2. 1928 Olympic Games: Collection connection from Qatar to Amsterdam
Introduction
The international Olympic Museum Network (OMN) was established in 2006. At first, the
Olympic Museum in Lausanne brought nine international Olympic museums together
and invited them to form a network. The nine organisations agreed to cooperate in the
near future, with the objective of displaying the interesting heritage of the Olympics and
the various collections of Olympic-related objects to the world. The museum network
experienced exponential growth and aspired to high targets, working together as a
team.
Today, we are proud to present the first official exhibition, which was developed by two
international teams from the Olympic Museum Network: the Qatar Olympic & Sports
Museum and the Olympic Stadium Amsterdam co-created this production about the
1928 Olympic Games. The exhibition provides visitors with surprising insight into the historic
games, displaying objects that have never before been shown to the public. All of the
objects, which have been made available on loan through the generosity of the Qatar
Olympic & Sports Museum and the Qatar Museums Authority, have travelled all the way
from Doha to Amsterdam to be part of the exhibition.
Most of the objects and memorabilia in this exhibition have been collected by a Dutch
Olympic enthusiast and collector. The Qatar Olympic & Sports Museum recently
acquired this collection and will store, preserve and in the future partially exhibit it in its
museum. The international cooperation within the OMN has now made it possible to
share and exchange collections. We truly believe that the future lies in cooperation.
While we hope that this exhibition will inspire you, our primary hope is that you will enjoy
the international ‘collection connection’:
from Qatar to Amsterdam.
Sincerely,
Dr. Christian Wacker
Director, Qatar Olympic & Sports Museum
Hans Lubberding
Director, Olympic Stadium Amsterdam

3. Publieksactie ten behoeve v de fiFinanciering v de Olympische Spelen, 1925
an an
“WHAT THE
Heel even leek het alsof het Nederlands Olympisch Comité(NOC) de organisatie van de
Olympische Spelen van 1928 terug moest geven aan het Internationaal Olympisch
Comité (IOC), omdat de Tweede Kamer in 1925 weigerde om de benodigde subsidies te
STATE
verstrekken. Met een gigantische publieksactie spanden vele sportliefhebbers uit heel
Nederland, en zelfs daarbuiten, zich in om alsnog zelf het geld bij elkaar te schrapen.
Er verschenen speciale comités in Amsterdam, Zaandam, Utrecht, Warfum, Enschede,
Hattum, Zaltbommel, Den Haag, Vlissingen, Arnhem, Rotterdam, Deventer, Amersfoort,
Laren, Blaricum, Schiedam, Oosterbeek, Winschoten, Nijmegen, Zandvoort, Gouda,
Zeist, Harderwijk, Den Bosch, Almelo, Leerdam, Alkmaar, Zeeland, Enschede, Amersfoort, WOULD NOT GIVE,
THE DUTCH
Den Helder, Hilversum, Aalsmeer, Koog aan de Zaan, Waalwijk, Hengelo, Dordrecht,
Groningen, Leiden, Woerden, Rijswijk, Scheveningen (een heus damescomité!),
Nederlands-Indië, de Riviera, Londen en Geneve. Dit overzicht is overigens niet eens
PEOPLE
compleet, maar geeft een goede indicatie van de omvang van de actie.
Opeens had iedereen het over de Olympische Spelen.Daarom bedankte de voorzitter
van de Nederlandsche Voetbalbond de nationale politiek dat het zich had teruggetrok-
PROVIDED”
ken: “Wat de staat ons onthield, werd door het Nederlandsche volk gegeven. Zóó
namen de Spelen een plaats in het volksleven in, zóó werd onze onderneming
inderdaad een nationale, zóó is het beter geweest!”
National collection for olympic funds, 1925
For a while it as if the NOC would have to hand back the organisation of the 1928
Olympic Games to the IOC, because the Dutch Parliament refused to supply the neces- Manifest van het Nederlandsch Olympisch Comité(1925), © Olympisch Stadion Amsterdam (OSA)
sary subsidies in 1925. Thanks to massive public input, the entire country united to raise the Manifest of the Dutch Olympic Committee (1925), © Olympisch Stadion Amsterdam (OSA)
money needed.
Special committees were established all over the country and beyond; for example in
Amsterdam, Zaandam, Utrecht, Warfum, Enschede, Hattum, Zaltbommel, The Hague,
Vlissingen, Arnhem, Rotterdam, Deventer, Amersfoort, Laren, Blaricum, Schiedam, Ooster-
beek, Winschoten, Nijmegen, Zandvoort, Gouda, Zeist, Harderwijk, Den Bosch, Almelo,
Leerdam, Alkmaar, Zeeland, Enschede, Amersfoort, Den Helder, Hilversum, Aalsmeer,
Koog aan de Zaan, Waalwijk, Hengelo, Dordrecht, Groningen, Leiden, Woerden, Rijswijk,
Scheveningen (a committee consisting entirely of women!), the Dutch Indies, the Riviera,
London and Geneva. And those aren’t nearly all!
Suddenly everyone was talking about the Olympic Games. This led the chairman of the
Dutch Football League to thank the national politicians for withdrawing their support:
‘What the state would not give, the Dutch people provided. This is how the Games
became a part of the working man’s life, this way our mission became the mission of the
nation, this way was the best way!’
Obligatie uitgegeven door de Gemeente Amsterdam (1925), © Qatar
Olympic & Sports Museum (QOSM)
Premiumbondissued by the City of Amsterdam (1925), © Qatar Olympic &
Sports Museum (QOSM)

4. De voorbereidingen
Nadat Amsterdam door de geslaagde publieksactie definitief de Spelen van 1928 had
binnengehaald, konden de voorbereidingen beginnen. Om te beginnen moesten er
4.425 palen worden geslagen om te voorkomen dat het Olympisch Stadion zou wegzak-
ken in de drassige ondergrond. ‘Palen van 13 meter lengte verdwijnen er als lucifers in
den grond’, zag de Nieuwe Rotterdamsche Courant in 1926. Dit duurde vier maanden,
waarna de bouw zelf kon beginnen.
Omdat de aanleg van het Olympisch Dorp wegens financiële problemen niet doorging,
werden door heel de stad boten neergelegd om sporters en bezoekers te huisvesten. Op
het Marinebassin lag de Finse boot, de Amerikanen meerden af bij de steiger van de
Holland-Amerika Lijn, de Denen verbleven aan de Javakade en dan lagen er ook nog
overal hotelboten. Hoe dichter op de start van de Spelen, hoe voller de stad werd.
Het grootste probleem in het stadion was de aanleg van de atletiek- en de wielerbaan,
waarbij alle goede adviezen van specialisten stelselmatig werden genegeerd. Een
internationale afgang dreigde, somberde de Nederlandse pers vooraf, maar op het
allerlaatste moment liep het goed af. Om dergelijke problemen in de toekomst te
voorkomen, belegde de Atletiekunie meteen na afloop wel een spoedbijeenkomst om
zo snel mogelijk goede sintelbanen aan te leggen. Want dat was eens, maar nooit meer.
Preparation
Rapportage over de voorbereidingen van de Olympische
After Amsterdam officially won the bid for the Games of 1928, the preparations could get Spelen in Amsterdam 1928, © QOSM
underway. Firstly, 4425 wooden poles had to be sunk to prevent the Olympic Stadium
Report on the preparation of the Olympic Games in
from sinking down into the wet foundations. ‘Poles measuring 13 meters disappeared like Amsterdam 1928, © QOSM
matches being pushed into wet soil,’ observed the Nieuwe Rotterdamse Courant in 1926.
The installation of the wooden poles took four months, after which the construction of the
stadium itself could begin.
Because the construction of the Olympic Village had been cancelled due to financial
problems, boats were moored throughout the city to house the athletes and visitors. The
Finnish boat was harboured in the national Marine harbour, the Americans docked at the
Holland-America Line harbour, the Danes stayed along the Javakade and there were
plenty of hotel boats dotted throughout the city of Amsterdam. The closer it came to the
start of the Games, the more the city filled up.
The biggest problem in the stadium was the construction of the athletics and cycle track
as the good advice of specialists was systematically ignored. An international embarrass-
ment loomed, complained the Dutch press, but at the very last moment it all came
together. To prevent similar problems in the future, the National Athletics Association
called a meeting to ensure the construction of proper cinder tracks. They wanted to
make sure that that near-miss could happen once, but never again.
Olympisch Stadion in aanbouw (1927), © OSA
Olympic Stadium under construction (1927), © OSA

5. Olympische Winterspelen in Nederland?
Toen Amsterdam de Olympische Spelen van 1928 kreeg toegewezen, had ons land –
volgens de toen geldende regels - meteen het recht om dat jaar ook de
Winterspelen te mogen organiseren. Het Nederlands Olympisch Comité (NOC) onder-
zocht direct serieus of dit mogelijk was.
Een Zwitserse sportofficial erkende op 9 december 1924 in de Nieuwe Rotterdamsche
Courant dat het theoretisch inderdaad denkbaar was dat die Winterspelen in Nederland
plaats zouden vinden. Hij zei er echter snel bij, in naam van zijn land, dat hij hier geen
voorstander van was: “Het is te hopen, dat Nederland, de waarheid getrouw, ronduit
verklaart, dat het niet in staat is de Winterspelen te organiseren.” Met andere woorden:
Zwitserland wil graag dat evenement hebben, en wij hopen zaken te kunnen doen met
Nederland om dit snel af te kunnen handelen.
Het NOC zette het onderzoek gewoon door en trok pas na een half jaar de conclusie dat
ons land te weinig besneeuwde bergen heeft om die verantwoordelijkheid op zich te
nemen. Op het congres van het Internationaal Olympisch Comité in 1925 gaf Nederland
de opdracht terug, waarna St. Moritz – in Zwisterland! – de
Winterspelen kreeg toegewezen.En dat bleek een goede keuze, want in Nederland
heeft het in die bewuste weken alleen maar gedooid.
Olympic Winter Games in the Netherlands?
When Amsterdam was awarded the Olympic Games of 1928, our country
automatically received the right to organize the next Winter Games as well. The National
Olympic committee seriously considered whether this would be possible.
On December 9th 1924, a Swiss sports official admitted in the Nieuwe Rotterdamsche Duits affiche “IX Olympiade 1928 / St. Moritz-Amsterdam”, © OSA
Courant that it was theoretically possible that those Winter Games would take place in German poster “IX Olympiade 1928 / St. Moritz-Amsterdam”, © OSA
the Netherlands. He was quick to add however, that he did not support this plan: ‘It
would be best for the Netherlands to declare it is incapable of organizing the Winter
Games.’ In other words: Switzerland was keen to host this event, and they hoped to do
business with the Netherlands to close the deal quickly.
The NOC however continued to research the possibilities of the Dutch hosting the Winter
Games and only six months later announced their conclusion: the country's annual snow
fall was too light and mountain count too low to take on this
responsibility. At the IOC congress of 1925 the Netherlands returned the bid, after which
St Moritz (in Switzerland!) was awarded the Winter Games. A very clever decision,
because in the Netherlands the temperature was well above freezing during the weeks
the Winter Games took place.
Pin “IX Olympiade 1928 / St. Moritz-Amsterdam”, © QOSM
Pin "IX. Olympiade 1928/St. Moritz-Amsterdam", © QOSM

6. Het eerste olympisch vuur
Op 26 april 1926 sprak dagblad Het Vaderland met Jan Wils, architect van het Olympisch
Stadion. Hierin zei hij onder meer hoe de Marathontoren eruit zou komen te zien: “Ik stel
me daarvan veel voor. Het wordt een heele ijle toren. Er boven komt een groote schaal,
waarin overdag een rookpluim kan opstijgen en ’s avonds een vuurzuil.”
Hiermee beschreef Wils de geboorte van het olympisch vuur, want nooit eerder was dit
ontstoken tijdens de openingsceremonie om pas aan het eind van het sportfeest te
doven. Ook de oude Grieken deden niet aan dit verschijnsel, zodat dit stadion de
geboortegrond is van één van de beroemdste symbolen ter wereld.
Toch is nooit duidelijk geworden wie dat vuur in 1928 heeft aangestoken. Er ging in ieder
geval geen fakkeltocht vanuit Olympia aan vooraf, want die traditie is pas van 1936.
Integendeel: opeens kringelde er rook boven de toren en dat was het dan. De meeste
toeschouwers en journalisten hadden het niet eens gezien! Het idee sloeg wel aan, want
vier jaar later tijdens de Spelen in Los Angeles werd ook het vuur ontstoken, waarna het
een onmisbaar onderdeel is geworden van de olympische traditie.
The invention of the olympic FLAME
On the 26th of April the newspaper Het Vaderland spoke to Jan Wils, architect of the
Olympic Stadium. He told the journalist about his ideas of the ‘Marathon Tower’, the huge
tower situated in front of the stadium: ‘I have great expectations of its appearance. It will
be a rare sight. On the top a large bowl will balance, from which you can see a smoke
plume rising and at night a pillar of fire.’
However, it is still unclear who lit that flame in 1928. There was definitely no torch relay
from Olympia leading up to the opening ceremony, this tradition started in 1936. Quite
the opposite in fact: just out of the blue a smoke plume curled up from the tower and
that was that. Most of the spectators and journalists hadn’t even seen it! However, the
concept worked; because four years later during the Los Angeles Games the flame was
again lit, after which it became an indispensable part of the Olympic tradition.
Herinneringsbord met de Olympische Vlam in keramiek, © QOSM
Commemorative ceramic plate with the Olympic Flame, © QOSM
Proefopstelling Olympisch Vlam, naast de Marathontoren, © OSA
Test setup for the Olympic Flame, next to the Marathon Tower, © OSA

7. Vrouwen op het olympisch toernooi
Atletiek, turnen en zwemmen zijn van oudsher de drie grote olympische sporten. Voor
vrouwen was sporten op hoog niveau niet altijd vanzelfsprekend: sinds 1912 worden bij
het zwemmen vrouwelijke deelnemers geaccepteerd, wat pas sinds 1928 het geval is bij
atletiek en turnen.
Bij het damesturnen werden alleen de nationale teams toegelaten, met Nederland als
winnaar. Zo waren deze gymnastes de eerste vrouwelijke olympische kampioenen van
Nederland. De Telegraaf schreef daarom een gedicht: ‘Turnsters van Holland, aanvaardt
mijn hulde / Gij hebt ons landje keurig verrast / Voor U ging, wat niemand onzer
verwachtte / De Hollandsche driekleur aan middelste mast.’
Bij atletiek was de meeste ophef rond de 800 meter, omdat die voor vrouwen veel te
lang zou zijn. Opnieuw De Telegraaf: ‘Het heele stel had tien minuten nodig om weer op
adem te komen, waarop het grienend zwikje, met uitzondering van de winster, elkander
melodramatisch de schouders omvattend uit het gezichtsveld verdween. Laat dit de
laatste maal zijn, Heeren voorbereiders der Olympiades.’
Allemaal onzin, vond één van deelnemende atletes: ‘OK, de loopsters waren moe na
afloop. Maar ze waren er niet door gesloopt, zoals in de berichten hierover stond. Ik was
er zelf bij als toeschouwer en heb het dus zelf gezien.’ Alhoewel atletiek vanaf 1928 altijd
voor vrouwen toegankelijk bleef, werd de 800 meter toch tot 1960 geschrapt.
Women at the Olympic tournament
The three main Olympic sports have always been athletics, gymnastics and swimming.
Since 1912 women were allowed to enter the swimming competition, which only
occurred in athletics and gymnastics in 1928.
In the gymnastics competition only the national teams could enter. The Dutch national
team won the competition, which made the gymnasts to be the first female Olympic
champions of the Netherlands. The Telegraaf wrote the following poem to honour these
women: ‘Gymnasts of Holland, accept our admiration / You have surprised and
delighted our country / For you we hoist the Dutch flag, a feat no-one had expected.’
In the athletics competition there was the most consternation surrounding the 800 meter
race, as it was considered too long for most women. The Telegraaf: ‘The whole group
needed ten minutes to catch their breath, after which the giggling gaggle, with the
Voor het eerst onderdeel van de
exception of the winner, grabbed each other melodramatically by the shoulders and Olympische Spelen: 800 meter voor
disappeared from view. Oh, please let this be the last time, all you gentlemen involved in vrouwen, © OSA
the preparation of the next Olympic Games.’ For the first time part of the Olympic
programme: 800 meters for women,
All nonsense, according to one of the athletes. ‘Of course the runners were tired after © OSA
finishing the race. But they were not thoroughly exhausted, as the reports stated. I was
there as one of the spectators and I saw it with my own eyes. ‘Although athletics
remained accessible to women after 1928, the 800 meters was taken off the programme
until 1960. Shirtnummer 344 van Mien Duchateau (NED), deelneemsteraan
de 800 m voor vrouwen, © QOSM
Shirt number 344 from Mien Duchateau (NED), participant in the
women’s athletics 800m, © QOSM

8. Amsterdam, het doolhof
‘Amsterdam heeft, tenminste voor den vreemdeling, iets van een doolhof’,
schreef het Algemeen Handelsblad vlak voor aanvang van de Spelen van 1928.
Lastig, want de stad verwachtte veel buitenlandse bezoekers, waarvan een
groot aantal per auto. Dat vroeg om speciale maatregelen, ook omdat er in
Amsterdam nog nooit meer dan 2.000 auto’s bij elkaar op een parkeerplaats
hadden gestaan.
De ordehandhavers zochten naar een symbool waardoor buitenlandse bezoek-
ers meteen konden begrijpen waar een parkeerplaats was. Daarvoor werd een
nieuw verkeersbord ontworpen, zoals op 4 mei 1928 in een Nederlandse krant
stond: ‘Een rond blauw bord, waarop een witte P is geschilderd, de nieuwe
internationale aanduiding voor parkeerplaats.’ Met andere woorden: Amster-
dam is de uitvinder van het parkeerbord, zoals die nu nog over de hele wereld
wordt gebruikt!
Om de bezoekers verder op weg te helpen werden zowel in Amsterdam als ver
daarbuiten honderden wegwijzers van de ANWB geplaatst. ‘Bovendien is er een
extra bordje op bevestigd,’ aldus het Handelsblad,‘waarop de woorden “Olym-
pisch Stadion” zijn geschilderd.’
Waarna de verslaggever tevreden constateerde: ‘Amsterdam is nu, althans om
van een willekeurig punt uit het Stadion te bereiken, geen doolhof meer.’
The labyrinth named Amsterdam
‘Amsterdam resembles, at least to a stranger, something of a labyrinth’, wrote the
Algemeen Handelsblad just before the start of the Games of 1928. Problematic,
because the city was expecting a large number of foreign visitors, of which many
were travelling by car. This meant special measures needed to be taken, also
because there had never been more than 2000 cars parked in a single parking lot
in Amsterdam.
The authorities therefore needed a symbol so that foreign visitors could immedi-
ately understand where to find a parking spot. This led to the design of a new
traffic sign, which was published in the Dutch newspapers on the 4th of May 1928:
a circular blue sign, with a white P painted in the centre, the new international Stadsplattegrond van Amsterdam, ontworpen voor de Olympische Spelen van 1928, © QOSM
symbol for parking space.’ In other words: Amsterdam is the inventor of the City map of Amsterdam, issued on the occasion of the 1928 Olympic Games, © QOSM
parking sign, as it is still used throughout the world!
To help the visitors on their way, the ANWB (the Dutch traffic association) placed
hundreds of traffic signs in Amsterdam and beyond. ‘And an extra sign has been
attached to these posts,’ printed the Handelsblad, ‘with the words ‘Olympic
Stadium’ on it. Now, Amsterdam is no longer a labyrinth for those wishing to
navigate themselves towards the Stadium from anywhere in the city or country.
De parkeerplaats in de nabijheid van het Olympisch Stadion, © OSA
Parking area near the Olympic Stadium, © OSA

9. De Kunstolympiade
Niet alleen het Olympisch Stadion, maar ook het Stedelijk Museum was in 1928 een
officiële olympische locatie. In die tijd werd namelijk tegelijk met de Spelen de Kunstolym-
piade gehouden. En dus ook in Amsterdam, zoals het Algemeen Handelsblad op 9 juni
1928 schreef: ‘Een onderdeel van de Olympische Spelen vormt het concours van werken
door levende kunstenaars, behoorende tot de landen, welke zijn uitgenoodigd tot de
Spelen van de IXe Olympiade.’
Op het dak van het Stedelijk Museum wapperde daarom de olympische vlag, omdat
daar het werk werd tentoongesteld van kunstenaars uit Duitsland, Oostenrijk, België,
Denemarken, de Verenigde Staten, Frankrijk, Engeland, Hongarije, Italië, Ierland, Letland,
Luxemburg, Mexico, Monaco, Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Nederland, Polen, Zweden
en Zwitserland.
De Italiaanse voetbalploeg kwam zelfs nog even een kijkje nemen in het museum, maar
of ze dat vrijwillig deden is twijfelachtig. Sowieso was niet iedereen enthousiast over deze
Kunstolympiade. Het Nieuwsblad van het Noorden bijvoorbeeld schreef: ‘Men slaat
gauw een noodbruggetje tusschen kunst en sport.’
Hoe dan ook: Nederland won twee gouden medailles: Jan Wils voor het Olympisch
Stadion en Isaac Israëls voor zijn schilderij Ruiter in rode rok. In 1948 stond de Kunstolym-
piade voor de laatste keer op het programma.
Art Olympics
Not only the Olympic Stadium, but also the Stedelijk Museum was an official Olympic
location.
At that time the Artistic Olympics were held simultaneously with the Games. This also
happened in Amsterdam, as the Algemeen Handelsblad wrote on the 9th of June 1928:
‘Part of the Olympic Games is the collection of works by living artists representing their
countries which were invited to the Games of the IXe Olympics.’
The Olympic flag waved at the Stedelijk Museum, because it was here that the works
were shown made by artists from Germany, Austria, Belgium, Denmark, the United States,
France, England, Hungary, Italy, Ireland, Latvia, Luxemburg, Mexico, Monaco, Norway,
New-Zealand, the Netherlands, Poland, Sweden and Switzerland.
The Italian football team even took a look around the Stedelijk Museum, but whether
they did this voluntarily is doubtful. In fact, the Artistic Olympics were not popular with
everyone. The Nieuwsblad van het Noorden wrote: ‘It seems as if a hurried bridge has
been constructed between art and sport.’
But in any case: The Netherlands won two gold medals: Jan Wils for the Olympic Stadium
and Isaac Israels for his painting ‘Rider in red skirt’. In 1948 the Artistic Olympics were held
for the last time.
Italiaans team bij de kunsttentoonstelling van de culturele Olympiade in het Stedelijk Museum, © OSA
Italian sportsmen visit the art exhibition of the Cultural Olympiad in the Stedelijk Museum, © OSA
Olympisch diploma van Eugen Mack (SUI) voor de 3e prijs bij gymnastiek, © QOSM
Diploma awarded for third price, Eugen Mack (SUI) gymnastics, © QOSM

10. De openingsceremonie
Koningin Wilhelmina zorgde in 1928 voor een relletje door de opening van de
Olympische Spelen te boycotten. Begin dat jaar was er nog geen vuiltje aan de lucht,
meldde het Nieuwsblad van het Noorden: ‘Zooals bekend schrijft het Olympisch Protocol
voor, dat het hoofd van den staat de officieele opening van de Olympische Spelen
persoonlijk zal bekrachtigen. Het organiserende comité zal natuurlijk niet in gebreke
blijven H. M. de Koningin uit te noodigen en zeer waarschijnlijk zal H. M. aan deze
uitnoodiging gevolg geven.’
Dat bleek een misrekening, want de koningin weigerde haar medewerking en liet zich
vervangen door haar echtgenoot, prins Hendrik. ‘Men tast nog steeds in het duister
omtrent de reden’, analyseerde de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Hoogstwaarschijn-
lijk was de koningin ontstemd dat het IOC had bepaald op welke dag de opening zou
zijn zonder haar te raadplegen. Wilhelmina wilde blijkbaar even laten zien dat zij zich in
eigen land niet liet commanderen door wat sportofficials uit een ander land.
De koningin negeerde de Spelen niet helemaal. Zo organiseerde ze een groot feest in
het Paleis op de Dam voor een groot aantal deelnemers en bezocht ze het turnen, de
paardenraces en de slotdag, waarop ze de gouden medailles uitreikte.
The opening ceremony
Her royal highness Queen Wilhelmina caused an upset in 1928 by boycotting the Openingsceremonie in het Olympisch Stadion, © OSA
opening of the Olympic Games. At the start of that year there was no sign of trouble. As Opening Ceremony in the Olympic Stadium, © OSA
the Dagblad van het Noorden reported: ‘As stipulated by Olympic protocol, the head of
state must personally supervise the opening of the Games. The organizing committee will
no doubt adhere to this tradition and surely H.M the Queen will accept this invitation.’
This proved to be a faulty assumption, because the Queen refused her cooperation and
instead sent her husband Prince Hendrik in her place. ‘The reason behind her absence
remains a mystery,’ analyzed the NieuweRotterdamsche Courant.
It is probable the Queen was displeased that the IOC had determined the day of the
opening without consulting her. Wilhelmina was apparently making a point that she
would not to be commanded by a group of foreign sports officials in her own country.
The Queen did not completely ignore the Games. She organized a big celebration at the
Royal Palace on Dam Square for a large number of participants and attended the
gymnastics, the equestrian and the closing day where she awarded the winners their
gold medals.
Officieel programmaboek van de openingsceremonie, © QOSM
Program of the Opening Ceremony in Amsterdam 1928, © QOSM

11. ‘Amsterdam, een vroolijke stad’
De Olympische Spelen zijn ook voor bestuurders een feest, want die kunnen in de
gaststad een fijn congres houden. Het IOC zelf had een bijeenkomst in Amsterdam, net
als de wereldvoetbalbond, de hockeyers, de wielrenbestuurders, de atletiekfederatie en
de worstelunie. Door de hele stad werd vergaderd, vielen er gewichtige besluiten en
pakten de officials na afloop nog even een drankje. ‘Amsterdam is dan ook wel een
aardige vroolijke stad,’ noteerde de Nieuwe Rotterdamsche Courant heel droog,
waarna de verslaggever opmerkte dat de sportbestuurders er ’s ochtends soms wel heel
erg bleek uitzagen.
De FIFA heeft in Amsterdam misschien wel het belangrijkste besluit uit haar geschiedenis
genomen door in te stemmen met een nieuw voetbaltoernooi: het WK Voetbal. Twee
jaar later, in 1930, werd dat inderdaad in Uruguay gehouden om uit te groeien tot het
enige sportevenement in de wereld dat de concurrentie met de Olympische Spelen
aankan.
Na dit historische besluit trokken de FIFA-leden naar het Olympisch Stadion om een
Deelnemersfoto van het Congres voor Lichamelijke Opvoeding en Sport, © OSA
voetbalwedstrijd te bekijken, waarna de verslaggever van de NRC in het holst van de
Participants of the Congress for Physical Education and Sports, © OSA
nacht nog vele officials in de stad tegenkwam. Maar goed: Amsterdam was in 1928 dan
ook wel een aardige vrolijke stad.
Amsterdam, 'A Cheerful city'
The Olympic Games are also a celebration for chiefs of state and trade, as they have the
perfect opportunity to organize international conferences in the host city. The IOC itself
held a conference in Amsterdam, as did the National Football Association, the hockey
league, the cyclist association, the athletics federation and the wrestling union. Meetings
were held throughout the city, important decisions were made while officials shared a
drink after watching events. ‘Amsterdam is truly a cheerful city,’ remarked the
NieuweRotterdamsche Courant with a sarcastic undertone, and went on to
describe the pale faces of these same sports officials in the mornings.
The FIFA took arguably the most decision in its history by voting in favor of a new football
tournament: the Football World Cup. Two years later, in 1930, it was held in Uruguay and
grew out to become one of the only sports events in the world which can compete with
the Olympic Games in size and popularity.
After this historic decision, the FIFA members travelled to the Olympic Stadium to watch
a football match. After the match, the NRC journalist continued to run into plenty of
officials deep into the night. Afterall, Amsterdam was a rather cheerful city in 1928.
Accreditatie XVIIe jaarlijkse Congres van de FIFA, 24-26 mei 1928 in Amsterdam, © QOSM
Letter on stationary of the F.I.F.A. XVIIth Annual Congress, 24-26 May 1928 - Amsterdam, © QOSM

12. Een gastmaal in het Koninklijk paleis
Zowel de stad Amsterdam als koningin Wilhelmina organiseerde tijdens de Spelen een
groot diner – om nog niet te spreken vande verschillende sportbonden,
nationale delegaties en ambassades. De aanwezigen waren van de hoogste komaf,
zoals IOC-voorzitter De Baillet-Latour (net als de huidige voorzitter een Belg), prins Hendrik
en baron Schimmelpenninck van der Oye (als voorzitter van het NOC). Bij het diner van
de stad Amsterdam in de Koningszaal van Artis bedankten zij elkaar voor de goede
samenwerking en hieven stuk voor stuk het glas op de goede afloop.
De koningin hield een gastmaal in het Paleis op de Dam, waarbij deelnemers van alle
landen waren uitgenodigd. Zij mochten plaatsnemen aan één van de drie zijtafels, want
‘aan de hoofdtafel waren gezeten de vorstelijke personen, benevens de dames en de
groot-officieren van het gevolg van Hare Majesteit’.
Een sporter die Wilhelmina van dichtbij wilde zien, moest daarom het geluk hebben van
de Amerikaanse atlete Anne Vrana O’Brian. Zij liep net over de Dam toen een oude
dame uit een auto stapte. “Ik vroeg aan een voorbijganger wie die vrouw was,” zei
O’Brian later. Het antwoord sloeg haar met stomheid: “Dat is onze koningin.”
Dinner at the Royal Palace
Both the city of Amsterdam and Queen Wilhelmina organized a large dinner during the
Olympics – not to mention the different sports associations and leagues, national
delegates and embassies. The guests came from the highest legions and included the
IOC chairman De Baillet-Latour (a Belgian, like the present chairman), Prince Hendrik
and Baron Schimmelpenninck van der Oye (as president of the NOC). At the dinner
hosted by the city of Amsterdam in the Koningszaal in Artis, they thanked each other for
the pleasant cooperation and raised their glasses to a positive result.
The Queen hosted a dinner in the Palace on Dam Square, with participants from all
countries. They sat at one of the three side tables because the head table was intended
for ‘the royal family and the ladies and lords who make up the entourage of Her Majesty’.
Those who desired to see the Queen Wilhelmina up close, should have had the luck of
Menu van het galadiner, aangeboden door Gemeente Amsterdam op 28 juli 1928, © QOSM
the American athlete Anne Vrana O’Brian. She was crossing Dam square when an
Menu of a dinner, presented by the city of Amsterdam on July 28, 1928, © QOSM
elderly lady stepped out of a car. “I asked a passerby who that woman was,’ said
O’Brian later. The answer left her speechless: ‘That is our Queen.’
Officials in het Olympisch Stadion, © OSA
Officials at the Olympic Stadium, © OSA

13. De eerste wedstrijd der IXe Olympiade
De allereerste sportwedstrijd in het Olympisch Stadion was een hockeywedstrijd: op 17
mei won Nederland van Frankrijk de openingswedstrijd van het olympisch hockeytoer-
nooi. Samen met het voetbal werd deze sport al gespeeld vóór de officiële opening op
28 juli.
Dagblad Het Centrum schreef over dit historische moment: 'Even na drie uur komen de
Fransche en Hollandsche ploegen het veld op. Zij zijn de eersten, die het Olympisch
Stadion betreden en worden met enthousiast gejuich ontvangen. De eerste wedstrijd
der IXe Olympiade is begonnen!'
Dit hockeytoernooi betekende de grote doorbraak voor deze sport in Nederland. Tot
1926 was eigenlijk niemand hierin geïnteresseerd, omdat er met eigen spelregels werd
gespeeld, die voor de rest nergens ter wereld werden gebruikt. Zodoende werden hier
nooit topwedstrijden gespeeld. Als er vijftig mensen kwamen kijken, was het druk. Door
de Spelen van 1928 pasten de Nederlandse hockeyers zich echter aan de internationale
standaard aan en haalden zelfs de finale. Zo’n veertigduizend toeschouwers– in 2012
nog steeds een recordaantal bezoekers voor een hockeywedstrijd in Nederland! – zagen
hoe de wonderhockeyers uit Brits-Indië deze probleemloos wonnen.
En ook op straat was de sport definitief doorgedrongen,constateerde het socialistische
dagblad Voorwaarts: ‘De Amsterdamsche straatjeugd is zich voor het hockey gaan
interesseren.’En dat allemaal in maar twee weken…
Het Olympisch hockeytoernooi van 1928, © OSA
The First game of the IX Olympiad
The Olympic hockey tournament, 1928, © OSA
The very first sports event held in the Olympic Stadium was a hockey match: on the 17th
of May the Netherlands beat France in the opening match of the Olympic hockey
tournament. Hockey and football were the only sports being played before the official
opening ceremony on the 28th of July.
Dagblad Het Centrum wrote of a historic moment: ‘Just after three o’clock the French
and Dutch teams come onto the field. They are the first Olympic athletes to step onto the
Olympic field and are greeted with loud applause. The first game of the IXOlympiad has
begun!’
This hockey tournament symbolized a significant breakthrough for the sport in the Nether-
lands. Until 1926 nobody was truly interested in hockey, mainly because the Dutch teams
played by their own rules which were not used anywhere else in the world. This meant
professional matches were almost never played here. The Games of 1928 however,
forced the Dutch players to adjust their game to the international standard and surpris-
ingly, they even went on to make the final. Approximately forty thousand spectators – in
2012 this remains a record for the number of spectators at a hockey match in the Nether-
lands! – watched the outstanding British-India team effortlessly win the final.
The sport was also becoming a part of public life, so noticed the socialist newspaper
Voorwaarts: ‘The youth on the streets of Amsterdam has become interested in hockey.
’And all that in a mere two weeks…
Toegangsbewijs staanplaats voor Hockey, © QOSM
Hockey - ticket for standing platform, © QOSM

14. Voetbal: ‘ De nacht v Uruguay’
an
Nederland verheugde zich in 1928 vooral op het voetbal, maar helaas koppelde prins
Hendrik Nederland tijdens de loting aan Uruguay, de heersend olympisch kampioen.
Iedereen wilde deze wedstrijd zien, wat tijdens De Nacht van Uruguay zorgde voor grote
gevechten in het centrum van Amsterdam.
De ellende begon op 27 mei, een dag voor de voorverkoop, toen de eerste belangstel-
lenden zich in een rij opstelden in de Vijzelstraat, de enige (!)plek in heel Nederland waar
kaartjes werd verkocht. Het werd ronduit chaotisch toen ’s nachts de kroegen sloten en
‘minder gunstige elementen’ opdoken. ‘De politie had handen vol werk,’ zag de N.R.C.
‘Nog erger werd het toen de hooglampen om de andere, zooals ’s nachts gebruikelijk is,
werden gedoofd. De Vijzelstraat kwam in het half-duister. Dezen bovengenoemden
elementen was dit een kolfje naar de hand. Zij drongen zich tusschen de wachtende in,
waardoor kloppartijen ontstonden.’ De hele nacht werd er gevochten op de Vijzelstraat.
‘De straten waren een augiusstal gelijk.’ De kaarten waren uiteindelijk in een half uur
uitverkocht.
Nederland verloor van Uruguay, dat uiteindelijk tegen Argentinië de titel won. Niet na
één finale, maar na twee, omdat het in 1928 nog de gewoonte was om na een gelijkspel
geen strafschoppen te nemen, maar een replay te organiseren. Fijn voor de organisatie,
want beide finales waren uitverkocht.
Football: ‘ The night of Uruguay’
Holland was especially looking forward to the football in 1928, but unfortunately Prince
Hendrik pulled Uruguay as the Netherlands’ opponent during the preliminary draw of the
pool. This draw led to extensive upheaval and brawls in the center of Amsterdam.
The trouble began on the 27th of May, a day before the early ticket sales, when the first
fans started lining up along the Vijzelstraat, the only (!) location in the whole of the Nether-
lands where tickets were sold.
The chaos truly broke loose when it was decided to close the bars and the football fans
started spreading through the streets. ‘The police had their hands full,’ the NRC newspa-
per noted. ‘The situation worsened when the street lights, as was normal at night, were
turned off. The Vijzelstraat was now bathed in darkness. These factors together made it
easy for trouble makers to push their way into the crowd and cause riots.’ All night there
was fighting on the Vijzelstraat. ‘The streets likened a barnyard.’ The tickets were sold out
within half an hour.
The Netherlands lost to Uruguay, who ended up winning the final against Argentina. Not
after one final, but after two, because in 1928 it was still the rule that a draw was followed
not by a penalty shout-out, but a replay. Great news for the organization as both Opstootjes tijdens de kaartverkoop voor de voetbalfinale, © OSA
matches sold out completely. Agitation during ticketsale for the final football match, © OSA
24

15. Atletiek
Eén van de grootste sporters van 1928 was Paavo Nurmi, de langeafstandloper uit
Finland, die in de twee voorafgaande Spelen maar liefst acht olympische titels had
gewonnen.‘Overal zoekt men naar Nurmi,’ schreef dagblad De Eemlander daarom,
‘den superathleet, dien men in Nederland nog nimmer heeft gezien.’De supporters
konden alleen lang zoeken, want Nurmi was bijzonder mensenschuw. Nadat hij in Amster-
dam zijn negende- en tevens laatste - gouden medaille had gewonnen, rende hij hard
weg om uit handen te blijven van fotografen en supporters.
Tijdens die atletiekwedstrijden ontsnapten de Spelen nog aan een vliegramp. ‘Een
vliegtuig bleef laag boven het Olympisch Stadion cirkelen,’ schreef de Nieuwe Rotter-
damsche Courant, ‘en verwijderde zich dan weer stadwaarts.’Het leek wel alsof de
piloot in het stadion wilde landen, om na een half uur neer te storten in een nabijgelegen
weiland. ‘Den Marathontoren’, meldde Het Vaderland, ’die gistermiddag hel brandde,
heeft hij voor den lichttoren van Schiphol aangezien.’ Het olympisch vuur zorgde voor de
verwarring, net als de atletiekbanen die er vanuit de lucht als landingsbanen uitzagen.
De vijf passagiers bleven allen ongedeerd.
Track and Field
One of the greatest sports legends of 1928 was Paavo Nurmi, the long distance runner
from Finland, who had won a spectacular eight medals during the previous two Games.
‘Everyone is on the lookout for Nurmi,’ wrote the De Eemlander newspaper, ‘the super
athlete, who has never before been seen in the Netherlands.’ Fans and supporters would
find it difficult to lay eyes on him however, as Nurmi was notoriously shy. After he won his
ninth and also last gold medal in Amsterdam, he quickly fled to avoid the photographers
and fans.
During the athletics competition the Games avoided an aerial disaster. ‘An aircraft
circled low over the Olympic Stadium,’ wrote the NieuweRotterdamsche Courant, ‘and
then moved off towards the city.’ It appeared the pilot had wanted to land in the
stadium, only to crash in a nearby paddock half an hour later. ‘He mistook the Marathon
Tower, which was burning brightly yesterday, for the command tower at Schiphol airport.’
The Olympic flame caused confusion, just like the athletic tracks which resembled Sportlegende Paavo Nurmi in
landing strips from the air. The five passengers all remained unharmed. aktietijdens, © OSA
Sports legend Paavo Nurmi
during his race, © OSA
Passe Partout voor de atletiekwedstrijden in het Olympisch
Stadion, © QOSM
Olympic Stadium - season's ticket for athletics, © QOSM

16. Zwemmen: Johnny Weismuller en ’Zus’ Braun
De beroemdste sporter van de Amsterdamse Spelen was de Amerikaanse zwemmer
Johnny Weismuller – later ook bekend geworden als Tarzan in de gelijknamige film. In
1928 zwom hij moeiteloos enkele olympische records, zoals de Nieuwe Rotterdamsche
Courant zag: ‘Weismuller deed het kalm aan. Desondanks ging het Olympisch record er
met twintig seconden aan.’
Ook elders in Amsterdam deed Weismuller van zich spreken. Voor de grap zwom hij in
een zwembad bij het Leidseplein honderd meter en stapte met een wereldrecord op het
droge. ‘Daar dit record echter niet officieel is opgenomen, kan het niet als zoodanig
worden erkend en gehomologeerd.’
Bij de vrouwen zorgde Maria ‘Zus’ Braun voor een Nederlands succes met een gouden
medaille. Haar coach was haar bloedeigen moeder ‘Ma’ Braun, die met een
genadeloos fanatisme langs de kant stond.‘Ze loeit,’ stond in een wedstrijdverslag,
‘knielt, staat weer op, stampvoet, wordt geel, groen, paars.’ Juist dit fanatisme zorgde
later voor een breuk tussen moeder en dochter, waarna ‘Zus’ niets meer van de
zwemsport wilde weten. Met niemand sprak ze erover, zelfs niet met haar eigen kinderen.
Hoe dan ook blijft Zus Braun de eerste Nederlandse vrouw, die een individuele olympis-
che titel won.
Swimming: Johnny Weismuller and 'sis' Braun
The most famous athlete at the Amsterdam Games was the American swimmer Johnny
Weismuller – who later became known as Tarzan in the first Tarzan film. In 1928 he swam a
number of Olympic records with seemingly no effort at all, as observed by the
Nieuwe Rotterdamsche Courant: ‘Weismuller took it easy. And yet he still managed to
beat the Olympic record by twenty seconds.’
Weismuller also popped up in other locations around Amsterdam. For fun he decided to
swim a hundred meter race in a swimming pool near Leidseplein and climbed out of the
pool with a world record. ‘As this record was not officially recorded, it cannot be recog-
nized and honored as such.’
In the women’s competition, Maria ‘Sis’ Braun achieved Dutch success with a gold
medal. Coached by her very own mother ‘Ma’ Braun who cheered her on from the
sidelines with ruthless fanaticism. ‘She screeches,’ stated a report of the game, ‘kneels, Schoonspringen, in het tijdelijkezwembad
then gets back up, stomps her foot, turns yellow, purple and then green.’ This fanaticism naast het Olympisch Stadion, © OSA
ultimately caused the mother daughter duo to split, after which ‘Sis’ wanted nothing Temporary diving pool next to the Olympic
more to do with the sport. She never spoke of it again, not even with her own children. Stadium, © OSA
Despite it all, sis Braun remains the first Dutch woman to ever win an individual
Olympic title.
Persaccreditatie voor het zwemstadion, © QOSM
Swim stadium - ticket for press, © QOSM

17. Turnen
Het turnen was in 1928 nog gewoon in de buitenlucht op het heilige gras van het
Olympisch Stadion. De Nederlandse vrouwen wonnen zelfs een gouden medaille – een
prestatie die pas in 2012 werd geëvenaard door Epke Zonderland. Coach Gerrit Kleere-
koper kreeg daarna een eigen radioprogramma met gymnastieklessen voor de
luisteraars. Hiermee zette hij als eerste de trend van lichaamsbeweging via radio of tv.
Veel van deze turnsters, én Kleerekoper, waren joods en werden in de Tweede Wereldoor-
log vermoord in de concentratiekampen. Het is een gruwelijke lijst:
Estella Blits - Agsteribbe (1909 – 1943), met man en twee kinderen vermoord in Auschwitz
Anna Dresden - Polak (1906 – 1943), met dochter vermoord in Sobibor, haar man sterft in Auschwitz
Helena Kloot - Nordheim (1904 – 1943), met man en dochter vermoord in Sobibor
Judik Themans - Simons (1904 – 1943), met twee kinderen vermoord in Sobibor
Gerrit Kleerekoper - (1897 – 1943), met vrouw en twee kinderen vermoord in Sobibor
In de zomer van 2012 spoorde The Financial Times de Italiaanse turnster Carla Marangoni
op, de laatste nog levende deelnemer van Amsterdam 1928. Pas toen hoorde zij van het
lot van de joodse turnsters: “Dat wist ik echt niet”, zei ze na een lange stilte. “Wat een
tragedie.”
Gymnastics
Gymnastics in 1928 was still performed outdoors on the sacred grass of the Olympic
Stadium. The Dutch women even won a gold medal – an accomplishment only equaled
by Epke Zonderland in 2012. The women’s coach Gerrit Kleerekoper started his own radio
program after the Games offering gymnastics lessons to his listeners. He was the first to
spread the trend of physical exercise via radio or television. Many of the gymnasts of the
national team, as well as Kleerekoper, were Jewish and were murdered in the concentra-
tion camps during the Second World War. It is a horrifying list:
Estella Blits - Agsteribbe (1909 - 1943), murdered in Auschwitz with husband and two children
Anna Dresden - Polak (1906 - 1943), murdered with daughter in Sobibor, her husband died in
Auschwitz
Helena Kloot - Nordheim (1904 - 1943), murdered with husband and daughter in Sobibor
JudikThemans - Simons (1904 - 1943), murdered with two kids in Sobibor
Gerrit Kleerekoper (1897 – 1943), murdered with wife and two children in Sobibor
In the summer of 2012 The Financial Times tracked down the Italian gymnast Carla Maran-
goni, the last living participating athlete in the Amsterdam Games of 1928. After she
heard the fate of the Jewish gymnasts she said: “I really had no idea”, after a long
silence. “What a tragedy.”
Gymnastiek – Algemeen reglement voor de Olympische Spelen 1928, © QOSM
Gymnastics - general rules for the Olympic Games 1928, © QOSM

18. Credits:
1928 Olympic Games: collection connection from Qatar to Amsterdam, 25th November
2012 to 31th of January, 2013
Amsterdam Olympic Stadium / Olympic Experience
Hans Lubberding, Director
Carla de Groot, Deputy director
Michelle Faasen, Head Communications & Marketing
Bianca Hamer, Producer Olympic Experience
Jurryt van de Vooren, Sports Historian
Qatar Museums Authority
H.E. Sheikha Al Mayassa Bint Hamad Bin Khalifa Al Thani, Chairperson
Edward Dolman, Executive Director
Mansoor Al Khater, CEO
Qatar Olympic & Sports Museum
Dr. Christian Wacker, Director
Hans-Dieter Gerber, Deputy Director – Curatorial and Collections
Hessa Al Ali, Senior Graphic Designer
Christian Sánchez, Graphic Designer
Jens Hünefeld, Head of Collections
The Team:
Ali Salat, Amal Al Mannai, Andreas Amendt, Anita Schulze, Eiman Al Maadhadi, Eman
Alsofiany, Hamda Al Mohannadi, Luis Henrique Rolim Silva, Maha Al Awadi, Mai Al Nesf,
Mayi Al Mohammadi, Mohamed Al Jaber, Mohamed Mubarak Al Eidan, Mohammed
Farid, Rafia Al Abdulla, Shk. Reem Al Thani, Sahar Hossny, Yousef Khacho
Texts English:
Olympic Stadium Amsterdam
Texts Dutch:
Olympic Stadium Amsterdam, with many thanks to Jurryt van de Vooren
Loans and Images:
Qatar Olympic & Sports Museum / Qatar Museums Authority
Olympic Stadium Amsterdam / Olympic Experience Amsterdam
With special thanks to all colleagues from Amsterdam Olympic Experience and Qatar
Museums Authority involved in the project!