1. Imagine the result
Stations
Colofon
ARCADIS Nederland BV
Piet Mondriaanlaan 26
3812 GV Amersfoort
Postbus 220
3800 AE Amersfoort
T 033 477 1000
F 033 477 2000
E info@arcadis.nl
I www.arcadis.nl/stations
2. 2 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 3
Inhoud
ARCADIS is een internationale onderneming die advies, ontwerp-, ingenieurs- en managementdiensten 4 Stations
levert op de gebieden infrastructuur, water, milieu en gebouwen. We verbeteren mobiliteit, duurzaamheid 7 Van visie naar ontwerp
en de kwaliteit van leven, door balans aan te brengen in de gebouwde en natuurlijke leefomgeving. 9 Bouwen met behoud van transfer
ARCADIS ontwikkelt, ontwerpt, implementeert, onderhoudt en exploiteert projecten voor bedrijven 11 Veilig en Comfortabel
en overheden. Met 21.000 medewerkers en € 2,4 miljard omzet, heeft de onderneming een uitgebreid 13 Station Hilversum
internationaal netwerk dat steunt op sterke lokale marktposities. ARCADIS ondersteunt UN-HABITAT 16 Station Amsterdam Bijlmer ArenA
met kennis en expertise om de leefomstandigheden in snel groeiende steden over de hele wereld te 18 Station Holendrecht
verbeteren. Bezoek ons op www.arcadis.com 21 Station Alphen aan den Rijn
25 Halte Krommenie-Assendelft
29 Station Driebergen-Zeist
33 Vervoersknooppunt Bleizo
35 Station Deventer
36 Station Eindhoven
38 Station Zwolle
40 Station Maastricht-Noord
42 Station Almere Poort
45 Amsterdam IJSEI
48 Noord/Zuidlijn Amsterdam
50 NSP Rotterdam
53 NSP Arnhem
54 Busstation Breukelen
57 Halte Schagen
58 Halte Leidschendam-Voorburg
60 Station Abcoude
63 Restauratie Station Delft
64 Restauratie Koninklijke wachtkamer Den Haag HS
69 Wat kunt u van ARCADIS verwachten?
70 Duurzaamheid
Station Amsterdam Bijlmer ArenA
3. 4 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 5
Stations
Het moderne station is een knooppunt van verkeers-
modaliteiten met een flow van bewegingen in verschillende
snelheden. Deze vervoersknopen zijn niet alleen begin- en
eindpunt maar ook de in- en uitgang van de stad. Het zijn
gebieden waar retail en leisure zijn vervlochten met
openbaar en particulier vervoer.
De beperkte capaciteit en de verwachte groei in reizigersaantallen zijn de belangrijkste
aanleidingen tot vernieuwing of uitbreiding van stations. Actueel is ook de opheffing
van de barrières die spoorbundels opwerpen vanwege hun toenemende omvang.
Vooral in de stedelijke omgeving is stationsontwikkeling en ontwikkeling van spoor-
zones een complexe en multidisciplinaire taak. In veel gevallen is er sprake van een
bestaande situatie of moet zelfs een monumentale inpassing plaatsvinden. De kunde
hierin is de stations te allen tijde in dienst te houden terwijl de bouwwerkzaamheden
plaatsvinden. Vraagstukken op het gebied van ontwerp, techniek, verkeerskunde en
uitvoering vormen daarom een integrale opgave.
De architecten en ingenieurs van ARCADIS werken in multidisciplinaire teams aan
de stationsopgaven. Soms voor een deel van de taak, maar vaak zijn de verschillende
specialismen van ARCADIS over de hele breedte actief. Bij het architectonische
vraagstuk krijgt het station als entree van de stad of dorp volop de aandacht waarbij
onze ontwerpers op zoek gaan naar een functionele en overzichtelijke situatie.
Samen met de opdrachtgever creëert ARCADIS een functionele stationsomgeving
waarin de architectonische opgave, de toegankelijkheid, de veiligheid en duurzaam-
heid centraal staan.
Station Hilversum
4. 6 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 7
Van visie naar ontwerp
Onze ontwerpkracht is gebaseerd op ontwerpen vanuit de bestaande context en
beantwoording van de vragen van morgen. ARCADIS neemt in haar ontwerpen
verantwoordelijkheid voor een duurzame leefomgeving en ruimtelijke kwaliteit.
Voor nu maar, nog belangrijker, ook voor de toekomst. Ieder vraagstuk, van visie tot
beheer, zien wij dan ook als een bijzondere opdracht die vraagt om maatwerk van
zowel het ontwerpproces als de ontwerpopgave. Dit maatwerk vertaalt zich in een
ontwerp dat toegesneden is op de context en de wensen van de klant. In ons proces
brengen we continuïteit aan doordat visiefase en voorbereidingsfase naadloos op
elkaar aansluiten. Op deze manier kunnen we uitvoering van de visie garanderen.
Integraal ontwerp ontstaat doordat specialisten met verschillende achtergronden samen
aan opgaven werken. Ontwerpteams worden op brede basis gevormd om zo het
maximale uit een vraagstuk te kunnen halen. Ontwerp en constructie gaan samen in
oplossingen die het resultaat zijn van analyse en gesprek met onze opdrachtgevers en
met projectteamleden onderling. Alleen een goed idee blijft overeind in een ontwerp-
sessie waarin iedere vakdiscipline zijn beperkingen en randvoorwaarden scherp stelt.
Uiteindelijk gaat het om het gebouwde ontwerp waarbij de ontwerpers van ARCADIS
altijd op zoek zijn naar innovatieve en duurzame oplossingen voor de wereld van
morgen.
5. 8 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 9
Bouwen met behoud van
transfer
Het bouwen binnen een stationgebied is een grote uitdaging, met name omdat het
station altijd in bedrijf moet blijven. ARCADIS heeft hierin jarenlange ervaring met
onder andere grote stationsprojecten als Amsterdam Centraal Station, Station
Amsterdam Bijlmer ArenA, Rotterdam CS en Station Hilversum.
ARCADIS gaat hierin methogisch te werk. Omdat het bij stationsprojecten veelal
gaat om complexe gebieden, zorgen wij onder andere voor inzicht in welke stakeholders
betrokken zijn en inventariseren we de eisen. Deze eisen worden meegenomen in
het ontwerp van de bouwfasering met het uitgangspunt dat ‘de winkel tijdens de
verbouwing open moet blijven’.
Concreet:
1 De treinen moeten altijd blijven rijden.
2 De reizigers moeten de treinen kunnen bereiken.
3 De commercie moet door blijven draaien.
4 De stationsomgeving moet goed ingericht zijn.
Het concept ‘bouwen met behoud van transfer’ is onderdeel van onze integrale
benadering. De door ons aangereikte oplossingen zijn multidimensionaal. We kijken
naar de bestaande situatie, de eisen van de stakeholders, naar technische en financiële
haalbaarheid, stakeholderbelangen, randvoorwaarden door wet- en regelgeving,
ruimtelijke inpassing, en robuustheid van de oplossing. Zo zijn onze opdrachtgevers
verzekerd van een gedegen oplossing die ook haalbaar en realiseerbaar is in een
complexe omgeving.
6. 10 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 11
Veilig en Comfortabel
In een stationsomgeving spelen veiligheid en comfort een belangrijke rol. Reizigers
moeten overdag en ’s avonds veilig en gemakkelijk gebruik kunnen maken van het
openbaar vervoer. Overzicht en toezicht zijn hierbij belangrijk. Toezicht in de vorm van
sociale controle. De stationsbezoekers onderling zorgt en voor een veilige situatie waarin
vandalisme en criminaliteit weinig ruimte krijgen. ‘Zien en gezien worden’ is een
belangrijk uitgangspunt van ARCADIS bij het vormgeven en uitwerken van stations en
haltes. Elke stationsopgave wordt in een team van architecten, risicoanalisten, civiel-,
rail- en installatietechnici, adviseurs en projectmanagers opgepakt. Bij deze integrale
benadering letten wij er op dat het station veilig en comfortabel is en dat de domeinen
binnen het station duidelijk zijn gedefinieerd. De specialisten bij ARCADIS letten
daarom bij de dimensionering van een veilig en comfortabel station op de volgende
aandachtsgebieden:
−− Inrichting stationsdomeinen. De arriverende reiziger wordt als vanzelf begeleid
naar het aankomstdomein om vervolgens via het hoofdontvangstdomein, naar het
reisdomein of naar de nevenontvangstdomein te gaan.
−− Overzicht op het station en de sporen. Dit helpt reizigers hun weg naar de juiste
trein te vinden.
−− Transparantie in het ontwerp door middel van de toepassing van glas en vides.
Dit helpt bij het creëren van daglichttoetreding op perrons en in de passages.
−− Zonering. Het concentreren of scheiden van reizigerstromen (arriverende en
vertrekkende reizigers) om de dynamiek op het station te regisseren tot een
gewenste veilige gebruikssituatie. Deze zonering zorgt er voor dat perrons en
hallen overzichtelijk en rustig blijven.
−− Gebruiksgemak in de vorm van ruim vormgeven van passages en stijgpunten.
Dit creëert rust in de dynamiek van reizigersstromen die zich dagelijks in de
stationsomgeving bewegen.
−− Toegankelijkheid door minder validen. Liften die op je juiste plek ontworpen,
blindengeleidingslijnen, hellingbanen: een greep van de maatregelen die de reis
van minder validen mogelijk maken.
−− Verlichting gedurende de avond en nacht.
−− Actuele reizigersinformatie die reizigers snel naar de juiste perron wijst.
−− Verstaanbaarheid van omroepberichten.
−− Ontruiming in geval van calamiteiten. ARCADIS gaat zoveel mogelijk uit om
bestaande systemen in te zetten. Voorbeeld hiervan is de inzet van verlichting voor
een veilig comfortabel gevoel, maar ook in geval van ontruiming.
7. 12 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 13
Station Hilversum
Uitdaging Het emplacement met zeven sporen bij Station Aanpak Samen met ProRail vatten de ingenieurs van ARCADIS
Hilversum vormde een steeds grotere barrière tussen het het verbeteren van het station en de omgeving op als een
oostelijk en het westelijk deel van de stad. De ‘grote spoor- integrale stationsopgave. Bijzonder aan het ontwerp was de
bomen’ van de overweg naast het station waren gemiddeld 48 samenwerking tussen de architect en de constructeur wat
minuten per uur gesloten. Een ergernis voor de weggebruikers. betreft de doorbraak onder het stationsgebouw en het creëren
Bovendien was deze onoverzichtelijke oversteekplaats gevaarlijk van een veilige en overzichtelijke transferruimte. De realisatie
voor overstekende fietsers en voetgangers. ProRail besloot verliep binnen een zeer krappe planning en de uitvoering was
daarom, samen met haar projectpartners de gemeente complex. De bouwfasering en het garanderen van de transfer
Hilversum en NS Poort, het station grondig aan te pakken: tijdens de realisatie waren belangrijke uitgangspunten voor het
– de gelijkvloerse kruising werd vervangen door een ontwerpteam.
onderdoorgang voor langzaam verkeer onder het op staal
gefundeerde stationsgebouw;
– de perroncapaciteit werd vergroot door de aanleg van een Facts Ontwerp: 2005
tweede eilandperron waardoor station Hilversum haar Oplevering: 2009
intercitystatus terugkreeg; Architect: Beate Vlaanderen (ARCADIS), opwaardering station,
– de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de perrons is tunnel, perrons, pleinen.
vergroot door de aanleg van roltrappen en liften; Jan van Belkum (ARCADIS), stationsgebouw.
– de voorpleinen zijn opnieuw ingericht en zijn opgenomen Prijzen: Hilversumse Architectuurprijs 2009/2010 en
in de looproute naar het centrum toe. Brunel Award 2011.
Resultaat Station Hilversum is weer een belangrijk intercityknooppunt geworden. Het nieuwe
eilandperron heeft een overkapping in de stijl van de bestaande monumentale overkapping
gekregen. De toegang tot de perrons is verbeterd doordat ze via een tunnelpassage bereikbaar
zijn vanuit de nieuwe voetgangers-/fietstunnel. Deze verbindt ook de stadsdelen aan weerszijden
van het spoor.
Een nieuw beveiligingssysteem verhoogt de spoorwegveiligheid waarmee de kans op ontregeling
van de treindienst kleiner is dan voorheen. Het ontwerp waarborgt de kwaliteit van de openbare
ruimte en de sociale veiligheid van de voorpleinen. De vele ‘zichtlijnen’ en de integratie van de
fietsstalling in de passage verhogen het gevoel van veiligheid.
9. 16 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 17
Station Amsterdam Bijlmer ArenA
Uitdaging Door ontwikkelingen in de omgeving rond Station stalen dakelementen aan de binnenzijde te bekleden met
Amsterdam Bijlmer ArenA nam het aantal reizigers en onbeschilderd hout krijgen deze een ‘warme’, gedistingeerde
passanten sterk toe. Zo sterk, dat het oorspronkelijke station uitstraling. De met glas gewelfde kap, die ’s avonds fraai
uit de jaren `70 de grote aantalen mensen niet meer aan kon. afsteekt tegen de donkere hemel, steunt op grote stalen
Gemeente Amsterdam besloot daarom tot de aanleg van een kolommen. Van onderaf bekeken lijkt het station te zweven.
geheel nieuw en groter station. De grote uitdaging was een
goede verbinding te leggen tussen de stadsdelen waarbij het Gebouw van het jaar 2008 De Bond van Nederlandse Architecten
station als een stedelijk herkenningspunt moest functioneren (BNA) riep Station Amsterdam Bijlmer ArenA in 2008 uit tot
én te bouwen zonder het treinverkeer te hinderen. Gebouw van het jaar 2008. Ook won het station in hetzelfde
jaar de Riba Award (Britse architectuurprijs) en de Brunel
Aanpak Comfort en sociale veiligheid zijn de speerpunten van Award (categorie 1 - Architectuur).
dit station. Voor het creëren van een veilig en aantrekkelijk
stationsgebied, koos de architect voor maximale daglicht- Facts Ontwerp: 1998
toetreding. De ruimte tussen de betonnen spoorviaducten en Oplevering: 2008
de hierop gelegen perrons liet hij open. Hierdoor beleven de Architect: Jan van Belkum / Luc Veeger’ (ARCADIS) en
voetgangers het daglicht op de boulevard optimaal. Door de Niven Sidor (GRIMSHAW)
Resultaat Opvallend in het nieuwe station is de heldere structuur met de overzichtelijke, ruime
hal met winkels en horecavoorzieningen, doorzicht naar boven en lichtinval naar beneden door
de vides in de perrons. De stalen kap die op zijn lange poten als een reusachtige libelle over de
perrons buigt, heeft overstekende dakvlakken van glas en hout. De beschermende, maar ook
dynamische open vorm van de stationskap geeft een plezierig, welkom en veilig gevoel.
10. 18 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 19
Station Holendrecht
Uitdaging Station Holendrecht in Amsterdam Zuid-Oost is de Voor op het hooggelegen open perron tussen de zes sporen is
1e zuidelijke halte van Amsterdam op het traject Amsterdam- een perronkap van 70 meter voorgesteld die tegelijkertijd luifel
Utrecht, één van de drukste spoorlijnen van het land. Tot 2010 over de onderdoorgang ter plaatse van de trap en lift is. Zo kan
was Holendrecht en daarmee het Amsterdam Medisch de treinreiziger droog naar het perron lopen. Op het zijperron
Centrum alleen via de Metro en de bus opgenomen in het biedt de perronkap door een hoogte van 3 tot 4 meter en door
OV-netwerk. In dat jaar werd door ProRail het basisstation de glazen zijgevels een prettige en goede bescherming met vrij
Holendrecht gerealiseerd. De gemeente Amsterdam heeft de uitzicht naar de omgeving. De houten plafonds, het heldere
ambitie geformuleerd om de reiziger veilig en comfortabel naar glas en de antraciet kleurige staalconstructie zorgen voor een
en van dit stadsdeel te laten reizen met het openbaar vervoer. natuurlijke en warme beleving in de infrastructurele steden-
Zij gaf daarom opdracht om voor deze halte een stationskap bouwkundige context.
met verwantschap met kappen van Station Amsterdam Bijlmer
ArenA te ontwerpen.
Facts Ontwerp: 2006
Aanpak De architecten van station Bijlmer, ARCADIS en Oplevering: 2012
Grimshaw, werden uitgenodigd een ontwerp te maken. Architect: Luc Veeger (ARCADIS), Niven Sidor (Grinshaw)
Resultaat Door de belijning van de licht gekantelde hoofddraagconstructie, de materialisatie van
het houten plafond, de glazen borstwering met zitleuningen en de glazen liften zijn Station
Holendrecht en Amsterdam Bijlmer ArenA familie van elkaar. In Amsterdam Zuid-Oost worden
de treinreizigers nu op de beide stations in een verwante sfeer en op comfortabele wijze ontvangen.
Station Holendrecht is nu een volwaardige openbaarvervoersknoop op de kruising van trein- en
metrolijnen met de stedelijke infrastructuur voor bus, auto, fiets en de voetganger.
11. 20 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 21
Station Alphen aan den Rijn
Uitdaging De stationsomgeving in Alpen aan den Rijn is het wachtruimtes op de perrons te realiseren. Tevens wilde de
visitekaartje van de stad, maar vroeg om een betere eenheid en gemeente een nieuwe doorgang onder het spoor om een
een helder overzicht. De gelijkvloerse overweg over het spoor was veiligere verkeerssituatie te creëren. De ontwikkelingen
een gevaarlijk knelpunt voor fietsers en voetgangers. Bovendien rondom het station vroegen om een hoogwaardige uitstraling
vormt de spoorlijn een barrière tussen Oost- en West-Alphen. van de pleinen en de tunnel. Om de reiziger uit te nodigen de
In het kader van het nieuwe stedenbouwkundig plan om het tunnel te gebruiken, ging de architect in haar ontwerp uit van
stationsgebied te verbeteren is ARCADIS gevraagd een integraal goede oriëntatiepunten, duidelijk zichtlijnen en transparantie.
ontwerp te maken voor het station en de voorpleinen.
Facts Ontwerp: 2007
Aanpak De gemeente Alphen aan den Rijn en ProRail kozen er Oplevering: 2010
voor het oude stationsgebouw (1879) te vervangen en de Architect: Beate Vlaanderen (ARCADIS).
Resultaat Bij het nieuwe station staat veiligheid centraal. Alle reizigerstromen concentreren zich
zoveel mogelijk via één centrale in- en uitgang. De verlaagde pleinen aan weerzijden van de
tunnel geven de passant ruim zicht in de tunnel. De vides in de perrons bij de trappen scheppen
ruime lichtinval in de tunnel. Hierdoor is zichtcontact mogelijk tussen de passanten in de tunnel
en de reizigers op de perrons. ‘Zien en gezien worden’ vormt de basis voor de sociale veiligheid
en oriëntatie van de gebruiker.
12. 22 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 23
Vooraanzicht Station Alphen aan den Rijn
13. 24 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 25
Halte Krommenie-Assendelft
Uitdaging Halte Krommenie-Assendelft is een belangrijke Eenvoudig en in korte tijd te bouwen. De keuze voor de
voorziening in de nieuwe wijk Saendelft. De ingenieurs van kleur wit versterkt de ruimtelijke werking van de kap.
ARCADIS hebben deze bijzondere halte voorzien van een De traverse is uitgevoerd in geperforeerde staalplaten.
stalen kap en een stalen traverse. De uitdaging zat in het De gesloten en open delen wisselen elkaar af en geven de
bouwen in en boven het spoor met behoud van functionaliteit. eenvoudige basis een beweeglijk karakter. Waar de bezoeker
Een goed toegankelijke en veilige halte is hierdoor gecreëerd. ook staat, de overlappen in de geperforeerde staalplaten tonen
Een duidelijke toegangspoort voor de bewoners en bezoekers een voortdurend veranderend silhouet.
van Saendelft.
Aanpak De samenwerking tussen architect en staalconstruc- Facts Ontwerp: 2004
teurs heeft geleid tot een verrassend en licht ontwerp van kap Oplevering: 2008
en traverse in staal. De kap bestaat geheel uit platte vlakken. Architect: Jeroen Eulderink (ARCADIS)
Resultaat Het ontwerp heeft veel aandacht voor toegankelijkheid. Dat is te zien aan het royale
ontwerp van de trappen en hellingbanen naar de voorpleinen. De hoge kap aan de pleinzijde
maakt een uitnodigend gebaar terwijl de lage kap aan de spoorkant de reiziger beschut.
De constructie verdeelt het perron in verschillende zones. Het resultaat is een integraal
vormgegeven halte met minimale obstakels op het perron. Daarmee ontstaat een overzichtelijke
en sociaal veilige situatie.
De traverse verbindt het Park and Ride-terrein met beide perrons en staat als een poort boven
de sporen. De kortst mogelijke oversteek over het spoor bepaalt de S-vorm van de traverse.
De uitkragende bordessen roepen het beeld op van een geheel dat zichzelf in evenwicht houdt.
15. 28 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 29
Station Driebergen-Zeist
Uitdaging De gelijkvloerse overweg bij het huidige Station
Driebergen-Zeist vormt een obstakel voor het verkeer tussen
de A12 en het centrum van Zeist. In opdracht van ProRail heeft
Resultaat Duurzaamheid is leidend in het
ARCADIS een nieuw ontwerp voor de herinrichting van het stationslandgoed Driebergen-Zeist. Dit komt tot
station en de omgeving verzorgd. Een hoogwaardig openbaar uiting in de materiaalkeuze maar ook in de
vervoersknooppunt is een van de belangrijke uitgangspunten
voor dit nieuw te ontwikkelen stationslandgoed Driebergen-
relatie met de omliggende landgoederen
Zeist. Bovendien moet het nieuwe stationslandgoed aansluiten Reehorst, Beerschoten Willinkshof en Bornia.
bij de vier omringende monumentale landgoederen. Omdat de weg onder het spoor door leidt en het
landgoed de Reehorst passeert, krijgt het land-
Aanpak Met het ontwerp wil ARCADIS een hoogwaardig en
sociaal veilig openbaar vervoerknooppunt realiseren. Het centrale goed een prominente entree op de hoek van de
knooppunt komt in de hal onder de sporen, waar alle reizigers- Hoofdstraat en de Stationsstraat. Voetgangers en
stromen samenkomen en waar de bestemming van de reiziger in
fietsers kunnen de Hoofdstraat oversteken via
één oogopslag duidelijk is. De hal krijgt een open verbinding met
het busstation aan de noordzijde, de kiss & ride, taxistandplaatsen een voetgangers-/fietsbrug die het station boven-
en parkeerplaatsen voor minder validen aan de zuidzijde en de dien verbindt met het landgoed Beerschoten
fietsenstallingen aan de oostzijde. Om meer daglicht toe te laten
Willinkshof. De grenzen van de rijksmonumentale
in de stationshal komen er grote vides in de perrons en de
Hoofdstraat. Zo wordt het station behalve een compact open- landgoederen Reehorst, Beerschoten Willinkshof
baarvervoersknooppunt ook een aangename en sociaal veilige en Bornia worden minimaal aangetast door de
ruimte. Het busstation krijgt een nieuwe plaats. De huidige
zo klein mogelijke coupure van de Hoofdstraat.
haltes langs de hoofdweg verhuizen naar de plek waar nu het
stationsplein ligt. Daar kunnen meer bussen stoppen en is de De huidige halte Driebergen-Zeist is dan met
overstap veiliger. recht een nieuw stationslandgoed te noemen.
Facts Ontwerp: in ontwikkeling
Oplevering: 2017
Architect: Luc Veeger (ARCADIS)
17. 32 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 33
Vervoersknooppunt Bleizo
Uitdaging ARCADIS heeft in samenwerking met Meyer en voetgangers- en fietsbrug over de A12 en het spoor. Deze brug
Van Schooten Architecten de aanbesteding gewonnen voor is tevens de traverse van het nieuwe station en vormt de toe-
het vervoersknooppunt Bleizo, het traject tussen Bleiswijk en gang van een nieuwe halte van de Oosterheemlijn. Verder komen
Zoetermeer. De gemeente Zoetermeer is opdrachtgever en wil er P+R-voorziening aan de beide zijden van het station, bus-
het gehele traject van architectonisch ontwerp tot en met de haltes voor regionale-, interliner en de Zoetermeer-Rotterdam
uitvoeringsbegeleiding samen met ARCADIS en Meyer en Van (ZoRo) buslijnen en fietsparkeren. Tot slot komen er nog
Schooten Architecten (MVSA) gaan doorlopen. transferhallen voor het overstappen tussen de verschillende
vervoersmodaliteiten.
Aanpak De architectuur van het ontwerp woog zwaar in de
uitvraag en is verzorgd door de architecten van ARCADIS en
MVSA. Het project behelst het ontwerp van een nieuw vervoers- Facts Ontwerp: 2011
knooppunt ten oosten van Zoetermeer met een NS station en Oplevering: 2016
een halte voor de Oosterheemlijn boven de A12 en het spoor. Architect: Beate Vlaanderen (ARCADIS) en
Karakteristiek is de zogenaamde “laan op BleiZo”: een Jeroen van Schooten (MVSA)
Resultaat Het knooppunt kenmerkt zich verder door de groene, duurzame uitstraling en heeft
een prettig verblijf, zowel in de stationshal als in de groene ruimte langs de Oosterheemlijn
boven de snelweg. In deze “laan op BleiZo“ komen twee bijzondere landschappen van de Zuid-
vleugel van de Randstad samen: het landschap van de intensieve en innovatieve glastuinbouw en
het vrijetijdslandschap met grootschalige recreatieve functies. Bleizo is zodanig vormgegeven dat
het vanaf het begin goed functioneert. Het sluit naadloos aan op de omgeving, los van wat daar
exact aan ontwikkelingen komt. In het plan is veel aandacht voor de ecologische waarde van het
gebied en in het ontwerp zijn de duurzame elementen terug te vinden in de verschillende onder-
delen van de vervoersknoop. Er is zoveel als mogelijk gewerkt met duurzame materialen die
eenvoudig verkrijgbaar zijn.
18. 34 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 35
Station Deventer
Uitdaging Het stationscomplex ligt aan de rand van de De vorm van het gebouw dat deze perronopgang huisvest is een
binnenstad van Deventer, op een belangrijke historisch en verbeelding van de functie waarbij het bouwvolume is gemini-
stedenbouwkundige plek. Het station is met bijgebouwen in maliseerd om het talud zoveel mogelijk te sparen. De opgang met
1914 gebouwd naar ontwerp van H. Menalda van Schouwen- geïntegreerde winkelvoorziening is maximaal transparant vorm
burg in de zogenaamde rationalistische stijl. Het station heeft gegeven. Het talud loopt door onder de opgang van het nieuwe
echter voor de huidige en toekomstige aantallen reizigers een bouwdeel. Het hoge glasdak houdt het gebouw visueel los van de
te lage capaciteit. Om deze capaciteit te verhogen wordt een gesloten perronkap. Het perron is voorzien van een strak vorm-
extra zijperron gerealiseerd. ProRail heeft ARCADIS gevraagd gegeven kap, opgebouwd uit stalen jukken en voorzien van een
een nieuw ontwerp te maken voor dit perron en de aansluiting plat metalen dak. Vanaf het perronniveau wordt een breed groen
met het monumentale stationsgebouw. Een grote uitdaging talud aangelegd, waarmee de koppeling wordt gezocht met het
want het ontwerp van het nieuwe perron moet de monumen- Rijstherborgherpark. De oorspronkelijke parkachtige omgeving
tale waarden respecteren terwijl het ook voldoende ruimte van het stationsgebied wordt met het begroeide talud benadrukt.
moet bieden voor eisen van nu en de toekomst.
Facts Ontwerp: 2008
Aanpak De trapopgang naar het perron wordt opgenomen in een Oplevering: 2013
uitbouw. Hierin wordt ook winkelruimte gehuisvest. Architect: Jeroen Eulderink
Resultaat De nieuwbouw sluit aan op het bestaande monument maar is tegelijkertijd herkenbaar
als een eigentijdse toevoeging. Dit is vormgegeven door te kiezen voor een architectuur die gelezen
kan worden als een abstracte vorm van het rationalisme. Het monument wordt daarbij zo veel
mogelijk gespaard. Waar wel ingrepen aan het bestaande monument moeten worden gepleegd,
zijn deze zoveel mogelijk omkeerbaar uitgewerkt.
19. 36 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 37
Station Eindhoven
Uitdaging In Eindhoven begint het groeiende aantal reizigers een kiss & ride en voetganger een plek krijgen. Daarom wordt de
probleem te worden voor de bereikbaarheid van de perrons. De onderdoorgang verbreed en zal er meer ruimte komen voor
capaciteit van de huidige passage zal in de toekomst niet meer commerciële functies.
voldoen en moet daarom worden vergroot. Uitdaging is om de
uitbreiding van capaciteit en commercie zorgvuldig te integreren
met het bestaande rijksmonument.
Facts Ontwerp: 2008
Aanpak Uitgangspunt van de integrale visie op het nieuwe Oplevering: 2015
Station Eindhoven is een OV-knoop waar trein, fiets, bus, taxi, Architect: Luc Veeger (ARCADIS)
Resultaat De architecten van ARCADIS hebben naar een oplossing gezocht waarin de nieuwe
passage een integraal onderdeel uitmaakt van het stedelijk netwerk. Naast de toegang tot de
perrons is de passage voor voetgangers en fietsers ook een interwijkverbinding tussen noord en
zuid. De stationshal krijgt bovendien een directe commerciële samenhang met het stadscentrum
waardoor het stadshart doorloopt in het station. Het bestaande station is een rijksmonument en
wordt daarom duurzaam gerestaureerd zonder dat het bestaande gezicht van het station veranderd.
20. 38 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen | Parkmanagement 39
Station Zwolle
Uitdaging Vanwege de groeiende reizigersaantallen op station De traverse wordt naast de tunnel gebouwd. Aan de noordkant
Zwolle moet de capaciteit van de stationstunnel worden vergroot. sluit de traverse aan op de paviljoenskap. Hier geeft een grote
Daarnaast zal de tunnel gaan dienen als interwijkverbinding luifel boven de stijgpunten de ingang aan. Er wordt een haakse
tussen het noordelijke en zuidelijke stationsgebied. bocht gemaakt om de sporen over te steken waarna ieder perron
Tijdens de bouw van de nieuwe stationstunnel moeten de een dubbel stijgpunt krijgt. Aan de zuidkant bevindt zich weer
reizigers gebruik van het station kunnen blijven maken. Om de een hoofdtoegang die net na de sporen aanlandt op een tijdelijk
reizigers comfort te bieden tijdens de werkzaamheden is er een voorplein. Alle stijgpunten zijn voorzien van trap, roltrap en lift.
tijdelijke traverse voorgesteld. Deze traverse is voorzien van De hoogte van de traverse is zodanig gekozen dat alle roltrappen
roltrappen, liften en een overkapping. De realisatie kent een en liften in de stationstunnel herplaatst worden.
zeer krappe planning. Kostenbewust, bouwbaar en kwalitatief
zijn sleutelwoorden bij deze ontwerpopgave.
Aanpak De breedte van de tunnel gaat van vijf naar zeventien
meter. De tunnel wordt een transferruimte zonder commerciële
voorzieningen. Alles dient erop gericht te zijn de reiziger op Facts Ontwerp: 2010
een veilige, efficiënte en prettige manier zijn of haar weg te Oplevering: 2013
laten vinden. Architect: Jeroen Eulderink (ARCADIS)
Resultaat In de tunnel is veel aandacht voor de toepassing van dag- en kunstlicht. Het kunstlicht
kan in kleur en intensiteit veranderen en is zo aangebracht dat het altijd van boven komt. Dit levert
een natuurlijke beleving op.
Om een overzichtelijke situatie te creëren, zijn de vormen van de wanden afgerond en worden
de liften in transparant uitgevoerd. Bijzonder is de integratie van de reisinformatie in wanden en
liften. De plaatsing van de bebording gaat volgens ProRail richtlijnen. Dit zorgt ervoor dat borden
op een vaste hoogte hangen, wat een horizontale indeling op de wanden oplevert.
In de architectuur van de traverse staat de beweging van de reiziger centraal. In de vorm is de route
die gevolgd gaat worden expressief verbeeld. Haakse hoeken in de plattegrond zijn gestroomlijnd
om de reiziger soepel zijn weg te laten vinden. De traverse wordt een duidelijk herkenbaar
element in de stationsomgeving van Zwolle.
21. 40 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Parkmanagement
ARCADIS | Duurzame bedrijventerreinen| Mobiliteit | Stations 41
Station Maastricht-Noord
Uitdaging In de Maastrichtse krachtwijk Noordoost is veel omgeving opgesteld. Een onderdeel van het plan is een onder-
aandacht voor sociale en economische groei. De gemeente doorgang onder het spoor met een trap en een lift naar het
nam daarom het initiatief de ruimtelijke kwaliteit en bereik- midden perron. Het tweede perron krijgt een trap en helling-
baarheid in dit stadsdeel te verbeteren. ARCADIS is vervolgens baan. De onderdoorgang onder het spoor zorgt tevens voor een
gevraagd een ontwerp te maken voor het nieuwe Station betere ontsluiting van het bedrijventerrein Beatrixhaven en de
Maastricht-Noord, gelegen in de wijk Beatrixhaven net ten woonwijken aan de overkant het spoor.
noorden van de wijken Limmel en Nazareth. De realisatie van
dit station en onderdoorgang onder het spoor zijn voor de
buurt van groot belang. Het station komt te liggen aan de lijn
Maastricht – Kerkrade.
Facts Ontwerp: 2010
Aanpak Samen met ProRail, de gemeente en de provincie is Oplevering: 2013
een integraal inrichtingsplan voor het station en de directe Architect: Marianne van Lochem (ARCADIS)
Resultaat De aanleg van het station met de onderdoorgang is een onderdeel van het plan
De Groene Loper en maakt een verbinding voor voetgangers en fietsers tussen de landgoederen-
zone en het stadscentrum. Bij het nieuwe station is ook een P&R-voorziening gepland, waarmee
bezoekers die met de auto naar Maastricht komen een alternatief wordt geboden om het centrum
van de stad te bereiken. De komst van het station biedt reizigers en bewoners van Maastricht-Noord
een snelle verbinding dichter bij huis.
22. 42 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 43
Station Almere Poort
Uitdaging Almere Poort is een nieuw stadsdeel van Almere en inrichting van de openbare ruimte. Er is een ontwerp tot stand
ligt op de rand van polder en water en tegelijkertijd middenin gekomen dat het bestaande station verder volmaakt tot een
de Randstad, vlakbij Amsterdam en ’t Gooi. In Almere Poort volwaardig station met liften, trappen, voorzieningen voor
wordt hard gebouwd aan het nieuwe stadsdeel. Hierin is het reisinformatie en een wachtgelegenheid. Langs het perron
Olympiakwartier het toekomstige centrumgebied van Almere staan geluidsschermen die tevens als windscherm fungeren
Poort, waar wonen en werken centraal staan. Hier komt ook voor de wachtenden op de perrons. Deze geluidsschermen zijn
het hoofdwinkelcentrum. Een onderdeel van deze ontwikke- een integraal onderdeel van het stationsontwerp. De schermen
lingen is de bouw van een nieuw station in het hart van het vormen een lamellengevel langs de perrons. Hierin zijn ook de
Olympiakwartier. Naast een halte voor treinen wordt ook een wachtvoorzieningen opgenomen in de vorm van abri’s en
busstation gerealiseerd. In het kader van de ontwikkelingen in leunobjecten.
het nieuwe stadsdeel is ARCADIS gevraagd een ontwerp te
maken voor het station Almere Poort. Facts Ontwerp: 2011
Oplevering: 2012
Aanpak In samenwerking met ProRail en de Gemeente Architecten: Jaap van der Steeg (ARCADIS),
Almere is een integraal plan gemaakt voor het station en de Marianne van Lochem (ARCADIS)
Resultaat De komst van Station Almere is een belangrijke stap in de ontwikkeling van het Stadsdeel.
Reizigers kunnen op een prettige en veilige manier vertrekken, aankomen of overstappen. Almere
Poort is vanaf medio 2012 bereikbaar met de trein.
23. 44 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 45
Amsterdam IJSEI
Uitdaging Amsterdam Centraal Station staat op een eind 19e ProRail om de herinrichting te realiseren. De belangrijkste
eeuw aangelegd eiland in het IJ, het Stationseiland genoemd. werkzaamheden bestaan uit:
Het is één van de grootste overstapstations van Nederland en −− Aanwinning van een landstrook van 40 meter in het IJ.
zal in de nabije toekomst uitgroeien naar 300.000 reizigers per −− Realisatie van een autotunnel (niveau -1).
dag. Om aan deze toenemende capaciteitsvraag te kunnen −− Uitbreiden van de stationshal (niveau 0).
blijven voldoen, is uitbreiding noodzakelijk. Eén van de −− Het realiseren van het nieuwe busstation (niveau +1).
maatregelen om de overstap effectiever te maken, is het
gedeeltelijk herinrichten van het Stationseiland. Hiervoor is
gekozen om de bushaltes van de stadszijde van het stations-
gebouw naar de IJ-zijde te verplaatsen.
Facts Ontwerp: 2001
Aanpak VOF Stationseiland, waar ARCADIS onderdeel vanuit Oplevering: 2013
maakt, heeft opdracht gekregen van gemeente Amsterdam en Archictect: Benthem Crouwel Architects
Resultaat Met het nieuwe busstation is een comfortabele en veilige overstapplaats gecreëerd
met 24 dynamische halteplaatsen. Door het busstation op dezelfde hoogte als de treinen te
plaatsen wordt ook een evenwichtiger en hechter OV-knooppunt tot stand gebracht.
Het comfort voor de busreiziger wordt met name gewaarborgd door de aanleg van een,
gebogen en transparante overkapping. Deze is qua grootte vergelijkbaar met de huidige
stationskappen. Van afstand ontstaat hierdoor een evenwichtig beeld. De afmetingen van de
kap zijn zodanig dat ook fietsers en voetgangers op het maaiveld hiervan profiteren. Verplaatsen
van de pieren en pontfuiken en aanpassen van bruggen in de toeleidende wegen completeren
het project.
25. 48 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 49
Noord/Zuidlijn Amsterdam
Uitdaging De Noord/Zuidlijn is een nieuw onderdeel van het Voor zover bekend, wordt deze oplossing voor het eerst ter
Amsterdamse metronetwerk. De lijn kruist het Centraal Station. wereld onder een gebouw toegepast.
Om de overstap van alle reizigers soepel te laten verlopen koos Om de stabiliteit van het station te waarborgen krijgt de sleuf
de gemeente Amsterdam voor een metrostation onder het een dak waarop het stationsgebouw en de sporen rusten.
station. De realisatie van de passage van de Noord/Zuidlijn Voor het maken van de bouwputwanden en het dak is echter
met het monumentale Centraal Station is een grote uitdaging. een uiterst geringe werkhoogte van circa 3 meter beschikbaar.
Belangrijke randvoorwaarde is dat de aanleg geen schade aan Bijzonder is dat onder het stationsgebouw is gekozen voor een
het stationsgebouw, een rijksmonument, mag veroorzaken. ‘sandwichwand’, bestaande uit een samenwerking tussen
Ook moeten het treinverkeer en de reizigersstroom ongehinderd stalen buizen en jetgrout.
kunnen doorgaan. Dit vraagt om een inventieve oplossing.
Aanpak Vanwege de ligging aan het IJ is gekozen voor het
baggeren van een sleuf onder het station, waarin de
Noord-Zuidlijn in de vorm van een afgezonken tunnel wordt Facts Ontwerp: 2000
gerealiseerd. Oplevering: 2013
Resultaat Het resultaat is een zinksleuf waarin de zinktunnel voor de Noord/Zuidlijn afgezonken
kan worden, zonder dat er schade ontstaat aan het monumentale station. In zowel technisch als
logistiek opzicht is dit een van de meest complexe delen van de lijn.
26. 50 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 51
NSP Rotterdam
Uitdaging Station Rotterdam Centraal heeft met ruim 100.000 tunnel. Ook is een nieuw tijdelijk station met vervangende
reizigers per dag de grenzen van zijn capaciteit bereikt. Naar stationshallen en een nieuwe reizigersbrug over de sporen
verwachting groeit het reizigersaantal naar 320.000 in 2025. gebouwd. Hierna is gestart met het sloopwerk van de bestaan-
Er komt dan ook een nieuw station, een project waarin de stationshallen aan de zuid- en noordzijde. Deze werkwijze
ARCADIS een belangrijke rol speelt. ProRail is samen met de heeft gegarandeerd dat tijdens de bouw de “winkel“ open kan
Gemeente Rotterdam opdrachtgever van dit Nieuw Sleutel blijven, terwijl de aannemer ruimte heeft gekregen om te
Project Rotterdam Centraal. bouwen.
Aanpak De bouw van het nieuwe station is voorafgegaan Facts Ontwerp: 2005
door een aantal conditionerende werkzaamheden, zoals het Oplevering: 2013
ombouwen van de westelijke tunnel tot een tijdelijke reizigers- Architect: Team CS
Resultaat In Rotterdam Centraal komt de Europese treinreiziger Nederland binnen. Hierbij past een
station dat zich in alle opzichten, maar vooral in efficiëntie, capaciteit, comfort en allure, kan meten
met andere Europese stations. Het nieuwe station is dan ook groots van opzet. De nieuwe reizigers-
passage, inclusief winkels aan weerszijden, krijgt een breedte van 50 meter en een ruime inwendige
hoogte. De stationshal is ontworpen als een hoge en lichte hal waarin alle functies komen die bij
een modern station horen. Alle sporen en perrons krijgen één integrale perronoverkapping met een
oppervlak van ongeveer 150 bij 250 meter. De reiziger krijgt bij aankomst het gevoel een gebouw
met internationale allure binnen te rijden.
27. 52 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 53
NSP Arnhem
Uitdaging Het oude station Arnhem Centraal kende een te een vernieuwde perrontunnel. De ontwerpen van de stationshal
beperkte capaciteit: de perrontunnel onder de sporen was te en de perrontunnel waren echter min of meer los van elkaar
smal en de stationshal te klein. Ook was er een tekort aan ontwikkeld en sloten niet goed op elkaar aan. ARCADIS ontving
fietsenstallingen. Deze krapte en de verwachte reizigersgroei, opdracht voor het afstemmen en integreren van de ontwerpen
mede door de komst van de Hoge Snelheidstrein naar inclusief een integrale kostenraming en projectplanning.
Duitsland, maakt het noodzakelijk dat het station van Arnhem Belangrijke doelstelling was om de geraamde investeringskosten
moet worden aangepast. ProRail verleende ARCADIS opdracht in evenwicht te brengen met de beschikbare middelen.
om als hoofdadviseur zorg te dragen voor de voorbereiding en
uitvoering van dit project.
Facts Ontwerp: 2005
Aanpak Op het moment dat ARCADIS door ProRail werd Oplevering: 2012
ingeschakeld (augustus 2004), was een ontwerp beschikbaar van Architect: UN Studio
Resultaat Door intensieve samenwerking met ProRail, de gemeente Arnhem, Architectenbureau
UN Studio en ARCADIS is het gelukt om een aantal belangrijke besparingen te realiseren. Zodanig
dat het binnen het taakstellend budget uitvoerbaar was. Dit zonder dat het programma van eisen
of de architectonische vormgeving zijn gewijzigd.
28. 54 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 55
Busstation Breukelen
Uitdaging Door de realisatie van Randstadspoor stopt het trein-
verkeer bij Station Breukelen vier keer per uur. Deze verbeterde
treindienst was aanleiding om de functie van Station Breukelen
als openbaar vervoersknooppunt te versterken.
De Provincie Utrecht wenste daarom bij het station een overstap-
gebied te creëren voor de bus, auto, taxi en fiets en verleende aan
ARCADIS opdracht voor het ontwerp van een nieuw busstation.
Uitgangspunten voor het ontwerp waren:
– een logische routing en functionaliteit;
– herkenning en identiteit.
Aanpak Deze uitgangspunten hebben geleid tot een karakteris-
tiek gebouw met een dominerende en kenmerkende kap. Deze
grote luifel markeert de looproute tussen de bus en de trein en
biedt de reiziger herkenning en bescherming. Het nieuwe
busstation is zo dicht mogelijk tegen het bestaande station
aangebouwd. De looproute is daardoor voor de reiziger in één
keer overzichtelijk en duidelijk. Ook is in het nieuwe busstation
een wachtruimte en een dienstruimte voor buschauffeurs
gerealiseerd. Verder is er zoveel mogelijk samenhang gezocht met
de reisinformatie en de parkeer- en stallingsmogelijkheden voor
auto’s, motoren, scooters en (brom)fietsen.
Facts Ontwerp: 2008
Oplevering: 2009
Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS)
Resultaat In het gehele plan is sociale veiligheid
een belangrijk speerpunt. De kap is daarom
ontworpen van glas en staal voor maximale
daglichttoetreding. ’s Avonds en ’s nachts is
de kap verlicht en biedt het door de heldere
uitstraling de reiziger comfort en veiligheid.
29. 56 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 57
Halte Schagen
Uitdaging Vanwege de eisen met betrekking tot de bereikbaar-
heid en functionaliteit moesten bij de Halte Schagen liften
worden gerealiseerd. Bovendien wilde de gemeente Schagen de
halte een duidelijker gezicht geven in de stad, omdat het gebied
rond de halte ook functioneert als interwijkverbinding. Er was
behoefte aan een grotere herkenbaarheid. ARCADIS maakte het
integrale ontwerp en begeleidde de volledige bouw.
Aanpak Op de perrons zijn liften geplaatst en de halte is voor-
zien van een glazen kap. Daardoor ontstaat veel daglicht bij de
entrees van de tunnel. De trappen vanuit de onderdoorgang naar
het perron zijn verbreed en de kap is accentverlichting aange-
bracht om de sociale veiligheid te vergroten. De entreekappen en
de liften werden beeldbepalend: hoog, transparant en een lichte
constructie met scherpe belijningen.
Facts Ontwerp: 2007
Oplevering: 2009
Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS)
Resultaat Het ontwerp kenmerkt zich door
optimale functionaliteit, overzicht en uitzicht
voor de treinreiziger en de passant in de onder-
doorgang. Er is maximale openheid en transpa-
rantie, zowel overdag als ’s avonds. Het toevoe-
gen van de perronkappen en liften geeft de halte
allure en identiteit. Door geringe ingrepen in
bijvoorbeeld de kleurstelling past dit gebouw
veel beter in de omgeving. De halte krijgt hier-
mee een hoogwaardige en kenmerkende uitstra-
ling als vooraanstaande plek in de stad.
30. 58 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 59
Halte Leidschendam-Voorburg
Uitdaging Het tunnelproject van plan Sijtwende in omgekeerd). Twee hardhouten spanten, die tegelijkertijd de
Leidschendam–Voorburg bevat in het Vliettunneldeel een aparte belijning van de vorm bepalen, vormen de constructie van de
trambuis voor tramlijn 19. Eén van de grootste uitdagingen was glaskappen. Het dak en de wanden zijn uitgevoerd in hard-
een sociaal veilige halte te realiseren met hoogwaardige glazen panelen met een groene tint, gevat in een eenvoudig
voorzieningen. roedesysteem. Automatische, transparante rolhekken sluiten
de in- en uitgangen. In het midden van de perrons zijn de
Aanpak In de trambuis ligt een ondergrondse halte. Het halte- twee liften gesitueerd die op het maaiveld eveneens op een
ontwerp bestaat voor een belangrijk deel uit twee ondergrondse plein uitkomen. Ook de liftschachten en de lift zijn zoveel
perrons van circa 75 meter. Boven de vier trappen naar het mogelijk in glas uitgevoerd.
maaiveld, die twee aan twee tegenover elkaar liggen, sieren
glazen entrees de ingangen van de ondergrondse halte. Het Facts Ontwerp: 2006
ontwerp van deze entreegebouwtjes benadrukt de beweging Oplevering: 2008
van de opgaande lijn van ondergronds naar bovengronds (en Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS).
Resultaat ‘Zien en gezien worden’ was de leidraad voor de architect om een veilige omgeving
te creëren. Door de glazen entrees ontstaat er rondom de trappen een zo groot mogelijke
daglichttoetreding en een ruime mate van doorzicht. Hierdoor zijn ook vanaf de ondergrondse
perrons de entrees te zien. Halte Leidschendam-Voorburg is daarmee een aantrekkelijke en
sociaal veilige halte.
31. 60 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 61
Station Abcoude
Uitdaging In de bestaande spoorlijn Amsterdam-Utrecht is het Aanpak Doordat de gemeente een aquaduct wilde onder het
traject ter hoogte van Abcoude geheel vernieuwd. De sporen riviertje het Gein, moest het station worden verplaatst. Het
zijn verplaatst en verdubbeld van twee naar vier. Tevens is nieuwe station kreeg een ruime onderdoorgang als toegang
Abcoude uitgebreid met een nieuwbouwwijk. De uitbreidings- naar het station en werd voorzien van een bijzondere kap.
plannen vroegen om vervanging van het bestaande station Deze is opgetrokken uit staal en glas. Verder is een nieuw
door een geheel nieuw station in de wijk Fluitekruid. middenperron gebouwd tussen de spoortracés. Vanaf het
Het behoud van een landschappelijk fraai gebied speelde in dit voorplein aan de westzijde gaat de reiziger onder de sporen
project een essentiële rol. Het nieuwe Station Abcoude moest door om dit perron te bereiken.
passen bij het landschap maar ook bij de bestaande bebouwing.
Belangrijke voorwaarde was een sociaal veilig en overzichtelijk
gebied te ontwikkelen. Het nieuwe station moest de reizigers Facts Ontwerp: 2005
overzicht en uitzicht bieden. Ook diende vanaf het plein Oplevering: 2008
maximaal zicht te zijn in de onderdoorgang. Architect: Jaap van der Steeg (ARCADIS)
Resultaat Station Abcoude is een overzichtelijk en veilig station. Drie onderdelen met elk een
specifieke functie kenmerken dit station. Het meest noordelijke deel is een ‘fietsplein’, waar
reizigers dicht bij de ingang van het station hun fietsen kunnen stallen. Het meest zuidelijke
deel is voornamelijk een ‘parkeerplein’ dat vanaf de toegangsweg naar het station gemakkelijk
bereikbaar is. Het centrale plein, met de kenmerkende trappartij als onderdeel van de stations-
ingang vormt de schakel tussen het ‘fietsplein’, het ‘parkeerplein’ en het station.
32. 62 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 63
Restauratie Station Delft
Uitdaging De bouw van het stationsgebouw en rijksmonument in bouwtechnische en bouwfysische zin een bron van gevaar
in Delft wordt in 1885 voltooid naar een ontwerp in voor het rijksmonument.
Neorenaissance stijl van C.B. Posthumus Meyjes (1859-1922),
architect in dienst van de Hollandse IJzeren Spoorweg Aanpak ARCADIS heeft het ontwerp, de volledige engineering
Maatschappij (H.S.M.). De architectonische uitstraling en de directievoering verzorgd. De uitvoering betrof voorna-
kenmerkt zich door de Hollandse Renaissance stijl. Deze komt melijk het conserverende herstel van het gevelmetselwerk en
duidelijk naar voren in het asymmetrische gevelbeeld, de de natuurstenen onderdelen, plaatselijk herstel van timmer-
monumentale entree met een torentje als ook in de afwissel- werk en houtrotschade en het vervangen van de zinken roeven
lende partijen baksteen met zandstenen speklijsten. daken. Terughoudend en duurzaam herstellen met behoud van
zoveel mogelijk authentiek materiaal was de insteek van de
In opdracht van NS Poort heeft ARCADIS onderzoek verricht exterieurrestauratie. Verder was het streven om het oorspron-
naar de bouwtechnische conditie van het gebouw. Daaruit kelijke frisse, zandstenen Neorenaissanceconcept zo goed
bleek veel achterstallig onderhoud en schade aan het rijks- mogelijk in de oude glorie terug te brengen.
monument door in het verleden uitgevoerde onderhoudsbeurten.
Het gevelbeeld van het stationsgebouw was somber, grauw en Facts Ontwerp: 2004
miste de oorspronkelijke architectonische uitstraling. De later Oplevering: 2009
uitgevoerde platvolle, brede en massief ogende cementvoeg is Restauratiespecialist: Herman Maas, Jitse de Hoogh (ARCADIS)
Resultaat Na een intensieve restauratie van het exterieur is het stationsgebouw in april 2009
opnieuw opgeleverd. Het resultaat mag er zijn. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de
monumentenzorg van de Gemeente Delft spraken hun waardering uit over de kwaliteit van het
geleverde restauratiewerk. Het stationsgebouw is gereed voor een bijzondere en duurzame
herbestemming zodat dit spoorerfgoed voor de toekomst behouden kan blijven.
33. 64 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 65
Restauratie Koninklijke wachtkamer
Den Haag HS
Uitdaging Het interieur van de Haagse Koninklijke Wachtkamer vooral droge binnenklimaat. Met het oog op het toekomstige
is één van de best bewaarde voorbeelden van de 19e-eeuwse behoud van het monumentale interieur is er een klimaatinstal-
Neorenaissance architectuur in Nederland. In het ontwerp van latie gekomen en heeft ARCADIS de vereiste bijbehorende
dit Haagse Koninklijke Paviljoen combineert ontwerper bouwfysische voorzieningen uitgevoerd.
D.A.N. Margadant de lange traditie van de iconografie rondom Het proces van restaureren en reconstrueren voltrok zich op
de vorstenhuizen met de 19e-eeuwse spoorwegiconografie. Het basis van de uitkomsten van natuurwetenschappelijke analyse
decoratieve ensemble van deze ‘vorstenspiegel’ is eveneens van de historische interieurafwerking.
zeldzaam in Nederland. Uit de resultaten van het kleurhistorisch onderzoek en van het
De slechte bouwkundige conditie en de monumentschade door materiaal- en schildertechnisch onderzoek bleek dat de
de overschilderingen waren voor NS Poort en ProRail aanleiding oorspronkelijke kleuruitmonstering opvallend levendiger, meer
om de Koninklijke Wachtkamer te restaureren. gedifferentieerd en frisser was dan de versomberde kleurstelling
van de overschilderingen. Moderne alkydverf en imitatiebrons-
Aanpak Met grote zorgvuldigheid zette ARCADIS vanaf 1999 verf konden de effecten van de oorspronkelijke olieverf en het
dit restauratietraject voor de interieurs in. Dit begon met een bladgoud niet benaderen, laat staan evenaren. Het interieur is
voorbereidend onderzoek van het gehele Paviljoen. Als leidend mede daarom teruggebracht in de oorspronkelijk staat met een
principe voor de restauratie gold het behoud van historische streven het oude ambachtswerk en vakmanschap opnieuw na
materiële echtheid en het behoud van het artistieke niveau van te leven.
dit decoratieve Neorenaissance ontwerp.
Facts Ontwerp: 1999
De bron van de opgetreden schade was het instabiele maar Oplevering: 2010
Resultaat De invloed van de reconstructie en restauratie van de historische veelkleurigheid op
de architectonische beleving van het Koninklijke Paviljoen is metamorfosisch. Het monumentale
interieur heeft zijn oorspronkelijke eenheid, uniciteit en feestelijkheid terug. Zo blijft deze
Koninklijke spoorerfenis levend en boeiend voor nu en voor de toekomst.
35. 68 ARCADIS | Mobiliteit | Stations ARCADIS | Mobiliteit | Stations 69
Wat kunt u van ARCADIS verwachten?
Creatieve oplossingen die praktisch en uitvoerbaar zijn.
Denken en doen. Door onze heldere visie op ontwikkelingen
in de samenleving werken we samen met onze klanten aan
de realiteit van vandaag om voorbereid te zijn op de toekomst.
ARCADIS kijkt vooruit.
Integraal ontwerp De dienstverlening van ARCADIS omvat zowel advies als diensten
in alle fasen en voor alle contractvormen. Of het nu gaat om een verkennende studie,
een variantenstudie of het maken van een ontwerp op traditionele wijze (voorlopig
ontwerp, definitief ontwerp, bestek) of als Design & Constructcontract (systems
engineering / functioneel specificeren), u kunt ARCADIS inschakelen.
Projectmanagement De uitvoering van multidisciplinaire infrastructurele projecten
vergt bijzondere aandacht en deskundigheid. Naast de veelzijdigheid van de betrokken
(interne) disciplines is een goede overlegstructuur met diverse (externe) partijen
gewenst. Bovendien spelen in een stationsgebied legio omgevingsfactoren een rol.
Ook kunnen zich in nog te ontwikkelen gebieden veel raakvlakken met andere (bouw-)
projecten voordoen. Met al deze zaken dient rekening te worden gehouden. Een goede
afstemming met de betrokken partijen is essentieel voor een effectief en controleerbaar
projectverloop. Een goed contact met alle stakeholders binnen het project is van cruciaal
belang om op een zo economisch mogelijke manier tot afspraken te komen. Door de
jarenlange ervaring op het gebied van projectmanagement kan ARCADIS meer dan
alleen uw ontwerpvragen uit handen nemen.
Veilig Veiligheid staat van oorsprong hoog in het vaandel bij ARCADIS. Wij benaderen
op een systematische manier de veiligheidsrisico’s. Onze medewerkers zijn gecertifi-
ceerd en beschikken over de benodigde kennis en opleiding, zoals VOL VCA en
veiligheid langs het spoor. Wij zorgen er voor dat veiligheid, gezondheid en milieu tot
in alle onderdelen van de organisatie zijn gewaarborgd.
Ook tijdens de bouw kan ARCADIS de bouwprocesleiding, directievoering, inspectie
en toezicht (UAV) of toetsing en audits op basis van risicoanalyse (UAV-gc) verzorgen.
Wij zien er tijdens de uitvoering op toe dat de bouwer zijn verplichtingen nakomt en
dat het project en de realisatie hiervan voldoet aan de in het contract gestelde eisen
en aan wet- en regelgeving.
36. 70 ARCADIS | Mobiliteit | Stations
Duurzaamheid
De naam ARCADIS is afgeleid van ‘Arcadia’, volgens de zijn niet rigide en kunnen door voortschrijdend inzicht tijdens
Griekse mythologie de prettigste plaats op aarde om te leven. het ontwerpproces aangepast worden.
De naam ARCADIS is gecombineerd met ons symbool: de
salamander. De salamander, die zowel op het land als in het Duurzaam in de praktijk
water leeft, symboliseert een schoon milieu; salamanders Stationslandgoed Driebergen-Zeist is een goed voorbeeld waar
komen alleen daar voor waar het ecosysteem duurzaam in duurzaamheid leidend is in het ontwerp. Dit komt tot uiting in
balans is. De Salamander vertegenwoordigt ons doel om de materiaalkeuze maar ook in de relatie met de omliggende
systematisch met onze klanten samen te werken aan een beter landgoederen. De stationskappen zijn bijvoorbeeld geïnspireerd
milieu voor mensen om in te leven en te werken. op de historische stationskap. Het moderne dak is opgebouwd
uit zonnepanelen, die het station voorzien van groene stroom.
Samen met onze opdrachtgevers bepalen wij voor ieder Daarnaast zijn we als ARCADIS ook betrokken bij een aantal
stationsproject de ambitie en reikwijdte van de toepassing van restauratie- en/of renovatieopdrachten in de stationsomgeving.
duurzame technieken en maatregelen. Dit doen wij aan de Voorbeelden hiervan zijn stationsgebouw Delft, station Den Haag
hand van aspecten als energiezuinig en CO2-neutraal bouwen, Hollands Spoor en station Eindhoven. Hierdoor realiseren we
duurzame materiaaltoepassingen, gezondheid en welzijn, een langere gebruiks- en levensduur voor deze gebouwen wat
mobiliteit, life cycle costs (LCC) en ambitieniveaus. Ambities bijdraagt aan de duurzame leefomgeving.