1. ARTE BARROCA
MÁIS QUE UN ESTILO É UNHA TENDENCIA COMÚN
FROITO DA SENSIBILIDADE DA ÉPOCA.
REFLICTE O ESTADO DE ÁNIMO DO HOME PESIMISTA E
CONSCIENTE DE QUE NON É O CENTRO DO MUNDO:
REXEITA AS REGRAS, BUSCA O EMOTIVO, A
INTEGRACIÓN NUN TODO (INFINITO), TEATRALIDADE.
PERO VARIEDADE DE SITUACIÓNS SOCIOECONÓMICAS,
POLÍTICAS E RELIXIOSAS DAN LUGAR A BARROCOS
DISTINTOS :
-CORTESANO E CATÓLICO: INSTRUMENTO DE
PROPAGANDA DA IGREXA E DO ESTADO ABSOLUTO
(ITALIA, ESPAÑA E FRANCIA)
-BURGUÉS E PROTESTANTE (INGLATERRA, HOLANDA)

2. TERMO BARROCO XURDE NO S XVIII CUNHA
VALORACIÓN NEGATIVA: ANTÍTESE DO CLÁSICO.
HOXE SI ARTE DO MOVEMENTO E RUPTURA DAS
PROPORCIÓNS, PERO NON RUPTURA DO CLÁSICO
SENON EVOLUCIÓN: RECOLLE A LINGUAXE CLÁSICA
PARA EXPRESAR SENTIMENTOS E MOVEMENTO
CRONOLOXÍA : XÉSTASE A FINAIS S.XVI ATA S.XVIII
CONTEXTO HISTÓRICO :
AFIRMACIÓN DOS ESTADOS NACIONAIS E CÉNIT DA
MONARQUÍA ABSOLUTA DE DEREITO DIVINO:
INSTRUMENTO DE PROPAGANDA: LUXO E
OSTENTACIÓN, IDEA DE PODER.
-TENSIÓNS REFORMA-CONTRARREFORMA . A
ARTE UNHA DAS FORMAS DE LOITA COMO MEDIO DE
PROPAGANDA:

3. •IGREXA ICONOGRÁFICAS E FORMAIS: CLARIDADE E
SINXELEZA, INTERPRETACIÓN REALISTA, APELAR Ó
SENTIMENTALISMO…
•OS PAÍSES ONDE É IMPORTANTE A BURGUESÍA
REFLICTE OS SEUS GUSTOS
-O HOME DEIXA DE SER O CENTRO DO UNIVERSO :
COPÉRNICO CONFIRMADO KEPLER E GALILEO. A
HUMANIDADE DESCOBRE A INSIGNIFICANCIA,
FUGACIDADE E DEPENDENCIA DA MORTE (ICONOGRAFÍA).
REALIDADE SIMPLE APARIENCIA E MUNDO INMENSO
TEATRO BARROCO, ARTE DO APARENTE (DISTORSIÓN
PERSPECTIVAS ARQUITECTÓNICAS, ENGANOS VISUAIS,
DE MATERIAIS..)

4. SANTA CÁTEDRA
TERESA S PEDRO

5. NACE EN ITALIA (CENTRO ROMA) E DE AHÍ DIFÚNDESE POLO
RESTO DE EUROPA.
COA CONTRARREFORMA ROMA QUERE RECOBRAR O STATUS
E CENTRO DA CRISTIANDADE: RENOVACIÓN URBANÍSTICA.
A NOVIDADE DO BARROCO É O CONCEPTO DE UNIDADE, RELACIÓN
DAS PARTES NUN TODO. PLAZAS E AVENIDADES ARTICULAN A
CIDADE, O MODELO DE ROMA SÉGUENO OUTRAS CIDADES, UNINDO
CON VÍAS CENTROS ECONÓMICOS E RELIXIOSOS, CON PRAZAS E
MONUMENTOS.
FONTANA DEL MORO
BERNINI

6. RENOVATIO INICIA SISTO V A FINAIS S XVI : AS RÚAS SON EIXOS
QUE UNEN PUNTOS IMPORTANTES DA CIDADE E DAN ACCESO ÁS 7
BASÍLICAS PRINCIPAIS, LUGARES DE PEREGRINACIÓN ONDE ORDEA
COLOCAR OBELISCOS.
S XVII APERTURA GRANDES PRAZAS : DO POBO, NAVONA, S
PEDRO. ORDEAN O ESPAZO E SON SÍMBOLO DOS DIFERENTES
PODERES, PRESIDIDAS POR EDIFICIOS SIMBÓLICOS (EX IGREXA DE
STA INÉS) E FONTES (EX AS CATRO FONTES) COMO NA PRAZA
NARVONA. AS FONTES ADEMÁIS INTEGRAN ARQUITECTURA
(ESCENOGRAFÍA), ESCULTURA (PLÁSTICA) E AUGA (MOVEMENTO)
PRAZA MAIOR. SALAMANCA
CHURRIGUERA
PRAZA NAVONA
BERNINI

7. PRAZA NAVONA
BERNINI

8. OBELISCO
FONTE DOS
CATRO RÍOS
BERNINI

9. ARQUITECTURA
PRINCIPAL MANIFESTACIÓN DO BARROCO, AS DEMAIS
ARTES SOMÉTENSE A ELA PARA CONSEGUIR O EFECTO DE
CONXUNTO.
NOVA ESTÉTICA BASEADA NO MOVEMENTO E
INESTABILIDADE A TRAVÉS DOS ELEMENTOS
CONSTRUCTIVOS: CLÁSICOS PERO DISPOSTOS DE
MANEIRA POUCO ORTODOXA, PREDOMINA A FORMA SOBRE
A FUNCIÓN.
-MURO DINÁMICO (ONDÚLASE PERMITINDO PRANTAS
FLEXIBLES, VANOS DE FORMAS COMPLEXAS)
-SOPORTES CON FINS DECORATIVOS (ATLÁNTES,
MÉNSULAS E DOUS SOPORTES TÍPICAMENTE BARROCOS,
O ESTÍPITE E A COLUMNA SALOMÓNICA)
-ARCOS VARIADOS (MEDIO PUNTO, ELÍPTICOS,
MIXTILÍNEOS, OVAIS..)

10. -CUBERTAS PREFERENTEMENTE ABOVEDADAS
(ALGUNHAS NOVAS COMO AS ELIPSOIDES OU FALSAS (“
ENCAMONADAS”)
-ELEMENTOS DECORATIVOS, DESEÑOS BASEADOS NA
CURVA (FRONTÓNS CURVOS E PARTIDOS, VANS EN
ÓVALO, MOTIVOS VEXETAIS E CORTINAXES)DESBORDAN O
CONSTRUCTIVO BUSCANDO O EFECTISMO.
-TIPOLOXÍAS: OS EDIFICIOS TÍPICOS SEGUEN A SER A
IGREXA E O PAZO, PERO INTERÉS POLO ENTORNO
(URBANISMO) CON PRAZAS, XARDÍNS E FONTES.
-PLANTAS: SEGUEN A BASILICAL E CENTRAL, CON MOITAS
VARIEDADES (PRANTAS ELÍPTICAS, .. IRREGULARES) E A
IMPORTANCIA DAS CÚPULAS, PERO CONTRASTANDO
TORRES DE DIFERENTES PERFÍS.

11. -VALORES PLÁSTICOS DOUS PRINCIPIOS:
LIBERACIÓN DAS FORMAS (RÁCHASE CO CANON,
NON INTERESA A CLARIDADE SENON O XOGO DE
VOLUMES E ESPACIOS) E
DINAMISMO (ESPACIO INTERIOR ENVOLVENTE, INFINITO
E TEATRAL COA LUZ E CONTINUACIÓN DA
ARQUITECTURA REAL COA DECORACIÓN)(FACHADAS
MOVIDAS E EFECTOS DE CLAROSCURO. FRONTÓNS,
MOLDURAS E ENTABOAMENTOS CREBAN EN FORMAS
CAPRICHOSAS QUE XERAN ORELLEIRAS, VOLUTAS E
CILINDROS, AS COLUMNAS RETÓRCENSE..)

12. •EN RESUMO, A ARQUITECTURA IDEA DE MOVEMENTO
•LUZ NOVO PAPEL NA CONCEPCIÓN TOTAL DO EDIFICIO:
DISOLVE AS FORMAS, NON DEFINIDAS NETAMENTE
COMO NO RENACEMENTO (CLAROSCURO CON
ENTRANTES E SAÍNTES)
•ELEMENTOS E FORMAS ARQUITECTÓNICAS
CLÁSICAS ENRIQUÉCENSE E COMPLÍCANSE
•INTERÉS URBANÍSTICO
ITALIA

14. DECORACIÓN ESTILO LUIS XIV
PAZO DE VERSALLES

15. BÓVEDA
ENCAMONADA

16. BERNINI
BORROMINI

17. MADERNO
STA SUSANA
GUARIN. S LORENZO TURÍN

18. ITALIA
ROMA CENTRO E PAPAS GRANDES MECENAS DO MOMENTO.
ARQUITECTURA Ó SERVICIO DA IGREXA CATOLICA,
MISIÓN PERSUADIR Ó FIEL A TRAVÉS DE MOVER A SÚA
SENSIBILIDADE.
ARQUITECTOS DESTACADOS:
MADERNO
BORROMINI: GRAN INVENCIÓN DECORATIVA ROMPENDO
TÓDALAS REGRAS CLÁSICAS, CONCEVINDO A
ARQUITECTURA CASE EN TERMOS ESCULTÓRICOS
GUARINO GUARINI: DESEÑOS ESTRELADOS
BERNINI: ARQUITECTO BARROCO POR EXCELENCIA,
TAMÉN ESCULTOR, PINTOR E URBANISTA.
É O QUE MELLOR ENCARNA O DESEXO DE GRANDEZA
DA ROMA CONTRARREFORMISTA

19. MADERNO
CONCLÚE A BASÍLICA DE S PEDRO (1607-21)
NA FACHADA ALTERNA OS ELEMENTOS CLÁSICOS (COLUMNAS
CORINTIAS, ENTABOAMENTOS, ARCOS, FRONTÓNS)COA DINÁMICA
ALTERNANCIA DE COLUMNAS E PILASTRAS SEN FUNCIÓN TECTÓNICA.
XOGAN ASÍ CON ENTRANTES E SÍNTES.

20. BORROMINI. 1638-1665
S CARLOS DAS CATRO FONTES
PLANTA:
ELIPSE
CRUCIFORME
CUBERTA:
CÚPULA OVAL
IMPRESIÓN DE
ALGO
ORGÁNICO.

21. A FACHADA: TAMÉN
DESEÑO
SINUOSO CON
ELEMENTOS
CLÁSICOS PERO A
ONDULACIÓN
DISTORSIONA O
VOCABULARIO ANTIGO.
A ESTREITEZ DA RÚA
ACENTÚA O EFECTO DE
QUE
AVANZA CARA O
ESPECTADOR

22. CÚPULA DE GALLÓNS
CÓNCAVO-CONVEXOS
BORROMINI DE GRAN EXPRESIVIDADE.
S IVO. 1642-50 REMATE LANTERNA SEGUE
RITMO ONDULANTE.

23. GUARINI CAPELA DO SANTO SUDARIO
DE TURÍN. 1667
DESEÑOS ESTRELADOS
CÚPULA SENSACIÓN DE ASCENSIÓN

24. ARQUITECTO BERNINI
BARROCO POR
EXCELENCIA. TAMÉN
ESCULTOR, PINTOR E
URBANISTA.
É O QUE MELLOR
ENCARNA O DESEXO
DE GRANDEZA DA ROMA CONTRARREFORMISTA ,
É O GRAN ESCENÓGRAFO DO BARROCO.

25. ESTRUCTURA PRAZA DE S PEDRO
SOMETIDA 1656-67
EXISTENCIA
PREVIA ENCARGADA POR
DA BASÍLICA E ALEXANDRE VII
DO ORDEA O ESPAZO FRONTE
OBELISCO. Á BASÍLICA MÁIS
IMPORTANTE
PARA:
SERVIR DE ACOMODO A
GRANDES MASAS E
PARA RESALTAR
O CENTRO DA
CRISTIANDADE.
SENSACIÓN DE IMPULSO
CARA A IGREXA E ESPACIOSA
PLASMA O PAPEL DA PARA ESCOLLER ÓS FIEIS.
IGREXA COS DOUS EFECTO DE MOVEMENTO E
BRAZOS DE ACOLLIDA ILUSIONISMO ESPACIAL.
QUE SIMBOLIZAN
O ABRAZO DA IGREXA
ÓS FIEIS

26. ELIPSE ABERTA CUN CONXUNTO
DE COLUMNAS XIGANTES DE
ORDE TOSCANA UNIDA CUN
CORREDOR DIVERXENTE Á
FACHADA DA BASÍLICA, QUE
RESALTA A MODO DE GRAN
ESCENARIO TEATRAL ONDE O
PAPA REALIZA AS APARICIÓNS
PÚBLICAS.

27. INTRODUCE O NOVO TIPO DE
BERNINI. S ANDRÉS PLANTA OVALADA
DEL QUIRINAL. 1658 CON CAPELAS Ó REDOR E
FACHADA CÓNCAVA E
PÓRTICO CONVEXO
REMATADO NUN FRONTÓN CON
VOLUTAS QUE SOSTEÑEN UN
GRAN ESCUDO CENTRAL.
NO INTERIOR XOGA COS MATERIAIS
SIMULADOS DANDO GRAN SUNTUOSIDADE
(TEATRALIDADE, EFECTISMO)

28. PROXECTO VERSAILLES. 1665
LUIS XIV. 1665

29. VARIEDADE DO BARROCO EUROPEO
FRANCIA
CARÁCTER CORTESANO. TENDENCIA ÓS GRANDES PAZOS DENTRO DUNHA
TRADICIÓN PLENAMENTE RENACENTISTA. AGORA AS DIMENSIÓNS SON
MAIORES E COMO NOVIDADE INTRODÚCESE A NATUREZA
PAZO DE VERSALLES
NATUREZA ORDEADA E PLANIFICADA
CORPO ALONGADO E DÚAS ALAS CARA
O XARDÍN FORMANDO ESCUADRA (POLA
CONTRA EN ITALIA AS FACHADAS NON
DAN Á RÚA SENON CARA O XARDÍN)
TEITUMES TÍPICAS, CORPOS PRISMÁTICOS
GRAN ALTURA ONDE ABREN BUHARDILLAS
(MANSART)
LE NOTRE E MANSART

32. O COMPLEXO DE VERSALLES CONVÉRTESE NO SÍMBOLO DO PODER
DAS
MONARQUÍAS ABSOLUTAS. OS BORBÓNS EN FRANCIA SON O
MELLOR
EXPOÑENTE E VAISE EXTENDENDO O MODELO ÁS CASAS
REINANTES EUROPEAS.
EX. 1º BORBÓN EN ESPAÑA A INICIOS DO S XVIII
FELIPE V , FARÁ AS VERSIÓNS HISPANAS DOS PAZOS FRANCESES:
PAZO REAL DE MADRID, PAZO DE ARANXUEZ E PAZO DA GRANXA.
A GRANXA
SEGOVIA
PAZO REAL

33. ARANXUEZ

34. GALICIA

37. TORRE DO RELOXO

38. CASA DA PARRA
CASA DO
CABILDO E
O DEÁN

39. S Martín Pinario
RETÁBULO DE S MARTÍN
PINARIO

40. SANTA CLARA

44. ENTRIMO

45. ESCULTURA
ITALIA
 TAMÉN EN ROMA XURDE DO SUBSTRATO
RENACENTISTA PERO POTENCIANDO A LIÑA INICIADA
POR MIGUEL ANXO, CONECTADA CO
HELENISMO GREGO: A RUPTURA DO EQUILIBRIO
CLÁSICO, TANTO FORMAL COMO PSICOLÓXICO.
 BUSCA O MOVEMENTO E A EXPRESIÓN CUN EFECTO
TEATRAL (PATHOS FRONTE Ó ETHOS): CONTORSIÓNS,
ROUPAXES Ó VENTO, COMPOSICIÓNS EN DIAGONAL,
ESPIRALES, EN ASPA E OPOSICIÓNS DE CONTRARIOS
 E COMBINANDO A ESCULTURA CO FONDO, CON
ESPECIAL IMPORTANCIA DA LUZ.

46. BERNINI
Como características da súa obra podemos subliñar:
•Representación das figuras no momento de máxima tensión.
•Uso dos efectos e contrastes de luces e sombras.
•Uso da roupaxe como medio expresivo, para subliñar o sentimiento da figura
e o impacto emocional desta.
•Uso da forma serpentinata.
•Creación de novos modelos iconográficos: santos, tumbas, estatuas ecuestres,
retratos, fontes.
•Sentido escenográfico, que integra diferentes manifestaciones artísticas:
arquitectura, escultura y pintura.

47. TRABALLOU BAIXO O AUSPICIO DE VARIOS PAPAS
PERO AS PRIMEIRAS OBRAS SUFRAGADAS
POLO CARDEAL SCIPIONE BORGHESE
ESTUDIO DAS FIGURAS MIGUELANXELESCAS
E DA ESCULTURA HELENÍSTICA CONSERVADA
NAS COLECCIÓNS PAPAIS, MARCA AS
PRIMEIRAS OBRAS.
LOGO IRÁ EVOLUCIONANDOCARA A MAIOR
TEATRALIDADE E NOVOS MATERIAIS
CONVINADOS.
CARDEAL
GRAN RETRATISTA
RAPTO DE PROSERPINA. 1621
RACHA O EQUILIBRIO CLÁSICO
NO FORMAL (MOVEMENTO) E
PSICOLÓXICO (SENTIMENTOS: BRUTALIDADE
PLUTÓN E ANGUSTIA PROSERPINA)

48. COMPOSICIÓN ABERTA, MOVEMENTO
BUSCANDO DISTINTOS
PUNTOS DE VISTA RAPTO DE PROSERPINA. 1621

49. TÍPICA COMPOSICIÓN ABERTA, DINAMISMO
CO PREDOMINIO LIÑAS DIAGONAIS,
AXUDA TAMÉN O MOVEMENTO DE PANOS
E CABELOS.
TÍPICO TEMA: O TRANSCURSO DO TEMPO E
A MODIFICACIÓN DA APARIENCIA. CAPTA
METAMORFOSE DE DAFNE EN PLENO
DESENVOLVEMENTO (PARADIGMA DA VIDA)
APOLO E DAFNE. 1622-25
TEMA MITOLÓXICO RECOLLE
OVIDIO NA METAMORFOSE

50. O DAVID
1623-24
TEMÁTICA E MATERIAL IDÉNTICOS
CAMBIA REPOSO POR VITALIDADE.
A TENSIÓN DO MOMENTO TRASLÓCESE
NO ROSTRO E A POSTURA,
FRONTE Ó SENTIMENTO CONTIDO.

51. 1623-24
FONTE DOS
CATRO RÍOS
1648
SIMBOLIZA O
DOMINIO DO PAPA
SOBRE OS CATRO
CONTINENTES
AGORA MOVEMENTO BUSCANDO
DISTINTOS
PUNTOS DE VISTA E O XOGO DE LUCES
QUE
PROVOCAN OS PANOS.
NON ANTES OU DESPOIS
DA ACCIÓN, XUSTO NO MOMENTO,
O FUGAZ.
TAMÉN REALIZA FONTES, MELLOR EXEMPLO
DO EFÉMERO, O FUGAZ E CAMBIANTE.

52. REALIZA LOGO UN CONXUNTO DE ENCARGOS PAPAIS, PARA A BASÍLICA DE
S PEDRO (REFORMA INTERIOR) E OUTRAS IGREXAS ROMANAS.
MODIFICA O ESPACIO BAIXO A CÚPULA DE
MIGUEL ANXO, DISPOÑENDO NICHOS
NOS MACHÓNS PARA COLOCAR
GRANDES FIGURAS ARREDOR DO
BALDAQUINO.
San Longino, XERAL ROMANO
CONVERTIDO Á FE. 1629-38
FIGURA ESTÁTICA PERO MEDIANT DIAGONAIS
(BRAZOS, LANZA) E BRUSCAS PREGAS
(CLAROSCURO) MOVEMENTO

53. DOSEL DE BRONCE (FEITO COAS
PLACAS QUE
CUBRÍAN A CÚPULA DO PANTEÓN,
SÍMBOLO DO
MUNDO PAGÁN) SOSTIDO POR
CATRO COLUMNAS
SALOMÓNICAS, GRAN SESACIÓN
DE MOVEMENTO.
SÍMBOLO DO PODER DA IGREXA.
INTRODUCE NOVOS RECURSOS
ESTÉTICOS
INAUGURANDO A RUPTURA COAS
FORMAS CLÁSICAS, XOGANDO COA
LUZ QUE
PROVOCA CAMBIOS NA SÚA VISIÓN
SEGÚN O LUGAR
CÁTEDRA DE PEDRO.1657- 1666

54. BÚSQUEDA TEATRAL,
NA QUE EMPREGA DIVERSOS MATERIAIS,
SINCRONIZANDO ESCULTURA E ESCENARIO
EN
BUSCA DA SORPRESA DO ESPECTADOR.:
É O ELEMENTO QUE SERVE PARA
CONECTAR ÁBSIDA E CRUCEIRO
CREANDO UNHA CONTINUIDADE
VISUAL .
EXALTA ASÍ A RELIQUIA
DA CÁTEDRA.
FEITA CO BRONCE
DOURADO E RODEADA
POR CATRO
PAIS DA IGREXA
(QUE RESALTAN A
AUTORIDADE PONTIFICIA)
ADEMÁIS DESTE BALDAQUINO, BAIXO
A CÚPULA DA BASÍLICA
FAI O TRANSPARENTE PARA O ALTAR: VIDRO
CERCADO POR ANXOS QUE Ó PENETRAR A LUZ
SIMULA A LUZ CELESTIAL DA GRACIA DESPRENDIDA
DO ESPÍRITU SANTO

55. PARA O VATICANO CREOU TAMÉN UN
TIPO DE TUMBA PAPAL,
MODELO FUNERARIO MOI REPETIDO
ATA O S XIX. FUNDE A PROPIA
TUMBA CO ELEMENTO DECORATIVO
QUE INCLÚE A FIGURA DO
DEFUNTO E ALUSIÓNS ALEGÓRICAS
GLORIFICACIÓN DA IGREXA, PERO
TAMÉN DO PAPA QUE COMO
OS REIS TEN PODERES TEMPORAIS
E RESALTA A SÚA “VANITAS”.
INTRODUCE A MORTE A
MODO DE ESQUELETO QUE IGUALA A
TODOS E CHAMA Ó REPRESEN-
TADO A ABANDOAR AS
SÚAS DIGNIDADES. ARRINCA A PLACA
CO SEU NOME INDICANDO A SÚA
SUPREMACÍA.
OS MATERIAIS CONTRIBÚEN Á
CONFIGURACIÓN ESCENOGRÁFICA
(MÁRMORE DE CORES E BRONCE
DOURADO)
TUMBA DE URBANO VIII
1628-47

56. DESENVOLVE A MESMA IDEA,
COLOCA O CONXUNTO SOBRE
A PORTA DUN NICHO:
APROVEITA A PORTA
PREEXISTENTE
PARA INCLUÍLA COMO
ELEMENTO
ACTIVO NO CONXUNTO
Ó DOTALA
DE SIMBOLISMO: A PORTA
DO ALÉN
CUBERTA POR
UN PANO QUE O
ESQUELETO LEVANTA.
TUMBA ALEXANDE VII.
1671-78

57. NA ESCALEIRA REXIA ENCARGADA
POR ALEXANDRE VII APROVEITA A
ENTRADA DE LUZ POLA FIESTRA
PARA COLOCAR NO RALLANO A
ESTATUA XUSTO NO MOMENTO EN
QUE A MONTURA ESPÁNTASE
ANTE A PRESENCIA DA CRUZ.
CONSTANTINO
1654

58. ÉXTASE DE SANTA TAREIXA •TEMA: ÉXTASE NO SEU PUNTO ÁLXIDO,
TRASPASADA POLO AMOR
(INSTANTANIEDADE, ELIXE SITUACIÓNS
CON POSIBILIDADES ESCENOGRÁFICAS ).
É UN TEMA DOS PREFERIDOS BARROCO
CATÓLICO QUE EMPREGA A IMAXE PARA
IMPRESIONAR, UNHA DAS FONTES É A
LITERATURA MÍSTICA (CONTRARREFORMA
BUSCA COMPENETRACIÓN CON DEUS)
•COMPOSICIÓN DINAMISMO POR: EN ASPA,
TRATAMENTO DAS ROUPAXES E SENSACIÓN
DE INESTABILIDADE (SUSPENDIDOS AIRE
SOBRE NUBES)
•FORMAS: VIRTUOSISMO, CALIDADES DOS
OBXECTOS (FINA TELA ANXO, PANO GROSO
HÁBITO), EXPRESIVIDADE FIGURAS, TRATA-
MENTO PANOS CON GRANDES PREGAS DE
FORTE CLAROSCURO, ÍNCHANSE,
MULTIPLÍCANSE E ARREMUÍÑANSE.
1645-52.. ALTAR CAPELA CORNARO. STA Mª DA VICTORIA.

59. TEATRALIDADE:
TEMA
“REPRESENTADO”
CONTRASTE
FIGURAS
SANTA, INTENSO
MOVEMENTO
POLOS PREGOS
AXITADOS, ROSTRO
REFLICTE O ARREBATO MÍSTICO, UNIÓN
DOR E GOZO NUNHA EXPRESIÓN SEN-
SUAL.
ANXO, TÚNICA FLAMEA E ROSTRO
REBOSA ALEGRÍA.
A EXPRESIÓN MÁXIMA DOS ROSTROS
AXUDA A AUMENTAR A VITALIDADE DA
ESCEA, XUNTO COAS POSTURAS.

60. O NICHO CONVÉRTESE EN ESCENARIO CON CADROS COAS FIGURAS DOS
COMITENTES OBSERVANDO A ESCEA, TODO SE TREATALIZA, DENDE OS XESTOS
ATA AS FÓRMULAS SOCIAIS: AQUÍ A SANTA “INTERPRETA” O SEU ÉXTASE CON
XESTOS ENFÁTICOS E ACTITUDES ELOCUENTES, ESPECTACULARIDADE..
OBRA INTEGRADA NO ESPACIO: CONXUNTO
ESCULTURA, ARQUITECTURA, PINTURA. NON
AILLADA, FORMA PARTE DUN ALTAR BARROCO.
EFECTO LUMÍNICO OBTIDO POLA FIESTRA, RAIOS
DE LUZ NATURAL AXUDAN A QUE PAREZAN
SUSPENDIDAS NO AIRE. BUSCA O EFECTO
TEATRAL COLOCANDO POR TRAS OS RAIOS
DOURADOS QUE SIMULAN A LUZ DIVINA QUE
ENTRA DENDE A CÚPULA: UNIDADE ARTÍSTICA
AMBIENTAL, INTENTO DE DAR VIDA ÁS ESCULTURA
SINCRONIZÁNDOAS CO ESCENARIO.

61. Beata albertoni
1671-74

62. FRANCIA
GIRARDON
APOLO. VERSALLES
1666

63. TUMBA DE RICHELIEU

64. ESPAÑA
ARTISTAS MOI INFLUIDOS DOS PRINCIPIOS CONTRARREFORMISTAS
IMPERANTES DENDE TRENTO. POR ISO XUNTO ÓS PRINCIPIOS
BARROCOS (MOVEMENTO, NATURALISMO) PREDOMINIO CASE EXCLUSIVO
DA TEMÁTICA RELIXIOSA.
3 TEMAS PREFERIDOS:
•MARIANO (Mª INTERCESORA). Agora consolídanse as
representacións das distintas advocacións marianas (Inmaculada, Doorosa..)
• VIDA DE SANTOS como guía do cristián, mostrando o aspecto co que
gañaron a Santidade (martirio, virtudes..). Recentes indicio popularidade
Compañía de Xesús (Sta Tareixa, S Ignacio..)
•E PAIXÓN DE CRISTO.
Especializando as
representacións nos
diferentes momentos
(camiño Calvario, na Cruz,
Agonizando..)
Dar a coñecer o lado humano
Sufrimento como home
Inmaculada
Doorosa Sta Tareixa

65. MARCADO EXPRESIONISMO DAS FIGURAS LEVA A INTRODUCIR ELEMENTOS
ALLEOS PARA DAR MÁIS REALISMO (TEAS, TRONCO REAL, COROA..)
O REALÍSMO LÉVASE ÁS ÚLTIMAS CONSECUENCIAS
E AS BOCAS ÁBRENSE AMOSANDO LINGUA E DENTES,
INCRUSTAN CRISTAL NOS OLLOS,
PELO REAL..
DEBIDO ESCASEZA
MÁRMORE, MÁIS
EMPREGO DE MADEIRA
POLICROMADA QUE
AUMENTA O REALISMO.
SOCIEDADE TAN IMBUÍDA
PRINCIPIOS
CONTRARREFORMISTAS
ENCARGAN MOREAS DE
PASOS PROCESIONAIS: O
VÍA CRUCIS, DEVOCIÓN
INSTAURADA POR TRENTO
PARA VIVIR CON CRISTO O
CAMIÑO DA SÚA PAIXÓN.

66. ESCOLA CASTELÁ GREGORIO FERNÁNDEZ
Realismo exaxerado
Plasmación da dor e a crueldade, con abundancia de sangue,
realismo por tanto ferinte.
Dinamismo
Tendencia á caricatura nos personaxes malvados
Forte modelado
Rostros expresivos ESCOLA ANDALUZA.
Centros: Valladolid e Madrid MONTAÑÉS
Fuxida da exaxeración
Realismo un tanto idealizado
Serenidade
Imaxes equilibradas
Modelado suave
Beleza e equilibrio
Centros: Sevilla, Granada, Málaga

67. NADO EN SARRIA PRONTO VAI A VALLADOLID
ONDE ACADA GRAN SONA. É O ENCARGADO
DE INTRODUCIR OS TIPOS ICONOGRÁFICOS:
É O 1º EN FIXAR O TIPO ICONOGRÁFICO DA
INMACULADA(como a descreben as Escrituras pero
substituíndo o dragón apocalíptico pola serpe. Mª nena
Sobre nubes coas mans no peito, túnica branca e
manto azul) TAMÉN A VIRXE DO CARME, A
DOOROSA, PIEDADE, SANTA TAREIXA E CRISTO
XACENTE.
GREGORIO FERNÁNDEZ

68. MONFORTE DE LEMOS
TRATAMENTO DOS PANOS MOI PARTICULAR
CON TEA ACARTONADA E QUE PROVOCA
PREGAMENTOS ARESTADOS QUE PERMITE MÁIS
XOGOS LUNÍNICOS.
O TRATAMENTO ANATÓMICO É EXCEPCIONAL E NOS
SEUS CRISTOS AMOSA A SÚA MAESTRÍA NO TRATAMENTO DOS NÚS.

69. ATA BEN ENTRADO O S XVIII TODA A IMAXINERÍA CASTELÁ XIRA EN TORNO
Ó SEU LEGADO.

71. ESCOLA ANDALUZA
MARTÍNEZ MONTAÑÉS
Establecido en Sevilla
é o creador dos tipos
Iconográficos que logo
Crearán escola: santos
Como S Ignacio e S Fran-
Cisco Xabier. Nas súas
Inmaculadas aparece unha
Iconografía distinta á de
Castela: Mª co manto tercia-
Do sobre o corpo

72. S FRANCISCO DE BORJA
S IGNACIO

74. S XOAN BAUTISTA

75. PEDRO MENA

77. ALONSO CANO

78. SALZILLO

79. PINTURA
 Debido ó independente desenvolvemento das escolas pictóricas non son
moitas as notas comúns que caracterizan á pintura barroca; subliñamos
as seguintes:
 - Realismo. búscanse os modelos da natureza, sen idealización,
preocupación po la representación do estado psicolóxico , dos
sentimentos(dor,alegría), etc.
- Predominio da cor sobre o debuxo. Nos grandes maestros as
manchas
son as definidoras das formas (Velázquez ou Rembrandt).
pintan as cousas como se ven , con manchas de cor e luz,
perdiéndose os detalles e co contorno non precisado.
-Profundidade continua . Total sensación tridimensional, os
procedementos empregados poden ser líñas converxentes, series de escorzos,
un primeiro termo desmesurado, un primeiro termo oscuro, xogos de luces,
plasmación de efectos atmosféricos

80. - Hexemonía da luz . O barroco é o arte de plasmar pictóricamente a luz e
en correlación, a sombra xoga un papel ata entón inédito, sobretodo no
Tenebrismo.
- Libertade na composición , é dicir composición asimétrica . A
tendencia a colocar a figura principal no medio e a pintar dous metades de
teas semellantes (simetría) pérdese,
da mesma maneira que se denega a malla de horizontais
e verticais da arte clásica (composición tectónica).
Prefieren todo aquelo que mostre desequilibrio ou
suxira que a escena continúa más alá dos límites
do marco.
Esta composición atectónica conséguese mediante
as líñas diagonais que substitúen ás composicións
piramidais

81. reocupación por plasmar o movemento . a pintura barroca é a pintura da vida
ésta no pode representarse baixo formas estáticas, as figuras son inestables
sta
s escorzos e ondulacións multiplícanse.
veces este movemento non existe e o exceso de quietude débese relacionar
desexo de vincular a obra coa trascendencia relixiosa.
écnicas. a importancia da cor e o desexo de mostralo
n toda a súa brillantez fai
ue se abandone o temple e xeneralízase o óleo e
emprego do lienzo, as veces de grandes
oporcións e a pintura sobre táboa case
abandoa. A técnica do fresco segue utilizada
ra a pintura decorativa das paredes.

82. Temas . Aquí é onde a multiplicidade de escolas provoca unha absoluta variedade
nos temas.
- En cuanto ós temas relixiosos abundan as representaciones da Virxe,
como Inmaculada Concepción, Piedade, os pasaxes evanxélicos máis relevantes,
os sacramentos (en especial a penitencia e a eucaristía),
series sobre a vida dos santos e as súas experiencias relixiosas, a visión da morte
.
- O desnudo é proscrito das representacións relixiosas, persistindo nas alegorías e
mitoloxías. A fábula pagana cultivarase en Francia e Flandes.
- os holandeses destacarán no retrato de grupo e a paisaxe convirtense en xénero
independente e dentro del temas especiais
como, escenas realistas
( de interiores e da vida cotidiana), marinas,
batallas navais, etc.
-Tamén se desenvolve o bodegón, os de
naturezas mortas

83. ORRENTE NATURALISTA (Caravaggio)
ilización de modelos reais, ITALIA
neralmente de personas de aspecto rústico
presentación do deforme e a dor
portancia do claroscuro, tenebrismo Pintura decorativa:
mprego da luz artificial e intencionada As paredes e teitos das igrexas e pazos
ara resaltar as formas máis significativas cóbrense de pinturas, impulsadas polas
amatismo e violencia Igrexas e a Aristocracia, coa finalidade
cnica de óleo sobre lenzo de impresionar ó espectador, convencéndoo
da grandiosidade, veracidade e lexitimidade
do poder que representa.
CORRENTE CLASICISTA (Carraci) As características fundamentais desta
Reacción contra os excesos manieristas corrente son:
Representación dunha realidade idealizada Decoración de bóvedas e muros.
Colorido de influencia veneciana Perspectivas ilusionistas e escenográficas
integradas na arquitectura.
Temas populares e relixiosos,
pinturas mitolóxicas,
Movemento de figuras en voo en ceos abertos.
Composicións ordenadas e elegantes
de herdanza renacentista Ilusionismo e teatralidade.
Emprego da técnica do fresco
Gran riqueza cromática.

84. CARAVAGGIO: A TENDENCIA Ó REALISMO
INICIA A VOLTA CARA O MUNDO REAL FRONTE ÓS
MANIERISTAS, NON SÓ NOS TEMAS TAMÉN O
TRATAMENTO QUE LLES DÁ.
ESA VOLTA A REALIDADE LEVA A QUE VALORE
IGUAL A FIGURA E OS ELEMENTOS COTIÁS
E A ESTIMULAR A INCIDENCIA DA LUZ COMO ELEMENTO QUE CONDICIONA
E CAMBIA A REALIDADE QUE NOS RODEA
E A COLLER MODELOS DO POBO.
POBO

85. BACO. 1597 BACO. 1593 NENO CON FROITAS
1593
1
5
9
3
1598- 99

86. 1595
ÉXTASE DE S FRANCISCO
1598
STA CATALINA

87. •TEMA TRATADO DENDE UNHA PERSPECTIVA REALISTA: SORPRESA DO DISCÍPULO
•AS PERSONAXES SON FIGURAS REAIS
•A DISPOSICIÓN DAS FIGURAS OBRIGA Ó ESPECTADOR A PERCORRER TODA A
COMPOSICIÓN (COMPOSICIÓN DISPERSA DUPLICANDO O CENTRO DE ATENCIÓN
PRESENTANDO DOUS NÚCLEOS PRINCPAIS)
INCREDULIDADE DE SANTO TOMÁS

88. •DETALLISMO Ó TRATAR OS TEMAS
COTIÁS (MANTEL, ALIMENTOS)
•TEMA RELIXIOSO APARENTEMENTE COTIDIANA
COMA CADRO DE XÉNERO, ACERCANDO O TEMA
ÓS FIEIS, DESACRALIZANDO O TEMA SEN
IDEALIZAR. PERO AMOSA UN REALISMO
“TEATRALIZADO”, DANDO GRAN VALOR ÓS
XESTOS E UNHA LUZ ARTIFICIAL PARA
AUMENTAR A FORZA EXPRESIVA
1597
CEA DE EMAÚS

89. JUDITH E HILOFERNES
1598
•O MÁIS CARACTERÍSTICO É O SEU
TRATAMENTO DA LUZ: TENEBRISMO
LUZ QUE MARCA UNHA CLARA DIFERENCIA
ENTRE AS PARTES
ILUMINADAS E AS QUE ESTÁN EN PENUMBRA.

90. SACRIFICIO DE ISAAC
1590
TENEBRISMO: REPRESENTA A
ESCEA SOBRE FONDO OSCURO
DESTACADOS CUNHA LUZ DIRIXIDA
E VIOLENTA, COMA SE FOSE UN FOCO
DE TEATRO QUE DESTACA OS
OBXETOS E OS TRAE Ó 1º PLANO.

91. S JUAN BAUTISTA
1600
COROACIÓN DE ESPIÑAS. 1608

92. CONVERSIÓN CRUCIFIXIÓN
S PABLO 1600- 1 S PEDRO.

93. ¿AUTORRETRATO?
DAVID E GOLIATH
•GAMA DE CORES MARRÓNS, OCRES
VERMELLAS, CORES CÁLIDAS QUE SERÁN
TÍPICAS DA PINTURA REALISTA E QUE
VEN CONDICIONADA POLA EXTRACCIÓN
SOCIAL DOS MODELOS
S XERÓNIMO
S MATEO E O ANXO

94. SALOMÉ COA
CABEZA DO
BAUTISTA. 1607
FLAXELACIÓN
1606

95. VOCACIÓN DE S MATEO
1599-1600
TEMA: ENTRA CRISTO CON
S PEDRO E SINALA A S MATEO
QUE RECOLLE O XESTO SOR-
PRENDIDO.
COMPOSICIÓN: HORIZONTAL,
ESTÁTICA, CADRO SOBRIO,
DE POUCAS PERSONAXES,
CON FONDO NEUTRO,
COA LUZ COMO
PROTAGONISTA DOTANDO DE
DRAMATISMO Á ESCEA.
2 FOCOS: DTA RESALTA
CRISTO E O RELACIONA CON
S MATEO (ILUMINACIÓN SELEC
TIVA)

96. NAS OBRAS DE TIPO RELIXIOSO
É CONSIDERADO UN PINTOR
CONTRARREFORMISTA A PESAR
DALGUNHAS DAS SÚAS TRANS-
GRESIÓNS Á MORAL CRISTIANA (VUL-
GARIDADE DOS MODELOS)
ABANDOA A ARTE CONCEPTUAL E
ARISTOCRÁTICA DAS CLASES ALTAS
DE FINAIS DO XVI CARA TEMAS MÁIS
COMPRENSIBLES PARA O POBO E ASÍ
ACHEGAR A RELIXIÓN Á REALIDADE
ENTERRO DE CRISTO
1604

97. DESPOSÚE A ESCEA
DE CARÁCTER SAGRADO E REPRESENTA
A CRÚA REALIDADE DA MORTE DUN SER
QUERIDO.
O TRATAMENTO CHEGA A ESCANDALIZAR
CANDO CORRE O RUMOR DE QUE TOMA DE
MODELO A UNHA MULLER AFOGADA NO RÍO
MORTE DA VIRXE
1605

98. A CORRENTE CLASICISTA
ANNÍBAL CARRACCI
OS CARRACCI

99. ANIBAL CARRACCI

100. A CORRENTE DECORATIVA TRIUNFAL E GRANDIOSA
ANDREA DEL POZZO PIETRO DA CORTONA

101. LUCA GIORDANO

102. FRANCIA
POUSSIN
DENTRO DA CORRENTE CLASICISTA

103. CORRENTE NATURISTA
S XOSÉ CARPINTEIRO
DE LA TOUR
1642

104. FLANDES
EXEMPLO DE PINTURA
DENTRO DAS MONARQUÍAS
CATÓLICAS, CUNHA ARISTOCRACIA
CLIENTE DE RUBENS OU VAN DYCK
•Dinamismo e vitalidade.
•Composicións abertas e predominio
das
líñas diagonais e curvas.
•Rico colorido de influencia
veneciana.
•Pincelada solta e rápida.
VAN DYCK
•Sensualidade e voluptuosidade.
•Predominio do desnudo feminino e
das formas grosas femininas.
•

105. BODEGÓN: Xénero
pictórico que representa
seres inanimados (animais
mortos, vexetais, cousas).
Tamén se coñece como
"natureza morta".

106. RUBENS OBRA AMPLÍSIMA POLO ÉXITO EN VIDA E GRAN Nº
DE COLABORADORES ESPECIALIZADOS EN PARTES
DETERMINADAS, ESO PERMITE USAR UN DOS
RECURSOS MÁIS DIFUNDIDOS NO BARROCO: O
EMPREGO DE CARTÓNS, QUE PERMITE REPETIR
COMPOSICIÓNS CAMBIANDO SÓ OS PERSONAXES.
ELENA FOURMENT
A SÚA MULLER
ISABEL BRANDT

107. RA DAR BOATO Á MONARQUÍA
NOBREZA, COMO NA SERIE ADICADA A
DE MEDICI, A MITOLOXÍA SERVE DE FONDO
RA ENSALZAR AS SÚAS EXCELENCIAS
ON CADROS PROPAGANDÍSTICOS ONDE
MPREGA UNHA PALETA AMPLA CO
REDOMINIO DE CORES VIVAS, CONDICIONADAS
LA SUNTUOSIDADE DAS VESTIDURAS DESTE
RUPO SOCIAL
Mª de Medici. 1626

108. MARÍA DE MÉDICI
Duque de Lerma

109. MESTRE DO DEBUXO E A COR
MOI INFLUIDO POLA PINTURA
VENECIANA E POLA OBRA
DE MIGUEL ANXO.
GUSTA DOS GRANDES VOLUMES,
VIOLENTOS ESCORZOS E DOMINIO
DA COR.
OS CATRO CONTINENTES
CATRO CONTINENTES
MERCURIO E ARGOS

110. AS TRES GRACIAS
RUBENS. 1639
RAPTO DAS FILLAS
DE LEUCIPO

111. CANDO SE TRATA DE GRANDES COMPOSICIÓNS APARECE O
CARÁCTER TEATRAL CON TENDENCIA Ó DRAMATISMO E TODA A
EXUBERANCIA DO BARROCO, UNHA RIQUEZA QUE CONTRASTA
COA ESCOLA HOLANDESA DE COMPOSICIÓNS SINXELAS E PALETA
RESTRINXIDA.
ESO SÍ, MESMOS IDEAIS: MOVEMENTO, VITALIDADE E
TRATAMENTO DOS TEMAS CON PREOCUPACIÓN POLOS EFECTOS
LUMÍNICOS.
NATIVIDADE

112. PINTOR DA CONTRARREFORMA:
PERSUADIR SENSORIALMENTE
PINTURA DO BARROCO EXUBERANTE,
DECORATIVO E TEATRAL . ESTILO
POMPOSO E EFECTISTA CHEO DE
DINAMISMO E VITALIDADE.

113. Triunfo da Eucaristía
1626

114. PROPAGANDA DA FE
A TRAVÉS DE EFECTOS
ELOCUENTES, ESPECTA-
CULARES MÁIS QUE A
ESPIRITUALIDADE
ÍNTIMA E A MULTITUDE
MÁIS QUE O FIEL AÍLLADO,
CAPTA A TRAVÉS DOS
SENTIDOS MÁIS QUE A
REFLEXIÓN.
COMPOSICIÓN DINÁMICA,
ESPACIO ABERTO,
COMPOSICIÓN EN
DIAGONAL (ASPA)
ESTAS LIÑAS ESTÁN ONDE QUERE CENTRAR
ATENCIÓN: CENTRO CRISTO O RESTO
ORGANÍZANSE Ó REDOR
DESCENDEMENTO
1612

115. PREDOMONIO DAS CURVAS TAMEN DA DINAMISMO, TODAS
CONFLÚEN EN
CRISTO (COSTADO SANGRANTE)
EVITA FRONTALIDADE PARA EVITAR EQUILIBRIO E SIMETRÍA.
TAMÉN AXUDA Ó MOVEMENTO A DIRECCIÓN DA LUZ (DIAGONAL
E O REPARTO DA COR (CONTRASTE MARCO PARA A PALIDEZ DE
CRISTO QUE SOBRESAE DO SUDARIO BRANCO)
VISIÓN PICTÓRICA, NON LIÑAL, PRIMAN AS MASAS
NON OS CONTORNOS,
AS MANCHAS DE COR AVANZAN E RETROCEDEN
UNIDADE DO CONXUNTO: IMPORTANCIA DO EFECTO
GLOBAL, INTERRELACIÓN DE COR, LUZ,
COMPOSICIÓN

116. EFECTO TEATRAL: POSTURAS FORZADAS, IMPORTANCIA DOS
XESTOS (MANS) E ROUPAXES FLOTANTES

118. ELEVACIÓN DE CRISTO

119. H
O
L
A
N
•
DFLORECE UNHA IMPORTANTE BURGUESÍA
PRINCIPAL CLIENTE (INSTITUCIÓNS, FOGAR)
A
•MAIOR INTENSIDADE DE DÚAS
CARACTERÍSTICAS
DO BARROCO: REALISMO E TEMAS COTIÁNS
VERMEER
•O PRINCIPAL TRIUNFO SOCIAL ACÁDASE A
TRAVÉS DO TRABALLO E O DIÑEIRO: OS BODEGÓNS
MOSTRAN A ABUNDANCIA ECONÓMICA (EXUBERANCIA
DE VIANDAS DE TODO TIPO).
•AS PAISAXES SON O TEMA POR EXCELENCIA
•OS RETRATOS INDIVIDUAIS OU DE GRUPO (DOELEN= GREMIAL)

120. RÚA DE DELFT
1558
VISTA DE DELFT
1661
VERMEER DE DELFT

121. É NESTA ESCOLA ONDE MÁIS SE DESENVOLVEN OS
CADROS DE XÉNERO, COS DIFERENTES GRUPOS SOCIAIS
NAS SÚAS ACTIVIDADES COMO TEMA.
LEITEIRA
1660

122. A MOZA DA PERLA
O XEÓGRAFO
1668

123. FRANK HALS
1630

125. Rembrandt
ncia de Caravaggio no realismo e na utilización da luz.
go do claroscuro que se degrada en douradas penumbras.
en valor simbólico e psicolóxico, á vez que formal.
ación de formas suxeridas por manchas densas e amplas.
ada solta e de grandes e espesos empastes.
mo impregnado de idealismo e espiritualidade.
pación por captar a psicoloxía do retratado, o seu estado anímico.
ariedade de temas: relixioso, mitolóxico, retratos, retratos colectivos, bodegóns, pa

126. 1654
BETSABÉ NO BAÑO
ARCÁNXEL RAFAEL
1637

127. CEA DE EMAÚS
CRUCIFIXIÓN
1631

128. DÁNAE
1636

129. PAISAXE
1650
BOI
1655

130. PREOCÚPANLLE OS EFECTOS
LUMÍNICOS QUE RECORDAN
A CARAVAGGIO PERO É UNHA
LUZ SUAVE QUE PERMITE
PERCIBIR AS FORMAS QUE SE
AGACHAN NA PENUMBRA.
O FEITO PRINCIPAL APARECE
DESTACADO CUNHA LUZ MÁIS
CLARA.
A LUZ É CÁLIDA COMO A GAMA
DE CORES, É UN MESTRE DA
GRADACIÓN TONAL CUNHA AMPLA
GAMA DENTRO DA PALETA DE OCRE
MARRÓNS E TOSTADOS.
VIRTUOSO NA REPRESENTACIÓNS
DAS CALIADES DOS MATERIAIS.
REMBRANDT E
SASKIA. 1635

131. A NOIVA XUDEA
1667
Saskia

132. MULLER BAÑÁNDOSE 1641
1655

133. LECCIÓN DE ANATOMÍA. 1632

134. O QUE LLE DEU SONA FOI A SÚA
MAESTRÍA NOS RETRATOS DE GRUPO
(DOELEN: DUNHA AGRUPACIÓN)
PERFECTA CAPTACIÓN PSICOLÓXICA
DOS RETRATADOS (COUSA QUE NON
CONSEGUIU RUBENS)
OS DOELEN SON A AUTOAFIRMACIÓN
DA BURGUESÍA´, QUEREN SER
REPRESENTADOS NON COMA NOBRE
QUE APARENTABAN O QUE NON ERAN
SENON COMO HOMES NORMAIS.
1638
SÍNDICOS. 1662

135. RONDA DE NOITE. 1642
RETRATO COLECTIVO
GRUPO SORPRENDIDO COMO
CÁMARA FOTOGRÁFICA.
COMPOSICIÓN MOI VIVA, CADA
FIGURA DISTINTO PLANO E
ACTITUDE.
LUZ CONFIGURA O ESPACIO
GRACIAS ÓS CONTRASTES
LUZ-SOMBRA APLICANDO
O CONTRASTE DE CARAVAGGIO
PERO O SUPERA Ó CONVERTER
O CLAROSCURO NUN MEDIO DE
EXPRESIÓN PARA COMPOÑER
CADRO.
UZ É PROTAGONISTA CONFIGURANDO OS VOLUMES E DISOLVENDO OS
NTORNOS. Non gozou do favor do público por esa búsqueda persoal que é a que o
áis grande da pintura holandesa.

136. ESPAÑA
• É AQUÍ ONDE A TEMÁTICA CONTRARREFORMISTA ATOPA AS SÚAS
OBRAS MÁIS SENLLEIRAS. COMO A ESCULTURA CENTRADA NA
TEMÁTICA RELIXIOSA
• OS MELLORES PINTORES NA ESCOLA ANDALUZA, FORTEMENTE
INFLUIDOS POLO TRATAMENTO DA LUZ CARAVAGGIESCA.
INÍCIANSE NO TENEBRISMO PARA EVOLUCIONAR CARA UNHA
LUZ PECULIAR
• TRATAMENTO DAS COMPOSICIÓNS: FAN PRIMAR A ESCENA PRINCIPAL
E AÍNDA QUE OS ELEMENTOS ACCESORIOS SON TRATADOS CON
MINUCIOSIDADE NON SON ABUNDANTES.
• ÁS VECES O TRATAMENTO DAS FIGURAS É CASE ESCULTÓRICO POIS
ENCHEN TODO O ESPACIO MENTRAS O RESTO DÉIXASE NA ESCURIDADE

137. •INTERÉS POR PLASMAR O SENTIMENTO INTERIOR DO PERSONAXE
•O GUSTO POLO REAL E A BUSCA DE MODELOS REAIS QUE
CARAVAGGIO IMPÓN EN ITALIA É SEGUIDO NA PINTURA HISPANA.
OS BODEGÓNS E OS DETALLES COTIÁNS APARECEN, SE SON
NECESARIOS (EX. ATRIBUTOS DUN SANTO) PERO NUNCA
INTENTANDO DISTRAER A ATENCIÓN DO TEMA PRINCIPAL.

138. ZURBARÁN
É O PROTOTIPO DA TEMÁTICA
RELIXIOSA, SOBRETODO DOS
CICLOS DA PINTURA
MONÁSTICA ENCARGADA
POLAS DIFERENTES ORDES, DE
AHÍ O ALCUME “PINTOR DE
FRADES”
EN TÓDALAS SERIES REVÉLASE
COMO CONSUMADO
RETRATISTA, PERO OS
VERDADEIROS PROTAGONISTAS
S HUGO NO REFECTORIO. 1633 SON OS HÁBITOS BRANCOS.
MARCADA AUSTERIDADE COMPOSITIVA
OS PERSONAXES MÓVENSE NUN FONDO
CASE NEUTRO CON AUSENCIA TOTAL DE
ELEMENTOS ACCESORIOS.
PERFECTO DOMINIO DAS GRADACIÓNS CROMÁTICAS. DOMINA TANTO A COR
COMO A INCIDENCIA DA LUZ.

139. S SERAPIO
1628
S FRANCISCO 1639

140. 1629
APARICIÓN DE S PEDRO APÓSTOLO
A S PEDRO NOLASCO
1629. VISIÓN DE S PEDRO NOLASCO

141. STA MARGARIDA
STA CASILDA
1638-42
EMPREGA MODELOS REAIS, MESMO NA SERIE DE
SANTAS PINTADAS CASE TODAS PARA O HOSPITAL
DO SANGUE DE SEVILLA. RETRATOS TOMADOS DE CAMPESIÑAS
E MOZAS DA SOCIEDADE ANDALUZA

142. STA ÁGATA. 1633

143. TAMÉN CULTIVA OS BODEGÓNS
MOI AFASTADOS DOS
RECARGADOS DA PINTURA
FLAMENCA

144. RIBERA
NADO EN VALENCIA
VAISE CEDO A ITALIA
ONDE ESTARÁ MOI
INFLUENCIADO POR
CARAVAGGIO. ALÍ
FAI MOITOS ENCARGOS
PARA ESPAÑA A
TRAVÉS DOS QUE
INFLÚE NA PINTURA
ESPAÑOLA.
PARTE DO TENEBRISMO
S ANDRÉS E PONSE Ó SERVICIO DAS
1632 IDEAS DE TRENTO
ARQUÍMIDES. 1630

145. MARTIRIO S ANDRÉS. 1638 S ONOFRE. 1637

147. EXERCITOUSE NA PINTURA
DE XÉNERO,
SOBRETODO NA QUE
REPRESENTA
PATOLOXÍAS
ANATÓMICAS
MULLER BARBUDA. 1631

148. CRÚA REPRESENTACIÓN DUN
NENO MENDIGO
CUN MAGNÍFICO ESTUDIO
DO CONTRAPOSTO.
ABANDOA O TENEBRISMO INICIAL
POR UN
ESTILO PROPIO MARCADO
POLA LUMINOSIDADE.
O PATIZAMBO.1641

149. Este cadro, coñecido
popularmente como
“o Martirio de
ACLARA O CEO DESPRÉNDENDOSE
San Bartolomé", DO TENEBRISMO
apostol, que según
a tradición
foi desollado vivo.
Realmente representa
o martirio de San Felipe,
santo preferido
de Felipe IV e que foi
crucificado atado
con cordas.
A pintura parece que puido
ser un encargo do Monarca.
É, sen dúbida,
un dos cadros nos
que o artista máis
se esmerou. MARTIRIO S FELIPE
1639

150. A riqueza de cores,
o magnífico
desnudo do Santo,
os "protagosnistas
secundaros"
entre os que destaca
a figura da nai co seu
fillo, fan desta obra
o mellor exemplo da
madurez do artista.
Ribera describe o
momento
de antes da tortura:
o corpo do Santo
curvado
é elevado, mentres coa
mirada busca a
Salvación
con emoción divina e
humana.

151. MURILLO
É O PINTOR DOS GRUPOS MARXINADOS
CADROS DE XÉNERO (VIDA COTIÁ), DE
ÉXITO AQUÍ E NO ESTRANXEIRO,
QUE SABE TRASVASAR A
TEMAS RELIXIOSOS
É QUEN NO SEU MOMENTO ACADA MÁIS
DIFUSIÓN FORA DE ESPAÑA PARA TEMAS
RELIXIOSOS, PARA OS OUTROS RECURRÍASE
A ARTISTAS FORÁNEOS (ASÍ OCORRE COS
AUSTRIAS, SENDO O PREDILECTO RUBENS)

152. MPREGO DE MODELOS DE BAIXA EXTRACCIÓN SOCIAL LÉVAO Ó USO DUNH
ETA EN QUE PEDOMINAN OS TONS MARRÓNS E OCRES. EMPORISO, NOS
AS RELIXIOSOS APARECEN TONS PASTEL
1645

153. 1670
VELLA DESPIOLLANDO A UN NENO

154. NENOS DA CONCHA
1670
SAGRADA FAMILIA
DO PAXARIÑO. 1650

155. CORES PASTEL
SOBRETODO PARA OS
TEMAS DE MARÍA E
O NENO.
ANUNCIACIÓN

156. INMACULADA.

158. 1670 IN ICTU OCULI
FINIS GLORIAE MUNDI
VALDÉS LEAL

159. Rococó
Watteau

160. Boucher

161. Fragonard