Podstawy lobbingu w Unii Europejskiej - ramy instytucjonalne, liczby, narzędzia

1. Lobbing w Unii Europejskiej

3. Lobbing
Konspekt
Czym jest lobbing?
Funkcjonowanie Unii Europejskiej
Procedura ustawodawcza
Dylematy europejskiej polityki energetycznej
Lobbing w Europie
Lobbing w UE - narzędzia
1
2
3
4
5
6

4. o W Europie lobbying pojawił się po powstaniu
monarchii stanowej. W praktyce, pierwszym
nowożytnym teoretykiem lobbingu był N. Machiavelli
(1469-1527)
o Ang. lobby: w Izbie Gmin i innych parlamentach –
wielki hall wejściowy lub pomieszczenie dostępne dla
publiczności, służące głównie kontaktom między
deputowanymi a osobami nie będącymi członkami
parlamentu (The Oxford English Dictionary)
o Pierwszy zanotowany przypadek użycia słowa lobby
w znaczeniu odnoszącym się do Izby Gmin - 1640 r.
o W Stanach Zjednoczonych pojęcie lobby utrwaliło się
wobec gmachu Kapitolu, stanowiącym siedzibę
Kongresu (od 1800 r.) i Izby Reprezentantów (od
1811 r.)
Geneza pojęcia lobbingu

5. Lobbing jest zatem działalnością:
o legalną,
o naturalnym elementem demokracji
reprezentatywnej,
o na pograniczu interesu prywatnego i publicznego,
o zmierzającą do wywierania wpływu na działania
organów władzy publicznej,
o pozwalającą organom władzy na uzyskanie
informacji nt. interesariuszy, ich stanowisk i
interesów,
o wymagającą regulacji i nadzoru ze strony władz
publicznych.
Lobbingiem nie jest działalność nielegalna, w
szczególności związana z płatną protekcją.
Właściwości lobbingu

6. Percepcja lobbingu
Źródło: EU lobbying survey 2013 by BM
Unia Europejska
o 37% - zwiększa poziom
partycypacji społecznej
o 28% - dostarcza użytecznych
informacji we właściwym
czasie
o 10% - pozwala zrozumieć
język ekspercki
o 26% - niska transparentność
o 24% - daje nieproporcjonalną
wagę elitom i najbogatszym
o 23% - nie dostarcza
obiektywnych informacji
Polska
o 50% - zwiększa poziom
partycypacji społecznej
o 13% - dostarcza użytecznych
informacji we właściwym
czasie
o 33% - pozwala zrozumieć
język ekspercki
o 20% - niska transparentność
o 30% - daje nieproporcjonalną
wagę elitom i najbogatszym
o 43% - nie dostarcza
obiektywnych informacji

7. Biznes
o 68% - energia
o 60% - zdrowie i
farmaceutyki
o 53% - usługi finansowe
o 52% - rolnictwo
o 48% - IT i telekomy
o 46% - obronność
o 42% - handel
NGOs
o 52% - ochrona środowiska
o 49% - prawa człowieka
o 38% - energia
o 37% - ochrona zdrowia
o 37% - rolnictwo
o 33% - sprawy społeczne
o 25% - usługi finansowe
Najskuteczniejsi - UE
Źródło: EU lobbying survey 2013 by BM

8. Funkcjonowanie
Unii Europejskiej

9. Instytucje UE
• Historia Unii Europejskiej https://www.youtube.com/watch?v=XgnXwrsMBUs
• EU i proces decyzyjny: https://www.youtube.com/watch?v=EX-4mzcfyLY
• Prezydenci o swoich instytucjach https://www.youtube.com/watch?v=d0diZ48_q7U
Komisja
Europejska
Rada
Europejska
Parlament
Europejski

10. 10
Parlament Europejski
• Nowy system przeliczania głosów od 2014 (CH, traktat
lizboński),
• Obecnie 751 deputowanych (96 Niemcy, 74 Francja, 73 –
Wlk. Brytania i Włochy, 54 Hiszpania)
• Polska 51 deputowanych
• Posłowie – EPP (19 PO, 4 PSL), S&D (4 SLD, 1 UP), ECR
(19 PiS), EFD i niezrzeszeni 4.

11. Parlament Europejski
• Na czele Parlamentu
Europejskiego stoi
przewodniczący, 14
zastępców i 5 kwestorów
(Prezydium PE)
• 20 stałych Komisji, 36
delegacji,
• Wybory co 5 lat.

12. 12
Rada Europejska
Rada Europejska określa ogólny
kierunek polityczny UE i jej priorytety.
Rada Europejska nie jest jednak instytucją
legislacyjną, ustala natomiast program
polityczny UE.
Przewodniczący: Donald Tusk
(mandat 2,5 roku, możliwe przedłużenie o kolejne 2,5).
Skład: Szefowie Państw lub rządów Państw Członkowskich,
jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji.
W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza,
zwoływana przez jej przewodniczącego.

13. Komisja Europejska
Kolegium Komisarzy - jeden obywatel każdego Państwa
Członkowskiego, przy czym skład ten obejmuje jej
przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw
zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednym z
wiceprzewodniczących Komisji.
Kontrolne w stosunku do Państw Członkowskich i „Strażnik
Traktatów” (np. skarga do Trybunału Sprawiedliwości)
• pomoc państwa,
• reguły konkurencji
Prawodawcze:
• wyłączna inicjatywa ustawodawcza (art. 17 ust.2)
• akty delegowane
• akty wykonawcze
Wykonawcze:
• wykonuje budżet UE
• stosunki zewnętrzne

14. 14
Rynek energii:
Maroš Šefčovič (SVK),
VP Energy Union
Miguel Arias Cañete
(ESP), Climate Action
and Energy
Elżbieta Bieńkowska
(POL), Internal Market,
Industry
Phil Hogan (IRL),
Agriculture and Rural
Development
Violeta Bulc (SLO),
Transport
Karmenu Vella (MAL),
Environment
Margrethe Vestager
(DEN), Competition

15. 15
33 DG’S +
European Action
Service
Średnio 12 DG
pracuje przy jednym
zagadnieniu

16. Organ międzyrządowy – główny organ decyzyjny
obecnie wraz z PE, organ ustawodawczy Unii
Europejskiej - strażnik interesów państw
członkowskich w systemie UE.
W skład wchodzą przedstawiciele
państw członkowskich na szczeblu
ministerialnym.
Rotacyjna prezydencja krajów
członkowskich 6-miesięcznych cyklach.
10 konfiguracji Rady w zależności od zagadnienia:
AGRIFISH, COMPET, ECOFIN, EYCS, EPSCO, ENV, FAC,
GAC, JHA, TTE.
16
Rada Unii Europejskiej

17. Jakie są jej zadania?
• Uchwala akty prawne UE.
• Koordynuje ogólną politykę gospodarczą państw
członkowskich UE.
• Podpisuje umowy między UE a innymi krajami.
• Zatwierdza roczny budżet UE.
• Określa kierunki polityki zagranicznej i polityki obrony
UE.
• Koordynuje współpracę między sądami i organami policji
państw członkowskich.
Uchwalanie aktów prawnych UE
Rada i Parlament wspólnie podejmują ostateczną decyzję
w sprawie nowych aktów prawnych UE zaproponowanych
przez Komisję.
17
Rada Unii Europejskiej

18. 18
Rada Unii Europejskiej
O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada
stanowi większością kwalifikowaną: co
najmniej 55% Państw Członkowskich, których
łączna populacja to co najmniej 65% ludności
Unii.
http://www.consilium.europa.eu/pl/council-
eu/voting-system/voting-calculator/
• Mniejszość blokująca: co najmniej 4 kraje, 35%
ludności UE.
Inne procedury głosowania (20% przypadków):
• Większość zwykła (15 państw)
• Jednomyślność

19. Procedura ustawodawcza

20. Etapy tworzenia prawa w UE
Komisja Europejska
Komisarze nominowani przez Kraje Członkowskie
Rada UE
Rządy Krajów Członkowskich
Parlament Europejski
751 posłów z wyborów
bezpośrednich
Propozycja
legislacji
Przyjmowanie aktów
wykonawczych do aktów
uchwalonych przez Radę i Parlament
Komisja Europejska
Współdecyzja
ws legislacji

21. Traktat Lizboński i procedura
zwykła
Jest to obecnie najbardziej powszechna z
procedur legislacyjnych
• Nowe obszary: imigracja, współpraca sądowa w
sprawach karnych, policyjna oraz niektóre przepisy z
zakresu polityki handlowej czy wspólnej polityki
rolnej.
• obecnie 89% projektów uchwalanych jest w
ramach procedury zwykłej (przed Traktatem
Lizbońskim – 49%)
• Od 2004 roku 94% uzgodnień w ramach
procedury współdecydowania dyskutowanych
było w ramach nieformalnych trilogów, zanim
rozpoczęła się formalna debata i głosowanie w
odpowiedniej komisji PE.

22. 22
Procedura zwykła w pigułce

23. 23
COREPER
(mandat
polityczny)
Trilog
(4 column
document)
Coreper
(akceptacja,
skierowanie pisma
do PE )
PE
(sesja plenarna)
Lingwiści
Prawnicy
(Rada i PE)
COREPER
punkty A
RADA
Punkty A
GRUPA
Akt prawny
publikacja
Nieformalne trilogi z
PE oraz MS
Komisja PE
(poprawki i głosowanie
w komisji wiodącej
Dokument:
Outcome of
proceedings
Procedura zwykła: trilogi
Źródło: Ministerstwo Gospodarki

24. 24
Przebieg negocjacji
Porozumienie możliwe w następujący sposób
1.W pierwszym czytaniu: legislatorzy uzgadniają kompromisowy
tekst przed pierwszym czytaniem, a projekt zostaje przyjęty na
posiedzeniu plenarnym PE, a potem przez Radę UE.
2.Tzw. wczesne drugie czytanie: legislatorzy uzgadniają
kompromisowy tekst po pierwszym czytaniu w Parlamencie, ale
zanim Rada przyjmie swoje stanowisko. Wówczas porozumienie
przyjmowane jest najpierw przez Radę, a następnie przez Parlament.
3.W drugim czytaniu: legislatorzy uzgadniają tekst kompromisowy
przed drugim czytaniem w Parlamencie. Porozumienie jest osiągane
na posiedzeniu plenarnym (drugie czytanie), a następnie
przyjmowane przez Radę w drugim czytaniu.
4.Tzw. Koncyliacja. Jeśli Rada nie akceptuje projektu w brzmieniu z
drugiego czytania parlamentarnego, legislatorzy mogą uzgodnić tekst
wspólny w ramach tzw. Conciliation Committee. Wspólny tekst musi
być uchwalony na trzecim czytaniu przez Parlament i Radę.

25. Dylematy europejskiej
polityki energetycznej

26. Rynek energii w Europie
Źródło: Climate Policy Observer, 2015

27. Zużycie energii pierwotnej
Źródło: IEA, 2014

28. Realizacja polityki 20-20-20
Źródło: Komisja Europejska, 2014

29. Polityka Klimatyczna 2030
Źródło: Komisja Europejska, 2015

30. Lobbing w Europie

31. Modele lobbyingu
o Model pluralistyczny:
o Kraje anglosaskie (USA, Wlk. Brytania)
o Unia Europejska
o Model korporatywistyczny:
o Europa kontynentalna – Niemcy, Austria,
Skandynawia

32. Interesariusze w UE
Instytucje
europejskie
NGOs
Agencje
unijne
Rządy
narodowe
Org.
branżowe
Korp. i
związki
zawodowe
Biznes i
lobbyści
Grupy
eksperckie
Media

33. ● Lobbing: „wszystkie działania mające na celu
wywarcie wpływu na procesy kształtowania polityki i
podejmowania decyzji przez instytucje europejskie”
● Lobbyści: „osoby prowadzące tego rodzaju działania,
pracujące w różnych organizacjach, takich jak:
agencje lobbingowe, kancelarie prawne, organizacje
pozarządowe, niezależne ośrodki badawcze, jednostki
lobbystyczne w przedsiębiorstwach (in-house
representatives) czy organizacje branżowe”
● Regulamin Parlamentu Europejskiego, art. 9 pkt 4:
„(...) osoby, które chciałyby mieć częsty dostęp do
lokali Parlamentu w celu dostarczania informacji
posłom w ramach ich mandatu parlamentarnego, w
interesie własnym lub osób trzecich.”
● Dwa odrębne rejestry lobbystów (KE oraz PE i Rady)
mają zostać połączone i stać się obowiązkowe w 2017.
Lobbing w UE - definicje
Źródło: Europejska Inicjatywa na rzecz
przejrzystości oraz Regulamin PE

34. ● Rejestr Komisji Europejskiej (stan na 16.05.2015):
7438 podmiotów, w tym:
➢892 agencje lobbingowe i kancelarie prawne,
➢3790 przedsiębiorstwa działające we własnym
imieniu, organizacje branżowe, związki zawodowe itd.
➢1877 organizacji pozarządowych,
➢500 organizacji akademickich i think-tanków,
➢38 organizacji religijnych i wyznaniowych,
➢341 przedstawicielstwa władz publicznych,
➢W sumie ok. 30 000 osób.
Lobbing w UE – statystyki
Źródło: Europejska Inicjatywa na rzecz przejrzystości

35. ● T. Blair – b. premier brytyjski (1997-2007), obecnie:
Tony Blair Associates
● J. Fischer – b. minister spraw zagranicznych Niemiec
(1998-2005), obecnie: Joschka Fischer & Company
● Ch. McCreevy – b. minister finansów Irlandii (1997-
2004), b. komisarz ds. rynku wewnętrznego (2004-
2010), obecnie: doradca Ryanair
● A. Fogh Rasmussen – b. premier Danii (2001-2009),
b. sekretarz generalny NATO (2009-2014), obecnie:
Rasmussen Global
● G. Schröder – b. kanclerz Niemiec (1998-2005),
obecnie: Nord Stream AG
● G. Verheugen – b. komisarz (1999-2010), obecnie:
European Experience Company
Przegląd lobbystów w Europie
„Revolving Doors”

36. Główne obszary konfliktu pomiędzy biznesem a NGOs:
• TTIP – umowa handlowa między USA a Unią Europejską:
domniemane zagrożenie dla zdrowia i demokracji w
Europie
• CETA – umowa handlowa między Kanadą a Unią
Europejską: przepisy o tzw. ISDS
• COP21 w Paryżu: kwestia globalnego porozumienia w
sprawie ochrony klimatu (post Kyoto)
• Wdrożenie dyrektywy tytoniowej: ochrona zdrowia
publicznego wbrew interesom koncernów
• Szczelinowanie hydrauliczne: domniemane zagrożenie dla
środowiska w Europie
• Etykietowanie żywności: regulacja rynku żywnościowego,
ograniczenie dostępu do „niezdrowej” żywności
Corporate Europe Observatory
Organizacje pozarządowe kontra biznes

37. Kategoria: finanse
● Goldman Sachs “for aggressive lobbying to defend their
financial weapons of mass destruction”
● AIMA “for deceptive lobbying to block regulation of
damaging speculation in the financial sector”
● Royal Bank of Scotland „for exploiting insider contacts by
headhunting former EU Commissioner Günter Verheugen as
an advisor”
Kategoria: klimat
● Arcelor Mittal „for lobbying on CO2 cuts under the
Emissions Trading Scheme (ETS) raking in windfall profits
under the EU ETS at the same time”
● BusinessEurope „for its aggressive lobbying to block
effective climate action in the EU while claiming to support
action to protect the climate”
● RWE „for claiming to be green while lobbying to keep its
dirty coal-and oil-fired power plants open”
Worst EU Lobbying Awards
Nominacje 2010

38. Lobbying w UE - narzędzia

39. 39
EUR-Lex – prawodawstwo UE
39
http://eur-lex.europa.eu/browse/summaries.html

40. 40
Obserwator legislacyjny PE
40
http://www.europarl.europa.eu/oeil/home/home.do

41. 41
Konsultacje społeczne
41
41
http://ec.europa.eu/yourvoice/consultations/index_pl.htm

42. EU Who is Who
http://europa.eu/whoiswho/public/

43. EU Transparency Register
http://ec.europa.eu/transparencyregister/public/homePage.do

44. EU Issue Tracker
http://www.euissuetracker.com/en/Pages/default.aspx

45. Dziękuję za uwagę
Bartosz Kwiatkowski
T +48606351772