Exemplos de evolucións fonéticas do latín ó galego e o castelán

1. evolucións fonéticas

2. Os grandes lingüistas históricos do s. XIX, logo dun enorme traballo, descubriron que os cambios nos sons das linguas non son aleatorios nin casuais, senón que obedecen a unha serie de patróns: un son sempre se comportará de igual forma nun mesmo contexto fónico dentro dun territorio máis ou menos definido. Na evolución do latín isto permítenos predicir qué aspecto terá unha palabra nas diferentes linguas romances; e tamén, a partir das palabras actuais, deducir cal era o étimo latino. Nas seguintes diapositivas tés exemplos dos dous procedementos

3. LATÍN > GALEGO / CASTELÁN

4. colorem venit velum pluvia fata > cor / color > vén / viene > veo / velo > chuvia / lluvia > fada / hada Perda de /l/ intervocálico (en galego) Evolución de /e/ breve tónico Perda de /l/ intervocálico (en galego) Consonantización de /w/ Evolución do grupo /pl/ inicial Consoantización de /w/ Evolución de /f/ inicial (en castelán) Sonorización de oclusivas xordas intervocálicas

5. clamare festa opera fructa offerenda > chamar / llamar > festa / fiesta > obra > froita / fruta > ofrenda Evolución do grupo /kl/ inicial Evolución de /e/ breve tónico Perda de /e/ átono interior Evolución do grupo /kt/ Perda de /e/ átono interior

6. filum ossum secatum nova aut > fío / hilo > óso / hueso > segado > nova / nueva > ou / o Evolución de /f/ inicial (en castelán) Perda de /l/ intervocálico (en galego) Evolución de /o/ breve tónico Sonorización de xordas intervocálicas Evolución de /o/ breve tónico Consoantización de /w/ Evolución do ditongo /au/

7. cena noctem aurum flamma multum > cea / cena > noite / noche > ouro / oro > chama / llama > moito / mucho Perda de /n/ intervocálico (en galego) Evolución do grupo /kt/ intermedio Evolución do ditongo /au/ Evolución do grupo /fl/ inicial Evolución do grupo /kt/ intermedio

8. GALEGO / CASTELÁN > LATÍN

9. herba / hierba menudo / miúdo chan / llano lobo treito / trecho < herbam < minutum < planum < lupus < tractum Evolución de /e/ breve tónico Perda de /n/ intervocálico (en galego) Sonorización de oclusivas xordas intervocálicas Evolución do grupo /pl/ inicial Sonorización de oclusivas xordas intervocálicas Evolución do grupo /kt/