGJ@tpnf;}uD;rsm;. aºuG;yifv,ftwGif;epfae&aom tajc
taersK;d vnf; }uHKawG&aumif; }uHK&Ediygonf? TtaºuG;rsm;a=umifh
kf
olw@kd Oya'vduemae&onfrsK;d / rdrw@kd . tcsKyftjcmtm%mudk olrsm;
k f
d
v$ay;vku&onfrsK;d vnf; jzpfvmEdiygonf?
J
d f
kf
Todk@ rjzpfap&ef jyifqifr_rsm;udk ,ckyifp&ygvdrfhrnf? zGH@+zdK;a&;
pDrue;f rsm;csrw&mwGif vltrsm;yg0ifaqmif&uEici&rnfh vkyief;pOfukd
H d
S f
G f kd f G hf dS
f
ysK;d axmif=u&ygvrrnf? rdrw@kd wi;f &if;om;vlrsK;d rsm;. &d;k &mpOfvmawG;
d hf
d
kd
ac:r_rsm;udk xif[yfrnfh rdrw@kd qENvvm;csursm;udk azmfaqmifEirnfh
d
kd
f
kd f
rdrdwdk@ar#mfrSef;csufrsm; vdkvm;awmifhwcsufrsm;udk taumiftxnf
azmfay;rnfh zG@H +zdK;r_ pDrue;f rsK;d jzpfap&ygvrrnf? taemufEii}H uD;rsm;u
H d
d hf
kd f
oGwoi;f vmonf/h EdiiwumtzG@J tpnf;}uD;rsm;u vduemap&ef csay;
f G
kfH
k f
rnfh zG@H +zKd ;r_yprsK;d rjzpfapoifyg? rdrw@kd taejzifh “t=uwaemufvomp+r”
kH H
h
d
H l
l
J
qdaom pum;yHtwdi;f aemufusraqmif&uci&aoma=umifh tusK;d
k
k k
S
G f G hf
tjrwfvnf; rsm;pGm&Sygonf? rdrw@kd taejzifh tjcm;a&S@uoGm;aomEdiiH
d
d
kf
rsm;. trSm;rsK;d udk xyfrrjzpfygG ;ap&ef oifcef;pm,ljyKjyifEi=f urnf aumif;
H
kd
aomtwk,Ei=f uvdrrnf jzpfonf? rlvpwifpOfumvuyif rdrw@kd vrf;udk
l kd
hf
d
rdrw@kd owfrw&mzGEi=f uvdrrnf jzpfonf?
d
S f S kd
hf
Tvkyfief;pOftwGuf rsKd;aphudkysKd;rd=u+yD? }uD;xGm;vmap&ef a&
avmif;aygi;f oifz@kd om &Sawmhonf? TtpD&ifcpmonf “jrefrmEdiiz@HG +zKd ;
d
H
kfH
wd;k wufrtwGutjcm;a&G;cs,p&menf;vrf;” "Another Development
_
f
f
f
G f
H f d
for Burma" [laom acgi;pOfatmufrS aqmif&uaompDrcsurS rdrw@kd &nf
rSe;f csursm;ESihf rdrw@kd EiitwGuta&;}u;D aom tjcm;a&G;vrf;rsm;ponfh
f
d kd f H
f
aqG;aEG;csursm;udk pkpnf;wifjyxm;jcif; jzpfygonf? rdrw@kd a&G; cs,ronf
f
d
f_
rdrdwdk@EdkifiH a&&Snftem*gwftwGuf tusKd;oufa&mufapvdrfhrnf
jzpfygonf? Tudprsm;onf rdrw@kd vufiif;aqmif&uaeaom 'Drua&pD
P
d
G f
kd
6
7. trSmpum;
jyKjyifajymif;vJa&;/ tm%m&Sipepf ed*;kH csKyfapa&; paom vkyief;pOfrsm;
f
f
uJo@kd yif/ vwfwavmuyif }udKpOf;pm;xm;&awmhrnfh ta&;}uD;aom
h
udprsm; jzpfygonf?
P
TpDrcsuukd aqmif&u&mwGif jrefrmh'rua&pDvy&m;r_twGi;f rS
H f
G f
D kd
_ f S
tiftm;pkrsm;tus,tjyef@ yg0ifc=hJ uygonf? trsK;d om;'Drua&pDwyf
f
kd
aygi;f pk (r'w) ESihf jynfaxmifpwi;f &if;om;vlrsK;d rsm; 'Drua&pDtzG@J csKyf
k kd
kd
(,ltet,fv') vGwajrmufe,fajr — wd@k u uruxjyK+y;D / trsK;d om;
Jf
fD
f
jyefvifhoifhjrwfa&;tpDtpOf National Reconciliation Program
atmufwiaqmif&uc=hJ u jcif;jzpfygonf? Tvkyief;pOfwif yg0ify;l aygi;f
Gf
G f
f
G
ulnc=hJ uaom 'uf[rfrm;&_;d azmifa';&Si;f udk rsm;pGmaus;Zl;wif&ygonf?
D
dS
xd@k tjyif yg0ify;l aygi;f ulnc=hJ uaom urBmt&yf&yfrS jrefrmwdi;f &if;om;
D
k
rdwfaqGrsm;udk aus;Zl;wif&Sda=umif;azmfjyvdkygonf? TtpD&ifcHpmrS
tajccHI tjcm;aomaqG;aEG;yGrsm;jzpfvmapa&;twGuf pdw0ifpm;r_ay;
J
f
vmEdirnf/ v_@H aqmfay;vdrrnf[k ,lqygonf? jynfwi;f jynfy&Sd jrefrm
kf
hf
G
jynforsm;t=um; TuJo@kd aqG;aEG;yGrsm; jyef@E@HS vmaprnf[k ar#mvifyg
l
h
J
f h
onf?
rdrdwdk@udk,fwdkifav#mufvSrf;=u&rnfhvrf;udk a&G;cs,f&eftvkyfrSm
vG,fulaomwm0efr[kwfyg? toGiful;ajymif;a&;umvaemufydkif;
tcuftcJ pdefac:r_rsm;onf vuf&Sdppftm%m&Sifpepfed*Hk;csKyfapa&;
twGuf aqmif&uaeaom awmfvea&;v_y&m;r_umvuJo@kd yif yifyef;
G f
S f
f S
h
cufcJvdrfhOD;rnf jzpfonf? 'Drdkua&pDtppftrSefpepfjzpfapa&;twGuf/
a&&Snwnfwef@ci+f rJapa&;twGuf Tvkyief;pOfwif wwfEioavmuf
f
kd
f
G
kd f
jynfoltrsm;yl;aygif;aqmif&Guf=u&ef vdktyfygonf? vlxkvlwef;pm
tv$mtoD;oD;rS jynfolrsm;. yl;aygif;aqmif&Gufr_udk vdktyfygonf?
TtcuftcJpdefac:r_rsm;udk jynfoltrsm;tm;jzifh &ifqdkif=u&rnf
jzpfygonf?
apma';Apfaxm
OuUX/ qDremndEi;aqmif&uraumfrwD
D
‡ _d f
G f _
7
8.
9. ed'gef;
ed'gef;
TtpD&ifcpmwGif jrefrmh'rua&pDa&;v_y&m;r_ acgi;f aqmifrsm;twGuf
H
D kd
f S
pDpOfjyKvkyaom tqifjh rifaqG;aEG;ES;D aESmyGwif a[majymonfh wifjycsuf
f
h
J G
rsm;udk tusO;f csKyfrwwrf;tjzpf jyefvnfazmfjyxm;jcif; jzpfygonf? ,if;
S f
aqG;aEG;ES;D aESmyGukd 2003 ckEpf ZEM0g&v (8) &ufae@rS (12) &ufae@txd
J
S
D
xdkif;EdkifiH rJaqmuf+rdK@wGif 'uf[rfrm;&_d;azgifa';&Sif;u trsdK;om;jyef
vnfoifjh rwfa&;tpDtpOftzG@J Eihf yl;aygi;f aqmif&uv#uf jynfaxmifpk
S
G f
wdi;f &if;om;vlrsKd ;rsm;'Drua&pDtzG@J csKyf (vGwajrmufe,fajr) trsKd ;om;
k
kd
f
'Drua&pDwyfaygi;f pk (r'w) wd@k Eitwl pDpOfusi;f ycJjh cif; jzpfygonf?
kd
S hf
Ttpnf;ta0;onf “jrefrmEdiiH zG@H +zdK;wd;wufa&;twGuf tjcm;
kf
k
enf;vrf;” acgif;pOfjzifh qufvufusif;yoGm;rnfh tpnf;ta0;rsm;.
yxrqkH;aomtpnf;ta0;vnf;jzpfygonf? Ttpnf;ta0;rsm;.
&nf&,csurm zG@H +zdK;wd;k wufa&;qdi&mrlrsm;ESihf ygwoufaom tjcm;
G f f S
kf
f
tjrif&_a'gifhrsm; tjcm;enf;vrf;rsm;udkod&SdvmEdkifap&efESifh yg0ifwuf
a&muf=uolrsm;taejzifvnf; vwfwavmaqmif&uaeonfh awmfvef
h
G f
S
a&;v_y&m;r_. jyifyudp&yfjzpfaomfvnf;/ ta&;}uD;onfh zG@+H zdK;wd;k wufr_
fS
P
qdi&mjyemrsm;udk pOf;pm;aqGaEG;Edi&ef tcGitvrf;&&d=S uap&ef jzpfyg
kf
kf
hf
onf?
TaqG;aEGyo@kd 'uf[rf;rm;&d;_ azgia';&Si;f rS OD;aqmifo0efxrf;rsm;
GJ
f
l
tygt0if Ediiwum OD;aqmifaqG;aEG;ol ynm&Sirsm;/ trsKd ;om;jyef
kfH
f
vnfoifjh rwfa&;tpDtpOftzG@J rS aqmf=oa&;rSL;rsm;/ pnf;&k;H a&;aumfrwD
tzG@J 0ifrsm;tygt0if acgi;f aqmif pkpaygi;f (30) ausmwufa&mufc=hJ u
k
f
ygonf? aqG;aEG;ES;D aESmyGo@kd atmufyg OD;aqmifaqG;aEG;olynm&Sirsm;
J
f
udk zdw=f um;cJygonf?
h
Dr. Kjell-Ake Nordquist -
tkyqmvm wuUov/f +idr;f csr;f a&;ESihf yÉdyuQqi&mokawoeXme?
f
kd
kd f
Dr. Walden Bello Focus on the Global South tzGJ@/ befaumuf+rdK@ESifh reDvm+rdK@?
Sheila Coronel -
zdvpfyiEiiH pkprf;ppfaq;a&; owif;pmynm A[dXme/ reDvm+rdK@?
kd f kd f H
k
9
10. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
Ms. Emilia Pires -
ta&S@warmEdii/H pDrue;f ESihf b¾ma&;0ef}uD;Xme?
D
kf
H d
aqG;aEG;yGJudk 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&;oabmobm0 'Drdku
a&pDEihf jynfovxyg0ifaqmif&urukd cdirmatmifwnfaqmuf&mwGif
S
l l k
G f_ kf
owif;rD',mrsm;.tcef;u¾ *vkb,fvuaZ;&Si;f (urBmvk;H qdi&m
D
d
kd f
kf
,SuE,r) ESihf pD;yGm;a&;zG@H +zKd ;wd;k wufrw@kd qufpyfaeyHk paom acgi;f pOfrsm;
fG f_
_
jzifh pDpOfcygonf? toGiu;l ajymif;a&;umvESihf toGiu;l ajymif;a&;t+y;D
hJ
f
f
ta&S@warmEdii. awG@}uKH &aom pdw0ifpm;zG,tjzpftysursm; (txl;
D
kfH
f
f
f
ojzifh EdkifiHwumtzGJ@tpnf;rsm;ESifh qufqH&mwGif}uHKawG@=u&onfh
tcuftcJrsm;udk) vnf; aqG;aEG;cJh=u+yD;/ wufa&mufol acgif;aqmif
trsm;utxl;pdw0ifwpm; aqG;aEG;cJ=h uygonf?
f
aqG;aEG;yGukd a'guwm p0fZef@a,mifa[G/ cGe;f 'uf'b;l &D ESihf apm
J
f
D
a';Apfawm wd@k uobmywdrsm;tjzpf uruxjyK aqmif&uay;cJ=h u+yD;
G f
a[majymcsufrsm;udk a'gufwmEdkifatmif/ OD;ndKtkef;jrifhESifh a'gufwm
qvdi;f vsere;f qmacgi;f wd@k u jrefrmbmom jyefqay;=uygonf?
k
f _
kd
f
tpnf;ta0;wGif a[majymwifjycsursm;rSm —
f
Kjell-Ake Nordquist: "Priorities in Transition" and "PostTransitional Challenge"
toGiu;l ajymif;a&;wGif OD;pm;ay;aqmif&u&rnftcsursm;ESihf toGif
f
G f
h
f
ul;ajymif;+yD;aemuf awG@}uHK&rnfh jyempdrac:csursm;?
f
f
Walden Bello: "International Institutions, Transnational Corporations and Globalization - Future Challenges and Alternative Perpectives"
EdiiwumtzG@J tpnf;rsm;/ Ediipaumfya&;&Si;f }uD;rsm;ESihf *vdb,fvuf
kfH
k f H Hk
kd
k
kd
aZ;&Sif;/ ‚if;wdk@ESifhygwfoufaom tem*wfjyem pdefac:csufrsm;ESifh
tjcm;tjrif&_a'gifhrsm;?
Sheila Coronel: " The Role of Media in the Struggle for
Democracy", The Role of Media During Transition" and "The
Right to Know"
'Drua&pDwuywi;f rD',m. tcef;u¾/ toGiu;l ajymif;a&;umv
kd
kd f JG G
D
f
twGi;f rD',m. tcef;u¾ESihf jynfovx. owif;rsm;&&Syici?
D
l l k
d kd f G hf
10
11. ed'gef;
Emilia Pires: "Strategies for Develpment - Experiences from
East Timor"
zG@H +zdK;wd;k wufa&; r[mAsL[mrsm;/ ta&S@warmtawG@t}uHK?
D
aqG;aEG;wifjycsursm;ygtjrifrsm;rSm oufqi&mOD;aqmifaqG;aEG;ol
f
kd f
ynm&Sirsm;.tjrifrsm;omjzpf+yD;/ 'uf [rf;rm;&d;_ azgia';&Si;f . tjrif
f
f
rsm;udk xif[yfazmfjyjcif;r[kway? Twifjycsuf tusO;f csKyfrsm;rSm aqG;
f
aEG;yGtwGi;f zrf;,lxm;aom toHoi;f wdwacGrsm;rSaeI 'uf[rf;rm;&d;_
J
G
f
azmifa';&Si;f rS qDqv,m AGef tdwm (Cecilia von Otter) u jyefvnf
D D
k
rSwwrf;jyKpkxm;jcif; jzpfygonf?
f
11
12. 'uf[rf;rm;&d+;azgifa';&Sif;
'uf[rf;rm;&d+;azgifa';&Sif;ESifh zGH_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
'uf[rf;rm;&d;_ azgia';&Si;f udk OD;oef@t&ifa&S@uwm0ef,caomukvor*~
f
l hJ
. 'kw,ajrmuf twGi;f a&rSL;csKyf 'uf[rf;rm;&d;_ uG,ve+f y;D onfh aemuf
d
f G
ol@u*%jf yKonftaejzifh 1961 ckEpwif zG@J pnf;wnfaxmifcygonf?
kd k
h
S f G
hJ
TtzG@J taejzif/h zG@H +zdK;wd;k wufrqi&me,fy,fY tjcm;a&G;cs,p&menf;
_ kd f
f
vrf;rsm;ESihf ygwoufI tESpf (30) ausm=f um wpdurwfrwfvyuif
f
k f
k f kd
aqmif&ucygonf? tzG@J .&nf&,csurm ,ae@acwfw;kd wufz@HG +zdK;r_ypH
G f hJ
G f f S
Hk
rsm;. yifra&pD;a=umif;udk tuJjzwfppfaq;ae&efEihf txl;ojzifh awmif
S
urBmbufjcrf;EdkifiHrsm; (zGH@+zdK;qJESifh qif;&JaomEdkifiHrsm; — jyefqdkol)
.tjrifukd tav;ay;wifjy&efjzpfygonf? xd@k tjyif wwd,pepf (vlxk
tajcjyKvlxktzGJ@tpnf;) rsm;ESifh cGJjcm;ab;z,fxm;jcif;cHxm;&aom
tiftm;pkrsm;xHrS &_axmiftjrifrsm;/ ajz&Si;f &efenf;vrf;rsm;udk t"du
h
rD;armif;xdk;jy&efvnf; jzpfygonf? aemufa=umif; tajccHtrsdK;rdsK;rS
vm=uaom wd;k wufaomtiftm;pkrsm;udk pkpnf;+yD; azgia';&Si;f tzG@J u
f
us,jf yef@aomjyemrsm;tay: tjcm;aomtjrif&axmifrS a0zefqef;
_
h
ppfjcif;/ qef;opfonfh pOf;pm;awG;ac:r_rsm;ESihf tajz&Smjcif;paomvkyief;
f
rsm;udk aphaqmfay;&efvnf; &nf&,ygonf?
G f
“zG@H +zdK;wd;k wufrtwGuf tjcm;a&G;cs,p&menf;vrf;rsm;” qdonfh
_
f
k
t,ltqudk 'uf[rf;rm;&d;_ azmifa';&Si;f u pkpnf;cJ+h yD;/ ,ae@bmvkyf
=urnfenf; — zG@H +zdK;wd;k wufrtwGuf tjcm;a&G;cs,p&menf;vrf;rsm;
_
f
[kacgi;f pOfay;xm;aom tpD&ifcpmwapmif yHEyxwa0cJ+h yD;jzpfygonf?
H
k dS f k f
Tpmwrf;onf xdywef;ay:vpDcsrworsm;ESihf ynm&Sirsm; (120) ausmf
f
S f l
f
yg0ifaqmif&GufcJh=uonfh zGH@+zdK;wdk;wufr_ESifh EdkifiHwumyl;aygif;aqmif
&Gurqi&m 1975 'uf[rf;rm;&d;_ pDrcsu. t"duoD;yGivmaom&vm'f
f _ kd f
H f
hf
vnf;jzpfygonf? TtpD&ifcpmudk ukvor*~taxGaxGnvmcH owWr
H
D
t}udrtpnf;ta0;wGif oD;jcm;vGwvyfaomtpD&ifcpmw&yf taejzifh
f
f
H
wifoi;f cJygonf? Tpmwrf;udk urBmt"dubmom}uD; (6) bmomjzifh
G h
h
vnf; bmomjyef xkwa0xm;+yD; jzpfygonf?
f
pDrcsuwif t"duyg0ifygwoufc=hJ uaomyk*Kd~ vfrsm;. ok;H oyfcsuf
H f G
f
t& “zGH@+zdK;wdk;wufa&;twGuftjcm;a&G;cs,fp&menf;vrf;rsm;” qdk
13
13. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
onfrm “jynfovxukd t"duA[dcsurtjzpf xm;&rnfjzpf+y;D vlom;
S
l l k
k f
wd@k . &kyyi;f / pdwyi;f ESpcv;Hk twGuf tajccHvtyfrrsm;udk auseyfjynf0
f kd
f kd
fk
kd
_
h
pGmcHpm;&&Sap&rnf jzpfonf? ydIus,jf yef@onft"dyg` ,t& ajym& v#if
d
k
f
Ediia&;t& ajyvnfauseyfr_ &&dap&rnfjzpfonf? xd@k tjyif TzG@H +zdK;r_
kfH
S
pDrHudef;rsm;onf udk,fhtm;udk,fudk;aom tajccH&Sd&rnfhtjyif/ a&ajr
a'otajccHEihf udunaom jynfwi;f jzpfvnf; jzpfap&rnf? a*[aA'
S k f D
G
pepf (tyifEiowW0g obm0ygw0ef;usif qufE,rqi&mpepf) t&
S hf
f
G f _ kd f
vnf; vdkufavsmnDaxG jzpf&ygrnf? xdk@jyif 'Drdkua&pDenf;usaom
Ediia&;/ vlra&;ESihf pD;yGm;a&; jyKjyifajymif;vJrrsm;tay:wGitajcjyKI/
kfH
_
_
f
tjcm;aom &nfre;f csursm;udk &&SEiatmifzefw;D ay;Ediaom enf;vrf;
S
f
d kd f
kf
vnf; jzpf&rnf”? Tod@k jzpfay:ap&efrm zG@H +zdK;wd;k wufrtwGuf tjcm;
S
_
a&G;cs,p&m enf;vrf;jzifom jzpfEib,&m&Sonf[k xdynm&Sirsm;u
f
h
kd f G f d
k
f
cH,=l uygonf? zG@H +zdK;wd;k wufrtwGutjcm;enf;vrf; onf vlra&;t&/
_
f
_
vdit&/ vlrsK;d t&/ od@k r[kwf pD;yGm;a&;tajctaet& cGjJ cm;qufqzEyr_
f
H d dS f
rsm;udk ausmvm;Edirnfh vl@tzG@J tpnf;ud&mazG wnfaqmufjcif;Yvnf;/
f $ kf
kS
ta&;yg aomudpw&yftjzpf tusK;H 0ifygonf? xd@k tjyif vltrsm;yg0if
P
yl;aygi;f aqmif&urEihf A[k0g' (vlrsK;d pHt,l0g'aygi;f pHtwl&ioefaexdif
G f_S
k
k
Sf
k
a&;0g') oabmaqmifonfh jzpfpOfvnf;jzpfygonf?
Tazgia';&Si;f tzG@J onf “,ae@bmvky=f urnfenf;” [laom tpD
f
&ifcpmudk 1975 ckEpY azmfxwwifjy+yD;cJonfh tcserpI ,if;tpD&ifcH
H
Sf
k f
h
dfS
pmwGitqdðk yxm;cJaom zG@H +zdK;wd;k wufrtwGuf tjcm;enf;vrf;qdi&m
f
h
_
kf
r[mAsL[mrsm;udk u¾tvduf zufpaxmifptjrifrsm;jzpfay:wd;k wuf
k
kH
h kH
vmapa&;twGuf wpdurwfrwftm&Hxm; }udK;yrf;vkyaqmifcygonf?
k f
k
f
hJ
,if;tjrifrsm;udvnf; vuf&z@HG +zdK;wd;k wufrqi&mrl0g'rsm;ESihf aygi;f pyf
k
dS
_ kd f
ay;Edia&;twGuf }udK;yrf;cJygonf? azmifa';&Si;f tzG@J }uD;. T r[mAsL
kf
h
[mtjrifrsm;udk use;f rma&;qdi&m/ ynma&;qdi&m/ odyEihf enf;ynm
kf
kf
H` S
qdkif&m/ rsdK;&dk;ADZ&if;jrpfrsm;udpP/ ZD0enf;ynmqdkif&m/ owif;tcsuf
tvufEihf qufo,a&;qdi&m/ EdiiwumaiGa=u;ay:vpDEihf vufeuf
S
G f
kf kfH
S
zsufodrf;a&;rlrsm;ponfh u¾toD;oD;twGuf aqG;aEG;yGJrsm;wGif
qufvuf tao;pdwaqG;aEG;azmfjycJ=h u+yD;jzpfygonf?
f
14
14. 'uf[rf;rm;&d+;azgifa';&Sif;
azmifa';&Si;. vwfwavmt"duvkyaqmifaeaomvkyief;rsm;
f
f
f
vwfwavmtaejzifh atmufygprcsuf e,fy,fo;Hk ckEihf oufqiaom
D H
S
kd f
vkyief;rsm;tay: t"duaZmif;ay; vkyaqmifaeygonf?
f
f
• Nanotechnology uJo@kd aom enf;ynmopfrsm;ay:ayguvm
h
f
aoma=umif/h vlra&;e,fyg,Eihf obm0ygw0ef;usiwif rnfo@kd
_
fS
f
f G
rnfyHkxdcdkuf tusdK;oufa&mufr_&Sdaprnfudk pl;prf;&SmazGaom
aqG;aEG;yGrsm; aqmif&uaeygonf? (2001 ckEpwif yxrt}udrf
J
G f
Sf G
EdkifiHwumaqG;aEG;yGJwck usif;ycJh+yD;/ 2001-2003 ckESpftwGif;
a'oqdi&maqG;aEG;yGrsm;udk qufvufusi;f y ðyvkycygonf)?
kf
J
f hJ
• jynfya&muf jrefrmh'Drdkua&pDv_yf&Sm;olrsm;ESifh “jrefrmEdkifiH
zG@H +zdK;wd;k wufa&;twGuf tjcm;a&G;cs,p&menf;vrf;rsm;” acgi;f
f
pOfjzifh ESD;aESmzvS,fyGJrsm; usif;yaompDrHcsufw&yf aqmif&Guf
aeygonf? ,if;aqG;aEG;yGrsm;. &nf&,csurm tem*wf 'Dru
J
G f f S
kd
a&pDjrefrmEdiiawmfjzpfay:vmaomtcg aqmif&u=f u&rnfh zG@H +zdK;
kfH
G
wd;k wufa&;pDrcsursm;twGuf tjcm;a&G;cs,p&m enf;vrf;rsm;/
H f
f
r[mAsL[mrsm;udk a0zefyi;f jcm;aqG;aEG;vm=uap&ef/ v_@H aqmfr_
kd
w&yftaejzifh aqmif&ujf cif;jzpfygonf?
G
• “tem*gwrm rnfo@kd qufvufaqmif&u=f urnfenf;” (What
fS
G
Next) qdonfh pDrcsuuvnf; aqmif&uaeygonf? TpDrcsuf
k
H f kd
G f
H
opfu “'Dae@bmvky=f urnfenf;” pDrcsupwifccserpI vGechJ
H f
hJ d f S
f
aom (25) ESpwmumvtwGi;f jzpfay:cJaom zG@H +zdK;wd;k wufrrsm;
f
h
_
. todowrsm;udk tajccH+yD;/ ydIta&;}uD;onfh tjcm;tajr‡mf
k
k
tjrifopfrsm;/ tem*gwfwGif óuHvm&EdkifzG,f&Sdaom pdefac:r_
topf/ jyemtopfrsm;udk &SmazGp;l prf;&ef &nf&,vyaqmif
G f k f
aeaom pDrcsujf zpfygonf? tem*wfrm rnfo@kd qufvuf aqmif
H
S
&Gu=f urnfenf; qdonfprcsujf zifh vmrnfEpumvrsm;twGi;f
k h D H
h S f
urBm}uD;tm;trSefwu,f tusKd;oufa&muf/ &dkufcwfr_&Sdvm
Edionfh tjcm;awG;ac:ajrmfjrifrrsm;udk az:xkwjf cif;/ pkpnf;rGr;f rH
kf
_
jcif;ESifh jyefvnfjzef@jzL;jcif;qdkif&mudpPrsm;udk jznfhpGrf;ay;&ef
&nf&,ygonf?
G f
15
18. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
toGiu;l ajymif;a&;umvwGif OD;pm;ay;aqmif&u&rnftcsursm;ESihf
f
G f h
f
toGiuajymif;a&;umv_yD;aemuf}uHKawGŒ&rnfprac:csursm;
f l
hdf
f
&Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
tkyqmvmwuUovf _idrcsr;f a&;ESihf yÉdyuQqi&mokawoeXme
f
kd
f
kd f
wifjycsuf yxrydi;f wGif Ediia&;pepftoGiu;l ajymif;a&;umv twGi;f Y
k
kfH
f
OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfhtcsufrsm;ESifh }uHKawG@&Edkifaom jyem
pdrfac:csufrsm;udk a,bl,sokH;oyfwifjyxm;ygonf? 'kwd,ydkif;rSmrl
toGiful;ajymif;a&;umv+yD;aemufydkif; umvrsm;wGif trsm;tm;jzifh
}uHKawG@&avh&Sdaom jyemrsm;udkaqG;aEG;xm;ygonf? txl;ojzifh
wm0efca0r_/ wm0ef,r_ ydi;f qdi&mjyemrsm;/ ppfav#ma=u;ESihf jyef
JG
l k kf
f
vnfxaxmifa&;qdi&m jyemrsm; jzpfygonf? aemufq;Hk tydi;f wGirl
l
kf
k
f
tpkvuf aqG;aEG;r_rsm;. &vm'ftESpcsKyfukd azmfjyxm;ygonf?
kd
f
toGiu;l ajymif;a&;umvwGiO;D pm;ay;aqmif&u&rnftcsursm;
f
f
G f
h
f
yÉdyuQrSefor#wdk@wGif a,bl,stm;jzifh tydkif;okH;ydkif;yg0ifygonf?
,if;wd@k rm yÉdyuQjzpfapaomjyemrsm;/ yÉdyuQwi;f aqmif&u=f uyHk
S
G
G
vlw@kd .tjyKtrlrsm;ESihf yÉdyuQqi&mvlw@kd .oabmxm; wd@k jzpfygonf?
kd f
,if;wdk@onf wcktay:wck tjyeftvSef=oZmoufa&mufr_rsm; &SdEdkif
ygonf? Oyrm — usaemfw@kd ppfqifa&;wck (yÉdyuQ tjyKtrl) vkyonfh
f
tcg ,if;ppfqifa&;u usefonfhtpdwftydkif;rsm;tay: =oZmouf
a&muf apygonf? Oyrm — jyif;xefaomoabmxm;rsm;jzifh wke@f jyefjcif;/
xdtwGua=umifyif trke;f oHo&mvnfae&jcif;rsm; qufvufjzpfay:ap
k
f
h
ygonf? Ttqd;k oHo&mudk zsuq;D ypf&efqv#if usaemfw@kd onf yÉdyuQ
f
kd
. tpdwftydkif;wckckudk ajymif;vJypf&ef vdktyfygonf? EdkifiHa&;pepf
toGiu;l ajymif;a&;udpw&yfukd aqmif&u&eftwGuqv#if usaemfw@kd
f
P
G f
f kd
taejzifh yÉdyuQ. tpdwtydi;f ok;H ckv;Hk udajymif;vJypfvu&ef vdtyf
f k
k
kd f
k
ygonf? Tae&mwGif Ediia&;pepftoGiu;l ajymif;a&;umv[kqonfh
kfH
f
kd
teuft"dy`g,frSm xdkyÉdyuQwGif yg0ifygwfoufaeaom t"duZmwf
aumifrsm;u ajymif;vJawmhrnf[k pdwyi;f jzwfxm;+yD;aemuf/ ajymif;
f kd
19
19. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
vJrtpDtpOfrsm; pwif tajcwnfraomumvESihf tkycsKyfa&;tm%m
_
d
f
opfw&yfukd pwifcsrwtaumiftxnfaz:Edionfh tcseuqvjkd cif;
S f
kf
d f kd kd
jzpfonf? Oyrm tm;jzifh — zG@J pnf;yktycsKyfytajccHOya'opf w&yfukd
H k f kH
a&;qGjJ cif;rsKd ; jzpfonf?
toGiful;ajymif;a&;wGif OD;pm;ay;aqmif&Gufp&mvkyfief;rsm;
ta=umif; usaemfw@kd ajym=uonftcg/ OD;pm;ay;aqmif&up&m vkyief;
h
G f
f
rsm;udk tajccHta=umif;&if; (3) ckjzifh cGJjcm;owfrSwfygonf? T
ta=umif;t&if; (3) ckrm —
S
• ‚if;vkyief;rsm;onf vkyaqmif&efvtyfonf[k rdru,lq+yD;/
f
f
kd
d
rdrqifajcjzifh usKd ;a=umif;qDavsmonf[,qaom vkyief;rsm;?
d
f
k l
f
• 'kwd,ta=umif;&if;rSm OD;pm;ay;aqmif&Gufp&mvkyfief;rsm;rSm
orkwoabmqef+yD;/ rdrtuJjzwfcsut& (od@k r[kw) rdrc,l
d
d
f
f dH
xm;aom tawG;tac:t& tajccHvkyfaqmifaomvkyfief;rsKd;
jzpfonf?
• wwd,tm;jzifh OD;pm;ay;aqmif&Gufp&mvkyfief;rsm;udk rdrdwGif
&Saom vltm;aiGtm;tuef@towftay: tajccHI (Oyrm —
d
vlOD;a&rvkHavmufjcif;/ u|rf;usifr_t&tuef@towf&Sdjcif;/
odk@r[kwf pD;yGm;a&;&kyfb0t&tuef@towf&Sdjcif;) OD;pm;ay;
aqmif&Gufjcif;jzpfonf?
toGiful;ajymif;a&;umvudk zGJ@pnf;ykHoabmt&&_jrifjcif;
vl@tzG@J tpnf;trsm;pkukd zG@J pnf;r_qi&mt& tv$mok;H cktjzpfcjJG cm; &_jrif
kd f
Edionf? txufyi;f acgi;f aqmifrsm;/ tv,ftvwfyi;f ESihf atmufajc
kf
kd
kd
vlxrsm;tydi;f wd@k jzpfonf? Ttv$mtoD;oD;wd@k wif olw@kd . oufqi&m
k
k
G
kd f
acgif;aqmifrsm; &Sdygonf? tv,ftvwfydkif;acgif;aqmifrsm;onf
r[mAsL[mt& ta&;}uD;ygonf? ta=umif;rSm olw@kd onf xdyyi;f acgi;f
f kd
aqmifrsm;jzpfzdk@tcGifhtvrf;&Sd+yD;/ atmufajcvlxktydkif;ESifh xdyfydkif;
acgif;aqmifrsm;udk qufpyfay;Edkifaoma=umifhvnf;jzpfonf? tv,f
tvwfyi;f acgi;f aqmifrsm;onf obm0t&uduyif xdyyi;f ESihf atmuf
kd
k
f kd
ajcudkqufoG,fay;olrsm;jzpfonf? atmufajcacgif;aqmifrsm;onf
20
20. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
jynfolvlxktrsm;pkudk xdawG@qufqHI rdrdrl0g'rsm;udkcsjy&ef tpGrf;
aqmifEiq;kH aom tcGitvrf;&Sonfh ta&;}uD;onfh tiftm;pkrsm;jzpf
kd f
hf
d
=uonf? 'Drdkua&pDvl@tzGJ@tpnf;w&yf vnfywfa&;twGuf ta&;
tygqHk;aom tiftm;pkrsm;vnf;jzpf=uonf? Ttv$mokH;ckvkH;onf
EdkifiHa&;pepf toGiful;ajymif;r_jzpfvmaomtcg tusdK;oufa&muf
r_c=H u&+yD;/ ,if; jzpfpOf. tpdytydi;f rsm;tjzpfyg0ifvy&m;=u&ygonf?
f k
_ f S
od@k a=umifyif jrefrmh'rua&pDvy&m;r_ uJo@kd aom awmfvea&;v_y&m;r_
h
D kd
_fS
h
Sf
fS
rsm;onf tv$m (3) v$mvk;H udk tajymif;tvJEiygwoufI owif;ay;
S hf f
&ef/ od&aeap&ef vdtyfygonf? xd@k tjyif tv$m (3) ckpvH;k wGif jynfwi;f
dS
k
G
jynfy qufpyfraumif;aumif;&Sae&efvnf; ta&;}uD;ygonf? od@k rom
_
d
S
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;r_jzpfvmaomtcg jrefrmEdiivrtodi;f
kfH
f
kfH l _ k
t0di;f wckv;kH t&Set[kejf zifh ajymif;vJrEitnD vduygaqmif&uEirnf
k
df
_ S hf
k f
G f kd f
jzpfonf?
tjcm;jyemwckrm tv$m (3) ckv;kH =um;wGif &Saeaom yl;aygi;f
S
d
aqmif&uruprsm; jzpfonf? atmufajctv$mrsm;ESihf tv,ftvwf
G f _ d P
tv$mrsm;taejzifh txufydkif;acgif;aqmifrsm;t=um; oabmwlnDr_
&&Sdcsufrsm;/ EdkifiHa&;tajctae jzpfay:wdk;wufr_rsm;ESifhygwfouf+yD;
owif;tcsutvufrsm; tqufrjywf&&Sae&ef vdtyfygonf? od@k rom
f
d
k
S
EdkifiHa&;tajctae taxGaxGjzpfay:wdk;wufr_rsm;ESifh ygwfoufI
pdwtm;xufoefpm/ taumif;jrifxm;um v_y&m;aqmif&uEi=f urnf
f
G
fS
G f kd
jzpfonf? rdrw@kd awmfvea&;v_y&m;r_twGuf ta&;ygaom r[mAsL[m
d
S f
f S
t& qk;H jzwfa&G;cs,ronf “atmufajcrS txufo@kd ” oGm;onfyprsK;d jzifh
f_
h kH H
tajymif;tvJukd o,faqmifom;rvm; (od@k r[kw) txufyi;f acgi;f
G
f
kd
aqmifrsm;twGi;f oabmwlncsuukd t&if&atmif,rvm;qdonfukd
D f
l
k
a&G;cs,&ef jzpfygonf? (od@k r[kw) csO;f uyfrypH ESpcv;Hk jzifvnf; aygi;f pyf
f
f
_ kH f k
h
vkyuiaom enf;vrf;udvnf;a&G;cs,Eiygonf?
f kd f
k
f kd f
21
21. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
rdrd.qef@usifzuftiftm;pkrsm; (aqG;aEG;bufrsm;)
rnfonfhtcsdefwGif tav#mhay;rnfenf;
yÉdyuQtajctaewGif &efzufjzpfae=uaom tiftm;pkrsm; aphpyfaqG;
aEG;yGJpm;yGJ0dkif;odk@ wufvmEdkifaom tajctaeudk &Sif;vif;jy&ef t,l
tqw&yf &Sygonf? Ttajctaeudk “ESpzuftxdemaeaom r#ajc
d
f
k
taetxm;” (Hurting stalemate) [kac:ygonf? oabmrSm ydae+rJ
usm;ae+rJtaetxm;udk qufvufxe;f odr;f xm;Edi&eftwGuf ay;qyf
d
kf
&rnfh wefb;kd rsm; rsm;onfxufrsm;vmaom tajctaejzpfonf? wcsef
d
wnf;wGiyif rdrtompD;&atmif tajctaeudk rvkyEi/f wd;k wufajymif;
f
d
f kd
vJr,lEiawmhaom tajctaejzpfonf? xdtaetxm;wGif taumif;
kd f
k
qHk;tajzrSm tajctaeudk vufawG@usus&_jrifwwfaom tiftm;pk
vufxYwnf&onf? rdraqG;aEG;buf (,cif&efzuf tiftm;pkrsm;xJr)
J
dS
d
S
aqG;aEG;ajyvnfEiaom tiftm;pkucsO;f uyfI ol.t=urf;zufajz&Si;f
kd f
kd
vdaomtjyKtrlukd ajymif;apI aqG;aEG;yGpum;0di;f qDo@kd wufvmap
k
J
k
a&;yif jzpfonf?
a&&Snfjzpfaeaom jynfwGif;ppfyGJudk tqkH;owfjcif;
(ausmif;oifcef;pm Oyrm)
EdkifiHa&;pepf toGiful;ajymif;a&;umvwckwGif ta&;;t}uD;qkH;
aom tydi;f rSm xdvrtodi;f t0di;f u vk+H cKH a&;ESihf Ediia&; tajctaersm;
k
k l_ k
k
kfH
udk &_jrifyyifjzpfonf? T&_jrifyrsm;ESi,Ov#uf tjcm;aomtoGiu;l
kH
kH
hf S f
f
ajymif;a&;umvjzpfpOfrsm;onf oabmw&m;t&ajym&v#if tpDtpOf
wusjzpfay:wwfonfh oabm&Sdonf? EdkifiHa&;pepf toGiful;ajymif;
a&;wGif yxrOD;qHk; jzpfay:vmonfh tydkif;u¾rSm tajccHqdkif&m
oabmwlnDcsufrsm; &&Sdjcif;jzpfonf? EdkifiHa&;tjrifzuftydkif;t&
ajym&v#if yÉdyuQwif t"duyg0ifygwoufaeaom Ediia&;Zmwfaumif
G
f
kfH
rsm;u tajymif;tvJ}uD;}uD;rm;rm;vky&ef oabmwlvujf cif; jzpfonf?
f
kd
tajccHusonfh oabmwlncsursm; jzpfay:vmaponfh ueOD;aqG;aEG;yGJ
D f
pum;0di;f rsm;pwifEijf cif;onfyif tvGeta&;ygvonfh atmifjrifrrsm;
k
kd
f
S
_
jzpfonf? TaqG;aEG;yGrsm; jzpfxe;f atmifjrifz@kd qygu t"dupOf;pm;=u&
J
G
kd
22
22. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
rnftcsurm oabmwlncsursm;&&ef rnfoawGu t"duaqG;aEG;zuf
h
fS
D f
l
Zmwfaumifrsm;jzpfonfukd &SmazGowfrw&efjzpfonf? a,bl,s udipJG
S f
kf
oifaomenf;vrf;wckrm oabmwlncsu&+yD;ygu jyefvnfazguzsuf
h
S
D f
f
Edioqygu Toabmwlncsucsrw&m aqG;aEG;0di;f Y ab;z,fxm;&ef
k f l kd
D f S f
k
yifjzpfonf? vk+H cHKa&;buftydi;f tjrifzufuajym&v#if tajccHoabm
k
wlncsu&&ef qdonfrm ae&ma'otm;vk;H Y typftcwfrsm;&yfpxm;
D f
k
S
J
a&;yifjzpfonf? vk+H cHKa&;r&Sv#if vltrsm;u qufvufp;kd &dra=umif=h u
d
f
ae=urnf jzpf+yD; xdoo,rsm;a=umifyif aqG;aEG;yGrS xGucgG om;=uonf
k H
h
J
f G
vnf; &SEiygonf?
d kd f
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;vkyief;wGif 'kw,ta&;t}uD;qH;k
kfH
f
f
d
u¾rSm tpd;k &opfw&yfz@JG pnf;Edi&eftwGuf jyifqif=ujcif; jzpfonf?
kf
Ediia&;t&qdv#if toGiuajymif;a&;umv =um;jzwftpd;k & trsKd ;tpm;
kfH
k
f l
wckcukd zG@J pnf;avh&=dS uygonf? vk+H cHKa&;tydi;f t&qkygu wyfrawmfopf
k
k
d
ESihf &Jwyfz@JG opftwGuf wyfom;opfrsm;pkaqmif;jcif;ESihf avhusiay;jcif;
hf
wd@k yg0ifavh&dS ygonf?
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;vkyief;wGif wwd,ta&;t}u;D qH;k
kfH
f
f
tydi;f u¾rSm Ediia&;taqmufttkw&yfukd zG@J pnf;qif,ifjcif; jzpfyg
k
kfH
H
onf? EdkifiHa&;tydkif;t&qdkv#if a&G;aumufyGJrsm;usif;yjcif; zGJ@pnf;
tkycsKyfyHk tajccHOya'opfw&yfukd twnfjyKjcif; ponfw@kd yg0ifonf?
f
vk+H cHKa&;tydi;f t&qdv#if wyfrawmfopfEihf &Jwyfz@JG rsm;jyefvnfz@JG pnf;
k
k
S
ay;jcif;udprsm;udk awG@&rnfjzpfonf?
P
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;vkyief;wGif pwkw?ta&;}uD;aom
kfH
f
f
tydi;f u¾rSm Ediia&;qdi&m taqmufttkopfrsm;udk owfowfrwf
k
kfH
kf
H
S
rSwf zGJ@pnf;ae&mcsjcif;ESifh oufqdfkifygonf? EdkifiHa&;tydkif;t&qdkv#if
tpd;k &Xmersm;/ at*siprsm;udk vdtyfovdk xyfrz@JG pnf;ae&mcsxm;jcif;
f D
k
H
rsm;yg0if+yD; vk+H cHKa&;tydi;f t&qdv#if vk+H cHKa&;wyfz@JG opfrsm;udk avhusihf
k
k
oifwef;ay;jcif;/ ynmay;jcif;jzifh t&nftaoG;jynf0onf/h rdrvyief;
h
d k f
udom u|r;f usivyaqmifonftiftm;pkrsm; jzpfvmap&ef aqmif&uf
k
f kf
h
G
jcif; wd@k yg0ifonf?
23
23. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;vkyief;. ta&;}u;D aomyÌrtydi;f
kfH
f
f
k
u¾rSm vlra&;t&/ Ediia&;t& ,k=H unfr&&Svmap&ef wnfaqmuf
_
kfH
_ d
jcif; jzpfonf? Ediia&;tydi;f t&ajymv#if tpd;k &opfonf t*wdvupm;
kfH
k
dk f
jcif;rsm;&Sd - r&Sd ? Ediiom;rsm;tay: w&m;r#r#wwESihf wef;wl&nfwl
kfH
qufqjH cif;&Sd - r&Sd qdonftcsursm;ESioufqiygonf? vk+H cHKa&;tydi;f
k hf
f
hf
kd f
k
t&qdkv#if vkH+cHKa&;wyfzGJ@rsm;u vl@tcGifhta&;udk av;pm;vdkufemr_
&S&efEihf w&m;pD&ifa&;pepfonf vGwvyfpm/ Ediia&;=oZmESihf oD;jcm;
d S
f
G kfH
uif;vGwpm aqmif&uci&&ef jzpfonf? vl@tzG@J tpnf;w&yfwif ,kH
f G
G f G hf dS
G
=unfr_wnfaqmuf=u&eftwGuf aemufqkH;jyemrSm twdwfudk
rnfodk@em;vnfoabmaygufEdkif =urnfenf; [laomudpPjzpfonf?
tm;vkH;aumif;arGqdk;arGcHjzwfoef;cJh=uaom twdwfordkif;udk rnfodk@
rnfyt"dyg` ,jf zifh jyefvnfazmfjyrnfenf;[laom jyemyifjzpfonf?
kH
toGiful;ajymif;a&;udk a&S;&_onfhjzpfpOftwGif;}uHKawG@&rnfh
jyem (3) ck —
• 'Drdkua&pDtoGiful;ajymif;a&;ESifh EdkifiHa&;pepftajymif;tvJ
twGuf v_y&m;cJ=h uaom tzG@J tpnf;tm;vk;H taejzifh 'Drua&pD
fS
kd
toGiu;l ajymif;a&;umvjzpfaomtcg/ trSewu,fajymif;vJr_
f
f
rsm; pwifaomtcg twlwuGvuygEif - rvduygEiqaom
kd f kd
k f kd f kd
jyemjzpfonf? olw@kd twGuf tusKd ;tjrwfwpkw&m=unfI
H
h
useaeEdionf? od@k r[kwf a&omcdk avS}uHKvduorsm;&SaeEdif
f kf
k f l d k
onf? xdorsm;udk rnfuo@kd uiw,qufqH =urnfenf;?
k l
hJ
kd f G f
• awmfvSefa&;v_yf&Sm;aepOfumvu awmfvSefa&;twGif;twl
&yfwnf &ke;f uefaejcif;uyif tcsi;f csi;f nD!wrEihf cGetm;udk
G f _ S
f
jzpfapygonf? TawmfvSefa&;v_yf&Sm;r_taejzifh (txl;ojzifh
wyfaygi;f pkjzifh pkz@JG vy&m;r_rsK;d tajctaewGi) &nfre;f csuyef;wdif
_fS
f
S
f
k
udka&muf&Sd&ef eD;uyfvmonfhtcsdefY oabmxm;uGJvGJr_rsm;
}uHK&Ediygonf? tcsi;f csi;f wyfaygi;f pk pkz@JG vy&m;&mrS vrf;cG=J u
kf
_ f S
&rnfh tajctaersK;d vnf; &SEiygonf? xdo@kd vrf;rcGrtajctae
d kd f
k
JD
rsK;d Y rnfo@kd aom atmifjrifr&onftxd twlwuG aqmif&uf
_
G
24
24. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
oifonf paomtcsuukd wif}uKd I oabmwlxm;&ef vdygonf?
h
f
k
Ttcsutay: pG+J rJpm&yfwnfI wduy. aemufq;Hk tcsetxd
f
G
k f JG
d f
v_y&m;r_ukd tpGr;f uketm;jznfom;=u&ef vdtyfygonf?
f S
f
h G
k
• Ediiwckwif rdrjd zwfoef;cJ&aomtwdwujkd yefvnf ok;oyfEif
kfH
G
h
f
H
kd
&eftwGuf Ediia&;ESiwu&uroufqiaom ae&mwck &S&ef
kfH
hf kd f kd f
kd f
d
vdktyfygonf? EdkifiHa&;pepf toGiful;ajymif;a&;jzpfpOfwGif rdrd
qkyfudkif&yfwnfxm;csufrsm;udk vG,fvG,fpGef@ypfwwf/ wefzdk;
rxm;cH&aom tajctae}uHK&onfvnf;&Sd+yD; tjcm;aom
tiftm;pkrsm;. tjrifrsm;udvnf; tav;xm;azmfjy&ef arhavsmh
k
aewwf=uygonf? od@k aomf tcsK@d aomjyemrsm;onf tkypk
f
wck. tusKd ;pD;yGm;/ vlrsK;d wrsK;d .tusKd ;pD;yGm;xufyI trsKd ;om;
kd
w&yfvHk;tusdK;pD;yGm;ESifh oufqdkifaeaomudpPrsm; jzpfwwfyg
onf? ,if;jyemrsKd;udk qufvufaqG;aEG; oifh=uygonf?
aemufaemifwif rD;yGg;rSr;D avmifonfE,f }uD;rm;onfh Ediia&;
G
h S
kfH
jyemrsm; jzpfrvmrD xdjk yemrsm;.tajzud&mEdi&eftwGuf
kS kf
aqG;aEG; ES;D aESmtjrifzvS,Eiaom “awG@qkaqG;aEG;a&;pifjrif”
f kd f
H
h
wck zefw;D xm;ay;oifh ygonf?
toGiful;ajymif;a&;umv+yD;aemuf }uHKawG@&rnfh jyem
pdrfac:csufrsm;
jrefrmjynfwGif tajymif;tvJudkjrifawG@vdkaom rdrdwdk@tiftm;pkrsm;
taejzifh jrefrmEdiiwif Ediia&;pepftoGiu;l ajymif;a&; jzpfay:vmygu
kfH G kfH
f
rnfonftajctaersm;}uHK&Edirnfukd ar#mre;f xm;oifonfh jyem
h
kf
f S
h
wck jzpfygonf? Tod@k awG;qxm;csuonf jyemtwGi;f ud,wif
f
k f kd
ud,us yg0ifae&aom olrsm;.twGi;f ydi;f tjrif&a'gihf jzpfygvronf?
k f
k
_
d hf
odk@aomf jyifyu avhvmapmifh=unfhae=uaomolrsm;. tjrifwGifrl
Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;umvqdonfrm raocsm ra&&maom
kfH
f
k
S
tvGeowd xm;+y;D apmif=h unfae=u&rnfh umvwcktjzpf jrif=urnfjzpf
f
h
ygonf? toGiu;l ajymif;a&;umvonf Edi;f ,SOcsut& odwr=umoifh
f
_
f f
f
yg? ,if;umvonf “ykre” tajctaersKd ;uJo@kd vnf; rjzpfapoifay?
H S f
h
h
25
25. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
,ckqufvuf aqG;aEG;r_wif toGiu;l ajymif;a&;umvaemufyi;f wGif
G
f
kd
rnfodk@ qufvufjzpfysufEdkifonf/ wufvmaom tpdk;&opftaejzifh
rnfonfjh yemrsm; t"du&ifqi=f u&rnfukd qufvufaqG;aEG; wifjy
kd
rnfjzpfonf?
- ykHrSeftajctaejyefvnf jzpfay:apjcif;
EdkifiHa&;pepftoGiful;ajymif;a&;umvjzwfoef;+yD;onfESifh EdkifiHwum
todkif;t0dkif;taejzifh rdrdwdk@.ta&;udpPudkwajz;ajz; aemufwef;odk@
ydk@vdkuf=urnfjzpfonf? OD;pm;ay;tjzpf qufvufpOf;pm;=uawmhrnf
r[kway? Tod@k jzifh rdrw@kd uaxmufcH yHy;kd aeaom t&if;tjrpfrsm; avsmh
f
d kd
h
enf;usqif;vmEdiaomtajctaewGif a&enf;enf;udk olaomufrnf
kf
igaomufrnf qdonfh yÉdyuQrsK;d udk a&Smif&m;&eftwGuf wwfEioI
k
S
kd f
apmpGm OD;pm;ay;aqmif&Guf&rnfhvkyfief;udpPrsm;udk }udKwifoabmwl
owfrwxm;Ediygu taumif;qH;k jzpfygonf? tvm;wlaumif;rGeonfh
S f
kf
f
enf;vrf;wckrSm rdrd.zGH@+zdK;wdk;wufa&;twGuf udk,fydkifr[mAsL[m
csrSwfxm;jcif;ESifh EdkifiHwumtodkif;t0dkif;rsm; tvSL&SifEdkifiHrsm;/ tzGJ@
tpnf;rsm;ESihf qufqa&;aumif;rGeatmif xde;f xm;&efjzpfonf? od@k rS
H
f
om ykreaxmufyunrrsm;qufvuf&&Saeatmif jyifqifxm; Edirnf
H S f
hH l D _
d
kf
jzpfonf? jrefrmEdkifiHtpdk;&opftzdk@ rdrd.b¾ma&;tajccHay:wGifyif
&yfwnf&Sifoef&rnfjzpfonf? xdktwGufa=umifh ,cktcsdefrSpI rdrd.
b¾ma&;tajccHukd pl;prf;avhvmxm;oifonfh tcsejf zpfonf? toGif
h
d
ul;ajymif;a&;+y;D cseumvonf jrefrmEdiitzd@k Ediiwumrdom;pk tv,f
df
kfH
kfH
wGif EdiiwumtzG@J tpnf;rsm;t=um;wGif wifwifw,fw,f &yfwnf
kfH
h h
oifaomtcsetcgvnf; jzpfoifygonf? EdiiwumtzG@J tpnf;rsm;ESihf
h
d f
h
kfH
quf qH&mwGif rdrd&yfwnfcsufudk rdrdzmomjyXmef;Edkifaom rdrd.
tqifae&mudk owfrwjf yXmef;Ediaom Ediiwcktjzpf zefw;D ,l=u&rnf
h
S
kf
kfH
jzpfonf?
26
26. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
- ppfavsma=u;ESihf ppfa=umifysup;D &r_rsm;udk jyefvnfjyifqifa&;udprsm;
f
h f
P
acwfopfjrefrmjynfordi;f opfEihf ygwoufIvnf;aumif;/ ordi;f qd;k arG
k
S
f
k
aumif;arGrsm;u vl@tzGJ@tpnf;tay: &dkufcwfcsufrsm;ESifh ygwfouf
Ivnf;aumif; rjzpfraeajz&Si;f =u&rnf jzpfygonf? Tudprm toGiu;l
PS
f
ajymif;a&;jzpfpOftwGi;f Yom oufqiaom udpwckr[kway? ESpaygi;f
kd f
P
f
f
rsm;pGm csI=umjrifatmifajz&Si;f =u&rnfh pdrac:csujf zpfygonf? xdtwGuf
D
h
f
k
a=umifhyif toGiful;ajymif;a&;umv aemufydkif;pdrfac:csuf jyem
wcktjzpfxnfoi;f azmfjyxm;jcif; jzpfygonf? ,cktcseuwnf; upI
h G
d f
Tpdrfac:csufrsm;udkajz&Sif;Edkif&eftwGuf }udKwifjyifqifxm;=u&rnf
jzpfygonf? Tjyemrsm;rSm —
• 'kuonfrsm;ESihf Ediiwi;t"rRajymif;a&$@ae&mcsxm;jcif; cH=u&
Q
kfH Gf
aom olrsm;udk jyefvnfae&mcsxm;ay;jcif;?
• tajccHtaqmuftODrsm;udk jyefvnfwnfaqmufjcif;?
• t=urf;zufrEihf vufeufuiyÉdyuQrsm;a=umifh jzpfay:cJ&aom
_ S
kd f
h
pdwaomuESihf vlr'ursm;udk udiw,ajz&Si;f ay;jcif;?
f
_ k Q
kf G f
• &efzufjzpfcaom ppfom;rsm;udk jyefvnfaygi;f pnf;apjcif; ponf
hJ
wd@k jzpfonf?
awmfvea&;wyfrawmfrsm;xJwif ESp&nvrsm; aexdic=hJ u&aom
S f
G f S f
kf
&Jabmfa[mif;rsm;taejzifh ESpaygi;f rsm;pGm td;k tdrrS cGcmcJ=h u&olrsm;
f
f JG
jzpfovd/k b0twGuuprsm;pGmudk pGe@f vwc=hJ u&olrsm;jzpfonf? yk*Kd~ vf
f d P
$ f
wOD;csi;f taejzifh TwduytwGuf rsm;pGmqif;&J'ua&mufcorsm;/ b0
k f JG
k Q
hJ l
tcGita&;rsm;pGmudk qH;k &_;H cJ=h uolrsm;jzpfonf? ynma&;&yfqi;f cJ=h u&
hf
kd
onf? vkyief;cGioifwef;rsm;/ vkyief;cGiu|r;f usirrsm; vpf[if;cJ=h u
f
f
f
f
f _
onf? T&Jabmfrsm;wGif pdwf"mwf}uHhcdkifr_jrifhrm;aomfvnf; yHkrSefb0
twGi;f jyef0ifa&;twGuf jyifqifrenf;olrsm;jzpfae=uonf? usivnf
_
f
aomvkyom;rsm; r[kw=f u? yHreb0ESihf rpyfr[yf jzpfaeEdionf? T
f
k S f
kf
tiftm;pkrsm;onf ulnaxmufyr_ r&&dygu jyemjzpfvmEdionf?
D
hH
S
kf
olw@kd tzd@k aemufxyfwzef jyefvnfvufeufpui&ef 0efav;rnf r[kwf
JG kd f
=uay?
27
27. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
- wm0ef,r/_ wm0efcrqi&mjyem
l
H _ kd f
txufuazmfjycsursm;Y yÉdyuQ. a,bl,stpdytydi;f (3) ck jzpfaom
f
f k
yÉdyuQjzpfapaomjyemrsm;/ yÉdyuQqi&m vlrsm;.tjyKtrlrsm;ESihf
kd f
yÉdyuQqi&mvlw@kd . oabmxm;rsm;ta=umif;udk azmfjycJ+h yD;jzpf onf?
kd f
Tt&mud p P r sm;ud k ajz&S i f ; &mY yÉd y uQ a jz&S i f ; enf ; trsd K ;rd s K;jzif h
vnf;aumif;/ vl@tzG@J tpnf;.tpdytydi;f rsm;tm;vk;H twGi;f Y wnf+idrf
f k
vk+H cKH r_&apatmif pDruiw,jf cif;jzifvnf;aumif;/ vlra&;t& ,k=H unfr_
H kd f G
h
_
&&Sdap&ef wnfaqmufay;jcif;jzifhvnf;aumif;/ ajz&Sif;oGm;=u&rnf
jzpfygonf? Ediia&;pepf toGiu;l ajymif;a&;umvtwGi;f ESihf toGiu;l
kfH
f
f
ajymif;a&;umv+yD;onfh aemufyi;f wGif vlra&;t&,k=H unfr_ &ap&ef
kd
_
twGuf rdrdwdk@ rjzpfraeajzqdk=u&rnfh ar;cGef;rSm “rnfonfhudpPrsm;
jzpfcoenf;” qdaomudpP jzpfonf? “jrefrmEdii.ordi;opfukd rnfol
hJ
k
kfH
kf
awGua&;om;rnfenf;/ jrefrmEdkifiH&Sd jynfolrsm;tm;vHk;twGuf
(od@k r[kw) tjcm; jynfe,frsm;rS jynfotoD;oD;twGuf tm;vk;u
f
l
H
vufcHEdkifaom ordkif;pmtkyfwtkyf jzpfay:vmEdkifrnfvm;” qdkonfh
ar;cGe;f rsm;yif jzpfonf?
ay:ayguvmEdiaom tcufcq;Hk jyemrSm wm0efcr/_ wm0ef,r_
f
kf
J
H
l
ydkif;qdkif&mjyemyifjzpfawmhonf? jzpfysufcJh&onfh udpPjyemrsm;
twGuf wpkwOD;ay:rSmom wm0ef&ygovm; [laomar;cGe;f rsK;d jzpfonf?
H
dS
wm0ef&rEiywfoufI Ediiwum tjyifzufu jrifaomtjrifrsm; &SEif
dS _ S hf
kfH
d kd
ovd/k jynfwi;f vlxrsm;u jrifaomtjrifrsm;vnf;&SEiygonf? Tod@k
G
k
d kd f
aom wm0efcr/_ wm0ef,rEiygwoufaomudp/P vlra&;t& ,k=H unfr_
H
l _ S hf f
_
wnfaqmufjcif;aomudpPESifh trsKd;om;tcsif;csif; jyefvnfoifhjrwf
a&;udprsm;ESiygwoufI ajz&Si;f ykH ajz&Si;f enf; trsm;tjym;&Sygonf?
P
hf f
d
vl@usi0wftajcjyKr_p/H tedrhf - tjrifh tay:rlwnfIvnf;aumif;/ w&m;
hf
Oya'tajcjyKr_pt& tedrhf - tjrifh tay:rlwnfIvnf;aumif;/ rwl
H
uGjJ ym;aomudprsm;udk csO;f uyfykH csO;f uyfenf; (4) rsK;d jzifh oH;k oyfq;kH jzwf
P
Edkifygonf?
28
28. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
vl@usifh0wf
tajcjyK
edrhf
jrihf
w&m;Oya'tajcjyKyHkpH
edrhf
jrifh
vGwf+idrf;csrf;omcGifh (Oyrm- vlr_a&;t&n‡mwmcsrf;om
vufwiftar&duEdkifiHrsm;) cGifhay;jcif; (Oyrm-rdkZrfbpf)
ppf&mZ0wfc&;kH rsm;
kH
(Oyrm-,l*dkqvm;AD;,m;
EdkifiHa[mif;)
trSew&m;ay:aygua&;
f
f
aumfr&Sif (Oyrmawmiftmz&du)
- vGwf+idrf;csrf;omcGifh
vufwiftar&duEdkifiHrsm;wGif vGwf+idrf;csrf;omcGifhrsm; azmazm
oDoay;cJ=h uonf? tpd;k &a[mif;u tm%mrv$tyfrtcseY wm0ef&dS
D
J
D d f
cJorsm; rnfo@l ur# w&m;pGqta&;,ljcif;rjyK&ef qk;H jzwfcsucsxm;um
h l
kd
J kd
f
aqmif&uc=hJ uonf?
G f
- vlr_a&;t& n‡mwmcsrf;omcGifhay;jcif;
tmz&duwdu&dS EdiitcsK@d wif (Oyrmtm;jzifh - rdZefbpfEiiwi)
k f kfH
G
k
kd f H G f
Tenf;vrf;udk a&G;cs,fcJh=uonf? ta=umif;rSm ppfom;tjzpft"rR
pkaqmif;odr;f oGi;f jcif;cHc&aom uav;oli,frsm;udk tjypf,Ir&/ olw@kd
hJ
l
. aus;&Gmrsm;wGiomrmeft&yfom;rsm;tjzpf jyefvnfaygi;f pnf; aexdif
f
k
Edkifap&ef TuJhodk@aqmif&GufcJhjcif;jzpfonf? Tuav;ppfom;rsm;udk
vlra&;t&n‡mwm vGw+f ir;f csr;f omcGiay;vduonf? olw@kd . vlrtodi;f
_
d
hf
k f
_ k
t0di;f tajctaet& w&m;Oya'pHrsm;twdi;f aqmif&u&ef rjzpfEiay?
k
k
G f
kd f
- ppf&mZ0wfr_ckH&kH;
,l*pvm;AD;,m;Ediia[mif;. ppfyrsm;twGi;f jzpfym;cJaom tr_rsm;
kd
kfH
JG
G h
twGuf ppf&mZ0wfc&;Hk rsm;udk Oa&mywGif ,cktcgusio;Hk ppfaq;aqmif
Hk
hf
&GuaeqJjzpfonf? TcH&;kH rsm;onf w&m;Oya'pHt& aqmif&ujf cif;om
f
k
G
29
29. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
jzpf+yD;/ vlrusi0wfyi;f qdi&mpHt& aqmif&ujf cif;rsK;d r[kway? vlra&;
_ hf
kd k f
G
f
_
t& vGw+f idr;f csr;f omcGirsKd ;/ cGivwjf cif;rsKd ; vnf;r&Say?
hf
hf $
d
- trSefw&m;ay:aygufa&;aumfr&Sif
awmiftmz&duEdiiwif zG@J pnf;cJonfh ykpwrsKd ;jzpfonf? vlrusihf
kfH G
h
H H
_
0wfpt& ajz&Si;f vdrEihf w&m;Oya'a=umif;t& ajz&Si;f vdrypukd aygi;f pyf
H
k_S
k _ kH H
xm;jcif;jzpfonf? “trSeuzi[ 0efcygu/ tjypfrS vGw+f ir;f csr;f omcGijhf yK
f kd G hf
H
d
rnfjzpf+yD;/ jzpfygG ;cJaom jyemrsm;tay:wm0efcygu w&m;pGtjypf
h
H
J
ay;jcif;rS oufomuif;vGwcijhf yKrnfypjH zpfonf”?
fG
h kH
txufazmfjyygyHkpHrsm;teuf twdwfumvujzpfysufcJhaom
aumif;usK;d qd;k jypfrsm;twGuf rnfonfenf;vrf;jzifh ajz&Si;f rnfqonf
h
kd
rSm xdEiiH .a&G;cs,r_ Ediiom;wd@k . oabmqENEihf "avhx;kH wrf;pOfvm
k kd f
f kfH
S
tay: Yom rlwnfayonf? Ediiwum Oya'rsm;taejzifrl urBmw0Sr;f
kfH
h
vHk;wrl wnf; jzpfap&ef tm;xkwf}udK;pm;tm;xkwfaeaomfvnf;/
wm0ef&rEihf ygwoufI &Si;f vif;aom oabmxm;rsK;d csrway;Edi&ef
dS _ S
f
S f kf
aqmif&uae aomfjim;vnf; a&G;cs,&rnfenf;vrf;onf um,uH&if
G f
f
h
S
Ediiom;rsm;ESiom ydIoufqiygonf? wm0ef&rj_ yemudk rnfonfh
kfH
hf
k
kd f
dS
enf;jzifh&Sif;&Sif;/ EdkifiHa&;pepftoGiful;ajymif;a&;jzpfpOf wpHkvkH;udk
rxdcdkufap&ef udkifwG,f ajz&Sif;oGm;&efrSm ydkIta&;}uD;aomudpPjzpf
ygonf? rnfonfuprqdk ajz&Si;f =u&mY tay;t,l&&dS aphpyfaqG;aEG;
h d P
dS
=u&efvnf; vdktyfygonf? TudpPrsm;twGuf rdrdwdk@oHk;pGJae=uaom
pum;w&yf&ygonf? ‚if;rSm toGiu;l ajymif;a&;qdi&m w&m;r#wr_
dS
f
kf
(Transitional justice) yifjzpfygonf? 'Drdkua&pDonf yifrtajccH
jyem jzpfygonf? xktwGua=umifh rnfo@kd aom tjcm;jyemrsm;
d
f
urS 'Drua&pDtaumiftxnfaz:aqmifa&; vkyief;pOfukd rxdcuap
kd
f
kd f
oifhay?
30
30. &Sv=atmfum aemh'upf
J f
f G
tkyfpkaqG;aEG;yGJ&vm'frsm;. tESpfcsKyf
twdkuftcHtiftm;pkrsm;tm;vkH;u vufcHEdkifaom ppftm%m&Sif
qef@usia&; bkr[mAsL[mwckukd a&;qG&efvtyfa=umif;/ tpkwpku
f
H
J
kd
aqG;aEG;cJygonf? xdr[mAsL[mt& vkyief;pOfwif Ediiwumzdtm;
h
k
f
G kfH
wd;k jr‡iap&ef aqmif&ua&;vnf; vdtyfygonf? xd@k tjyif jrefrmjynf
hf
G f
k
wGi;f &Sd Ediia&;ygwrsm;taejzifh ydIvGwvyfpm v_y&m;aqmif&uf Edicihf
kfH
D
k
f
G
fS
G kfG
&ap&ef/ ydIae&m&vmap&ef tm&kpuzefw;D oifa=umif;vnf; yg0ifyg
k
H kd f
h
onf? Ediiwumtodi;f t0ki;f od@k wduwe;f ajymqd&mY vuf&ppftpd;k &
kfH
k
d
k f G
k
dS
onf EdiiutycsKyfEipr;f &Saom tpd;k &wckr[kwa=umif; oabmayguf
k f H kd k f kd f G d
f
vmap&ef wduwe;f pnf;&H;k oGm;&ef vdygonf? ppftpd;k & udk pD;yGm;a&;t&/
k f G
k
oHwrmefa&;t& ydwq@kd ta&;,lrrsm;jzifh tiftm;enf;cse@J ap+yD;/ w+ydKif
f
_
d
eufwif vufeufuitiftm;pkrsm;rS ppfa&;v_y&m;r_rsm; t&Set[kef
G
dk f
f S
d f
wd;k wufaqmifjcif;&Guom;&ef vdtyfygonf? ukvor*~wif csO;f uyf
f G
k
G
pnf;&k;H &mY jrefrmEdiita&;udk vk+H cKH a&;aumifptqiftxd a&mufatmif
kfH
D
h
&nfre;f csuxm;I wd;k jr‡iaqmif&uom;oifygonf?
S
f
hf
G f G
h
tjcm;aqG;aEG;csufwckwGif jrefrmEdkifiHtwGif; ydkrdkus,fjyef@onfh
vkyyiciae&mrsm; &&Svmapa&;twGuf zefw;D =u&mY/ twdutcHacgi;f
f kd f G hf
d
k f
aqmif (a':atmifqef;pk=unf — bmomjyefo) taejzifh awG@qaqG;aEG;
l
Hk
a&;twGuf wdusaom rluprsm; jyXmef;I aqG;aEG;yGpm;yGay:od@k pwif
d P
J J
wifjya&;jzpfygonf? xdtcg e0w (etz) ppftpd;k &taejzifh rjzpfrae
k
olr. tqdjk yKcsursm;udk wke@f jyefvm&awmhrnfjzpfonf?
f
jrefrmEdiiqi&m ukvor*~txl;oHu,pm;vS,rS tqdjk yKaom
k f H kd f
kd f
f
“trsdK;om;nDvmcH” wckusif;y&efqdkonfh tqdkjyKcsufrSmvnf;
pdw0ifpm;zG,f jzpfygonf? Tudpukd Ediia&;xd;k ppfwckqifEi&ef tcGihf
f
P kfH
kd f
tvrf;w&yftjzpf jrifoifhygonf? ratmifjrifonfh ,cif trsdKom;
nDvmcHuom jrifIpOf;pm;ae=urnftpm;/ rdrw@kd twdutcHtiftm;pk
kd
h
d
k f
rsm;taejzifh tjcm;nDvmcHwcktwGuf }udKwifjyifqifrrsm;/ tpDtpOf
_
rsm;udk jyifqifoifayonf? rnfonfta=umif;a=umifh rdrw@kd we@f qi;f
h
h
d
k kd
ae=u&rnfenf;? Todk@ rdrdwdk@upwifjcif;tm;jzifhvnf; abmvHk;u
rdrw@kd ajcxJ uefci&onfh tajctaeuday;vmrnfjzpfonf?
d
G hf
k
31
31. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
'Dru&ufwpfjrefrmEdiiawmfopfwif pD;yGm;a&;b0tajctae ykref
kd
kfH
G
HS
jyefjzpfvma&;twGuf tajz&SmpOfpm;=uaomtcg trsm;pku jrefrmEdiiH
kf
. pD;yGm;a&;tajccHonf v,f,mpduysKd ;a&;udom tajccHI a&S@quf
k f
k
oGm;&efvdktyfonf[k jrif=uygonf? obm0ygwf0ef;usif rysufpD;ap
aom c&D;oGm;vkyief;udvnf; zGiay;oif+h yD;/ EdiijH cm;&if;ES;D jrKwfErrsm;udk
f
k
hf
kf
HS _
vnf; zdwac:&ef vdtyfrnf[k oH;k oyfaqG;aEG;=uygonf? jrefrmjynfonf
f
k
obm0t&if;tjrpfrsm;ºuG,f0qJjzpf+yD;/ EdkifiHawmfESifh jynfe,frsm;.
0ifaiGonfvnf; TtajccHay:u &&SdEdkifao;onf[k jrif=uygonf?
jrefrmEdiitzd@k Ediitcsi;f csi;f tjyeftvSeacs;aiGEihf axmufyaiGrsm;udk
kfH
kfH
f
S
hH
&&Sap&ef qGaqmifEiz,&m&Sygonf? vuf&dS taumufceqi&mOya'
d
J
kd f G f d
G f kd f
rsm;udk jyefvnfokH;oyf+yD;/ jyifqifcsJ@xGif&efvnf; vdktyfygvdrfhrnff?
jrefrmEdkifiHtaumufcGefpepf/ Oya'rsm;udk jyefvnfjyifqifa&;qGJEdkif&ef
twGuf EdiijH cm;rS u|r;f usioy*Kd~ vfrsm;/ EdiijH cm;tpd;k &t&m&Srsm;udk
kf
f l k
kf
d
vnf; zdw=f um;tultnDawmif;oifonf[k jrif=uygonf?
h
32
33. a0:vf'efb,fvkd
EdiiwumtzGŒJ tpnf;rsm;/
kfH
Ediiabmifausmaumfya&;&Si;f }uD;rsm;ESihf *vdb,fvuaZ;&Si;f ?
kfH
f
kd
k
kd f
tem*gwfprac:r+rsm;ESitjcm;tjrif&a'gifrsm;
df
hf
+ h
a'gufwm a0:vf'ef bJvvkd
f
Focus on Global South
wifjycsuyxrydi;f wGif urBmvk;H qdi&mpD;yGm;a&;pepfEifh urBmw0Sr;f quf
f
k
kf
S
pyfaeaompD;yGm;a&;ta=umif;wd@k ukd wifjyxm;ygonf? 'kw,ydi;f wGif
d k
t"duEdkifiHwumaiGa=u;b¾ma&;tzGJ@tpnf;rsm;jzpf=uaom EdkifiH
wumaiGa=u;&HyaiGtzG@J / urBm@b%f ESihf urBm@ueo,a&;tzG@J / ta&S@
Hk
k f G f
awmiftm&SEiirsm;toif; (tmqD,) wd@k . jzpfay:vmyHordi;f tusO;f
kd f H
H
k k
ESihf zG@J pnf;yHw@kd ukd wifjycJygonf? wwd,tydi;f rSm jrefrmEdiiw;kd wuf
k
h
k
kfH
zGH@+zdK;a&;twGuf jzpfEdkifzG,f&m&Sdaom tjcm;a&G;cs,fp&menf;vrf;udk
t=urf;zsO;f wifjyxm;ygonf? aemufq;Hk tydi;f wGirl tkypvuaqGaEG;r_
k
f
f k kd f
&vm'frsm; tESpcsKyfukd az: jyxm;ygonf?
f
urBmvk;H qdi&mpD;yGm;a&;pepf - t"du xl;jcm;csuvuQ%mrsm;ESihf
kf
f
tm;enf;csufrsm;?
EdiiwumEdiia&;tcif;tusi;f . vGecaomtESpig;q,fukd a,bl,s
kfH
kfH
f hJ
f
tm;jzifh ppfat;acwfEihf 1989 ckEpaemufyi;f rSpI ppfat;vGeacwf
S
S f
kd
f
[lIcGjJ cm;owfrw=f uygonf? rnfo@kd qapumrl urBmvk;H qdi&m pD;yGm;a&;
S
kd
kf
tjrift&qdv#if ,if;umvudyif vGecaom 1940 ckEprsm; rS 1980
k
k
f hJ
S f
0ef;usitxd “*vkb,fvuaZ;&Si; t}udKacwf” ESihf 1980 rS ,ae@
f
d
kd f
f
umvtxdukd “*vdb,fvuaZ;&Si;f acwf” [lI t=urf;zsO;f tm;jzifh
k
kd f
cGjJ cm;owfrwEiygonf? *vkyb,fvuaZ;&Si;f t}udKacwf. a,bl,s
S f kd f
f
kd f
az: jycsufrSm tar&duefjynfaxmifpk. v$rf;rdk;cs,fvS,fr_atmuf&Sd
trsdK;om;t&if;&Sifpepfacwf jzpfygonf? urBmhajrmufjcrf;&Sd EdkifiHrsm;
(odk@r[kwf) zGH@+zdK;+yD;EdkifiHrsm;. *vkdb,fvdkufaZ;&Sif;t}udKacwf
pD;yGm;a&;tajctaeudk jyefavhvm=unfhygu atmufygxljcm;csuf
vuQ%mrsm;udk awG@&rnfjzpfonf?
35
34. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
• vuf0g;}uD;tkyt&if;. v$r;f rd;k r_/
f
• A[dktpdk;&. cdkifrmaomaps;uGuftay: xdef;csKyfxm;onfh
pnf;rsO;f rsm;ESihf aps;uGutay:tpd;k &rS 0ifa&mufpuzufvyuif
f
G f
k f kd
aer_/
• vkytm;ESihf t&if;t=um;&Sd vlra&;t&tjyeftvSef tay;t,l
f
_
jyKr_ ponftcsursm;jzpfonf?
h
f
zG@H +zdK;qJEiirsm;ud=k unfygu xdEiirsm;udk wDxixm;aom a0g[m&
kd f H
h
k kd f H
Gf
t& “EdkifiHawmfu taxmuftyH@jyKxm;aom t&if;&Siftpdk;&rsm;”
owfrwaz: jyavh&=dS uygonf? TEdiirsm;. t"duxljcm;csuvuQ%m
S f
kfH
f
rsm;rSm • vltzG@J tpnf;wGif t"duv$r;rd;xm;aom vlwef;pm;rSm ajrydif
f k
k
&Sif}uD;rsm;/ urBmhajrmufjcrf; (zGH@+zdK;+yD;) EdkifiHrsm;. t&if;ESifh
r[mrdwf zG@J xm;=uaom b¾mt&if;&Si/f ul;oef;a&mif;0,fa&;
vkyief;&Sif vlwef;pm;rsm;omjzpfonf?
f
• ,if;pD;yGm;a&;rsm;onf EdkifiHjcm;rSoGif;ukefudktpm;xdk;Edkif&ef
twGuf pufrxaxmifa&;udvyaqmif=uonf? jynfwi;f 0,fvkd
_ l
k kf
G
tm; (aps;uGu) udk jznfqnf;ay;&ef&nf&,onfh xkwvya&;
f
h
G f
f k f
pepfrsK;d jzpfonf? oGi;f uketay: tcGetaumufukd tqrwef
f
f
jr‡ifhxm;um oGif;ukefyrm% (udkwm) uef@owfaompepfudk
toHk;jyKavh&Sd=uonf?
• Ediia&; ta&miftaoG;rnfo@kd yif&onfjzpfap/ Ediiawmf (tpd;k &)
kfH
dS
kfH
. tcef;u¾onf pD;yGg;a&;vkyfief;rsm;wGif tvGefta&;ygcJh
onf? ukexwvyjf cif;rSonf ukepnfzvS,jf cif;/ ukepnfjzef@jzL;
f k f k
f
f
jcif;txd pD;yGm;a&;b0. e,fy,freor#wif tpd;k &u0ifa&muf
S f
G
pGufzufonf?
1980 0ef;usirpI aemufyi;f *vdb,fvuaZ;&Si;f acwfukd ajymif;
fS
kd
k
kd f
vmaomtcg t"duusaom xl;jcm;csuvuQ%mrsm;ajymif;vmonf
f
udk awG@=u&onf? ‚if;wd@k rm —
S
36
35. a0:vf'efb,fvkd
• Ediiwumukeo,rtwGuf t}uD;tus,csKyfuirrsm; avsmh
kfH
f G f _
f
kd f _
_ k f
csay;jcif; (wHcg;zGiay;jcif;) 1 ESihf trdsK;om;pufrvyief;rsm;udk
hf
umuG,ay;onfh ud,usKd ;pD;yGm;umuG,a&;eH&rsm; +ydKusom;
f
k f
f
H
G
jcif;/
• b¾ma&;pD;qif;r_ t}u;D tus,csKyfuirrsm;avsmcsI vGwvyf
f
kd f _
h
f
vmjcif;2/ b¾ma&;pD;qif;r_ukd tuef@towfjzpfapaom twm;
tqD;rsm;udk z,f&m;ypfvmjcif;f /
S
• Ediiwum wdu&u&ifE;jrKwfErrsm; vGwvyfpm pD;qif;cGi&
kfH
k f kd f DS
HS _
f
G
fh
vmjcif;/
• odk@aomfvnf; vkyftm;rsm;a&G@ajymif;r_tay: wif;=uyfonfh
uef@owfcsursm; qufvufwnf&aejcif; wd@k jzpfygonf?
f
dS
txl;ojzifh zGH@+zdK;qJEdkifiHrsm;wGif “tajccHtaqmuftODqdkif&m
(EdkifiHa&;/ pD;yGg;a&;/ Oya'a&;&m) jyefvnfzGJ@pnf;wnfaqmufa&;tpD
tpOf” (Structural Adjustment Program) [kac:onfh tpDtpOf
rsm;atmufwif ,if;ok@d aom ukeo,a&;vGwvyfr/_ b¾ma&;pD;qif;r_
G
f G f
f
vGwvyfvmjcif;ESihf &if;ES;D jrKwfEr_ vGwvyfvmjcif;rsm; jzpfay:vm=u
f
HS
f
jcif;jzpfonf? “tajccHtaqmuftODqi&mjyefvnf zG@J pnf;wnfaqmuf
kd f
a&;tpDtpOf” udk ajrmufurBmjcrf;Ediirsm;rSma&m/ awmifurBmjcrf;EdiiH
kfH
kf
rsm;rSmyg aqmif&uc=hJ uonf? ajrmufurBmjcrf;Ediirsm;wGif Tjyefvnf
G f
kfH
zGJ@pnf;wnfaqmufr_ tpDtpOfudk (a&*if0g'§oufcsm0g') [kac:=u
onf? Tt,ltqt& tpd;k &uvlrzva&; udprsm;wGif aqmif&uay;
_ l kH
P
G f
aer_ &yfqdkif;ap&efjzpf+yD;/ aps;uGuftwGif; tpdk;&u0ifa&mufpGufzuf
aer_ukd z,f&m;&efjzpfonf? xd@k tjyif vkytm;ESihf t&if;t=um; tjyef
S
f
tvSef ndEi;f r_utqk;H owfap&efEihf t&if;&Sozufu tompD;&ap&ef
‡ _d
kd
S
d l
jzpfonf?
awmifurBmjcrf;EdkifiHrsm;wGifrl EdkifiHawmfuaxmufyHhxm;aom
pDrue;f vkyief;rsm; 1980 ckEprsm;tapmydi;f umvwGif aºuG;+rDtusyf
H d
f
S f
k
wnf; ESihf &ifqivm&aomtcg acs;aiGEihf taxmuftyHrsm;&&eftwGuf
kd f
S
h
“tajccHtaqmuftODqi&mjyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf”
kd f
(Structural Adjustment Program) udk vduemvkyaqmifc=hJ ujcif;
k f
f
37
36. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
jzpfEiz,&ygonf? ,if;Ediitawmfrsm;rsm;onf 1980 ckEpf apmapm
kd f G f dS
kfH
S
ydi;f rwdicifu tqrwefacs;,lxm;cJ=h uaom olw@kd . aºuG;+rDrsm;udk jyef
k
kf
ray;qyfEdkif=uawmhay? xdktcg +rD&Sifb¾ma&;tzGJ@tpnf;rsm;udk
jyefvnfay;qyfEdkif&eftwGuf wckwnf;aomenf;vrf;rSm EdkifiHwum
b¾ma&;tzGJ@tpnf;rsm;rS &vrf;omjzpfawmhonf? acs;aiGopfrsm;
&&SEiz@kd qv#if ,if;Ediirsm;wGif xda&mufonfh pD;yGm;a&;jyKjyifajymif;vJr_
d kd f kd
kfH
rsm;vkyf=u&ef EdkifiHwumaiGa=u;&HykHaiGtzGJ@/ urBmhb%frsm;rSaeI
awmif;qdkcJhonf? jyKjyifajymif;vJa&;rvkyfygu aiGacs;&efrjzpfEdkif? T
urBmhb%fESifh EdkifiHwumaiGa=u;&HyHkaiGtzGJ@wdk@.wGef;tm;aemufwGif
tar&duefjynfaxmifp. oabmxm;ygonf? Tod@k awmif;qdcaom
k
k hJ
“tajccHtaqmuftODqif &mjyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf”
kd
(Structural Adjustment Program) wGif tydi; (3) ydi; yg&onf?
kf
k f dS
• ukeo,a&;pepfukd xda&mufpmxde;csKyfrrsm; avsmcsay;jcif;ESihf
f G f
G
f
_
h
wHcg;zGifhvGwfvyfr_ay;jcif;/
• ukexwvyr/_ ukepnfzvS,rEihf ukepnfjzef@jzL;r_w@kd wif EdiiH
f k f k f
f
f _ S
f
G kf
awmf. yg0ifpuzufaer_tcef;u¾udk odoomom av#mcsEif
G f
d
h kd
apjcif;/ xdef;csKyfxm;aom pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk y,fzsuf
ay;jcif;/
• Ediiawmfyif pD;yGm;a&;vkyief;rsm;udk zsuor;+yD;/ ,cifu EdiiH
kfH
kd
f
f d f
kf
awmfyiu¾rsm;udk yk*vuyditjzpfvajymif;ay;tyfjcif;/ Ediiyif
kd f
~ d kf
J$
k f H kd
pDyGm;a&;vkyfief;}uD;rsm;udk zsufodrf;apjcif; paomudpPrsm;
yg0ifonf?
xdktcsdefu tm;tenf;qkH;a'orsm;rSm awmifurBmzufjcrf;EdkifiH
rsm;jzpfonf? tmz&duwdu&Eiirsm;ESihf vufwiftar&duEdiirsm;wGif
k f dS kd f H
kfH
“tajccHtaqmuftODqi&mjyefvnfz@JG pnf; wnfaqmufa&;tpDtpOf”
kd f
(Structural Adjustment Program) udk vduemaqmif&uc=hJ u&+yD;/
k f
G f
T'%fukd tqd;k qk;H cHc=hJ u&onf? tmz&duwduEihf vufwiftar&duwd@k
k fS
wGif ,cktcsdeftxd pD;yGm;a&;xdkif;rd_if;aejcif;/ pD;yGm;a&; (vlwef;pm;)
rnDr#r_ tvsitjref}uD;xGm;vmjcif;/ qif;&JcsKd @wrowfrwrsO;f atmuf
f
hJ _
S f
usa&mufonfh vlOD;a&tcsdK;tpm;}uD;rm;vmaejcif;wdk@u xdkjyKjyif
ajymif;vJa&; tpDtpOfrsm;. qd;kf arGa=umif[k owfrwazmfjycJ=h uonf?
h
S f
38
37. a0:vf'efb,fvkd
TjzpfpOfY urBmay:wGif c|i;f csuxm;&rnfh a'owckawmh&conf?
f
dS hJ
‚if;rSm ta&S@tm&SEihf ta&S@awmiftm&SEiirsm; jzpf=u+yD;/ “pD;yGm;a&;
S
kd f H
usm;Ediirsm;” [kwifpm; ac:qdc=hJ uonf? ,if;a'oEdiirsm;. pD;yGg;a&;
kfH
k
kfH
pepf zG@J pnf;wnfaqmufxm;ykrm vufwiftar&duESihf cyfqifqifw+l yD;/
HS
tpd;k &. yg0ifpuzufra&m/ ud,usKd ;pD;yGm;twGuf umuG,ay;xm;r_
G f
_
k f
f
oabmvuQ%mrsm;yg qifw=l uonf? od@k aomfvnf; usm;Ediirsm;u
kfH
yd@k uewify@kd a&;udk wGe;f tm;ay;vkyaqmif=u+yD;/ tpd;k &rsm;u Tyd@k uef
k f
f
k
wify@kd a&;twGuf pufrvyief;rsm;udk axmufyusm;uefyy;kd ay;=uonf?
_ kf
hH
hH
usm;Ediirsm;onf vkytm;aps;aygayg& aoma=umifh vkytm;tajcjyK
kfH
f
f
xkwfvkyf&aom xkwfukefrsm;udkxkwfum wifydk@a&;udk xufxufoef
oefvyaqmif=uonf? aemufyi;f wGif vkytm;tajcjyKpepfrS tqifjh rifh
kf
kd
f
onfh t&if;tESD;tajcjyKxkwfvkyfaom ukefpnfrsm;udkxkwfvkyfvm
Edionf? xdxuuersm;udk ajrmufurBmzufjcrf;aps;uGursm;od@k wify@kd
kf
k G f k f
f
=uonf? ajrmufurBmjcrf;EdkifiHrsm;u ta&S@ESifh ta&S@awmiftm&SEdkifiH
rsm;rS wifoi;f ukersm;tay:uef@owfrrsm; wke@f jyefc=hJ uaomtcg usm;
G
f
_
Ediirsm;tcuf}uHK&awmhonf? usm;Ediirsm;u (1980) ckEpumvrsm;
kfH
kfH
S f
twGi;f u vGwvyfaomaps;uGujf yKjyifajymif;vJrrsm;vky&ef Ediiwum
f
_
f kfH
tzG@J tpnf;rsm;rS ay;vm onfh zdtm;rsm;udk tmcHEiconfta=umif;rSm
kd f hJ h
*syefEiirS t&if;tES;D rsm;pD;0ifvmaejcif;a=umifh jzpfonf?
kd f H
tar&duefESifh Oa&myukefoG,fzufrsm;u (*syefEdkifiHrSukefoG,fr_
&Si;f wrf; tqrwefyaiGjyaeonftay: zdtm;ay;&eftwGu) ,ef;aiG
kd
h
f
wefb;dk jyefvnfowfrw&ef zdtm;ay;cJ=h uonf? Tod@k jzifh 1985 ckEpf
S f
S
wGif wd;k jrifvmaom *syef,ef;aiG.wefb;kd u *syefur%rsm;twGuf
h
k ` D
jynfwGif;Yukefxkwfvkyf&ef tukeftusrsm;apcJhonf? *syefukr`%Drsm;
taejzifh Edi;f ,SOcsut&qdv#if vkytm;coufomaom w&kwjf ynf/
_
f f
k
f
wdi0rfEihf awmifu&;D ,m;Ediirsm;od@k xkwuevyief;rsm; oGm;a&muf
kf S
kd
kfH
f k f k f
xkwvy&ef ta=umif;jzpfapcJonf?
f k f
h
1990 ckESpfwGif *syefwdk@.&if;ESD;jrKwfESHr_twdkif;twm wajz;ajz;
avsmenf;usqif;vmcJonf? od@k aomfvnf; xdtcsewif a&*if§oufcsm
h
h
k df G
acwftwGif;jzpfay:ajymif;vJr_rsm;a=umifh ajrmufurBmzufjcrf;EdkifiH
rsm;wGif tjcm;ae&mrsm;od@k p;D qif;&ef aiGa=u;t&if;tES;D rsm; apmifqi;f
h kd
39
38. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
aecJ=h uonf? xdaiGa=u;t&if;tES;D rsm;u tcsejf refjrefEihf a&wdtwGi;f
k
d
S
k
tjrwfrsm;rsm; &&Sa&;twGuf &if;ES;D jrKwfEEirnfh ae&mud&mvm=uonf?
d
HS kd f
kS
avmif;upm;qefaom aiGa=u;udaps;upm;onfh pD;yGm;a&;vkyief;rsm;
k
f
(Speculative Funds) &Sdvm=uonf? tqdkyg pDyGm;a&;vkyfief;rsm;.
zdtm;a=umifh tar&duefb¾ma&;0ef}uD;XmeESifh EdkifiHwumaiGa=u;
&HyaiGtzG@J / ta&S@awmiftm&SEiirsm;&Sd tpd;k &rsm;taejzifh jyKjyifajymif;vJ
Hk
kd f H
r_rsm;vkyfaqmifvm=u&onf? pD;yGg;a&;vkyfief;rsm;wGif EdkifiHawmfu
yg0ifpGufzufxdef;csKyfr_udkavsmhcsvm=u&+yD;/ aiGa=u;t&if;pD;qif;r_ESifh
ygwoufI xde;f csKyfxm;aompnf;rsO;f rsm;udk z,f&m;ay;cJ=h u&onf?
f
S
1994 ckEpEihf 199& ckEpumvt=um;rSmyif aiGa=u;aps;upm;onfh
SfS
Sf
t&if;aiG (tar&duefa':vm bDv,H 100) cef@ ta&S@tm&SEihf ta&S@
D
S
awmiftm&S a'orsm;ok@d p;D 0ifc+hJ yD; tdr,majrvkyief;/ pawmhaps;uGuEihf
f
f
fS
ajra&mif;0,fa&;aps;uGuf wdk@uJhodk@aom aiGjzpfvG,faomvkyfief;
u¾rsm;wGif &if;ES;D jrKwfEc=hJ uonf? vkyief;u¾tenf;i,fwif pk+yHKI
HS
f
G
aiGv;kH aiG&if;jzifh &if;ES;D jrKwfEaeaomtcg a&mif;vdtm;enf;I 0,fvtm;
HS
k
kd
rsm;+yD; aps;uGuysuawmhonf? ,if;vkyief;u¾rsm;udyg +ydKvJysup;D
f f
f
k
f
apcJygonf? pD;yGm;a&;tajcysuom;jcif;ESitwl &if;ES;D jrKwfEorsm;u
h
f G
hf
HS l
txdwwvef@jzpfc=hJ uonf? 1997 ckEpf aEG&moDwif aiGa=u;upm;onfh
f
S
G
pD;yGm;a&;orm;rsm;u TtajctaeudtcGitaumif;,lI tjrwfxwf
k hf
k
Edi&efqufvuf vkyaqmifc=hJ uygonf? (tar&duefa':vm bDv,H 100)
kf
f
D
udk ,if;a'orS &kwfw&ufjyefvnfxkwf,lum tjcm;ae&mrsm;odk@
a&$@ajymif;xm; vdkufonf? xdktcg xdkEdkifiHrsm;. pD;yGm;a&;bHk;bHk; vJ
awmhonf? +rDpm;aºuG;,lxm;olur%rsm;u xdaºuG;aiGrsm;udk jyefrqyf
k` D
k
Ediawmhojzifh aemufq;kH enf;vrf;rSm tpd;k &rsm;u xdp;D yGm;a&;vkyief;
kf
k
f
rsm;udk EdkifiHydkifodrf;cJh=u&+yD;/ olwdk@.taºuG;rsm;udk vufv$Jajymif;,l
vdu=f u&awmhonf? tpd;k &rsm;taejzifvnf; xdo@aqmuf&uEi&ef
k
h
k kd
G f kd f
twGuf "etiftm;vnf;rvHkavmufaoma=umifh EdkifiHwumaiGa=u;
kH
k
&HyaiGtzG@J (IMF) u ay;vmrnfh “u,fq,fa&;&HyaiG” rsm;udapmifh
Hk
qdkif; =u&awmhonf? T “u,fq,fa&;&HyHkaiG” rsm;ESifhtwl ,cif
apmapmydkif;u tmz&duESifhvufwiftar&duwdkuf&Sd EdkifiHrsm;wGif
aqmif&uc=hJ u&aom “tajccHtaqmuftODqi&m jyefvnfz@JG pnf;wnf
G f
kd f
40
39. a0:vf'efb,fvkd
aqmufa&;tpDtpOf” (Structural Adjustment Program) udvuem
k kd f
aqmif&Guf =u&awmhonf? “tajccHtaqmuftODqdkif&m jyefvnf
zG@J pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf” (Structural Adjustment Program)
rsm;rS vGwfajrmufaecJhonf urBm.wckwnf;aoma'ojzpfaom T
a'oonfvnf; trsm;enf;wl Tvrf;a=umif;ay: vdu=f u&jyefawmh
k
onf?
*vdb,fvuaZ;&Si;f ESihf vpfb&,fvuaZ;&Si;f ac: wcg;zGionfh
k
kd f
kd f
hf
pD;yGm;a&;pepfw@kd u pD;yGg;a&;bmom&yfjzifygwouf+yD; ‚if;wd@k . aumif;
h f
uGuuaxmufjyjiif;ckef avh&=dS uygonf? aps;uGuukd vGwvwvyfvyf
f kd
f
f G f
cGijhf yKxm;jcif;tm;jzifh aps;uGuu OpPm"eudk trsm;od@k jzef@ca&muf&ap
f
JG
dS
Edi+f yD;/ ydIcsr;f omºuG,0aom b0jzpfapatmif zefw;D ay;Edivrrnf[k
k
k
f
k f d hf
qd=k uygonf? rnfo@kd yifjzpfap Tonfrm oabmw&m;a&;&mt& jiif;ckH
S
r_w&yfomjzpf+yD;/ Toabmw&m;onfvnf; rnfonfh vlwef;pm;.
tusKd;pD;yGg;twGuftusKd;aqmifay;aeaom oabmw&m;jzpfa=umif;
oabmayguem;vnfxm;&ef rsm;pGmta&;}uD;ygonf?
f
41
40. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
EdiiwumaiGa=u;b¾ma&;/ pD;yGm;a&;tzG@J tpnf;}uD;rsm; —
kfH
‚if;wdk@. vkyfief;wm0efrsm;ESifh awmifurBmbufjcrf;EdkifiHrsm;
tay:tusKd;oufa&mufapr_?
EdiiwumaiGa=u;&HyaiGtzG@J (tdi-trf-tufz)/
kfH
kH
kf
f
urBmb%f/ urBmueo,a&;tzG@J ('AvsL-wD-td) ESihf
h
h k f G f
k
ta&S@awmiftm&SEdkifiHrsm;toif; (tmqD,H)
EdkifiHwum aiGa=u;&HykHaiGtzGJ@ (tdkif-trf-tufzf)
'kw,urBmppf+yD;umvwGif tdi-trf-tufzf tzG@J ukd zG@J cpOfumvu
d
kf
hJ
&nf&,csurm aiGa=u;pepftrsK;d rsK;d t=um; wnf&aeaom zvS,rEe;f
G f f S
dS
f _ _
xm;udk wnf+idrr&ap&ef aqmif&uay;&efjzpfonf? Tpepfonf a&$
f _ dS
G f
wefb;kd tay:tajcjyKxm;+yD;/ a':vmwefb;kd ESihf cswqufxm;ygonf?
d f
(odk@jzifhtar&duefa':vmonf urBmht&HaiGa=u;jzpfoGm;apcJhygonf?)
1972 ckEpwif tar&dueforRw &pfcswepfqifvufxufY a':vmESihf
S f G
f
a&$wefzdk;csdwfqufxm;jcif;udk jzwfawmufvdkuf+yD;/ aiGa=u;wefzdk;udk
vGwvwvyfvyfar#mxm;aom aiGa=u;avmuudk pwifcygonf? tdif G f
hJ
kf
trf-tufzf onf ‚if;. rlvwm0efr&Sd awmhaomfvnf;/ wm0eftopf
tcef;u¾opfwckukd &cJygonf? rdrw@kd . xkwuewefb;kd xuf ydrI
h
d
f k f
k kd
EdiijH cm;rSwifoi;f ae=u&aom Ediirsm;taejzifh aiGpm&if;&Si;f wrf;wGif
kf
G
kfH
vkaiGpm&if;jy vmcJ=h uygonf? TvdaiGuay;qyf&eftwGuf jyifyb%f
d
k
kd
rsm; od@k r[kwf EdiiwumpD;yGm;a&;tzG@J tpnf;rsm;rS aiGacs;,lIay;cJ=h u&
kfH
ygonf ? td k i f - trf - tuf z f tzG @ J t aejzif h xd k z G H @ +zd K ;qJ E d k i f i H r sm;.
ukefoG,fa&;wGif rwefwqukefoG,fwifoGif;jcif;rjyKap&ef/ wenf;
aiGa=u;pm&if; &Si;f wrf;rsm;ESiygwoufI vdaiGjyr_ rrsm;ap&ef/ paom
hf f
k
csrSwfxm;aom pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;udk vdkufem-rvdkufemonfudk
apmif h = unf h & aom wm0ef u d k , l & ygawmh o nf ? td k i f - trf - tuf z f
tzG@J taejzifh Twm0efu,chJ &jcif;rSm pD;yGm;tajcrysuapa&;twGuf
kd l
f
ta&;ay:acs;aiGrsm; xkway; Edipr;f &Saoma=umifvnf; jzpfonf?
f
kf G d
h
42
41. a0:vf'efb,fvkd
1980 ckEprsm;twGi;f u tdi-trf-tufzf tzG@J . vkyief;aqmifwm
Sf
kf
f
rsm;udk wdk;csJ@cJhonf? pD;yGm;a&;t&vGwfvyfr_&Sda&;/ xdef;csKyfuef@owf
r_rsm;udk avsmhcsay;a&;ESifh zufpHkvkyfief;rsm;yk*~vduydkifjyKvkyfa&;wdk@udk
wGef;aqmfaom wpHkvHk;t&qdkv#if “tajccHtaqmuftODqdkif&mjyef
vnfzGJ@pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf” (Structural Adjustment
Program) udk t"dutaumiftxnfaz:aqmif&Guf&ef armif;ESifae
onfh ud,pm;vS,Xme jzpfvmonf? T “tajccHtaqmuftODqi&m
k f
f
kd f
jyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf” taejzifh rdrw@kd .vlaer_pepf
d
vnfygwaqmif&uaeyHk yHp.twGi;f usustxd 0ifa&mufI ajymif;vJr_
f
G f
kH
rsm; jzpfaponf? tajccHusaom rduu&dp;D yGm;a&;ESihf rufu&dp;D yGm;a&;
k f k
k
ay:vpDrsm;ajymif;vJa&;udk awmif;qdv#uf vlrtzG@J tpnf;twGi;f rsm;pGm
k
_
ajymif;vJ&ucwfrrsm; jzpfapcJonf?
kd f
_
h
1990 ckESpfrsm;wGif tar&duefjynfaxmifpktpdk;&. zdtm;ay;
awmif;qdkcsufa=umifh/ tdkif-trf-tufzftzGJ@wGif aemufxyft"du
aqmif&Guf&rnfh vkyfief;wm0ef&vmcJhonf? ,if;vkyfief;rSm aiGa=u;
t&if;tESD;rsm;udk uef@owfxdef;csKyfxm;r_rS uif;vGwfapa&;twGuf
wGe;f tm;ay; a&;jzpfonf? Oyrm — aiGa=u;t&if;tES;D rsm;tm; vk;H 0
OkH vGwvyfpm pD;qif;cGiay;a&;/ t&if;tES;D aiGa=u;rsm;.b%fpm&if;
f
G
hf
(Account) ESifh oufqdkifaomudpPrsm;wGif vkH;0vGwfvyfapa&;ESifh
t&if;pD;qif;r_ukd uef@owfxm;r_rsm;z,f&m;ypfa&;wd@k jzpfonf?
S
43
42. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
urBmb%f (World Bank)
h
1950 ckESpfrsm;wGif ppf'%fcHcJh&aom Oa&myjyefvnfxlaxmifa&;
&nf&,csujf zifh zG@J pnf;cJaom tzG@J r&nf&,csuajymif;vJum urBmb%f
G f
h
S
G f f
h
jzpfay:vmcJonf? ‚if;.&nf&,csurm ajrmufurBmjcrf;rS t&if;tjrpf
h
G f f S
rsm; awmifurBmjcrf;Ediirsm;od@k pD;qif;apa&;ESifh zG@H +zdK;a&;tultnDrsm;
kfH
ay;onfh tzG@J tpnf;wcktjzpf aqmif&ua&;jzpfonf? urBm@b%fwif
G f
G
ajrmufurBmzufjcrf;EdkifiHrsm;onf t"duusaomEdkifiHrsm;jzpf+yD;/
ta=umif;rSm t&if;xnfh0ifa=u;pepft& trsm;pkxnfh0ifxm;aom
a=umifh jzpfonf? urBmb%fwif tqH;k tjzwfjyKvkyonftcg rJay;Edif
h
G
f h
k
onfh tiftm;onf xnf0ifonft&if;tay:tajccHxm;I qH;k jzwfcsuf
h
h
ay;ydici&onf?
k f G hf dS
1960 ckESpfrsm;aESmif;ydkif;ESifh 1970 ckESpfrsm;a&mufaomtcg
urBmb%f. axmufya&;bwf*suaiGyrm% tqrwef }uD;rm;vmcJh
h
hH
f
onf? zufpz@HG +zdK;a&;pDrue;f rsm;udk wm0ef,aqmif&u&aom yifrtzG@J
kH
H d
l
G f
tpnf;}uD;jzpfvmcJhonf? urBmhb%f. taxmuftyHhtrsm;pkonf
tpdk;&rsm;rSwqifh jzwfoef;oGm;=u&onf? 1980 ckESpfrsm;twGif;
a&mufvmaomtcg tar&duefjynfaxmifpkwGif tm%m&vmonfh
vufsm*dk%f;/ vGwfvyfaomaps;uGufpD;yGg;a&;pepfudk axmufcHtm;ay;
olrsm;u urBmhb%ftay: a0zefar;cGef;xkwfvmcJh=uonf? wcsKd@u
qdv#if urBmb%fuzsuor;f ypf&efyif aqG;aEG;cJ=h uonf? ta=umif;rSm
k
h
kd f d
urBmhb%ftaejzifh tpdk;&rsm;rSwqifh tultnDay;aoma=umifh
cdkifrmaom A[dktpdk;&rsm;jzpfvmap&ef zefwD;ay;ae+yD; qdk&S,fvpf0g'
usio;kH &eftwGuf tajctaeESitcGitvrf;rsm;udk zefw;D ay;aeonf[k
hf
hf hf
jrifvm=uaom a=umifhjzpfonf? aemufqkH;Y urBmhb%ftaejzifh
“tajccHtaqmuftOD qdi&mjyefvnfz@JG pnf;wnfaqmufa&;tpDtpOf”
kf
rsm;udk ‚if;.vkyfief;pOfwGif xnfhoGif;jyXmef;apjcif;jzifh/ ‚if;.vkyfief;
wm0efrsm;udk ajymif;vJapv#uf urBmb%fukd zsuor;f rcH&apa&;twGuf
h
f d
u,fwifEivuf =uonf? rlvwm0efjzpfaom zG@H +zdK;r_tultnDay;a&;
kd f kd
vkyief;rsm;tpm;/ urBmb%fonf pD;yGm;a&;wHcg;zGiay;apa&;twGuf
f
h
hf
armif;ESiwuwe;f aeaom tiftm;pkw&yf jzpfvmcJonf?
f kd f G
h
44
43. a0:vf'efb,fvkd
urBmhukefoG,fa&;tzGJ@
(WTO)
urBmueo,a&;tzG@J onf 1948 ckEpuxJu ay:ayguvmcJ&ef&aomf
h k f G f
S f
f
h dS
vnf;/ aemuftESpf (50) t=um 1995 ckEpusrom wu,ftaumif
S f S
txnfay:vmcJonf? TumvtawmtwGi;f *wf (GATT)3 ac:
h
oGi;f ukeqi&m taumufceEihf ukeo,a&;qdi&mtaxGaxG oabm
f kd f
G f S
f G f
kf
wlnDcsuftzGJ@ taejzifh&SdcJhaomfvnf;/ vufawG@taumiftxnfaz:
aqmif&uEir_ rsm;pGmtm;enf; cJonf? 1980 ckEprsm; tapmydi;f wGif
G f kd f
h
S f
k
tar&duefjynfaxmifp. pD;yGm;a&;onf ukeo,rtay:ydrkd rSwnfvm
k
f G f _
k D
+yD; yd@k uersm;twGuf aps;uGursm;vdtyfvmcJonf? TtajctaewGif
k f
f
k
h
ukefoG,fr_udk }uD;=uyfxdef;csKyf&eftwGuf ydkrdkcdkifrmawmifhwif;aom
urBmhtzGJ@tpnf;w&yf&Sd&rnfqdkonfh t,ltqjyefvnftouf0if
vmcJonf? &SpEp=f um ndEi;f aqG;aEG;cJ=h u+y;D aemuf O&ka*G;pm;yG0i;f tpnf;
h
fS
‡ _d
J kd
ta0;t+yD;wGi/f urBmueo,a&;tzG@J }uD; ('AvsL-wD-td) udk zG@J pnf;cJh
h k f G f
k
=uonf ? urB m h u k e f o G , f a &;tzG J @ }uD ; . oabmwl n D c suf r sm;t&
ukefoG,fr_wGif ta&twGuft&uef@owfr_rsm;udk w&m;r0ifa=umif;
owfrwjf yXmef;cJ+h y;D jzpfovd/k ,if;wd@k tpm; oGi;f uketay:pnf;=uyfonfh
S
f
tcGepepftjzpfom ajymif;vJowfrwEi=f uawmhonf?
f
S f kd
urBmueo,a&;tzG@J }uD;taejzifh oabmwlncsursm;wGif e,f
h k f G f
D f
y,fus,fus,fjyef@jyef@udk v$rf;+cHKxm;+yD;/ pdkufysdK;a&;xGufukefqdkif&m
ukeo,rvyief;rsm;ESihf 0efaqmifrvyief;qdi&mukeo,r_ (a&&&Sa&;
f G f_ kf
_ kf
kf
f G f
d
rSonf ynma&;0efaqmifrvyief;rsm;txd) rsm;txdyg0ifonf? 'AvsL_ kf
wD-tdk tzG@J onf ukeo,a&;vkyief;rsm;tjyif ukeo,rEiqufE,f
f G f
f
f G f _ S hf
G
aom jyemrsm;udyg v$r;f +cHKaqmif&uvmcJonf? Oyrmtm;jzifh —
k
G f
h
• ukefoG,fa&;ESifhoufqdkifaom &if;ESD;jrKwfESHr_y%mrqdkif&m
oabmwlncsursm; (TRIMs)4
D f
• ukefoG,fa&;ESifhoufqdkifaom enf;ynmqdkif&m rlydkifcGifhqdkif&m
oabmwlncsursm; (TRIPs)5 ponfw@kd jzpfonf?
D f
ukeo,a&;ESioufqiaom &if;ES;D jrKwfEry%mrqdi&m oabm
f G f
hf
kd f
HS _
kf
wlncsursm; (TRIMs) t&qdv#if a'oqdi&mzlva&;twGuf owf
D f
k
kf
kH
rSwaomcGwrf;pepfrsK;d udk xlaxmif&efrjzpfEiawmhay? pufrvyief;rsm;
f
J
kd f
_ kf
45
44. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
xlaxmifa&;twGuf (rdrvyief;tusK;d pD;yGg;udumuG,ay;aom) udpP
d k f
k
f
rsm;udkvnf; aqmif&Gufjcif;jyKEdkifawmhrnfr[kwfay? ukefoG,fa&;ESifh
oufqdkifaom enf;ynmqdkif&m rlydkifcGifhqdkif&m oabmwlnDcsufrsm;
(TRIPs) onf enf;ynmjyef@ygG ;r_ukd umuG,&ef&nf&,onfh vky&yfrsK;
f
G f
f d
jzpfonf? (txl;ojzifh tm&SEdkifiHrsm;twGuf xdef;csKyf&ef&nf&G,fjcif;
jzpfonf) wif;usyfonfh enf;ynmrlydkifcGifhqdkif&m rSwfykHwifpnf;rsOf;
rsm;jyXmef;jcif;jzifh enf;ynmrsm;jyef@ESHaer_udkwm;qD;onf? (TRIPs)
onf pufrenf;ynmrsm;wkyI pufrvyief;xlaxmifjcif;rsK;d udk Oya'
_
_ k f
t& wm;jrpfxm;jcif;jzpfonf? ,if;onf obm0t& todynmrsm;
jyef@E@HS ruuef@owfvuojzifh topfzefw;D xm;aom Oya'rsm; jzpfonf?
_ kd
kd f
zG@H +zdK;qJEiirsm;.tjrift&qdv#if pduysd K;a&;qdi&m oabmwlnD
kd f H
k
k f
kf
csursm;onf ta&;t}uD;qk;H jzpfygonf? ta=umif;rSm tar&duefEihf
f
S
Oa&myEdkifiHrsm;&Sd pkdufysKd;a&;xGufukefqdkif&maps;uGufrsm;udk vGefpGmrS
umuG,wm;qD;ay;r_rsm; aqmif&uxm;+yD;/ zG@H +zdK;qJEiirsm;wGirl ‚if;wd@k
f
G f
kd f H
f
ydkv#HaomxGufukefrsm;udk pk+yHKwifydk@Edkif&ef aps;uGufrsm;udk twif;zGifh
ay;cdi;f aeaoma=umifh jzpfonf?
k
urBmueo,a&;tzG@J }uD;taejzifh “wEdii/H rJwrJ” pepft& xde;f
h k f G f
kf
csKyfxm;onfqaomfvnf; vufawG@q;Hk jzwfcsucs&mwGirl tiftm;}uD;
kd
f
f
EdiiH (4) EdiiEihf tjcm;EdiiH (17) Edii/H (18) Ediiw@kd u cs,v,q;kH jzwf
kf
kfH S
kf
kf
kfH
f S f
aeaoma=umifjh zpfonf? trSewu,f ndEi;f aqG;aEG;=uonfh ae&mwGirl
f
‡ _d
f
“tcef;pdr;f vkyief;pOf” (The Green Room Process) [kac:qdae=u
f
k
onfh aqG;aEG;yGJrsm;odk@ vufa&G;pifEdkifiHtcsKd@udkom zdwf=um;aqG;aEG;
qH;k jzwfcsursm; csae=uaoma=umifh jzpfonf?
f
46
45. a0:vf'efb,fvkd
tmqD,HtzGJ@ (ASEAN)
tmqD,HtzGJ@.tjzpfqdk;rSm pD;yGm;a&;pDrHudef;rsm;ut+rJwap EdkifiHa&;
udpPrsm;. vufatmufa&mufoGm;wwfjcif; jzpfonf? tmqD,Hudk
pwifzGJ@pnf;pOfu uGefjrLepfqef@usifa&;tzGJ@wcktjzpf zGJ@pnf;cJhjcif;jzpf
onf? tmqD,tzG@J twGi;f Y tzG@J 0ifEiirsm;onf r[mAsL[mt&udk
H
kd f H
xifxif&m;&Sm;uGjJ ym;r_rsm; &Sae=uonf? EdiitcsK@d (Oyrm- tif'e;D &Sm;/
S
d
kfH
kd
rav;&Sm;) u tmqD,ukd tzG@J 0ifEiirsm;t=um; vGwvyfaom ukef
H
kd f H
f
oG,a&;pepf xlaxmifjcif;tm;jzifh aqmif&uvonf? tzG@J 0ifEiirsm;
f
G f kd
kd f H
t=um; ,cif “usm;Ediirsm;” .atmifjrifrpepfukd jyef@ygG ;ap&efaqmif
kfH
_
usO;f ay;onfh ykpwcktjzpfjrif=uonf? tjcm;Ediirsm; (puFmyl) url
H H
kfH
tmqD,ukd EdiiwumvGwvyfaomukeo,a&;. a&S@ajy;tzG@J wck[k
H kfH
f
f G f
&_jrif=uonf? tmqD,.a'oqdi&m yl;aygi;f aqmif&ua&;pDrcsut&
H
kf
G f
H f
tm&Svwvyfaom ukeo,a&;a'o6 (Asia Free Trade Area) udk
G f
f G f
xlaxmif&efjzpfaomfvnf;/ wu,fwef; (AFTA) jzpfajrmufvmap&ef
avmavmq,ftm;jzifh rnfor# trSewu,ftm;xkwrrsK;d r&Say?
l
f
f _
d
tmqD,tzG@J . wlnaomtajccHjyemrSm Ta'otwGi;f ae
H
D
xdi=f uaom jynfovxrsm;u tmqD,prcsuukd olw@kd Eihf roufqif
k
l l k
H D H f
S
kd
ovdk oabmxm;ae=ujcif;yifjzpfonf? tmqD,onf Ediia&;xdyyi;f
H
kfH
f kd
acgif;aqmifwpkESifh wwfodynm&Sif xdyfydkif;wpk. pDrHcsuftjzpfom
qufvufwnf&Sdae+yD;/ tmqD,HtzGJ@twGif; 'Drdkua&pDenf;us jyKjyif
ajymif;vJjcif;rsm;vnf; aqmif&uEijf cif;vnf; r&Sao;ay? tmqD,tzG@J
G f kd
d
H
u tcsejf zKef;aecsewif tjcm;a'oqdi&mtzG@J rsm;u rsm;pGmtaumif
d
d f G
kf
txnfay: c&D;a&mufcJh=u+yD;/ w&kwfEdkifiHtaejzifh urBmvkH;qdkif&m
pD;yGm;a&;.wu,fhtiftm;w&yftjzpf ay:xGef;vmcJhonf? tmqD,H
Ediirsm;twGuf ar;p&mar;cGe;f rSm — rdrw@kd Eiirsm;tzd@k w&kwEii.
kfH
d kd f H
f kd f H
xkwueypPn;f rsm;twGuf aps;em}uD;wcktjzpf ajymif;ae+yDvm; qdonfh
f kf
k
ar;cGef;yifjzpfawmhonf? tmqD,HuJhodk@aom a'oqdkif&mpD;yGm;a&;
tzGJ@tpnf;rsdK;&Sdzdk@awmh vdktyfygonf? odk@aomfvnf; xda&mufonfh
jyKjyifajymif;vJrrsm; rvkyaqmifEiygu tmqD,onf bmr#tok;H us
_
f
kd f
H
vdrrnf r[kway?
hf
f
47
46. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
jrefrmEdiitwGuf tjcm;a&G;p&mvrf;a=umif;rSm rnfonfvrf;jzpfEio
kfH
h
kd f
enf;? a&G;cs,&mwGif rnfonftcsursm;udk tajccHIa&G;cs,f rnfenf;?
f
h
f
jrefrmEdiitaejzifh “t}uHwv#iaemufvomp+rJqonfh tusKd ;tjrwf
kfH
l f
l
kd
rsKd ;” &&eftcGitvrf;&Sygonf? ta=umif;rSm aemufusrjS yKjyifajymif;vJ
hf
d
cGivy&aoma=umifh a&S@rvrf;xGiom;olrsm;. aumif;usK;d qd;k jypfrsm;udk
hf k f
S
f G
oifcef;pm,lEiaom a=umifjh zpfonf? vGeconf (25) ESpf =umumv
kd f
f hJ
rsm;twGif; awmifurBmjcrf;EdkifiHrsm;udkwGef;tm;ay;cJhaom zGH+zdK;r_ykHpH
trsK;d rsK;d udk taotcsm qef;ppfoifcef;pm,l&ef ta&;}u;D ygonf?
• urBmp;yGg;a&;ESihf qufpyfxm;aomukexwvyryp? rdrw@kd .
h D
f k f k f _ kH H d
pD;yGm;a&;onf urBmhvkH;qdkif&mpD;yGg;a&;pepfESifh csdwfqufaygif;
pyfxm;+y;D urBm}u;D . ukexwvyrrsm;wm0efca0vkyuirt&
f k f kf_
JG
f kd f _
xkwvyaejcif;ESihf aps;uGut&vnf;aygi;f pnf;xm;aom yHprsK;d
f k f
f
k H
jzpfygonf?
• acwfopfvpfA&,fay:vpDrsm;? ukefoG,fr_rsm;udk vGwfvyfpGm
cGifhjyKxm;jcif;/ uef@owfxdef;csKyfr_rsm;rS avsmhayghay;a&;ESifh
yk*vuydivufo@kd vkyief;rsm;v$ajymif;ay;a&;?
~ d kf
f
J
• xkwfukefwifydk@r_udktav;ay;jcif;? ydk@ukefrsm;vufcHrnfh aps;
uGufrsm;udk rdrdukefxkwfvkyfa&;pepf armif;ESiftm;tif*sifwck
tjzpf &_jrifaompepfjzpfygonf? jynfwi;f 0,fvtm;udk tav;
G
kd
xm;rwGufyg?
• EdkifiHjcm;t&if;tESD;rsm;tay: rSDcdkr_? EdkifiHjcm;t&if;tESD;rsm;udk
EdkifiHzGH@+zdK;wdk;wufr_twGuf ta&;ygaom r[mAsL[mtqHk;
tjzwftjzpf &_jrifyrsK;d jzpfygonf?
kH
• aºuG;+rDwif&Sdr_? ydk@ukefudktav;ay;onfh acwfopfvpfA&,f
oabmw&m;t& pD;yGg;a&;zG@H +zdK;wd;k wufr_ yHpwif Edii.pD;yGm;a&;
kH G kfH
vkyief;rsm;taejzifh tdi-trf-tufz/f urBmb%fEihf ul;oef;
f
kf
h
S
a&mif;0,fa&;b%frsm;/ yk*vuaiGa=u;ta&mif;t0,fvyief;
~ d
k f
rsm;. aiGa=u;t&if;tES;D rsm;tay: rsm;pGmrScae&+yD; aºuG;+rDrsm;
D kd
jzifh weifwyd;k 0efyd aewwfygonf?
h
48
47. a0:vf'efb,fvkd
• obm0&if;jrpfukd tav;xm;tok;jyKr_? +ydKifqirwif tompD;
H
kd f _ G
&Edi&eftav;xm;+yD;/ obm0&if;jrpfrsm;udk rwefwqxkw,l
kf
f
oHk;pGJr_ yHkpHrsKd;jzpfygonf? ta=umif;rSm rdrdwdk@tom&EdkifajcrSm
obm0&if;jrpfrsm; azmazmoDo&aoma=umif[k ,lqyHrsK;d jzpf
D dS
h
k
ygonf?
• vkytm;udk tav;xm;tok;jyKr_? Ediiwivytm;aygrsm;aom
f
H
kfH Gf k f
a=umifh pufr_vkyfief;xlaxmifjcif;udk vkyftm;rsm;rsm;tokH;jyK
&aome,fy,frsm;tay: tav;xm;tm&kHpdkufxkwfvkyfr_rsKd;
jzpfygonf? Oyrmtm;jzifh- vloHk;ukefypPnf;xkwfvkyfief;rsm;
jzpfygonf? xd@k tjyif rdrw@kd Eiirsm;taejzifh t&if;tjrpf ºuG,0
d kd f H
f
aomfvnf; vltiftm;&Sm;yg;aom a'orsm;od@k vkytm;wify@kd
f
aom pD;yGm;a&;yHprsK;d udvnf; aqmif&uc=hJ uygonf?
k H
k
G f
• pufr_zGH@+zdK;a&;udktav;xm;I v,f,mpdkufysKd;a&;vkyfief;udk
vufatmufcHtjzpf,lqjcif;? +rdK@jya'ozGH@+zdK;a&;udk tm&Hkpdkuf
aomfvnf; aus;vufa'oudk vspvsLjyKxm;jcif;/ ta=umif;rSm
f
“pufr_zGH@+zdK;wdk;wufa&;uyxr” [laom t,ltqrsKd;udk
vufuixm;um aqmif&ujf cif;jzifh pduysKd ;a&;vkyief;rsm;. zG@H +zKd ;
kd f
G
k f
f
r_ukd xdi;f rdi;f apcJjh cif;rsK;d jzpfonf?
k _
ar;cGe;f xkwp&mudprsm;rSm — tem*wfjrefrmEdiiwif rdrw@kd tae
f
P
kfH G d
jzifh tvm;wlp;D yGg;a&;pepfz@JG pnf;yHrsK;d jzifh jyefvnfwnfaqmufvygovm;
k
kd
qdaom udpjP zpfonf? zG@H +zdK;qJEiiwcktzd@k rdrp;D yg;G a&;zG@H +zdK;wd;k wufa&;
k
kd f H
d
twGuf A[dtpd;k &tm%mydirsm;taejzifh pDrcsursm;a&;qGvyaqmif
k
kf
H f
J k f
&efrm vdtyfukd vdtyfaomtajctae jzpfonf? pD;yGm;a&;rl0g'rsm;.
S k
k
&nfre;f csursm;u rnfo@kd O;D wnfoifonf rnfonft&mudprsm; jzpfoifh
S
f
h
h
P
onfukd qk;H jzwf+yD; tm%mydirsm;u vkyaqmif&OD;rnfjzpfonf? vlt
kf
f
rsm;omwlnr#tusK;d cHpm;cGi&&Sa&;avm/ vl@todi;f t0di;f tm; r+ydKuG&
D
hf d
k
k
J
avatmif xde;f odr;f a&;avm/ tysuoabmraqmifaom zG@H +zdK;wd;k wuf
f
r_ypukd zefw;D vdoavm/ zufp[efcsunaom zG@H +zdK;wd;k wufr_ avm/
Hk H
k
kH
f D
pDrHudef;qdkonfrSm aps;uGufudk vufeufu&d,mwck tjzpftokH;csI
wd;k wufr&mjcif;avm/ aps;uGu.vufo@kd tukex;kd tyfum rdrw@kd .
_ S
f
f
d
49
48. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
vl@tajccHwefbdk;rsm;ESifh &nfrSef;csufrsm;udk aps;uGuf.vufatmufcH
ozG,fxm;&Sdjcif;avm ponfjzifh ar;cGef;rsm;pGm qufvufar;zG,f&Sdyg
onf?
pD;yGm;a&;pepfqdkonfrSm ajym&v#ifrsm;pGmEdkifiHa&;ESifh ,SufEG,f
qufpyfaeaom jzpfpOfwckjzpfygonf? rnfou bmudyiqif &&Soenf;?
l
k kd f kd d
rnfonfhtwGufa=umifh ydkifqdkif&&Sdoenf;? rnfonfhyHk rnfonfhenf;
jzifyiqi&&Soenf;? pojzifar;cGe;f rsm;udk ajzqd&ygrnf? pD;yGm;a&;ynm
h kd f kd f d
h
k
udk wenf;tm;jzifh Ediia&;qdi&mabm*aA'[kvnf; ac:avh&=dS uygonf?
kfH
kf
,ae@pD;yGm;a&;ynmonf udef;*%ef;ocsFmoabmqdkif&mzufodk@
tawmfav;a&G@avsmvmygonf? oabmw&m;rsm;udk vufawG@tjzpf
taumiftxnfazmfaomyHpo@kd ajymif;vJvmygonf? pD;yGm;a&;ynm&Sif
kH
rsm;vufodk@ rdrdwdk@EdkifiHrsm;.pD;yGm;a&;udk xdef;ausmif;armif;ESif&ef
xdk;tyfvdkuf=uaomtcg pD;yGg;a&;ynma&;/ zGH@+zdK;wdk;wufr_yg ysufpD;
&ygawmhonf? ta=umif;rSm xdkynm&Sifqdkolrsm;onf pD;yGg;a&;ynm
qdkonfrSm rsm;pGmEdkifiHa&;jyemrsm;ESifh qufpyf,SufEG,faeonfudk
rjrif=uaoma=umifh jzpfonf? pD;yGg;a&;qdkif&m rl0g'rsm;csrSwf&mwGif
EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;taejzifh rjzpfraeqkH;jzwfcsrSwfay;&rnfh
aomhcsuusaom udprsm;&Sygonf? ‚if;wd@k rm —
f
P d
S
• aps;uGuEiEiiawmf.u¾t=um; xde;nday;jcif;?
f S hf kd f H
f ‡
• pdkufysdK;a&;u¾ESifh pufr_vkyfief;u¾t=um; xdef;nd‡ay;jcif;?
v,f,mpduysKd ;a&;vkyief;udk t"duvkyief;tjzpf OD;aqmifom;
k f
f
f
G
&ef rlcsrwrnfavm?
S f
• ydiqirEihf wdi;jynf.0ifaiGukd jyefvnfca0jcif;qdi&mrlrsm;/
k f kd f _ S k f
JG
kf
• zGH@+zdK;wdk;wufa&;ESifh pufr_vkyfief;xlaxmifa&;wdk@twGuf ukef
oG,a&;ay:vpDrsm; csrwjf cif;? rdr.arG;uif;p pufrvyief;wd;k
f
S
d
_ k f
wuf&ioef}uD;xGm;apa&;twGuf oGi;f ukecepepfEihf oGi;f ukef
Sf
fG f
S
udkwm uef@owfaompepfudk toHk;jyKIumuG,fay;rnfvm;?
Todk@ aqmif&Gufygu urBmhukefoG,fa&;tzGJ@}uD;. rlrsm;ESifh
xdywuf jyemawG@vmawmhrnf jzpfonf?
f kd
50
49. a0:vf'efb,fvkd
• EdkifiHawmfrSyHhydk;ay;jcif;? a'otqifhukefxkwfvkyfief;rsm;udk
jzpfEioa&G@ qufvuf&ioefaeap&ef A[dtpd;k &rSyy;kd r_rsm;ay;ae
kd f
Sf
k
hH
&OD;rnfjzpfygonf? ta=umif;rSm ukefxkwfvkyfief;rsm;udk A[dk
wae&mwnf;rS csKyfudkifxkwfvkyfjcif;rsKd; rjzpfapoifhyJ/ a'o
toD;oD; tqiftoD;oD;Y jzef@cxwvyEiap&ef A[dcsKyfuirukd
h
JG k f k f kd f
k
kd f _
avsmhcsay;&rnfjzpfonf?
• a*[aA' (obm0ygw0ef;usi) ESihf vltzG@J tpnf;? zG@H +zdK;r_vyf
f
f
k
ief;rsm;udk OD;pm;ay;aqmif&uaeaomfvnf; obm0ygw0ef;usif
G f
f
ESihf o[Zmw rjzpfojzif/h ygw0ef;usiukd ysup;D aprnf qdygu
f
f
f
k
wd;k wufronf a&wdoabmom aqmifvrrnf? umv=umvm
_
k
d hf
onfESifhtr# zGH@+zdK;wdk;wufr_rsm;onfvnf; jyefvnfysufpD;&
onfEihf }uHK&vdrrnf?
S
hf
txl;ojzifh jrefrmEdiitwGuf t}uHjyK&aomf —
kfH
• zuf'&,fjynfaxmifptwGi; ukexwvyief;yHpukd rnfuo@kd
k
f
f k f k f k H
hJ
aqmif&urnfenf;? pD;yGg;a&;t& rnfuo@kd yl;aygi;f aqmif&uf
G f
hJ
G
Edioenf;? enf;ynmt& rnfuo@kd yl;aygi;f aqmif&u=f urnf
kf
hJ
G
enf;? ukeo,rj_ yK =u&mwGivnf; jynfaxmifp.tcsK@d ae&mrsm;
f G f
f
k
u zG@H +zdK;wd;k wufr&Ediaomfvnf; tcsK@d aom a'orsm;/ jynfe,f
_ kf
rsm;u xdcuepfemae&aom yHprsK;d udvnf; a&Smif&m;&efvtyf
kd f
k H
k
S
kd
ygonf?
• 'Drua&pD jrefrmEdiiawmfopftaejzifh urBmueo,a&;tzG@J /
kd
kfH
h k f G f
urBmaiGa=u;&HyaiGtzG@J Eihf urBmb%f paom EdiiptzG@J tpnf;
h
Hk
S
h
k f H kH
rsm;ESifh rnfodk@rnfyHkqufqHa&;rsKd;xlaxmifxm;&Sdrnfqdkonf
rSmvnf; pdwf0ifpm;zG,faumif;I }udKwifawG;qxm;oifhaom
ar;cGef;rsm;jzpfygonf?
51
50. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
tkypvuaqG;aEG;r_&vm'frsm; tESpcsKyfEihf ar;cGe;rsm; ok;oyfcsursm;
f k kd f
f S
f
H
f
ES;D aESmzvS,ywif yg0ifwufa&muforsm;u v,f,majrESihf yk*vu
f JG G
l
~ d
ydkifypPnf;OpPmrsm;udk trsKd;om;pD;yGm;a&;pepfwGif rnfuJhodk@aygif;pyfEdkif
rnfenf;[kar;jref;=uonf? a'guwm a0gv'gebvvu ,if;udponf
f
f f J f kd
P
trsK;d om;pD;yGm;a&;pepftwGi;f rnfonfyiqiryo¾mefrsKd ;udk cGijhf yK
h kd f kd f _ kH
rnfenf; qdonftcsuEihf ygwoufaomjyemjzpfonf[k ajzonf?
k h
f S
f
rsm;aomtm;jzifh cGifhjyKxm;avh&Sd=uaom ydkifqdkifr_yHko¾mefrsm;rSm
EdkifiHawmfydkifqdkifr_ESifh pDrHcef@cGJr_yHkpH/ yk*~vduydkif aumfydka&;&Sif;}uD;rsm;/
or0g,rtzG@J rsm;/ &yfuuaus;&Gmydiqirrsm; (tkypvuf ydiqicihf
G f
k f kd f _
f k kd k f kd f G
jyKr_yp)ESihf Ediiabmifausmf aumfya&;&Si;f }uD;rsm;udk ydiqiciay;jcif;
kH H
kfH
kd
k f kd f G hf
wd@k jzpfonf? Tydiqiryptm;vk;H udk trsK;d om;pD;yGm;a&;pepf twGi;f od@k
k f kd f _ kH H
aygi;f pyfcijhf yKoifonf? od@k aomf jyemrSm Tydiqirrsm;udk rnfonfh
G
h
k f kd f _
tcsKd;tpm;ESifh zGJ@pnf;cGifhjyKrnfenf;qdkonfhtcsufjzpfonf? olwdk@udk
cGijhf yKxm;onfh tcef;u¾.twdi;f twm/ w&m;Oya't& todtrSwf
k
jyKay;r_Eihf Ediia&;t&owfrwq;Hk jzwfcsursm; ponfw@kd ukd rnfo@kd ppOf
S kfH
S f
f
D
xm;rnfenf;qdaom tcsujf zpfonf?
k
aqG;aEG;ES;D aESmyGwif yg0ifwufa&muforsm;u v,f,mpduysL;a&;
J G
l
k f d
u¾ESihf pufr_u¾t=um; rnfuJhodk@xdef;nd‡oifhoenf;? pdkufysdK;a&;
udktajccHaom pufr_zGH@+zdK;wdk;wufa&;vkyfief;rsm;ESifh ygwfoufaom
xljcm;aom vuQ%mrsm;u rnfuo@kd &oenf; pojzifh xyfr&i;f vif;ay;
hJ dS
HS
yg&ef awmif;qdk=uonf? a'gufwm a0gvf'gefbJvfvdk u pdkufysdK;a&;
vkyfief;zGH@+zdK;wdk;wufa&;/ v,f,majrjyKjyifajymif;vJa&;ESifh 0ifaiGcGJa0
jzef@cGJr_wdk@onf tc&musaomjyemrsm;jzpfonf[k &Sif;jyonf?
od@k aomf &ifqi=f u&rnfh jyemwckrm pufrz@GH +zdK;a&;twGuf azmfjyyg
kd
S
_
tcsursm;udk aphaqmfonfwe;f tm;taejzifh rnfuo@kd a&&SnwnfwhH
f
h G
hJ
f
atmif xde;f odr;f rnfenf;qdonfh udpyifjzpfonf? 0,fvtm;udjk r‡iay;
k
P
kd
hf
&kHoufoufjzifh tvkyfjzpfrnfr[kwf? wcgw&Hpufr_zGH@+zdK;a&;twGuf
&if;ES;D jrKwfEonfaiG&if;tajrmuftrsm; vdtyfwwfonf? aiG&if;aiGE;DS
HS h
k
&zd@k enf;vrf;wckrm EdiijH cm;wdi;f jynfrsm;rSjzpf+y;D acs;iSg;jcif; vky&vdrrnf?
S kf
k
f hf
52
51. a0:vf'efb,fvkd
oiftwGuf aºuG;+rDrsm;wifvmvdrrnf? tjcm;jzpfEiaom enf;vrf;wck
h
hf
kd f
rSm tcGeaiGrsm;udk pepfwusaumufc+H yD; 0ifaiGpaqmif;jcif;ESihf &onfh
f
k
0ifaiGukd &if;ES;D jrKwfErtjzpf jyefajymif;oH;k pGonfenf;jzpfonf? Tenf;
HS _
J h
onf taumif;qk;H [kxif&aomfvnf; csr;f omolrsm;tygt0if vlwi;f xHrS
kd
tcGeaiGukd pepfwusaumufc&ef vdtyfrnf? od@k aomf tm&SEiitrsm;pk
f
H
k
kd f H
tzd@k }uHKawG@ae=u&aomjyemrSm taumufcersm;udk xdxa&muf
G f
d
a&mufEihf pepfwusraumufcEi=f ujcif; jzpfonf?
S
H kd
NOTES:
1. Liberalization of International Trade.
2. Liberalization of Financial flows.
3. General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)
4. Trade Related Investment Measures (TRIMs)
5. Trade Related Property Rights (TRIPs)
6. Asian Free Trade Area (AFTA)
53
52. 'Drua&pDawmfvea&;twGi;f Y owif;rD',m. tcef;u
kd
Sf
D
toGiu;l ajymif;a&;umvY owif;rD',m.tcef;u ESihf
f
D
vlxrsm;.od&yicihf
k
dS kd f G
&Stvm udve,f
D D
k kd
Center for Investigative Journalism zdvpfyiEii?
kd f kd f H
53. &Stvmudve,f
D D
k kd
'Drua&pDawmfvea&;twGi;f Y
kd
Sf
owif;rD',m.tcef;u / toGiu;l ajymif;a&;umvY
D
f
owif;rD',m.tcef;u ESivxrsm;.od&yicihf
D
hf l k
dS kd f G
&Stvm udve,f
D D
k kd
Center for Investigative Journalism zdvpfydkifEdkifiH?
yxrydkif; aqG;aEG;csufrsm;wGif jyKjyifajymif;vJr_rsm;jzpfay:vmap&ef
v_y&m;wduy0ifaepOfumvtwGi;f Y owif;rD',mrsm; aqmif&uEif
f S k f JG
D
G f kd
aom tcef;u¾udaqG;aEG;xm;+yD;/ ta&S@awmiftm&SEiirsm;. tawG@
k
kd f H
t}uHKrsm;udk Oyrmay;azmfjyxm;ygonf? 'kw,ydi;f aqG;aEG;csursm;wGif
d k
f
EdkifiHa&;pepftoGifajymif;vJr_ jzpfay:+yD;aemufydkif; owif;rD'D,mrsm;rS
aqmif&GufEdkifaom tcef;u¾udk azmfjyxm;ygonf? wwd,ydkif;wGif
jynfotrsm;. owif;rsm;&&SyicitcGita&; (The Right to Inforl
d kd f G hf
hf
f
mation) ESihf ygwoufI aqG;aEG;xm;ygonf? vufawG@usaom t}uHjyK
csufrsm;/ owif;ESifhrD'D,mvkyfief;rsm;ESifh ygwfoufaom Oya'rsm;/
owif;rD',morm;rsm;. usi0wfrsm;udk pwkwyi;f wGif aqG;aEG;wifjy
D
hf
ˆ kd
xm;ygonf? aemufq;kH ydi;f wGif tkypvuaqG;aEG;r_rsm;rS xGuay:vm
k
f k kd f
f
aom &vm'ftESpcsKyfukd wifjyxm;ygonf?
f
'Drdkua&pDawmfvSefa&;v_yf&Sm;r_twGif;Y
owif;rD'D,mrsm;.tcef;u¾
rnfuo@kd aom tm%m&SitycsKyfa&;pepfrsK;d Yrqdk tm%m&Sitpd;k &rsm;
hJ
f kf
f
u tm%mESiowif;udk vuf0g;}uD;tkycsKyfuif xm;avh&=dS uygonf?
hf
f
kd
TuJo@kd aom vuf0g;}u;D tkyxe;f csKyfrrsK;d udk tpd;k &tzG@J rjS zpfap/ vly*Kd~ vf
h
f d
_
k
wOD;ujzpfap/ xde;f csKyfxm;wwf+yD; vlxrsm;u rnfuo@kd aomowif;rsK;d
k
hJ
od&oifonf [laom qH;k jzwfcsursKd ;udk xdtm%m&Sirsm;u jyKvkyyg
dS h
f
k
f
f
onf? tm%m&Siftpdk;&rsm; usqHk;&onfESifhtr# xdkuJhodk@tm%mESifh
owif;rsm; tay:xde;f csKyf csKyfuirrsm;onfvnf; wppD+ydKuGom;avh
kd f _
J G
&Sygonf? tm%m&Sirsm;. owif;csKyfuirrsm;tay: qef@usiaeaom
d
f
kd f _
f
tiftm;pk rsm;onf vlrtodi;f t0di;f twGi;f Y &Saewwf+y;D xdtiftm;pk
_ k
k
d
k
57
54. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
rsm;onf ,ae@umvwGiyI tiftm;aumif;vm=uygonf? TuJo@kd
f kd
h
tm;aumif;vmonfh owif;rD'D,mtiftm;pkrsm;/ v_yf&Sm;r_rsm;udk
tif'e;D &Sm;EdiiH Ediia&;pepftoGiu;l ajymif;pOfumvYa&m/ zdvpfyiEiiH
kd
kf kfH
f
kd f kd f
toGiu;l ajymif; pOfumvYyg avhvmawG@&c=hJ u&ygonf? tm%m&Sif
f
dS
pepfrjyKwfusrD umvuyif wdkif;jynftwGif;Y vGwfvyfaomowif;
rD',mrsK;d aphrsm; tyiftan‡mufayguaeonfukd jrifc=hJ u&ygonf? zdEyf
D
f
dS
aomtpd;k &rsm;/ tm%m&Sitpd;k &rsm;u owif;rsm;udk xde;f csKyfxm;=u
f
jcif;rSm jynfolvlxkrsm;u owif;rSefrsm;udk od&SdvmonfESifhtr# xdk
owif;rsm;udk vlxktcsif;csif; vufqifhurf;jzef@a0vmonfESifhtr#
tm%m&Sirsm;tzd@k 'ku}Q uHK=u &awmhrnfukd odaoma=umifyif? owif;
f
h
rsm;od&vmonfEitr# owif; tcsursm;jynhpI ydpOf;pm;vmEdiaom
dS
S hf
f
f kH k
kf
aqG;aEG;yGrsm;/ jiif;ckerrsm; jzpfvmEdiaoma=umifh jzpfonf? vlxtrsm;
J
f _
kf
k
u EdiitwGi;f jzpfysuaeaom tajctaeudo&vmEdi+f yD; aqG;aEG;jiif;
kfH
f
k d dS
k
ckerrsm;jzpfvmum aemufq;kH tpd;k &u olw@kd tvdusaqmif&uapvdk
f _
k
G f
aom udprsm;udk jiif;y,fqef@usivm=urnf jzpfonf? owif;tcsuf
P
f
tvufrsm;a=umifh vlxrsm;u wufwufºuºG urrta&;wGif yg0ifaqmif
k
Gdd
&Gu=f uaom Ediiom;rsm;jzpfvmEdiapouJo@kd vlxtrsm;pkaygi;f v_y&m;
kfH
kf
h
k
fS
=ua&;twGuf pkpnf;rdvm apEdiaoma=umifh jzpfonf?
kf
tm%m&Siftpdk;&rsm;u atmufygenf;rsm;jzifh owif;tcsuf
tvufrsm;udk xde;f csKyfavh&=dS uygonf?
• owif;rsm; qifqmpDppfjzwfawmufjcif;/ Oya'rsm;udkoHk;I
owif;rD'D,mrsm;. vGwfvyfcGifhrsm;udk uef@owfydwfyifjcif;/
vlxtrsm; owif;rsm;&&S&eftcGita&;udk uef@owfywyifjcif;?
k
d
hf
d f
• owif;pmrsm;/ &kyjf rifo=H um;Xmersm;ESihf a&'D,xwvirrsm;ESihf
kd k f $ hf _
tjcm;aomowif;jzef@a0Ediaom Xmersm;. ydiqirukd xde;f csKyf
kf
k f kd f _
xm;jcif;?
• vlxrsm;. owif;rD',mrsm;ESihf xdawG@qufqciukd xde;csKyf
k
D
H G hf
f
xm;jcif;?
• jyef=um;a&;0ef}uD;Xmeu owif;rD'D,mrsm;.v_yf&Sm;r_rsm;udk
rsuv;kH a'guaxmufteD;uyf=unfaeum rnfo@kd aom owif;rsK;d
f
f
h
udom today;oifonf[k !$e=f um;r_rsm; jyKvkyaejcif;?
k
h
f
58
55. &Stvmudve,f
D D
k kd
• acgi;rmonf/ oabmxm;wif;rmonf,q&aom owif;pm
f
l
q&mrsm;/ pma&;q&mrsm;/ tEkynm&Sifrsm;/ vlxkrsm;udk +cdrf;
ajcmufjcif;/ axmifoi;f tusO;f csjcif;ESihf vky}f uHowfjzwfrrsm;jyK
G
_
jcif;/ olw@kd .pmrsm;/ tEkynmvuf&mrsm;/ pmtkyrsm;/ tpDtpOf
f
rsm;udk azmfjycGihf ydwyifjcif;?
f
ta&S@awmiftm&SEdkifiHrsm;wGif pme,fZif;rsm;ESifh tjcm;aom
owif;rD',mrsm;onf udvepepfqef@usia&; v_y&m;r_umvrsm;wGif
D
k kd D
f
f S
vnf;aumif;/ 'Drdkua&pDa&;v_yf&Sm;r_umvrsm;wGifyg ta&;ygaom
tcef;u¾u yg0ifaqmif&GufcJh=uonf? olwdk@aqmif&GufcJh=uaom
v_y&m;r_rsm;rSm —
f S
• tkycsKyfotm%mydirsm;. tm%mtvGetu|toH;jyK aqmif
f
l
kf
f
H k
&Gurrsm;/ tm%mtvGo;kH pm;r_rsm;udk azmfxwzicsjcif;/ vmbf
f _
J
k f G hf
pm;r_rsm;ESifh vl@tcGifhta&;csKd;azmufr_rsm; ta=umif;udkwifjy
ajymqdkjcif;?
• tkyfcsKyfoltpdk;&rsm;rStyjzpfaom tjcm;a&G;cs,fp&macgif;
aqmifrsm;/ tiftm;pkrsm;udk jr‡iwifay;jcif;?
hf
• tm%m&Sirsm;. tm%m=oZmudtwdutcHjyKaom vlra&;/
f
k k f
_
Ediia&;v_y&m;r_rsm;. atmifjrifrrsm;udk vltrsm;odEiatmif
kfH
f S
_
kd f
wifjyay;jcif;? vltrsm;yl;aygi;f yg0ifvmap&ef wduwe;f jcif;tm;
k f G
jzifh twdutcHtiftm;pkrsm; tiftm;aumif;vmap&ef aqmif
k f
&Gufjcif;?
• twdkuftcHtiftm;pkrsm;. tzGJ@0ifrsm;tcsif;csif;t=um;quf
pyfr_&Sdapjcif;/ olwdk@. owif;pum;rsm;udk tzGJ@0ifrsm;t=um;/
vlxt=um; trsm;=um;apatmif aqmif&uay;jcif;?
k
G f
• vlxrsm;. a'goudxuaygu&ap&ef aqmif&uay;jcif;? (txl;
k
k G f
f
G f
ojzifh tjyeftvSequfo,Eiaom tifwmtufwpfzr',m
f
G f kd f
f D D
rsm;jzpfonfh 0ufbqupmrsuEmrsm;rSwqifh qENazmfjyr_rsm;/
f kd f
f S
v_y&m;r_rsm; ac:qdEiap&ef pDpOfxm;jcif;)/ xd@k tjyif vlxrsm;u
f S
k kd f
k
olw@kd .a'gorsm;udk owif;rD',mpmrsuEmrsm;/ xkwvirrsm;
D
f S
f $ hf _
rSwqifvnf; jyefvnfwifjyEdiap&ef pDpOfay;Edionf?
h
kf
kf
59
56. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
• tm%m&SipepfrS tjcm;pepfwckukd ajymif;vJvu&r#jzifh toGif
f
kd f kH
ul;ajymif;a&;umvwGif vGwfvyfaom/ 'Drdkua&pDusaom
owif;rD',mrsm; ol@zmomtvdtavsmuf ay:ayguvmavhr&S?
D
k
f
d
• vGwvyfaomowif;rD',mrsm;u ulnyy;ygu/ vlxxifjrif
f
D
D hH kd
k
csufrsm;=um;od&ap&efulnDaqmif&Gufay;Edkifygu 'Drdkua&pDus
aom vlxtoif;tyif;rsm; ay:ayguvmap&efyI vG,uonf?
k
f
kd
f l
xdo@kd ay:ayguvmapa&;twGuf ydItaxmuftuljyKonf?
k
f
k
• vlxkrsm;u owif;Xmersm;. tcef;u¾ESifh olwdk@vkyfief;.
wefz;kd udk todtrSwjf yK axmufcyy;kd rSomv#i/f vGwvyftrStcdk
H hH
f
D
uif;aom owif;rD'D,mXmersm; ay:aygufvmEdkifonf? xkd
vlrtodi;f t0di;f udk tusKd ;jyKaom tiftm;pkw&yf jzpfvmapEdif
_ k
k
k
onf? (Oyrm tm;jzifh — urfabm'D;,m;Ediiwif vlxrsm;u
kfH G
k
vGwvyfaom owif;rD',mrsm;udk axmufctm;ay;r_ tenf;
f
D
H
i,fom&Sc+hJ yD; trsm;pkrm touf&ioefa&;twGuom touf
d
S
Sf
f
arG;0rf;ausmif;udprsm;udk tm&HpuaecJ=h u&onf? owif;rD',m
P
k kd f
D
rsm; vGwvyfpm aqmif&uEir/_ raqmif&uEir_ udponfow@kd
f
G
G f kd f
G f kd f
P
l
ta&;r[kw[k jrifaecJ=h uonf)?
f
toGiu;ajymif;a&;umvowif;rD',mrsm;.tcef;u¾
f l
D
pepfwckrS pepfwcko@kd toGiu;l ajymif;a&;umvrsm;qdonfrm vGepmrS
f
k
S
fG
xdvG,f&SvG,f/ txdtcdkufrcHaomumv jzpfonf? Tumv wGif
vlxktwGif;vkyfydkifcGifhtm%mrsm;wdk;wuf&&Sdvm+yD;/ rnfodk@rnfyHk
tm%mcsdefcGifv#m xdef;nd‡Edkifrnfudk tqHk;tjzwfay;rnfhumvvnf;
jzpfonf? TumvwGif pepfopfo@kd toGiu;l ajymif;a&;umv. vkyief;
f
f
tqifqifukd vltrsm;od&Ei&eftwGuf owif;tcsutvufrsm;ay;&m
h h
dS kd f
f
Y owif;rD',mrsm;onfta&;}uD;aom tcef;u¾rS wm0ef&aeonf?
D
dS
rnfonfh tajctaejzpfysuaeonf? vltzG@J tpnf;&Sd u¾toD;oD;&Sd
f
jynfotrsm;taejzifh rnfo@kd rnfytwlwuGy;l aygi;f aqmif&uEi=f u
l
kH
G f kd
onf qdkonfudk owif;rD'D,mrsm;u vltrsm;od&Sdatmifaqmif&Guf
ay;Edionf? xd@k tjyif Ediiom;wOD;. wm0ef0wW&m;rsm;udk ynmay;&ef
kf
kfH
60
57. &Stvmudve,f
D D
k kd
twGuf ynmay;a&;wGifvnf; owif;rD'D,mrsm;u t"dutcef;u
aqmif&Gufay;Edkifonf? 'Drdkua&pDvltzGJ@tpnf;twGif;aexdkifaom
EdkifiHom;wOD;taejzifh rnfonfhtcGifhta&;rsm;cHpm;ydkifcGifh&Sdonf?
rnfonfhwm0ef0wW&m;rsm;udk xrf;aqmif&rnfudk ynmay;Edkifonf?
xd@k tjyif tpd;k &tzG@J opf. zG@J pnf;yHup/P xdtpd;k &.vkyief;aqmifwmrsm;
k d k
f
wGif jynfoltrsm;u rnfuJhodk@0ifa&mufyl;aygif;aqmif&GufEdkifonf/
tpdk;&opftaejzifh jynfolrsm;ESifhqufpyfa&;twGuf rnfodk@rnfyHk
aqmif&Gufrnfudk todynmay;a&;twGufwGifvnf; owif;rD'D,m
rsm;u ta&;}uD;aomtcef;u¾u aqmif&uay;aeonf?
G f
xdk@tjyif owif;rD'D,mrsm;onf xdkuJhodk@aom tul;tajymif;
umvrSmyif tpd;k &udapmif=h unfaeoltjzpfvnf; aqmif&uao;onf?
k
h
G f
tpd;k &opftaejzifh vlrsm;jzpfEior# rsm;rsm;yg0ify;l aygi;f aqmif&uEia&;
kd f
G f kd f
twGuf zGJ@pnf;yHk,E W,m;udk rnfr#zGifhxm;ay;onf/ rnfr#zGJ@pnf;yHk
aumif;aumif;zG@J pnf;xm;onfukd apmif=h unfaxmufjyay;Edionf? xd@k
h
kf
tjyif csrwxm;aom rl0g'topfrsm;taejzifh vlxrsm;tusK;d twGuf
S f
k
rSeuefaomrl0g'rsm;jzpfrjzpfukd axmufjyay;Edionf? xd@k tjyifowif;
f
kf
rD'D,mrsm;taejzifh toGiful;ajymif;a&;umvtwGif;rSmyif vl@tzGJ@
tpnf;twGi;f &Sd tiftm;pktoD;oD;. toHrsm;/ tjrifoabmxm;rsm;
udk vltrsm;=um;apEdkif&ef/ rl0g'rsm;csrSwfa&;qGJ&mwGif xif[yfap&ef
aqmif&Gufay;Edkifonf? Oyrmtm;jzifh wdkif;&if;om;tiftm;pkrsm;/
trsK;d orD;rsm;. toHrsm;=um;&apa&;twGuvnf; owif;rD',mrsm;u
f
D
axmufuay; oifonf? toGiu;l ajymif;a&;umvwGif ta&;t}uD;qH;k
l
h
f
tajctaew&yfrm vl@tzG@J tpnf;twGi;f &Sd rwlujJG ym;aomtiftm;pk
S
rsm;t=um; ,H k = unf r _ y d k r d k & &S d a tmif w nf a qmuf a y;a&;jzpf o nf ?
xdtwGua=umifh owif;rD',mrsm;taejzifh rwlujJG ym;aom tiftm;pk
k
f
D
rsm;toD;oD;=um;wGif owif;rsm;ul;vl;qufqHa&;jzpfay:vmatmif/
qufo,Eiapatmif/ uGjJ ym;r_rsm;udk &if=um;aphay;Ediatmif/ jyem
G f kd f
kf
rsm; ajyvnfapatmif ulnDaqmif&Gufay;oifhonf? 'Drdkua&pDwnf
aqmufaeqJumvwGif owif;rD',mrsm;taejzifh tjyKoabmraqmif
D
yJ ysup;D &m ysup;D a=umif;vky&yfrsm;udk jzpfapcJaomaqmif&ucrrsm;pGm
f
f
f
h
G f hJ _
om"u&SdcJhzl;onf? owif;rD'D,mrsm;taejzifh trkef;udkjzpfapaom
61
58. jrefrmEdkifiHzHGŒ_zdK;wdk;wufa&;tjcm;enf;vrf;
a[majymcsursm;udk xkwvijhf zef@jzL;ay;jcif;/ tkypwckEihf wckt=um;
f
f $
f k
S
&efwdkufay;jcif;/ ordkif;a&;&mt& uGJvGJaomtcsuftvufrsm;udk
t}udr}f udrjf yefvnfazmfjyI tjiif;yGg;rsm;udk wGe;f tm;ay;jcif;/ vltrsm;
udk &if=um;aphoifhjrwfap&ef wdkufwGef;&rnfhtpm; &efvdkwdkufcdkuf
ap&efajr‡mufay;jcif; paomenf;rsm;tm;jzifh owif;rD'D,mrsm;u
vl@tzG@J tpnf;twGi;f aoG;uGap&efvnf; aqmif&uEi=f uonf? Tonf
J
G f kd
udk owdcsyf&ef vdkonf? aemufwenf;tm;jzifh owif;rD'D,mrsm;u
tysuvyief;rsm;aqmif&uEionfrm tkyptcsK@d ukd jiif;y,fyvSyxm;
f kf
G f kd f
S
fk
f
jcif;tm;jzifh vltrsm;. aqG;aEG;yGrsm;rS ab;a&mufaeapjcif;jzpfonf?
J
Oyrmtm;jzifh — tpOftvmt&uduyif ud,pm;jyKwifjycGihf r&cJ=h u
k
k f
aomtiftm;pkrsm;. toHuqufvufI jiif;y,fxm;&if;/ xdorsm;.
kd
k l
toHuvnf; owif;rD',mrsm;wGif =um;cGir&apjcif;jzpfonf? Oyrm
kd
D
hf
azmfjy&v#if A[dcsKyfuirrsm;aom EdiirsK;d rS Xmaewdi;f &if;om; tiftm;pk
k
kd f _
kfH
k
rsm;jzpfonf? Tod@k jiif;y,fcxm;&aom olw@kd .tjrifukd trsm;od@k wifjy
H
cGir&ovd/k olw@kd .toHuvnf; r=um;=u&/ olw@kd .ta&;udvnf; rl0g'
hf
kd
k
rsm;csrw&mwGif xnfoi;f pOf;pm; rcH=u&aomtcg/ xdorsm;u jyem
S f
h G
k l
udt=urf;zufaomenf;jzifh ajz&Si;f &ef usK;d pm;vm=uonf? olw@kd .toH
k
udk =um;vmapa&;/ olwdk@. b0udktodtrSwfjyKcH&apa&;twGuf
tzsuvyief;rsm;jzifh wke@f jyefvmwwf=uonf? wcgw&Howif;rD',m
f k f
D
rsm;u 'Drua&pDukd qef@usiaom tiftm;pkrsm;udk tm;ay;tm;ajr‡muf
kd
f
vk y f a ewwf = uonf v nf ; &S d o nf ? Oyrmwck t jzpf azmf j y&v#if
jrefrmEdkifiH'Drdkua&pDtajymif;tvJjzpf+yD;aom umvaemufydkif;wGif
aomfrS ppftkyfpkudkaxmufcHaom tºuGif;tuseftiftm;pkrsm;u
owif;pmrsm;ESihf a&'D,toHviXmersm;udk yHy;kd r_ay;um wufvmaom
kd
$ hf
h
tpd;k &opfrwnfr+idrjf zpfap&ef aqmif&uaomvky&yfrsm;/ azmfjyxkwf
G f
f
v$icsursm;udk qufvufjyKvkyaeEdiygao;onf?
hf f
f kf
wcgw&HwGif owif;pmrsm;/ rD'D,mXmersm;taejzifh u|rf;usifr_
t&nftaoG;enf;yg;aoma=umihfvnf;aumif;/ owif;pmapmifa&
rsm;rsm;wdk;I a&mif;csvdkaom a&wdk&nf&G,fcsufa=umifhvnf;aumif;/
rjynfpaom vlxonf;ajc}udKufjzpfEiaom qlv,eyfv,f owif;rsK;d
h kH
k
kd f
G f
G
owif;rSm;rsm;udxwvihf azmfjyonfvnf; jzpfwwfygonf? Ttajc
k k f $
62
59. &Stvmudve,f
D D
k kd
taewGif vlrtzG@J tpnf; twGi;f &_yaxG;a00g;r_rsm; jzpf&wwfygonf?
_
f
Ediia&;pepftoGiu;l ajymif;a&;umvonf obm0t&udu aumv
kfH
f
k
[mvowif;rsm;tvGeftrif; jzpfay:wwfaomumv jzpfygonf?
raocsmra&&mr_rsm; jynfaeaomumv jzpfygonf? xdtajctaewGif
h
k
owif;rD',mrsm;rSazmfjyaom rjynftpHowif;rsm;/ aoG;qlv,aom
D
h k
G f
owif;rsm;a=umifh raocsmra&&maom tajctaeudk rD;avmif&m
avyifh ydq;kd apEdiygonf?
k
kf
jynfolrsm;.od&SdydkifcGifh tcGifhta&;ESifh
owif;rsm;&&SdydkifcGifhtcGifhta&;
jynforsm;. od&yicihf tcGita&;qdonfrm vlom;wOD;csi;f &ydicihf
l
dS kd f G
hf
k
S
kfG
tcGita&;w&yfjzpfygonf? TtcGita&;udk tpd;k &u T owif;odap/
hf
hf
Towif;rodap&[k wm;qD;ydwyif&efrjzpfEiovdk tpd;k &tkycsKyforsm;
f
kd f
f
l
tvdus jyefvnf&yor;f &efvnf; rjzpfEiyg? T tcGita&;onf vlom;
k
kf d
kd f
hf
rsm;. touf&ioefyiciEihf vGwvyfpmazmfjya[majymEdiciw@kd uo@kd
Sf
kd f G hf S
f
G
k f G hf
hJ
“tjynfjynfqi&mvl@tcGita&; a=ujimcsu” tpdwtydi;f wckvnf;
kd f
hf
f
f k
jzpfygonf? jynforsm;taejzifh owif;rsm;udk &&Syiciqonfrm t"du
l
d kd f G hf kd
S
tm;jzifh Ediiom;wOD;. tcGita&;jzpfaom tkycsKyfotpd;k &rsm; aqmif
kfH
hf
f
l
&G u f c J h o nf h twd w f u mvu vk y f i ef ; rsm;/ vuf i if ; umvwG i f
aqmif&uaeaom vkyief;rsm;/ a&S@wif qufvufaqmif&utaumif
G f
f
G
G f
txnfazmfrnfh vkyief;rsm;udk od&yicihf &S&rnfjzpfonf? wenf;tm;jzifh
f
dS kd f G d
tpd;k &rsm;uvnf; jynfoutoday;&ef wm0ef&onf jzpfonf? ,ae@tcg
l kd
dS
urB m w0S r f ; &S d 'D r d k u a&pD t pd k ; &trsm;pk r S m jynf o l r sm;.
od&SdydkifcGifhtcGifhta&;udk av;pmtod trSwfjyKvm=u+yDjzpfonf? T
tcGita&;onf jynforsm;twGuf omruyJ tpd;k ;&rsm;zufuyg tzd;k wef
hf
l
tcGifhta&;wck jzpfa=umif; av;pm;todtrSwfjyKvm=u +yDjzpfonf?
xdktwGufa=umifhyg ,ae@tcg urBmay:&Sd EdkifiHaygif; (44) EdkifiHwGif
“owif;rsm;vGwfvyfpGm&,l jzef@a0EdkifcGifh tcGifhta&;qdkif&mOya'”
ud k j yXmef ; xm;=u+yD jzpf o nf ? vl x k rsm;. owif ; rsm;&&S d y d k i f c G i f h
tcGita&;udk Oya'rsm;jzifh tumtuG,f ay;xm;=u+yDjzpfonf?
hf
63