1. Udostępnianie online pełnych
tekstów naukowych i
materiałów edukacyjnych
oraz kwestie prawne
związane z udostępnianiem
Piotr Czapla, Karolina Misztal

2. Federacja Bibliotek Cyfrowych
Zbiory kilkuset polskich instytucji nauki i
kultury takich jak biblioteki archiwa i
repozytoria dostępne on-line. Zasób
biblioteki obecnie stanowi 1 212 050 zbiorów
pochodzących z ponad 100 instytucji
cyfrowych.
http://fbc.pionier.net.pl/owoc

7. Biblioteka Cyfrowa UMCS
Biblioteka powstał w oparciu o zasoby systemu biblioteczno-
informacyjnego UMCS i zbiory prywatne pracowników naukowych
UMCS
Obejmuje kopie:
• zbiorów stanowiących dziedzictwo kultury europejskiej i
regionalnej,
• podręczników akademickich,
• monografii i artykułów naukowych,
• rozpraw doktorskich i habilitacyjnych powstałych w Uniwersytecie
Marii Curie-Skłodowskiej,
• podręczników i materiałów ocenianych jako niezbędne do
realizacji zadao dydaktycznych,
• cyfrowe wersje różnego typu publikacji dotyczących Lubelszczyzny
http://dlibra.umcs.lublin.pl

9. Repozytorium Cyfrowe Instytutów
Naukowych
Główne założenie:
utworzenie Repozytorium Cyfrowego złożonego ze
zdigitalizowanych materiałów archiwalnych, publikacji
naukowych, dokumentacji badao oraz piśmienniczego dziedzictwa
kulturowego ze zbiorów 16 polskich instytutów naukowych
tworzących Konsorcjum Repozytorium Cyfrowego Instytutów
Naukowych.
Podstawowe zadania:
• konsolidacja i modernizacja infrastruktury naukowo-badawczej i
informatycznej,
• zabezpieczenie bieżącego dorobku naukowego Instytutów,
• ułatwienie wszystkim zainteresowanym dostępu do publikacji,
http://rcin.org.pl/dlibra

11. Cyfrowe Archiwum Komisji Krajowej
NSZZ „Solidarnośd”
Zasób Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarnośd” w Gdaosku należy do jednego z największych i
najbardziej różnorodnych typologicznie w kraju. Jego celem jest popularyzacja zbiorów za
pośrednictwem Archiwum Cyfrowego.
Do zbiorów należą:
• dokumentacja NSZZ Solidarnośd
• prasa podziemna(bibuły)
• dokumenty Międzyzakładowe
• protokoły z posiedzeo,
• notatki prezydium,
• dokumenty akcesyjne komitetów strajkowych z okresu 16/17 – 31 sierpnia 1980,
• oficjalne listy poparcia,
• korespondencja prywatna do MKS,
• biuletyny,
• wiersze
• druki akcydensowe
http://www.solidarnosc.org.pl

13. e-Publikacje Nauki Polskiej
e-Publikacje Nauki Polskiej to zbiór publikacji naukowych z różnych dziedzin ,
wydawanych przez polskie uczelnie, instytuty naukowe, towarzystwa i
stowarzyszenia naukowe oraz muzea. Przeznaczeniem bazy jest zebranie w
jednym miejscu trudno dostępnej literatury z ośrodków naukowych z całej Polski
i udostępnienie jej poprzez jedynie kilka kliknięd, e-booki są darmowe, jak i
udostępnione za niewielką opłatą.
Dzielą się na:
• nauki ekonomiczne,
• nauki społeczne,
• nauki humanistyczne,
• nauki matematyczno przyrodnicze,
• prawo i administracja,
• nauki medyczne i o zdrowiu,
• nauki inżynieryjne i techniczne,
• nauki rolnicze,
• nauki teologiczne,
• czasopisma naukowe,
http://www.epnp.pl/

15. Google Books
W przypadku książek niechronionych prawami
autorskimi, a także książek, które wydawca lub
autor udostępnia do przeglądania w całości
Google books umożliwiają dostęp do pełnego
widoku on Line. W pełnym widoku można
wyświetlid całą książkę, a jeśli książka jest
zaliczana do powszechnego dziedzictwa, można ją
pobrad, zapisad oraz wydrukowad.
http://books.google.pl/

17. Portal europejski "DART’’
Portal gromadzący i udostępniający prace
naukowe z całej europy w tym też z Polski.
DART -Europe Portal powstał jako
porozumienie europejskich bibliotek
naukowych i konsorcjów bibliotek . Obecnie
udostępnia na zasadach "open access"
288314 prac naukowych (doktorskich) z 405
wyższych uczelni w 20 krajach europejskich.
http://www.dart-europe.eu

19. Europeana
Europeana jest to największa w Europie biblioteka a także
muzeum i archiwum w wersji cyfrowej ogólnie dostępnej.
Europeana to wspólny punkt dostępu do zbiorów i
katalogów bibliotek, archiwów i muzeów w całej Europie,
który umożliwia użytkownikom znalezienie we własnym
języku cyfrowych dzieł kultury udostępnionych przez
uznane organizacje kulturalne w całej Unii Europejskiej.
Kolekcja liczy ponad 15 mln książek, czasopism, fragmentów
filmów, map, fotografii i dokumentów w postaci cyfrowej
pochodzących z bibliotek, archiwów, muzeów i archiwów
audiowizualnych Europy.
http://www.europeana.eu

21. Prawo autorskie
Autorzy i właściciele praw autorskich dają wszystkim
użytkownikom
darmowe, nieodwołalne, szerokie i trwałe prawo
dostępu do dzieła i licencję na
kopiowanie, wykorzystanie, rozpowszechnianie,
przetwarzanie i publiczne odtwarzanie oraz na
tworzenie i rozpowszechnianie dzieł zależnych na
wszelkich nośnikach cyfrowych,
dla wszelkiego rodzaju odpowiedzialnego użycia, z
zachowaniem atrybucji autorskich (w znaczeniu
podania nazwiska autora)

22. Autorowi przysługuje niezbywalne prawo do autorstwa
utworu, czyli autorskie prawo osobiste.
Drugim prawem, które przysługuje autorowi jest prawo
do rozporządzania utworem i otrzymywania
wynagrodzenia za korzystanie z niego,
zwane majątkowym prawem autorskim. Jest ono
zbywalne i może zostad przeniesione zgodnie z wolą
autora na inne podmioty.
Licencja może byd wyłączna lub niewyłączna.

23. Creative Commons
Licencje CC to:
• Uznanie autorstwa,
• Uznanie autorstwa – bez utworów zależnych,
• Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez
utworów zależnych,
• Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne,
• Uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – na tych
samych warunkach,
• Uznanie autorstwa – na tych samych warunkach

24. Rozwiązania:
• Pełny Open Access (ang. Free Open Access):
– Czasopisma oferujące bezpłatny dostęp do wszystkich artykułów, licencjonujące dostęp
w formie minimalnej stosując licencje CC
– Czasopisma Free Access, udostępniające treści bezpłatnie, stosujące różne zasady
licencjonowania, ale nie oparte na CC
• Opóźniony Open Access (ang. Embargoed Open Access)
Czasopisma udostępniane w ten sposób mają zwykle odpowiednik papierowy, a dostęp
elektroniczny jest komplementarny. Dlatego też dostęp do pełnych treści oferowanych on-line
możliwy jest po upływie określonego czasu (embargo).
• Krótkoterminowy Open Access.
Czasopisma działające w tym modelu udostępniają teksty zaraz po ich opublikowaniu, jednak
na krótki czas.
• Open Access do wybranych treści.
To wydawca decyduje, które części numeru są udostępniane bezpłatnie.
• Częściowy Open Access.
Niektóre części numeru są udostępniane nieodpłatnie, są to zwykle zasadnicze części
publikacji.
• Zdublowany Open Access.
Wersja papierowa czasopisma jest sprzedawana w prenumeracie, a wersja elektroniczna jest
dostępna od razu za darmo.

25. Relacje wydawców z autorami i
czytelnikami:
• Relacja wydawca – czytelnik:
– zwykle zezwala się na nieograniczone wykorzystanie, rozpowszechnianie i
reprodukcję artykułów, pod warunkiem właściwego cytowania, czyli podania
źródła – często wykorzystując w tym celu licencję CC Uznanie autorstwa,
– najczęściej wykorzystanie tekstu musi mied związek z prowadzonymi
badaniami naukowymi bądź działalnością edukacyjną,
– zdarza się, że wydawca wprowadza ograniczenia dla komercyjnego
wykorzystania tekstu bądź uzależnia komercyjne wykorzystanie od uzyskania
zgody,
– ograniczeniu może byd poddana ilośd kopiowanego materiału.
• Relacja wydawca – autor:
– zwykle zawierane są umowy licencyjne o charakterze niewyłącznym,
– zdarza się, że autor otrzymuje prawo do umieszczenia preprintu w
repozytorium instytucjonalnym,
– jeśli czasopismo jest wydawane w formie papierowej i rozprowadzane w
płatnej prenumeracie, wydawcy preferują umowę o przeniesienie praw
autorskich.

26. Dziękujemy za uwagę