1. Điều trị bằng
tế bào gốc
Những kết quả điều trị trong
hiện tại, cho dù mới là bước đầu,
đã khẳng định từ nay có thể thay
thế các tế bào bị hư hỏng hay đã
mất bằng cách “gây giống” các tế
bào gốc, từ đó “phục hồi” bộ
phận bị bệnh mà không va chạm

2. với những ràng buộc đạo đức.
Reuters đón chào năm mới 2006
bằng một bài viết về những ca đầu
tiên điều trị thành công bệnh suy
tim bằng tế bào gốc. Một bệnh
nhân suy tim được tiêm vào tim
những tế bào gốc lấy từ máu của
chính bệnh nhân với mục đích tái
tạo cơ tim. Đã có 70 bệnh nhân
được điều trị bằng phương pháp
này kể từ tháng 5-2005 tại một
bệnh viện ở Bangkok, Thái Lan.
Với kỹ thuật này, y khoa đã bước
qua một kỷ nguyên mới sau kỷ
nguyên ghép tim khởi đầu bởi giáo
sư Christiaan Barnard (Nam Phi)

3. vào ngày 3-12-1967. Từ nay có thể
phục hồi quả tim suy yếu bằng
chính tế bào của bệnh nhân, không
phải tìm người cho tim, không lo
phản ứng đào thải hoặc những bất
trắc khi mổ bắc cầu động mạch
vành.
"Phép lạ" từ Bangkok?
Thái Lan là “điểm tiếp nhận” kỹ
thuật này, vốn do Tập đoàn
TheraVitae (Trị liệu vì sự sống)
đầu tư nghiên cứu và triển khai
trong khi chờ đợi được hoạt động
tại Mỹ. Tháng 1-2006 TheraVitae
bắt đầu tiến hành điều trị các

4. trường hợp bệnh mạch ngoại vi vốn
thường dẫn đến đoạn chi, đến giữa
năm nay sẽ điều trị bệnh Parkinson
khiến cơ run và yếu; sang năm
2007 điều trị một số chứng mù mắt.
Trong tương lai, TheraVitae sẽ điều
trị suy thận, tiểu đường, kể cả gãy
xương... Việc điều trị này dựa trên
phương châm: “Trong cơ thể ta có
tất cả những gì cần thiết để tái tạo
tất cả những gì ta cần. Không cần
đến tế bào phôi”.
Tập đoàn TheraVitae được thành
lập từ năm 2003 và chuyên sâu vào
công nghệ tế bào gốc theo hướng
sử dụng tế bào gốc từ máu bệnh
nhân. TheraVitae đặt cơ sở nghiên

5. cứu tại Kiryat Weizmann (Israel),
có trụ sở tài chính tại Hong Kong,
mượn Bệnh viện Tim Bangkok làm
trung tâm điều trị lâm sàng. Tất cả
chỉ với 30 “nhân viên cơ hữu” cho
cả ba cơ sở, song tất cả đều là
những chuyên gia hàng đầu thế
giới: GS Alexander Battler, Aaron
Ciechanover (Nobel hóa học 2004),
Tsvee Lapidot, John Marshall (một
trong những nhà tiên phong phẫu
thuật mắt bằng laser).
Chỉ sau hai năm mở cửa,
TheraVitae đã nổi lên như là trung
tâm “đầu ngành” trị liệu bệnh tim
bằng kỹ thuật tế bào gốc, đã đăng
ký sở hữu với tên gọi là kỹ thuật

6. VesCell™. Tháng 5-2005, bác sĩ
Amit Patel (của Trung tâm y khoa
tái tạo gen, Đại học Pittsburgh, Mỹ)
đã lần đầu tiên cấy tế bào gốc ngay
vào tim bệnh nhân theo phương
pháp này. Phương pháp VesCell™
như sau:
1/ Trích lấy tế bào từ máu bệnh
nhân.
2/ Do lượng tế bào gốc “hữu dụng”
của bệnh nhân rất ít nên sẽ chọn lọc
những tế bào “khả dụng”, rồi nuôi
trong một môi trường thích hợp,
biến chúng thành hàng triệu tiền tế
bào mạch máu (ACP) có khả năng
biệt hóa (thành một loại tế bào như

7. tế bào da, gan, tim, phổi... và chỉ
tạo ra đúng loại tế bào ấy mà thôi).
Quá trình nuôi tế bào này kéo dài
khoảng một tuần.
3/ Đưa vào tim bệnh nhân các tiền
tế bào. Một khi được cấy lại vào
tim, các tiền tế bào này sẽ tạo ra
những thay đổi trong các tế bào của
động mạch và các tế bào cơ tim,
phục hồi cơ tim và tế bào động
mạch. Trong vòng một tháng, bệnh
nhân sẽ cảm thấy tim “yên ổn”, ít
đau thắt ngực hơn.
4/ Phương pháp này ít “xâm lấn”
tức ít “đụng chạm dao kéo” như
phương pháp mổ bắc cầu mà mỗi

8. lần lên bàn mổ đều có một tỉ lệ bất
trắc nhất định. Cũng không “xâm
lấn” gây đau đớn như phương pháp
cấy tế bào tủy sống (nguồn:
www.theravitae.com).
Thật ra, không chỉ có mỗi bác sĩ
Patel hoặc Tập đoàn TheraVitae
mới áp dụng phương pháp điều trị
bằng tế bào gốc. Từ tháng 2-2003,
Bệnh viện Beaumont ở Royal Oak
(tiểu bang Michigan, Mỹ) đã cứu
sống một thiếu niên 16 tuổi bị đột
quị do trúng thương ở ngực bằng
cách sử dụng chính tế bào gốc tủy
xương của bệnh nhân, sau khi
không tìm được người hiến tim.
Người ta đã cho bệnh nhân một thứ

9. thuốc kích thích việc sản sinh tế
bào tủy xương, sau đó đưa các tế
bào này vào lại cơ thể bệnh nhân
qua động mạch chủ. Tim bệnh nhân
hồi sinh từng bước.
Các kết quả trên (và còn nữa) đã
bác bỏ những luận cứ trước đó cho
rằng chỉ có thể sử dụng các tế bào
phôi thai. Tất cả bắt đầu từ công
trình tách rời được tế bào gốc từ
bào thai con người và nuôi trong
phòng thí nghiệm của GS James
Thompson thuộc Đại học
Wisconsin năm 1998. Từ đó, người
ta thi nhau lấy tế bào gốc từ các
phôi thai dự trữ tại các trung tâm
thụ thai nhân tạo.

10. Lại có chủ trương khác đi xa hơn,
muốn tạo phôi thai chỉ dùng cho
nghiên cứu trị liệu thay thế. Người
ta sẽ kích động để tế bào gốc phôi
thai sinh sản một cách không giới
hạn, để tạo ra được nhiều thế hệ tế
bào giống như tế bào mẹ dùng
trong trị liệu thay thế. Vấn đề
nghiêm trọng về mặt đạo đức được
đặt ra: mỗi khi lấy tế bào gốc từ
phôi thai sẽ hủy diệt luôn phôi thai
đó.
Với phương pháp sử dụng tế bào
gốc của chính bệnh nhân, từ nay tế
bào gốc có thể được tách ra từ tủy
sống, da, máu, giác mạc mắt, não

11. bộ, ở cuống nhau thai, kể cả từ mô
mỡ, rồi chuyển đổi thành tế bào
máu, xương hoặc sụn. Tất cả đều
có khả năng phân sinh và tạo ra
nhiều tế bào khác hoàn hảo hơn,
lành mạnh hơn để phục hồi chức
năng cho các cơ quan, bộ phận suy
yếu hay hư hao vì bệnh tật (từ tim
phổi, tế bào thần kinh não tủy tới
xương, thịt, da, mắt, máu, cơ quan
sinh dục...) hoặc đơn giản là đã bị
lão hóa.
Khi phương pháp này trở nên hoàn
hảo, sẽ là một cuộc cách mạng
không chỉ trong trị liệu mà còn cả
về mặt kinh tế: điều trị bằng tế bào
gốc thay cho hóa dược hay phẫu

12. thuật. Quan trọng không kém là với
phương pháp này, sẽ không phải sát
hại bất cứ phôi thai nào, có thể
phần nào “lách” được quyết định
ngày 18-2-2005 của LHQ cấm
nhân bản người dưới mọi hình
thức, kể cả những kỹ thuật nghiên
cứu tế bào gốc.
Quyết định này đã được thông qua
với 71 phiếu thuận, 35 phiếu chống
và 43 phiếu trắng, cho thấy rõ mâu
thuẫn về vấn đề này. Mỹ cùng 70
quốc gia khác cho rằng hình thức
nghiên cứu này, cho dù nhằm mục
đích gì đi nữa, cũng là lấy đi mạng
sống con người. Anh, Bỉ,
Singapore... cho rằng quyết định

13. của LHQ không liên quan gì đến
các nghiên cứu tế bào gốc vì mục
đích trị liệu. Trung Quốc, Hàn
Quốc đồng ý cấm nhân bản vô tính
sinh sản nhưng sẽ cho phép nghiên
cứu tế bào gốc từ phôi thai.
Cuộc chạy đua bắt đầu tăng tốc
Đáng ngạc nhiên là các nghiên cứu
của bác sĩ Patel đã được tiến hành
không phải ở Mỹ mà ở... Nam Mỹ,
cho dù ông đang là giám đốc Trung
tâm Y học tái sinh của Đại học
Pittsburgh (Hoa Kỳ), do phương
pháp điều trị này chưa được FDA
(Cục Quản lý thực phẩm và dược

14. phẩm Hoa Kỳ) phê duyệt. Sau kết
quả thành công này, bác sĩ Patel lại
tiếp tục “di cư” sang Thái Lan để
làm việc với Tập đoàn TheraVitae.
Nửa triệu người Mỹ suy tim đã tìm
đường sang Bangkok, với chi phí
điều trị khoảng 31.000 USD/ca.
Thật ra ở Mỹ cũng đã có một vài
động tác thích ứng nhằm không để
cho thị trường béo bở với hàng
chục triệu người mắc bệnh tim này
vuột khỏi tay. Một vài tiểu bang đã
có những quyết định đột phá. Ngày
2-11-2004, cử tri tiểu bang
California đã bỏ phiếu thông qua đề
xuất luật 71 gọi là “Sáng kiến
nghiên cứu và điều trị bằng tế bào

15. gốc” của tiểu bang California tài
trợ 3 tỉ USD các nghiên cứu về tế
bào gốc.
Ngay lập tức đã ra đời Viện Nghiên
cứu y học tái sinh California
(CIRM) vào đầu năm 2005. Chính
quyền bang Illinois có đề xuất tài
trợ 1 tỉ USD. Tiểu bang Wisconsin
có dự án thành lập một viện nghiên
cứu tế bào gốc với kinh phí 375
triệu USD. Tiểu bang New Jersey
cũng muốn dành 150 triệu USD để
xây dựng một viện tế bào gốc và
dành 230 triệu nữa để hỗ trợ nghiên
cứu.
Châu Á cũng không đứng ngoài

16. cuộc chạy đua. Hàn Quốc nay “ngã
ngựa” vì đã đầu tư quá nhiều nơi
GS họ Hoàng. Chính phủ
Singapore dành 600 triệu đôla đầu
tư cho nghiên cứu tế bào gốc và
nhiều dự án công nghệ sinh học
khác. Một số nhà nghiên cứu
Singapore đang tập trung cho một
phương pháp mới điều trị tiểu
đường bằng tế bào gốc.
PR Leap 18-11- 2005 cho biết Mỹ
đang chảy máu chất xám vì nhiều
nhà khoa học Mỹ trong lĩnh vực
này, do không thể đợi có những
tháo gỡ luật pháp cấp liên bang, đã
sang Singapore làm việc và thậm
chí đăng ký sở hữu trí tuệ ở đây.

17. Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản
cũng đầu tư rất nhiều cho lĩnh vực
này.