SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 44
Baixar para ler offline
POSTAL REGD. NO. : SSP/LW/NP-353/2012-2014            RNI NO. : UPPUN/2008/25934
T[Zso gqd/F dh gzikph GkFk ns/ gzikph ;fGnkuko dh nbzpodko fJeZbh wkf;e gfsqek

             pMjwbI sumn
                  PUNJABI SUMAN
APRIL 2013                                                       Vol - 5 ISSUE-12
ngq?b 2013                                                        ;kb-5 nze-12




                                                                       15/-
8 i`"Bh; fgUnh ifjf'k"V fu%'kqYd izkIr dj i<+s vkSj i<+k;sa
lektoknh ikVhZ ds vYila[;d tkx:drk lEesyu esa flD[kksa dh vksj ls ekax i=
   fnukad 02-03-2013 dks >wys yky ikdZ y[kuÅ esa vk;ksftr vYila[;d
   tkx:drk lEesyu esa mRrj izns'k ds flD[k izfrfuf/k;ksa }kjk ekuuh; eqyk;e
   flag ;kno v/;{k] lektoknh ikVhZ dks flD[kksa dh vksj ls ,d ekax i= izLrqr
   fd;k x;k gS ftlesa fuEu ekax dh x;ha %&
   & oDQ cksMZ] f'k;k] lqUuh cksMZ dh rjg flD[k leqnk; ds cksMZ dk xBuA
   & mRrj izns'k iatkch ,dsMeh ds v/;{k in ij lq;ksX; flD[k leqnk; ds O;fDr
       dk euksu;uA
   & fpj izLrkfor Jh xq: xksfcUn flag fo'ofo|ky; gsrq Hkwfe ,oa vU;kU;
       lqfo/kkvksa dk vkoaVuA
   & flD[kksa ds f'k{kk laLFkkuksa ds izeq[k inksa ij flD[kksa dh gh fu;qfDrA
   & gt ds fy;s cus cksMZ dh rjg flD[kksa dh xq:/kke ;k=kvksa ds fy, Hkh flD[k
       xq:/kke ;k=k cksMZ ,oa ;k=k lfClMh
   & o"kZ 1969 esa izLrkfor ,oa 1999 esa iquZizLrkfor y[kuÅ fo'ofo|ky; esa xq:
       xksfcUn flag ps;j QkWj flD[k LV~Mht dh LFkkiuk ,oa izksQslj in ij flD[k
       lekt ds lq;ksX; O;fDr dh fu;qfDrA
   & izfro"kZ xq: xksfcUn flag t;Urh dk vodk'k Jh vdky r[r ls fuf'pr
       frfFk dks gh djus gsrqA
   & mRrj izns'k vYila[;d vk;ksx ds vUrZorhZ vfr vYila[;d vk;ksx dk
       xBu ftlesa ps;jeSu in flD[k lekt dk gksA
   & iwoZorhZ dq- ek;korh ljdkj ds le; ds lhfyax ,DV dks fujLr dj flD[kksa
       dh vf/kxzghr tehusa okil djus gsrqA
       mijksDr ekaxksa ij ekuuh; eqyk;e flag ;kno us fopkjksijkUr ekaxs iwjh djus
       dk vk'oklu fn;kA

 [kkylk lktuk fnol ds miy{; esa y[kuÅ dh lk/k laxr dks dksfV&dksfV c/kkbZ


tksfxUnj flag             ts-,l- dkspj             djethr flag                fueZy flag fx0 y[kfoUnj flag gjthr flag ^ljyk* HkwfiUnj flag fiUnk lriky flag xksYMh
    iz/kku                 ehr iz/kku                egkea=h                 /kkfeZd lfpo    gSM xzaFkh      ehfM;k izHkkjh        ih-vkj-vks-      ih-vkj-vks-
  Jh xq: flag lHkk] vkyeckx] y[kuÅ
  Many Many Congratulations on Vaishakhi, Khalsa Sajna Diwas



 S. Gurdayal Singh
                      M                    illennium
                                            SERVICES
                        Deals in : Scientific, Diagnostics, Biotechnology &
                                Medical Equipments and Consumables
                                                                                                                       S. Prathvi Pal Singh
                                                                                                                                              Ex. Corporator
                                                                                                                        4/269, Vikas Nagar, Lucknow.
Sales Office : 7 B, Shree Raj Complex, 8, B.N. Road, Lucknow.    Ph. : 0522-4065406, 2638935
Regd. Office : 3, Vinayak Bhawan, A.P. Sen Road, Lucknow-226019 E-mail : millennium3@indiatimes.com                          Mobile : 9918420645
  Hotel Inder Regency Charbagh, Lucknow.                                                                                 E-mail : prathvipalsingh722@gmail.com



                                 Hello Chikan                                                                       jkseh
                                                                                                                    vkVkseksckbYl
                                All Kinds of Chikan & other Garments                                                CNG     foØe ikVZ~l ds foØsrk
                                  Guru Nanak Market Charbagh, Lucknow.                     fudV y{eh ghjks gkW.Mk odZ'kki]
S. Harminder Singh Mindi             Mobile : 9336138020               Mobile : 9919441316   lqHkk"k ekxZ nqxkok¡] y[kuÅ
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                        ngq?b 2013
R.N.I. NO. UPPUN/2008/25934                                              POSTAL REGISTRATION : SSP/LW/NP/353/2012-2014


                               gzikph ;[wB
                                                         gz i kph wkf;e
 ;kb 5                                  nz e 12
               ngq?b 2013                                                         sseok
            BkBeFkjh u/ s $t? ; ky                          ;z g kdeh                                          3
                     ;zgkde                                 e-mail ;fsr[ o { ~                                 4
     ;0 Bfozdo f;zx w'Irk                                   r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/                         4
                                                            gkme fbyd/ jB                                      6
                  ;j-;zgkde
                                                            uz[Bh j[zdh f;o dk fFzrko                          7
            ;0 nihs f;zx                                    r[o{ ;kfjp dh jk}oh ftu                            7
           ;zgkdeh ;bkjeko                                  ypoBkwK ns/ ;orowhnK                               8
     ;0 fpqfizdo gkb f;zx                                   edoK-ehwsK dh ezrkbh G'r fojk j?                  10
       ;0 joGiB f;zx                                        r[o{ BkBe d/ uoB fuZsoK T[Zs/                     12
            r[owfs ;bkjeko                                  gzikph p'bh                                       13
   frnkBh byftzdo f;zx                                      ykb;k gzE dk iBw d[FNk gkghnK HHHHHH              14
 frnkBh irihs f;zx @ikue#                                   p[Ykg/ ~ p'M Bk pDB fdU                           15
          ;zgkdeh dcso
    215$295 @e# ;[GkF wkor                                  ykb;k gz E s/ r[ o { rq z E                       16
     d[rktK byBT{ - 226004                                  d/ o eo fdsh                                      17
        w'0 L 9889065886                                    e[dosh fJbki                                      18
   Email : office@punjabisuman.com                          w?I jK ;dk b'udk, soZeh wks p'bh dh               19
    http://www.punjabisuman.com
                                                            o{g? ekw?d';sh G[y/ ;kd? rzY HHHHHH               21
        gzikph ;[wB                                         ekft F[ w B                                       22
 gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/                           ;kfjp}kdk nihs f;zx ih                            23
 ;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,                             b'eK dh fyZu dk e?do j? fdZbh dk f;Zy HHH         24
 182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{
 s'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wB                               r[Dekoh s[b;h                                     25
 215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK                              r[o{ rqzE ;kfjp ftu nkJ/ okrK pko/ ikDekoh        26
 byBT{ s'I gqekfFs ehsk.
                    ;z g kde                                r[ o pkDh ;z e / s e" F - 4                       27
          Bfozdo f;zx w'Irk                                 f;Zy Xkowe gqFB'Isoh                              28
   b/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dk                            nkU gzikph f;yhJ/ - 9                             29
      ;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.                             wK p'bh gzikph d/ ftZ;od/ nZyo-3                  30
        iatkch lqeu                                         ;[ w B tor gj/ b h - 10                           31
LoRokf/kdkjh] izdk'kd] eqnd izohu dsljokuh }kjk vkQlsV
                          z
bf.M;k] 182@4] yYywey jksM] e'kdxat y[kuÅ ls                gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'
eqfnzr ,oa 215@295 d] lqHkk"k ekxZ] nqxkok¡] y[kuÅ ls    gfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk
izdkf'kr fd;kA
        lEiknd % ujsUnz flag eksxk          a
                                                         fgB e'v ;w/s c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skeh ;jh gs/
                                                         s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.
                                                                   (1)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                         ngq?b 2013
                            BkBeFkjh ;zws - 544




                                                                          gurpurb
              bwrh mwhw mWJ
                                                        pRkwS sRI gurU AMgd dyv jI         18 ApR Y l
       vYswiK DIrin ikau vwFIAw ijnw pRym ibCohu
] hir swjnu purKu ivswir kY lgI mwieAw Dohu]            pRkwS sRI gurU qyg bhwdr jI        18 ApR Y l
puqR klqR n sMig Dnw hir AivnwsI Ehu ] plic             jnm Bgq DMnw jI                    20 ApR Y l
plic sglI mueI JUTY DMDY mohu ] ieksu hir ky                       ieiqhwsk           idhwVy
nwm ibnu AgY leIAih Koih ] dXu ivswir ivgucxw
                                                        jnm swihbzwdw jUJwr isMG jI        9 ApRYl
pRB ibnu Avru n koie ] pRIqm crxI jo lgy iqn
kI inrml soie ] nwnk kI pRB bynqI pRB imlhu             vYswKI (Kwlsw swjxw idvs)          13 ApRYl
prwpiq hoie ] vYswKu suhwvw qW lgY jw sMqu BytY         is`K dsqwr idvs                    13 ApRYl
hir soie ]3]                                              srkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVy
Gkt L- gowkswk dk Bkw f;woB s'I fpBk j'o fisB/ Gh       jnm fw. bI. Awr. AMbydkr           14 ApRYl
eow fJE/ eohd/ jB T[j T[u/ nkswe ihtB dk nzr BjhI
                          Z                             SRI rwm nOmI                       19 ApRYl
pD ;ed/ . gq G { dh :kd s' I ;yDk wB[ Z y d[ y h ihtB
                                                        mhWvIr jXM q I                     24 ApR Y l
r[ikodk j?. u[co/ dh ;[jktDh e[dos Gh T[; ~ ;r',I tZY
               /
tZY yKdh j?.
                                                    (2)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                            ngq?b 2013


                     ;' w[ e sk ;z ; ko fi r[ o T[ g d/ f ;nk
                                                                                        Bfoz d o f;z x w' I r k
         ;z;ko gqf;X ftdtkB ybhb fipokB fbydk j?,
         @@w?I d[BhnK x[w e/ t/yh ! izrbk s'I FfjoK tZb, M[rhnK s'I wfjbK tZb. w?I e'wK ~ tXfdnK s/ v[pfdnK
                        z                                  Z
t/fynk. w?I oki GtBK, ekbiK, wzdok, pbh p/dhnK s/ frnk. w?I goy ehsh fe ewi'o nwho dk r[bkw j?.
nwho nkdwh f;gkjh dk r[bkw j?. f;gkjh ioB?b dk r[bkw j?. ioB?b pkdFkj dk r[bkw j?. pkdFkj
g[ikoh dk r[bkw j? s/ g[ikoh fJe fBoiht w{osh dk r[bkw j?. w{osh i' fwZNh dh pDh j'Jh j?, fi; ~ ;?skB
B/ wB[yh y{B ftZu r[B e/ ofynk j'fJnk. wohnK nkswk tkb/ gkgh wB[yK d[nkok fJjBK w{oshnK ns/ g[ikohnK
                      z
dh g{ik ehsh iKdk j?.##
         ybhb fipokB B/ i' toDB ehsk j? ;fsr[o{ ih B/ T[; s'I fBnkok Xow wkor f;ZyK ~ fdZsk ;h.
          ;' w[ e sk ;z ; kfo fi r[ o T[ g d/ f ;nk.. fs;eh rJh pbkfJ fwN/ nz d / f ;nk.. (519)
         r[o{ ih B/ fJe ;e{b dh ;EkgBk ehsh, nkgD/ ;/teK ~ f;Zy pBkfJnk s/ fJ; bkfJe pBkfJnk fe
o{VhnK d/ tF B g?e/ sKfizdrh r[o{ dh ;/X, fFeFk ~ gokgs eo/ ns/ nwb ftu fbnkt/. go ;[nkoEK ftu
g?e/ gzE d/ nkr[nK B/ n?;k YKuk fsnko eo fdZsk fe f;Zy ns/ r[o{ dofwnkB ftu'fbn? nk rJ/.
         ftu'fbnK dh rb s/ w?~ fJe ejkBh :kd nk ojh j?. T[; ejkBh ftu fJe phph dk y;w, T[; dk
gfs, god/F s'I fJe fuZmh r[ow[yh fbgh ftu fby e/ G/idk j?. T[j r[ow[yh gVQh B j'D eoe/ fJe r[ow[yh
fbgh ~ ikBD tkb/ pzd/ s'I fuZmh gVtKT[dh j?. fuZmh ftu fby/ e[M nZyo gsh gsBh d/ nzsob/ ;zpXk ~ T[ikro
                                                                                               z
eoD tkb/ jD iK fBqd/F jB ns/ gsBh j[zekoh Godh j'Jh fuZmh ;[B ojh j?. gVB tkbk fJ;/ soK fuZmhnK
gVd/ gVd/ fJe fdB gV/ j'J/ nyoK ~ nkgD/ nZyo dZ; iK nyoK ftu xkbw/b eoe/ T[; phph ~ Gowke/
nkgD/ ikb ftu c;k b?dk j?. ns/ T[j phph nkgD/ ;Zu/ gsh s'I p/tckJh eo gkgD j' iKdh j?. fJjh jkb nZi
                           I
f;Zy ;zrsK ns/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ftueko nkJ/ e[M ftu'bhnK B/ ehsk j'fJnk j?. i' ;zs iK pkp/ nytkT[d/
                             z                                                                           I
jB ns/ e[M ;fsr[o{ th pD rJ/ jB.
         d;t/I gksFkj B/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ~ r[o{ rZdh d/ e/ ftu'bhnK dh rzikfJF ysw eo fdZsh ;h. f;ZX/
                                      z                                       [
r[o{ dh uoDh bre/ r[o{ dh ;/X gokgs ehsh ik ;edh ;h. j[D fJjh ftu'bhn? e[wkorK s/ gzE ~ gk oj/
jB. nZi f;Zy th ybhb fipokB dh Xow dh gfoGkFk tkb/ ok;s/ s/ Xe/fbnk ik fojk j?. ;qh r[o{ rqE ;kfjp  z
~ w[osh dh GKs g{fink ik fojk j?, nkoshnK, dht/, Bkw ikg[ dh EK r[opkDh dk wkbk c/o e/ ikg. eh fJj
r[o{ dk dZf;nk wkor j? < T[; T{go fJe BtK fFr{ck fe nsZ[b pkDh ~ s'fbnk ik fojk j?. fJ; pkDh d/
fJsB/ gkmK dk s'b T[; pkDh d/ fJsB/ gkmK pokpo j?. gzith gksFkjh B/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ftu gzi ftfFnK
                                                                                     z
T[Zs/ pkDh ;zgkds ehsh j?. fJe nz; nekb g[oy d/ f;Xkzs o{g ns/ g;ko/ d/ toDB dk j?, d{;ok T[; dh
T[;ss ftu, sh;ok p/Bsh o{g ftu, u'Ek T[;~ XzBtkd d/D bJh ns/ nzsbk ;zdoGk d/ toDB dk j?. r[o{
;kfjp B/ fiZE/ p/Bsh, T[;ss nkd d/ FpdK d/ f;ob/y ftu okr nzes eo e/ T[; ~ pko-pko rkT[D bJh
skehd ehsh j? TZE? jh f;XKs tkbh pkDh T[s/ okr nzes B eo e/ pkDh ~ ;wM e/ T[;s'I ;/X b/D dh io{os
                                                 Z
dZ;h j?. jo pkDh dk nkgDk wjZst j? ns/ e'Jh th r[o{ wjkoki ih dh pkDh d{;oh pkDh dk ;EkB BjhI b?
;edh. fJj eoe/ n;h r[o{ wjkoki dh ;/X dh T[bzxBk eo oj/ jK. fJj soe eh ;zrsK ~ i'VB tk;s/
fJj fttjkoe ok;sk u[fDnK frnk j? mhe BjhI. pkpk okw okfJ B/ th n"ori/p s'I f;yh s/ j' oj/ i[bw s;dZd
~ o'eD bJh e[ZM nZyo pdbD dh fttjkfoesk fdykJh ;h T[jBK dk eh jFo j'fJnk ;p ikBd/ jB ns/
T[jBK d/ u/b/ (okwokJhn?) f;yK bJh nZi th fttois jB. nkT[ tkfjr[o{ T[; nekb g[oy gqG{ d/ Bkw dk
;[nk; ;[nk; ftZu f;woB eohJ/ frDshnK B fwEhn?, fi; bJh r[o{ wjkoki toid/ jB. r[ow[yh fbfg gVQe/
f;ye/ r[o{ rqzE ;kfjp s'I f;ZX/ ;/X XkoD eohJ/.
epho igBh ekm eh fenk fdybktfj b'fJ.. fjod/ okw B u/sjh fJj igBh fenk j'J/.. (1368)
                                                    (3)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                          ngq?b 2013

                                      e-mail                              r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/
                                   ;fsr[ o { ~
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                              r[o{ BkBe d/t ih dk f;ZXk ~ itkp
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                               Guru Nanak Dev Answers Siddhas
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
                                                                        3210987654321098765432121098765432109876543210987654321
gow ;fsekos pkpk BkBe ih,                                                f;Z X K B/ g[ Z f Snk L
           tkfjr[o{ ih ek ykb;k. tkfjr[o{ ih eh csfj.                    f;X g[ S fD, @@;[ f D pkfbnk !
       pkpk ih ! efbi[r s{z skoD fjs nkg ih tb'I ehs/ ekoi s/ T[BKQ      eT[ D [ ;es s[ f j J/ E / fbnkJh <
                                                                          The Siddhas Asked :
ekoiK ~ ;zg{oB eoD bJh nkg ih dh :'iBk ~ gV gV e/ nkg ih                  "Listen O Youngman !
jh feogk eo' sK jh ;{M g? ;edh j?.                                        what power has brought you
       ftFt d/ XowK dk ;Zu iK ;w[Zuh wB[ysk ~ nrtkJh d/D d/               to this place (i.e. the Mount Sumer)" ?
;woE @r[opkDh# i' nkg ih d/ tZy-tZy ikfwnK okjh nekb g[oy B/             r[ o d/ t B/ df;nk L
G/ih, T[; ~ ns/ GrsK, GZNk ns/ r[o{ fgnkfonk dh pkDh ~ fJeZso            @@jT[ ifgnk gow/ ; o' ,
                                                                         GkT[ Grfs ;z f r skVh bkJh,##
(nkg ik e/) eoBk feZE/ w[bskB feZE/ wjkokFNo feE/ pzrkb ns/ feE/                              tkoK GkJh r[ o dk;, 1$28
oki;EkB ns/ :{0gh0 j?. fco fJ; ~ soshp tko ftF? w[skpe o;wJh              The Guru Replied :
czr (okrK ftu) Bkb nzes eoe/ ;kfjp ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ~ w[ewb    z       "I meditated on God
                                                                          and contemplated Him
eoe/ d[BhnK T[Zs/ pj{s tZvk T[geko ehsk.                                  with love and devotion".
       fJj mhe j? fe nkg ih dh feogk ;dek ns/ eJh r[o{ fgnkfonK                              Varan Bhai Gurdas 1/28
ns/ ;z;EktK okjh ;zrsk ftu pkDh Bkb fgnko tfXnk j? go fJBQK              f;Z X K B/ fco g[ f Snk L
ekoiK bJh e[M ;kXB fJj' fij/ ngBkJ/ ik oj/ B/ fi; s'I GftZy ftu          fco g[ S D f;X, @@BkBek !
ysok Gk;dk fgnk j?. tX s'I tX pkDh gVB bJh g/qoBk eoB d/                 wks b' e ftu fenk toskok <##
                                                                          The Siddhas asked again :
y/so ftu, nfwqs SekT[D ;w/I gzuK e'b'I fJj sk ;[fDnk ;h fe pzfdnK         The siddhas then enquired.
s?~ gVDk BjhI nkT[dk s{z w{b wzso gVQ fbnk eo. r[o{ wzso gsQ fbnk
                    I                                                     "Nanak ! what is happening
eo. go ni eb ejh ik ojh fJj rb fe fJsB/ w{b wzso eo bT[                   in the world below ?"
fJj pokpo j'Dr/ ig[ih ;kfjp d/. fJe ;[ywBh ;kfjp dk gkm eo'r/            r[ o d/ t B/ df;nk L
sK fJsB/ ig[ih ;kfjp d/ gkm j'Dr/. fJsB/ r[o wzso eo'r/ sK fJj           pkp/ efjnk BkE ih ! ;u uz d q w k e{ V nz X kok
j' ikJ/rk. fJj fejVh calculation ns/ fe; d/ fds/ nfXeko Bkb eo           e{V nwkt; tofsnk, jT[ GkbD ufVQnk ;z;kok
                                                                         gkgk frok;h fgoEwh, X" b yVk xo j/ m g[ e kok
oj/ jB. i/ f;oc w{b wzso Bkb jh ;kohnk pkDhnk d/ wjksw fwb               f;ZX Sg p?m/ gopsh, e"D irs eT[ gko T[skok
ikD ih s/ pkpk ih nkg ~ gfotko d/ ;[y fsnkr e/ pkDh fJemh eoD            i' r h r:kB-ftj{ f Dnk, fB; fdB nz r brkfJB
ikD dh eh b'V ;h ns/ Grs ghb{ tofrnK dh d[FwBh b?D dh eh                 Skok,
b'V ;h.                                                                  pkM r[ o { v[ p k ir ;kok.##
       pkpk ih nkg ih tb'I pyFh ;wM w[skpe fJj ;wM gJh j? fe                                  tkoK GkJh r[ o dk;, 1$29
                                                                          The Guru then Answered :
pkDh d/ w'N/ s'o s/ 3 ftF? ej/ ik ;ed/ jB.                                The divine Master replied, "Dear Naths !
                      T[;sfs f;XKs ns/ p/Bsh.                             the darkness of falsehood has eclipsed the
         j[D 50 tkoh p/Bsh eohJ/ s/ T[j f;zXks E'Vh pD ikJ/rk ns/         moon of truth.
                                                                          In the dark moonless night of utter falsehood.
f;zXks T[;ss fet/I j' ikJ/rh @@;'u/ ;'u B j/tJh HHHHHHHH## fJj f;zXks     I have set out to seek the truth world over.
j? fesBh tko rkJhJ/ fe fJj p/Bsh pD ikJ/.                                 Sin has enslaved the world
       pkpk ih w?~ sK ;wM BjhI g?dh. i/ mhe j? sK w?~ ;wMk d/tI' BjhI
                                 I                                        and the Bull (Dharma : righteousness)
                                                                          standing beneath the earth,
sk i' ;zrsk ~ fJ; e[okj/ gk oj/ jB T[jBK ~ toi' - ;'Mh pyF'.              cries in anguish for help.
       pkpk ih ! T[; tes ;jko BjhI j[zdk id'I gqw[y ;yFhnsk pkDh          Who will save the afflicted world
                                              (pkeh ;ck 5 s'I)            when the Sidhas have hidden themselves

                                                      (4)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                  ngq?b 2013
                                                                     in mountain - retreats ?
s'I nZr/ bzxD dk :sB eodhnK jB nkg ih B/ pkDh ftu eJh EK s/          The Yogis who go about
ns/ ftF/F o{g ftu pqjw frnkBh ~ gfoGkFs ehsk j? ni ;kv/ eJh          on the earth below,
;fsekos eEk tkue, ftnesh ftF/F bJh nyo tos oj/ jB @@g{oB             lack real wisdom.
                                                                     They occupy themselves in plastering their
pqjw frnkBh##. eh gksFkj ih nX{ok pqjw frnkBh th j[zdk j? s[;K       bodies,
sK feXo/ fieo BjhI ehsk.                                             day and night, with ashes
       nkg ih B/ pkDh pkDk pyF e/ f;yK ~ fJe B/w pyfFnk sK i'        and do nothing else
                                                                     The whole world is drowning
;zrsK ftu gqG[ fwbD/ dk ukT g?dk j't' i' nkgD/ nkg ftu fJe nt;Ek     without the grace and guidance of the Guru.
j?. gsk brk j? fe gzikp ftu fJe r[od[nkok pfDnk j? fi; dk BkT[       (the enlightener and the true leader)".
ofynk frnk j? r[od[nkok gqG[ fwbD? dk ukU.                           f;Z X K B/ fco fyZ M e/ nkfynk L
       ;' do ftu nkg ih nekb g[oy ~ ;zp'XB eoe/ g[S oj/ j' ;'        f;fX p' b fB @@;[ D BkBek !
do s/ok e/jk pkpk ih j[D edh r/Vk bk ikU, nkg ih ~ nekb g[oy         s[ f j ir ~ fenk eokwkfs fdykJh <
s'I g[SDk BjhI gt/rk. ;zrs ftu ekch ;fsekos ;ziDk B/ nbhFkB          e[ M [ ftykb/ n;K B' ,
                                                                     s[ f j feT[ fYb nt/ j h bkJh ##<
r[od[nkok pDkfJnk j? s/ Bk ofynk gowkswk dk do. nkg jh ikD'I         The Siddhas then asked him in a challenging
fJj d"V feXo ~ b? ikt/rh ns/ ed'I ysw j'J/rh.                        tone :
       w? ;'udk ;h fe po;K s'I r[bkw Gkos tk;h Gkt[esk tF i'F        The Siddhas said, "Listen to us.
                                                                     Nanak ! and tell :
ftu, j'F s'I fpBk nzBhQ FoXk tF ew eod/ jB ftF/F o{g ftu BK oyZD     what miracles you have dispalyed to the
ftu ik ;BwkBs eoD ;w/I. ;kvk ;fjo byBT{, fJe Bro j? T[;              world? Show some of those to us as well.
ftu 40-50 ;kb gfjbK s'I :'iBk pX sohe/ Bkb T[;koh j'Jh fJe           Why have you been so dilatory
                                                                     in exhibiting the same ?
ekb'Bh j? fi; dk BK wjkBro j?. fJ;/ soQk Gkos fJe okFNo j? T[;
                                                                     r[ o d/ t B/ itkpfdnK df;nk L
ftZu fJe gqkzs wjkokFNo j?.                                          pkpk p' b / , @@BkE ih !
       pkpk ih fiw/tkoh dhnK Post s/ p/mhnK FyFhnsk gsk BjhI ed'     n;K s/ t/ y D i' r h, t;s[ Bk ekJh .
Action b?DrhnK.                                                      r[ o [ , ;z r fs, pkDh fiBK,
       ;' gksFkj ih w? sk nkg ih nZr/ jh i'dVh eo ;edk jK fe f;ZyK   d{ i h UN BjhI j? okJh .##
~ ;'Mh pyF'. ftt/e (Common Sense) pyF' ;iDk ;fs;zrhnK ~                                      tkoK GkJh r[ o dk;, 1$42
                                                                     The Divine Master said, O dear Nath !
csfj.                                                                I have nothing to exhibit
                             fywk ;fjs.                              no supernatural power to display
                                                        nkg ih dk    I depend on nothing like that and have no
 w/ok e-mail gsk L- briji.kiram@gmail.com                  @feow#    refuge other than the Guru-God,
                                                                     the holy congregation of believers
                                                                     and the holy Word of the Lord.
                                                                                         Varan Bh. Gurdas, 1/42

                                         nBw'b ;[wB
 1-   i/jVk wB[Zy gkgK dh nZr s'I BjhI pu ;edk T[; ~ BoeK dh nZr ftu'I e'Jh th BjhI puk ;edk.
 2-   fi; wB[Zy dh ngBh nt;Ek e[eowh j't/ T[; ~ ;koh d[BhnK jh e[eowh ns/ gkgh ikgdh j?.
 3-   ;G s'I tZvk gkg j? fBo t?o Bkb th t?o eoBk ns/ ;G s'I tvk g[ZB j? t?oh T[s/ th fdnk eoBh.
 4-   i' nkgB/ gqkfJ jo fe;/ dk gVdk eZi e/ ok}h j'Idk j? T[; d/ gVd/ jw/Fk gowkswk eZidk j?.
 5-   B/e pzdk T[j j? i' nB fvm/ nB ikB/ dk th Gbk b'u,/ s/ pd T[j j? i' Bk tkec dh th p[okJh eo/.
 6-   oZp d/ xo ftu Ujh d'Fh frfDnk iKdk j? fi; B/ gkg ehsk j't,/ T[j BjhI fi; ~ b'e gkgh efjB.
 7-   i' p[fonkJh eoB tkb/ dk fto'X ;fj ;edk j? T[j tvh s'I tvh nT[eV nkB s/ th BjhI v'bdk.
                                                                             frnkBh T{Xw f;zx ih
                                                    (5)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                           ngq?b 2013

 gkme fbyd/ jB HHHHHHHHH                                ;kjwD/ yVk eod/ s/ ;zrs dh nkfrnk Bkb ;}k d/Id/
                                                        . ngD/ FpdK ftu fJe tkXk }o{o eod/ fe feos eo',
feos eo', tzv e/ Se' ns/ Bkw ig' HH fJ; dh okyh eo', |ohpK, ngkj}k ns/ nBkE pZfunK
        r[o{ BkBe ;kfjp id'I fJ; d[BhnK ftu nkJ/ sK Bkb tzv e/ Se'. g/N GfonK j? sK Bkw ig' BjhI sK g/N
;wki iksK, r'sK, XowK ns/ B;bK ftu p[oh soQK tzfvnk GoB dh T[gokbk eoB bJh ;zxoF eo'.
j'fJnk ;h. w~ d/ g?o'ekoK B/, Gkos d/ n;bh t;BheK                                       ;o{g f;zx, b[fXnkDk
~ nS{s ns/ S'NhnK iksK eoko d/ e/, Bos d/ gkso                       r[opkDh nZi dh b'V
pDkfJnk j'fJnk ;h i' |[bkwh dh f}zdrh ihn oj/ ;B.                i' xNBktK nieb nk}kd Gkos ftu xN ojhnK
pqkjwD, g[of' js ns/ T[uhnK iksK tkb/ ftjb/ p?m e/ yKd/ jB, nzro/} ekb ftu Bkj d/ pokpo ;B. fJ; dk
                       Z
;B. b'e tfjwK-GowK d/ wZeV ikb ftu p[oh soQk c;/ ekoD ;}k xN ns/ nk}kdh f}nkdk j?. ekB{B pBkD
j'J/ ;B. feosh, S'NhnK iksK tkb/ s/ fe;kB g{oh fwjBs ;w/I ;kv/ B/s/ nkgD/ je ftu tofsnk ikD tkbk ekB{B
eo e/ th w[FebK Goh f}zdrh ihn oj/ ;B idfe Xow u[Neh ftu gk; eo b?d/ jB, go fijVk ekB{B T[jBK s/
d/ ofjpo s/ tZvhnK }whBK d/ wkbe irhodko fJBQK s'I ne[zF bkD tkbk g/} j't/ sK eJh pjkfBnK nXhB ;z;d
b[ZNh j'Jh feos T[go n?F eod/ ;B.                       ns/ ftXkfJek ~ ubD jh BjhI d/d/. fJjBK pD/ j'J/
        pkp/ BkBe B/ feos eoB tkfbnK ~ ;qFm eo e/ bkuhb/ ekB{B ~ wBkT[D tkbh g[fb; j? T[j nkgDh B'eoh
                                             /
wzfBnk s/ ;ZG s'I tZX fJZ}s fdsh. iksK, r'sK s/ w}QpK pukT[D ns/ S/sh gqw'FB gkTD bJh B/fsnK d/ ;kjwD/
dk yzvB eo e/, wkBt Xow jh ;op T[uh wzfBnk. BhthI t?;/ jh Bsw;se ofjzd/ jB. g'bh; c'o; dh finkdk
                                       Z
iks tkfbnK ~ T[Gkfonk. ;' pkpk ih B/ d[BhnK ftu j"ek fvT[Nh B/ f snK dh d/ y o/ y ns/ xN fvT{Nh
fdsk fe feos eo', tzv e/ Se' ns/ Bkw ig'. feos feT[I n?vfwB;No/FB mhe eoB tb brdh j?. n;h T[; ;w/
eo' < skfe s[;h nksw-fBoGo j't,' fe;/ nZr/ jZE Bk nZv,' I d/ rtkj jK id'I nzro/i oki ftu bkb N'gh tkbk fJe
ngD/ ns/ nkgfDnK bJh ][oke s/ j'o ;[y-;j{bsK gqdkB f;gkjh fgzv ftu nk tV/ sk B'itkB spek G?Ghs j'e/ fgzv'
                                         Z
eo ;e' ns/ ][ddko pD ;e'. p/-;jkok ns/ ngzr b'eK pkjo Sbh G[ZNk yke/ r[ikok eo b?Idk ;h go fgzv BjhI
dh ;jkfJsk eo ;e' ns/ T[ B Q K Bkb tz v e/ Se' . ;h tVdk. j[D B/fsnK dh F?j j'D eoe/ fJe rbh w[jb/
(r[od[tkfonK ftu eVkj tzv e/ SeDk fJ; dk gqshe j?) dk r[zvk g'bh; fJzB;g?Do ~ u'okj/ ftu EZgV wko d/dk    I
fco i/eo fYZv Gfonk j't/rk sK jh Bkw igD j[zdk j?. j? ns/ pu th iKdk j?. xgb/ x'Nkb/ pbkseko, B/sk
G[Zy/ g/N Grsh BjhI j[zdh.                              B'eo Fkjh ns/ ;oekoh eowukohnK dh Sfj Bkb nkw
        go nZi eb sK fJ; s'I T[bN j' fojk j?. ;ko/ j' oj/ jB. fJjBk T[go'es wzd eowk s'I puD bJh ;k~
ny"sh pkp/ s/ ;ko/ jh gqukoe feos eoB ns/ tzv e/ r[opkDh s'I ;/X b?Dh ukjhdh j?.
SeD dk BK se BjhI b?d,/ f;o Bkw ig' Bkw ig' dh oZN
                         I                                    jZ e gokfJnk BkBek T[ ; ;[ n o T[ ; rkfJ
bkJh oyd/ jB. FkfJd fJ; eo e/ fe T[BQK ~ e'Jh                    nro fJ; grzsh ~ wB ftu t;k fbnk ikt/ sK
;tkb Bk eo d/t' fe s[;h fejVh feos eod/ j' iK ehsh xgb/ x'NkfbnK s'I pfunK ik ;edk j?. fjzd{ f;Zy rT[
j? < ed'I feos ehsh j? < ;' T[BQK B/ T[j e[ZM efjDk s/ GeFD ns/ w[;bwkB ;[no ykD s'I pu ;edk j?.
gqukoBk j? i' e[ZM T[BQK ~ Bhe brdk j?, fJ; bJh              d/ y gokJhnk uz r hnK, wktK XhnK G? D k ikD/
;wfMnk ikdk ukjhdk j? fe i/eo pkpk BkBe ih nZi j[d/  z           r[opkDh d/ J/; eEB tb th nro fXnkB Bkb
sK ny"sh pkfpnK ~ s/ Xow gqukoeK ~ ;koh ;zrs d/ ftuko ehsk ikt/ sK pbkseko nkfd s' pfunk ik ;edk

                                                    (6)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                         ngq?b 2013
j?. eJh fes{tkus ns/ j[ish ftnesh u;hnK bJh nkgD/
            z           '
;tkoE dk noE eYD dk :sB eod/ jB fJE/ fJj
                                                       u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko
rb th toBD :'r j? fe uzrh wkVh dh gfjukB ;kv/        u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko Bh gzikpD/.
;u/ ;[u/ wB ns/ nyK B/ eoBh j?. nro wB GVehbk        ;wM/ s{z ihj~ n?t/I Gko Bh gzikpD/.
ns/ ny w?bh Bk j'trh sK jo fJ;soh uzrh jh br/rh.
                   /                                 ;kT[D d/ wjhB/ id'I shnK ;B nkT[IdhnK,
fJE/ n;h XB XB ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ;kjp dk XzBtkd   uktK Bkb G?DK ;B u[zBhnK wzrkT[IdhnK,
ehs/ fpBk th BjhI ofj ;ed/ fiBk B/ eSfjo/ dk eeko    ;ZG pdb rJ/ B/ fsT[jko Bh gzikpD/.
py;F eod/ j'J/ ni s'I 314 ;kb gfjbK go fJ;soh ns/    u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHHHH
go wod d/ rwB dh wBkJh ehsh ;h. fJ; s'I iBs          bzwh r[Zs eNtk e/, g'Bh pDkJh fcodh,
AIDS nkd i' phwkfonK ;kfJI; ~ j[D fd;hnK jB d;w      bkj e/ ;{N-;btko, Nkg ihB gkJh fcodh,
fgsk B/ T[; ;w/I nBGt eo bJhnK ;B. fJe r'otwJh       gzikph fto;k feT[I fdsk s{z fp;ko Bh gzikpD/ <
rb fJj th j? fe pbkseko nkd feosK ftu f;Zy           u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHH
B'itkBK dk Bkw Bkj d/ pokpo j? pbfe fJe r[of;Zy      gkT[Dh BjhIT[I nkT[Idh s?~ seb/ s/ szd Bh,
phph ~ gzikp ftu pkdb ;oeko B/ g[o;efos ehsk ;h      poro, ghf}nK #s/ v[ZbQh d[ZX djhI Bk g;zd Bh,
fi; B/ nkgDh gfjBh j'Jh feogkB Bkb fJe g[fb; tkb/    s/oh gfjbK fijh ojh Bk B[jko Bh gzikpD/.
~ xkfJb eo fdsk ;h i' T[; ~ S/V fojk ;h. fJ;         u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHHHHHHHH
b/y dk nzsw ns/ sh;ok nkd/F th r[opkDh dk cowkB      @frzdo Bt/I febQ/ tkbk# tk;s/ j? gkT[Idk,
j/m doi j? L-                                        ngD/ fgS'eV ~ fijVk G[Zb iKtdk,
      Xow dh feos eo' Bkw ig' ns/ tz v Se'           v[Zp iKdk nZX ftueko Bh gzikpD/.
       fJj fsB/ ;/XK fJBhnK ;Nhe jB fe fJjDK ~       u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko HHHHH
ngBk e/ pzdk b'e gqb'e ;[Xko eo ;edk j?. ;kv/ t;                                         i[frzdogkb f;zx
s/ e/ t b nodk; j? fe ;fsr[ o ;uk gksFkj ;k~
T[go'es ewkT[D dk pb pyF/.
                                                       r[ o { ;kfjp dh jk}oh ftu
                           e?0 joGiB f;zx, byBT{     r[o{ rqzE ;kfjp dh j}{oh ftu,
                                                     nkg ~ r[o{ s'I tZvk nytkT[Id/ B/ B/sk.
                                                     ukgb{;K dh ngDh "i e'b'I,
                                                     ngD/ Bkw d/ i?eko/ btkT[Id/ B/ B/sk.
                                                     w?I fJBQK ftu fco j'J/ Gko{,
                                                     ftu jzeko ftu t/fynk nkT[Id/ B/ B/sk.
                                                     fJj fe;/ th ekBoz; ftu,
                                                     ;'jb/ nkgD/ jh sK t/y' rkT[Id/ B/ B/sk.
                                                     T[; NkJhw sK x[zwDk jZd j[zdh,
                                                     id'I M{m ~ ;Zu pDkT[Id/ B/ B/sk.
                                                     fJj t/y e/ pVk fco d[y brdk,
                                                     T[; dh p]f;F ~ id'I GbkT[Id/ B/ B/sk.
                                                                                        wBihs f;zx x[zwD
                                                 (7)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                              ngq?b 2013




    T[sZo gqd/F gzikph ne?vwh dk ;EkgBk fdt;
        fwsh 7-3-2013 ~ r[o{ BkBe
rob} fJzNo ekb/i uzdo Bro d/
jkb ftu tZvQ/ gXo s/ fJe nkb
fJz v hnK eth dopko eokfJnk
frnk fi; ftu gzikp s'I nkJ/ phph
nwoihs e"o, ;0 ntsko f;zx
@skoh# ;0 u?B f;zx @ueotosh#,
nbhrVQ s'I nkJ/ vk0 eoKshgkb
ns/ byBT{ d/ eth ;0 fsqb'uB
f;z x @uz B #, ;0 wBw' j B f;z x
@w'jBh#, phph wBihs e"o ns/ ;0
nkswihs f;zx B/ fjZ;k fbnk ns/
nkgDhnK o;fGBhnK eftsktK
Bkb Gkoh frBsh ftu T[g;EZs
;'qsktK dk wB w'j fbnk. skoh ih fiZE/ nkgD/ ;{ohb? ezm eo e/ w[y nkeoFD oj/ T[jBK d/ fdb S'jd/ eftsk nyo
                                                                                               I
th p/fw;kb ;B. skoh ih B/ wK ~ ;zwogs wK torh B mzvVh SK b'e' wK w/oh bkv bvK T[Idh j?. pfunK ~ gke/
;{e/ EKs/ nkg frZb/ EK s/ ;T[dh j?. gVQe,/ ;'uD bJh wip{o eo fdZsk. Gk;k ftGkr d/ fBd/Fe ;qh d:k ;zeo ;qhtk;st
  Z                         I{
B/ j'o gstZs/ ;iDk ;kpek tkJh; u?now?B ;0 okfizdo f;zx pZrk, ekb/i d/ gqXkB ;0 r[oBkw f;zx, fgq;hgb phph
                                                                                                    z
gqGi's e"o nkfd d/ Bkb dhg ibk e/ eth dopko dh nozGsk ehsh. w[y nfsfEnK ftu ftXkfJe othdk; w/jo'sok
th Fkwb ;B.

;wkitkdh gkoNh tb' I xN frBsh                           n?ieFB ns/ t/bc/no ckT[vFB byBT{ tb'I fJe w/vheb
                                                            { /                   /
                                                        u/eng e?Ig dk T[gokbk ehsk frnk fi; ftu ;o;tsh
   spfenK dh ikroD o? b h                               v?Nb ekb/i d/ vk0 r'ot fwFok dh nrtkJh ftu v?Nb
                                                          I                                             I
      fwsh 1-3-2013 ~ r[od[nkok nkbwpkr fty/            ;oiBK dh fJe Nhw ns/ vk0 n? ; 0n? ; 0 T[ Z g b
byBT{ dhnK ;zrsK d/ gfsfBfXnK dh fJe whfNzr j'Jh        n?enkg/Fo, o?eh ns/ gqkeos fues;k d/ wkfjo fufesFe
                                                             { q
fi; ftu byBT{ dhnK iE/pzdh ns/ r[od[nkfonK dhnK         B/ Gkoh frBsh ftu wohiK dk u/eng ehsk ns/ fJbki
gqpXe ew/NhnK d/ 114 n'jd/dkoK B/ fjZ;k b?e/ fJe wKr
   z                                                    ;zpzXh ;bkj fdZsh.
gsZo fsnko ehsk fi; ~ fwsh 2-3-2013 ~ M{b/ bkb
gkoe ftu j'Jh o?bh ftu ;wkitkdh gkoNh d/ w[yh Bt/ I BkBe Fkjh ;wZ s dh ;[ n krs
w[bkfJw f;zx ~ g/F ehsk frnk. ;qh w[bkfJw f;zx B/ wKr    fwsh 14-3-2013 ~ r[od[nkok Bkek fjzv'bk fty/
gZso s/ ftuko eoe/ g{ok eoD dk nkFtk;B fdZsk j?. Bt/I ;kb dk ;[nkrs pV/ i'; ns/ T[sFkj Bkb ehsk
 nkFhnkBk r[od[nko/ fty/ w/vheb e?Ig frnk. okrh f;zxk ns/ gqukoeK B/ r[opkDh ehosB ns/
      fwsh 14-3-2013 ~ r[od[nkok nkFhnkBk fty/ f;Zy r[owfs ftukoK Bkb ;zrsK ~ fBjkb ehsk.
                                                     (8)
gzikph ;[wB wkf;e                                            ngq?b 2013
  uz v hrV d/ frnkBh GrtkB f;z x dk
  nkvhn' thi[ n b wkXZ w Bkb fJfsjk;
   gq s h ikro{ e sk ns/ r[ o wfs gq u ko
      uzvhrV s'I nkJ/ frnkBh GrtkB f;zx B/ nkX[fBe
fJb/eNqfBe wkXwK Bkb r[owfs ns/ r[o{ fJfsjk; dk
gquko ehsk ik fojk j? i' T[jBK tZbI' fwsh 14 s'I 17 wkou
se r[od[nkok nkbwpkr fty/ ehsk frnk ns/ j'o
r[od[nkfonk ftu th ehsk ik fojk j?. fi; dh Gog{o
Fbkxk j' ojh j?.
      ekBg[ o d/ GkJh pZ B ' ih d/
     r[ o d[ n ko/ fty/ Fjhd fdt;
      fwsh 23-3-2013 ~ GkJh pZB' ih d/ ;EkB s/ Fjhd/
nkiw Grs f;zx d/ Fjhd fdt; ~ ;wogs ;wkrw
ehsk frnk fi; ftu byBT{ s'I nkJ/ frnkBh ;stzs
f;zx, f;o'wDh r[od[nkok ew/Nh d/ r[owfs ftukoe
frnkBh ;Zstzs f;zx B/ y'i g[oD sZEk s'I ;zrsK ~ ikD{
eokfJnk.
      nkb'feZe Bro ehosB
       byBT{ 24-3-2013 ~ owdk; ;qh nfwqs;o d/ pkpk
p[ZYk ih d/ ;EkB s'I ube/ s]s gNBk ;kfjp ~ Gkoh
frBsh ftu ;zrsK Bkb ik oj/ ftFkb Bro ehosB dk
fJfsjk;e r[od[nkok r[o{ s/r pjkdo ;kfjp njhnKrzi
ns/ r[od[nkok Bkek fjzv'bk fty/ Gkoh ;[nkrs ehsk
frnk. Bro ehosB d/ gqpXek B/ d'BK r[od[nkfonk dh
                         z
gqpXe ew/NhnK ns/ ;qh ;[ywBh ;kfjp ;[;kfJNh byBT{
    z
d/ w?IpoK ~ XzBtkd ehsk j?.
                 j' b k wjZ b k
       fwsh 27-3-2013 ~ d' g oo se r[ o d[ n kok
nkbwpkr fty/ y/ v K, eth dopko, ehosB dopko
eoe/, ns/ r[od[nkok Bkek fjzv'bk byBT{ fty/ ehosB
ns/ r[owfs gquko dnkok ;zrsK ~ fBjkb eoe/ j'bk
wjZ b k wBkfJnk frnk. fwsh 28-03-2013 ~ th
r[od[nkok r[o{ s/r pjkdo ;kfjp njhnkrzi fty/ Gkoh
dhtkB j'fJnk. fi; ftu okrh GkJh e[bdhg f;zx d/
jokd{B tkb/ ns/ GkJh eowihs f;zx gNhnkb/ tkb/ d/
iZfEnK B/ nkgB/ wB'jo ehosB Bkb fBjkb ehsk. ;ko/
gq'rokwK ftu bzro ns[ZN tofsnk.
                                                       (9)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                          ngq?b 2013

 Õçðź-ÕÆîåź çÆ Õ§×ÅñÆ í¯× ÇðÔÅ ÔË ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ
                                                                                 - r[ o uoB f;z x B{ o g[ o
      ê§ÜÅì çÆ èðåÆ À°é·Åº                                                  ìäÅÀ°ºÇçÁź ò¶ÖÅ-ò¶ÖÆ Øðź
îÔÅé îÔźê°ðôź çÆ èðåÆ                                                     ÇòÚ ê± Ü Å ñÂÆ ÕîðÅ åź
ÔË, ÇÜé·Åº é¶ ÁÅêäÆ ì½ÇèÕåÅ                                                 ìäÅ ñËä׶ êð ÇÕåÅìź ñÂÆ
éÅñ ÃÅðÆ ç°éÆÁŠ鱧                                                         Øðź ÇòÚ Õ¯ÂÆ æź éÔƺ Ô°§çÆ¢
êzíÅÇòå ÕÆåÅ¢ ×°ð± éÅéÕ                                                     ñ¯Õ ÇçÖÅòÅ Õðé, ë¯ÕÆÁź
ç¶ò 寺 ñË Õ¶ ×°ð± ׯÇì§ç ÇÃ§Ø                                              ðÃîź, ÇòÁÅÔź-ôÅçÆÁź Òå¶
åµÕ ÃÅⶠçà װð± ÃÇÔìÅé                                                     ì¶åÔÅôÅ Õð÷Å Ú°µÕ-Ú°µÕ Õ¶
ÇÂà èðåÆ Òå¶ ÇòÚð¶ Áå¶ ÁÅêäÆ ÇòÚÅðèÅðÅ              êË Ã Å ñÅÀ° ä , À° µ Ú¶ îÇÔ§ × ¶ Øð À° à Åðé Áå¶
ðÅÔƺ ÃîÅÜ é±§ ìóÆ òµâÆ ç¶ä ÇçµåÆ¢ ܯ ÇÕÔÅ À°Ô      îÇÔ§×ÆÁź ×µâÆÁź ÖðÆçä ÇòÚ ÇÂÕ-ç±Ü¶ 寺 òè
ÇÃðë ÇÕÔÅ ÔÆ éÔƺ ìñÇÕ ÕðÕ¶ ÇòÖÅÇÂÁÅ¢ íÅÂÆ          Õ¶ Á½Ö¶ Ô¯ Õ¶ òÆ êËÃÅ ñÅÀ°ä ñÂÆ ÇåÁÅð ðÇÔ§ç¶
ØéµÂÆÁÅ ÜÆ Áå¶ í×å ê±ðé ÇÃ§Ø òð׶ îé°µÖåÅ           Ôé¢ ÁÇÜÔ¶ Ô¯ð òÆ ÕÂÆ Õ§î Õðé ÇòÚ ÁÃƺ
çÆ Ã¶òÅ ç¶ ç±å òÆ ÇÂö èðåÆ ç¶ ñ¯Õ Ãé¢ ×À±          ÇÔ§ç°ÃåÅé ÇòÚ¯º êÇÔñ¶ é§ìð Òå¶ Ôź¢ êð ìÔ°Ç×äåÆ
×ðÆì çÆ ðµÇÖÁÅ Õðé òÅñ¶ Áå¶ ÔÕ±îåź ç¶ Üìð          ñ¯Õź çÅ ÇÕåÅìź çÅ ìÜà ÷Æð¯ øÆÃçÆ Ô°§çÅ ÔË¢
éÅñ ÁÅÔãÅ ñÅÀ°ä òÅñ¶ ç°µñ¶ íµàÆ ÇÜÔ¶ ÇÕðçÅð         ÇÂö ÕðÕ¶ ÁÖ½åÆ ìÅÇìÁź, â¶ÇðÁź, ܯåôÆÁź,
òÆ ÇÂà èðåÆ Òå¶ êËçŠԯ¶¢ èðîź î÷·ìź 寺 À°µêð   òÃå± ôÅÃåðÆÁź çÅ ÕÅð¯ìÅð òÆ ê§ÜÅì ÇòÚ íÅðå
À°µá Õ¶ îÅéòòÅçÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ðµÖä òÅñ¶ Áå¶            ç¶ ç±Ü¶ ñÇìÁź ç¶ î°ÕÅìñ¶ Ç÷ÁÅçÅ ÚîÕ ÇðÔÅ ÔË¢
Û¯àÆ À°îð ÇòÚ òµâ¶ ÕÅðéÅî¶ Õðé òÅñ¶ ôÔÆç            Ãׯº ç±ÇÜÁź ñÇìÁź ÖÅà ÕðÕ¶ ì§×Åñ 寺 ÁÖ½åÆ
í×å ÇçØ, ôÔÆç ÕðåÅð ÇÃ§Ø ÃðÅíÅ Áå¶ ôÔÆç            ÕÅñ¶ ÇÂñî ç¶ îÅÔð ÇÂæ¶ ÁÅ Õ¶ ÁÅêäÆÁź öòÅòź
À±èî ÇÃ§Ø ÇÜÔ¶ ñðî¶ òÆ ÇÂà èðåÆ é¶ Ü§î¶¢ÃÅⶠ      ç¶ ðÔ¶ Ôé¢ íÅò ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ ÁÅêäÆ ñ°µà ÕðòÅ Õ¶
ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ çÆ ÇÂÔ ìçÇÕÃîåÆ ÔË ÇÕ ÃÅⶠ             À°é·Åº 鱧 îÅñÅîÅñ Õð ðÔ¶ Ôé¢
Ú¶ÇåÁź ÒÚ¯º ڧ׶ ÇÕðçÅð ñ×ÅåÅð ÇòÃð ðÔ¶ Ôé¢               ÔðÆ ÕzźåÆ ÁÅÀ°ä éÅñ Ö¶åÆ ÇòÚ îôÆéÆ
ܶÕð Õç¶ ÁÃƺ îÔÅé ñ¯Õź 鱧 ïÅç Õðç¶ òÆ Ôź        õÇíÁÅÚÅð òè Ç×ÁÅ, ÇÜÃ ç¶ Çõචòܯº îé°µÖ çÆ
åź ÇÂÔ ÃîÅ×î ÇÃðë ÁÅêäÆ ÔÅÀ°îË é±§ êµá¶ êÅÀ°ä      îé°µÖ Òå¶ ÇéðíðåÅ ØàäÆ ô°ð± Ô¯ ×ÂÆ¢ îôÆéÆ
åµÕ ÔÆ ÃÆîå Ô¯ Õ¶ ðÇÔ ÜÅºç¶ Ôé¢ ÁÃƺ ì½ÇèÕ êµÖ¯º    õÇíÁÅÚÅð éÅñ Õ§î çÆ ðøåÅð òÆ å¶÷ Ô¯ÂÆ Áå¶
Õ§×Åñ Ô¯ ðÔ¶ Ôź¢ ÇÂÃ ç¶ ÕÂÆ ÕÅðé Ôé¢ ê§ÜÅìÆ        ÃÅⶠÁ§ç𯺠ÃÇÔÜåÅ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ õåî Ô¯ä ñµ×
ÃîÅÜ ÇòÚ êó·é çÆ ð°ÚÆ çŠصà Ô¯äÅ, àÆ. òÆ.          êÂÆ¢ ÇÂÕ êÆó·Æ òµñ¯º ç±ÜÆ êÆó·Æ åµÕ ÜÅºç¶ Ç×ÁÅé
ÚËéñź Òå¶ Á§èÇòôòÅÃÆ êz¯×ðÅîź çÅ êzÃÅÇðå Ô¯äÅ     Üź À°ÃÅð± Õçðź-ÕÆîåź çÆ ñËÁ ñ×í× à°µà ÔÆ
Áå¶ îôÆéÆ ÃµÇíÁÅÚÅð çÅ ÇòÕÅà ÁÅÇç¢ ìÔ°å             ×ÂÆ¢ ÇÂö Ã ç½ðÅé àËñÆÇò÷é Òå¶ Úñç¶ ç¯-
ÃÅð¶ ê§ÜÅìÆ êó·¶-ÇñÖ¶ Ô¯ä ç¶ ìÅòܱç ÁõìÅð åµÕ       Çå§é ÚËéñź çÆ æź ÃËÕó¶ àÆ. òÆ. ÚËéñ ÃÅⶠØðź
éÔƺ êó·ç¶, ÇÕåÅìź êó·éÆÁź åź ç±ð çÆ ×µñ ÔË¢     ÇòÚ ÁÅä ÔÅ÷ð ԯ¶ Áå¶ ×Æå-ç×Æå ðäé çÆ
ÃÅⶠñ¯Õ î¯ìÅÂÆñ Òå¶ ÇàÀ±éź ñ×òÅ Õ¶ Üź ëܱñ       ìÜŶ ò¶Öä çÆ ÕñÅ ìä Ç×ÁÅ¢ ÃÅⶠê§ÜÅìÆ
ÔÆ ÇÕö éÅñ ×µñź ÕðÕ¶ çà ê§çðź ð°ê¶ ìðìÅç        ×ÅÇÂÕź çÅ ÇòðÊõæź ÇòÚ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ ×Æå,
Õð ç¶ä׶ êð B-C ð°ê¶ çÅ ÁõìÅð ÖðÆçäÅ               ñ¯Õ ×æÅòź, ÕñÆÁź, ×ÅÀ°ä çÅ ÇðÔÅ ÔË¢ àÆ. òÆ.
ë÷±ñ-ÖðÚÆ ñ×çÅ ÔË¢ èéÅã ñ¯Õ Øð                      ÚËéñź çÆ íðîÅð éÅñ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ ÇÂÕçî ÔÆ

                                                (10)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                  ngq?b 2013
ìçñ Ç×ÁÅ¢ Õç¶ ÃÅⶠé½ÜòÅé, ×ÅÇÂÕź 寺 ç°µñÅ     îÔÅé ñ¯Õź çÅ ÃéîÅé éÔƺ Ãׯº À°é·Åº çÆ Ã¯Ú ç¶
íµàÆ, ê±ðé í×å, ÜËîñ ëµåÅ, ôÔÆç í×å ÇÃ§Ø         À°ñà ÜÅ Õ¶ À°é·Åº çÅ ÁêîÅé Õðé ç¶ å°ñ ÔË¢ À°Ô
çÆÁź ×æÅòź ðäç¶ Ãé¢ ÇÂé·Åº ñ¯Õ ×æÅòź ç¶      ×ÅÇÂÕ ÇÜé·Åº ç¶ ×Æå ÁÃƺ êÇðòÅð ÇòÚ ìÇÔ Õ¶
êÅåð ÃÅⶠñ¯Õ éÅÇÂÕ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ãé¢ êð àÆ.       ðä éÔƺ ÃÕç¶, À°Ô Ô°ä ñóÕ¶/ñóÕÆÁź ç¶ ÕÅñÜź
òÆ. ÚËéñź Òå¶ ô°ð± Ô¯ÂÆ ñµÚð Áå¶ ÁôñÆñ ×ÅÇÂÕÆ   ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÁÅêäÆÁź Çøñîź, ÕËÃàź çÅ êzÚÅð
é¶ éôÂÆÁź, òËñÆÁź, ÕÅåñź, ÇòÔñóź,            Õðé ñµ× ê¶ Ôé¢ ÕÅñÜź-ÃÕ±ñź ç¶ é½Ü°ÁÅé
ñóÅÂÆÁź î°µñ ñËä òÅÇñÁź, æÅÇäÁź ÇòÚ ÜÅ        ñóÕ¶/ñóÕÆÁź ÇÜé·Åº 鱧 Ç÷§ç×Æ çÆÁź À°ÃÅð±
Õ¶ íóæ± êÅÀ°ä òÅÇñÁź, ïÚ-ÇòÚÅð Áå¶ Õçðź-      Õçðź-ÕÆîåź ÇõÖä çÆ ñ¯ó Ô°§çÆ ÔË, ÁÇÜÔ¶
ÕÆîåź 寺 ðÇÔå é½ÜòÅé î°§ÇâÁź 鱧 ð¯ñ îÅâñ     ÁÖ½åÆ ×ÅÇÂÕź 寺 ÕÆ ÇõÇÖÁÅ ñËºç¶ Ô¯ä׶? Ãׯº
ìäÅ Õ¶ ÃÅâÆ é½Ü°ÁÅé êÆóÆ Áµ×¶ êz¯ÇÃÁÅ¢ ÇÂæ¶      À°é·Åº 鱧 åź çµÃä çÆ ñ¯ó ÔË ÇÕ ÕÚÇÔðÆÁź 鱧
ÇÂÕ ×Æå çÅ î°µÖóÅ ò¶Ö¯ ÒÇÜÔóŠïÚ-ÇòÚÅð Õð¶      î¶ñ¶ çµÃä òÅñ¶, ì§ç±Õź, êÃå¯ñź, ÜÆêź, î¯àð
À°Ô ÕÅÔçŠܵà ìÂÆ¢Ò ÇÂà åð·Åº ïÚ-ÇòÚÅð êµÖ¯º    ÃÅÂÆÕñź å¶ ì÷Åðź ç¶ ×¶ó¶ ñÅÀ°ä òÅñ¶ ÃÅâ¶
Õ§×Åñ ÇÜÔÆ ×ÅÇÂÕÆ, ×ÆåÕÅðÆ Áå¶ ÁôñÆñ             éÅÇÂÕ éÔƺ Ôé ìñÇÕ ÃÅⶠñ¯ÕéÅÇÂÕ À°Ô Ôé
ÇëñîźÕä ÃÅâÆ é½Ü°ÁÅé êÆó·Æ Áµ×¶ êð¯Ã¶ ÜÅä       ÇÜé·Åº é¶ ÁÅêäÆ Ãð÷îƺ ñÂÆ òµâÆÁź-òµâÆÁź
ñµ×¶¢                                            Õ°ðìÅéÆÁź ÕÆåÆÁź¢ ÃÅâÆÁź ÇÃñ¶ìà çÆÁź
      ÁÃƺ ÕÇÔ ÃÕç¶ Ôź ÇêÛñ¶ Ççéƺ ê§ÜÅì ÇòÚ    ÇÕåÅìź ç¶ êÅáÕzî ÇòÚ ÃÅ鱧 òµâÆÁź åìçÆñÆÁź
òÅêðÆÁź ëðÆçÕ¯à ÇòÚ ñóÕÆ çÅ Á×òÅÕÅºâ            Õðé çÆ ñ¯ó ÔË¢ ÃÅâÆ ÁܯÕÆ ÇòµÇçÁÅ îé°µÖ é±§
Áå¶ Á§ÇîzåÃð ÇòÚ ÁÅêäÆ èÆ çÆ Çµ÷å çÆ ðµÇÖÁÅ     ê±ðé îé°µÖ éÔƺ ìäÅÀ°ºçÆ¢ ÇÕµåÅî°ÖÆ ÇõÇÖÁŠ寺
ÕðÇçÁź ÇêåÅ çÅ Õåñ Õð ÇçµåÅ ÜÅäÅ ÁÅÇç           òÆ Ç÷ÁÅçÅ ÷ð±ðå ÇÂà ׵ñ çÆ ÔË ÇÕ ÇõÇÖÁÅ
ØàéÅòź çÅ Ãì§è ÇÕå¶ éÅ ÇÕå¶ ÁÇÃµè¶ ã§× éÅñ      îé°µÖ é±§ ê±ðé îé°µÖ ìäÅÀ°ä çÅ çðÜÅ ðµÖçÆ
ÃÅâÆ ÁܯÕÆ ×ÅÇÂÕÆ éÅñ òÆ ÜÅ Ü°óçÅ ÔË¢ ç±ÇÜÁź    Ô¯ò¶¢ ÃÅⶠÃîÅÜ é±§ ÁµÜ Ãí 寺 òµè ڧ׶ ÇÂéÃÅéź
çÆÁź èÆÁź-íËäź çÆÁź ǵ÷åź çÆ ðÅÖÆ Õðé      çÆ ñ¯ó ÔË¢ ÜÅ×çÆÁź ÷îÆðź òÅñ¶ ñ¯Õ ÁÅêä¶
òÅñ¶ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ, ÁµÜ ÇÕà ÇçôÅ òµñ ÜÅ ðÔ¶ Ôé      ð°÷×Åð, ðÅÜéÆåÕ Áå¶ À°ÃÅð± õÇíÁÅÚÅð ç¶ êzì§è
ÇÂÔ ÃÅⶠÇòÚÅðé òÅñÆ ×µñ ÔË¢ ÃÅâÆÁź             鱧 ÇìÔåð ìäÅÀ°ä ç¶ òè¶ð¶ Ãîðµæ Ô°§ç¶ Ôé¢
îÅéòòÅçÆ Ã¯Úź îðçÆÁź ÇÕÀ°º ÜÅ ðÔÆÁź Ôé?              ×°ðìÅäÆ çÅ êÅá Õðé 寺 ìÅÁç Ü篺 ÁÃƺ
      ÁµÜ ÃÅâÆ é½ÜòÅé êÆó·Æ ÃÅÔîä¶ ð¯ñ îÅâñ      ÁðçÅà Õðç¶ Ôź åź À°Ã ÇòÚ Çìì¶Õ çÅé î§×ç¶
çÅ ìóÅ òµâŠçÕà Öó·Å Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË¢ ðÅÜéÆåÕ        Ôź¢ ÇÜà çÅ íÅò ÔË ÃÅâÆ Ã¯Ú-ÇòÚÅð Õðé çÆ
êµÖ 寺 ܶÕð ò¶ÇÖÁÅ ÜÅò¶ åź ÃÅⶠé¶åÅ ÁµÜÕñ·    ôÕåÆ ò趢 êð ÇÂà ñÂÆ ÁÃƺ ÁÅê ìÔ°å صà
Üñö-Üñ±Ãź ÇòÚ Çòð¯èÆÁź 鱧 í§âä ñÂÆ ÕÂÆ       ÷ÇÔîå Õðç¶ Ôź¢ Ú§×ÆÁź ÁõìÅðź, Ú§×ÆÁź
òÅð ìóÆ ØàÆÁÅ ôìçÅòñÆ çÆ òð寺 Õðç¶ Ôé¢          ÇÕåÅìź ÇÂà ÇòÚ ÃÅâÆÁź Ãí 寺 òè ÃÔÅÂÆ Ô¯
êÅðñÆî˺à ÔÅÀ±Ã Áå¶ ÇòèÅé ÃíÅòź ÇòÚ òÆ          ÃÕçÆÁź Ôé¢ ÇÂà 寺 ÇÂñÅòź Ú§×Æ Ã¯Ú ðµÖä
ÇÂÕ-ç±Ü¶ ÇÖñÅø ×Åñ·Æ-×ñ¯Ú Õðé Áå¶ Ôµæ¯êÅÂÆ       òÅñ¶ ڧ׶ ÃÅÇÔåÕÅðź, ñ¶ÖÕź, ÇòçòÅéź, ÇÚ§åÕź
Ô¯ä åµÕ Úñ¶ ÜÅºç¶ Ôé¢ ðÅÜéÆåÆ ÇòÚ ÇÂÕ-ç±Ü¶       ç¶ ÃÕ±ñź-ÕÅñÜź ÇòÚ ÃËîÆéÅð ÕðòÅÀ°ä¶ ÚÅÔÆç¶
寺 Á×ÅºÔ ñ§Øä ñÂÆ ÇøñîÆ ÔÆð¯, ÔÆð¯ÇÂéź Áå¶     Ôé¢ Ã¯Ú-ÇòÚÅð çÅ ÇòÕÅà Áå¶ ÁÅêä¶ ÇÂÇåÔÅÃ,
×ÅÇÂÕź çÅ ÃÔÅðÅ ÇñÁÅ ÜźçÅ ÔË¢ çåź-í×åź,     Çòðö ÇòÚñÆ îÔÅé ñ¯Õź çÆÁź Çéµ×ð Õçðź-
ìÅìÅ øðÆç Áå¶ ÕðåÅð ÇÃ§Ø ÃðÅíÅ òðÇ×Áź ç¶        ÕÆîåź ×zÇÔä ÕðÕ¶ ÁÃƺ ì½ÇèÕ êµÖ 寺 Áµ×¶ òè
Üéî Ççé îéÅÀ°ä ñÂÆ òÆ ×§ç¶ ×Æåź ç¶ ÁÖÅó¶        ÃÕç¶ Ôź¢
ñµ×ä¶ ô°ð± Ô¯ ׶ Ôé¢ ÇÂÔ ÇÂÕ åð·Åº éÅñ À°é·Åº                                   (nihs s'I ;kGko)
                                             (11)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                 ngq?b 2013
;Zuh ejkDh
                        r[o{ BkBe d/ uoB fuZsoK T[Zs/
                                                                                                 GkJh s/ik f;zx
           gmkBe'N n?e;gq; phBk ;N/FB T[s/ ;kY/ fszB
                            /                Z                      @@fJjBK ~ eh dJhJ/ <##
xzN/ b/N gj[uh okJ/g[o ikD tkbh p'rh d/ w[;koK ~
                z                                                   @d' o[fgnK dk GkB fbnk e/ fJe-fJe d;h (10
phBk izeFB T[Zs/ ;Zs xzN/ T[vheDk fgnk.                    g?;/) ;kfonK ~ tzv fdU.##
           fJe fBjkfJs ;'jDk fijk f;Zy B"itkB, fNh                @@fJe d;/ Bkb fJjBK dk g/N Go ikJ/rk
tkbh ;[jDh d;sko ;ikJh nkgD/ fJe pZu/ s/ gsBh              ;jh <##
;w/s, fJ;/ p'rh ftu okJ/g[o ik oj/ ;B. j'o eJh                      @@fco d' Bk ;jh d; dk B'N b? ikU.##
gzikph th fJ;/ p'rh ftu p?m/ ;B. p'rh ~ n?e;gq?;                    @@Bk w/oh okDh ! UB/ d/fj, fizB/ r[o{ BkBe B/
Bkb'I eZN e/ phBk ;N/FB dh y[v/ bkJhB ftu yVk eo
                                   Z                       G[Zy/ ;kX{nK ~ ytk e/ nkg u[g/VK ykXhnK ;B.## G[Zy/
fdZsk frnk.                                                ;kX{nK, r[o{ BkBe ns/ u[g/VK dk BK ;[D e/, gsBh
           T[; f;Zy s/ T[jdh gsBh B/ o'Nh ykD fgS'I        nkgDhnK w'NhnK w'NhnK fjoB nZyK Bkb gsh tZb MZN
;/p fSZb/ s/ ykX/. id'I T[; f;Zy B/ ;/p d/ fSbe/ pkoh      e[ t/ydh ojh. fco nkgDhnK GohnK nZyK nZr/ s"bhnk
ftu'I pkjo ;[N,/ d{o'I gb/N kow T[s/ yV'sk fJe w[vk,
                  Z                    Z              z    d/ e/ gsh dh M"bh ftu f;o f;ZN fdZsk. gzikph w[;ko
f;o'I g?o'I Bzrk, fpyo/ tkb, fJe' gkN/-g[okD/ MZr/ ftu,    sK ;G e[M ;wM rJ/ go d{i/ gqKsK, ;{fpnK-fJbkfenK
gkb/ Bkb m[o{ m[o{ eodk d"Vdk nkfJnk. ;/p-fSbfenK          tkb/ b'e gzikphnK ~ g[ZSD bZr/ L
~ fJzi fgnk fit/I e'Jh pk} nkgD/ fFeko ~ g?dk j?. I                 @@fenk pks j' rJh <##
MZN ftu T[j ;ko/ fSbe/ yk frnk.                                     go dqt/ fjofdnK s/ GohnK nZyK ftu'I e'Jh th
           pkoh ftu'I jh T[j f;Zy f;o pkjo eZYe/ gfjbK     fe;/ ~ e[M Bk dZ; ;fenk.
sK T[j~ so; s/ ;'u GohnK fBrkjK Bkb t/ydk fojk.                     MZN fgS'I gsBh B/ pBktNh w[;e[okjN w[;eok
fco gsBh ~ g[ZSD bZrk L                                    e/ go; ftu'I thj o[gJ/ eZY/ s/ gsh ~ d/ fdZs/.
           @@e'Jh o'Nh j? t/ vZp/ ftu <##                           ni/ rZvh uZbD ftu ;kY/ gzi xzN/ pkeh ;B.
           @@ih ! j? !##                                   ;odko B/ p'rh ftu'I Tso e/ fJe ukj tkb/ Bkb rZb
           @@vZpk w?~ cVkU.##                              ehsh. e'fJbk, posD, u[ZbQk s/ T[; dk fJe nkdwh
           T[; B/ fszB uko o'NhnK T[; pZu/ ~ d/ fdZshnK.   xzfNnK dh w}d{oh s/ Bkb bk fbnk, p}ko'I ik e/ d;
pZu/ B/ o'NhnK yk e/ fJj rZb nkgD/ tor/ j'o eJh            ;/o nkNk, fxU, fwou w;kbk, r'Gh-nkb{ s/ NwkNo
pZfunK ~ ik dZ;h. fco sK eJh G[y-GkD/ pZu/ nk rJ/
                                      Z /                  yohd fbnKd/ s' p'rh ftu nk e/ gsBh ~ fejk L
p'rh e'b. B}oK f;Zy tZb iwk e/ u[g ehs/ yV' rJ/.
                                          Z                         @@pkpk ih (b/ye) ;kwkB gk; p?m/ B/. s[;hI
fJe eKN/ tkb/ B/ ;kfonK ~ dpek wko e/ T[E'I Bmk            nkU, ob fwb e/ ;/tk eohJ/.##
fdZsk. fco T[j ;ko/ gzi-uko bkJhBK o/b dhnK NZg                     d't/I ;p}h eZND pBkT[D ns/ nkNk r[zBD
e/ p'rh d/ ;kjwD/ jh ik e/ yVQ' rJ/. d{o'I jh fJe          gekT[D dh ;/tk eod/ oj/. o'Nh gZe rJh ;odko B/
fpbe[b fBZe/ fij/ nzRkD/ B/ ;odko tZb ~ jZE i'V e/         Bkb tkb/ pzd/ ~ fejk,
T[Zuh fijh fJsBk jh nkfynk L                                        @@;N/FB T[Zs/ fcod/ fJj' fij/ S'N/ S'N/ ;ko/
           @@no/, ;odko ih.##                              pZfunK ~ p[bk fbnkt'.##
           ;odko dk fdb so; Bkb Go frnk s/ T[jB/                    pZu/ eh nkJ/, ;kok ;N/FB jh ukj tkbh d[ekB
gsBh tZb t/y pVk dqthG{s j' e/ fejk,                       T[s/ T[bN fgnk. ;ko/ pZfunK ~ d'-d' goFkd/ s/ T[go
                                                              Z
           @@y[fXnktzs[ B ikDJh bki e[bki e[p'b[..##       ;[Zeh ;p}h tzvdh ojh. ;N/FB wk;No B/ ;[fDnk s/
           Gkt-@@G[Zyk nkdwh fJZ}s p/-fJZ}sh d/ p'b-       T[jB/ nk e/ ;odko ~ fejk,
e[p'b dh gotkj BjhI eodk. T[jB/ gsBh ~ g[fZ Snk,                    @@;odko ;kfjp ! nkg gzikp ;/ jw b'r'I ek
                                                       (12)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                             ngq?b 2013
g/N GoB/ e/ bhJ/ :jK nk rJ/.##                          ek czv j'sk j?.##
        @@BjhI ;kfjp ! w? I gz i kp ek BjhI nkg ek              d{;ok nkg B/ Bhu iks e/ pZuI' e' G'iB fybkB/
;[d/Fh j{z.##                                           e/ eFN ek f}eo ehnk j?. :j pks ;zgqdkfJe s"o
        @@nZSk ! nkg ejK ofjs/ j?I <##                  go S{s-Sks e/ fto[ZX, r[o{ BkBe d/t ih ek ngBk
        @@eNBh n"o okJ/g[o e/ dofwnkB J/e S'N/ ;/       nkozG ehnk j{nk J/e Xkofwe n;{b j?. :jK sZe fe
Bro w/I ;oekoh w[bk}w j{z.##                            nkg B/ ngB/ ihtB ekb w/I n?;/ nB/e'I eosZt eo
        @pj[s nZSk ;kfjp, F[eohnk.##                    fdykJ/ n"o fJ; e/ ;zpX w/I ngBh pkBh w/I J/e c[owkB
                                                                             z
        pZfunK ~ o'Nh y[nk e/ T[jBK d/ i{m/ frnbk;      Gh ikoh ehsk n"o efj rJ/ L
;k eoe/ gsh gsBh p'rh ftu nk p?m/.                     Bhuk nzdfo Bhu ikfs Bhuh j{ nfs Bhu[..
        rZvh uZbD ftu ni/ d' xzN/ pkeh ;B. ;N/FB        BkBe[ fsB e? ;zfr ;kfE tfvnk f;T[ fenk oh;..
wk;No nk frnk. fvT{Nh s'I jZfNnk o/bt/ ;Nk th          fiE? Bhu ;wkbhnfB fsE? Bdfo s/oh py;h;..
nk frnk. eJh w[;ko ns/ eJh doFe nk rJ/. vZpk                   Gkt L BhuK ftu'I Bhu ns/ T[jBK ftu'I th nfs
Go frnk. ;N/FB wk;No B/ g[ZfSnk,                        Bhu b'r'I e/ ;zr ;kE j'Bk, ofjBk, ykBk-ghBk w/ok
        @@;odko ih ! fenk pks Eh nkg B/ fJsBh           eosZt j?. pV/ b'r'I e/ ;kE jwkoh e'Jh ;zr-;kE,
T[dkosk ;/ fJsBk eFN ekN eo jwko/ rohp n"o              oh;-wB'oE BjhI j?. b/feB ijK @Bhu b'r# ;zwkQ b/ iks/
Bhu ikfs e/ pZu'I e' G'iB eokfJnk, n"o T[B e/ i{m/      j?I tjK oZp (gowkswk) eh Bdfo fwjo n"o p]fFF
frbk; ;k ehJ/ <##                                      ek whIj po;sk ofjsk j?.##
        @@BjhI ;kfjp ! pks s' e[S BjhI Eh, fi; e' nkg           b'e ;[Dd/ ;B, dqth G{s j[d/ ;B. r[o{ BkBe
                                                                                         z
T[dkosk efjs/ j?. Xj s' jwko/ b'rI' e/ nkgDh ewkJh
                  I                                     d/ fgnko ftu nkT[Id/ ;B.
ek d;tK fjZ;k (d;tzX) gfjbK jh nbfjdk oyB/ eh                   ;N/FB wk;No sK J/Bk gqGkfts j'fJnk fe p'b
J/e Xow wfo:kdk j?. fJ; d;t/I fjZ;/ ;/ jwko/ b'r        Bk ;fenk. nZyK Go e/ nkgD/ d'tI/ jZE nkgD/ f;o'I T[u/
                                                                                                           Z
n?;h nfXekos ;/tk ek nt;o ne;o Y{vs/ jh ofjs/
                                         z              eoe/ i'V/ s/ ndp ftu nk e/ J/Bk efj e/ u[g ehsk s[o
j?. tk;st w/I :j d;tzX jwko/ r[o{ ;kfjpkB e/ Bkw
  I                                                     frnk L
                                                              @@nZSk ;odko ih, ;fs ;qh nekb.##

                                          gz i kph p' b h                                 fsqb'uB f;zx @uzB#
                     wkfyT[ fwmh gz i kp dh wK p'bh,
                     i/ Q V h ;dk s' I ;ko/ jh p' b d/ oj/ .
                                              n?go Y[et/I s/ ;'y/ nyoK ~
                                              eJh ;dhnK she y' i h N' b d/ oj/ .
                     p/ s oshp nDY[ e t/ I nyoK B/
                     frnkB ;kro s' I ofynk d{ o ;G ~.
                                              BthI fbgh ;ik e/ ftfdnk dk
                                              nt;o p]fFnk d{ i / ji{ o ;G ~.
                     nz r d r[ o { ih dh gktB feogk ;de/
                     gVQB tkbh b'ekJh @uzB# ;[yh j' rJh.
                                              i' th pkDh T[ u koh rJh r[ o K w[ y ' I .
                                              pkDh r[o{ s/ fbgh r[ow[Zyh j' rJh..

                                                    (13)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                            ngq?b 2013
 ykb;k gzE dk iBw d[FNk gkghnK, nfsnkukohnK,
     }kbwK, iotkfDnK ~ ;'XD bJh f;zxfJnk ;qh nfwqs;o
                             - jodhg
                                     j' fBwkDk,
          1699 dh ft;kyh ~ e/;rV ;kfjp nzBdg[o          n;hI c; rJ/ jK fe dksk w/jo eo/rk sK jh fBeb
fty/ Gkoh dhtkB ftu ;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih       ;eKr/. ebrhXo ih B/ ;k~ swke[ nkfd dh wBkjh
wjkoki B/ ykb;k gzE dh ;kiBk eoe/ BthI spdhbh           ehsh ;h, go fJj fpwkoh tX ojh j?. wkvoB ns/
g?dk ehsh s/ fJ; wjkB ykb;/ dh f;oiBk j'Jh, fi;         c?FB/pb f;y fjzd{ ;wki ns/ G?V/ BfFnK ftu c; e/
B/ ;wkie, okiBhse ns/ nfXnkswe y/so ftu fJe             fJ; dk ;/tB eoB s/ th r[oi BjhI eod/. swke{ dk
                                                                                     /
nd[sh :'rdkB gkT[fI dnk j'fJInk nkgDh eowFhbsk          phVk, iodk yKd/ jB, B;tko b?d/ jB. r[o{ ih B/ ;G
                                                                                       I
s/ ;{ophosK ;dek Gkosh b'eK dh ekfJnk ebg eo            BfFnk dh wBkjh ehsh ;h gozs{ swke{ dh sK fe;/ th
fdZsh. d;w/F ih B/ Go/ dhtkB ftu bzph FwFho jE          Feb ftu f;zx bJh wBkJh eo fdsh ;h, fJ; eoe/
ftu b? e/, tkoh tkoh gzik f;oK dh wzr ehsh ns/ T[jBK    i' f;zx swke{ dh tos'I dk gkg eod/ jB, T[j r[o{ s'I
fgnkfonK ~ T[; nzfwqs dh dks pyFh, fi; d/ SeD           w[Beo jB, i' nkgD/ nkg ~ r[o{ dk f;zx nytkJ/ s/
Bkb T[jBK ftu nEkj ;esh dk gqtF j'fJnk. ykb;k
                                    /                   j't/ gfss T[; dk ft;kyh r[og[op wBkT[Dk ebrhXo
~ Fo/FN wB[y ;zs f;gkjh, ;{opho :'Xk, jwdod             ~ gqtkB BjhI j?. ;k~ j[ew ;h fe f;yh dh ;zGkb
ofjpo ns/ ;[bM/ j'J/ fJB;kB dk o{g pyFD ftu             oyDh, e/;K dh p/-ndph BjhI eoBh, gozs{ ni wod
;kfjp ;qh r[o{ BkBe d/t ih s'I b? e/ ;kfjp ;qh r[o{     s/ B"itkB shthInK o'wK dh p/-ndph eod/ jB, i' f;o
r'fpzd f;zx ih se 10 r[o{ ;kfjpkB ~ brksko 230          d/ e/F esb eod/ jB T[jBK ~ f;zx efjDk s/ wzBDk
;kb dh wjkB xkbDk xkbDh gJh. r[o{ BkBe d/t              tvk gkg j?. ni f;Zy B"itkB e[okj/ g? frnk j?, dkjVh
ih B/ f;yK ~ feos d/ Bkb Bkb jbhwh, fBwosk              Nfow eod/ jB, eJh soK d/ T[gdo j' oj/ jB.
B/eh s/ tzv SeD s/ ;ops dk Gbk wzrD dh iku d;h          phphnK c?FB gq;sh ftu c; e/ GotN/ w[B ojhnK jB.
;qh r[o{ nzrd d/t ih B/ r[ow[yh fbfg fdZsh, fgsk shi/   ;k~ j[ e w ;h fe ebrhXo dk Xe/ , i[ b w
FfjBFkj r[o{ nwodk; ih B/ fJe bzro s/ gzrs dh           p/fJB;kch ns/ nfB-nkJ/ fto[X bVBk gokJ/ dk je
fgqs gkJh ns/ T[u Bhu dk G/d Gkt fwNkfJnk. ;qh r[o{     BjhI, ykDk foFts BjhI b?Bh, eogFB GoFNkuko s'I
noiB d/t ih B/ pbhdkB d/ e/ nkgk tkoBk f;ykfJnk         puDk Xow dh feqs eoBh, d;tzX eYBk, B/e ewkJh
;qh r[o{ jfo r'fpzd ih B/ fJB;kc g;zdh dk ;pe           fe;/ b'Vtzd dh roi ;koBh Xow dh jkBh BjhI j'D
fdsk. ;qh r[o{ jfookJ/ ih ns/ ;qh r[o{ jfo fe;B ih      d/Dh ns/ fco j'o j[ew ;h fe ykb;k fBnkok oj/.
B/ dfJnk, ofjw, so; ns/ jw-dodh ns/ F[Xsk dh            nkg B/ skVBk ehsh fe L-
pyfFF ezsh. ;qh r[o{ s/r pjkdo ih B/ ewkb eo                       ip br ykb;k oj/ fBnkok,
ftykfJnk s/ d{i/ d/ fjsK dh okyh ykso Fh; tkfonk                   sp br s/ i dhU w? I ;kok..
ns/ d;t/I fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ ;kjkBk ;{ow             ip fJj rj/ fpgoB eh ohs,
rsh s/ p/-gBkj db/oh dh FkB ukV e/ f;Zy ~ yzv/ pkN/                 w?I B eo'I fJBeh goshs..
dk nzfwqs Sek e/ f;zx dk fyskp d/D T[gozs fJ; ~                 go ni ;G e[M j' fojk j? Xow s/ XZek th j'
;o/FN r[Dk Bkb Gog{o eo fdsk.                           fojk j? i[bw ns/ nfBnkJ/ th j' fojk j?, B"itkB
          ;k~ ebrhXo ih B/ f;zx dk BtK Bkw fJ;          n;bh fto;k G[bdk ik fojk j? s/ ykb;k nkgB/
eoe/ pyfFnk ;h fe fgS'eV G[b ikJ/ go f;zx ;iD           fBnko/ gB s'I jh yzM frnk j? o;sk G[b frnk j? ni
                                                                           [
s'I fgS'I iks r'so ns/ fpokdoh tkd ftu fJ; edo          n;hI ykb;k fet/I pDkr/ w?I e"w d/ nkr{nk ~ ns/

                                                    (14)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                 ngq?b 2013
Xkowe B/sktk ~ ni d/ fdB nghb eodk jK fe ikr'           f;oXV dh pkih brkJh T[jBK d/ uoBK d/ g{ofBnK
j'F eo' ns/ jzpbk wko' s/ pkBD[ pB' ezw dk, f;yh        s/ ube/ nZi d/ fdB gqD eohJ/ fe fijV/ b'e fBod'F
gquko dh bfjo ubkT[, nkg nfwqs Se' ns/ nfwqs            b'eK d/ y[B g;hB/ dh ewkJh dk d;tzX yke/ r'rVK
SekD bJh bkwpzd j't' s/ d;w/F fgsk ih d/ ej/            tXk oj/ jB fijV/ d/j tgko ns/ FokpK t/u ftGuko
nB[;ko ub' s/ ubD dh gq/oBk fdU.                        ns/ BfFnK tb Ye/bd/ jB, okiBhsh dh y/s xgb/
        b'V fJ; rb dh th j? fe ft;kyh ;k~ gqoBk  /      eod/ jB T[jBK ~ gSkD e/ T[jBK dh ;[XkJh ehsh
fe; rb dh fdzdh j?, eh T[gd/F fwbdk j? ;k~              ikJ/. nZi i" e[M j' fojk j? T[; Bkb ;kv/ n;bh
ft;kyh d/ fdB, 1699 dh ft;kyh ftF/Fsk Gfonk fdB         fBFkB/ ~ ;N ti ojh j?, n;hI pdBkw j' oj/ jK fJ;
;h fi; fdB fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ w[odk o[jK   bJh T[gokbk eoBk gt/rk sK jh n;hI nkgD/ fBFkB/
ftu BthI o{j c[e e/ fizdk ehsk ;h, 1699 dh ft;kyh       dh g{osh tb tX ;eKr/.
dk jh T[j wjkB fdB ;h fi; fdB ebrhXo ih B/                         ;kvk fJj coi pDdk j? fe n;hI yzv/ pkN/ dk
db/oK, ;{opho, :'fXnK ns/ f;o bEK dh e"w ~ iBw          nzfwqs gkB eoe/ r[o{ tkb/ pDhJ/.
fdsk ;h s/ fJj fdqV eotkfJnk ;h fe fe;/ wib{w T[s/                 i/eo n;hI nzfwqsXkoh j'tKr/ sK nkgDh e"w dh,
jE BjhI u[eDk, rohp s/ E/df' Fnk ~ BjhI wkoBk fBjE'     gzE s/ ;wki dh ;/tk ;jh noEK ftu eo ;eKr/.
s/ tko BjhI eoBk, fe;/ dk je BjhI y'jDk rohpK           w" i { d k ;w/ I io{ o h j' frnk j? fe n;hI r[ o { tkb/
d[yhnK dh wdd eoBh j?.                                  pDhJ/ , i[ b w ns/ nfsnkuko dk w[ e kpbk n;hI
        n;hI nkgD/ T[jBK ;{opho :'fXnK fijBK B/         nzfwqsXkoh j' e/ r[o{ dh ;/X Bkb eo ;ed/ jK, ;'
f;o sbh s/ oy/ j'J/ ;h, fijV/ f;yh d/ p'b pkb/ bJh      fijBK B/ ni/ se nzfwqs gkB BjhI ehsk T[j jo jkbs
i{M oj/ ;h, fijBK B/ nkgD/ fwE/ fBFkB/ dh g{osh bJh     ftu nzfwqs gkB eoe/ r[o{ tkb/ pBD.


                 p[ Y kg/ ~ p' M Bk pDB fdU
      i/ s[;h ukj[zd/ j' fe p[Ykgk s[jkv/ bJh p'M Bk          eo'. d{;fonK dk nj[dk s/ ;cbsk d/y e/ d[yh Bk
pD/, ns/ s[;h fizdk fdbh Bkb pkeh dk ihtB r[iko' sK,          j't'.
j/m fbfynK rZbK s/ fXnkB fdU.                         -       ykbh Bk p?m', nkgD/ ;oho dh ;woEk d/ fj;kp
-     ;{oi uVQD s'I gfjbK T[mD ns/ ;?o eoD dh                 Bkb S'N-w'N/ ezw eo' ns/ c{b p{N/ bkU, T[jBK dh
                                                                      /
      nkds gkU.                                               d/y Gkb nkg eo', tX/o/ ;wK pkr ftu bkT.
-     d{;fonK d/ wkwb/ fpBk wzr s'I dyb Bk d/t',              nfijk eoB Bkb ;oho ns/ wB d't/ y[F ofjd/
      Gkt/I gfotko d/ w?Ipo j'B. fpBK wzr/ d{;fonK            jB.
      ~ ;bkj Bk fdU, feT[Ife Bk wzBD s/ s[;h d[yh -           fB:fws s"o s/ jo fdB Xow dk gkbD eo'. jo
      j't'r/.                                                 o'} r[od[nko/ iK wzdo ikD dh geh nkds gkT.
-     ngD/ g[so iK B{j$Xh s'I fJj T[whd Bk eo' fe T[j
              Z                                               T[wo ns/ ;oho dh fJZSk nB{;ko ;kdk G'iB
      th s[jkvh soQK ihtB d/ f;XKsk ns/ nkdoFK ~              ykU. uz r / frnkB tXkT[ D tkb/ , r[ o wfs,
      wzBDr/. s[;h ngD/ f;XKs T[jBk s/ E'gr/ sK io{oh
                                           '                  r[opkDh, :'rk ns/ jk; o; d/ NhHthH gq'rokw d/
      BjhI fe T[j wzBDr/ jh. iBo/FB r?g ~ ;obsk               y e/ ngDk ;wk fpskU.
      Bkb ;theko eo'.                                 -       jo pz d / d/ ftuko tZ y o/ - tZ y o/ jB, n;h ;G
-     ;G bJh F[G GktBk oy' ns/ p/eko dk FZe wB                ntr[DK d/ Go/ gJ/ jK, go i/ r[o{ dh w/jo j'
      ftu Bk oZy. nfijh rZb jh Bk ej' fe e'Jh s[jk~
                  '                                           ikt/, sK r[DK dh ykB pD ;ed/ jK. fJ; bJh
      T[bNk itkp dt//. fJ; Bkb s[jk~ d[y j't/rk.              jo pzd/ ~ goT[gekoh, ;zs'yh, f;woB ns/ gqG{ dk
      T[dkotkdh, y[bQ/ fdb ns/ nrkjK tX{ ;jh ;'u              GkDk wzBDk }o{oh j?.
      ngDkU. e[M rZbK ~ nDd/yk eoB dk nfGnk;
                                                    (15)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                              ngq?b 2013
                                      ykb;k f;oiDk fd;t s/ ftF/F
                               ykb;k gzE s/ r[o{ rqzE                                    nihs f;zx, byBT{
         nkw s'o s/ fJj ;'u pDdh j? fe ykb;k gzE        s'I ;gFN j[dk j? fe gzE sK j'd ftu ;h go T[; ftu
                                                                    z                I
dh ;EkgBk ;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ ehsh, fJj    e[M yk; (Bt/eb/, fBnko/) f;zXks, e[M ofjsK gqubs
rb g{oh soK mhe BjhI ! r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ sK gzE    eoe/ ;wkBsk pyFD dk ezw pkeh ;h fi; ~ d;t/I
(f;yh) ~ wB[ysk dk g{oB ;o{g (B{jko) pyFh ns/           ikw/I ftu r[o{ ;kfjp B/ wjkB xkbK xkb e/ ;zgoDsk
                                                                                                       {
nfwqs dh dks pyF e/ ;?P wkDsk, iE/pzdh, ;{ophosk        pyFh, id ykb;/ ftu jo soK dh y{phnK ns/ r[D t;
nkfd r[D gqdkB eoe/ ;zs f;gkjh pDkfJnk.                 rJ/ sK r[od/t B/ j[ew ehsk.
         gzE dh BhIj sK fgjb/ ikw/I ftu ;qh r[o{ BkBe   ykb;k w/o' o{g j? yk;, ykb;/ w?I jT[ eoT[ fBtk;.
;kfjp B/ jh oy fdsh ;h fi; dk gqwkD ;k~ GkJh                     fJ; soK ebrhXo gksFkj B/ ykb;k gzE ~
r[odk; ih d/Id/I jB L                                   gqrN eoe/ fJe gzukfJsh f;zXks n;Ekfgs eo fdsk,
               wkfonk f;eQ k irs ftu,                   gzE d/ ;ko/ f;zXks T[jh ;B fijV/ fgSb/ 230 ;kb s'I
           BkBe fBowb gz E ubkfJnk.                     :kBh gzE d/ pkBh r[o{ BkBe ;kfjp s'I ub/ nk oj/
                                   (tko 1 gkT[Vh 45)    ;B. ns/ jw/Fk b/Jh ekfJw ofjDr/. fJBQK fB:wK
fBowb - w?b ofjs, ;tS - ykb;                            ~ pdbB dk fe;/ ~ nfXeko BjhI i/ nZ;h fJBQK n;{bK
;fsr[o ;uk gksFkj, r[ow[fy ;uk gzE ;[j/bk.              nB[;ko ubd/ j'J,/ Bkw nfGnk; ns/ ewkJh BjhI eod/
                                   (tko 30 gkT[Vh 1)    sK fJ; ftu ;kvk nkgDk e;{o j'trk. rbK ftu f;yh
                                                                                          /
ns/                                                     BjhI f;yhI sK ofjs wfonkdk ns/ ihtB ftu j?
Fpfd fish f;X wzvbh, fes'; nkgDk gzE fBokbk,            r[od/t dk nkd/F
           ebi[ f r BkBe Bkw ;[ y kbk..                               ofjDh oj/ ;'Jh f;y w/ok
                                   (tko 1 gkT[Vh 31)    ns/
         ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftu nzfes ehos GZNQ ih                 ip br ykb;k oj/ fBokok
gzE dh jkwh nkgDh ouBk ftu God/ jB.                                 sp br s/ i fdT[ w? I ;kok.
          fJe T[ s w gz E ;[ f BU r[ o ;z r fs                     ip J/j rj/ fpgoB eh ohs,
            fsj fwbz s iw sq k ; fwNkJh.                          jT B eoT[ fJB eh goshs..
                                           (nze 1406)            fJ; s'I ;gFN j? fe r[od/t B/ fe;/ fJe
         T[sw gzE ;o'tsw $ ;p s'I uzrk (ykb;k iK        (ftnesh) ~ BjhI, pbfe ykb;k gzE (fsnko po
ykb;k gzE)                                              fsnko, ofjDh pfjDh tkb/ r[of;yK dk iEk) ~ fJj
         fJBK gqwkDk s'I fdqV j[zdk j? fe fJj fBowb     o[spk, fJj wospk pyfFnk, ns/ j[ew ehsk
gzE, T[sw gzE, f;Zy gzE dk nkozG ;qh r[o{ BkBe ;kfjp    ykb;k w/o' ;fsr[o g{ok, ykb;k w/o' ;iD ;{ok..
s'I j'fJnk ns/ d;t/I ntsko ~ nekb g[oy dk j[ew                   n?;k ykb;k (gzifgnkohnK) ;kv/ fgS',I ;qh r[o{
j'fJnk L                                                rqzE ;kfjp dh ji{oh ftu ns/ r[o{ rqzE ;kfjp dh
               w?I ngBk ;[s s'fj fBtkik,                ofjB[wkJh nXhB f;y ;zrsK ~ r[o{ wzsq d/D ns/
               gzE gqu[o eop? e' ;kik..                 nfwqs SekT[D dk nfXekoh j'Jrk. ns/ gzik fgnkfonK
                                                                                       /
                                         (pfusq BkNe)   dtkok fdsk T[gd/F (fjdkfJsK) r[o{ j[ew j't/rk.
         gquo s' Gkt wip{s s/ ftfXts, noEks nekb
             [                                                   fJ;d/ Bkb jh ofjs wfonkdk dfoV eokJh
g[oy B/ r[o{ r'fpzd f;zx ~ nkgDk ;[s (g[so) Ekfgnk,             nkswo; i' ikBjh, ;' j? ykb; d/t,
ns/ j[ew ehsk fe gzE ~ wip{s ns/ iE/pd eo' ! fi;
                                           z                 gqG wfj w' wfj sk; wfj ozue BjhI G/d.

                                                    (16)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                              ngq?b 2013
                                            (b'j gqekF)   dkntk eo ;edk j?.
          fJBK gzeshnK s' nB[wkB j[dk j? fe r[o{ ;kfjp
                                     z                            fJ; bJh nkgD/ nzsb/ gVk s/ dFw/F fgsk B/
ykb;/ Bkb feBK fgnko eod/ ;B, feBK wkD pyFd/              d;k r[onK dh nkswe i'fs ;qh r[o{ rqE ;kfjp ih ftu
                                                                  {                              z
;B. fJjh ekoD ;h fe gzik f;zxK (fgnkfonK) ~               fNekJh ns/ T[BQK dh skfpnk (ji{oh) nkgD/ Bkdh
nfwqs dh dks pyFB T[gozs, T[BQK jh fgnkfonK s'I           ;g[so ykb;/ ~ i[r' i[r nNb r[osk pyF e/ f;Zy
nfwqs dh dks dh wzr ehsh ns/ gzik fgnkfonk                gzE ftu e'Jh j'o r[o{ pD ;eD dh ;zGktBk ;dk bJh
(ykb;/) ~ jh Bkw wzsq (nfwqs SekT[D) d/D d/ ;ko/          ysw eofdnK Goh ;zrs ftu j[ew ehsk
nfXeko ;'Ig fds/.                                                         r[ o { wkfBU rq z E ..
          fgjb/ r[od/t ;qh r[o{ BkBe d/t ih B/ r[osk              fi;dh rtkjh ofjsBkw/ ftu GkJh gqfjbkd
rZdh ns/ pkDh nkgD/ nfBB ;/te bfjDk ih (r[o{              f;zx ih d/d/ jB ns/ jo r[o;EkB s/ fBsk gqsh fJj
                                                                    I
nzrd d/t ih) ~ ;'g e/ T[BQK nr/ wEk N/e fdsk ;h,
                      I                                   d'jok d'jokfJnk iKdk j?
fJjh gfogkNh r[o{ nzrd d/t ih B/ r[o{ nwodk;                 nfrnk GJh nekb eh, sGh ubkfJU gz E .
t/b/ ns/ fJ;h soK r[onkJh gqEk ubdh ojh, T[jh                 ;p f;yB e' j[ew j?, r[o{ wkfBU[ rqzE..
gozgok r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ gzik fgnkfonK (nkgD/
f;yK) s'I nfwqs dh dks wzr eoe/ fBGkJh, fi;dk fieo
GkJh r[odk; ih eod/ jB,
                                                                       d/o eo fdsh
     tkj[ - tkj[ r' f pz d f;z x , nkg/ r[ o u/ b k.                                        nihs f;zx, byBT{
          ;B 1604 ftu id nkfd rqzE dk ;zgkdB ;qh          dfonk u v[pd/ fJe pzd/ B/ g[b s/ N[od/ pzd/ B{ t/ye/
r[o{ noiB d/t ih B/ ehsk ns/ gfjbk gqekF ;qh jfo                         nktki brkJh pukT[-2,
wzdo ;kfjp fty/ ehsk frnk, ;zfXnk ;w/I pkpk p[ZYk                 g[b s/ N[od/ pzd/ B/ EbQ/ o;Qh bwekJh
ih B/ r[od/t s'I g[fSnk fe rqzE ;kfjp dk ;[ynk;B                              ns/ fejk cV b?
feE/ ehsk ikJ/ sK r[o{ ;kfjp B/ ;[ynk;B e'mk ;kfjp,                 v[pdk pzdk o;Qh cV B gk fojk ;h
nkgD/ gzbr s/ eoB b/Jh fejk, ns/ nkg ;fseko ti'I                     ns/ o[e-o[e e/ o'bQk gk fojk ;h
gzbr d/ bkr/ coF s/ fp;so ftSk e/ nkokw ehsk.                w? woBk BjhI ukjz[dk fizdrh pj[s fwjzrh j?
fi; s'I gsk ubdk j? fe r[od/t ikDd/I ;B fe nkT[D          eb jh sK J/ ph ;h egzBh ftu w/oh B'eoh brh j?
tkb/ ;w/I ftu rqE ;kfjp ~ jh r[o{ dk wospk gqkgs
                   z                                        J/ ;[Dfdnk jh g[b tkb/ pzd/I B/ o;Qh fyu bZJh
j'J/rk.                                                        s/ T[; ~ v[pdk wodk d/y nyhI fwu bJh
          shi/ BkBe r[o{ nwo dk; ih d/ ;w/I s'I w;zd              fvrdK Y/Idk J/ ph ;h ezgBh gjz[funk
gqEk nkozG j'Jh ;h fijV/ r[owfs dk, f;yh dk gquko                     nfXekoh ~ fwfbnk s/ df;nk
d{o d[okv/ eod/ ns/ ;zrsk dhnK gq/w G/NktK, r[o{                    ;[D' ih j[D/- j[D/ sjkvk fJe pzdk
;kfjp se iK r[o{ e/ bzro ftu gj[ukT[Id/ ;B. go                               v[p e/ wo frnk j?
;wK gk e/ pj[s/ w;zd, r[owfs s'I d{o jz[d/ rJ/ ns/                   ns/ fJ; soK s[jkvh ezgBh ftu
;tkoE tF b'Gh s/ p/fJwkB j' rJ/, r[o{ r'fpzd f;zx                      fJe EK ykbh eo frnk j?.
ih w;zd gqEk g{oh soK pzd ehsh ns/ eJh nkr{ w;zdk                     nk bT[ w/ohnk fvrohnK ;KG'I
~ dzv th fds/.                                                         p/o'irko jK w?~ brk bT[
          r[o{ r'fpzd f;zx ih fiBQK B/ rqE ;kfjp ~ r[o{
                                         z                              nfXekoh, j;fdInk p'fbnk
rZdh d/D dh ftT[Is T[bheh j'Jh ;h, T[BQK ~ fJj th                  fwsoK s{z nkT[D ftu d/o eo fdsh
gsk ;h fe ;qh uzd ih dh soK, dks{, dk;{ ih dh soK,          j[D/ d; fwBN fgjbK, nkgK T[j EK Go fdsh
w'jB ih, w'joh ih dh soK ns/ fgqEhuzd dh soK, nkT[D             ns/ T[; EK n;hI T[; pzd/ ~ bkfJnk j?
tkb/ ;w/I e'Jh th w;zd iK e'Jh r[o{ tzFi, r[o{ j'D dk              fijVK T[; ~ dfonk #u XeQk d/ e/
                                                                         s/o/ s'I fgjbK nkfJnk j?.
                                                      (17)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                            ngq?b 2013
        o/ e h wk;No vk0 T[ Z g b dh ebw s' I gz i kph ;[ w B bJh ftF/ F b/ y
                          e[dosh fJbki
        e[dosh sohe/ Bkb fe;/ th fpwkoh dk fJbki                 nZi ebQ ng'b'
pr?o fe;/ dtkJh s'I iK fco xN s'I xN dtkJhnK Bkb        j;gskb fdZbh tor/ Bkwh
ehsk ik ;edk j?. e[dosh fJbki tkbhnK fJj j}koK          j;gskb fdb d/ ngo/FB vk0 n?;0n?;0 @T[gb#
;kb g[okDhnK ftXhnK j[D fco pVh s/}h Bkb o'FBh          ;w/ I Bkb Bkb o/ e h dh th           w'0 9935887790
ftu nk ojhnK jB. pdfe;wsh Bkb eJh n?;hnK                wdd b?Id/ jB.
fpwkohnK th jB, fijBK dk fJbki gZSwh fJbki                       eJh tkoh sK vkeNo jo fpwkoh dk fJbki
gqDkbh ni/ sZe th BjhI ;wM ;eh. fisBhnK th              ngo/FB dZ; fdzd/ jB, Gkt/I T[; dh io{os Bk th
n?b'g?ph dtkJhnK dh BthI BthI y'i j[zdh j?, Bkb jh      j't. w/o/ e'b eJh n?;/ wohi nkJ/ fijBK ~ vkeNoK
                                                           /
T[jBK d/ ;kJhv nc?eN th y'i/ iKd/ jB ns/ fJjBK          B/ ngo/FB eotkT[D bJh nkfynk ;h, go T[j e[M
dk e'Jh ;wkXkB BjhI bZGdk. b/feB fJbki dhnK             jh fdBK d/ o/eh d/ fJbki Bkb uzr-Gb/ j' rJ/. jK,
                                                                                               /
g{oph gqDkbhnK ftu ;kJhv nc?eN dk e'Jh ysok BjhI        o/eh dh fJbki gqDkbh ftu nk;Ek ns/ ;po dh pj[s
j[dk. o/eh th nfijhnK fJbki gqDkbhnK ftu'I fJZe j?.
  z                                                     b'V j[dh j?. wo} fisBk g[okDk j'trk, T[; d/ fJbki
                                                               z                             /
        o/eh d' FpdK Rei ns/ Ki dk i'V j?. Rei dk       s/ th T[sBk jh finkdk ;wK bZr/rk. 15-20 ;kb
wspb j? Universal Heeling Power ns/ Ki dk               g[okDh fpwkoh dk fJbki d'-uko fdBK ftu sK BjhI j'
wsbp Energy j?. :{Bhto;b jhfbzr gkto tkbh               ;edk. o/eh fJbki gqDkbh okjhI n?e;fonK tr?ok s/
fJj ;esh ;k~ gqkD T[oik fdzdh j? ns/ f;jswzd            th pj[sK youk BjhI j[dk. fJZe siop/eko o/eh wk;No
                                                                                 z
ofjD bJh wdd eodh j?. fJj gowkswk dh nd[sh              jZE bk e/ jh gsk brk b?dk j? fe wohi dh sebh
                                                                                      I
ihtB Fesh j?, fijVh jo iht, ikBto ns/ g/V-              feE/ j? <
g'fdnk ftu th j[dh j?. iht fJ; Fesh ~ b? e/ g?dk
                   z                                             ;kv/ bJh fJj ikBDk pVk }o{oh j? fe n;hI
j[zdk, tXdk-c[bdk ns/ ftek; eodk j?. ;z;ko fJ;/         fpwko feT[I j[d/ jK < ;kv/ ;oho ftu rb?v j[d/ jB,
                                                                        z                          I z
;esh s'I j'd ftu nkfJnk j? ns/ fJj Fesh eD eD
           I                                            fijV/ nkg' nkgDk ezw eod/ jB ns/ ;oho ~ szdo[;s
ftu ;wkJh j'Jh j?. fJj gqkD T{oik jo ;w/I ;kv/          oZyd/ jB. go eJh tkoh fuzsk, vo, r[;/ iK fe;/ j'o
                                                                                                 Z
nzdo tkfJpo/N eodh ofjzdh j?, go n;hI fJ; T[s/          ekoD fJjBK dk ;zs[bB ftrV iKdk j? ns/ fJ;/
fXnkB BjhI fdzd/ ns/ fJ;/ eo e/ ;k~ fJ; dk gsk BjhI     ekoD ;kv/ ;oho ftu th ftrkV g? iKdk j?. szdo[;s
bZrdk.                                                  ofjD bJh fszB ;kXkoD B[efsnK dk fynkb oZyDk
        o/eh fJ; gqkD T{oik dh tkfJpo/FB ~ ;wM          ukjhdk j? l
e/ eJh n;kX fpwkohnK dk fJbki eoB dh ;wZoEk                      1H ihD tk;s/ fjseo G'iB ykT[.
oZydh j?. fJ; Bkb fpBQk fe;/ ngo/FB s'I fdb, fdwkr               2H G[Zy s'I E'VQk xZN ykT[.
ns/ fevBh dhnK fpwkohnK dk fJbki th ehsk ik                      3H jZe dh ewkJh ykT[.
;edk j?. i'VK d/ dod tor/ o'rK ftu sK o/eh pj[s                  fJjBK fszBK rZbK dk gkbD eo e/ n;hI sB-
jh ekw:kp j?. N[NhnK jZvhnK th o/eh Bkb ibdh i[V
                 Z                                      wB dh F[Xh oZy ;ed/ jK ns/ ;dk bJh szdo[;s ofj
iKdhnK jB.                                              ;ed/ jK. ;w/I f;o ykDk ykD tkb/ ~ ns/ goj/} Bkb
        p/;e nZi d/ ;w/I ftu w?vheb ;kfJz; th pj[s      ykD tkb/ ~ ed/ fe;/ dtkJh dh b'V BjhI ofjzdh. i/
n?vtK; j' u[eh j? ns/ n?b'g?Eh dtkJhnK s[os n;o
             Z                              z           fes/ fpwko j' th ikt' sK dtkJhnK th goj/} Bkb
eoB tkbhnK j[zdhnK jB. go i/ n?b'g?Eh d/ Bkb o/         ykDhnK ukjhdhnK jB, fJ; Bkb S/sh szdo[;sh
eh iK nke{go?Fo dh th ;jkfJsk bJh ikt/ sK fJbki         fwbdh j?.
ibdh ns/ ;jh j' ;edk j?.
                                                    (18)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                        ngq?b 2013

        î˺ Ôź ÃçÅ ñ¯ÚçÅ, åðµÕÆ îÅå ì¯ñÆ çÆ
                                                                                      gq'0 i;gkb f;zx
      ñ×í× â¶ã ý 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ åÕðÆìé          ÃîÅÇÜÕ ÇòÕÅà ԰§çÅ ÔË, úéÅ ÔÆ îÔµåòê±ðé À°Ã
ê§çðź Õð¯ó ê§ÜÅìÆ òÃç¶ Ôé¢ ì¯ñä òÅÇñÁź çÆ          ÇÖµå¶ çÆ ì¯ñÆ çÅ ÇòÕÅà ԰§çÅ ÔË¢ ܶ ç¯òź ÃÇæåÆÁź
Ç×äåÆ é±§ ÇèÁÅé ÇòÚ ðµÖÇçÁź ÇÂÕ Áé°îÅé              ÇòÚ åÅñ-î¶ñ éÔƺ ìËáçÅ åź ÕÂÆ Õ°Þ ÇéðÅðæÕ
Áé°ÃÅð ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç°éÆÁÅ ÇòÚ çÃò¶º ÃæÅé             Ô¯ ÜźçÅ ÔË¢ ܶ òðåîÅé Ã ÇòÚ ÔÆ ç¶Öƶ åź
Òå¶ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË¢ íÅðå 寺 ÇÂñÅòÅ êÅÇÕÃåÅé ÇòÚ         ñÚéÅ åÕéÅñ¯ÜÆ é¶ ÜÅäÕÅðÆ çÅ Ôó· ñË ÁźçÅ ÔË
òÆ òµâÆ Ç×äåÆ ÒÚ òïº ê§ÜÅìÆ ì¯ñçÆ ÔË¢ Çìzà¶é        êð Áܯն ï°µ× çÆÁź Ç×ÁÅé-î±ñÕ À°êñìµèÆÁź
ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ ç±ÜÆ òµâÆ ÷ìÅé           Áå¶ ÃÅâÆÁź ÁÅðÇæÕ, ÃîÅÇÜÕ, ðÅÜéÆåÕ
çÅ ð°åìÅ êzÅêå Õð Ú°µÕÆ ÔË¢                          éÆåÆÁź å¶ ï¯ÜéÅòź çÅ êzÚÅð-êzÃÅð ê§ÜÅìÆ
      îź-ì¯ñÆ ÃÅⶠçÚÅð çÅ î°µãñÅ îÅÇèÁî Ô°§çÆ     ÃîÅÜ ñÂÆ À°ç¯º ÔÆ ñÅíÕÅðÆ Ô¯ ÃÕçÅ ÔË Üç ê§ÜÅìÆ
ÔË¢ îé°µÖ ÁÅêäÆ ñ¯ó î°åÅÇìÕ ÕÂÆ íÅôÅòź çÅ           ì¯ñä òÅñÅ ÃÅðÅ íÅÂÆÚÅðÅ À°Ã 寺 ê±ðÆ åð·Åº
Ç×ÁÅé êzÅêå Õð ÃÕçÅ ÔË êð îź-ì¯ñÆ çÅ ÜÆòé           òÅÕø Ô¯ò¶¢ ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ÇòÕÅà ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ
ÇòÚ ÁÅêäÅ Çéò¶ÕñÅ îÔµåò Ô°§çÅ ÔË¢ ÇÂÔ ÇÂÕ            ç¶ Ã§å°Çñå ÇòÕÅà ñÂÆ ÁåÆ ÷ð±ðÆ ÔË¢
Ãðì-êzòÅÇéå åµæ ÔË ÇÕ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ ÇòÚ                   ÇÂà ÃÅð¶ ççðí ÇòÚ Ü¶ קíÆðåÅ éÅñ ÇòÚÅð
×µñ ÕÇÔäÆ ÇܧéÆ Ã½ÖÆ å¶ êzîÅÇäÕ Ô°§çÆ ÔË, úéÆ        Õðƶ åź ÇÂà ÔÕÆÕå 寺 î±§Ô éÔƺ î¯ÇóÁÅ ÜÅ
ÇÕö òÆ Ô¯ð íÅôÅ ÇòÚ éÔƺ Ô¯ ÃÕçÆ¢ ÇÂÔ îź-          ÃÕçÅ ÇÕ ÁµÜ ç¶ ç½ð ÇòÚ îź-ì¯ñÆ ê§ÜÅìÆ é±§ ÕÂÆ
ì¯ñÆ ÔÆ Ô°§çÆ ÔË, ÇÜÔóÆ Üéî 寺 ñË Õ¶ î½å åµÕ        Ú°ä½åÆÁź çðê¶ô Ôé¢ ÇÂé·Åº Ú°ä½åÆÁź çÅ ÃÅÔîäÅ
îé°µÖ ç¶ éÅñ-éÅñ ÇòÚðçÆ ÔË, ÇÜà ðÅÔƺ îé°µÖ          ÕðéÅ ÁµÜ Ã çÆ ÁÇÔî î§× ÔË¢ ÕÂÆ ñ¯Õ ê§ÜÅìÆ
ÁÅêä¶ ÁÇå-ñÖî å¶ î°µãñ¶, òñòñ¶, Ü÷ìÅå å¶            ç¶ Áñ¯ê Ô¯ ÜÅä Ãì§èÆ ÇÂÕ ï±éËÃÕ¯ çÆ Çðê¯ðà ç¶
ÁÇÔÃÅà êz×à ÕðçÅ ÚÇñÁÅ ÜźçÅ ÔË¢ Çëð îź-            òÆ ÔòÅñ¶ Çç§ç¶ Ôé¢ êð ÇÂæ¶ ÇÂÔ Ãêµôà ÕðéÅ
ì¯ñÆ Õ¶òñ îź-ì¯ñÆ ÔÆ éÔƺ Ô°§çÆ, Ãׯº ÃÅⶠÃî°µÚ¶   ôÅÇÂç ÷ð±ðÆ Ô¯ò¶×Å ÇÕ ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ Çðê¯ðà ï±éËÃÕ¯
õÇíÁÅÚÅð çÅ êz×àÅòÅ òÆ Ô°§çÆ ÔË¢Á§åððÅôàðÆ          òµñ¯º ÜÅðÆ éÔƺ ÕÆåÆ ×ÂÆ¢ ÃÅâÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ
êµèð Òå¶ Ô¯ÂÆ Ö¯Ü é¶ ÇÂÔ òÆ ÃæÅÇêå Õð ÇçµåÅ ÔË       ê§ÜÅì ñÂÆ ò§×Åðź ÷ð±ð Ôé êð À°é·Åº çÅ î°ÕÅìñÅ
ÇÕ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ ÇòÚ î°ÔÅðå ðµÖä òÅñÅ,              ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË Áå¶ ê§ÜÅìÆ îź-ì¯ñÆ ç¶ Ú§×¶
ç±ÜÆÁź ì¯ñÆÁź òÆ ÜñçÆ Áå¶ Ú§×Æ åð·Åº ÇÃµÖ          íÇòµÖ çÆ ÇÃðÜäÅ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË¢ î¶ð¶ ÇÂÃ
ÃÕçÅ ÔË¢ ÇõÇÖÁÅ ÇòÇ×ÁÅéÆÁź é¶ ÇÂÔ åµæ òÆ           ÇòôòÅÃ ç¶ Çå§é ÕÅðé Ôé :
ÃæÅÇêå Õð ÇçµåÅ ÔË ÇÕ îź-ì¯ñÆ ç¶ îÅÇèÁî                   ñ×í× â¶ã ý 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ åÕðÆìé
ðÅÔƺ êó·ÅÂÆ ÇìÔåð ã§× éÅñ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË¢          ê§çðź Õð¯ó ê§ÜÅìÆ òÃç¶ Ôé¢ ì¯ñä òÅÇñÁź çÆ
×µñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Ü篺 ÁÃƺ îź-ì¯ñÆ çÆ æź ÇÕö Ô¯ð     Ç×äåÆ é±§ ÇèÁÅé ÇòÚ ðµÖÇçÁź ÇÂÕ Áé°îÅé
íÅôÅ ðÅÔƺ êó·ÅÂÆ Õðç¶ Ôź åź ìÔ°å ÃÅðÆ ÕîÆ         Áé°ÃÅð ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç°éÆÁÅ ÇòÚ çµÃò¶º ÃæÅé
ìÅÕÆ ðÇÔ ÜźçÆ ÔË¢ îź-ì¯ñÆ ç¶ îÅÇèÁî ðÅÔƺ          Òå¶ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË¢ íÅðå 寺 ÇÂñÅòÅ êÅÇÕÃåÅé ÇòÚ
êó·ç¶ ԯ¶ ìµÚÅ Õ¶òñ ôìçź ç¶ Áðæ ×zÇÔä éÔƺ         òÆ òµâÆ Ç×äåÆ ÒÚ òïº ê§ÜÅìÆ ì¯ñçÆ ÔË¢ Çìzà¶é
ÕðçÅ, Ãׯº À°é·Åº ôìçź ç¶ ç°ÁÅñ¶ ÇòÚð ðÔ¶ íÅò       ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ ç±ÜÆ òµâÆ ÷ìÅé
çÃÅð 鱧 òÆ ×zÇÔä ÕðçÅ ÔË¢ ÇÕö òÆ ÃîÅÜ,            çÅ ð°åìÅ êzÅêå Õð Ú°µÕÆ ÔË¢ ÕËé¶âÅ ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ
õÇíÁÅÚÅð ç¶ ÃðìêµÖÆ ÇòÕÅà ñÂÆ Çܧ é Å               Áå¶ ëðËºÚ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ åÆÜÆ òµâÆ ÷ìÅé ìä
îÔµåòê±ðé Ç×ÁÅé-ÇòÇ×ÁÅé, ÁÅðÇæÕ,                     ×ÂÆ ÔË¢ ÇçØÅê°ð ÇòÚ òÆ ê§ÜÅìÆ é±§ ÃðÕÅðÆ å½ð
                                                 (19)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                     ngq?b 2013
Òå¶ À°Ú¶ðÅ ð°åìÅ êzÅêå ÔË¢ ÇÂÔ åµæ òÆ òµâ¶ îÔµåò   ê§ÜÅìÆ íÅÂÆÚÅðÅ, ê§ÜÅìÆ íÅôÅ êzåÆ ÇÕ§éÅ Õ° Ú¶å§é
òÅñÅ ÔË ÇÕ I@ 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ ×°ðç°ÁÅðÅ         ÔË? ÇÂà çÆ ÚðÚÅ ÷ð±ðÆ ÔË¢ ÁÃƺ ÁÅêäÆÁź
ÃÅÇÔìÅé ÃæÅÇêå Ôé Áå¶ ê§ÜÅìÆ, ÒìÅÂÆ ÇâëÅñàÒ        Á×ñÆÁź êÆó·ÆÁź 鱧 ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ÇòðÃÅ
ç°éÆÁÅ íð ç¶ ÇõÖź çÆ ÁÇèÕÅðÕ íÅôÅ ìä Ú°µÕÆ       ÇÕ§éÅ Õ° ýºê ðÔ¶ Ôź, ÇÂà êÅö òÆ ÇèÁÅé ç¶äÅ
ÔË (ÇòµÕÆêÆâÆÁÅ-B@AC))¢ ÕÇÔä 寺 íÅò ÇÂÔ ÔË        ìäçÅ ÔË¢ ÇÕö Ôµç åµÕ, ÇÂÔ ÔÕÆÕå ÔË ÇÕ ÁÃƺ
ÇÕ Çòôò ç¶ íÅôŠçÃÅð ÇòÚ ê§ÜÅìÆ îź-ì¯ñÆ Ô°ä      ÁÅêäÆ ÇòðÅÃå 寺 Áò¶Ãñ¶ Ô¯ ðÔ¶ Ôź¢ ÁÅêäÆ
îÔµåòê±ðé ÃæÅé ðµÖçÆ ÔË Áå¶ ÇÂà åð·Åº çÅ           ÇòñµÖäåÅ Ö¯ð ðÔ¶ Ôź¢ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ éÅñ
òµâÅ ð°åìÅ å¶ î°ÕÅî ðµÖä òÅñÆ Áå¶ Â¶éÆ òµâÆ        ê±ðÆ òÚéìµèåÅ òÅñÅ ÇêÁÅð ÃÅâÅ Øà ÇðÔÅ ÔË¢
åÅçÅç ÇòÚ ì¯ñÆ ÜÅä òÅñÆ íÅôÅ Ôî¶ôÅ åðµÕÆ           ÁÅêäÆ èðåÆ Òå¶ òÆ ê§ÜÅìÆ íÅÂÆÚÅðÅ îź-ì¯ñÆ
çÆ ðÅÔ Òå¶ Áµ×¶ òèçÆ ðÔ¶×Æ-ÇÂà ÇòÚ ÇÕö ÇÕÃî       ê§ÜÅìÆ é±§ ê±ðÆ åð·Åº Çôµçå éÅñ ÁêäÅÀ°ä òÅñ¶
çÅ Õ¯ÂÆ ôµÕ éÔƺ¢                                  êÅö æ¯ó·Å êÛó ÇðÔÅ ÔË¢
       ê§ÜÅìÆ ÇÜæ¶ òÆ òÃç¶ Ôé ÁÅêä¶ ÃµÇíÁÅÚÅð            Á§åððÅôàðÆ Ö¶åð ÇòÚ é÷ð îÅðƶ, åź
éÅñ Ⱨض åð·Åº Ü°ó¶ ԯ¶ Ôé¢ Çòç¶ôź ÇòÚñ¶        òÆ ÃÇæåÆ Ã§ÜÆç×Æ éÅñ ÇòÚÅðé òÅñÆ ÔË¢ BAòƺ
ê§ÜÅìÆÁź ç¶ ìµÚ¶ òÆ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð êzåÆ Ô¶Ü     ÃçÆ ÇòÚ ê§ÜÅìÆÁź ç¶ Çòôò íÅÂÆÚÅð¶ ç¶ Ãð¯ÕÅð
ðµÖç¶ Ôé¢ îÆâÆÁÅ Áå¶ À°Ú¶Ú¶ å½ð Òå¶ Ã§×Æå          ò§é-ðò§é¶ Áå¶ ìÔ°-êðåÆ Ôé¢ òµÖ-òµÖ î°ñÕź
ÃéÁå é¶ òÆ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð 鱧 ëËñÅÀ°ä ÇòÚ        ÇòÚ òÃä òÅñ¶ ê§ÜÅìÆÁź é¶ Ç÷§ç×Æ ç¶ Ôð Ö¶åð
ÁÇÔî ï¯×çÅé êÅÇÂÁÅ ÔË¢ Õ¯ÂÆ òÆ òµâÆ                ÇòÚ ÁÅêäÆ ÁÅìÅçÆ ç¶ Áé°êÅå 寺 òµè òµâÆÁź
ÇÔ§ç°ÃåÅéÆ Çøñî ê§ÜÅìÆ ×Æå 寺 Çìéź ê±ðÆ éÔƺ     îµñź îÅðÆÁź Ôé¢ òµâÆ ×µñ, ÇÜÔóÆ À°é·Åº ç¶ ÔµÕ
Ô°§çÆ¢ ÇÂ毺 åµÕ ÇÕ ÔÅñÆò°µâ çÆÁź Çøñîź òÆ       ÇòÚ ÜźçÆ ÔË, À°Ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ êðòÅÃÆ ê§ÜÅìÆÁź
ê§ÜÅìÆ ê¶ôÕÅðÆÁź 寺 ÁäÛ¯ÔÆÁź éÔƺ ðÔÆÁź¢       é¶ ÕÅëÆ Ôµç åµÕ ÁÅêäÆ ê§ÜÅìÆÁå éÔƺ ÛµâÆ
ÇÂà ÔÅñÅå ÇòÚ ÕÅëÆ Ôµç åµÕ îÇÔñà ԰§çÅ ÔË ÇÕ      Áå¶ ÁÅêäÆ òµÖðÆ ÇòñµÖä Áå¶ ×½ðòîÂÆ ÔÃåÆ
Ü篺 åµÕ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð çÅ ÇÂÔ êÅÃÅð ÕÅÇÂî       å¶ Ô¯ºç 鱧 ÇÜÀ±ºçÅ ðµÇÖÁÅ ÔË¢ êð ÁµÜ ç¶ éò¶º
ÔË, ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ð°åìÅ òÆ ÕÅÇÂî ðÔ¶×Å¢           îÅÔ½ñ ÇòÚ ç°éÆÁÅ çÆ ìçñçÆ é°ÔÅð ç¶ îµç¶é÷ð,
       åÆÜÅ å¶ Ãí 寺 ÁÇÔî åµæ êÅòé ÃzÆ ×°ð±       Ãí Õ°Þ áÆÕ éÔƺ ÜÅêçÅ¢ ÁµÜ Çëð ÷ð±ðå ÔË
×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ê§ÜÅìÆ íÅôÅ å¶ ×°ðî°ÖÆ ÇñêÆ       ê§ÜÅ쯺 ç±ð òµÃç¶ ê§ÜÅìÆÁź 鱧 ê§ÜÅìÆ íÅôÅ Áå¶
ÇòÚ À°êñìµè Ô¯äÅ ÔË¢ ÃzÆ ×°ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÅåź,    ÁÅêä¶ ÇòðÅÃåÆ ÃµÇíÁÅÚÅð éÅñ ܯóÆ ðµÖä ñÂÆ
èðîź 寺 À°µêð À°µá Õ¶ Ãî°µÚÆ ñ¯ÕÅÂÆ é±§ ÁÅêä¶    Ô¯ð á¯Ã Õçî Ú°µÕä çÆ¢ Ãź޶ òÃÆñ¶ Áå¶ ÃÔÆ
ÕñÅò¶ ÇòÚ ñ˺çÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÁÇÜÔÅ èðî-×z§æ ÔË Ü¯       ÇòÀ°ºåì§çÆ çÆ¢ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ÃÇÔï¯× Áå¶ Ãîðæé
ÇÂÕ èðî Çòô¶ô çÅ èðî-×z§æ Ô¯ä ç¶ éÅñ-éÅñ           çÆ, ÇÜÔóÆ À°é·Åº ç¶ Ôî¶ôÅ ÁÅêä¶ ÇêÛ¯Õó Áå¶
Ãî°µÚÆ îÅéòåÅ çÅ îÅð×-çðôé ÕðçÅ ÔË¢ ܰׯ-          ÁÅêäÆ èðåÆ éÅñ Ü°ó¶ ðÇÔä çÅ ðÅÔ êµèðÅ Õð
Ü°× Áàµñ, ÃzÆ ×°ð± ×z§æ ÃÅÇÔì é¶ ðÇÔ§çÆ ç°éÆÁÅ     ÃÕ¶¢
åµÕ ÕÅÇÂî ðÇÔäÅ ÔË å¶ ÇÂÃ ç¶ éÅñ-éÅñ ê§ÜÅìÆ              ÁµÜ ñ¯ó ÔË ê§ÜÅìÆ ç¶ êzÚÅð å¶ êzÃÅð ñÂÆ
íÅôÅ å¶ ×°ðî°ÖÆ ÇñêÆ òÆ ðÇÔ§çÆ ç°éÆÁÅ åµÕ          ÃÅ鱧 ÃÅÇðÁź 鱧 ÃîðÇêå Ô¯ä çÆ¢ ÃÅ鱧 îź-ì¯ñÆ
ÕÅÇÂî ðÔ¶×Æ, ÁÇÜÔÅ î¶ðÅ ÇòôòÅà ÔË¢ ìÔ°å Ãêµôà      êzåÆ íÅò°Õ êÔ°§Ú åź ðµÖäÆ ÔÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË êð
ÔË ÇÕ ÇéðÅô Ô¯ä çÆ ñ¯ó éÔƺ¢ ÇÂé·Åº é°ÕÇåÁź ç¶    éÅñ ÔÆ åÅðÇÕÕ ÇçzôàÆ å¯º òÆ ÁÅêäÆ ÇòðÅÃå ç¶
ÁÅèÅð Òå¶ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË ÇÕ õåðÅ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ        îÔµåò 鱧 ÃîÞäÅ å¶ ÜÅäéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË åź ܯ
éÔƺ, ÇÜÔóÅ àÅÇñÁÅ éÅ ÜÅ ÃÕçÅ Ô¯ò¶¢ êð Çëð         ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç¶ êzÃÅð å¶ êzÚÅð ç¶ ÇéôÅé¶ òµñ
òÆ, î¶ðÆ ÜÅÚ¶ ÇÚ§åÅ ÷ð±ð ÕðéÆ ìäçÆ ÔË¢ Ãî°µÚÅ                      (pkeh g/i 21 s/)
                                               (20)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                             ngq?b 2013
Ççzó·åÅ éÅñ Áµ×¶ òÇèÁÅ ÜÅ ÃÕ¶¢ ì¶ñ¯óÆÁź               ÇÂÕ ÃźÞÆ ÇòÀ°ºå éÅñ ÁÅêä¶ ÃµÇíÁÅÚÅðÕ Çòðö
ò§âÆÁź Áå¶ ÇòåÕÇðÁź 寺 ÃÅ鱧 êðÔ¶÷ ÕðéÅ             çÆ Ã§íÅñ Õð ÃÕç¶ Ôé¢ ÇÂà åð·Åº ê§ÜÅìÆÁź çÆ
ÚÅÔÆçÅ ÔË¢ ÃæÅéÕ, ðÅôàðÆ Áå¶ Á§åððÅôàðÆ                õÇíÁÅÚÅðÕ Ô¯ºç î÷ì±å Ô¯ ÃÕçÆ ÔË Áå¶ À°é·Åº
êµèð Òå¶ ÁÅÀ°ä òÅñÆÁź ÃîµÇÃÁÅòź çÅ Ôµñ               çŠضðÅ òµè ÃÕçÅ ÔË¢ ÁÅêäÆ ×µñ Úðé ÇçØ
åñÅôäÅ ÷ð±ðÆ ÔË¢ ÇÂà 寺 ÇÂñÅòÅ ÁµÜ ñ¯ó ÔË             ôÔÆç çÆÁź Ô¶áñÆÁź Ãåðź éÅñ õåî ÕðéÅ
ê§ÜÅìÆ ç¶ Ú§×¶ ÇîÁÅðÆ ÃÅÇÔå, ڧ׶ ÇîÁÅðÆ ×Æå,          ÚÅÔ°§çÅ Ôź¢ ÇÂé·Åº Ãåðź ÇòÚ ÃµÚî°µÚ ê§ÜÅìÆ éÅñ
ç×Æå çÆ ðÚéÅ çÆ¢ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ êð§êðÅ å¶ Ã±øÆ            ÇêÁÅð Õðé òÅÇñÁź çÆ Á§åðÆò íÅòéÅ Áå¶
ÇòðÅÃå 鱧 ÃźíÆ ðµÖä çÆ¢ ê§ÜÅì ç¶ ôÅÃåðÆ-             åÆìð ǵÛÅ Ãî¯ÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË :
ç×Æå ØðÅÇäÁź çÆ îÔµååÅ À°ÜÅ×ð Õðé çÆ¢                  ÇÕö 鱧 í°µÖ Ú§×¶ Ú¯Ö¶, ÛµåÆ ÖÅÇäÁź çÆ
éÅñ ÔÆ ñ¯ó ÔË Ú§×¶ ÇîÁÅðÆ êÅáÕź, Ãð¯ÇåÁź,              ÇÕö 鱧 ǵÛÅ, Ã¶Ü Ã¯ÔäÆ ê¯ñÆ ê¯ñÆ çÆ¢
çðôÕź çŠضðÅ òµâÅ Õðé çÆ¢ ê§ÜÅìÆÁå ç¶                   ÇÕö 鱧 ÔË ÚÅÔ, íóÕÆñÆÁź ê°ôÅÕź çÆ
ÃÔÆ ð±ê 鱧 êÛÅäéÅ, î°ó êÇðíÅôå ÕðéÅ Áå¶                   Õ¯ÂÆ ÚÅÔ¶ î½Ü, ð¯÷ ÂÆç Áå¶ Ô¯ñÆ çÆ¢
Çëð À°Ã 鱧 ÃÔÆ Ã§çðí ÇòÚ Çòôò êµèð Òå¶ ê¶ô             ÇÕö 鱧 ÔË ñÅñÃÅ, ÔÕ±îåź ïÅ ñÆâðÆ çÆ
ÕðéÅ Ã çÆ ÁÇÔî ÷ð±ðå ÔË¢ éò¶º ÇòÕÇÃå ԯ¶             ÇÕö 鱧 ÔË ñµ×Æ Áµ×, Ã¯é¶ íðÆ Þ¯ñÆ çÆ¢
ÃÅèéź çÆ òð寺 ÕðÕ¶ Çòôò ç¶ Õ¯é¶-Õ¯é¶ ÇòÚ                 Õ¯ÂÆ Õ°Þ Ã¯ÚçÅ ÔË, Õ¯ÂÆ Õ°Þ ñ¯ÚçÅ ÔË
òö ê§ÜÅìÆ, ÁÅêÃÆ Ã§êðÕ î÷ì±å Õð ÃÕç¶ Ôé,                î˺ Ôź ÃçÅ ñ¯ÚçÅ, åðµÕÆ îÅå ì¯ñÆ çÆ¢



                    o{g? ekw? d';sh G[y/ ;kd? rzY ..
             bp? wkb? x[fb fwfb fwufb T{x? ;T[fV gbzx[..
                                                                             (r[ o { BkBe d/ t ih nz r 1288)
      noE - o{gtzs gqkDh dh ekw Bkb d';sh (fwzsosk) j[zdh j? G[y/ pzd/ dh ;[nkd Bkb rzY j[zdh j? bkbuh pzdk
d'bs ftu x[bfwb iKdk j? ns/ nkb;h pzd/ dh BhId (nok wdh ;/i) Bkb d';sh j[zdh j?.
      ftuko L dk; ~ ne;o eJh ftnesh ;tkb efonk eod/ ;B fe ;'jDk fdyD bJh dkjVh iK f;o d/
e/; ozr b?D Bkb eh coe g?Idk j?< dkVh iK f;o d/ e/; ozrDK e'Jh r[Bkj BjhI ! fJ; ;tkb dk itkp dk; B/
gfjbK s/ ed/ BjhI fdsk gozs{ j[D r[o{ BkBe ;kfjp ih d/ fJ; puB ~ gV e/ fJj Go';k pD frnk fe ;'jDk
fdyDk r[Bkj sK BjhI go ;'jD/ pDB fgZS/ o{gtzs b'eK dh GktBK eh j[zdh j? T[j r[o{ BkBe d/t ih B/ y[b/nkw
efj fdsh j? nkw pzfdnK dh s/ SZv' iok fJj ;'u' id'I e'Jh r[o{ xo dh ;/tk fBGk oj/ pzd/ dkVh s/ f;o d/ e/; ozr
e/ (fJ;soh s/ g[oF d'B' jh) r[o{ xo dh ;/tk eod/ j'Dr/ sK T[jBK d/ wB nzdo nk ojh ;zrs d/ pko/ fe; soK
dh ftuko pDdh j'trh feT[fI e.. o{g? ekw? d';sh.. o{g dh ekw Bkb d';sh j?. i' e/F ozr e/ ;'jD/ pDB dh fJSk
                   /
oydk j? T[; d/ nzdo eh ekw tkFBk th S[gkJh BjhI ik ;edh fe;/ d/ efjD iK fbyD Bkb s/ ;kfJd e'Jh BjhI
pdb/rk go i/eo ;fseko :'r f;zx ;kfjpkB ;qh nekb s]s tb'I fJ; ;zpfz Xs e'Jh ofjs d/ fJ; fB:w d/ gkbB
bJh ;ys j[ewBkwk ikoh eoB sK e'Jh coe g?D dh T[whd oZyh ik ;edh j?. xN s'I xN d[BhnK God/ r[o{ xoK
ftu sK ;/tkdkoK, okrhnK, gukoeK, gqpXek nkd bJh i' ;zrsk bJh fw;kb g/F eod/ jB ftFJh (ekwh) goftosh
                                     z
tZb (o'e) gkJh ikt/.
                                                                                                        ikue
                                                    (21)
gzikph ;[wB wkf;e                                                                                        ngq?b 2013
ekft F[ w B
                        nkU f;zx ;odko nytk bJhJ/
                                               ;q0 e[btzs f;zx t?Be[to
ikr' ;[ Z f sU, j' o Bk d/ o bkU, nkU rbs dh BhI d w[ e k bJhJ/ .
o{ g yk; ;h n;hI sK d;w r[ o d/ , f;Z y h-nkJhB/ ftu n}wk bJhJ/ .
eo wB wkBhnK f;Z y h s' I d{ o j' J / , nkU ;Z i D' I ;Z i D wBk bJhJ/ .
nZ s j' rJh j' D y[ n ko dh j[ D , nkU r[ o { dh FoD ngDk bJhJ/ .
Yfj e/ fgsk p]fFzd d/ do T[s/, nkU fgSbhnK G[ZbK p]Fk bJhJ/.
M' b h ;dk d:kb feq g kb r[ o s' I , nkU p]fFFK Bkb Gotk bJhJ/ .
v[ZbQ/ p/oK dk ni/ e[M ftrfVnk BjhI, nkU gzE ftu Bkw fbytk bJhJ/.
bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ .
                                                Gz B ' p' s bK s/ SZ v ' BF/ ;ko/ , nkU Bkw dk BFK uVQ k bJhJ/ .
                                                yzvk Bkw o{gh, wB d/ jZE d/ e/, gziK d[FNK s'I yfjVk S[Vtk bJhJ/.
                                                T[ m / jZ E Bk edh fBod' F T[ s / , B[ e sk f}jB ftu fJj fpmk bJhJ/ .
                                                go gkt/ gZr ~ jZE i/ e'Jh ;kv/, fpBK fMie T[j jZE MNek dJhJ/.
                                                M{ m / c? F BK dk fsnkr eohJ/ , Beb SZ v e/ n;b ngDk bJhJ/ .
                                                pkDh pkD/ d/ XkoBh pD r[ o f;Z y , feos Xow dh tz v Sek dJhJ/ .
                                                oh;' oh; i' f;Z y h dk esb j[ z d k, nkU ob e/ o' e brk dJhJ/ .
                                                bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ .
gq d / ; hI nkJ/ ;h d[ B h oZ M kD d/ bJh, fes/ dhB Bk fJE/ rtk bJhJ/ .
nkU ;KG e/ f;Z y h nwho fto;k, nkgD/ tko;K skJhI puk bJhJ/ .
jo} e' J h BjhI f;Z y D dk j' o p' b h, go p' b h wK ~ Bk G[ b k dJhJ/ .
r[o T[gd/F ~ ;wM ;wMkT[D d/ bJh, GkFk r[ow[yh gVQ gVQk bJhJ/.
r[o{ Xkw sK ;Zuh Ne;kb j[zd/, ekfJw oZyD bJh wZs xVtk bJhJ/.
r[owfs frnkB dk ukBD g;koB/ bJh, wB-wZs ~ gfjbK Gik dJhJ/.
gfjok r[ o { dh wZ s #s/ d/ eoVk, doik ;z s -f;gkjh dk gk bJhJ/ .
bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ .
                                                ceho pDhJ/ Bk d/ y beho n? t / I , nebhI ;kfjp dh ;/ t ewk bJhJ/ .
                                                N{ D / NkwD fEZ s -tko wjhfBnK dk, Gow nkgD/ ftu' I fwNk bJhJ/ .
                                                ojhJ/ ;dk jh d{ o d/ j XkohnK s' I , N/ e r[ o { gz E -rq z E pDk bJhJ/ .
                                                fpgoB ohsK dh ohs dk eo yzvB, gqshs r[o{ dh gZeh eotk bJhJ/.
                                                eohJ/ nkg gfjbK i' n;hI nkyd/ jK, c/ o pZ f unK s' I eotk bJhJ/ .
                                                b' j Vh, oZ y Vh nkfd ~ oZ d eo e/ , XhnK g[ Z s k dk coe fwNk dJhJ/ .
                                                nekb s]s dk j[ e w wz B f;o wZ E / , ;h; ndp d/ Bkb M[ e k dJhJ/ .
                                                bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ .
yfjVk SZv d[fBnkth rfjfDnK dk, nkU r[o{ d/ F;so ;ik bJhJ/.
gzEe ofjs ftu j'JhJ/ gqgZe J/B/, ofjs wfo:kdk ~ wB fdqsk bJhJ/.
SZ v j[ Z i sK g/ F j' gz E nZ r / , nkgDh no} wB}{ o eotk bJhJ/ .
i' i' j[ e w j' t / r[ o { - gz E tb' I , ofjz d h f}z d rh bJh ngDk bJhJ/ .
gk e/ tk;sk r[ o { dopko nz d o, nkU nZ i p/ d ktk gVtk bJhJ/ .
;[o, Bo, w[B, iB fi; ~ y'id/ B/, nw'be dks T[j r[o{ s'I gk bJhJ/.
yzv/ pkN/ d/ nzfwqs dh Se gkj[b, nekb g[oy dh c"i nytk bJhJ/.
bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ .
                                                          (22)
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web
April 2013 web

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

ENC Times-December 18,2016
ENC Times-December 18,2016ENC Times-December 18,2016
ENC Times-December 18,2016ENC
 
ENC Times-July 31,2016
ENC Times-July 31,2016ENC Times-July 31,2016
ENC Times-July 31,2016ENC
 
Enc times 30 june 2016
Enc times  30 june 2016Enc times  30 june 2016
Enc times 30 june 2016ENC
 
Pakkhi patra-2012-2013
Pakkhi patra-2012-2013Pakkhi patra-2012-2013
Pakkhi patra-2012-2013jainacharya
 
મછલી કે અજાઇબાત
મછલી કે અજાઇબાતમછલી કે અજાઇબાત
મછલી કે અજાઇબાતIlyas Qadri Ziaee
 
ENC Times-February 18,2017
ENC Times-February 18,2017ENC Times-February 18,2017
ENC Times-February 18,2017ENC
 
ENC Times-July 30,2016
ENC Times-July 30,2016ENC Times-July 30,2016
ENC Times-July 30,2016ENC
 
ENC Times-August 11,2016
ENC Times-August 11,2016ENC Times-August 11,2016
ENC Times-August 11,2016ENC
 
ENC Times-January 16,2017
ENC Times-January 16,2017ENC Times-January 16,2017
ENC Times-January 16,2017ENC
 
ENC Times-August 23,2016
ENC Times-August 23,2016ENC Times-August 23,2016
ENC Times-August 23,2016ENC
 
Samayik saraswati april june 2017
Samayik saraswati april june 2017Samayik saraswati april june 2017
Samayik saraswati april june 2017Samyik Samiksha
 
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016M.A. Khan
 
22 jan .to 28 jan.2016
22 jan .to 28 jan.2016 22 jan .to 28 jan.2016
22 jan .to 28 jan.2016 M.A. Khan
 
ENC Times November 20,2016
ENC Times November  20,2016ENC Times November  20,2016
ENC Times November 20,2016ENC
 
ENC-Times February 28,2017
ENC-Times February 28,2017ENC-Times February 28,2017
ENC-Times February 28,2017ENC
 
ENC Times October 06,2016
ENC Times October 06,2016ENC Times October 06,2016
ENC Times October 06,2016ENC
 
Drug inspector recruitment_test_2012
Drug inspector recruitment_test_2012Drug inspector recruitment_test_2012
Drug inspector recruitment_test_2012tguria
 

Mais procurados (20)

ENC Times-December 18,2016
ENC Times-December 18,2016ENC Times-December 18,2016
ENC Times-December 18,2016
 
ENC Times-July 31,2016
ENC Times-July 31,2016ENC Times-July 31,2016
ENC Times-July 31,2016
 
Enc times 30 june 2016
Enc times  30 june 2016Enc times  30 june 2016
Enc times 30 june 2016
 
Pakkhi patra-2012-2013
Pakkhi patra-2012-2013Pakkhi patra-2012-2013
Pakkhi patra-2012-2013
 
Dil E Sindh 1st Jan 2019
Dil E Sindh 1st Jan 2019Dil E Sindh 1st Jan 2019
Dil E Sindh 1st Jan 2019
 
મછલી કે અજાઇબાત
મછલી કે અજાઇબાતમછલી કે અજાઇબાત
મછલી કે અજાઇબાત
 
ENC Times-February 18,2017
ENC Times-February 18,2017ENC Times-February 18,2017
ENC Times-February 18,2017
 
ENC Times-July 30,2016
ENC Times-July 30,2016ENC Times-July 30,2016
ENC Times-July 30,2016
 
ENC Times-August 11,2016
ENC Times-August 11,2016ENC Times-August 11,2016
ENC Times-August 11,2016
 
B ed2012
B ed2012B ed2012
B ed2012
 
ENC Times-January 16,2017
ENC Times-January 16,2017ENC Times-January 16,2017
ENC Times-January 16,2017
 
ENC Times-August 23,2016
ENC Times-August 23,2016ENC Times-August 23,2016
ENC Times-August 23,2016
 
Samayik saraswati april june 2017
Samayik saraswati april june 2017Samayik saraswati april june 2017
Samayik saraswati april june 2017
 
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016
Chaukanna News Paper 22 jan .to 28 jan 2016
 
22 jan .to 28 jan.2016
22 jan .to 28 jan.2016 22 jan .to 28 jan.2016
22 jan .to 28 jan.2016
 
ENC Times November 20,2016
ENC Times November  20,2016ENC Times November  20,2016
ENC Times November 20,2016
 
Nccehapb01
Nccehapb01Nccehapb01
Nccehapb01
 
ENC-Times February 28,2017
ENC-Times February 28,2017ENC-Times February 28,2017
ENC-Times February 28,2017
 
ENC Times October 06,2016
ENC Times October 06,2016ENC Times October 06,2016
ENC Times October 06,2016
 
Drug inspector recruitment_test_2012
Drug inspector recruitment_test_2012Drug inspector recruitment_test_2012
Drug inspector recruitment_test_2012
 

Destaque (20)

RBS_FW_AR_2015_FINAL_3
RBS_FW_AR_2015_FINAL_3RBS_FW_AR_2015_FINAL_3
RBS_FW_AR_2015_FINAL_3
 
Eaton epdu-power-distribution-units
Eaton epdu-power-distribution-unitsEaton epdu-power-distribution-units
Eaton epdu-power-distribution-units
 
Naidunia ePaper 11 April 2016
Naidunia ePaper 11 April 2016Naidunia ePaper 11 April 2016
Naidunia ePaper 11 April 2016
 
tdsb
tdsbtdsb
tdsb
 
E4 GM-YN ACTIVE DUTY RESULTS
E4 GM-YN ACTIVE DUTY RESULTSE4 GM-YN ACTIVE DUTY RESULTS
E4 GM-YN ACTIVE DUTY RESULTS
 
Rlb gulf states_report_october_2011
Rlb gulf states_report_october_2011Rlb gulf states_report_october_2011
Rlb gulf states_report_october_2011
 
Qalb e saleem
Qalb e saleemQalb e saleem
Qalb e saleem
 
W indows pos (vl and dt)
W indows pos (vl and dt)W indows pos (vl and dt)
W indows pos (vl and dt)
 
Mu Lu Lu sssssss
Mu Lu Lu sssssssMu Lu Lu sssssss
Mu Lu Lu sssssss
 
Naidunia ePaper 30 May 2016
Naidunia ePaper 30 May 2016Naidunia ePaper 30 May 2016
Naidunia ePaper 30 May 2016
 
Costa Rica | YHB Spring Vacation | May 2014
Costa Rica | YHB Spring Vacation | May 2014Costa Rica | YHB Spring Vacation | May 2014
Costa Rica | YHB Spring Vacation | May 2014
 
nik-p-15-042-cyberbezpieczenstwo
nik-p-15-042-cyberbezpieczenstwonik-p-15-042-cyberbezpieczenstwo
nik-p-15-042-cyberbezpieczenstwo
 
Pg ey a
Pg ey aPg ey a
Pg ey a
 
Ijb team structure
Ijb team structureIjb team structure
Ijb team structure
 
Phy b9 2-1
Phy b9 2-1Phy b9 2-1
Phy b9 2-1
 
Lansio Cysill Ar Lein12
Lansio Cysill Ar Lein12Lansio Cysill Ar Lein12
Lansio Cysill Ar Lein12
 
CDM Presentation for Advisory Board
CDM Presentation for Advisory BoardCDM Presentation for Advisory Board
CDM Presentation for Advisory Board
 
My memories
My memoriesMy memories
My memories
 
kannan slb cv
kannan slb cvkannan slb cv
kannan slb cv
 
اھل سنّت - فکر اور تحریک | Ahl Sunnat -fikr wa tehreek
اھل سنّت - فکر اور تحریک | Ahl Sunnat -fikr wa tehreekاھل سنّت - فکر اور تحریک | Ahl Sunnat -fikr wa tehreek
اھل سنّت - فکر اور تحریک | Ahl Sunnat -fikr wa tehreek
 

Mais de PUNJABI SUMAN

Mais de PUNJABI SUMAN (16)

Combine november 2013 for web
Combine november 2013 for webCombine november 2013 for web
Combine november 2013 for web
 
Conbine october 2013 for web
Conbine october 2013 for webConbine october 2013 for web
Conbine october 2013 for web
 
Combine september 2013 for web
Combine september 2013 for webCombine september 2013 for web
Combine september 2013 for web
 
Combine august 2013 for web
Combine august 2013 for webCombine august 2013 for web
Combine august 2013 for web
 
Combine july 2013 for web
Combine july 2013 for webCombine july 2013 for web
Combine july 2013 for web
 
Combine june 2013 for web
Combine june 2013 for webCombine june 2013 for web
Combine june 2013 for web
 
Combine may 2013 for web
Combine may 2013 for webCombine may 2013 for web
Combine may 2013 for web
 
March for web
March for webMarch for web
March for web
 
February 2013 for web final
February 2013 for web finalFebruary 2013 for web final
February 2013 for web final
 
January 2013
January 2013January 2013
January 2013
 
Psoctweb2012
Psoctweb2012Psoctweb2012
Psoctweb2012
 
Novweb
NovwebNovweb
Novweb
 
Decweb
DecwebDecweb
Decweb
 
September 2012
September 2012September 2012
September 2012
 
August 2012
August 2012August 2012
August 2012
 
July 2012
July 2012July 2012
July 2012
 

Último

Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdf
Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdfCatalà parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdf
Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdfErnest Lluch
 
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdf
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdfCastellà parelles 2n - Abril i Irina.pdf
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdfErnest Lluch
 
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptx
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptxRESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptx
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptxscbastidasv
 
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Eesti Loodusturism
 
ClimART Action | eTwinning Project
ClimART Action    |    eTwinning ProjectClimART Action    |    eTwinning Project
ClimART Action | eTwinning ProjectNuckles
 
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfمحاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfKhaled Elbattawy
 
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALS
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALSCatalà Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALS
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALSErnest Lluch
 

Último (8)

Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdf
Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdfCatalà parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdf
Català parelles 3r - Emma i Ariadna (1).pdf
 
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdf
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdfCastellà parelles 2n - Abril i Irina.pdf
Castellà parelles 2n - Abril i Irina.pdf
 
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptx
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptxRESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptx
RESOLUCION DEL SIMULACRO UNMSM 2023 ii 2.pptx
 
Díptic IFE (2) ifeifeifeife ife ife.pdf
Díptic IFE (2)  ifeifeifeife ife ife.pdfDíptic IFE (2)  ifeifeifeife ife ife.pdf
Díptic IFE (2) ifeifeifeife ife ife.pdf
 
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
Saunanaine_Helen Moppel_JUHENDATUD SAUNATEENUSE JA LOODUSMATKA SÜNERGIA_strat...
 
ClimART Action | eTwinning Project
ClimART Action    |    eTwinning ProjectClimART Action    |    eTwinning Project
ClimART Action | eTwinning Project
 
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdfمحاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
محاضرات الاحصاء التطبيقي لطلاب علوم الرياضة.pdf
 
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALS
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALSCatalà Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALS
Català Individual 3r - Víctor.pdf JOCS FLORALS
 

April 2013 web

  • 1. POSTAL REGD. NO. : SSP/LW/NP-353/2012-2014 RNI NO. : UPPUN/2008/25934 T[Zso gqd/F dh gzikph GkFk ns/ gzikph ;fGnkuko dh nbzpodko fJeZbh wkf;e gfsqek pMjwbI sumn PUNJABI SUMAN APRIL 2013 Vol - 5 ISSUE-12 ngq?b 2013 ;kb-5 nze-12 15/- 8 i`"Bh; fgUnh ifjf'k"V fu%'kqYd izkIr dj i<+s vkSj i<+k;sa
  • 2. lektoknh ikVhZ ds vYila[;d tkx:drk lEesyu esa flD[kksa dh vksj ls ekax i= fnukad 02-03-2013 dks >wys yky ikdZ y[kuÅ esa vk;ksftr vYila[;d tkx:drk lEesyu esa mRrj izns'k ds flD[k izfrfuf/k;ksa }kjk ekuuh; eqyk;e flag ;kno v/;{k] lektoknh ikVhZ dks flD[kksa dh vksj ls ,d ekax i= izLrqr fd;k x;k gS ftlesa fuEu ekax dh x;ha %& & oDQ cksMZ] f'k;k] lqUuh cksMZ dh rjg flD[k leqnk; ds cksMZ dk xBuA & mRrj izns'k iatkch ,dsMeh ds v/;{k in ij lq;ksX; flD[k leqnk; ds O;fDr dk euksu;uA & fpj izLrkfor Jh xq: xksfcUn flag fo'ofo|ky; gsrq Hkwfe ,oa vU;kU; lqfo/kkvksa dk vkoaVuA & flD[kksa ds f'k{kk laLFkkuksa ds izeq[k inksa ij flD[kksa dh gh fu;qfDrA & gt ds fy;s cus cksMZ dh rjg flD[kksa dh xq:/kke ;k=kvksa ds fy, Hkh flD[k xq:/kke ;k=k cksMZ ,oa ;k=k lfClMh & o"kZ 1969 esa izLrkfor ,oa 1999 esa iquZizLrkfor y[kuÅ fo'ofo|ky; esa xq: xksfcUn flag ps;j QkWj flD[k LV~Mht dh LFkkiuk ,oa izksQslj in ij flD[k lekt ds lq;ksX; O;fDr dh fu;qfDrA & izfro"kZ xq: xksfcUn flag t;Urh dk vodk'k Jh vdky r[r ls fuf'pr frfFk dks gh djus gsrqA & mRrj izns'k vYila[;d vk;ksx ds vUrZorhZ vfr vYila[;d vk;ksx dk xBu ftlesa ps;jeSu in flD[k lekt dk gksA & iwoZorhZ dq- ek;korh ljdkj ds le; ds lhfyax ,DV dks fujLr dj flD[kksa dh vf/kxzghr tehusa okil djus gsrqA mijksDr ekaxksa ij ekuuh; eqyk;e flag ;kno us fopkjksijkUr ekaxs iwjh djus dk vk'oklu fn;kA [kkylk lktuk fnol ds miy{; esa y[kuÅ dh lk/k laxr dks dksfV&dksfV c/kkbZ tksfxUnj flag ts-,l- dkspj djethr flag fueZy flag fx0 y[kfoUnj flag gjthr flag ^ljyk* HkwfiUnj flag fiUnk lriky flag xksYMh iz/kku ehr iz/kku egkea=h /kkfeZd lfpo gSM xzaFkh ehfM;k izHkkjh ih-vkj-vks- ih-vkj-vks- Jh xq: flag lHkk] vkyeckx] y[kuÅ Many Many Congratulations on Vaishakhi, Khalsa Sajna Diwas S. Gurdayal Singh M illennium SERVICES Deals in : Scientific, Diagnostics, Biotechnology & Medical Equipments and Consumables S. Prathvi Pal Singh Ex. Corporator 4/269, Vikas Nagar, Lucknow. Sales Office : 7 B, Shree Raj Complex, 8, B.N. Road, Lucknow. Ph. : 0522-4065406, 2638935 Regd. Office : 3, Vinayak Bhawan, A.P. Sen Road, Lucknow-226019 E-mail : millennium3@indiatimes.com Mobile : 9918420645 Hotel Inder Regency Charbagh, Lucknow. E-mail : prathvipalsingh722@gmail.com Hello Chikan jkseh vkVkseksckbYl All Kinds of Chikan & other Garments CNG foØe ikVZ~l ds foØsrk Guru Nanak Market Charbagh, Lucknow. fudV y{eh ghjks gkW.Mk odZ'kki] S. Harminder Singh Mindi Mobile : 9336138020 Mobile : 9919441316 lqHkk"k ekxZ nqxkok¡] y[kuÅ
  • 3. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 R.N.I. NO. UPPUN/2008/25934 POSTAL REGISTRATION : SSP/LW/NP/353/2012-2014 gzikph ;[wB gz i kph wkf;e ;kb 5 nz e 12 ngq?b 2013 sseok BkBeFkjh u/ s $t? ; ky ;z g kdeh 3 ;zgkde e-mail ;fsr[ o { ~ 4 ;0 Bfozdo f;zx w'Irk r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/ 4 gkme fbyd/ jB 6 ;j-;zgkde uz[Bh j[zdh f;o dk fFzrko 7 ;0 nihs f;zx r[o{ ;kfjp dh jk}oh ftu 7 ;zgkdeh ;bkjeko ypoBkwK ns/ ;orowhnK 8 ;0 fpqfizdo gkb f;zx edoK-ehwsK dh ezrkbh G'r fojk j? 10 ;0 joGiB f;zx r[o{ BkBe d/ uoB fuZsoK T[Zs/ 12 r[owfs ;bkjeko gzikph p'bh 13 frnkBh byftzdo f;zx ykb;k gzE dk iBw d[FNk gkghnK HHHHHH 14 frnkBh irihs f;zx @ikue# p[Ykg/ ~ p'M Bk pDB fdU 15 ;zgkdeh dcso 215$295 @e# ;[GkF wkor ykb;k gz E s/ r[ o { rq z E 16 d[rktK byBT{ - 226004 d/ o eo fdsh 17 w'0 L 9889065886 e[dosh fJbki 18 Email : office@punjabisuman.com w?I jK ;dk b'udk, soZeh wks p'bh dh 19 http://www.punjabisuman.com o{g? ekw?d';sh G[y/ ;kd? rzY HHHHHH 21 gzikph ;[wB ekft F[ w B 22 gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/ ;kfjp}kdk nihs f;zx ih 23 ;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk, b'eK dh fyZu dk e?do j? fdZbh dk f;Zy HHH 24 182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{ s'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wB r[Dekoh s[b;h 25 215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK r[o{ rqzE ;kfjp ftu nkJ/ okrK pko/ ikDekoh 26 byBT{ s'I gqekfFs ehsk. ;z g kde r[ o pkDh ;z e / s e" F - 4 27 Bfozdo f;zx w'Irk f;Zy Xkowe gqFB'Isoh 28 b/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dk nkU gzikph f;yhJ/ - 9 29 ;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?. wK p'bh gzikph d/ ftZ;od/ nZyo-3 30 iatkch lqeu ;[ w B tor gj/ b h - 10 31 LoRokf/kdkjh] izdk'kd] eqnd izohu dsljokuh }kjk vkQlsV z bf.M;k] 182@4] yYywey jksM] e'kdxat y[kuÅ ls gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b' eqfnzr ,oa 215@295 d] lqHkk"k ekxZ] nqxkok¡] y[kuÅ ls gfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk izdkf'kr fd;kA lEiknd % ujsUnz flag eksxk a fgB e'v ;w/s c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skeh ;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/. (1)
  • 4. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 BkBeFkjh ;zws - 544 gurpurb bwrh mwhw mWJ pRkwS sRI gurU AMgd dyv jI 18 ApR Y l vYswiK DIrin ikau vwFIAw ijnw pRym ibCohu ] hir swjnu purKu ivswir kY lgI mwieAw Dohu] pRkwS sRI gurU qyg bhwdr jI 18 ApR Y l puqR klqR n sMig Dnw hir AivnwsI Ehu ] plic jnm Bgq DMnw jI 20 ApR Y l plic sglI mueI JUTY DMDY mohu ] ieksu hir ky ieiqhwsk idhwVy nwm ibnu AgY leIAih Koih ] dXu ivswir ivgucxw jnm swihbzwdw jUJwr isMG jI 9 ApRYl pRB ibnu Avru n koie ] pRIqm crxI jo lgy iqn kI inrml soie ] nwnk kI pRB bynqI pRB imlhu vYswKI (Kwlsw swjxw idvs) 13 ApRYl prwpiq hoie ] vYswKu suhwvw qW lgY jw sMqu BytY is`K dsqwr idvs 13 ApRYl hir soie ]3] srkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVy Gkt L- gowkswk dk Bkw f;woB s'I fpBk j'o fisB/ Gh jnm fw. bI. Awr. AMbydkr 14 ApRYl eow fJE/ eohd/ jB T[j T[u/ nkswe ihtB dk nzr BjhI Z SRI rwm nOmI 19 ApRYl pD ;ed/ . gq G { dh :kd s' I ;yDk wB[ Z y d[ y h ihtB mhWvIr jXM q I 24 ApR Y l r[ikodk j?. u[co/ dh ;[jktDh e[dos Gh T[; ~ ;r',I tZY / tZY yKdh j?. (2)
  • 5. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ;' w[ e sk ;z ; ko fi r[ o T[ g d/ f ;nk Bfoz d o f;z x w' I r k ;z;ko gqf;X ftdtkB ybhb fipokB fbydk j?, @@w?I d[BhnK x[w e/ t/yh ! izrbk s'I FfjoK tZb, M[rhnK s'I wfjbK tZb. w?I e'wK ~ tXfdnK s/ v[pfdnK z Z t/fynk. w?I oki GtBK, ekbiK, wzdok, pbh p/dhnK s/ frnk. w?I goy ehsh fe ewi'o nwho dk r[bkw j?. nwho nkdwh f;gkjh dk r[bkw j?. f;gkjh ioB?b dk r[bkw j?. ioB?b pkdFkj dk r[bkw j?. pkdFkj g[ikoh dk r[bkw j? s/ g[ikoh fJe fBoiht w{osh dk r[bkw j?. w{osh i' fwZNh dh pDh j'Jh j?, fi; ~ ;?skB B/ wB[yh y{B ftZu r[B e/ ofynk j'fJnk. wohnK nkswk tkb/ gkgh wB[yK d[nkok fJjBK w{oshnK ns/ g[ikohnK z dh g{ik ehsh iKdk j?.## ybhb fipokB B/ i' toDB ehsk j? ;fsr[o{ ih B/ T[; s'I fBnkok Xow wkor f;ZyK ~ fdZsk ;h. ;' w[ e sk ;z ; kfo fi r[ o T[ g d/ f ;nk.. fs;eh rJh pbkfJ fwN/ nz d / f ;nk.. (519) r[o{ ih B/ fJe ;e{b dh ;EkgBk ehsh, nkgD/ ;/teK ~ f;Zy pBkfJnk s/ fJ; bkfJe pBkfJnk fe o{VhnK d/ tF B g?e/ sKfizdrh r[o{ dh ;/X, fFeFk ~ gokgs eo/ ns/ nwb ftu fbnkt/. go ;[nkoEK ftu g?e/ gzE d/ nkr[nK B/ n?;k YKuk fsnko eo fdZsk fe f;Zy ns/ r[o{ dofwnkB ftu'fbn? nk rJ/. ftu'fbnK dh rb s/ w?~ fJe ejkBh :kd nk ojh j?. T[; ejkBh ftu fJe phph dk y;w, T[; dk gfs, god/F s'I fJe fuZmh r[ow[yh fbgh ftu fby e/ G/idk j?. T[j r[ow[yh gVQh B j'D eoe/ fJe r[ow[yh fbgh ~ ikBD tkb/ pzd/ s'I fuZmh gVtKT[dh j?. fuZmh ftu fby/ e[M nZyo gsh gsBh d/ nzsob/ ;zpXk ~ T[ikro z eoD tkb/ jD iK fBqd/F jB ns/ gsBh j[zekoh Godh j'Jh fuZmh ;[B ojh j?. gVB tkbk fJ;/ soK fuZmhnK gVd/ gVd/ fJe fdB gV/ j'J/ nyoK ~ nkgD/ nZyo dZ; iK nyoK ftu xkbw/b eoe/ T[; phph ~ Gowke/ nkgD/ ikb ftu c;k b?dk j?. ns/ T[j phph nkgD/ ;Zu/ gsh s'I p/tckJh eo gkgD j' iKdh j?. fJjh jkb nZi I f;Zy ;zrsK ns/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ftueko nkJ/ e[M ftu'bhnK B/ ehsk j'fJnk j?. i' ;zs iK pkp/ nytkT[d/ z I jB ns/ e[M ;fsr[o{ th pD rJ/ jB. d;t/I gksFkj B/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ~ r[o{ rZdh d/ e/ ftu'bhnK dh rzikfJF ysw eo fdZsh ;h. f;ZX/ z [ r[o{ dh uoDh bre/ r[o{ dh ;/X gokgs ehsh ik ;edh ;h. j[D fJjh ftu'bhn? e[wkorK s/ gzE ~ gk oj/ jB. nZi f;Zy th ybhb fipokB dh Xow dh gfoGkFk tkb/ ok;s/ s/ Xe/fbnk ik fojk j?. ;qh r[o{ rqE ;kfjp z ~ w[osh dh GKs g{fink ik fojk j?, nkoshnK, dht/, Bkw ikg[ dh EK r[opkDh dk wkbk c/o e/ ikg. eh fJj r[o{ dk dZf;nk wkor j? < T[; T{go fJe BtK fFr{ck fe nsZ[b pkDh ~ s'fbnk ik fojk j?. fJ; pkDh d/ fJsB/ gkmK dk s'b T[; pkDh d/ fJsB/ gkmK pokpo j?. gzith gksFkjh B/ ;qh r[o{ rqE ;kfjp ftu gzi ftfFnK z T[Zs/ pkDh ;zgkds ehsh j?. fJe nz; nekb g[oy d/ f;Xkzs o{g ns/ g;ko/ d/ toDB dk j?, d{;ok T[; dh T[;ss ftu, sh;ok p/Bsh o{g ftu, u'Ek T[;~ XzBtkd d/D bJh ns/ nzsbk ;zdoGk d/ toDB dk j?. r[o{ ;kfjp B/ fiZE/ p/Bsh, T[;ss nkd d/ FpdK d/ f;ob/y ftu okr nzes eo e/ T[; ~ pko-pko rkT[D bJh skehd ehsh j? TZE? jh f;XKs tkbh pkDh T[s/ okr nzes B eo e/ pkDh ~ ;wM e/ T[;s'I ;/X b/D dh io{os Z dZ;h j?. jo pkDh dk nkgDk wjZst j? ns/ e'Jh th r[o{ wjkoki ih dh pkDh d{;oh pkDh dk ;EkB BjhI b? ;edh. fJj eoe/ n;h r[o{ wjkoki dh ;/X dh T[bzxBk eo oj/ jK. fJj soe eh ;zrsK ~ i'VB tk;s/ fJj fttjkoe ok;sk u[fDnK frnk j? mhe BjhI. pkpk okw okfJ B/ th n"ori/p s'I f;yh s/ j' oj/ i[bw s;dZd ~ o'eD bJh e[ZM nZyo pdbD dh fttjkfoesk fdykJh ;h T[jBK dk eh jFo j'fJnk ;p ikBd/ jB ns/ T[jBK d/ u/b/ (okwokJhn?) f;yK bJh nZi th fttois jB. nkT[ tkfjr[o{ T[; nekb g[oy gqG{ d/ Bkw dk ;[nk; ;[nk; ftZu f;woB eohJ/ frDshnK B fwEhn?, fi; bJh r[o{ wjkoki toid/ jB. r[ow[yh fbfg gVQe/ f;ye/ r[o{ rqzE ;kfjp s'I f;ZX/ ;/X XkoD eohJ/. epho igBh ekm eh fenk fdybktfj b'fJ.. fjod/ okw B u/sjh fJj igBh fenk j'J/.. (1368) (3)
  • 6. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 e-mail r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/ ;fsr[ o { ~ 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 r[o{ BkBe d/t ih dk f;ZXk ~ itkp 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 Guru Nanak Dev Answers Siddhas 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 3210987654321098765432121098765432109876543210987654321 gow ;fsekos pkpk BkBe ih, f;Z X K B/ g[ Z f Snk L tkfjr[o{ ih ek ykb;k. tkfjr[o{ ih eh csfj. f;X g[ S fD, @@;[ f D pkfbnk ! pkpk ih ! efbi[r s{z skoD fjs nkg ih tb'I ehs/ ekoi s/ T[BKQ eT[ D [ ;es s[ f j J/ E / fbnkJh < The Siddhas Asked : ekoiK ~ ;zg{oB eoD bJh nkg ih dh :'iBk ~ gV gV e/ nkg ih "Listen O Youngman ! jh feogk eo' sK jh ;{M g? ;edh j?. what power has brought you ftFt d/ XowK dk ;Zu iK ;w[Zuh wB[ysk ~ nrtkJh d/D d/ to this place (i.e. the Mount Sumer)" ? ;woE @r[opkDh# i' nkg ih d/ tZy-tZy ikfwnK okjh nekb g[oy B/ r[ o d/ t B/ df;nk L G/ih, T[; ~ ns/ GrsK, GZNk ns/ r[o{ fgnkfonk dh pkDh ~ fJeZso @@jT[ ifgnk gow/ ; o' , GkT[ Grfs ;z f r skVh bkJh,## (nkg ik e/) eoBk feZE/ w[bskB feZE/ wjkokFNo feE/ pzrkb ns/ feE/ tkoK GkJh r[ o dk;, 1$28 oki;EkB ns/ :{0gh0 j?. fco fJ; ~ soshp tko ftF? w[skpe o;wJh The Guru Replied : czr (okrK ftu) Bkb nzes eoe/ ;kfjp ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ~ w[ewb z "I meditated on God and contemplated Him eoe/ d[BhnK T[Zs/ pj{s tZvk T[geko ehsk. with love and devotion". fJj mhe j? fe nkg ih dh feogk ;dek ns/ eJh r[o{ fgnkfonK Varan Bhai Gurdas 1/28 ns/ ;z;EktK okjh ;zrsk ftu pkDh Bkb fgnko tfXnk j? go fJBQK f;Z X K B/ fco g[ f Snk L ekoiK bJh e[M ;kXB fJj' fij/ ngBkJ/ ik oj/ B/ fi; s'I GftZy ftu fco g[ S D f;X, @@BkBek ! ysok Gk;dk fgnk j?. tX s'I tX pkDh gVB bJh g/qoBk eoB d/ wks b' e ftu fenk toskok <## The Siddhas asked again : y/so ftu, nfwqs SekT[D ;w/I gzuK e'b'I fJj sk ;[fDnk ;h fe pzfdnK The siddhas then enquired. s?~ gVDk BjhI nkT[dk s{z w{b wzso gVQ fbnk eo. r[o{ wzso gsQ fbnk I "Nanak ! what is happening eo. go ni eb ejh ik ojh fJj rb fe fJsB/ w{b wzso eo bT[ in the world below ?" fJj pokpo j'Dr/ ig[ih ;kfjp d/. fJe ;[ywBh ;kfjp dk gkm eo'r/ r[ o d/ t B/ df;nk L sK fJsB/ ig[ih ;kfjp d/ gkm j'Dr/. fJsB/ r[o wzso eo'r/ sK fJj pkp/ efjnk BkE ih ! ;u uz d q w k e{ V nz X kok j' ikJ/rk. fJj fejVh calculation ns/ fe; d/ fds/ nfXeko Bkb eo e{V nwkt; tofsnk, jT[ GkbD ufVQnk ;z;kok gkgk frok;h fgoEwh, X" b yVk xo j/ m g[ e kok oj/ jB. i/ f;oc w{b wzso Bkb jh ;kohnk pkDhnk d/ wjksw fwb f;ZX Sg p?m/ gopsh, e"D irs eT[ gko T[skok ikD ih s/ pkpk ih nkg ~ gfotko d/ ;[y fsnkr e/ pkDh fJemh eoD i' r h r:kB-ftj{ f Dnk, fB; fdB nz r brkfJB ikD dh eh b'V ;h ns/ Grs ghb{ tofrnK dh d[FwBh b?D dh eh Skok, b'V ;h. pkM r[ o { v[ p k ir ;kok.## pkpk ih nkg ih tb'I pyFh ;wM w[skpe fJj ;wM gJh j? fe tkoK GkJh r[ o dk;, 1$29 The Guru then Answered : pkDh d/ w'N/ s'o s/ 3 ftF? ej/ ik ;ed/ jB. The divine Master replied, "Dear Naths ! T[;sfs f;XKs ns/ p/Bsh. the darkness of falsehood has eclipsed the j[D 50 tkoh p/Bsh eohJ/ s/ T[j f;zXks E'Vh pD ikJ/rk ns/ moon of truth. In the dark moonless night of utter falsehood. f;zXks T[;ss fet/I j' ikJ/rh @@;'u/ ;'u B j/tJh HHHHHHHH## fJj f;zXks I have set out to seek the truth world over. j? fesBh tko rkJhJ/ fe fJj p/Bsh pD ikJ/. Sin has enslaved the world pkpk ih w?~ sK ;wM BjhI g?dh. i/ mhe j? sK w?~ ;wMk d/tI' BjhI I and the Bull (Dharma : righteousness) standing beneath the earth, sk i' ;zrsk ~ fJ; e[okj/ gk oj/ jB T[jBK ~ toi' - ;'Mh pyF'. cries in anguish for help. pkpk ih ! T[; tes ;jko BjhI j[zdk id'I gqw[y ;yFhnsk pkDh Who will save the afflicted world (pkeh ;ck 5 s'I) when the Sidhas have hidden themselves (4)
  • 7. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 in mountain - retreats ? s'I nZr/ bzxD dk :sB eodhnK jB nkg ih B/ pkDh ftu eJh EK s/ The Yogis who go about ns/ ftF/F o{g ftu pqjw frnkBh ~ gfoGkFs ehsk j? ni ;kv/ eJh on the earth below, ;fsekos eEk tkue, ftnesh ftF/F bJh nyo tos oj/ jB @@g{oB lack real wisdom. They occupy themselves in plastering their pqjw frnkBh##. eh gksFkj ih nX{ok pqjw frnkBh th j[zdk j? s[;K bodies, sK feXo/ fieo BjhI ehsk. day and night, with ashes nkg ih B/ pkDh pkDk pyF e/ f;yK ~ fJe B/w pyfFnk sK i' and do nothing else The whole world is drowning ;zrsK ftu gqG[ fwbD/ dk ukT g?dk j't' i' nkgD/ nkg ftu fJe nt;Ek without the grace and guidance of the Guru. j?. gsk brk j? fe gzikp ftu fJe r[od[nkok pfDnk j? fi; dk BkT[ (the enlightener and the true leader)". ofynk frnk j? r[od[nkok gqG[ fwbD? dk ukU. f;Z X K B/ fco fyZ M e/ nkfynk L ;' do ftu nkg ih nekb g[oy ~ ;zp'XB eoe/ g[S oj/ j' ;' f;fX p' b fB @@;[ D BkBek ! do s/ok e/jk pkpk ih j[D edh r/Vk bk ikU, nkg ih ~ nekb g[oy s[ f j ir ~ fenk eokwkfs fdykJh < s'I g[SDk BjhI gt/rk. ;zrs ftu ekch ;fsekos ;ziDk B/ nbhFkB e[ M [ ftykb/ n;K B' , s[ f j feT[ fYb nt/ j h bkJh ##< r[od[nkok pDkfJnk j? s/ Bk ofynk gowkswk dk do. nkg jh ikD'I The Siddhas then asked him in a challenging fJj d"V feXo ~ b? ikt/rh ns/ ed'I ysw j'J/rh. tone : w? ;'udk ;h fe po;K s'I r[bkw Gkos tk;h Gkt[esk tF i'F The Siddhas said, "Listen to us. Nanak ! and tell : ftu, j'F s'I fpBk nzBhQ FoXk tF ew eod/ jB ftF/F o{g ftu BK oyZD what miracles you have dispalyed to the ftu ik ;BwkBs eoD ;w/I. ;kvk ;fjo byBT{, fJe Bro j? T[; world? Show some of those to us as well. ftu 40-50 ;kb gfjbK s'I :'iBk pX sohe/ Bkb T[;koh j'Jh fJe Why have you been so dilatory in exhibiting the same ? ekb'Bh j? fi; dk BK wjkBro j?. fJ;/ soQk Gkos fJe okFNo j? T[; r[ o d/ t B/ itkpfdnK df;nk L ftZu fJe gqkzs wjkokFNo j?. pkpk p' b / , @@BkE ih ! pkpk ih fiw/tkoh dhnK Post s/ p/mhnK FyFhnsk gsk BjhI ed' n;K s/ t/ y D i' r h, t;s[ Bk ekJh . Action b?DrhnK. r[ o [ , ;z r fs, pkDh fiBK, ;' gksFkj ih w? sk nkg ih nZr/ jh i'dVh eo ;edk jK fe f;ZyK d{ i h UN BjhI j? okJh .## ~ ;'Mh pyF'. ftt/e (Common Sense) pyF' ;iDk ;fs;zrhnK ~ tkoK GkJh r[ o dk;, 1$42 The Divine Master said, O dear Nath ! csfj. I have nothing to exhibit fywk ;fjs. no supernatural power to display nkg ih dk I depend on nothing like that and have no w/ok e-mail gsk L- briji.kiram@gmail.com @feow# refuge other than the Guru-God, the holy congregation of believers and the holy Word of the Lord. Varan Bh. Gurdas, 1/42 nBw'b ;[wB 1- i/jVk wB[Zy gkgK dh nZr s'I BjhI pu ;edk T[; ~ BoeK dh nZr ftu'I e'Jh th BjhI puk ;edk. 2- fi; wB[Zy dh ngBh nt;Ek e[eowh j't/ T[; ~ ;koh d[BhnK jh e[eowh ns/ gkgh ikgdh j?. 3- ;G s'I tZvk gkg j? fBo t?o Bkb th t?o eoBk ns/ ;G s'I tvk g[ZB j? t?oh T[s/ th fdnk eoBh. 4- i' nkgB/ gqkfJ jo fe;/ dk gVdk eZi e/ ok}h j'Idk j? T[; d/ gVd/ jw/Fk gowkswk eZidk j?. 5- B/e pzdk T[j j? i' nB fvm/ nB ikB/ dk th Gbk b'u,/ s/ pd T[j j? i' Bk tkec dh th p[okJh eo/. 6- oZp d/ xo ftu Ujh d'Fh frfDnk iKdk j? fi; B/ gkg ehsk j't,/ T[j BjhI fi; ~ b'e gkgh efjB. 7- i' p[fonkJh eoB tkb/ dk fto'X ;fj ;edk j? T[j tvh s'I tvh nT[eV nkB s/ th BjhI v'bdk. frnkBh T{Xw f;zx ih (5)
  • 8. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 gkme fbyd/ jB HHHHHHHHH ;kjwD/ yVk eod/ s/ ;zrs dh nkfrnk Bkb ;}k d/Id/ . ngD/ FpdK ftu fJe tkXk }o{o eod/ fe feos eo', feos eo', tzv e/ Se' ns/ Bkw ig' HH fJ; dh okyh eo', |ohpK, ngkj}k ns/ nBkE pZfunK r[o{ BkBe ;kfjp id'I fJ; d[BhnK ftu nkJ/ sK Bkb tzv e/ Se'. g/N GfonK j? sK Bkw ig' BjhI sK g/N ;wki iksK, r'sK, XowK ns/ B;bK ftu p[oh soQK tzfvnk GoB dh T[gokbk eoB bJh ;zxoF eo'. j'fJnk ;h. w~ d/ g?o'ekoK B/, Gkos d/ n;bh t;BheK ;o{g f;zx, b[fXnkDk ~ nS{s ns/ S'NhnK iksK eoko d/ e/, Bos d/ gkso r[opkDh nZi dh b'V pDkfJnk j'fJnk ;h i' |[bkwh dh f}zdrh ihn oj/ ;B. i' xNBktK nieb nk}kd Gkos ftu xN ojhnK pqkjwD, g[of' js ns/ T[uhnK iksK tkb/ ftjb/ p?m e/ yKd/ jB, nzro/} ekb ftu Bkj d/ pokpo ;B. fJ; dk Z ;B. b'e tfjwK-GowK d/ wZeV ikb ftu p[oh soQk c;/ ekoD ;}k xN ns/ nk}kdh f}nkdk j?. ekB{B pBkD j'J/ ;B. feosh, S'NhnK iksK tkb/ s/ fe;kB g{oh fwjBs ;w/I ;kv/ B/s/ nkgD/ je ftu tofsnk ikD tkbk ekB{B eo e/ th w[FebK Goh f}zdrh ihn oj/ ;B idfe Xow u[Neh ftu gk; eo b?d/ jB, go fijVk ekB{B T[jBK s/ d/ ofjpo s/ tZvhnK }whBK d/ wkbe irhodko fJBQK s'I ne[zF bkD tkbk g/} j't/ sK eJh pjkfBnK nXhB ;z;d b[ZNh j'Jh feos T[go n?F eod/ ;B. ns/ ftXkfJek ~ ubD jh BjhI d/d/. fJjBK pD/ j'J/ pkp/ BkBe B/ feos eoB tkfbnK ~ ;qFm eo e/ bkuhb/ ekB{B ~ wBkT[D tkbh g[fb; j? T[j nkgDh B'eoh / wzfBnk s/ ;ZG s'I tZX fJZ}s fdsh. iksK, r'sK s/ w}QpK pukT[D ns/ S/sh gqw'FB gkTD bJh B/fsnK d/ ;kjwD/ dk yzvB eo e/, wkBt Xow jh ;op T[uh wzfBnk. BhthI t?;/ jh Bsw;se ofjzd/ jB. g'bh; c'o; dh finkdk Z iks tkfbnK ~ T[Gkfonk. ;' pkpk ih B/ d[BhnK ftu j"ek fvT[Nh B/ f snK dh d/ y o/ y ns/ xN fvT{Nh fdsk fe feos eo', tzv e/ Se' ns/ Bkw ig'. feos feT[I n?vfwB;No/FB mhe eoB tb brdh j?. n;h T[; ;w/ eo' < skfe s[;h nksw-fBoGo j't,' fe;/ nZr/ jZE Bk nZv,' I d/ rtkj jK id'I nzro/i oki ftu bkb N'gh tkbk fJe ngD/ ns/ nkgfDnK bJh ][oke s/ j'o ;[y-;j{bsK gqdkB f;gkjh fgzv ftu nk tV/ sk B'itkB spek G?Ghs j'e/ fgzv' Z eo ;e' ns/ ][ddko pD ;e'. p/-;jkok ns/ ngzr b'eK pkjo Sbh G[ZNk yke/ r[ikok eo b?Idk ;h go fgzv BjhI dh ;jkfJsk eo ;e' ns/ T[ B Q K Bkb tz v e/ Se' . ;h tVdk. j[D B/fsnK dh F?j j'D eoe/ fJe rbh w[jb/ (r[od[tkfonK ftu eVkj tzv e/ SeDk fJ; dk gqshe j?) dk r[zvk g'bh; fJzB;g?Do ~ u'okj/ ftu EZgV wko d/dk I fco i/eo fYZv Gfonk j't/rk sK jh Bkw igD j[zdk j?. j? ns/ pu th iKdk j?. xgb/ x'Nkb/ pbkseko, B/sk G[Zy/ g/N Grsh BjhI j[zdh. B'eo Fkjh ns/ ;oekoh eowukohnK dh Sfj Bkb nkw go nZi eb sK fJ; s'I T[bN j' fojk j?. ;ko/ j' oj/ jB. fJjBk T[go'es wzd eowk s'I puD bJh ;k~ ny"sh pkp/ s/ ;ko/ jh gqukoe feos eoB ns/ tzv e/ r[opkDh s'I ;/X b?Dh ukjhdh j?. SeD dk BK se BjhI b?d,/ f;o Bkw ig' Bkw ig' dh oZN I jZ e gokfJnk BkBek T[ ; ;[ n o T[ ; rkfJ bkJh oyd/ jB. FkfJd fJ; eo e/ fe T[BQK ~ e'Jh nro fJ; grzsh ~ wB ftu t;k fbnk ikt/ sK ;tkb Bk eo d/t' fe s[;h fejVh feos eod/ j' iK ehsh xgb/ x'NkfbnK s'I pfunK ik ;edk j?. fjzd{ f;Zy rT[ j? < ed'I feos ehsh j? < ;' T[BQK B/ T[j e[ZM efjDk s/ GeFD ns/ w[;bwkB ;[no ykD s'I pu ;edk j?. gqukoBk j? i' e[ZM T[BQK ~ Bhe brdk j?, fJ; bJh d/ y gokJhnk uz r hnK, wktK XhnK G? D k ikD/ ;wfMnk ikdk ukjhdk j? fe i/eo pkpk BkBe ih nZi j[d/ z r[opkDh d/ J/; eEB tb th nro fXnkB Bkb sK ny"sh pkfpnK ~ s/ Xow gqukoeK ~ ;koh ;zrs d/ ftuko ehsk ikt/ sK pbkseko nkfd s' pfunk ik ;edk (6)
  • 9. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 j?. eJh fes{tkus ns/ j[ish ftnesh u;hnK bJh nkgD/ z ' ;tkoE dk noE eYD dk :sB eod/ jB fJE/ fJj u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko rb th toBD :'r j? fe uzrh wkVh dh gfjukB ;kv/ u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko Bh gzikpD/. ;u/ ;[u/ wB ns/ nyK B/ eoBh j?. nro wB GVehbk ;wM/ s{z ihj~ n?t/I Gko Bh gzikpD/. ns/ ny w?bh Bk j'trh sK jo fJ;soh uzrh jh br/rh. / ;kT[D d/ wjhB/ id'I shnK ;B nkT[IdhnK, fJE/ n;h XB XB ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ;kjp dk XzBtkd uktK Bkb G?DK ;B u[zBhnK wzrkT[IdhnK, ehs/ fpBk th BjhI ofj ;ed/ fiBk B/ eSfjo/ dk eeko ;ZG pdb rJ/ B/ fsT[jko Bh gzikpD/. py;F eod/ j'J/ ni s'I 314 ;kb gfjbK go fJ;soh ns/ u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHHHH go wod d/ rwB dh wBkJh ehsh ;h. fJ; s'I iBs bzwh r[Zs eNtk e/, g'Bh pDkJh fcodh, AIDS nkd i' phwkfonK ;kfJI; ~ j[D fd;hnK jB d;w bkj e/ ;{N-;btko, Nkg ihB gkJh fcodh, fgsk B/ T[; ;w/I nBGt eo bJhnK ;B. fJe r'otwJh gzikph fto;k feT[I fdsk s{z fp;ko Bh gzikpD/ < rb fJj th j? fe pbkseko nkd feosK ftu f;Zy u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHH B'itkBK dk Bkw Bkj d/ pokpo j? pbfe fJe r[of;Zy gkT[Dh BjhIT[I nkT[Idh s?~ seb/ s/ szd Bh, phph ~ gzikp ftu pkdb ;oeko B/ g[o;efos ehsk ;h poro, ghf}nK #s/ v[ZbQh d[ZX djhI Bk g;zd Bh, fi; B/ nkgDh gfjBh j'Jh feogkB Bkb fJe g[fb; tkb/ s/oh gfjbK fijh ojh Bk B[jko Bh gzikpD/. ~ xkfJb eo fdsk ;h i' T[; ~ S/V fojk ;h. fJ; u[zBh j[zdh f;o dk fFzrkoHHHHHHHHHH b/y dk nzsw ns/ sh;ok nkd/F th r[opkDh dk cowkB @frzdo Bt/I febQ/ tkbk# tk;s/ j? gkT[Idk, j/m doi j? L- ngD/ fgS'eV ~ fijVk G[Zb iKtdk, Xow dh feos eo' Bkw ig' ns/ tz v Se' v[Zp iKdk nZX ftueko Bh gzikpD/. fJj fsB/ ;/XK fJBhnK ;Nhe jB fe fJjDK ~ u[zBh j[zdh f;o dk fFzrko HHHHH ngBk e/ pzdk b'e gqb'e ;[Xko eo ;edk j?. ;kv/ t; i[frzdogkb f;zx s/ e/ t b nodk; j? fe ;fsr[ o ;uk gksFkj ;k~ T[go'es ewkT[D dk pb pyF/. r[ o { ;kfjp dh jk}oh ftu e?0 joGiB f;zx, byBT{ r[o{ rqzE ;kfjp dh j}{oh ftu, nkg ~ r[o{ s'I tZvk nytkT[Id/ B/ B/sk. ukgb{;K dh ngDh "i e'b'I, ngD/ Bkw d/ i?eko/ btkT[Id/ B/ B/sk. w?I fJBQK ftu fco j'J/ Gko{, ftu jzeko ftu t/fynk nkT[Id/ B/ B/sk. fJj fe;/ th ekBoz; ftu, ;'jb/ nkgD/ jh sK t/y' rkT[Id/ B/ B/sk. T[; NkJhw sK x[zwDk jZd j[zdh, id'I M{m ~ ;Zu pDkT[Id/ B/ B/sk. fJj t/y e/ pVk fco d[y brdk, T[; dh p]f;F ~ id'I GbkT[Id/ B/ B/sk. wBihs f;zx x[zwD (7)
  • 10. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 T[sZo gqd/F gzikph ne?vwh dk ;EkgBk fdt; fwsh 7-3-2013 ~ r[o{ BkBe rob} fJzNo ekb/i uzdo Bro d/ jkb ftu tZvQ/ gXo s/ fJe nkb fJz v hnK eth dopko eokfJnk frnk fi; ftu gzikp s'I nkJ/ phph nwoihs e"o, ;0 ntsko f;zx @skoh# ;0 u?B f;zx @ueotosh#, nbhrVQ s'I nkJ/ vk0 eoKshgkb ns/ byBT{ d/ eth ;0 fsqb'uB f;z x @uz B #, ;0 wBw' j B f;z x @w'jBh#, phph wBihs e"o ns/ ;0 nkswihs f;zx B/ fjZ;k fbnk ns/ nkgDhnK o;fGBhnK eftsktK Bkb Gkoh frBsh ftu T[g;EZs ;'qsktK dk wB w'j fbnk. skoh ih fiZE/ nkgD/ ;{ohb? ezm eo e/ w[y nkeoFD oj/ T[jBK d/ fdb S'jd/ eftsk nyo I th p/fw;kb ;B. skoh ih B/ wK ~ ;zwogs wK torh B mzvVh SK b'e' wK w/oh bkv bvK T[Idh j?. pfunK ~ gke/ ;{e/ EKs/ nkg frZb/ EK s/ ;T[dh j?. gVQe,/ ;'uD bJh wip{o eo fdZsk. Gk;k ftGkr d/ fBd/Fe ;qh d:k ;zeo ;qhtk;st Z I{ B/ j'o gstZs/ ;iDk ;kpek tkJh; u?now?B ;0 okfizdo f;zx pZrk, ekb/i d/ gqXkB ;0 r[oBkw f;zx, fgq;hgb phph z gqGi's e"o nkfd d/ Bkb dhg ibk e/ eth dopko dh nozGsk ehsh. w[y nfsfEnK ftu ftXkfJe othdk; w/jo'sok th Fkwb ;B. ;wkitkdh gkoNh tb' I xN frBsh n?ieFB ns/ t/bc/no ckT[vFB byBT{ tb'I fJe w/vheb { / / u/eng e?Ig dk T[gokbk ehsk frnk fi; ftu ;o;tsh spfenK dh ikroD o? b h v?Nb ekb/i d/ vk0 r'ot fwFok dh nrtkJh ftu v?Nb I I fwsh 1-3-2013 ~ r[od[nkok nkbwpkr fty/ ;oiBK dh fJe Nhw ns/ vk0 n? ; 0n? ; 0 T[ Z g b byBT{ dhnK ;zrsK d/ gfsfBfXnK dh fJe whfNzr j'Jh n?enkg/Fo, o?eh ns/ gqkeos fues;k d/ wkfjo fufesFe { q fi; ftu byBT{ dhnK iE/pzdh ns/ r[od[nkfonK dhnK B/ Gkoh frBsh ftu wohiK dk u/eng ehsk ns/ fJbki gqpXe ew/NhnK d/ 114 n'jd/dkoK B/ fjZ;k b?e/ fJe wKr z ;zpzXh ;bkj fdZsh. gsZo fsnko ehsk fi; ~ fwsh 2-3-2013 ~ M{b/ bkb gkoe ftu j'Jh o?bh ftu ;wkitkdh gkoNh d/ w[yh Bt/ I BkBe Fkjh ;wZ s dh ;[ n krs w[bkfJw f;zx ~ g/F ehsk frnk. ;qh w[bkfJw f;zx B/ wKr fwsh 14-3-2013 ~ r[od[nkok Bkek fjzv'bk fty/ gZso s/ ftuko eoe/ g{ok eoD dk nkFtk;B fdZsk j?. Bt/I ;kb dk ;[nkrs pV/ i'; ns/ T[sFkj Bkb ehsk nkFhnkBk r[od[nko/ fty/ w/vheb e?Ig frnk. okrh f;zxk ns/ gqukoeK B/ r[opkDh ehosB ns/ fwsh 14-3-2013 ~ r[od[nkok nkFhnkBk fty/ f;Zy r[owfs ftukoK Bkb ;zrsK ~ fBjkb ehsk. (8)
  • 11. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 uz v hrV d/ frnkBh GrtkB f;z x dk nkvhn' thi[ n b wkXZ w Bkb fJfsjk; gq s h ikro{ e sk ns/ r[ o wfs gq u ko uzvhrV s'I nkJ/ frnkBh GrtkB f;zx B/ nkX[fBe fJb/eNqfBe wkXwK Bkb r[owfs ns/ r[o{ fJfsjk; dk gquko ehsk ik fojk j? i' T[jBK tZbI' fwsh 14 s'I 17 wkou se r[od[nkok nkbwpkr fty/ ehsk frnk ns/ j'o r[od[nkfonk ftu th ehsk ik fojk j?. fi; dh Gog{o Fbkxk j' ojh j?. ekBg[ o d/ GkJh pZ B ' ih d/ r[ o d[ n ko/ fty/ Fjhd fdt; fwsh 23-3-2013 ~ GkJh pZB' ih d/ ;EkB s/ Fjhd/ nkiw Grs f;zx d/ Fjhd fdt; ~ ;wogs ;wkrw ehsk frnk fi; ftu byBT{ s'I nkJ/ frnkBh ;stzs f;zx, f;o'wDh r[od[nkok ew/Nh d/ r[owfs ftukoe frnkBh ;Zstzs f;zx B/ y'i g[oD sZEk s'I ;zrsK ~ ikD{ eokfJnk. nkb'feZe Bro ehosB byBT{ 24-3-2013 ~ owdk; ;qh nfwqs;o d/ pkpk p[ZYk ih d/ ;EkB s'I ube/ s]s gNBk ;kfjp ~ Gkoh frBsh ftu ;zrsK Bkb ik oj/ ftFkb Bro ehosB dk fJfsjk;e r[od[nkok r[o{ s/r pjkdo ;kfjp njhnKrzi ns/ r[od[nkok Bkek fjzv'bk fty/ Gkoh ;[nkrs ehsk frnk. Bro ehosB d/ gqpXek B/ d'BK r[od[nkfonk dh z gqpXe ew/NhnK ns/ ;qh ;[ywBh ;kfjp ;[;kfJNh byBT{ z d/ w?IpoK ~ XzBtkd ehsk j?. j' b k wjZ b k fwsh 27-3-2013 ~ d' g oo se r[ o d[ n kok nkbwpkr fty/ y/ v K, eth dopko, ehosB dopko eoe/, ns/ r[od[nkok Bkek fjzv'bk byBT{ fty/ ehosB ns/ r[owfs gquko dnkok ;zrsK ~ fBjkb eoe/ j'bk wjZ b k wBkfJnk frnk. fwsh 28-03-2013 ~ th r[od[nkok r[o{ s/r pjkdo ;kfjp njhnkrzi fty/ Gkoh dhtkB j'fJnk. fi; ftu okrh GkJh e[bdhg f;zx d/ jokd{B tkb/ ns/ GkJh eowihs f;zx gNhnkb/ tkb/ d/ iZfEnK B/ nkgB/ wB'jo ehosB Bkb fBjkb ehsk. ;ko/ gq'rokwK ftu bzro ns[ZN tofsnk. (9)
  • 12. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 Õçðź-ÕÆîåź çÆ Õ§×ÅñÆ í¯× ÇðÔÅ ÔË ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ - r[ o uoB f;z x B{ o g[ o ê§ÜÅì çÆ èðåÆ À°é·Åº ìäÅÀ°ºÇçÁź ò¶ÖÅ-ò¶ÖÆ Øðź îÔÅé îÔźê°ðôź çÆ èðåÆ ÇòÚ ê± Ü Å ñÂÆ ÕîðÅ åź ÔË, ÇÜé·Åº é¶ ÁÅêäÆ ì½ÇèÕåÅ ìäÅ ñËä׶ êð ÇÕåÅìź ñÂÆ éÅñ ÃÅðÆ ç°éÆÁŠ鱧 Øðź ÇòÚ Õ¯ÂÆ æź éÔƺ Ô°§çÆ¢ êzíÅÇòå ÕÆåÅ¢ ×°ð± éÅéÕ ñ¯Õ ÇçÖÅòÅ Õðé, ë¯ÕÆÁź ç¶ò 寺 ñË Õ¶ ×°ð± ׯÇì§ç ÇÃ§Ø ðÃîź, ÇòÁÅÔź-ôÅçÆÁź Òå¶ åµÕ ÃÅⶠçà װð± ÃÇÔìÅé ì¶åÔÅôÅ Õð÷Å Ú°µÕ-Ú°µÕ Õ¶ ÇÂà èðåÆ Òå¶ ÇòÚð¶ Áå¶ ÁÅêäÆ ÇòÚÅðèÅðÅ êË Ã Å ñÅÀ° ä , À° µ Ú¶ îÇÔ§ × ¶ Øð À° à Åðé Áå¶ ðÅÔƺ ÃîÅÜ é±§ ìóÆ òµâÆ ç¶ä ÇçµåÆ¢ ܯ ÇÕÔÅ À°Ô îÇÔ§×ÆÁź ×µâÆÁź ÖðÆçä ÇòÚ ÇÂÕ-ç±Ü¶ 寺 òè ÇÃðë ÇÕÔÅ ÔÆ éÔƺ ìñÇÕ ÕðÕ¶ ÇòÖÅÇÂÁÅ¢ íÅÂÆ Õ¶ Á½Ö¶ Ô¯ Õ¶ òÆ êËÃÅ ñÅÀ°ä ñÂÆ ÇåÁÅð ðÇÔ§ç¶ ØéµÂÆÁÅ ÜÆ Áå¶ í×å ê±ðé ÇÃ§Ø òð׶ îé°µÖåÅ Ôé¢ ÁÇÜÔ¶ Ô¯ð òÆ ÕÂÆ Õ§î Õðé ÇòÚ ÁÃƺ çÆ Ã¶òÅ ç¶ ç±å òÆ ÇÂö èðåÆ ç¶ ñ¯Õ Ãé¢ ×À± ÇÔ§ç°ÃåÅé ÇòÚ¯º êÇÔñ¶ é§ìð Òå¶ Ôź¢ êð ìÔ°Ç×äåÆ ×ðÆì çÆ ðµÇÖÁÅ Õðé òÅñ¶ Áå¶ ÔÕ±îåź ç¶ Üìð ñ¯Õź çÅ ÇÕåÅìź çÅ ìÜà ÷Æð¯ øÆÃçÆ Ô°§çÅ ÔË¢ éÅñ ÁÅÔãÅ ñÅÀ°ä òÅñ¶ ç°µñ¶ íµàÆ ÇÜÔ¶ ÇÕðçÅð ÇÂö ÕðÕ¶ ÁÖ½åÆ ìÅÇìÁź, â¶ÇðÁź, ܯåôÆÁź, òÆ ÇÂà èðåÆ Òå¶ êËçŠԯ¶¢ èðîź î÷·ìź 寺 À°µêð òÃå± ôÅÃåðÆÁź çÅ ÕÅð¯ìÅð òÆ ê§ÜÅì ÇòÚ íÅðå À°µá Õ¶ îÅéòòÅçÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ðµÖä òÅñ¶ Áå¶ ç¶ ç±Ü¶ ñÇìÁź ç¶ î°ÕÅìñ¶ Ç÷ÁÅçÅ ÚîÕ ÇðÔÅ ÔË¢ Û¯àÆ À°îð ÇòÚ òµâ¶ ÕÅðéÅî¶ Õðé òÅñ¶ ôÔÆç Ãׯº ç±ÇÜÁź ñÇìÁź ÖÅà ÕðÕ¶ ì§×Åñ 寺 ÁÖ½åÆ í×å ÇçØ, ôÔÆç ÕðåÅð ÇÃ§Ø ÃðÅíÅ Áå¶ ôÔÆç ÕÅñ¶ ÇÂñî ç¶ îÅÔð ÇÂæ¶ ÁÅ Õ¶ ÁÅêäÆÁź öòÅòź À±èî ÇÃ§Ø ÇÜÔ¶ ñðî¶ òÆ ÇÂà èðåÆ é¶ Ü§î¶¢ÃÅâ¶ ç¶ ðÔ¶ Ôé¢ íÅò ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ ÁÅêäÆ ñ°µà ÕðòÅ Õ¶ ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ çÆ ÇÂÔ ìçÇÕÃîåÆ ÔË ÇÕ ÃÅⶠÀ°é·Åº 鱧 îÅñÅîÅñ Õð ðÔ¶ Ôé¢ Ú¶ÇåÁź ÒÚ¯º ڧ׶ ÇÕðçÅð ñ×ÅåÅð ÇòÃð ðÔ¶ Ôé¢ ÔðÆ ÕzźåÆ ÁÅÀ°ä éÅñ Ö¶åÆ ÇòÚ îôÆéÆ Ü¶Õð Õç¶ ÁÃƺ îÔÅé ñ¯Õź 鱧 ïÅç Õðç¶ òÆ Ôź õÇíÁÅÚÅð òè Ç×ÁÅ, ÇÜÃ ç¶ Çõචòܯº îé°µÖ çÆ åź ÇÂÔ ÃîÅ×î ÇÃðë ÁÅêäÆ ÔÅÀ°îË é±§ êµá¶ êÅÀ°ä îé°µÖ Òå¶ ÇéðíðåÅ ØàäÆ ô°ð± Ô¯ ×ÂÆ¢ îôÆéÆ åµÕ ÔÆ ÃÆîå Ô¯ Õ¶ ðÇÔ ÜÅºç¶ Ôé¢ ÁÃƺ ì½ÇèÕ êµÖ¯º õÇíÁÅÚÅð éÅñ Õ§î çÆ ðøåÅð òÆ å¶÷ Ô¯ÂÆ Áå¶ Õ§×Åñ Ô¯ ðÔ¶ Ôź¢ ÇÂÃ ç¶ ÕÂÆ ÕÅðé Ôé¢ ê§ÜÅìÆ ÃÅⶠÁ§ç𯺠ÃÇÔÜåÅ Ô½ñÆ-Ô½ñÆ õåî Ô¯ä ñµ× ÃîÅÜ ÇòÚ êó·é çÆ ð°ÚÆ çŠصà Ô¯äÅ, àÆ. òÆ. êÂÆ¢ ÇÂÕ êÆó·Æ òµñ¯º ç±ÜÆ êÆó·Æ åµÕ ÜÅºç¶ Ç×ÁÅé ÚËéñź Òå¶ Á§èÇòôòÅÃÆ êz¯×ðÅîź çÅ êzÃÅÇðå Ô¯äÅ Üź À°ÃÅð± Õçðź-ÕÆîåź çÆ ñËÁ ñ×í× à°µà ÔÆ Áå¶ îôÆéÆ ÃµÇíÁÅÚÅð çÅ ÇòÕÅà ÁÅÇç¢ ìÔ°å ×ÂÆ¢ ÇÂö Ã ç½ðÅé àËñÆÇò÷é Òå¶ Úñç¶ ç¯- ÃÅð¶ ê§ÜÅìÆ êó·¶-ÇñÖ¶ Ô¯ä ç¶ ìÅòܱç ÁõìÅð åµÕ Çå§é ÚËéñź çÆ æź ÃËÕó¶ àÆ. òÆ. ÚËéñ ÃÅⶠØðź éÔƺ êó·ç¶, ÇÕåÅìź êó·éÆÁź åź ç±ð çÆ ×µñ ÔË¢ ÇòÚ ÁÅä ÔÅ÷ð ԯ¶ Áå¶ ×Æå-ç×Æå ðäé çÆ ÃÅⶠñ¯Õ î¯ìÅÂÆñ Òå¶ ÇàÀ±éź ñ×òÅ Õ¶ Üź ëܱñ ìÜŶ ò¶Öä çÆ ÕñÅ ìä Ç×ÁÅ¢ ÃÅⶠê§ÜÅìÆ ÔÆ ÇÕö éÅñ ×µñź ÕðÕ¶ çà ê§çðź ð°ê¶ ìðìÅç ×ÅÇÂÕź çÅ ÇòðÊõæź ÇòÚ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ ×Æå, Õð ç¶ä׶ êð B-C ð°ê¶ çÅ ÁõìÅð ÖðÆçäÅ ñ¯Õ ×æÅòź, ÕñÆÁź, ×ÅÀ°ä çÅ ÇðÔÅ ÔË¢ àÆ. òÆ. ë÷±ñ-ÖðÚÆ ñ×çÅ ÔË¢ èéÅã ñ¯Õ Øð ÚËéñź çÆ íðîÅð éÅñ ÇÂÔ Ãí Õ°Þ ÇÂÕçî ÔÆ (10)
  • 13. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ìçñ Ç×ÁÅ¢ Õç¶ ÃÅⶠé½ÜòÅé, ×ÅÇÂÕź 寺 ç°µñÅ îÔÅé ñ¯Õź çÅ ÃéîÅé éÔƺ Ãׯº À°é·Åº çÆ Ã¯Ú ç¶ íµàÆ, ê±ðé í×å, ÜËîñ ëµåÅ, ôÔÆç í×å ÇÃ§Ø À°ñà ÜÅ Õ¶ À°é·Åº çÅ ÁêîÅé Õðé ç¶ å°ñ ÔË¢ À°Ô çÆÁź ×æÅòź ðäç¶ Ãé¢ ÇÂé·Åº ñ¯Õ ×æÅòź ç¶ ×ÅÇÂÕ ÇÜé·Åº ç¶ ×Æå ÁÃƺ êÇðòÅð ÇòÚ ìÇÔ Õ¶ êÅåð ÃÅⶠñ¯Õ éÅÇÂÕ Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ãé¢ êð àÆ. ðä éÔƺ ÃÕç¶, À°Ô Ô°ä ñóÕ¶/ñóÕÆÁź ç¶ ÕÅñÜź òÆ. ÚËéñź Òå¶ ô°ð± Ô¯ÂÆ ñµÚð Áå¶ ÁôñÆñ ×ÅÇÂÕÆ ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÁÅêäÆÁź Çøñîź, ÕËÃàź çÅ êzÚÅð é¶ éôÂÆÁź, òËñÆÁź, ÕÅåñź, ÇòÔñóź, Õðé ñµ× ê¶ Ôé¢ ÕÅñÜź-ÃÕ±ñź ç¶ é½Ü°ÁÅé ñóÅÂÆÁź î°µñ ñËä òÅÇñÁź, æÅÇäÁź ÇòÚ ÜÅ ñóÕ¶/ñóÕÆÁź ÇÜé·Åº 鱧 Ç÷§ç×Æ çÆÁź À°ÃÅð± Õ¶ íóæ± êÅÀ°ä òÅÇñÁź, ïÚ-ÇòÚÅð Áå¶ Õçðź- Õçðź-ÕÆîåź ÇõÖä çÆ ñ¯ó Ô°§çÆ ÔË, ÁÇÜÔ¶ ÕÆîåź 寺 ðÇÔå é½ÜòÅé î°§ÇâÁź 鱧 ð¯ñ îÅâñ ÁÖ½åÆ ×ÅÇÂÕź 寺 ÕÆ ÇõÇÖÁÅ ñËºç¶ Ô¯ä׶? Ãׯº ìäÅ Õ¶ ÃÅâÆ é½Ü°ÁÅé êÆóÆ Áµ×¶ êz¯ÇÃÁÅ¢ ÇÂæ¶ À°é·Åº 鱧 åź çµÃä çÆ ñ¯ó ÔË ÇÕ ÕÚÇÔðÆÁź 鱧 ÇÂÕ ×Æå çÅ î°µÖóÅ ò¶Ö¯ ÒÇÜÔóŠïÚ-ÇòÚÅð Õð¶ î¶ñ¶ çµÃä òÅñ¶, ì§ç±Õź, êÃå¯ñź, ÜÆêź, î¯àð À°Ô ÕÅÔçŠܵà ìÂÆ¢Ò ÇÂà åð·Åº ïÚ-ÇòÚÅð êµÖ¯º ÃÅÂÆÕñź å¶ ì÷Åðź ç¶ ×¶ó¶ ñÅÀ°ä òÅñ¶ ÃÅⶠէ×Åñ ÇÜÔÆ ×ÅÇÂÕÆ, ×ÆåÕÅðÆ Áå¶ ÁôñÆñ éÅÇÂÕ éÔƺ Ôé ìñÇÕ ÃÅⶠñ¯ÕéÅÇÂÕ À°Ô Ôé ÇëñîźÕä ÃÅâÆ é½Ü°ÁÅé êÆó·Æ Áµ×¶ êð¯Ã¶ ÜÅä ÇÜé·Åº é¶ ÁÅêäÆ Ãð÷îƺ ñÂÆ òµâÆÁź-òµâÆÁź ñµ×¶¢ Õ°ðìÅéÆÁź ÕÆåÆÁź¢ ÃÅâÆÁź ÇÃñ¶ìà çÆÁź ÁÃƺ ÕÇÔ ÃÕç¶ Ôź ÇêÛñ¶ Ççéƺ ê§ÜÅì ÇòÚ ÇÕåÅìź ç¶ êÅáÕzî ÇòÚ ÃÅ鱧 òµâÆÁź åìçÆñÆÁź òÅêðÆÁź ëðÆçÕ¯à ÇòÚ ñóÕÆ çÅ Á×òÅÕźâ Õðé çÆ ñ¯ó ÔË¢ ÃÅâÆ ÁܯÕÆ ÇòµÇçÁÅ îé°µÖ é±§ Áå¶ Á§ÇîzåÃð ÇòÚ ÁÅêäÆ èÆ çÆ Çµ÷å çÆ ðµÇÖÁÅ ê±ðé îé°µÖ éÔƺ ìäÅÀ°ºçÆ¢ ÇÕµåÅî°ÖÆ ÇõÇÖÁŠ寺 ÕðÇçÁź ÇêåÅ çÅ Õåñ Õð ÇçµåÅ ÜÅäÅ ÁÅÇç òÆ Ç÷ÁÅçÅ ÷ð±ðå ÇÂà ׵ñ çÆ ÔË ÇÕ ÇõÇÖÁÅ ØàéÅòź çÅ Ãì§è ÇÕå¶ éÅ ÇÕå¶ ÁÇÃµè¶ ã§× éÅñ îé°µÖ é±§ ê±ðé îé°µÖ ìäÅÀ°ä çÅ çðÜÅ ðµÖçÆ ÃÅâÆ ÁܯÕÆ ×ÅÇÂÕÆ éÅñ òÆ ÜÅ Ü°óçÅ ÔË¢ ç±ÇÜÁź Ô¯ò¶¢ ÃÅⶠÃîÅÜ é±§ ÁµÜ Ãí 寺 òµè ڧ׶ ÇÂéÃÅéź çÆÁź èÆÁź-íËäź çÆÁź ǵ÷åź çÆ ðÅÖÆ Õðé çÆ ñ¯ó ÔË¢ ÜÅ×çÆÁź ÷îÆðź òÅñ¶ ñ¯Õ ÁÅêä¶ òÅñ¶ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ, ÁµÜ ÇÕà ÇçôÅ òµñ ÜÅ ðÔ¶ Ôé ð°÷×Åð, ðÅÜéÆåÕ Áå¶ À°ÃÅð± õÇíÁÅÚÅð ç¶ êzì§è ÇÂÔ ÃÅⶠÇòÚÅðé òÅñÆ ×µñ ÔË¢ ÃÅâÆÁź 鱧 ÇìÔåð ìäÅÀ°ä ç¶ òè¶ð¶ Ãîðµæ Ô°§ç¶ Ôé¢ îÅéòòÅçÆ Ã¯Úź îðçÆÁź ÇÕÀ°º ÜÅ ðÔÆÁź Ôé? ×°ðìÅäÆ çÅ êÅá Õðé 寺 ìÅÁç Ü篺 ÁÃƺ ÁµÜ ÃÅâÆ é½ÜòÅé êÆó·Æ ÃÅÔîä¶ ð¯ñ îÅâñ ÁðçÅà Õðç¶ Ôź åź À°Ã ÇòÚ Çìì¶Õ çÅé î§×ç¶ çÅ ìóÅ òµâŠçÕà Öó·Å Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË¢ ðÅÜéÆåÕ Ôź¢ ÇÜà çÅ íÅò ÔË ÃÅâÆ Ã¯Ú-ÇòÚÅð Õðé çÆ êµÖ 寺 ܶÕð ò¶ÇÖÁÅ ÜÅò¶ åź ÃÅⶠé¶åÅ ÁµÜÕñ· ôÕåÆ ò趢 êð ÇÂà ñÂÆ ÁÃƺ ÁÅê ìÔ°å صà Üñö-Üñ±Ãź ÇòÚ Çòð¯èÆÁź 鱧 í§âä ñÂÆ ÕÂÆ ÷ÇÔîå Õðç¶ Ôź¢ Ú§×ÆÁź ÁõìÅðź, Ú§×ÆÁź òÅð ìóÆ ØàÆÁÅ ôìçÅòñÆ çÆ òð寺 Õðç¶ Ôé¢ ÇÕåÅìź ÇÂà ÇòÚ ÃÅâÆÁź Ãí 寺 òè ÃÔÅÂÆ Ô¯ êÅðñÆî˺à ÔÅÀ±Ã Áå¶ ÇòèÅé ÃíÅòź ÇòÚ òÆ ÃÕçÆÁź Ôé¢ ÇÂà 寺 ÇÂñÅòź Ú§×Æ Ã¯Ú ðµÖä ÇÂÕ-ç±Ü¶ ÇÖñÅø ×Åñ·Æ-×ñ¯Ú Õðé Áå¶ Ôµæ¯êÅÂÆ òÅñ¶ ڧ׶ ÃÅÇÔåÕÅðź, ñ¶ÖÕź, ÇòçòÅéź, ÇÚ§åÕź Ô¯ä åµÕ Úñ¶ ÜÅºç¶ Ôé¢ ðÅÜéÆåÆ ÇòÚ ÇÂÕ-ç±Ü¶ ç¶ ÃÕ±ñź-ÕÅñÜź ÇòÚ ÃËîÆéÅð ÕðòÅÀ°ä¶ ÚÅÔÆç¶ å¯º Á×ÅºÔ ñ§Øä ñÂÆ ÇøñîÆ ÔÆð¯, ÔÆð¯ÇÂéź Áå¶ Ôé¢ Ã¯Ú-ÇòÚÅð çÅ ÇòÕÅà Áå¶ ÁÅêä¶ ÇÂÇåÔÅÃ, ×ÅÇÂÕź çÅ ÃÔÅðÅ ÇñÁÅ ÜźçÅ ÔË¢ çåź-í×åź, Çòðö ÇòÚñÆ îÔÅé ñ¯Õź çÆÁź Çéµ×ð Õçðź- ìÅìÅ øðÆç Áå¶ ÕðåÅð ÇÃ§Ø ÃðÅíÅ òðÇ×Áź ç¶ ÕÆîåź ×zÇÔä ÕðÕ¶ ÁÃƺ ì½ÇèÕ êµÖ 寺 Áµ×¶ òè Üéî Ççé îéÅÀ°ä ñÂÆ òÆ ×§ç¶ ×Æåź ç¶ ÁÖÅó¶ ÃÕç¶ Ôź¢ ñµ×ä¶ ô°ð± Ô¯ ׶ Ôé¢ ÇÂÔ ÇÂÕ åð·Åº éÅñ À°é·Åº (nihs s'I ;kGko) (11)
  • 14. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ;Zuh ejkDh r[o{ BkBe d/ uoB fuZsoK T[Zs/ GkJh s/ik f;zx gmkBe'N n?e;gq; phBk ;N/FB T[s/ ;kY/ fszB / Z @@fJjBK ~ eh dJhJ/ <## xzN/ b/N gj[uh okJ/g[o ikD tkbh p'rh d/ w[;koK ~ z @d' o[fgnK dk GkB fbnk e/ fJe-fJe d;h (10 phBk izeFB T[Zs/ ;Zs xzN/ T[vheDk fgnk. g?;/) ;kfonK ~ tzv fdU.## fJe fBjkfJs ;'jDk fijk f;Zy B"itkB, fNh @@fJe d;/ Bkb fJjBK dk g/N Go ikJ/rk tkbh ;[jDh d;sko ;ikJh nkgD/ fJe pZu/ s/ gsBh ;jh <## ;w/s, fJ;/ p'rh ftu okJ/g[o ik oj/ ;B. j'o eJh @@fco d' Bk ;jh d; dk B'N b? ikU.## gzikph th fJ;/ p'rh ftu p?m/ ;B. p'rh ~ n?e;gq?; @@Bk w/oh okDh ! UB/ d/fj, fizB/ r[o{ BkBe B/ Bkb'I eZN e/ phBk ;N/FB dh y[v/ bkJhB ftu yVk eo Z G[Zy/ ;kX{nK ~ ytk e/ nkg u[g/VK ykXhnK ;B.## G[Zy/ fdZsk frnk. ;kX{nK, r[o{ BkBe ns/ u[g/VK dk BK ;[D e/, gsBh T[; f;Zy s/ T[jdh gsBh B/ o'Nh ykD fgS'I nkgDhnK w'NhnK w'NhnK fjoB nZyK Bkb gsh tZb MZN ;/p fSZb/ s/ ykX/. id'I T[; f;Zy B/ ;/p d/ fSbe/ pkoh e[ t/ydh ojh. fco nkgDhnK GohnK nZyK nZr/ s"bhnk ftu'I pkjo ;[N,/ d{o'I gb/N kow T[s/ yV'sk fJe w[vk, Z Z z d/ e/ gsh dh M"bh ftu f;o f;ZN fdZsk. gzikph w[;ko f;o'I g?o'I Bzrk, fpyo/ tkb, fJe' gkN/-g[okD/ MZr/ ftu, sK ;G e[M ;wM rJ/ go d{i/ gqKsK, ;{fpnK-fJbkfenK gkb/ Bkb m[o{ m[o{ eodk d"Vdk nkfJnk. ;/p-fSbfenK tkb/ b'e gzikphnK ~ g[ZSD bZr/ L ~ fJzi fgnk fit/I e'Jh pk} nkgD/ fFeko ~ g?dk j?. I @@fenk pks j' rJh <## MZN ftu T[j ;ko/ fSbe/ yk frnk. go dqt/ fjofdnK s/ GohnK nZyK ftu'I e'Jh th pkoh ftu'I jh T[j f;Zy f;o pkjo eZYe/ gfjbK fe;/ ~ e[M Bk dZ; ;fenk. sK T[j~ so; s/ ;'u GohnK fBrkjK Bkb t/ydk fojk. MZN fgS'I gsBh B/ pBktNh w[;e[okjN w[;eok fco gsBh ~ g[ZSD bZrk L e/ go; ftu'I thj o[gJ/ eZY/ s/ gsh ~ d/ fdZs/. @@e'Jh o'Nh j? t/ vZp/ ftu <## ni/ rZvh uZbD ftu ;kY/ gzi xzN/ pkeh ;B. @@ih ! j? !## ;odko B/ p'rh ftu'I Tso e/ fJe ukj tkb/ Bkb rZb @@vZpk w?~ cVkU.## ehsh. e'fJbk, posD, u[ZbQk s/ T[; dk fJe nkdwh T[; B/ fszB uko o'NhnK T[; pZu/ ~ d/ fdZshnK. xzfNnK dh w}d{oh s/ Bkb bk fbnk, p}ko'I ik e/ d; pZu/ B/ o'NhnK yk e/ fJj rZb nkgD/ tor/ j'o eJh ;/o nkNk, fxU, fwou w;kbk, r'Gh-nkb{ s/ NwkNo pZfunK ~ ik dZ;h. fco sK eJh G[y-GkD/ pZu/ nk rJ/ Z / yohd fbnKd/ s' p'rh ftu nk e/ gsBh ~ fejk L p'rh e'b. B}oK f;Zy tZb iwk e/ u[g ehs/ yV' rJ/. Z @@pkpk ih (b/ye) ;kwkB gk; p?m/ B/. s[;hI fJe eKN/ tkb/ B/ ;kfonK ~ dpek wko e/ T[E'I Bmk nkU, ob fwb e/ ;/tk eohJ/.## fdZsk. fco T[j ;ko/ gzi-uko bkJhBK o/b dhnK NZg d't/I ;p}h eZND pBkT[D ns/ nkNk r[zBD e/ p'rh d/ ;kjwD/ jh ik e/ yVQ' rJ/. d{o'I jh fJe gekT[D dh ;/tk eod/ oj/. o'Nh gZe rJh ;odko B/ fpbe[b fBZe/ fij/ nzRkD/ B/ ;odko tZb ~ jZE i'V e/ Bkb tkb/ pzd/ ~ fejk, T[Zuh fijh fJsBk jh nkfynk L @@;N/FB T[Zs/ fcod/ fJj' fij/ S'N/ S'N/ ;ko/ @@no/, ;odko ih.## pZfunK ~ p[bk fbnkt'.## ;odko dk fdb so; Bkb Go frnk s/ T[jB/ pZu/ eh nkJ/, ;kok ;N/FB jh ukj tkbh d[ekB gsBh tZb t/y pVk dqthG{s j' e/ fejk, T[s/ T[bN fgnk. ;ko/ pZfunK ~ d'-d' goFkd/ s/ T[go Z @@y[fXnktzs[ B ikDJh bki e[bki e[p'b[..## ;[Zeh ;p}h tzvdh ojh. ;N/FB wk;No B/ ;[fDnk s/ Gkt-@@G[Zyk nkdwh fJZ}s p/-fJZ}sh d/ p'b- T[jB/ nk e/ ;odko ~ fejk, e[p'b dh gotkj BjhI eodk. T[jB/ gsBh ~ g[fZ Snk, @@;odko ;kfjp ! nkg gzikp ;/ jw b'r'I ek (12)
  • 15. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 g/N GoB/ e/ bhJ/ :jK nk rJ/.## ek czv j'sk j?.## @@BjhI ;kfjp ! w? I gz i kp ek BjhI nkg ek d{;ok nkg B/ Bhu iks e/ pZuI' e' G'iB fybkB/ ;[d/Fh j{z.## e/ eFN ek f}eo ehnk j?. :j pks ;zgqdkfJe s"o @@nZSk ! nkg ejK ofjs/ j?I <## go S{s-Sks e/ fto[ZX, r[o{ BkBe d/t ih ek ngBk @@eNBh n"o okJ/g[o e/ dofwnkB J/e S'N/ ;/ nkozG ehnk j{nk J/e Xkofwe n;{b j?. :jK sZe fe Bro w/I ;oekoh w[bk}w j{z.## nkg B/ ngB/ ihtB ekb w/I n?;/ nB/e'I eosZt eo @pj[s nZSk ;kfjp, F[eohnk.## fdykJ/ n"o fJ; e/ ;zpX w/I ngBh pkBh w/I J/e c[owkB z pZfunK ~ o'Nh y[nk e/ T[jBK d/ i{m/ frnbk; Gh ikoh ehsk n"o efj rJ/ L ;k eoe/ gsh gsBh p'rh ftu nk p?m/. Bhuk nzdfo Bhu ikfs Bhuh j{ nfs Bhu[.. rZvh uZbD ftu ni/ d' xzN/ pkeh ;B. ;N/FB BkBe[ fsB e? ;zfr ;kfE tfvnk f;T[ fenk oh;.. wk;No nk frnk. fvT{Nh s'I jZfNnk o/bt/ ;Nk th fiE? Bhu ;wkbhnfB fsE? Bdfo s/oh py;h;.. nk frnk. eJh w[;ko ns/ eJh doFe nk rJ/. vZpk Gkt L BhuK ftu'I Bhu ns/ T[jBK ftu'I th nfs Go frnk. ;N/FB wk;No B/ g[ZfSnk, Bhu b'r'I e/ ;zr ;kE j'Bk, ofjBk, ykBk-ghBk w/ok @@;odko ih ! fenk pks Eh nkg B/ fJsBh eosZt j?. pV/ b'r'I e/ ;kE jwkoh e'Jh ;zr-;kE, T[dkosk ;/ fJsBk eFN ekN eo jwko/ rohp n"o oh;-wB'oE BjhI j?. b/feB ijK @Bhu b'r# ;zwkQ b/ iks/ Bhu ikfs e/ pZu'I e' G'iB eokfJnk, n"o T[B e/ i{m/ j?I tjK oZp (gowkswk) eh Bdfo fwjo n"o p]fFF frbk; ;k ehJ/ <## ek whIj po;sk ofjsk j?.## @@BjhI ;kfjp ! pks s' e[S BjhI Eh, fi; e' nkg b'e ;[Dd/ ;B, dqth G{s j[d/ ;B. r[o{ BkBe z T[dkosk efjs/ j?. Xj s' jwko/ b'rI' e/ nkgDh ewkJh I d/ fgnko ftu nkT[Id/ ;B. ek d;tK fjZ;k (d;tzX) gfjbK jh nbfjdk oyB/ eh ;N/FB wk;No sK J/Bk gqGkfts j'fJnk fe p'b J/e Xow wfo:kdk j?. fJ; d;t/I fjZ;/ ;/ jwko/ b'r Bk ;fenk. nZyK Go e/ nkgD/ d'tI/ jZE nkgD/ f;o'I T[u/ Z n?;h nfXekos ;/tk ek nt;o ne;o Y{vs/ jh ofjs/ z eoe/ i'V/ s/ ndp ftu nk e/ J/Bk efj e/ u[g ehsk s[o j?. tk;st w/I :j d;tzX jwko/ r[o{ ;kfjpkB e/ Bkw I frnk L @@nZSk ;odko ih, ;fs ;qh nekb.## gz i kph p' b h fsqb'uB f;zx @uzB# wkfyT[ fwmh gz i kp dh wK p'bh, i/ Q V h ;dk s' I ;ko/ jh p' b d/ oj/ . n?go Y[et/I s/ ;'y/ nyoK ~ eJh ;dhnK she y' i h N' b d/ oj/ . p/ s oshp nDY[ e t/ I nyoK B/ frnkB ;kro s' I ofynk d{ o ;G ~. BthI fbgh ;ik e/ ftfdnk dk nt;o p]fFnk d{ i / ji{ o ;G ~. nz r d r[ o { ih dh gktB feogk ;de/ gVQB tkbh b'ekJh @uzB# ;[yh j' rJh. i' th pkDh T[ u koh rJh r[ o K w[ y ' I . pkDh r[o{ s/ fbgh r[ow[Zyh j' rJh.. (13)
  • 16. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ykb;k gzE dk iBw d[FNk gkghnK, nfsnkukohnK, }kbwK, iotkfDnK ~ ;'XD bJh f;zxfJnk ;qh nfwqs;o - jodhg j' fBwkDk, 1699 dh ft;kyh ~ e/;rV ;kfjp nzBdg[o n;hI c; rJ/ jK fe dksk w/jo eo/rk sK jh fBeb fty/ Gkoh dhtkB ftu ;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih ;eKr/. ebrhXo ih B/ ;k~ swke[ nkfd dh wBkjh wjkoki B/ ykb;k gzE dh ;kiBk eoe/ BthI spdhbh ehsh ;h, go fJj fpwkoh tX ojh j?. wkvoB ns/ g?dk ehsh s/ fJ; wjkB ykb;/ dh f;oiBk j'Jh, fi; c?FB/pb f;y fjzd{ ;wki ns/ G?V/ BfFnK ftu c; e/ B/ ;wkie, okiBhse ns/ nfXnkswe y/so ftu fJe fJ; dk ;/tB eoB s/ th r[oi BjhI eod/. swke{ dk / nd[sh :'rdkB gkT[fI dnk j'fJInk nkgDh eowFhbsk phVk, iodk yKd/ jB, B;tko b?d/ jB. r[o{ ih B/ ;G I s/ ;{ophosK ;dek Gkosh b'eK dh ekfJnk ebg eo BfFnk dh wBkjh ehsh ;h gozs{ swke{ dh sK fe;/ th fdZsh. d;w/F ih B/ Go/ dhtkB ftu bzph FwFho jE Feb ftu f;zx bJh wBkJh eo fdsh ;h, fJ; eoe/ ftu b? e/, tkoh tkoh gzik f;oK dh wzr ehsh ns/ T[jBK i' f;zx swke{ dh tos'I dk gkg eod/ jB, T[j r[o{ s'I fgnkfonK ~ T[; nzfwqs dh dks pyFh, fi; d/ SeD w[Beo jB, i' nkgD/ nkg ~ r[o{ dk f;zx nytkJ/ s/ Bkb T[jBK ftu nEkj ;esh dk gqtF j'fJnk. ykb;k / j't/ gfss T[; dk ft;kyh r[og[op wBkT[Dk ebrhXo ~ Fo/FN wB[y ;zs f;gkjh, ;{opho :'Xk, jwdod ~ gqtkB BjhI j?. ;k~ j[ew ;h fe f;yh dh ;zGkb ofjpo ns/ ;[bM/ j'J/ fJB;kB dk o{g pyFD ftu oyDh, e/;K dh p/-ndph BjhI eoBh, gozs{ ni wod ;kfjp ;qh r[o{ BkBe d/t ih s'I b? e/ ;kfjp ;qh r[o{ s/ B"itkB shthInK o'wK dh p/-ndph eod/ jB, i' f;o r'fpzd f;zx ih se 10 r[o{ ;kfjpkB ~ brksko 230 d/ e/F esb eod/ jB T[jBK ~ f;zx efjDk s/ wzBDk ;kb dh wjkB xkbDk xkbDh gJh. r[o{ BkBe d/t tvk gkg j?. ni f;Zy B"itkB e[okj/ g? frnk j?, dkjVh ih B/ f;yK ~ feos d/ Bkb Bkb jbhwh, fBwosk Nfow eod/ jB, eJh soK d/ T[gdo j' oj/ jB. B/eh s/ tzv SeD s/ ;ops dk Gbk wzrD dh iku d;h phphnK c?FB gq;sh ftu c; e/ GotN/ w[B ojhnK jB. ;qh r[o{ nzrd d/t ih B/ r[ow[yh fbfg fdZsh, fgsk shi/ ;k~ j[ e w ;h fe ebrhXo dk Xe/ , i[ b w FfjBFkj r[o{ nwodk; ih B/ fJe bzro s/ gzrs dh p/fJB;kch ns/ nfB-nkJ/ fto[X bVBk gokJ/ dk je fgqs gkJh ns/ T[u Bhu dk G/d Gkt fwNkfJnk. ;qh r[o{ BjhI, ykDk foFts BjhI b?Bh, eogFB GoFNkuko s'I noiB d/t ih B/ pbhdkB d/ e/ nkgk tkoBk f;ykfJnk puDk Xow dh feqs eoBh, d;tzX eYBk, B/e ewkJh ;qh r[o{ jfo r'fpzd ih B/ fJB;kc g;zdh dk ;pe fe;/ b'Vtzd dh roi ;koBh Xow dh jkBh BjhI j'D fdsk. ;qh r[o{ jfookJ/ ih ns/ ;qh r[o{ jfo fe;B ih d/Dh ns/ fco j'o j[ew ;h fe ykb;k fBnkok oj/. B/ dfJnk, ofjw, so; ns/ jw-dodh ns/ F[Xsk dh nkg B/ skVBk ehsh fe L- pyfFF ezsh. ;qh r[o{ s/r pjkdo ih B/ ewkb eo ip br ykb;k oj/ fBnkok, ftykfJnk s/ d{i/ d/ fjsK dh okyh ykso Fh; tkfonk sp br s/ i dhU w? I ;kok.. ns/ d;t/I fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ ;kjkBk ;{ow ip fJj rj/ fpgoB eh ohs, rsh s/ p/-gBkj db/oh dh FkB ukV e/ f;Zy ~ yzv/ pkN/ w?I B eo'I fJBeh goshs.. dk nzfwqs Sek e/ f;zx dk fyskp d/D T[gozs fJ; ~ go ni ;G e[M j' fojk j? Xow s/ XZek th j' ;o/FN r[Dk Bkb Gog{o eo fdsk. fojk j? i[bw ns/ nfBnkJ/ th j' fojk j?, B"itkB ;k~ ebrhXo ih B/ f;zx dk BtK Bkw fJ; n;bh fto;k G[bdk ik fojk j? s/ ykb;k nkgB/ eoe/ pyfFnk ;h fe fgS'eV G[b ikJ/ go f;zx ;iD fBnko/ gB s'I jh yzM frnk j? o;sk G[b frnk j? ni [ s'I fgS'I iks r'so ns/ fpokdoh tkd ftu fJ; edo n;hI ykb;k fet/I pDkr/ w?I e"w d/ nkr{nk ~ ns/ (14)
  • 17. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 Xkowe B/sktk ~ ni d/ fdB nghb eodk jK fe ikr' f;oXV dh pkih brkJh T[jBK d/ uoBK d/ g{ofBnK j'F eo' ns/ jzpbk wko' s/ pkBD[ pB' ezw dk, f;yh s/ ube/ nZi d/ fdB gqD eohJ/ fe fijV/ b'e fBod'F gquko dh bfjo ubkT[, nkg nfwqs Se' ns/ nfwqs b'eK d/ y[B g;hB/ dh ewkJh dk d;tzX yke/ r'rVK SekD bJh bkwpzd j't' s/ d;w/F fgsk ih d/ ej/ tXk oj/ jB fijV/ d/j tgko ns/ FokpK t/u ftGuko nB[;ko ub' s/ ubD dh gq/oBk fdU. ns/ BfFnK tb Ye/bd/ jB, okiBhsh dh y/s xgb/ b'V fJ; rb dh th j? fe ft;kyh ;k~ gqoBk / eod/ jB T[jBK ~ gSkD e/ T[jBK dh ;[XkJh ehsh fe; rb dh fdzdh j?, eh T[gd/F fwbdk j? ;k~ ikJ/. nZi i" e[M j' fojk j? T[; Bkb ;kv/ n;bh ft;kyh d/ fdB, 1699 dh ft;kyh ftF/Fsk Gfonk fdB fBFkB/ ~ ;N ti ojh j?, n;hI pdBkw j' oj/ jK fJ; ;h fi; fdB fgsk ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ w[odk o[jK bJh T[gokbk eoBk gt/rk sK jh n;hI nkgD/ fBFkB/ ftu BthI o{j c[e e/ fizdk ehsk ;h, 1699 dh ft;kyh dh g{osh tb tX ;eKr/. dk jh T[j wjkB fdB ;h fi; fdB ebrhXo ih B/ ;kvk fJj coi pDdk j? fe n;hI yzv/ pkN/ dk db/oK, ;{opho, :'fXnK ns/ f;o bEK dh e"w ~ iBw nzfwqs gkB eoe/ r[o{ tkb/ pDhJ/. fdsk ;h s/ fJj fdqV eotkfJnk ;h fe fe;/ wib{w T[s/ i/eo n;hI nzfwqsXkoh j'tKr/ sK nkgDh e"w dh, jE BjhI u[eDk, rohp s/ E/df' Fnk ~ BjhI wkoBk fBjE' gzE s/ ;wki dh ;/tk ;jh noEK ftu eo ;eKr/. s/ tko BjhI eoBk, fe;/ dk je BjhI y'jDk rohpK w" i { d k ;w/ I io{ o h j' frnk j? fe n;hI r[ o { tkb/ d[yhnK dh wdd eoBh j?. pDhJ/ , i[ b w ns/ nfsnkuko dk w[ e kpbk n;hI n;hI nkgD/ T[jBK ;{opho :'fXnK fijBK B/ nzfwqsXkoh j' e/ r[o{ dh ;/X Bkb eo ;ed/ jK, ;' f;o sbh s/ oy/ j'J/ ;h, fijV/ f;yh d/ p'b pkb/ bJh fijBK B/ ni/ se nzfwqs gkB BjhI ehsk T[j jo jkbs i{M oj/ ;h, fijBK B/ nkgD/ fwE/ fBFkB/ dh g{osh bJh ftu nzfwqs gkB eoe/ r[o{ tkb/ pBD. p[ Y kg/ ~ p' M Bk pDB fdU i/ s[;h ukj[zd/ j' fe p[Ykgk s[jkv/ bJh p'M Bk eo'. d{;fonK dk nj[dk s/ ;cbsk d/y e/ d[yh Bk pD/, ns/ s[;h fizdk fdbh Bkb pkeh dk ihtB r[iko' sK, j't'. j/m fbfynK rZbK s/ fXnkB fdU. - ykbh Bk p?m', nkgD/ ;oho dh ;woEk d/ fj;kp - ;{oi uVQD s'I gfjbK T[mD ns/ ;?o eoD dh Bkb S'N-w'N/ ezw eo' ns/ c{b p{N/ bkU, T[jBK dh / nkds gkU. d/y Gkb nkg eo', tX/o/ ;wK pkr ftu bkT. - d{;fonK d/ wkwb/ fpBk wzr s'I dyb Bk d/t', nfijk eoB Bkb ;oho ns/ wB d't/ y[F ofjd/ Gkt/I gfotko d/ w?Ipo j'B. fpBK wzr/ d{;fonK jB. ~ ;bkj Bk fdU, feT[Ife Bk wzBD s/ s[;h d[yh - fB:fws s"o s/ jo fdB Xow dk gkbD eo'. jo j't'r/. o'} r[od[nko/ iK wzdo ikD dh geh nkds gkT. - ngD/ g[so iK B{j$Xh s'I fJj T[whd Bk eo' fe T[j Z T[wo ns/ ;oho dh fJZSk nB{;ko ;kdk G'iB th s[jkvh soQK ihtB d/ f;XKsk ns/ nkdoFK ~ ykU. uz r / frnkB tXkT[ D tkb/ , r[ o wfs, wzBDr/. s[;h ngD/ f;XKs T[jBk s/ E'gr/ sK io{oh ' r[opkDh, :'rk ns/ jk; o; d/ NhHthH gq'rokw d/ BjhI fe T[j wzBDr/ jh. iBo/FB r?g ~ ;obsk y e/ ngDk ;wk fpskU. Bkb ;theko eo'. - jo pz d / d/ ftuko tZ y o/ - tZ y o/ jB, n;h ;G - ;G bJh F[G GktBk oy' ns/ p/eko dk FZe wB ntr[DK d/ Go/ gJ/ jK, go i/ r[o{ dh w/jo j' ftu Bk oZy. nfijh rZb jh Bk ej' fe e'Jh s[jk~ ' ikt/, sK r[DK dh ykB pD ;ed/ jK. fJ; bJh T[bNk itkp dt//. fJ; Bkb s[jk~ d[y j't/rk. jo pzd/ ~ goT[gekoh, ;zs'yh, f;woB ns/ gqG{ dk T[dkotkdh, y[bQ/ fdb ns/ nrkjK tX{ ;jh ;'u GkDk wzBDk }o{oh j?. ngDkU. e[M rZbK ~ nDd/yk eoB dk nfGnk; (15)
  • 18. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ykb;k f;oiDk fd;t s/ ftF/F ykb;k gzE s/ r[o{ rqzE nihs f;zx, byBT{ nkw s'o s/ fJj ;'u pDdh j? fe ykb;k gzE s'I ;gFN j[dk j? fe gzE sK j'd ftu ;h go T[; ftu z I dh ;EkgBk ;kfjp ;qh r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ ehsh, fJj e[M yk; (Bt/eb/, fBnko/) f;zXks, e[M ofjsK gqubs rb g{oh soK mhe BjhI ! r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ sK gzE eoe/ ;wkBsk pyFD dk ezw pkeh ;h fi; ~ d;t/I (f;yh) ~ wB[ysk dk g{oB ;o{g (B{jko) pyFh ns/ ikw/I ftu r[o{ ;kfjp B/ wjkB xkbK xkb e/ ;zgoDsk { nfwqs dh dks pyF e/ ;?P wkDsk, iE/pzdh, ;{ophosk pyFh, id ykb;/ ftu jo soK dh y{phnK ns/ r[D t; nkfd r[D gqdkB eoe/ ;zs f;gkjh pDkfJnk. rJ/ sK r[od/t B/ j[ew ehsk. gzE dh BhIj sK fgjb/ ikw/I ftu ;qh r[o{ BkBe ykb;k w/o' o{g j? yk;, ykb;/ w?I jT[ eoT[ fBtk;. ;kfjp B/ jh oy fdsh ;h fi; dk gqwkD ;k~ GkJh fJ; soK ebrhXo gksFkj B/ ykb;k gzE ~ r[odk; ih d/Id/I jB L gqrN eoe/ fJe gzukfJsh f;zXks n;Ekfgs eo fdsk, wkfonk f;eQ k irs ftu, gzE d/ ;ko/ f;zXks T[jh ;B fijV/ fgSb/ 230 ;kb s'I BkBe fBowb gz E ubkfJnk. :kBh gzE d/ pkBh r[o{ BkBe ;kfjp s'I ub/ nk oj/ (tko 1 gkT[Vh 45) ;B. ns/ jw/Fk b/Jh ekfJw ofjDr/. fJBQK fB:wK fBowb - w?b ofjs, ;tS - ykb; ~ pdbB dk fe;/ ~ nfXeko BjhI i/ nZ;h fJBQK n;{bK ;fsr[o ;uk gksFkj, r[ow[fy ;uk gzE ;[j/bk. nB[;ko ubd/ j'J,/ Bkw nfGnk; ns/ ewkJh BjhI eod/ (tko 30 gkT[Vh 1) sK fJ; ftu ;kvk nkgDk e;{o j'trk. rbK ftu f;yh / ns/ BjhI f;yhI sK ofjs wfonkdk ns/ ihtB ftu j? Fpfd fish f;X wzvbh, fes'; nkgDk gzE fBokbk, r[od/t dk nkd/F ebi[ f r BkBe Bkw ;[ y kbk.. ofjDh oj/ ;'Jh f;y w/ok (tko 1 gkT[Vh 31) ns/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ftu nzfes ehos GZNQ ih ip br ykb;k oj/ fBokok gzE dh jkwh nkgDh ouBk ftu God/ jB. sp br s/ i fdT[ w? I ;kok. fJe T[ s w gz E ;[ f BU r[ o ;z r fs ip J/j rj/ fpgoB eh ohs, fsj fwbz s iw sq k ; fwNkJh. jT B eoT[ fJB eh goshs.. (nze 1406) fJ; s'I ;gFN j? fe r[od/t B/ fe;/ fJe T[sw gzE ;o'tsw $ ;p s'I uzrk (ykb;k iK (ftnesh) ~ BjhI, pbfe ykb;k gzE (fsnko po ykb;k gzE) fsnko, ofjDh pfjDh tkb/ r[of;yK dk iEk) ~ fJj fJBK gqwkDk s'I fdqV j[zdk j? fe fJj fBowb o[spk, fJj wospk pyfFnk, ns/ j[ew ehsk gzE, T[sw gzE, f;Zy gzE dk nkozG ;qh r[o{ BkBe ;kfjp ykb;k w/o' ;fsr[o g{ok, ykb;k w/o' ;iD ;{ok.. s'I j'fJnk ns/ d;t/I ntsko ~ nekb g[oy dk j[ew n?;k ykb;k (gzifgnkohnK) ;kv/ fgS',I ;qh r[o{ j'fJnk L rqzE ;kfjp dh ji{oh ftu ns/ r[o{ rqzE ;kfjp dh w?I ngBk ;[s s'fj fBtkik, ofjB[wkJh nXhB f;y ;zrsK ~ r[o{ wzsq d/D ns/ gzE gqu[o eop? e' ;kik.. nfwqs SekT[D dk nfXekoh j'Jrk. ns/ gzik fgnkfonK / (pfusq BkNe) dtkok fdsk T[gd/F (fjdkfJsK) r[o{ j[ew j't/rk. gquo s' Gkt wip{s s/ ftfXts, noEks nekb [ fJ;d/ Bkb jh ofjs wfonkdk dfoV eokJh g[oy B/ r[o{ r'fpzd f;zx ~ nkgDk ;[s (g[so) Ekfgnk, nkswo; i' ikBjh, ;' j? ykb; d/t, ns/ j[ew ehsk fe gzE ~ wip{s ns/ iE/pd eo' ! fi; z gqG wfj w' wfj sk; wfj ozue BjhI G/d. (16)
  • 19. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 (b'j gqekF) dkntk eo ;edk j?. fJBK gzeshnK s' nB[wkB j[dk j? fe r[o{ ;kfjp z fJ; bJh nkgD/ nzsb/ gVk s/ dFw/F fgsk B/ ykb;/ Bkb feBK fgnko eod/ ;B, feBK wkD pyFd/ d;k r[onK dh nkswe i'fs ;qh r[o{ rqE ;kfjp ih ftu { z ;B. fJjh ekoD ;h fe gzik f;zxK (fgnkfonK) ~ fNekJh ns/ T[BQK dh skfpnk (ji{oh) nkgD/ Bkdh nfwqs dh dks pyFB T[gozs, T[BQK jh fgnkfonK s'I ;g[so ykb;/ ~ i[r' i[r nNb r[osk pyF e/ f;Zy nfwqs dh dks dh wzr ehsh ns/ gzik fgnkfonk gzE ftu e'Jh j'o r[o{ pD ;eD dh ;zGktBk ;dk bJh (ykb;/) ~ jh Bkw wzsq (nfwqs SekT[D) d/D d/ ;ko/ ysw eofdnK Goh ;zrs ftu j[ew ehsk nfXeko ;'Ig fds/. r[ o { wkfBU rq z E .. fgjb/ r[od/t ;qh r[o{ BkBe d/t ih B/ r[osk fi;dh rtkjh ofjsBkw/ ftu GkJh gqfjbkd rZdh ns/ pkDh nkgD/ nfBB ;/te bfjDk ih (r[o{ f;zx ih d/d/ jB ns/ jo r[o;EkB s/ fBsk gqsh fJj I nzrd d/t ih) ~ ;'g e/ T[BQK nr/ wEk N/e fdsk ;h, I d'jok d'jokfJnk iKdk j? fJjh gfogkNh r[o{ nzrd d/t ih B/ r[o{ nwodk; nfrnk GJh nekb eh, sGh ubkfJU gz E . t/b/ ns/ fJ;h soK r[onkJh gqEk ubdh ojh, T[jh ;p f;yB e' j[ew j?, r[o{ wkfBU[ rqzE.. gozgok r[o{ r'fpzd f;zx ih B/ gzik fgnkfonK (nkgD/ f;yK) s'I nfwqs dh dks wzr eoe/ fBGkJh, fi;dk fieo GkJh r[odk; ih eod/ jB, d/o eo fdsh tkj[ - tkj[ r' f pz d f;z x , nkg/ r[ o u/ b k. nihs f;zx, byBT{ ;B 1604 ftu id nkfd rqzE dk ;zgkdB ;qh dfonk u v[pd/ fJe pzd/ B/ g[b s/ N[od/ pzd/ B{ t/ye/ r[o{ noiB d/t ih B/ ehsk ns/ gfjbk gqekF ;qh jfo nktki brkJh pukT[-2, wzdo ;kfjp fty/ ehsk frnk, ;zfXnk ;w/I pkpk p[ZYk g[b s/ N[od/ pzd/ B/ EbQ/ o;Qh bwekJh ih B/ r[od/t s'I g[fSnk fe rqzE ;kfjp dk ;[ynk;B ns/ fejk cV b? feE/ ehsk ikJ/ sK r[o{ ;kfjp B/ ;[ynk;B e'mk ;kfjp, v[pdk pzdk o;Qh cV B gk fojk ;h nkgD/ gzbr s/ eoB b/Jh fejk, ns/ nkg ;fseko ti'I ns/ o[e-o[e e/ o'bQk gk fojk ;h gzbr d/ bkr/ coF s/ fp;so ftSk e/ nkokw ehsk. w? woBk BjhI ukjz[dk fizdrh pj[s fwjzrh j? fi; s'I gsk ubdk j? fe r[od/t ikDd/I ;B fe nkT[D eb jh sK J/ ph ;h egzBh ftu w/oh B'eoh brh j? tkb/ ;w/I ftu rqE ;kfjp ~ jh r[o{ dk wospk gqkgs z J/ ;[Dfdnk jh g[b tkb/ pzd/I B/ o;Qh fyu bZJh j'J/rk. s/ T[; ~ v[pdk wodk d/y nyhI fwu bJh shi/ BkBe r[o{ nwo dk; ih d/ ;w/I s'I w;zd fvrdK Y/Idk J/ ph ;h ezgBh gjz[funk gqEk nkozG j'Jh ;h fijV/ r[owfs dk, f;yh dk gquko nfXekoh ~ fwfbnk s/ df;nk d{o d[okv/ eod/ ns/ ;zrsk dhnK gq/w G/NktK, r[o{ ;[D' ih j[D/- j[D/ sjkvk fJe pzdk ;kfjp se iK r[o{ e/ bzro ftu gj[ukT[Id/ ;B. go v[p e/ wo frnk j? ;wK gk e/ pj[s/ w;zd, r[owfs s'I d{o jz[d/ rJ/ ns/ ns/ fJ; soK s[jkvh ezgBh ftu ;tkoE tF b'Gh s/ p/fJwkB j' rJ/, r[o{ r'fpzd f;zx fJe EK ykbh eo frnk j?. ih w;zd gqEk g{oh soK pzd ehsh ns/ eJh nkr{ w;zdk nk bT[ w/ohnk fvrohnK ;KG'I ~ dzv th fds/. p/o'irko jK w?~ brk bT[ r[o{ r'fpzd f;zx ih fiBQK B/ rqE ;kfjp ~ r[o{ z nfXekoh, j;fdInk p'fbnk rZdh d/D dh ftT[Is T[bheh j'Jh ;h, T[BQK ~ fJj th fwsoK s{z nkT[D ftu d/o eo fdsh gsk ;h fe ;qh uzd ih dh soK, dks{, dk;{ ih dh soK, j[D/ d; fwBN fgjbK, nkgK T[j EK Go fdsh w'jB ih, w'joh ih dh soK ns/ fgqEhuzd dh soK, nkT[D ns/ T[; EK n;hI T[; pzd/ ~ bkfJnk j? tkb/ ;w/I e'Jh th w;zd iK e'Jh r[o{ tzFi, r[o{ j'D dk fijVK T[; ~ dfonk #u XeQk d/ e/ s/o/ s'I fgjbK nkfJnk j?. (17)
  • 20. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 o/ e h wk;No vk0 T[ Z g b dh ebw s' I gz i kph ;[ w B bJh ftF/ F b/ y e[dosh fJbki e[dosh sohe/ Bkb fe;/ th fpwkoh dk fJbki nZi ebQ ng'b' pr?o fe;/ dtkJh s'I iK fco xN s'I xN dtkJhnK Bkb j;gskb fdZbh tor/ Bkwh ehsk ik ;edk j?. e[dosh fJbki tkbhnK fJj j}koK j;gskb fdb d/ ngo/FB vk0 n?;0n?;0 @T[gb# ;kb g[okDhnK ftXhnK j[D fco pVh s/}h Bkb o'FBh ;w/ I Bkb Bkb o/ e h dh th w'0 9935887790 ftu nk ojhnK jB. pdfe;wsh Bkb eJh n?;hnK wdd b?Id/ jB. fpwkohnK th jB, fijBK dk fJbki gZSwh fJbki eJh tkoh sK vkeNo jo fpwkoh dk fJbki gqDkbh ni/ sZe th BjhI ;wM ;eh. fisBhnK th ngo/FB dZ; fdzd/ jB, Gkt/I T[; dh io{os Bk th n?b'g?ph dtkJhnK dh BthI BthI y'i j[zdh j?, Bkb jh j't. w/o/ e'b eJh n?;/ wohi nkJ/ fijBK ~ vkeNoK / T[jBK d/ ;kJhv nc?eN th y'i/ iKd/ jB ns/ fJjBK B/ ngo/FB eotkT[D bJh nkfynk ;h, go T[j e[M dk e'Jh ;wkXkB BjhI bZGdk. b/feB fJbki dhnK jh fdBK d/ o/eh d/ fJbki Bkb uzr-Gb/ j' rJ/. jK, / g{oph gqDkbhnK ftu ;kJhv nc?eN dk e'Jh ysok BjhI o/eh dh fJbki gqDkbh ftu nk;Ek ns/ ;po dh pj[s j[dk. o/eh th nfijhnK fJbki gqDkbhnK ftu'I fJZe j?. z b'V j[dh j?. wo} fisBk g[okDk j'trk, T[; d/ fJbki z / o/eh d' FpdK Rei ns/ Ki dk i'V j?. Rei dk s/ th T[sBk jh finkdk ;wK bZr/rk. 15-20 ;kb wspb j? Universal Heeling Power ns/ Ki dk g[okDh fpwkoh dk fJbki d'-uko fdBK ftu sK BjhI j' wsbp Energy j?. :{Bhto;b jhfbzr gkto tkbh ;edk. o/eh fJbki gqDkbh okjhI n?e;fonK tr?ok s/ fJj ;esh ;k~ gqkD T[oik fdzdh j? ns/ f;jswzd th pj[sK youk BjhI j[dk. fJZe siop/eko o/eh wk;No z ofjD bJh wdd eodh j?. fJj gowkswk dh nd[sh jZE bk e/ jh gsk brk b?dk j? fe wohi dh sebh I ihtB Fesh j?, fijVh jo iht, ikBto ns/ g/V- feE/ j? < g'fdnk ftu th j[dh j?. iht fJ; Fesh ~ b? e/ g?dk z ;kv/ bJh fJj ikBDk pVk }o{oh j? fe n;hI j[zdk, tXdk-c[bdk ns/ ftek; eodk j?. ;z;ko fJ;/ fpwko feT[I j[d/ jK < ;kv/ ;oho ftu rb?v j[d/ jB, z I z ;esh s'I j'd ftu nkfJnk j? ns/ fJj Fesh eD eD I fijV/ nkg' nkgDk ezw eod/ jB ns/ ;oho ~ szdo[;s ftu ;wkJh j'Jh j?. fJj gqkD T{oik jo ;w/I ;kv/ oZyd/ jB. go eJh tkoh fuzsk, vo, r[;/ iK fe;/ j'o Z nzdo tkfJpo/N eodh ofjzdh j?, go n;hI fJ; T[s/ ekoD fJjBK dk ;zs[bB ftrV iKdk j? ns/ fJ;/ fXnkB BjhI fdzd/ ns/ fJ;/ eo e/ ;k~ fJ; dk gsk BjhI ekoD ;kv/ ;oho ftu th ftrkV g? iKdk j?. szdo[;s bZrdk. ofjD bJh fszB ;kXkoD B[efsnK dk fynkb oZyDk o/eh fJ; gqkD T{oik dh tkfJpo/FB ~ ;wM ukjhdk j? l e/ eJh n;kX fpwkohnK dk fJbki eoB dh ;wZoEk 1H ihD tk;s/ fjseo G'iB ykT[. oZydh j?. fJ; Bkb fpBQk fe;/ ngo/FB s'I fdb, fdwkr 2H G[Zy s'I E'VQk xZN ykT[. ns/ fevBh dhnK fpwkohnK dk fJbki th ehsk ik 3H jZe dh ewkJh ykT[. ;edk j?. i'VK d/ dod tor/ o'rK ftu sK o/eh pj[s fJjBK fszBK rZbK dk gkbD eo e/ n;hI sB- jh ekw:kp j?. N[NhnK jZvhnK th o/eh Bkb ibdh i[V Z wB dh F[Xh oZy ;ed/ jK ns/ ;dk bJh szdo[;s ofj iKdhnK jB. ;ed/ jK. ;w/I f;o ykDk ykD tkb/ ~ ns/ goj/} Bkb p/;e nZi d/ ;w/I ftu w?vheb ;kfJz; th pj[s ykD tkb/ ~ ed/ fe;/ dtkJh dh b'V BjhI ofjzdh. i/ n?vtK; j' u[eh j? ns/ n?b'g?Eh dtkJhnK s[os n;o Z z fes/ fpwko j' th ikt' sK dtkJhnK th goj/} Bkb eoB tkbhnK j[zdhnK jB. go i/ n?b'g?Eh d/ Bkb o/ ykDhnK ukjhdhnK jB, fJ; Bkb S/sh szdo[;sh eh iK nke{go?Fo dh th ;jkfJsk bJh ikt/ sK fJbki fwbdh j?. ibdh ns/ ;jh j' ;edk j?. (18)
  • 21. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 î˺ Ôź ÃçÅ ñ¯ÚçÅ, åðµÕÆ îÅå ì¯ñÆ çÆ gq'0 i;gkb f;zx ñ×í× â¶ã ý 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ åÕðÆìé ÃîÅÇÜÕ ÇòÕÅà ԰§çÅ ÔË, úéÅ ÔÆ îÔµåòê±ðé À°Ã ê§çðź Õð¯ó ê§ÜÅìÆ òÃç¶ Ôé¢ ì¯ñä òÅÇñÁź çÆ ÇÖµå¶ çÆ ì¯ñÆ çÅ ÇòÕÅà ԰§çÅ ÔË¢ ܶ ç¯òź ÃÇæåÆÁź Ç×äåÆ é±§ ÇèÁÅé ÇòÚ ðµÖÇçÁź ÇÂÕ Áé°îÅé ÇòÚ åÅñ-î¶ñ éÔƺ ìËáçÅ åź ÕÂÆ Õ°Þ ÇéðÅðæÕ Áé°ÃÅð ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç°éÆÁÅ ÇòÚ çÃò¶º ÃæÅé Ô¯ ÜźçÅ ÔË¢ ܶ òðåîÅé Ã ÇòÚ ÔÆ ç¶Öƶ åź Òå¶ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË¢ íÅðå 寺 ÇÂñÅòÅ êÅÇÕÃåÅé ÇòÚ Ã±ÚéÅ åÕéÅñ¯ÜÆ é¶ ÜÅäÕÅðÆ çÅ Ôó· ñË ÁźçÅ ÔË òÆ òµâÆ Ç×äåÆ ÒÚ òïº ê§ÜÅìÆ ì¯ñçÆ ÔË¢ Çìzà¶é êð Áܯն ï°µ× çÆÁź Ç×ÁÅé-î±ñÕ À°êñìµèÆÁź ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ ç±ÜÆ òµâÆ ÷ìÅé Áå¶ ÃÅâÆÁź ÁÅðÇæÕ, ÃîÅÇÜÕ, ðÅÜéÆåÕ çÅ ð°åìÅ êzÅêå Õð Ú°µÕÆ ÔË¢ éÆåÆÁź å¶ ï¯ÜéÅòź çÅ êzÚÅð-êzÃÅð ê§ÜÅìÆ îź-ì¯ñÆ ÃÅⶠçÚÅð çÅ î°µãñÅ îÅÇèÁî Ô°§çÆ ÃîÅÜ ñÂÆ À°ç¯º ÔÆ ñÅíÕÅðÆ Ô¯ ÃÕçÅ ÔË Üç ê§ÜÅìÆ ÔË¢ îé°µÖ ÁÅêäÆ ñ¯ó î°åÅÇìÕ ÕÂÆ íÅôÅòź çÅ ì¯ñä òÅñÅ ÃÅðÅ íÅÂÆÚÅðÅ À°Ã 寺 ê±ðÆ åð·Åº Ç×ÁÅé êzÅêå Õð ÃÕçÅ ÔË êð îź-ì¯ñÆ çÅ ÜÆòé òÅÕø Ô¯ò¶¢ ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ÇòÕÅà ê§ÜÅìÆ ÃîÅÜ ÇòÚ ÁÅêäÅ Çéò¶ÕñÅ îÔµåò Ô°§çÅ ÔË¢ ÇÂÔ ÇÂÕ ç¶ Ã§å°Çñå ÇòÕÅà ñÂÆ ÁåÆ ÷ð±ðÆ ÔË¢ Ãðì-êzòÅÇéå åµæ ÔË ÇÕ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ ÇòÚ ÇÂà ÃÅð¶ ççðí ÇòÚ Ü¶ קíÆðåÅ éÅñ ÇòÚÅð ×µñ ÕÇÔäÆ ÇܧéÆ Ã½ÖÆ å¶ êzîÅÇäÕ Ô°§çÆ ÔË, úéÆ Õðƶ åź ÇÂà ÔÕÆÕå 寺 î±§Ô éÔƺ î¯ÇóÁÅ ÜÅ ÇÕö òÆ Ô¯ð íÅôÅ ÇòÚ éÔƺ Ô¯ ÃÕçÆ¢ ÇÂÔ îź- ÃÕçÅ ÇÕ ÁµÜ ç¶ ç½ð ÇòÚ îź-ì¯ñÆ ê§ÜÅìÆ é±§ ÕÂÆ ì¯ñÆ ÔÆ Ô°§çÆ ÔË, ÇÜÔóÆ Üéî 寺 ñË Õ¶ î½å åµÕ Ú°ä½åÆÁź çðê¶ô Ôé¢ ÇÂé·Åº Ú°ä½åÆÁź çÅ ÃÅÔîäÅ îé°µÖ ç¶ éÅñ-éÅñ ÇòÚðçÆ ÔË, ÇÜà ðÅÔƺ îé°µÖ ÕðéÅ ÁµÜ Ã çÆ ÁÇÔî î§× ÔË¢ ÕÂÆ ñ¯Õ ê§ÜÅìÆ ÁÅêä¶ ÁÇå-ñÖî å¶ î°µãñ¶, òñòñ¶, Ü÷ìÅå å¶ ç¶ Áñ¯ê Ô¯ ÜÅä Ãì§èÆ ÇÂÕ ï±éËÃÕ¯ çÆ Çðê¯ðà ç¶ ÁÇÔÃÅà êz×à ÕðçÅ ÚÇñÁÅ ÜźçÅ ÔË¢ Çëð îź- òÆ ÔòÅñ¶ Çç§ç¶ Ôé¢ êð ÇÂæ¶ ÇÂÔ Ãêµôà ÕðéÅ ì¯ñÆ Õ¶òñ îź-ì¯ñÆ ÔÆ éÔƺ Ô°§çÆ, Ãׯº ÃÅⶠÃî°µÚ¶ ôÅÇÂç ÷ð±ðÆ Ô¯ò¶×Å ÇÕ ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ Çðê¯ðà ï±éËÃÕ¯ õÇíÁÅÚÅð çÅ êz×àÅòÅ òÆ Ô°§çÆ ÔË¢Á§åððÅôàðÆ òµñ¯º ÜÅðÆ éÔƺ ÕÆåÆ ×ÂÆ¢ ÃÅâÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ êµèð Òå¶ Ô¯ÂÆ Ö¯Ü é¶ ÇÂÔ òÆ ÃæÅÇêå Õð ÇçµåÅ ÔË ê§ÜÅì ñÂÆ ò§×Åðź ÷ð±ð Ôé êð À°é·Åº çÅ î°ÕÅìñÅ ÇÕ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ ÇòÚ î°ÔÅðå ðµÖä òÅñÅ, ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË Áå¶ ê§ÜÅìÆ îź-ì¯ñÆ ç¶ Ú§×¶ ç±ÜÆÁź ì¯ñÆÁź òÆ ÜñçÆ Áå¶ Ú§×Æ åð·Åº ÇÃµÖ íÇòµÖ çÆ ÇÃðÜäÅ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË¢ î¶ð¶ ÇÂà ÃÕçÅ ÔË¢ ÇõÇÖÁÅ ÇòÇ×ÁÅéÆÁź é¶ ÇÂÔ åµæ òÆ ÇòôòÅÃ ç¶ Çå§é ÕÅðé Ôé : ÃæÅÇêå Õð ÇçµåÅ ÔË ÇÕ îź-ì¯ñÆ ç¶ îÅÇèÁî ñ×í× â¶ã ý 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ åÕðÆìé ðÅÔƺ êó·ÅÂÆ ÇìÔåð ã§× éÅñ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË¢ ê§çðź Õð¯ó ê§ÜÅìÆ òÃç¶ Ôé¢ ì¯ñä òÅÇñÁź çÆ ×µñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Ü篺 ÁÃƺ îź-ì¯ñÆ çÆ æź ÇÕö Ô¯ð Ç×äåÆ é±§ ÇèÁÅé ÇòÚ ðµÖÇçÁź ÇÂÕ Áé°îÅé íÅôÅ ðÅÔƺ êó·ÅÂÆ Õðç¶ Ôź åź ìÔ°å ÃÅðÆ ÕîÆ Áé°ÃÅð ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç°éÆÁÅ ÇòÚ çµÃò¶º ÃæÅé ìÅÕÆ ðÇÔ ÜźçÆ ÔË¢ îź-ì¯ñÆ ç¶ îÅÇèÁî ðÅÔƺ Òå¶ ÁÅÀ°ºçÆ ÔË¢ íÅðå 寺 ÇÂñÅòÅ êÅÇÕÃåÅé ÇòÚ êó·ç¶ ԯ¶ ìµÚÅ Õ¶òñ ôìçź ç¶ Áðæ ×zÇÔä éÔƺ òÆ òµâÆ Ç×äåÆ ÒÚ òïº ê§ÜÅìÆ ì¯ñçÆ ÔË¢ Çìzà¶é ÕðçÅ, Ãׯº À°é·Åº ôìçź ç¶ ç°ÁÅñ¶ ÇòÚð ðÔ¶ íÅò ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ ç±ÜÆ òµâÆ ÷ìÅé çÃÅð 鱧 òÆ ×zÇÔä ÕðçÅ ÔË¢ ÇÕö òÆ ÃîÅÜ, çÅ ð°åìÅ êzÅêå Õð Ú°µÕÆ ÔË¢ ÕËé¶âÅ ÇòÚ Á§×ð¶÷Æ ÃµÇíÁÅÚÅð ç¶ ÃðìêµÖÆ ÇòÕÅà ñÂÆ Çܧ é Å Áå¶ ëðËºÚ å¯º ìÅÁç ê§ÜÅìÆ åÆÜÆ òµâÆ ÷ìÅé ìä îÔµåòê±ðé Ç×ÁÅé-ÇòÇ×ÁÅé, ÁÅðÇæÕ, ×ÂÆ ÔË¢ ÇçØÅê°ð ÇòÚ òÆ ê§ÜÅìÆ é±§ ÃðÕÅðÆ å½ð (19)
  • 22. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 Òå¶ À°Ú¶ðÅ ð°åìÅ êzÅêå ÔË¢ ÇÂÔ åµæ òÆ òµâ¶ îÔµåò ê§ÜÅìÆ íÅÂÆÚÅðÅ, ê§ÜÅìÆ íÅôÅ êzåÆ ÇÕ§éÅ Õ° Ú¶å§é òÅñÅ ÔË ÇÕ I@ 寺 òµè î°ñÕź ÇòÚ ×°ðç°ÁÅðÅ ÔË? ÇÂà çÆ ÚðÚÅ ÷ð±ðÆ ÔË¢ ÁÃƺ ÁÅêäÆÁź ÃÅÇÔìÅé ÃæÅÇêå Ôé Áå¶ ê§ÜÅìÆ, ÒìÅÂÆ ÇâëÅñàÒ Á×ñÆÁź êÆó·ÆÁź 鱧 ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ÇòðÃÅ ç°éÆÁÅ íð ç¶ ÇõÖź çÆ ÁÇèÕÅðÕ íÅôÅ ìä Ú°µÕÆ ÇÕ§éÅ Õ° ýºê ðÔ¶ Ôź, ÇÂà êÅö òÆ ÇèÁÅé ç¶äÅ ÔË (ÇòµÕÆêÆâÆÁÅ-B@AC))¢ ÕÇÔä 寺 íÅò ÇÂÔ ÔË ìäçÅ ÔË¢ ÇÕö Ôµç åµÕ, ÇÂÔ ÔÕÆÕå ÔË ÇÕ ÁÃƺ ÇÕ Çòôò ç¶ íÅôŠçÃÅð ÇòÚ ê§ÜÅìÆ îź-ì¯ñÆ Ô°ä ÁÅêäÆ ÇòðÅÃå 寺 Áò¶Ãñ¶ Ô¯ ðÔ¶ Ôź¢ ÁÅêäÆ îÔµåòê±ðé ÃæÅé ðµÖçÆ ÔË Áå¶ ÇÂà åð·Åº çÅ ÇòñµÖäåÅ Ö¯ð ðÔ¶ Ôź¢ ÁÅêäÆ îź-ì¯ñÆ éÅñ òµâÅ ð°åìÅ å¶ î°ÕÅî ðµÖä òÅñÆ Áå¶ Â¶éÆ òµâÆ ê±ðÆ òÚéìµèåÅ òÅñÅ ÇêÁÅð ÃÅâÅ Øà ÇðÔÅ ÔË¢ åÅçÅç ÇòÚ ì¯ñÆ ÜÅä òÅñÆ íÅôÅ Ôî¶ôÅ åðµÕÆ ÁÅêäÆ èðåÆ Òå¶ òÆ ê§ÜÅìÆ íÅÂÆÚÅðÅ îź-ì¯ñÆ çÆ ðÅÔ Òå¶ Áµ×¶ òèçÆ ðÔ¶×Æ-ÇÂà ÇòÚ ÇÕö ÇÕÃî ê§ÜÅìÆ é±§ ê±ðÆ åð·Åº Çôµçå éÅñ ÁêäÅÀ°ä òÅñ¶ çÅ Õ¯ÂÆ ôµÕ éÔƺ¢ êÅö æ¯ó·Å êÛó ÇðÔÅ ÔË¢ ê§ÜÅìÆ ÇÜæ¶ òÆ òÃç¶ Ôé ÁÅêä¶ ÃµÇíÁÅÚÅð Á§åððÅôàðÆ Ö¶åð ÇòÚ é÷ð îÅðƶ, åź éÅñ Ⱨض åð·Åº Ü°ó¶ ԯ¶ Ôé¢ Çòç¶ôź ÇòÚñ¶ òÆ ÃÇæåÆ Ã§ÜÆç×Æ éÅñ ÇòÚÅðé òÅñÆ ÔË¢ BAòƺ ê§ÜÅìÆÁź ç¶ ìµÚ¶ òÆ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð êzåÆ Ô¶Ü ÃçÆ ÇòÚ ê§ÜÅìÆÁź ç¶ Çòôò íÅÂÆÚÅð¶ ç¶ Ãð¯ÕÅð ðµÖç¶ Ôé¢ îÆâÆÁÅ Áå¶ À°Ú¶Ú¶ å½ð Òå¶ Ã§×Æå ò§é-ðò§é¶ Áå¶ ìÔ°-êðåÆ Ôé¢ òµÖ-òµÖ î°ñÕź ÃéÁå é¶ òÆ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð 鱧 ëËñÅÀ°ä ÇòÚ ÇòÚ òÃä òÅñ¶ ê§ÜÅìÆÁź é¶ Ç÷§ç×Æ ç¶ Ôð Ö¶åð ÁÇÔî ï¯×çÅé êÅÇÂÁÅ ÔË¢ Õ¯ÂÆ òÆ òµâÆ ÇòÚ ÁÅêäÆ ÁÅìÅçÆ ç¶ Áé°êÅå 寺 òµè òµâÆÁź ÇÔ§ç°ÃåÅéÆ Çøñî ê§ÜÅìÆ ×Æå 寺 Çìéź ê±ðÆ éÔƺ îµñź îÅðÆÁź Ôé¢ òµâÆ ×µñ, ÇÜÔóÆ À°é·Åº ç¶ ÔµÕ Ô°§çÆ¢ ÇÂ毺 åµÕ ÇÕ ÔÅñÆò°µâ çÆÁź Çøñîź òÆ ÇòÚ ÜźçÆ ÔË, À°Ô ÇÂÔ ÔË ÇÕ êðòÅÃÆ ê§ÜÅìÆÁź ê§ÜÅìÆ ê¶ôÕÅðÆÁź 寺 ÁäÛ¯ÔÆÁź éÔƺ ðÔÆÁź¢ é¶ ÕÅëÆ Ôµç åµÕ ÁÅêäÆ ê§ÜÅìÆÁå éÔƺ ÛµâÆ ÇÂà ÔÅñÅå ÇòÚ ÕÅëÆ Ôµç åµÕ îÇÔñà ԰§çÅ ÔË ÇÕ Áå¶ ÁÅêäÆ òµÖðÆ ÇòñµÖä Áå¶ ×½ðòîÂÆ ÔÃåÆ Ü篺 åµÕ ê§ÜÅìÆ ÃµÇíÁÅÚÅð çÅ ÇÂÔ êÅÃÅð ÕÅÇÂî å¶ Ô¯ºç 鱧 ÇÜÀ±ºçÅ ðµÇÖÁÅ ÔË¢ êð ÁµÜ ç¶ éò¶º ÔË, ê§ÜÅìÆ íÅôÅ çÅ ð°åìÅ òÆ ÕÅÇÂî ðÔ¶×Å¢ îÅÔ½ñ ÇòÚ ç°éÆÁÅ çÆ ìçñçÆ é°ÔÅð ç¶ îµç¶é÷ð, åÆÜÅ å¶ Ãí 寺 ÁÇÔî åµæ êÅòé ÃzÆ ×°ð± Ãí Õ°Þ áÆÕ éÔƺ ÜÅêçÅ¢ ÁµÜ Çëð ÷ð±ðå ÔË ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ê§ÜÅìÆ íÅôÅ å¶ ×°ðî°ÖÆ ÇñêÆ ê§ÜÅ쯺 ç±ð òµÃç¶ ê§ÜÅìÆÁź 鱧 ê§ÜÅìÆ íÅôÅ Áå¶ ÇòÚ À°êñìµè Ô¯äÅ ÔË¢ ÃzÆ ×°ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÅåź, ÁÅêä¶ ÇòðÅÃåÆ ÃµÇíÁÅÚÅð éÅñ ܯóÆ ðµÖä ñÂÆ èðîź 寺 À°µêð À°µá Õ¶ Ãî°µÚÆ ñ¯ÕÅÂÆ é±§ ÁÅêä¶ Ô¯ð á¯Ã Õçî Ú°µÕä çÆ¢ Ãź޶ òÃÆñ¶ Áå¶ ÃÔÆ ÕñÅò¶ ÇòÚ ñ˺çÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÁÇÜÔÅ èðî-×z§æ ÔË Ü¯ ÇòÀ°ºåì§çÆ çÆ¢ ÇÂÔ¯ ÇÜÔ¶ ÃÇÔï¯× Áå¶ Ãîðæé ÇÂÕ èðî Çòô¶ô çÅ èðî-×z§æ Ô¯ä ç¶ éÅñ-éÅñ çÆ, ÇÜÔóÆ À°é·Åº ç¶ Ôî¶ôÅ ÁÅêä¶ ÇêÛ¯Õó Áå¶ Ãî°µÚÆ îÅéòåÅ çÅ îÅð×-çðôé ÕðçÅ ÔË¢ ܰׯ- ÁÅêäÆ èðåÆ éÅñ Ü°ó¶ ðÇÔä çÅ ðÅÔ êµèðÅ Õð Ü°× Áàµñ, ÃzÆ ×°ð± ×z§æ ÃÅÇÔì é¶ ðÇÔ§çÆ ç°éÆÁÅ ÃÕ¶¢ åµÕ ÕÅÇÂî ðÇÔäÅ ÔË å¶ ÇÂÃ ç¶ éÅñ-éÅñ ê§ÜÅìÆ ÁµÜ ñ¯ó ÔË ê§ÜÅìÆ ç¶ êzÚÅð å¶ êzÃÅð ñÂÆ íÅôÅ å¶ ×°ðî°ÖÆ ÇñêÆ òÆ ðÇÔ§çÆ ç°éÆÁÅ åµÕ ÃÅ鱧 ÃÅÇðÁź 鱧 ÃîðÇêå Ô¯ä çÆ¢ ÃÅ鱧 îź-ì¯ñÆ ÕÅÇÂî ðÔ¶×Æ, ÁÇÜÔÅ î¶ðÅ ÇòôòÅà ÔË¢ ìÔ°å Ãêµôà êzåÆ íÅò°Õ êÔ°§Ú åź ðµÖäÆ ÔÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË êð ÔË ÇÕ ÇéðÅô Ô¯ä çÆ ñ¯ó éÔƺ¢ ÇÂé·Åº é°ÕÇåÁź ç¶ éÅñ ÔÆ åÅðÇÕÕ ÇçzôàÆ å¯º òÆ ÁÅêäÆ ÇòðÅÃå ç¶ ÁÅèÅð Òå¶ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË ÇÕ õåðÅ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ îÔµåò 鱧 ÃîÞäÅ å¶ ÜÅäéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË åź ܯ éÔƺ, ÇÜÔóÅ àÅÇñÁÅ éÅ ÜÅ ÃÕçÅ Ô¯ò¶¢ êð Çëð ê§ÜÅìÆ íÅôÅ ç¶ êzÃÅð å¶ êzÚÅð ç¶ ÇéôÅé¶ òµñ òÆ, î¶ðÆ ÜÅÚ¶ ÇÚ§åÅ ÷ð±ð ÕðéÆ ìäçÆ ÔË¢ Ãî°µÚÅ (pkeh g/i 21 s/) (20)
  • 23. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 Ççzó·åÅ éÅñ Áµ×¶ òÇèÁÅ ÜÅ ÃÕ¶¢ ì¶ñ¯óÆÁź ÇÂÕ ÃźÞÆ ÇòÀ°ºå éÅñ ÁÅêä¶ ÃµÇíÁÅÚÅðÕ Çòðö ò§âÆÁź Áå¶ ÇòåÕÇðÁź 寺 ÃÅ鱧 êðÔ¶÷ ÕðéÅ çÆ Ã§íÅñ Õð ÃÕç¶ Ôé¢ ÇÂà åð·Åº ê§ÜÅìÆÁź çÆ ÚÅÔÆçÅ ÔË¢ ÃæÅéÕ, ðÅôàðÆ Áå¶ Á§åððÅôàðÆ ÃµÇíÁÅÚÅðÕ Ô¯ºç î÷ì±å Ô¯ ÃÕçÆ ÔË Áå¶ À°é·Åº êµèð Òå¶ ÁÅÀ°ä òÅñÆÁź ÃîµÇÃÁÅòź çÅ Ôµñ çŠضðÅ òµè ÃÕçÅ ÔË¢ ÁÅêäÆ ×µñ Úðé ÇÃ§Ø åñÅôäÅ ÷ð±ðÆ ÔË¢ ÇÂà 寺 ÇÂñÅòÅ ÁµÜ ñ¯ó ÔË ôÔÆç çÆÁź Ô¶áñÆÁź Ãåðź éÅñ õåî ÕðéÅ ê§ÜÅìÆ ç¶ Ú§×¶ ÇîÁÅðÆ ÃÅÇÔå, ڧ׶ ÇîÁÅðÆ ×Æå, ÚÅÔ°§çÅ Ôź¢ ÇÂé·Åº Ãåðź ÇòÚ ÃµÚî°µÚ ê§ÜÅìÆ éÅñ ç×Æå çÆ ðÚéÅ çÆ¢ ê§ÜÅìÆ ñ¯Õ êð§êðÅ å¶ Ã±øÆ ÇêÁÅð Õðé òÅÇñÁź çÆ Á§åðÆò íÅòéÅ Áå¶ ÇòðÅÃå 鱧 ÃźíÆ ðµÖä çÆ¢ ê§ÜÅì ç¶ ôÅÃåðÆ- åÆìð ǵÛÅ Ãî¯ÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË : ç×Æå ØðÅÇäÁź çÆ îÔµååÅ À°ÜÅ×ð Õðé çÆ¢ ÇÕö 鱧 í°µÖ Ú§×¶ Ú¯Ö¶, ÛµåÆ ÖÅÇäÁź çÆ éÅñ ÔÆ ñ¯ó ÔË Ú§×¶ ÇîÁÅðÆ êÅáÕź, Ãð¯ÇåÁź, ÇÕö 鱧 ǵÛÅ, Ã¶Ü Ã¯ÔäÆ ê¯ñÆ ê¯ñÆ çÆ¢ çðôÕź çŠضðÅ òµâÅ Õðé çÆ¢ ê§ÜÅìÆÁå ç¶ ÇÕö 鱧 ÔË ÚÅÔ, íóÕÆñÆÁź ê°ôÅÕź çÆ ÃÔÆ ð±ê 鱧 êÛÅäéÅ, î°ó êÇðíÅôå ÕðéÅ Áå¶ Õ¯ÂÆ ÚÅÔ¶ î½Ü, ð¯÷ ÂÆç Áå¶ Ô¯ñÆ çÆ¢ Çëð À°Ã 鱧 ÃÔÆ Ã§çðí ÇòÚ Çòôò êµèð Òå¶ ê¶ô ÇÕö 鱧 ÔË ñÅñÃÅ, ÔÕ±îåź ïÅ ñÆâðÆ çÆ ÕðéÅ Ã çÆ ÁÇÔî ÷ð±ðå ÔË¢ éò¶º ÇòÕÇÃå ԯ¶ ÇÕö 鱧 ÔË ñµ×Æ Áµ×, Ã¯é¶ íðÆ Þ¯ñÆ çÆ¢ ÃÅèéź çÆ òð寺 ÕðÕ¶ Çòôò ç¶ Õ¯é¶-Õ¯é¶ ÇòÚ Õ¯ÂÆ Õ°Þ Ã¯ÚçÅ ÔË, Õ¯ÂÆ Õ°Þ ñ¯ÚçÅ ÔË òö ê§ÜÅìÆ, ÁÅêÃÆ Ã§êðÕ î÷ì±å Õð ÃÕç¶ Ôé, î˺ Ôź ÃçÅ ñ¯ÚçÅ, åðµÕÆ îÅå ì¯ñÆ çÆ¢ o{g? ekw? d';sh G[y/ ;kd? rzY .. bp? wkb? x[fb fwfb fwufb T{x? ;T[fV gbzx[.. (r[ o { BkBe d/ t ih nz r 1288) noE - o{gtzs gqkDh dh ekw Bkb d';sh (fwzsosk) j[zdh j? G[y/ pzd/ dh ;[nkd Bkb rzY j[zdh j? bkbuh pzdk d'bs ftu x[bfwb iKdk j? ns/ nkb;h pzd/ dh BhId (nok wdh ;/i) Bkb d';sh j[zdh j?. ftuko L dk; ~ ne;o eJh ftnesh ;tkb efonk eod/ ;B fe ;'jDk fdyD bJh dkjVh iK f;o d/ e/; ozr b?D Bkb eh coe g?Idk j?< dkVh iK f;o d/ e/; ozrDK e'Jh r[Bkj BjhI ! fJ; ;tkb dk itkp dk; B/ gfjbK s/ ed/ BjhI fdsk gozs{ j[D r[o{ BkBe ;kfjp ih d/ fJ; puB ~ gV e/ fJj Go';k pD frnk fe ;'jDk fdyDk r[Bkj sK BjhI go ;'jD/ pDB fgZS/ o{gtzs b'eK dh GktBK eh j[zdh j? T[j r[o{ BkBe d/t ih B/ y[b/nkw efj fdsh j? nkw pzfdnK dh s/ SZv' iok fJj ;'u' id'I e'Jh r[o{ xo dh ;/tk fBGk oj/ pzd/ dkVh s/ f;o d/ e/; ozr e/ (fJ;soh s/ g[oF d'B' jh) r[o{ xo dh ;/tk eod/ j'Dr/ sK T[jBK d/ wB nzdo nk ojh ;zrs d/ pko/ fe; soK dh ftuko pDdh j'trh feT[fI e.. o{g? ekw? d';sh.. o{g dh ekw Bkb d';sh j?. i' e/F ozr e/ ;'jD/ pDB dh fJSk / oydk j? T[; d/ nzdo eh ekw tkFBk th S[gkJh BjhI ik ;edh fe;/ d/ efjD iK fbyD Bkb s/ ;kfJd e'Jh BjhI pdb/rk go i/eo ;fseko :'r f;zx ;kfjpkB ;qh nekb s]s tb'I fJ; ;zpfz Xs e'Jh ofjs d/ fJ; fB:w d/ gkbB bJh ;ys j[ewBkwk ikoh eoB sK e'Jh coe g?D dh T[whd oZyh ik ;edh j?. xN s'I xN d[BhnK God/ r[o{ xoK ftu sK ;/tkdkoK, okrhnK, gukoeK, gqpXek nkd bJh i' ;zrsk bJh fw;kb g/F eod/ jB ftFJh (ekwh) goftosh z tZb (o'e) gkJh ikt/. ikue (21)
  • 24. gzikph ;[wB wkf;e ngq?b 2013 ekft F[ w B nkU f;zx ;odko nytk bJhJ/ ;q0 e[btzs f;zx t?Be[to ikr' ;[ Z f sU, j' o Bk d/ o bkU, nkU rbs dh BhI d w[ e k bJhJ/ . o{ g yk; ;h n;hI sK d;w r[ o d/ , f;Z y h-nkJhB/ ftu n}wk bJhJ/ . eo wB wkBhnK f;Z y h s' I d{ o j' J / , nkU ;Z i D' I ;Z i D wBk bJhJ/ . nZ s j' rJh j' D y[ n ko dh j[ D , nkU r[ o { dh FoD ngDk bJhJ/ . Yfj e/ fgsk p]fFzd d/ do T[s/, nkU fgSbhnK G[ZbK p]Fk bJhJ/. M' b h ;dk d:kb feq g kb r[ o s' I , nkU p]fFFK Bkb Gotk bJhJ/ . v[ZbQ/ p/oK dk ni/ e[M ftrfVnk BjhI, nkU gzE ftu Bkw fbytk bJhJ/. bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ . Gz B ' p' s bK s/ SZ v ' BF/ ;ko/ , nkU Bkw dk BFK uVQ k bJhJ/ . yzvk Bkw o{gh, wB d/ jZE d/ e/, gziK d[FNK s'I yfjVk S[Vtk bJhJ/. T[ m / jZ E Bk edh fBod' F T[ s / , B[ e sk f}jB ftu fJj fpmk bJhJ/ . go gkt/ gZr ~ jZE i/ e'Jh ;kv/, fpBK fMie T[j jZE MNek dJhJ/. M{ m / c? F BK dk fsnkr eohJ/ , Beb SZ v e/ n;b ngDk bJhJ/ . pkDh pkD/ d/ XkoBh pD r[ o f;Z y , feos Xow dh tz v Sek dJhJ/ . oh;' oh; i' f;Z y h dk esb j[ z d k, nkU ob e/ o' e brk dJhJ/ . bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ . gq d / ; hI nkJ/ ;h d[ B h oZ M kD d/ bJh, fes/ dhB Bk fJE/ rtk bJhJ/ . nkU ;KG e/ f;Z y h nwho fto;k, nkgD/ tko;K skJhI puk bJhJ/ . jo} e' J h BjhI f;Z y D dk j' o p' b h, go p' b h wK ~ Bk G[ b k dJhJ/ . r[o T[gd/F ~ ;wM ;wMkT[D d/ bJh, GkFk r[ow[yh gVQ gVQk bJhJ/. r[o{ Xkw sK ;Zuh Ne;kb j[zd/, ekfJw oZyD bJh wZs xVtk bJhJ/. r[owfs frnkB dk ukBD g;koB/ bJh, wB-wZs ~ gfjbK Gik dJhJ/. gfjok r[ o { dh wZ s #s/ d/ eoVk, doik ;z s -f;gkjh dk gk bJhJ/ . bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ . ceho pDhJ/ Bk d/ y beho n? t / I , nebhI ;kfjp dh ;/ t ewk bJhJ/ . N{ D / NkwD fEZ s -tko wjhfBnK dk, Gow nkgD/ ftu' I fwNk bJhJ/ . ojhJ/ ;dk jh d{ o d/ j XkohnK s' I , N/ e r[ o { gz E -rq z E pDk bJhJ/ . fpgoB ohsK dh ohs dk eo yzvB, gqshs r[o{ dh gZeh eotk bJhJ/. eohJ/ nkg gfjbK i' n;hI nkyd/ jK, c/ o pZ f unK s' I eotk bJhJ/ . b' j Vh, oZ y Vh nkfd ~ oZ d eo e/ , XhnK g[ Z s k dk coe fwNk dJhJ/ . nekb s]s dk j[ e w wz B f;o wZ E / , ;h; ndp d/ Bkb M[ e k dJhJ/ . bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ . yfjVk SZv d[fBnkth rfjfDnK dk, nkU r[o{ d/ F;so ;ik bJhJ/. gzEe ofjs ftu j'JhJ/ gqgZe J/B/, ofjs wfo:kdk ~ wB fdqsk bJhJ/. SZ v j[ Z i sK g/ F j' gz E nZ r / , nkgDh no} wB}{ o eotk bJhJ/ . i' i' j[ e w j' t / r[ o { - gz E tb' I , ofjz d h f}z d rh bJh ngDk bJhJ/ . gk e/ tk;sk r[ o { dopko nz d o, nkU nZ i p/ d ktk gVtk bJhJ/ . ;[o, Bo, w[B, iB fi; ~ y'id/ B/, nw'be dks T[j r[o{ s'I gk bJhJ/. yzv/ pkN/ d/ nzfwqs dh Se gkj[b, nekb g[oy dh c"i nytk bJhJ/. bZ E h gZ r ;ik fco ;h; T[ s / , nkU f;z x ;odko nytk bJhJ/ . (22)