sgk işveren ve denemen uygulamaları

1. İşverenler Prim Daire Başkanlığıİşverenler Prim Daire Başkanlığı
mevzuatı kapsamında 5510 sayılımevzuatı kapsamında 5510 sayılı
Sosyal Sigortalar ve Genel SağlıkSosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortasının uygulanmasıSigortasının uygulanması
( 4-1/a kapsamındaki sigortalılar( 4-1/a kapsamındaki sigortalılar
bakımından)bakımından)

2. 22
İşveren, İşveren Vekili, Geçici İş İlişkisiİşveren, İşveren Vekili, Geçici İş İlişkisi
Kurulan İşveren ve Alt İşverenKurulan İşveren ve Alt İşveren
 5510 sayılı Kanunun 12. maddesine göre Kanunun 4 üncü maddesinin birinci5510 sayılı Kanunun 12. maddesine göre Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçekfıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek
veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işverendir.veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işverendir.
 İşveren adına ve hesabına, işin veya görülen hizmetin bütününün yönetimİşveren adına ve hesabına, işin veya görülen hizmetin bütününün yönetim
görevini yapan kimse işveren vekilidir. Bu Kanunda geçen işveren tanımlamasıgörevini yapan kimse işveren vekilidir. Bu Kanunda geçen işveren tanımlaması
işveren vekilini de kapsamaktadır.işveren vekilini de kapsamaktadır.
 İşveren vekili ve 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen geçici iş ilişkisi kurulanİşveren vekili ve 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen geçici iş ilişkisi kurulan
işveren, bu Kanundaki yükümlülüklerden dolayı asıl işverenle birlikteişveren, bu Kanundaki yükümlülüklerden dolayı asıl işverenle birlikte
sorumludur.sorumludur.
 Asıl işverenin, alt işvereninin ve geçici iş ilişkisi çerçeveside devretmiş olduğuAsıl işverenin, alt işvereninin ve geçici iş ilişkisi çerçeveside devretmiş olduğu
sigortalılarını çalıştıran işverenlerin bu kanun karşısındaki yükümlülüklerisigortalılarını çalıştıran işverenlerin bu kanun karşısındaki yükümlülükleri
bakımından sorumluluğu devam etmektedir.bakımından sorumluluğu devam etmektedir.
 5510 sayılı kanuna göre yükümlülükleri yerine getirmekle mükellef olanlar5510 sayılı kanuna göre yükümlülükleri yerine getirmekle mükellef olanlar
bakımından özellik arz etmesi nedeniyle işverenlik tanımına göre;bakımından özellik arz etmesi nedeniyle işverenlik tanımına göre;
 İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları veİşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve
yönetim kurullarına seçilenler hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilenyönetim kurullarına seçilenler hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen
yükümlülükleri, bunların görevlerini yaptıkları işçi sendikaları veyükümlülükleri, bunların görevlerini yaptıkları işçi sendikaları ve
konfederasyonları veya işverenleri tarafından,konfederasyonları veya işverenleri tarafından,
 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tâbi olanlar (kamu görevlileri)4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tâbi olanlar (kamu görevlileri)
hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunları çalıştıranhakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri, bunları çalıştıran
kamu idareleri veya eğitim gördükleri okullar tarafından,kamu idareleri veya eğitim gördükleri okullar tarafından,

3. 33
 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre
çalıştırılanlar hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri,çalıştırılanlar hakkında, işverenlerin bu Kanunda belirtilen yükümlülükleri,
bunları çalıştırmaya yetkili makam tarafından ,bunları çalıştırmaya yetkili makam tarafından ,
 yerine getirilir.yerine getirilir.
 Ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye veCeza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve
benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların işvereni, Ceza İnfazbenzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların işvereni, Ceza İnfaz
Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, işveren vekilleri ise Ceza İnfazKurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, işveren vekilleri ise Ceza İnfaz
Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun sorumlu müdür ve amirleridir.Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun sorumlu müdür ve amirleridir.
 Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işteBir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte
veya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiğiveya bir işin bölüm veya eklentilerinde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği
sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. Sigortalılar, üçüncü birsigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. Sigortalılar, üçüncü bir
kişinin (alt işverenin) aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalarkişinin (alt işverenin) aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar
dahi, asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı altdahi, asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt
işveren ile birlikte sorumludur.işveren ile birlikte sorumludur.
 Asıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran alt işverenler, buAsıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran alt işverenler, bu
işlerinden dolayı Kuruma işyeri bildirgesi vermemektedirler. Bu kişiler,işlerinden dolayı Kuruma işyeri bildirgesi vermemektedirler. Bu kişiler,
çalıştırdıkları sigortalıları, asıl işverenle yapmış oldukları sözleşmenin Kurumaçalıştırdıkları sigortalıları, asıl işverenle yapmış oldukları sözleşmenin Kuruma
ibraz edilmesi kaydıyla asıl işveren adına tescil edilmiş olan işyerindenibraz edilmesi kaydıyla asıl işveren adına tescil edilmiş olan işyerinden
alacakları numara ile Kuruma bildirmektedirler.alacakları numara ile Kuruma bildirmektedirler.
 Sigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren adına işyeri dosyasıSigortalıyı geçici iş ilişkisi çerçevesinde devralan işveren adına işyeri dosyası
açılmamakta; ancak sigortalıyı devralan işveren, devraldığı sigortalıyıaçılmamakta; ancak sigortalıyı devralan işveren, devraldığı sigortalıyı
çalıştırmaya başlamadan önce, sigortalısını devir aldığı işverenle yapmış olduğuçalıştırmaya başlamadan önce, sigortalısını devir aldığı işverenle yapmış olduğu
sözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla, müteselsilen sorumlu olduğusözleşmeyi Kuruma ibraz etmesi kaydıyla, müteselsilen sorumlu olduğu
yükümlülüklerini, tıpkı alt işverenlerde olduğu gibi sigortalısını devir aldığıyükümlülüklerini, tıpkı alt işverenlerde olduğu gibi sigortalısını devir aldığı
işverene ait işyeri sicil numarası üzerinden Kurumca kendisine verilecek özel birişverene ait işyeri sicil numarası üzerinden Kurumca kendisine verilecek özel bir
numara ile yerine getirebilmektedir.numara ile yerine getirebilmektedir.

4.  Aile hekimliği işyerlerinin tescili;Aile hekimliği işyerlerinin tescili;
Aile hekimlerinin çalıştırmış olduğu sigortalılar aile hekimineAile hekimlerinin çalıştırmış olduğu sigortalılar aile hekimine
tabaen sigortalı olduklarından, aile hekimliği işyerlerinin ailetabaen sigortalı olduklarından, aile hekimliği işyerlerinin aile
hekimi adına tescil edilmesi,hekimi adına tescil edilmesi,
 Birden fazla aile hekiminin aynı işyerinde faaliyette bulunmalarıBirden fazla aile hekiminin aynı işyerinde faaliyette bulunmaları
durumunda ise, çalışan kişilerin her hekime hizmet verdiği başkadurumunda ise, çalışan kişilerin her hekime hizmet verdiği başka
bir ifade ile çalışanların hizmetlerinden tüm aile hekimlerininbir ifade ile çalışanların hizmetlerinden tüm aile hekimlerinin
yararlandığı dikkate alınarak aile hekimliği işyerinin tüm aileyararlandığı dikkate alınarak aile hekimliği işyerinin tüm aile
hekimleri adına yani tıpkı adi ortaklıklarda olduğu gibi (tümhekimleri adına yani tıpkı adi ortaklıklarda olduğu gibi (tüm
hekimlerin adına) tescil edilmesihekimlerin adına) tescil edilmesi
 Gerekmektedir.Gerekmektedir.
 ..Ancak unutulmaması gereken husus buradaki işyerinin adiAncak unutulmaması gereken husus buradaki işyerinin adi
ortaklık gibi tescil edilmiş olması, işyerinin adi ortaklık gibi işlemortaklık gibi tescil edilmiş olması, işyerinin adi ortaklık gibi işlem
göreceği anlamına gelmemesidir. Çünkü bu durumda aile hekimlerigöreceği anlamına gelmemesidir. Çünkü bu durumda aile hekimleri
kendi iradeleri ile bir araya gelen ortak konumundakendi iradeleri ile bir araya gelen ortak konumunda
olmadıklarından yani Sağlık Bakanlığının ataması ile bir arayaolmadıklarından yani Sağlık Bakanlığının ataması ile bir araya
geldiklerinden Kanundaki yükümlülükler bakımından buradakigeldiklerinden Kanundaki yükümlülükler bakımından buradaki
ortaklığın adi ortaklıktaki usul ve esaslara göreortaklığın adi ortaklıktaki usul ve esaslara göre
değerlendirilmemesi gerekmektedir.değerlendirilmemesi gerekmektedir.
44

5.  Okul aile birliklerine ait işyerleri
Okul Aile Birliklerinin kurulmasını öngören ilgili kanun ve
yönetmelikte, birliklerin kamu hukuku tüzel kişiliği veya özel hukuk
tüzel kişilikleri olduğu yönünde bir ibare bulunmadığından
sözkonusu birliklerin tüzel kişilikleri bulunmamaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 12
nci maddesinde Kanunun 4 üncü maddesinin (a) ve (c) bentlerine
göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile
tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar işveren olarak
sayılmıştır. Dolayısıyla tüzel kişiliklerinin olmaması sigortalı
çalıştırmaya dolayısıyla işveren olmaya mani bir durum değildir.
Okul aile birliklerinin işyeri olmayı gerektiren yerleri kendilerinin
işletmeleri veya herhangi bir şekilde kendilerinin sigortalı
çalıştırmaları halinde, işverenin ilgili birlik, birlik yönetim kurulu
başkanının ise işveren vekili olarak değerlendirilmesi, aksi
durumda yani işyeri olmayı gerektiren yerlerin kiralama usulü ile
işlettirilmesi halinde ise işverenin, ilgili kira sözleşmesine taraf
olan kiracı kişi veya kuruluş olması gerekmektedir
55

6. Mümeyyiz Küçüklere Ait İşyerlerinin Tescili
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ;
10 uncu maddesinde, ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişinin fiil
ehliyetinin bulunduğu,
11 inci maddesinde ise, erginliğin on sekiz yaşın doldurulmasıyla başlayacağı, evlenmenin
kişiyi ergin kıldığı,
12 nci maddesinde de, on beş yaşını dolduran küçüğün kendi isteği ile velisinin rızasıyla
mahkemece ergin kılınabileceği
hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Anılan Kanunun;
 335 inci maddesinde, ergin olmayan çocuğun, ana ve babasının velâyeti altında
olduğu, yasal sebep olmadıkça velâyetin ana ve babadan alınamayacağı, hâkim vasi
atanmasına gerek görmedikçe, kısıtlanan ergin çocukların da ana ve babanın velâyeti altında
bulunacağı,
 336 ncı maddesinde, evlilik devam ettiği sürece ana ve babanın velâyeti birlikte
kullanacağı, ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hâli gerçekleşmişse hâkimin, velâyeti
eşlerden birine verebileceği,
 352 nci maddesinde de, ana ve babanın, velâyetleri devam ettiği sürece çocuğun
mallarını yönetme hakkına sahip ve bununla yükümlü oldukları,
hükümleri yer almıştır.
 Bu nedenle, işyeri bildirgesinde işveren olarak gösterilmek suretiyle adına işyeri
tescil ettirilmek istenen kişinin 18 yaş altında olması halinde 4721 sayılı Türk Medeni
Kanununun yukarıda bahsi geçen 335 inci maddesi gereğince ana ve babasının velayeti
altında bulunduğu, 352 nci maddesi uyarınca da, ana-babasının velayetleri devam ettiği
sürece çocuğun mallarını yönetme hakkına sahip oldukları ve bu sıfatları dolayısıyla gerekli
işlemleri yapabilecekleri dikkate alınarak, herhangi bir karışıklığa meydan verilmemesi
bakımından, işyerinin tesciline mesnet olan işyeri bildirgesinin işverene ait bölümlerinin “18
yaşından küçüğün adına velayeten (velayeti olan kişinin adı ve soyadı)” ibaresi ile
doldurularak imzalanmasını müteakip velinin işveren vekili sayılarak işyerinin tescil edilmesi
gerekmektedir.

66

7. 77
Maden ve Taş Ocağı İşyerlerinin Tescili
3213 sayılı Maden Kanunu, madenlerin aranmasını ve işletilmesini ilgili makamlardan
ruhsatname alma şartına bağlamıştır.
Maden kanununda belirtilen ruhsatnamelere istinaden maden aramak veya işletmek için
işyeri açan ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında
sigortalı çalıştıran kişiler işveren olacaklardır.
Ancak, uygulamada bazen ruhsatnamelerin veya bu ruhsatlara göre açılan arama ve
işletme işyerlerinin başkalarına çeşitli şekil ve şartlarla devredildiği veya kiralandığı görüldüğünden,
bu gibi durumda kimin işveren sayılacağı hususunda tereddütler yaşanmaktadır.
Maden Kanunu uyarınca maden ruhsatını alan gerçek veya tüzel kişinin ruhsat tesis edilen
husustaki işi 5510 sayılı kanunun 4/a bendi kapsamında işçi çalıştırarak fiilen kendisinin yapması
durumunda işyeri dosyası ruhsatı alan kişi adına açılarak 5510 sayılı kanunda belirtilen yükümlülükler
bu kişilerce yerine getirilecektir.
Ancak 3213 sayılı Kanun maden arama ruhsatının, ön işletme ruhsatı ve işletme ruhsatı
hakkının bazı şartlar yerine geldiği takdirde gerçek veya tüzel kişilere devrini mümkün görmektedir.Bu
bakımdan, anılan hükümlere göre adına arama veya işletme ruhsatı verilmiş, işyeri tescil edilmiş ve
Kurumda işveren olarak kayıtlı olan kişilerin bu haklarını başkalarına devrettikleri resmen tevsik ve
tespit olunduğu ve devralan kişilerin bu işyerinde sigortalı çalıştırdıkları beyan ve tespit edildiği
takdirde bu kişiler işveren olarak işlem göreceklerdir.
Sözkonusu ruhsatları uhdesine bulunduran kişiler, maden arama ve işletme sahalarını,
kendileri herhangi bir sigortalı çalıştırmaksızın başka özel veya tüzel kişilere (işletilmesinden elde
edilecek maden cevherinden ton başına belli bir hisse almak, veya belli bir nispette kâr almak,
rödavans gibi yol ve usullerle) devretmişlerse işyerini fiilen işleten ve sigortalı çalıştırdığını Kuruma
beyan eden kişiler işveren sıfatını haiz olacaklardır

8. 88
Maden işyerlerinin ruhsat sahipleri, maden işletmesini başkalarına
devretmiş olmakla beraber, Maden Kanunun ilgili i maddesi uyarınca madendeki
teknik faaliyetin tanzim ve kontrolünü kendi adına yürütmek üzere birtakım kişileri
hizmet akdi ile çalıştırıyorsa, bu takdirde bu işyerinin esas işvereni kendisi olacak,
fiilen işleten kişiler ise 5510 sayılı Kanunun 12 inci maddesi uyarınca alt işveren
addedileceklerdir. Ancak ruhsat sahibinin bu işler için çalıştırmış olduğu kişinin,
kendi nam ve hesabına çalışıyor olması( vergi mükellefi olup kendi bürosu olan
maden mühendisi olması gibi) halinde maden işyerini fiilen çalıştıran kişi işveren
olarak kabul edilmek suretiyle işlem yapılacaktır.
Maden işletmesini ruhsat sahibinden çeşitli şekillerde alıp çalıştıran
kişiler Kuruma kendi adına işyeri bildirgesi vermemiş ve madeni fiilen kimin
işlettiği muteber bir belge, sözleşme ile veya mahalli inceleme ile tespit
edilememiş ise, bu takdirde sigortalı çalıştırılan bu gibi işyerlerinin ruhsat sahibi
işveren olarak işlem görecektir.

9. 99
Buna göre yukarıda da açıklandığı üzere;
1- Maden arama ve işletme ruhsatına sahip olanlar, arama veya
işletme faaliyetini 5510 sayılı kanunun 4/a kapsamında sigortalı çalıştırmak
suretiyle yapması durumunda kendisi işveren olacak ve işyeri dosyası arama
veya işletme ruhsatı sahibi adına açılarak her turlu yükümlülükler ruhsat
sahibi (işveren) tarafından yerine getirilecektir.
2-Maden arama ve işletme ruhsatına sahip olanlar rödovans
sözleşmesi yapmış olmakla birlikte, maden sahasında bizzat kendileri
sigortalı çalıştırıyorlarsa, bu ruhsat sahipleri yine işveren olacak ve işyerleri
ruhsat sahibi olan bu kişiler adına tescil edilecek, rödovans sözleşmesi
uyarınca 4/a kapsamında sigortalı çalıştıran rödovansçı alt işveren olarak
ruhsat sahibinin adına açılmış/ açılacak olan işyeri dosyası üzerinden
yükümlülüklerini yerine getirecektir.
3- Maden arama ve işletme ruhsatına sahip olanlar, maden
sahasında kendileri faaliyet göstermeksizin (sigortalı çalıştırmaksızın), işin
tümünü rödovans sözleşmesi ile başka bir gerçek veya tüzel kişiye
vermişlerse bu defa, rödavans sözleşmesine istinaden işletmeyi fiilen yapan
ve sigortalı çalıştıran kişiler işveren olacaktır.

10.  İhale Konusu İşlerin Tesciliİhale Konusu İşlerin Tescili
 5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde belirtilen kurum ve5510 sayılı Kanunun 90 ıncı maddesinde belirtilen kurum ve
kuruluşlarca ihale suretiyle yaptırılan işleri üstlenen müteahhitkuruluşlarca ihale suretiyle yaptırılan işleri üstlenen müteahhit
adına işyeri dosyası açılmaktadır.adına işyeri dosyası açılmaktadır.
 ihale konusu işin «ihale konusu işin «konsorsiyumkonsorsiyum» şeklinde üstlenilmesi halinde,» şeklinde üstlenilmesi halinde,
konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilenkonsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen
istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrıistihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı
teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine,teminat verilmiş olması kaydıyla üstlenicilerin her birine,
verecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı işyeriverecekleri işyeri bildirgelerine istinaden Kurumca ayrı işyeri
dosyası tescil edilecektir.dosyası tescil edilecektir.
 İhale konusu işin «İhale konusu işin «iş ortaklığıiş ortaklığı» şeklinde üstlenilmesi durumunda» şeklinde üstlenilmesi durumunda
ise, iş ortaklığı adına tek işyeri dosyası açılacaktır.ise, iş ortaklığı adına tek işyeri dosyası açılacaktır.
 İhale konusu işlerde işin yüklenici tarafından tamamlanmayıp birİhale konusu işlerde işin yüklenici tarafından tamamlanmayıp bir
başka yüklenici tarafından tamamlanacak veya tamamlanmışbaşka yüklenici tarafından tamamlanacak veya tamamlanmış
olması durumunda her yüklenici adına ayrı ayrı işyeri dosyasıolması durumunda her yüklenici adına ayrı ayrı işyeri dosyası
açılması ve her yüklenicinin kendi dosyasındaki yükümlülüklerdenaçılması ve her yüklenicinin kendi dosyasındaki yükümlülüklerden
ayrı ayrı sorumlu olması gerektiği unutulmamalıdır.ayrı ayrı sorumlu olması gerektiği unutulmamalıdır.
1010

11. 1111
 Ulaştırma araçlarının tescili;Ulaştırma araçlarının tescili; Aynı işverene ait olup, aynı işkolundaAynı işverene ait olup, aynı işkolunda
bulunan birden çok kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçları içinbulunan birden çok kara veya deniz yahut hava ulaştırma araçları için
tek işyeri dosyası tescil edilecektir. Aynı işkolunda birden fazla nakiltek işyeri dosyası tescil edilecektir. Aynı işkolunda birden fazla nakil
aracı bulunan işverence nakil araçlarının kayıtlı olduğu ilgili idareyiaracı bulunan işverence nakil araçlarının kayıtlı olduğu ilgili idareyi
gösterir belge ibraz edilerek tek işyeri bildirgesi düzenlenecek ve işyeri,gösterir belge ibraz edilerek tek işyeri bildirgesi düzenlenecek ve işyeri,
idarenin bulunduğu bölgeyi içine alan Kurum ünitesince tescilidarenin bulunduğu bölgeyi içine alan Kurum ünitesince tescil
edilecektir.edilecektir.
 Noter işyerlerinin tescili;Noter işyerlerinin tescili; Adalet Bakanlığı tarafından atama suretiyleAdalet Bakanlığı tarafından atama suretiyle
görevlendirilen noterler için sigortalı vasfında birisini çalıştırmayagörevlendirilen noterler için sigortalı vasfında birisini çalıştırmaya
başladığında işyeri dosyası açılmaktadır. İşyerinin tescili bakımındanbaşladığında işyeri dosyası açılmaktadır. İşyerinin tescili bakımından
diger işverenler ve işyerleri bakımından ayrı bir özelliği olmayan noterdiger işverenler ve işyerleri bakımından ayrı bir özelliği olmayan noter
işyerlerinin noterin ölümü, emeklililiği, atanması veya başka bir nedenleişyerlerinin noterin ölümü, emeklililiği, atanması veya başka bir nedenle
boşalması halinde yerine Adalet Bakanlığı tarafından yeni bir noterboşalması halinde yerine Adalet Bakanlığı tarafından yeni bir noter
atandığı, dolayısıyla işlemin atama sonucunda gerçekleştiği dikkateatandığı, dolayısıyla işlemin atama sonucunda gerçekleştiği dikkate
alınarak noterliğe atanan yeni noter adına yeni bir işyeri dosyasıalınarak noterliğe atanan yeni noter adına yeni bir işyeri dosyası
açılması gerekmektedir.açılması gerekmektedir.

12. 1212
 Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerde Çalıştırılan SigortalılarSosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerde Çalıştırılan Sigortalılar
 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun mülga 86 ncı maddesi hükmü gereğince506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun mülga 86 ncı maddesi hükmü gereğince
Topluluk Sigortasına Tabi Olanlardan Kanunun yürürlük tarihinden önceTopluluk Sigortasına Tabi Olanlardan Kanunun yürürlük tarihinden önce
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenenuluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen
işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileriişverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
hakkında, kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükmü gereğincehakkında, kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi hükmü gereğince
1/10/2008 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası1/10/2008 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası
hükümleri zorunlu olarak uygulanmaktadır.hükümleri zorunlu olarak uygulanmaktadır.
 Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri hâlinde,Bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri hâlinde,
haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanmakta, bu kapsamda isteğehaklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanmakta, bu kapsamda isteğe
bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primibağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası primi
alınmamaktadır. Bu şekilde çalıştırılan sigortalıların yükümlülükleri işverenlerialınmamaktadır. Bu şekilde çalıştırılan sigortalıların yükümlülükleri işverenleri
tarafından işyeri merkezlerinin bulunduğu il/merkez müdürlüğünde işyeri dosyasıtarafından işyeri merkezlerinin bulunduğu il/merkez müdürlüğünde işyeri dosyası
açılmak suretiyle yerine getirilmektedir.açılmak suretiyle yerine getirilmektedir.
 Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenenUluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmayan ülkelerde iş üstlenen
işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ve emekliişverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ve emekli
aylığı alan Türk işçileri hakkında yurt içindeki uygulamadan farklı olarak emekliaylığı alan Türk işçileri hakkında yurt içindeki uygulamadan farklı olarak emekli
aylığı almıyorlarmış gibi uygulama yapıldığından, başka bir ifade ile sosyalaylığı almıyorlarmış gibi uygulama yapıldığından, başka bir ifade ile sosyal
güvenlik destek primine tabi tutulmadıklarından, yaşlılık aylığı alanların kanunungüvenlik destek primine tabi tutulmadıklarından, yaşlılık aylığı alanların kanunun
5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında çalıştırılmak üzere5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında çalıştırılmak üzere
yurtdışına götürülmeleri durumunda, aktif sigortalılarda olduğu gibi, bu kişilerleyurtdışına götürülmeleri durumunda, aktif sigortalılarda olduğu gibi, bu kişilerle
ilgili olarak kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleriilgili olarak kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri
uygulanmaktadır.uygulanmaktadır.

13.  İstisna akdi kapsamında Federal Almanya’da iş alan işverenlere ait
işyerlerinin tescili
 20 Aralık 1991 tarih ve 21087 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Almanya Federal
Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan Türk firmaları işçilerinin istisna
akdi çerçevesinde istihdamına ilişkin anlaşmayla ilgili olarak 12 Temmuz
1994 tarih ve 21988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğin yürürlükten
kaldırılmasına, uygulama usul ve esaslarının yeniden belirlenmesine ilişkin
tebliğ 23 Mayıs 1995 tarih, 22291 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
 Anılan anlaşma gereğince Türk işverenleri ile Almanya’da mukim firmalar
arasındaki ilişki istisna akdine, bu anlaşma çerçevesinde Almanya’da
çalıştırılan işçiler ile bunları Almanya’ya götüren Türk işverenler arasındaki
ilişki ise hizmet akdine dayanmaktadır.
 Bu nedenle Türk firmalarınca bu anlaşma uyarınca Almanya’ya götürülen
işçilerden dolayı firmaların Türkiye’de bulunan merkez işyerleri için
Almanya’daki işe uygun işkolu kodu ve tehlike sınıfı verilmek suretiyle
devamlı nitelikte olmak üzere işyeri dosyası açılarak sigortalıların tüm
sigorta işlemleri bu dosyalardan yürütülmektedir
1313

14. Libya’da iş alan Türk işverenlere ait işyerlerinin tescili
Türkiye cumhuriyeti ile Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi arasında 13/9/1984
tarihinde imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesi ile bu sözleşmenin uygulamasına ait idari
anlaşma 1/9/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu sözleşmenin yürürlük tarihi itibariyle
20/8/1976 tarihli eski sosyal güvenlik sözleşmesi yürürlükten kaldırılmıştır.
Yeni sözleşmenin yürürlüğe girmesi ile birlikte Libya’da iş yapmakta olan Türk işverenlerin
yanında çalışan Türk işçileri ile Türkiye’de iş iş yapmakta olan Libya’lı işverenlerin yanında
çalışan Libya’lı işçiler daimi işçi statüsünde sayılmış ve bu işçiler uzun vadeli sigorta kolları
(malüllük, yaşlılık ve ölüm) bakımından ana ülke, kısa vadeli sigorta kolları ( işkazaları ile
meslek hastalıkları ve analık) bakımından ise hem ana ülke hem de çalışılan ülke mevzuatına
tabi tutulmuşlardır.
Libya’da Libyalı işveren veya üçüncü bir ülke işvereni nezdinde çalışan Türk işçileri ile
Türkiye de Türk işveren veya ücüncü bir ülke işvereni nezdinde çalışan Libyalı işçiler geçici
işçi sayılmış ve bunlar çalıştıkları ülke mevzuatına tabi kılınmışlardır.
Libya’da iş yapmakta olan Türk işverenlerin yanında çalışan Türk işçiler daimi işçi olarak
kabul edilmiş ve bu işçiler Libya da çalıştıkları sürece Türkiye’de 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu kapsamına alınmış oldukları için, işyerlerinin tescili bakımından Libya’da iş
yapmakta olan Türk işverenlerin Türkiye’deki iş merkezlerinin bulunduğu ildeki Kurum
ünitesine işyerlerinin tescilini yaptıracakları, İşyerinin tescil işleminin yapılmasından sonra
Libya’da iş alan Türk işverenler hakkında Türkiye’de iş yapan diğer işverenler gibi sosyal
güvenlik kanunu hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.
1414

15. Yed-İ Emin ve Tasfiye Memurları
Yed-i Emin: Bir malın muhafazası veya idaresi adli mercilerce tayin suretiyle kendisine
verilen şahıs veya şahıslara,
Tasfiye Memuru: Bir mameleke (borç-alacak dahil) alacakların tahsili, borçların
ödenmesi ve bakiyenin müstehliklere (kullanıcılara) verilmesi işlerini yapmak üzere adli
mercilerce tayin edilen şahıs veya şahıslara denilmektedir.
a) Yed-i emin ve tasfiye memurları yargı kararı ile işveren adına hareket etmek üzere
atandıkları için, işveren vekili olarak kabulü edilmesi gerekmekle birlikte, yed-i emin ve
tasfiye memurları, görevlerini atamaya istinaden yerine getirdiklerinden, işverenin
serbest iradesi ile yapılmış bir görevlendirmede olmadığından işverenle aralarında hizmet
akdi ilişkisi doğmamaktadır.
b) Yed-i emin ve tasfiye memurlarının görevleri sırasında işyerinde sigortalı olmaları
gereken kişiler çalıştırıldığı takdirde, işyerinin sahibi olanlar adına tescilli bulunan veya
tescili sağlanacak işyeri dosyalarından çalıştırılan kişilerin bildirimlerinin yapılması
gerekmektedir.
Özelleştirme idaresince devredilen işyerlerini alanların tescili
 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamına alınan kurum ve
kuruluşlarda çalışan ve 4/a kapsamında sigortalı olan personelin çaışmış oldukları
işyerinin belirtilen kanunu istinaden özel sektöre kanunda öngörülen şekilde
devredilmesi halinde bir işverenden diğer işverene kendi istekleri ile 5510 sayılı
kanunda belirtildiği şekilde bir işyerinin devrinden bahsedilmesi kanunen mümkün
bulunmadığından, bu kabil işyerlerini devralan işverenler adına yeni bir işyeri dosyası
açılması gerekmektedir.
1515

16.  Ev hizmetlerinde çalışanlar
 5510 sayılı Kanunun sigortalı sayılmayanlara ilişkin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının ©
bendinde ücretle ve sürekli çalışanlar hariç olmak üzere ev hizmetlerinde çalışanlar
sigortalı sayılmadığından, bu ifadenin aksi düşünüldüğünde ev hizmetlerinde ücretle ve
sürekli olarak çalıştırılanların 5510 sayılı kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılmaları gerektiğinden bu kişileri çalıştıranlar işveren,
ikamet edilen yerler de (evler) işyeri olarak kabul edilecektir.
 Çalıştıranların (sigortalıların) Türk veya yabancı uyruklu olmaları bu kişileri
çalıştıranların işverenlik durumlarını değiştirmeyecektir.
 İş hanı ve Pasaj İşyerleri
 a-) Gerçek veya tüzel kişiliğe sahip şahıslar, sigortalı olması gereken temizlikçi, odacı,
bekçi, kaloriferci vs. gibi şahısları çalıştırdıkları takdirde işveren sayılacaklardır.
 b-) Tamamı bir kişiye ait olan ve kiracıların bulunduğu han ve pasajlarda, malik (mülk
sahibi) işveren sayılmayacak, sigortalı olması gereken çalışanları işe alan kiracılar,
işveren olarak kabul edilecektir.
 c-) İşhanı veya pasajın yönetimi (bekçi, odacı, temizlikçi, kaloriferci, v.s. gibi şahısların
çalıştırılması gibi işler için) malikler dışından (kiracılar dahil) atanan bir yönetici veya
müdüre verildiği takdirde, yöneticilik görevi yapan bu şahıslar işveren vekili konumunda
olacaklardır.
 Konut ( kapıcılık) İşyerleri
 a) 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununda, kat malikleri kurulunun tüzel kişiliğe haiz olduğu
yönünde bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle kat maliklerinin, adi ortaklıklarda
olduğu gibi her birinin işverenlik sıfatının olduğu kabul edilmelidir.
 b) Tamamı bir kişiye ait olan ve kiracıların ikamet ettiği apartmanlarda kapıcı ve
kaloriferci çalıştırılması durumunda, işveren, apartmanın maliki olmayıp, kiracılar
olacaktır.
 c) Tek mesken olarak kullanılan evlerde çalışanların işverenleri bunları çalıştıranlardır.
1616

17.  Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile staja tabi tutulan
öğrenciler ve kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler ait işyerlerinin tescili
 5510 sayılı kanunun 5 inci maddesinde 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim
Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler
hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta
iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile 2547 sayılı
Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan
öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük
prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve
meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bu bentte sayılanlar, 4. maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi
durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
 Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslek liselerinde
okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ve kısmi
zamanlı olarak üniversitelerde çalıştırılan öğrencilerin kanunun yukarıda belirtilen
hükümlere istinaden kısa vadeli sigorta kolları ve/ veya genel sağlık sigortası kollarına
tabi olmaları nedeniyle, bu kapsamda sigortalı olan öğrenciler için 5510 sayılı kanundan
doğan yükümlülüklerin eğitim gördükleri çıraklık eğitim merkezleri, okul müdürlükleri
veya üniversitelerce yerine getirilmesi gerektiğinden, çıraklık eğitim merkezleri, okul
müdürlükleri ve üniversitelerce işyeri dosyası açtırılmak suretiyle işlemlerin açtırılan bu
dosyalar üzerinden yerine getirilmesi gerekmektedir.
 Çıraklık eğitim merkezlerinde eğitim gören aday çırak ve çıraklar bakımından yada
işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler bakımından çıraklık eğitimi alınan veya
mesleki eğitim gördükleri konuların farklı olması durumunda 1/10/2008 tarihine kadar
işkazaları ile meslek hastalıkları sigorta priminin farklı olması nedeniyle her bir işe göre
ayrı ayrı işyeri dosyası açılmakta iken, 1/10/2008 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta
primi oranı %1 oranında sabit olduğundan görülen eğitimin gerektirdiği işkolu kodlarına
göre ayrı ayrı işyeri dosyası açılmasına gerek bulunmamaktadır.
1717

18. 1818
 Çeşitli kanunlardaki yükümlülüklerin yerine getirilebilmesiÇeşitli kanunlardaki yükümlülüklerin yerine getirilebilmesi
bakımından İş Kurumuna ait işyerlerinin tescilibakımından İş Kurumuna ait işyerlerinin tescili
 1-1-24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş
kaybı tazminatı alanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendikaybı tazminatı alanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalı ve genel sağlık sigortalısı sayılmaktadırlar. Ancak, bunlarkapsamında sigortalı ve genel sağlık sigortalısı sayılmaktadırlar. Ancak, bunlar
kısa vadeli sigorta kollarına tabi değildir. Kanun kapsamındaki yükümlülüklerinkısa vadeli sigorta kollarına tabi değildir. Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin
Kuruma karşı ne şekilde yerine getirileceği Kurum ile Türkiye İş KurumuKuruma karşı ne şekilde yerine getirileceği Kurum ile Türkiye İş Kurumu
arasında yapılan protokolle belirlenmiştir.arasında yapılan protokolle belirlenmiştir.
 2-2-Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen Türkiye İşKanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen Türkiye İş
Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirmeKurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme
eğitimine katılan kursiyerlerle ilgili olarak sigortalı ve işyeri tescili, primeğitimine katılan kursiyerlerle ilgili olarak sigortalı ve işyeri tescili, prim
belgelerinin verilmesi ve primlerin ödenmesi ile iş kazası ve meslek hastalıklarıbelgelerinin verilmesi ve primlerin ödenmesi ile iş kazası ve meslek hastalıkları
ile genel sağlık sigortası bildirimi gibi yükümlülüklere ilişkin usul ve esaslarile genel sağlık sigortası bildirimi gibi yükümlülüklere ilişkin usul ve esaslar
Kurum ile Türkiye İş Kurumu arasında yapılmış olan protokolle belirlenmiştir.Kurum ile Türkiye İş Kurumu arasında yapılmış olan protokolle belirlenmiştir.
 ¾-¾-Yine Türkiye İş Kurumundan işsizlik sigortası kapsamında işsizlik ödeneğiYine Türkiye İş Kurumundan işsizlik sigortası kapsamında işsizlik ödeneği
alanlar ile kısa çalışma ödeneği alanların işsizlik sigortası veya kısa çalışmaalanlar ile kısa çalışma ödeneği alanların işsizlik sigortası veya kısa çalışma
ödeneği almış oldukları sürede genel sağlık sigortalısı olmaları nedeniyle buödeneği almış oldukları sürede genel sağlık sigortalısı olmaları nedeniyle bu
dönemdeki genel sağlık sigortası primlerinin tahakkuk ve tahsili hususundadönemdeki genel sağlık sigortası primlerinin tahakkuk ve tahsili hususunda
yürütülecek işlemler Kurum ile Türkiye İş Kurumu arasında yapılan protokolleyürütülecek işlemler Kurum ile Türkiye İş Kurumu arasında yapılan protokolle
belirlenmiştir.belirlenmiştir.

19. 1919
5510 Sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a)5510 Sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a)
Bendi Kapsamında Sigortalı Çalıştıran İşyerlerinin TesciliBendi Kapsamında Sigortalı Çalıştıran İşyerlerinin Tescili
 İşyeri Bildirgesinin Verilmesi Gereken Süreİşyeri Bildirgesinin Verilmesi Gereken Süre
 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında sigortalı5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında sigortalı
çalıştıran işverenlerin, örneği SSİY ekinde bulunan işyeri bildirgesini, en geç sigortalı çalıştıran işverenlerin, örneği SSİY ekinde bulunan işyeri bildirgesini, en geç sigortalı
çalıştırmaya başladıkları tarihte Kuruma vermeleri gerekmektedir.çalıştırmaya başladıkları tarihte Kuruma vermeleri gerekmektedir.
 Tescili yapılacak işyerinde, hem ayın 1’i ila 30’u arasında, hem de ayın 15’i ila müteakipTescili yapılacak işyerinde, hem ayın 1’i ila 30’u arasında, hem de ayın 15’i ila müteakip
ayın 14’ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan 4/a kapsamında sigortalılarınayın 14’ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan 4/a kapsamında sigortalıların
bulunması halinde, her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerekbulunması halinde, her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek
ayrı ayrı işyeri tescili yapılacaktır.ayrı ayrı işyeri tescili yapılacaktır.
 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre daha önce yapılmış olan ve 5510506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre daha önce yapılmış olan ve 5510
sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında bulunansayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamında bulunan
sigortalıların çalıştırıldığı işyerlerinin tescil işlemi, 5510 sayılı Kanun hükümlerine göresigortalıların çalıştırıldığı işyerlerinin tescil işlemi, 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre
yapılmış sayıldığından, söz konusu işyerlerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ileyapılmış sayıldığından, söz konusu işyerlerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ile
yapılan işin tehlike sınıf ve derecesinin belirlenmesine ilişkin geçiş hükümleri saklı kalmakyapılan işin tehlike sınıf ve derecesinin belirlenmesine ilişkin geçiş hükümleri saklı kalmak
kaydıyla yeniden işyeri bildirgesi düzenlenmemiş , dolayısıyla ayrıca işyeri dosyası tescilkaydıyla yeniden işyeri bildirgesi düzenlenmemiş , dolayısıyla ayrıca işyeri dosyası tescil
edilmemiştir.edilmemiştir.

20.  Sigortalı çalıştırılan bir işyerinin en geç sigortalı çalıştırılmayaSigortalı çalıştırılan bir işyerinin en geç sigortalı çalıştırılmaya
başlanılan tarih itibariyle tescil edilmesi gerektiğinden sigortalıbaşlanılan tarih itibariyle tescil edilmesi gerektiğinden sigortalı
çalıştıran işverenin örneği SSİY ekinde bulunan işyeri bildirgesi ileçalıştıran işverenin örneği SSİY ekinde bulunan işyeri bildirgesi ile
birlikte en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte işyeribirlikte en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte işyeri
bildirgesini kuruma elden veya taahhütlü, iadeli-taahhütlü veyabildirgesini kuruma elden veya taahhütlü, iadeli-taahhütlü veya
APS yoluyla göndermesi gerekmektedir.APS yoluyla göndermesi gerekmektedir.
 İşyeri bildirgesinde işyerinde yapılan işin mahiyeti, hangi sektöreİşyeri bildirgesinde işyerinde yapılan işin mahiyeti, hangi sektöre
ait olduğu, geçici /mevsimlik/daimi olup olmadığı, sigortalıait olduğu, geçici /mevsimlik/daimi olup olmadığı, sigortalı
çalıştırılmaya başlanılacak olan tarih, işveren, işveren vekili,çalıştırılmaya başlanılacak olan tarih, işveren, işveren vekili,
işveren tüzel kişilik ise ortaklarına ve yöneticileri ileişveren tüzel kişilik ise ortaklarına ve yöneticileri ile
muhasebecisine ait bilgiler yer almaktadır.muhasebecisine ait bilgiler yer almaktadır.
 İşyerinin kamu veya özel sektöre ait olup olmamasına ve devamlıİşyerinin kamu veya özel sektöre ait olup olmamasına ve devamlı
yada mevsimlik/geçici olmasına göre işyerine mahiyet kodu olarak;yada mevsimlik/geçici olmasına göre işyerine mahiyet kodu olarak;
 kamuya ait devamlı işyeri olması durumunda (1)kamuya ait devamlı işyeri olması durumunda (1)
 özel sektöre ait devamlı işyeri olması durumunda (2)özel sektöre ait devamlı işyeri olması durumunda (2)
 kamuya ait geçici/mevsimlik işyeri olması halinde (3)kamuya ait geçici/mevsimlik işyeri olması halinde (3)
 özel sektöre ait geçici/mevsimlik işyeri olması halinde (4)özel sektöre ait geçici/mevsimlik işyeri olması halinde (4)
 Kodlarından birisi verilir.Kodlarından birisi verilir.
2020

21.  Daha sonra işyerinde yapılan işe göre uluslar arası sınıflandırmadaDaha sonra işyerinde yapılan işe göre uluslar arası sınıflandırmada
esas alınan NACE prim tarifesinden işkolu kodu verilir. Ör. İnşaatesas alınan NACE prim tarifesinden işkolu kodu verilir. Ör. İnşaat
işyeri için 4120 kodu gibiişyeri için 4120 kodu gibi
 Ayrıca işyerine;Ayrıca işyerine;
 Eski ve yeni şube koduEski ve yeni şube kodu
 İşyeri dosya numarasıİşyeri dosya numarası
 İl koduİl kodu
 İlçe koduİlçe kodu
 Kontrol numarasıKontrol numarası
 Varsa geçici iş ilişkisi kurulan işveren ve yine varsa alt işverenVarsa geçici iş ilişkisi kurulan işveren ve yine varsa alt işveren
kodukodu
 Verilerek işyeri numarası oluşturulur.Verilerek işyeri numarası oluşturulur.
 NACE kodu belirlendiğinde ayrıca işyerinin girdiği tehlike sınıfı veNACE kodu belirlendiğinde ayrıca işyerinin girdiği tehlike sınıfı ve
bu sınıfa göre ödeyeceği kısa vadeli sigorta kolları prim oranı dabu sınıfa göre ödeyeceği kısa vadeli sigorta kolları prim oranı da
belirlenmektedir. Ör. İnşaat işyeri için verilen 4120 kodununbelirlenmektedir. Ör. İnşaat işyeri için verilen 4120 kodunun
karşılığında tehlike sınıfı V, prim oranı %3 olarak ortayakarşılığında tehlike sınıfı V, prim oranı %3 olarak ortaya
çıkmaktadır.çıkmaktadır.
2121

22. 2222
İşyeri Sicil Numarasıİşyeri Sicil Numarası
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında sigortalı çalıştırılan işyerine Kurumca,
 Mahiyet Kodu
 İşkolu Kodu
 Yeni / Eski Ünite Kodu
 İşyeri Sıra Numarası
 İl Kodu
 İlçe Kodu
 Kontrol Numarası
 varsa "Geçici İş İlişkisi Kurulan İşveren Numarası"
 Alt İşveren(Aracı) Numarası (Asıl işverenden iş alan ve kendi adına
sigortalı çalıştıran alt işverenler bu işlerinden dolayı Kuruma işyeri
bildirgesi vermeyecektir.)
ihtiva eden bir sicil numarası verilir.
Kurumca verilen işyeri sicil numarası, işyerinin tehlike sınıfı ile birlikte işverene Kurumca verilen işyeri sicil numarası, işyerinin tehlike sınıfı ile birlikte işverene
tebliğ edilir.tebliğ edilir.

23. 2323
İşyerinin Devri veya İntikaliİşyerinin Devri veya İntikali
 İşyeri bildirgesi, sigortalı çalıştırılanİşyeri bildirgesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin devribir işin veya işyerinin devri
halindehalinde, yeni işveren tarafından, en geç işin veya işyerinin, yeni işveren tarafından, en geç işin veya işyerinin
devralındığı tarihi takip edendevralındığı tarihi takip eden on günon gün içinde; gerçek kişi olaniçinde; gerçek kişi olan
işvereninişverenin ölümü halindeölümü halinde ise, mirasçılarınca, ölüm tarihindenise, mirasçılarınca, ölüm tarihinden
itibaren en geçitibaren en geç üç ayüç ay içinde işyerinin işlem gördüğü Kurumuniçinde işyerinin işlem gördüğü Kurumun
ilgili ünitesine verilecektir.ilgili ünitesine verilecektir.
 Devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesineDevir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine
istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmemekte, işlemlerinistinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmemekte, işlemlerin
eski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veyaeski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veya
intikale ilişkin gerekli değişiklikler tescil kütüklerineintikale ilişkin gerekli değişiklikler tescil kütüklerine
kaydedilmektedir.kaydedilmektedir.

24. 2424
İşyerlerinin Birleşmesi, Nevilerinin Değişmesi veya Diğer Birİşyerlerinin Birleşmesi, Nevilerinin Değişmesi veya Diğer Bir
Şirkete Katılması, Adi Şirketlerde Yeni Ortak AlınmasıŞirkete Katılması, Adi Şirketlerde Yeni Ortak Alınması
 İşyeri bildirgesi, şirketlerinİşyeri bildirgesi, şirketlerin birleşmesibirleşmesi veyaveya nevilerininnevilerinin
değişmesideğişmesi ya da diğer bir şirketeya da diğer bir şirkete katılmasıkatılması halinde, en geç buhalinde, en geç bu
hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini takip edenhususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilân tarihini takip eden
on günon gün içinde;içinde; adi şirketlerdeadi şirketlerde şirketeşirkete yeni ortak alınmasıyeni ortak alınması
durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip edendurumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden onon
güngün içinde, işyerinin işlem gördüğü Kurumun ilgili ünitesineiçinde, işyerinin işlem gördüğü Kurumun ilgili ünitesine
verilecektir.verilecektir.
 Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketinŞirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin
diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortakdiğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak
alınması durumunda, yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.alınması durumunda, yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.
 İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesiİşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi
verilmeyecek, değişiklik, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğuverilmeyecek, değişiklik, Ticaret Sicil Gazetesinin de ekli olduğu
bir yazı ile Kuruma bildirilmeyle yetinilecektir.bir yazı ile Kuruma bildirilmeyle yetinilecektir.

25. 2525
İşyerinin Nakliİşyerinin Nakli
 İşyerinin faaliyette bulunduğu ilden başkaİşyerinin faaliyette bulunduğu ilden başka bir ile nakledilmesibir ile nakledilmesi
halinde, işyeri bildirgesi, işyerinin nakledildiği adresin bağlıhalinde, işyeri bildirgesi, işyerinin nakledildiği adresin bağlı
bulunduğu üniteye, en geç işyerinin nakledildiği tarihi takip edenbulunduğu üniteye, en geç işyerinin nakledildiği tarihi takip eden
on günon gün içinde verilecektir.içinde verilecektir.
 İşyerinin,İşyerinin, aynı il içindeaynı il içinde olmakla birlikte, başka bir ünitenin görevolmakla birlikte, başka bir ünitenin görev
alanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesialanına giren bir adrese nakledilmesi halinde, işyeri bildirgesi
verilmeyecek, ancak nakil tarihini takip eden tarihten itibarenverilmeyecek, ancak nakil tarihini takip eden tarihten itibaren onon
güngün içinde nakledilen işyerinin sicil numarasını içerir yazı ileiçinde nakledilen işyerinin sicil numarasını içerir yazı ile
durum eski ve yeni üniteye bildirilecektir.durum eski ve yeni üniteye bildirilecektir.
 İşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyleİşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle
düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içindedüzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içinde
olmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adreseolmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adrese
nakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyerinakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyeri
dosyası tescil edilecektir.dosyası tescil edilecektir.

26. 2626
 İşyerinin başka bir ünitenin görev alanına girenİşyerinin başka bir ünitenin görev alanına giren
adrese nakledilmesi halinde, durum yeni üniteadrese nakledilmesi halinde, durum yeni ünite
tarafından eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteyetarafından eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteye
yazılı olarak bildirilecek ve yapılan bildirim üzerineyazılı olarak bildirilecek ve yapılan bildirim üzerine
eski işyeri dosyası Kanun kapsamındaneski işyeri dosyası Kanun kapsamından
çıkartılacaktır.çıkartılacaktır.
 İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka birİşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir
adrese nakledilmesi halinde, yeni adres, işyerininadrese nakledilmesi halinde, yeni adres, işyerinin
nakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerininnakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerinin
işlem gördüğü üniteye yazı ile bildirilecektir. Buişlem gördüğü üniteye yazı ile bildirilecektir. Bu
durumda yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.durumda yeni işyeri dosyası tescil edilmeyecektir.

27. Devir ve İntikal Halinde Özellik Arz Eden DurumlarDevir ve İntikal Halinde Özellik Arz Eden Durumlar
 Noterlik İşyerlerinin Devri
 Adalet Bakanlığınca noterlik görevinden ayrılan şahsın yerine yeni bir
noterin atanması halinde 5510 sayılı Kanunun 11 inci maddesi bakımından
bir devir keyfiyeti yani işyerinin sigortalıları ve bütün hukuki sonuçları ile
birlikte başka bir şahsa devri söz konusu olmamaktadır.
 Çünkü işyerinde çalışanlar ile yeni noter arasında sigortalılık vasfının
tayininde aranan bir hizmet akdinin bulunmadığı ve yeni noter faaliyetine
Adalet Bakanlığının tasarrufu yani atama işlemi ile başladığı cihetle işyerinin
bir işverenden başka bir işverene devri söz konusu olmamaktadır.
 Noter işyerleri başlangıçta o noterliğe atanan noter tarafından düzenlenerek
kuruma verilen işyeri bildirgesine istinaden 5510 sayılı kanunun uygulama
alanına alındığına ve noterliğin vekaletle yürütüldüğü sürede yeni bir işyeri
kurulması da söz konusu olmadığına göre, gerek noter vekilleri ve gerekse
anılan birlikten işyeri bildirgesi talep edilmesine gerek bulunmadığı gibi,
noterin görevinden ayrılmasıyla boşalan noterlik işyerinin noter vekili adına
anılan kanun hükümlerine tabi tutulmasına da imkan görülmemekte,
işyerinin vekaletle yürütüldüğü dönemde birlik adına yeni bir işyeri dosyası
açılmasına da mahal bulunmadığından bu gibi işyeri dosyaları üzerine
noterlik kanununun 121 ve 173 üncü maddeleri hükümleri dairesinde
kanundan doğan bir zorunluluk gereği işyerinin vekaleten yönetilmeye
başlandığı tarih itibariyle noterler birliği adına isim tashihi yapılması
gerekmektedir.
2727

28.  Tüzel Kişiliklerde Ortak Değişiklikleri
 Bilindiği gibi Medeni Hukukta şahıs haklara ve borçlara sahip olabilen varlıkları ifade
etmektedir. Bu varlıklar sadece gerçek kişilerden (insanlar) ibaret olmayıp hukuk düzeni
belli bir amacı gerçekleştirmeye yönelmiş olan şahıs topluluklarına da haklara ve borçlara
sahip olabilme iktidarını tanımıştır.
 Bu kişilere hükmi şahsiyet veya tüzel kişilikler denilmektedir.
 Tüzel kişilikler kendilerini kuranlardan başka kendileri başlı başına bir varlığa sahip
olduklarından dolayı ömürleri de hakiki şahıslarınki gibi sınırlı değildir. Kendilerini
kurmuş olan hakiki şahıslar ölmüş olsalar bile onlar yine de yaşamlarına devam
etmektedirler.
 Örneğin bir anonim şirketi kuranlar sonradan şirketten ayrılsalar bile şirket yeni pay
sahipleri ile yaşamına devam etmektedir.
 O halde tüzel kişiliklerin üçüncü kişiler nezdinde borçlara ve haklara ehil olabilmeleri
kurulduklarının tescil ve ilan edilmesi ile birlikte mümkün bulunmaktadır. Tüzel kişiliğin
ticaret siciline tescil edilerek ilan edilmesi ile birlikte artık kurucularından ayrı bağımsız
hukuk düzeninin kabul ettiği bir kişiliğin varlığı kabul edilmektedir. Tüzel kişiliklerin
sigortalı vasfında kişi çalıştırmaları durumunda sigortalının çalıştırıldığı yer işyeri,
sigortalıyı çalıştıran tüzel kişilik de işveren olarak nitelendirilmektedir.
 Nitekim 5510 sayılı kanununun 11 inci maddesinde de Türk Ticaret Kanunu hükümlerine
tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya diğer bir şirkete katılması
durumunda bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini, adi şirketlerde
şirkete yeni ortak alınması durumunda ise en geç yeni ortağın alındığı tarihi takip eden
on gün içinde işyeri bildirgesi ile durumun Kuruma bildirilmesi zorunluluğu
bulunmaktadır.
2828

29.  İşverenin değişmesi, işyerinde işveren sıfatının taşıyan gerçek ya da tüzel kişinin
değişmesidir. Tüzel kişiliği olan ortaklıklarda ortaklardan birinin veya daha fazlasının
hisselerini başka birine/birilerine devretmesi, şirketteki hakim durumu değiştirse bile,
şirketin tüzel kişiliğinde bir değişiklik oluşturmayacağından, hisse devri işveren
değişikliği olarak nitelendirilemeyecektir.
 Örneğin bir anonim şirketin ortaklarının hisselerini başka gerçek veya tüzel kişilere
satmaları tüzel kişiliği sona erdirmediğinden başka bir ifade ile tüzel kişiliğin hissedarları
değişmiş olsa dahi ticaret sicilinde o tüzel kişilik adına kayıt devam ettiğinden bu
şekildeki hisse devirlerinin işveren değişikliği olarak görülmemesi ve hissedar değişikliği
nedeniyle işverenden işyeri devir bildirgesi istenilmemesi gerekmektedir.
 Tüzel kişiliğe ait bir işyerinin bir işverenden başka bir gerçek veya tüzel kişiliğe
devredilmesi halinde ise, sigortalıların çalıştırılmış olduğu işyerinin sahibinin değiştiği
dikkate alınarak yeni işverenden işyeri devir bildirgesi istenilmesi gerekmektedir.
 Dolayısıyla şirketlerin nevilerinin değişmesi, bir şirketin başka bir şirketle birleşmesi veya
başka bir şirkete katılması ticaret sicilindeki kayıtların değişmesini gerektiren başka bir
deyişle nevisi değişen, katılan veya birleşen şirkete ait kaydın bir defterden başka bir
deftere taşınmasını ve eski kaydın kapanmasını gerektiren bir işlem olduğundan bu gibi
durumlarda işveren de değiştiğinden Kuruma işyeri bildirgesi verilmesi zorunluluğu
bulunmaktadır.
 Öte yandan, adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde, bu durumun ortağın
alındığı tarihten itibaren on gün içinde işyeri dosyasına yeni işyeri bildirgesi verilmek
suretiyle bildirilmesi zorunluluğu bulunmakla birlikte, ortak sayısının azalması
durumunda böyle bir yükümlük bulunmadığından adi ortaklıklarda ortak sayısının
azalması halinde işyeri ( işveren) bilgilerinde değişiklik yapılması ile yetinilmesi
gerekmektedir.
2929

30. 3030
İşyeri Dosyalarının İşlemden Kaldırılmasıİşyeri Dosyalarının İşlemden Kaldırılması
 İşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespitiİşyerinin yanlış veya yersiz olarak tescil edildiğinin tespiti
hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır.hâlinde, ünitece tescil işleminin iptali yapılır.
 Aynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmişAynı iş veya işyerine birden fazla sicil numarası verilmiş
olduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralarolduğunun anlaşılması hâlinde, sonradan verilen numaralar
ünitece re’sen iptal edilir. İptal edilen numaralar başka işyerineünitece re’sen iptal edilir. İptal edilen numaralar başka işyerine
verilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradanverilmez. Ancak işlemler sonradan verilen numaradan
yürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğeryürütülmüşse geriye dönük işlem yapmamak için diğer
numaralar işlem gören işyeri dosyasının numarasındanumaralar işlem gören işyeri dosyasının numarasında
birleştirilir.birleştirilir.
 İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma,İnşaat ve ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, kapanma,
terk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıllık birterk veya tasfiye olmadığı hâlde, işyerinde en az iki yıllık bir
süreden beri sigortalı çalıştırılmadığı bildirilen veya Kurumcasüreden beri sigortalı çalıştırılmadığı bildirilen veya Kurumca
tespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilentespit edilen işyeri dosyaları, sigortalı çalıştırılmaya son verilen
tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır.tarih itibarıyla ünitece Kanun kapsamından çıkarılır.

31. 3131
Prim OranlarıPrim Oranları
 İş Kazaları İle Meslek Hastalıkları Sigortası Primi:İş Kazaları İle Meslek Hastalıkları Sigortası Primi:
5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi
uyarınca; kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan işin iş kazası veuyarınca; kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, yapılan işin iş kazası ve
meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre % 1
ilâ % 6,5 oranları arasında değişir. Bu sigorta koluna ait primin tamamıilâ % 6,5 oranları arasında değişir. Bu sigorta koluna ait primin tamamı
işveren tarafından ödenmektedir.işveren tarafından ödenmektedir.
6385 sayılı kanunla 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci6385 sayılı kanunla 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi “ Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalınınfıkrasının (c) bendi “ Kısa vadeli sigorta kolları prim oranı, sigortalının
prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Buprime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını işveren öder. Bu
oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Bakanlaroranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5 oranına artırmaya Bakanlar
Kurulu yetkilidir.” şeklinde değiştirilmiş olduğundan, anılan maddeninKurulu yetkilidir.” şeklinde değiştirilmiş olduğundan, anılan maddenin
yürürlüğe gireceği 1/9/2013 tarihinden itibaren sözkonusu prim oranıyürürlüğe gireceği 1/9/2013 tarihinden itibaren sözkonusu prim oranı
(aynı maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilenler hariç olmak(aynı maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilenler hariç olmak
üzere) %2 olarak uygulanacaktır.üzere) %2 olarak uygulanacaktır.
 Genel Sağlık Sigortası Primi:Genel Sağlık Sigortası Primi:
Genel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbiGenel sağlık sigortası primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tâbi
olanlar için prime esas kazancın % 12,5'i olup, bu primin % 5'i sigortalı,olanlar için prime esas kazancın % 12,5'i olup, bu primin % 5'i sigortalı,
% 7,5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi% 7,5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tâbi
olanlar için ise genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın %olanlar için ise genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın %
12'sidir.12'sidir.

32. 3232
 Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları PrimiMalullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları Primi
 Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esasMalûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, sigortalının prime esas
kazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işverenkazancının % 20'sidir. Bunun % 9'u sigortalı hissesi, % 11'i işveren
hissesidir.hissesidir.
 Ancak, Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan işlerde 4Ancak, Kanunda belirtilen fiilî hizmet süresi zammı uygulanan işlerde 4
üncü maddenin birinci fıkrasının;üncü maddenin birinci fıkrasının;
 (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanacak malûllük,(a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için uygulanacak malûllük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, 40 ıncı maddeye göre buyaşlılık ve ölüm sigortaları prim oranı, 40 ıncı maddeye göre bu
maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına;maddenin (a) bendinde belirtilen % 20 oranına;
 60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan,60 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1 puan,
 90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan,90 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 1,5 puan,
 180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3 puan, eklenmesi180 fiilî hizmet gün sayısı eklenecek işlerde 3 puan, eklenmesi
suretiyle belirlenir ve bu şekilde bulunan oran ile bu maddenin (a)suretiyle belirlenir ve bu şekilde bulunan oran ile bu maddenin (a)
bendinde belirtilen % 20 oranı arasındaki farka ait primin tamamıbendinde belirtilen % 20 oranı arasındaki farka ait primin tamamı
işveren tarafından ödenir.işveren tarafından ödenir.
 Ayrıca kurum tarafından takip ve tahsili yapılan ancak iş ve işlemleri İşAyrıca kurum tarafından takip ve tahsili yapılan ancak iş ve işlemleri İş
Kurumunca yürütülen işsizlik sigortası primi ile ilgili olarak %1Kurumunca yürütülen işsizlik sigortası primi ile ilgili olarak %1
sigortalı, %2 işveren olmak üzere toplam %3 oranında işsizlik sigortasısigortalı, %2 işveren olmak üzere toplam %3 oranında işsizlik sigortası
primi tahsil edilir ve tahsil edildiği tarihi takip eden ayın 15 ine kadar İşprimi tahsil edilir ve tahsil edildiği tarihi takip eden ayın 15 ine kadar İş
Kurumunun hesaplarına aktarılır.Kurumunun hesaplarına aktarılır.

33. PRİM ORANLARI TABLOSUPRİM ORANLARI TABLOSU
Sigorta kolları Sigortalı
hissesi
%
İşveren hissesi
%
Toplam
sigorta
prim oranı
%
Kısa vadeli sigorta
kolları
Bu sigorta
kolunda sigortalı
prim
ödememektedir
İşyerinde yapılan işe
göre 1 ila 6,5 arasında
değişmektedir.
%1 ila % 6,5
Genel sağlık sigortası
5 7,5 12,5
Malullük Yaşlılık Ölüm
Sigortası (Normal)
9
11 20
Toplam 14 24,5 ila 30 33,5 ila 39
İşsizlik sigortası 1 2 3
Fiili hizmet süresi
verilen işlerde ilave
edilecek Malüllük,
Yaşlılık, Ölüm
Sigortası
60 gün - 1
90 gün - 1,5
180
gün
- 3

34. 3434
Sosyal güvenlik destek primiSosyal güvenlik destek primi
 ( 5510 sayılı kanunun geçici 14 üncü maddesi)( 5510 sayılı kanunun geçici 14 üncü maddesi)
 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1/10/20085510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1/10/2008
tarihinden önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazifetarihinden önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife
malûllüğü, malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığımalûllüğü, malûllük ve yaşlılık veya emekli aylığı
bağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyalbağlananlar ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal
güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenlergüvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler
hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olmahakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma
bakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgilibakımından bu Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili
kanunların hükümlerinin uygulanmasına devamkanunların hükümlerinin uygulanmasına devam
edilmektedir. a) Kanunun 4 üncü maddesinin birinciedilmektedir. a) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanlar için sosyalfıkrasının (a) bendi kapsamında çalışanlar için sosyal
güvenlik destek primi oranı 80 inci maddeye göre tespitgüvenlik destek primi oranı 80 inci maddeye göre tespit
edilen prime esas kazançlar üzerinden 81 inci maddeninedilen prime esas kazançlar üzerinden 81 inci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kısa vadeli sigortabirinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kısa vadeli sigorta
kollarına ait prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesikollarına ait prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesi
suretiyle bulunan toplamdır.suretiyle bulunan toplamdır.
 Yani kısa vadeli sigorta kolları primi ile sosyal güvenlikYani kısa vadeli sigorta kolları primi ile sosyal güvenlik
destek primi adı altında %30 oranındaki sigorta priminindestek primi adı altında %30 oranındaki sigorta priminin
toplamı üzerinden prim ödenmektedir.toplamı üzerinden prim ödenmektedir.
 Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işverenYüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren
hissesidir.hissesidir.

35. 3535
 Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primineBu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine
tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir.tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir.
Bunlar hakkında Kurumca karşılanan risk sadece iş kazası veBunlar hakkında Kurumca karşılanan risk sadece iş kazası ve
meslek hastalığı halinde gündeme gelmekte, başka bir deyişle bumeslek hastalığı halinde gündeme gelmekte, başka bir deyişle bu
kişiler zaten emekli olduklarından emekli olmaları ile birlikte diğerkişiler zaten emekli olduklarından emekli olmaları ile birlikte diğer
sigorta kollarından karşılanan risklere karşı yardımları hak etmişsigorta kollarından karşılanan risklere karşı yardımları hak etmiş
bulunmaktadırlar.bulunmaktadırlar.
Harp malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı TerörleHarp malûlleri ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi TazminatMücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat
ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları hesaplanarakve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre aylıkları hesaplanarak
ödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlaraödenen veya asayiş ve güvenliğin sağlanması ile ilgili kanunlara
göre vazife malûllüğü aylığı almakta iken; bu Kanunun yürürlüğegöre vazife malûllüğü aylığı almakta iken; bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarih itibarıyla 4/1-a kapsamında çalışmaya devam edenlergirdiği tarih itibarıyla 4/1-a kapsamında çalışmaya devam edenler
ile sonradan bu Kanuna tabi çalışmaya başlayacaklar için sosyalile sonradan bu Kanuna tabi çalışmaya başlayacaklar için sosyal
güvenlik destek primi uygulanmaksızın bu Kanunun 5 incigüvenlik destek primi uygulanmaksızın bu Kanunun 5 inci
maddesininmaddesinin (c)(c) bendi hükümleri uyarınca zorunlu olarak kısa vadelibendi hükümleri uyarınca zorunlu olarak kısa vadeli
sigorta kolları ile istemeleri durumunda uzun vadeli sigorta kolusigorta kolları ile istemeleri durumunda uzun vadeli sigorta kolu
olan malüllük,yaşlılık ve ölüm sigorta kolları uygulanır.olan malüllük,yaşlılık ve ölüm sigorta kolları uygulanır.

36. 3636
Tehlike Sınıfı ve Prim OranıTehlike Sınıfı ve Prim Oranı
(NACE Kodları)(NACE Kodları)
 İşyerlerinde yapılan işlerin mahiyetine göre işyerleriİşyerlerinde yapılan işlerin mahiyetine göre işyerleri
uluslararası sınıflandırma esaslarına göre belirlenenuluslararası sınıflandırma esaslarına göre belirlenen
ve Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe girenve Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe giren
işkazaları ile meslek hastalıkları prim tarifesindeişkazaları ile meslek hastalıkları prim tarifesinde
yapılan işlere ilişkin işkolları on iki tehlike sınıfınayapılan işlere ilişkin işkolları on iki tehlike sınıfına
ayrılmış olup bu sınıfların normal prim oranları, enayrılmış olup bu sınıfların normal prim oranları, en
düşük haddi % 1 en yüksek haddi % 6,5 olarakdüşük haddi % 1 en yüksek haddi % 6,5 olarak
belirlenmiştir.belirlenmiştir.
 Bir işin normal yüzdelik prim oranı, dahil olduğuBir işin normal yüzdelik prim oranı, dahil olduğu
tehlike sınıfının 2’ye bölümü sonucunda bulunacaktehlike sınıfının 2’ye bölümü sonucunda bulunacak
rakama, 0,5 değerinin eklenmesi suretiyle bulunur.rakama, 0,5 değerinin eklenmesi suretiyle bulunur.

37. 3737
Esas İşin Fer’i ve Mütemmimi Olan İşlerde PrimEsas İşin Fer’i ve Mütemmimi Olan İşlerde Prim
Oranları:Oranları:
Bir işyerinde yürütülen ve esas işin fer’i ve mütemmimi mahiyetindeBir işyerinde yürütülen ve esas işin fer’i ve mütemmimi mahiyetinde
olan bütün işlerin sigorta primleri, esas işin tabi tutulduğu prim haddineolan bütün işlerin sigorta primleri, esas işin tabi tutulduğu prim haddine
göre hesaplanır.göre hesaplanır.
Ancak, esas işin fer’i ve mütemmimi sayılan işler, sigortalıları birbirineAncak, esas işin fer’i ve mütemmimi sayılan işler, sigortalıları birbirine
karışmayacak şekilde, ayrı ve bağımsız olarak yürütüldüğü ve Kurumdakarışmayacak şekilde, ayrı ve bağımsız olarak yürütüldüğü ve Kurumda
ayrı bir işyeri olarak tescil edilmiş olduğu takdirde her biri kendi tehlikeayrı bir işyeri olarak tescil edilmiş olduğu takdirde her biri kendi tehlike
sınıfının prim haddine tabi olurlar.sınıfının prim haddine tabi olurlar.
Aynı İşyerinde, Aynı İşveren Tarafından YürütülenAynı İşyerinde, Aynı İşveren Tarafından Yürütülen
İşler:İşler:
Aynı işveren tarafından, aynı işyerinde yürütülen ve mahiyetleriAynı işveren tarafından, aynı işyerinde yürütülen ve mahiyetleri
bakımından ayrı özellikler gösteren ve farklı tehlike sınıflarına dahilbakımından ayrı özellikler gösteren ve farklı tehlike sınıflarına dahil
olan bütün işler, işyerinde en yüksek tehlike sınıfına giren işin primolan bütün işler, işyerinde en yüksek tehlike sınıfına giren işin prim
oranına tabi olur.oranına tabi olur.
Tarifede gösterilmeyen işler:Tarifede gösterilmeyen işler:
Tarifede gösterilmeyen işler, mahiyetleri ve iş kazası ile meslekTarifede gösterilmeyen işler, mahiyetleri ve iş kazası ile meslek
hastalığı tehlikesinin ağırlığı göz önünde bulundurulmak suretiylehastalığı tehlikesinin ağırlığı göz önünde bulundurulmak suretiyle
kendisine en yakın işkolunun dahil olduğu prim oranına tabi olur.kendisine en yakın işkolunun dahil olduğu prim oranına tabi olur.

38. 3838
Normal Prim Oranlarının Derecelere AyrılmasıNormal Prim Oranlarının Derecelere Ayrılması
 Her tehlike sınıfı üst, normal ve alt derece olmakHer tehlike sınıfı üst, normal ve alt derece olmak
üzere üç tehlike derecesine ayrılır.üzere üç tehlike derecesine ayrılır.
 Üst derece prim oranı dahil olduğu tehlike sınıfınınÜst derece prim oranı dahil olduğu tehlike sınıfının
normal yüzdelik prim oranından 0,2 puan dahanormal yüzdelik prim oranından 0,2 puan daha
yüksek, alt derece prim oranı normal yüzdelik primyüksek, alt derece prim oranı normal yüzdelik prim
oranından 0,2 puan daha düşüktür. Şu kadar ki, I incioranından 0,2 puan daha düşüktür. Şu kadar ki, I inci
tehlike sınıfındaki işyerleri için alt derece prim oranı,tehlike sınıfındaki işyerleri için alt derece prim oranı,
bu sınıfın normal prim oranının altına düşemez ve XIIbu sınıfın normal prim oranının altına düşemez ve XII
inci tehlike sınıfındaki işyerleri için ise üst dereceinci tehlike sınıfındaki işyerleri için ise üst derece
prim oranı, bu sınıfın normal prim oranını geçemez.prim oranı, bu sınıfın normal prim oranını geçemez.

39. 3939
Dereceleme İşlemleriDereceleme İşlemleri
 Kurum, her yıl yapacağı hesaplamalar ile dereceleme hesabının yapıldığı yıldanKurum, her yıl yapacağı hesaplamalar ile dereceleme hesabının yapıldığı yıldan
önceki 3 takvim yılı içinde aynı işkolunda kırk bin ve daha fazla gün için sigortaönceki 3 takvim yılı içinde aynı işkolunda kırk bin ve daha fazla gün için sigorta
primi tahakkuk ettirmiş olan işyerlerini derecelemeye tabi tutar.primi tahakkuk ettirmiş olan işyerlerini derecelemeye tabi tutar.
 Bu işyerlerinin girecekleri tehlike dereceleri; derecenin belirlendiği yıldan öncekiBu işyerlerinin girecekleri tehlike dereceleri; derecenin belirlendiği yıldan önceki
3 takvim yılı içinde meydana gelerek Kurum kayıtlarına intikal eden ve3 takvim yılı içinde meydana gelerek Kurum kayıtlarına intikal eden ve
işyerlerinin özel şartları ile tehlikeyi önlemek için alınmış olan emniyetişyerlerinin özel şartları ile tehlikeyi önlemek için alınmış olan emniyet
tedbirlerinin de sonucunu gösteren iş kazaları, meslek hastalıkları, sürekli iştedbirlerinin de sonucunu gösteren iş kazaları, meslek hastalıkları, sürekli iş
göremezlik ve ölüm olaylarına göre işyerlerinin tehlike ağırlığı dikkate alınarakgöremezlik ve ölüm olaylarına göre işyerlerinin tehlike ağırlığı dikkate alınarak
Kurum tarafından üst, normal veya alt derece olarak belirlenir.Kurum tarafından üst, normal veya alt derece olarak belirlenir.
 İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı, sürekli iş göremezlik veİşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı, sürekli iş göremezlik ve
ölüm olaylarının, işverence işyerinde alınan işin niteliğine uygun bilimsel veölüm olaylarının, işverence işyerinde alınan işin niteliğine uygun bilimsel ve
teknik tedbirlerin alınmasına rağmen veya doğal afetler sonucu meydanateknik tedbirlerin alınmasına rağmen veya doğal afetler sonucu meydana
geldiğinin tespiti halinde kaçınılmazlık ilkesi gereği bu tür olaylar derecelendirmegeldiğinin tespiti halinde kaçınılmazlık ilkesi gereği bu tür olaylar derecelendirme
hesabında dikkate alınmaz.hesabında dikkate alınmaz.
 Yukarıda belirtilen 3 yıllık devre için kırk bin gün sigorta primi tahakkukYukarıda belirtilen 3 yıllık devre için kırk bin gün sigorta primi tahakkuk
ettirmemiş olan işyerleri, dahil bulundukları işkolunun normal prim oranıettirmemiş olan işyerleri, dahil bulundukları işkolunun normal prim oranı
üzerinden prim öderler.üzerinden prim öderler.
 1/9/2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan1/9/2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan 6385 sayılı Kanunun6385 sayılı Kanunun 10 uncu10 uncu
maddesi ile de 5510 sayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddelerimaddesi ile de 5510 sayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddeleri
yürürlükten kaldırılmış olup bu bağlamda dereceleme işleminin yasalyürürlükten kaldırılmış olup bu bağlamda dereceleme işleminin yasal
zemini de kalmamış olacağından anılan tarihten itibaren dereceleme işlemizemini de kalmamış olacağından anılan tarihten itibaren dereceleme işlemi
yapılmayacaktır.yapılmayacaktır.

40. 4040
 Geçmiş Dönemlere İlişkin Tescil EdilenGeçmiş Dönemlere İlişkin Tescil Edilen
İşyerleriİşyerleri
 İş Kazaları ile Meslek Hastalıkları prim oranlarına ilişkinİş Kazaları ile Meslek Hastalıkları prim oranlarına ilişkin
tarifenin yürürlüğe girmesinden sonra, Kurum ve diğer kamutarifenin yürürlüğe girmesinden sonra, Kurum ve diğer kamu
idarelerinin denetim veya kontrol ile görevlendirilmişidarelerinin denetim veya kontrol ile görevlendirilmiş
memurlarınca yapılan tespitlere, yargı kararlarına, işverenlermemurlarınca yapılan tespitlere, yargı kararlarına, işverenler
tarafından verilen işyeri bildirgesi ve diğer tespitlere istinadentarafından verilen işyeri bildirgesi ve diğer tespitlere istinaden
tescil edilen işyerlerinin tescil tarihinin Tarifenin yürürlüktescil edilen işyerlerinin tescil tarihinin Tarifenin yürürlük
tarihinden önceki bir tarih olması halinde, Tarifenin yürürlüğetarihinden önceki bir tarih olması halinde, Tarifenin yürürlüğe
girdiği tarihe kadar 18/3/1981 tarihli ve 8/2569 sayılı Bakanlargirdiği tarihe kadar 18/3/1981 tarihli ve 8/2569 sayılı Bakanlar
Kurulu kararı ile yayımlanan İş Kazaları ve Meslek HastalıklarıKurulu kararı ile yayımlanan İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları
Sigortaları Prim Tarifesi hükümlerine göre, bu tarihten sonra iseSigortaları Prim Tarifesi hükümlerine göre, bu tarihten sonra ise
NACE Prim Tarifesine göre işlem yapılacaktır.NACE Prim Tarifesine göre işlem yapılacaktır.

41. 4141
İş veya İşyerinin Tehlike Sınıfının Değiştirilmesindeİş veya İşyerinin Tehlike Sınıfının Değiştirilmesinde
Takip Edilecek Usul ve EsaslarTakip Edilecek Usul ve Esaslar
 Kurum, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlikeKurum, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlike
sınıf ve derecesini yaptıracağı incelemeleresınıf ve derecesini yaptıracağı incelemelere
dayanarak kendiliğinden veya işverenin ya dadayanarak kendiliğinden veya işverenin ya da
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendine göre sigortalı sayılanların isteği üzerinebendine göre sigortalı sayılanların isteği üzerine
değiştirebilir.değiştirebilir.
 Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararınKurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın
takvim yılından en az bir ay önce işverene,takvim yılından en az bir ay önce işverene,
işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvimişveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim
yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesiyılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi
şarttır.şarttır.
 Böylece karara bağlanacak değişiklikler, kararBöylece karara bağlanacak değişiklikler, karar
veya istekten sonraki takvim yılı başındaveya istekten sonraki takvim yılı başında
yürürlüğe girer.yürürlüğe girer.

42. 4242
Gerek İlk Defa Tayin Edilen, Gerekse Sonradan Değiştirilen Tehlike SınıfGerek İlk Defa Tayin Edilen, Gerekse Sonradan Değiştirilen Tehlike Sınıf
ve Derecesine İşveren Tarafından İtiraz Edilmesi Halive Derecesine İşveren Tarafından İtiraz Edilmesi Hali
İşverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendineİşverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine
göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranıgöre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı
hakkında Kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ayhakkında Kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay
içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geçiçinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç
üç ay içinde karara bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir.üç ay içinde karara bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir.
İlgililer, Kurumun kararı üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibarenİlgililer, Kurumun kararı üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibaren
bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Kuruma itirazbir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Kuruma itiraz
edilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin takip veedilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin takip ve
tahsilini durdurmaz.tahsilini durdurmaz.
İşverenin veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendineİşverenin veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine
göre sigortalı sayılanların itirazı;göre sigortalı sayılanların itirazı;
işyerinin tehlike sınıfı ve derecesi ile kısa vadeli sigorta kollarıişyerinin tehlike sınıfı ve derecesi ile kısa vadeli sigorta kolları
prim oranının tebliğine ilişkin yazının işverence veya 4 üncüprim oranının tebliğine ilişkin yazının işverence veya 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlarmaddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar
tarafından tebellüğünden itibaren bir ay içinde yapılmış ise,tarafından tebellüğünden itibaren bir ay içinde yapılmış ise,
değiştirilen iş kolu kodu ve tehlike sınıfı ile tehlike derecesinindeğiştirilen iş kolu kodu ve tehlike sınıfı ile tehlike derecesinin
hatalı uygulandığı tarihten,hatalı uygulandığı tarihten,yani işyerinin kanun kapsamına alındığıyani işyerinin kanun kapsamına alındığı
tarihten,tarihten,
bir aylık süre dışında yapılmış ise, itirazın Kurum kayıtlarınabir aylık süre dışında yapılmış ise, itirazın Kurum kayıtlarına
intikal tarihini izleyen yılbaşından,intikal tarihini izleyen yılbaşından,
geçerli olarak uygulanır.geçerli olarak uygulanır.

43. 4343
 Değişiklik nedeniyle tehlike sınıf ve derecesinin yükselmesiDeğişiklik nedeniyle tehlike sınıf ve derecesinin yükselmesi
halinde, kararın işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasınınhalinde, kararın işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(b) bendine göre sigortalı sayılanlara tebliğ edildiği tarih ile(b) bendine göre sigortalı sayılanlara tebliğ edildiği tarih ile
yürürlük tarihi arasındaki süreye ilişkin kısa vadeli sigortayürürlük tarihi arasındaki süreye ilişkin kısa vadeli sigorta
kollarına ait prim farkının tebliği tarihini takip eden bir aykollarına ait prim farkının tebliği tarihini takip eden bir ay
içerisinde Kuruma ödenmesi halinde, fark prim için gecikme cezasıiçerisinde Kuruma ödenmesi halinde, fark prim için gecikme cezası
ve gecikme zammı alınmaz. Aksi takdirde, fark primi 89 uncuve gecikme zammı alınmaz. Aksi takdirde, fark primi 89 uncu
madde uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birliktemadde uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte
tahsil olunur.tahsil olunur.
 Tehlike sınıf ve derecesinin düşmesi halinde, kısa vadeli sigortaTehlike sınıf ve derecesinin düşmesi halinde, kısa vadeli sigorta
kolları sigortası prim farkı, işverenin varsa borçlarına mahsupkolları sigortası prim farkı, işverenin varsa borçlarına mahsup
edilir, yoksa iade edilir. Bir ay içinde iade edilmesi halinde faizedilir, yoksa iade edilir. Bir ay içinde iade edilmesi halinde faiz
ödenmez.ödenmez.

44. İşyerinde yapılan işin
mahiyetinin sonradan değişmesi
 İşyerinde yapılan işin mahiyetinin tescil
aşamasında doğru olarak tayin edilmiş
olmasına rağmen bilahare işyerinde yapılan
işin mahiyetinin değişmesi durumunda
işverence değişikliğin yapıldığı tarihi takip
eden bir aylık süre içinde Kuruma bildirimde
bulunulması gerekir.
 Bu durumda kurumca alınacak kararın
uygulanma tarihi değişikliğin olduğu tarihi
takip eden ay başı olacaktır.

45.  Ancak işverence bir aylık süre içinde
değişikliğin Kuruma bildirilmemiş olması ve
bu değişikliğin bilahare Kurumca tespit
edilmesi halinde alınacak olan kararın
uygulama tarihi;
 İşyerinin tehlike sınıfı yükseliyorsa
değişikliğin yapıldığı tarihi takip eden ay
başından,
 İşyerinin tehlike sınıfı alçalıyorsa değişikliğin
kurumca öğrenildiği ay başından,
geçerli olmak üzere uygulanması
gerekmektedir.

46. 1/9/2013 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları prim1/9/2013 tarihinden itibaren kısa vadeli sigorta kolları prim
oranının sabitlenmesi ve işkolu kodu ile dereceleme işlemlerininoranının sabitlenmesi ve işkolu kodu ile dereceleme işlemlerinin
yapılmasıyapılması
 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle
Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 6385 sayılı Kanunun 9Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 6385 sayılı Kanunun 9
uncu maddesi ile, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinciuncu maddesi ile, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi «kısa vadeli sigorta kolları prim oranı,fıkrasının (c) bendi «kısa vadeli sigorta kolları prim oranı,
sigortalının prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamınısigortalının prime esas kazancının %2’sidir. Bu primin tamamını
işveren öder, bu oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5işveren öder, bu oranı %1,5 oranına düşürmeye ya da %2,5
oranına artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir» şeklindeoranına artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir» şeklinde
değiştirilmiş, ayrıca anılan kanunun 10 uncu maddesi ile 5510değiştirilmiş, ayrıca anılan kanunun 10 uncu maddesi ile 5510
sayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddeleri yürürlüktensayılı Kanunun 83 üncü ve 84 üncü maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.kaldırılmıştır.
 1/9/2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan bahsekonu1/9/2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek olan bahsekonu
hükümler dolayısıyla işyerlerinde yapılan işin mahiyetine görehükümler dolayısıyla işyerlerinde yapılan işin mahiyetine göre
işkazası ve meslek hastalığı riski değerlendirme dışında bırakılmışişkazası ve meslek hastalığı riski değerlendirme dışında bırakılmış
olup, anılan tarihten sonra mevcut ve tescil edilecek olan yeniolup, anılan tarihten sonra mevcut ve tescil edilecek olan yeni
işyerlerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ( 81/1-d bendiişyerlerinin kısa vadeli sigorta kolları prim oranı ( 81/1-d bendi
hariç )%2 oranında sabitlenmiş olmaktadır. Konuyla ilgili genelgehariç )%2 oranında sabitlenmiş olmaktadır. Konuyla ilgili genelge
çalışmaları devam etmakte olup anılan tarihten sonra yürütülecekçalışmaları devam etmakte olup anılan tarihten sonra yürütülecek
olan işlemler bu genelge ile açıklanacaktır.olan işlemler bu genelge ile açıklanacaktır.
4646

47. 4747
Sigorta primine esas kazançlarSigorta primine esas kazançlar
 Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendiKanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdakikapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki
şekilde belirlenir.şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,1) Hak edilen ücretlerin,
2)2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktanPrim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan
o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafındano ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından
sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireyselsigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel
emeklilik sistemine ödenen tutarların,emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince
yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilenyukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen
kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içindekazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde
yapılan ödemelerin,yapılan ödemelerin,
brüt toplamı esas alınır.brüt toplamı esas alınır.

48. 4848
 Ayni yardımlar, ölüm, doğum ve evlenmeAyni yardımlar, ölüm, doğum ve evlenme
yardımları, görev yollukları, seyyar görevyardımları, görev yollukları, seyyar görev
tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatıtazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı
veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme,veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme,
keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ilekeşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile
Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecekKurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek
yemek, çocuk ve aile zamları, işverenleryemek, çocuk ve aile zamları, işverenler
tarafından sigortalılar için özel sağlıktarafından sigortalılar için özel sağlık
sigortalarına ve bireysel emeklilik sisteminesigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine
ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unuödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu
geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireyselgeçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel
emeklilik katkı payı tutarları, prime esas kazancaemeklilik katkı payı tutarları, prime esas kazanca
tabi tutulmaz.tabi tutulmaz.

49. 4949
 Belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsınBelirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın
tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılantüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan
nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğernakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer
kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dairkanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair
muafiyet ve istisnalar Kanunun uygulanmasında dikkatemuafiyet ve istisnalar Kanunun uygulanmasında dikkate
alınmaz.alınmaz.
 Kanununun yukarıda belirtilen hükmü gereğince İşKanununun yukarıda belirtilen hükmü gereğince İş
kanununun 61 nci maddesi uyarınca ücretli izinlerdekanununun 61 nci maddesi uyarınca ücretli izinlerde
kesilmeyeceği belirtilen işkazaları ile meslek hastalıklarıkesilmeyeceği belirtilen işkazaları ile meslek hastalıkları
sigortası primi ile 6772 sayılı kanunda belirtilen ilavesigortası primi ile 6772 sayılı kanunda belirtilen ilave
tediyelerden sigorta primi kesilmeyeceğine ilişkintediyelerden sigorta primi kesilmeyeceğine ilişkin
hükümlerin 1/10/2008 tarihinden itibaren uygulanmasıhükümlerin 1/10/2008 tarihinden itibaren uygulanması
imkanı kalmamıştır.imkanı kalmamıştır.

50. 5050
 Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyleÜcretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle
prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikleprime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle
ödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücretödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücret
dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırındışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın
aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı,aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı,
ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydanödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan
başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırınbaşlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın
altında kalan sonraki ayların prime esasaltında kalan sonraki ayların prime esas
kazançlarına ilave edilirkazançlarına ilave edilir

51. 5151
 Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamuToplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu
idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden,idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden,
sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdininsonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin
mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesimevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi
durumunda, Kanunun 82 nci maddesi hükmü de dikkate alınmakdurumunda, Kanunun 82 nci maddesi hükmü de dikkate alınmak
suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancınasuretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına
dâhil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilendâhil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen
mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonunamercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna
kadar ödenmesi hâlinde, gecikme cezası ve gecikme zammıkadar ödenmesi hâlinde, gecikme cezası ve gecikme zammı
alınmaz ve Kanunun 102 nci maddesi hükümleri uygulanmaz.alınmaz ve Kanunun 102 nci maddesi hükümleri uygulanmaz.
 Saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücreteSaatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete
dayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsizdayanmış olmayıp da komisyon ücreti ve kâra katılma gibi belirsiz
zaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim vezaman ve tutar üzerinden ücret alan sigortalıların prim ve
ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları,ödeneklerinin hesabında esas tutulacak günlük kazançları,
Kanunun 82 nci maddesi hükmüne göre belirlenen alt sınırdır.Kanunun 82 nci maddesi hükmüne göre belirlenen alt sınırdır.

52. 5252
 Primlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay içinPrimlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç, sigortalının, bir ay için
prime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Ancak günlük kazancınprime esas tutulan kazancının otuzda biridir. Ancak günlük kazancın
hesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığıhesabına esas tutulan ay içindeki bazı günlerde çalışmamış ve çalışmadığı
günler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esasgünler için ücret almamış sigortalının günlük kazancı, o ay için prime esas
tutulan kazancının ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.tutulan kazancının ücret aldığı gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır.
 Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları,Sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayıları,
aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işverenaynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını gösterir. Ancak, işveren
ve sigortalı arasında kısmi süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmışve sigortalı arasında kısmi süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış
olması kaydıyla, ay içinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saatolması kaydıyla, ay içinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat
karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, aykarşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay
içindeki toplam çalışma saati süresinin 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İşiçindeki toplam çalışma saati süresinin 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş
Kanununa, 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununa veKanununa, 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununa ve
13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar
Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna göre belirlenenArasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna göre belirlenen
haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatinehaftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine
bölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri birbölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir
gün kabul edilir.gün kabul edilir.
 İşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı işİşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş
sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olaraksözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak
belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalıkbelirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık
çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak işlem yapılır.çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak işlem yapılır.