1. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
PHÂN TÍCH CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH CÔNG TY
M c tiêu
Bài này nh m gi i thi u và hư ng d n s d ng các k thu t phân tích các báo cáo tài
chính công ty ñ giúp giám ñ c tài chính ñánh giá ñư c th c tr ng và tình hình tài chính
công ty nh m ho ch ñ nh ho c ñưa ra các quy t ñ nh tài chính. ð c xong bài này b n s
hi u ñư c vai trò c a phân tích các báo cáo tài chính cũng như s d ng ñư c các k
thu t phân tích tài chính như phân tích t s , phân tích xu hư ng, phân tích cơ c u và
phân tích ch s .
1. GI I THI U CHUNG
Bài 1 ñã ch ra r ng qu n tr tài chính công ty liên quan ñ n vi c ra các quy t ñ nh ñ u tư,
quy t ñ nh ngu n v n và quy t ñ nh phân chia c t c. Các quy t ñ nh này ñư c th c hi n
hi n t i nhưng s nh hư ng ñ n tương lai c a công ty. Do v y, giám ñ c tài chính c n
hi u ñư c tình hình tài chính hi n t i c a công ty trư c khi ra quy t ñ nh. Mu n v y,
giám ñ c tài chính có th th c hi n phân tích báo cáo tài chính c a công ty. Phân tích các
báo cáo tài chính công ty là quá trình s d ng các báo cáo tài chính c a công ty ñ phân
tích và ñánh giá tình hình tài chính c a công ty. M c ñích c a phân tích báo cáo tài chính
là nh m ñánh giá tình hình tài chính và ho t ñ ng c a công ty ñ có cơ s ra nh ng quy t
ñ nh h p lý. Phân tích báo cáo tài chính công ty có th do b n thân công ty ho c các t
ch c bên ngoài công ty bao g m các nhà cung c p v n như ngân hàng, công ty tài chính,
công ty cho thuê tài chính và các nhà ñ u tư như công ty ch ng khoán, các qu ñ u tư, …
th c hi n.
Tùy theo l i ích khác nhau, các bên có liên quan thư ng chú tr ng ñ n nh ng khía
c nh phân tích khác nhau. Nhà cung c p hàng hoá và d ch v thư ng chú tr ng ñ n tình
hình thanh kho n và kh năng tr các kho n n ng n h n c a công ty trong khi các nhà
ñ u tư thì chú tr ng ñ n kh năng tr n dài h n và kh năng sinh l i c a công ty. Các
nhà ñ u tư v cơ b n chú tr ng ñ n l i nhu n hi n t i và l i nhu n kỳ v ng trong tương
lai c a công ty cũng như s n ñ nh c a l i nhu n theo th i gian.
V m t n i b , công ty cũng ti n hành phân tích tài chính ñ có th ho ch ñ nh và
ki m soát hi u qu hơn tình hình tài chính công ty. ð ho ch ñ nh cho tương lai, giám
ñ c tài chính c n phân tích và ñánh giá tình hình tài chính hi n t i và nh ng cơ h i và
thách th c có liên quan ñ n tình hình hi n t i c a công ty. Cu i cùng, phân tích tài chính
giúp giám ñ c tài chính có bi n pháp h u hi u nh m duy trì và c i thi n tình hình tài
chính công ty, nh ñó, có th gia tăng s c m nh c a công ty trong vi c thương lư ng v i
ngân hàng và các nhà cung c p v n, hàng hoá và d ch v bên ngoài.
Trong ph m vi bài này khi nói ñ n phân tích các báo cáo tài chính là nói ñ n phân
tích d a trên giác ñ c a công ty, t c là phân tích ñ n m tình hình tài chính công ty ñ t
ñó ño lư ng và ñánh giá tình hình tài chính công ty nh m có nh ng quy t ñ nh phù h p
cho ho ch ñ nh tài chính trong tương lai. Ngoài ra, trong bài này ñ giúp b n có th h c
t p ñư c lý thuy t, kinh nghi m và ng d ng ñư c các k thu t phân tích báo cáo tài
chính, chúng tôi trình bày riêng bi t hai ph n: Phân tích báo cáo tài chính công ty M và
Phân tích báo cáo tài chính công ty Vi t Nam. Sau ñó chúng tôi trình bày ph n so sánh
Nguy n Minh Ki u 1

2. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
gi a hai k thu t phân tích ñ giúp b n th y ñư c cách th c ng d ng phân tích báo cáo
tài chính vào th c ti n Vi t Nam.
2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CÔNG TY M
Ph n này trình bày lý thuy t và k thu t phân tích báo cáo tài chính c a m t công ty M .
Trong bài 2, chúng ta ñã th y các báo cáo tài chính trình bày tình hình tài chính c a công
ty m t th i ñi m (b ng cân ñ i tài s n) ho c qua m t th i kỳ (báo cáo thu nh p) ho c c
hai (báo cáo l i nhu n gi l i và báo cáo lưu chuy n ti n t ). Tuy nhiên, các báo cáo tài
chính này t thân chúng ch cung c p ñư c d li u tài chính (financial data) ch chưa
cung c p nhi u thông tin tài chính (financial information). ð có ñư c thông tin tài chính,
chúng ta c n ñưa các báo cáo tài chính này vào phân tích. ð ng trên quan ñi m c a nhà
ñ u tư, phân tích báo cáo tài chính nh m d báo tương lai và tri n v ng c a công ty.
ð ng trên quan ñi m qu n lý, phân tích báo cáo tài chính nh m c hai m c tiêu: v a d
báo tương lai v a ñưa ra nh ng hành ñ ng c n thi t ñ c i thi n tình hình ho t ñ ng
công ty.
2.1 Tài li u phân tích
ð minh h a m t cách liên t c, c th và chi ti t, các b ng báo cáo tài chính c a công ty
MicroDrive1 như ñã trình bày trong bài 2 s ñư c s d ng làm tài li u phân tích trong bài
này. Các báo cáo tài chính ñư c s d ng phân tích ñây bao g m: B ng cân ñ i tài s n
(b ng 6.1) và Báo cáo thu nh p (B ng 6.2) như trình bày dư i ñây.
B ng 6.1: B ng cân ñ i tài s n c a MicroDrive (tri u $)
Năm Năm Năm Năm
Tài s n nay trư c N và v n ch s h u nay trư c
Ti n m t và ti n g i 10 15 Ph i tr nhà cung c p 60 30
ð u tư ng n h n - 65 N ng n h n NH 110 60
Kho n ph i thu 375 315 Ph i tr khác 140 130
T n kho 615 415 T ng n ng n h n ph i tr 310 220
T ng tài s n lưu ñ ng 1,000 810 N dài h n 754 580
Tài s n c ñ nh ròng 1,000 870 T ng n ph i tr 1,064 800
C phi u ưu ñãi 40 40
C phi u thư ng 130 130
L i nhu n gi l i 766 710
T ng c ng v n ch s h u 936 880
T ng n và v n ch s
T ng tài s n 2,000 1,680 h u 2,000 1,680
1
Trong bài 2 và bài này ñ u s d ng các báo cáo tài chính c a MicroDrive ñư c trình bày trong Financial
Management c a Birgham ñ minh h a và làm cơ s h c t p cũng như ng d ng vào Vi t Nam.
Nguy n Minh Ki u 2

3. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
B ng 6.2: Báo cáo thu nh p c a MicroDrive Inc. (tri u $)
Năm Năm
nay trư c
Doanh thu ròng 3,000.00 2,850.00
Chí phí ho t ñ ng chưa k kh u hao 2,616.20 2,497.00
Thu nh p trư c thu , lãi, kh u hao TSHH và kh u hao TSVH
(EBITDA) 383.80 353.00
Kh u hao tài s n h u hình (TSHH) 100.00 90.00
Kh u hao tài s n vô hình (TSVH) - -
Kh u hao tài s n 100.00 90.00
Thu nh p trư c thu và lãi (EBIT) 283.80 263.00
Tr lãi 88.00 60.00
Thu nh p trư c thu (EBT) 195.80 203.00
Tr thu 78.32 81.20
Thu nh p trư c khi chia c t c ưu ñãi 117.48 121.80
C t c ưu ñãi 4.00 4.00
Thu nh p ròng 113.48 117.80
C t c c ph n thư ng 56.74 53.01
L i nhu n gi l i 56.74 64.79
Thông tin trên c ph n
Giá c ph n 23.00 26.00
Thu nh p trên c ph n (EPS) 2.27 2.36
C t c trên c ph n 1.13 1.06
Giá tr s sách trên c ph n 17.92 16.80
Dòng ti n trên c ph n 4.27 4.16
2.2 Phân tích t s
Phân tích t s tài chính là k thu t phân tích căn b n và quan tr ng nh t c a phân tích
báo cáo tài chính. Phân tích các t s tài chính liên quan ñ n vi c xác ñ nh và s d ng các
t s tài chính ñ ño lư ng và ñánh giá tình hình và ho t ñ ng tài chính c a công ty. Có
nhi u lo i t s tài chính khác nhau. D a vào cách th c s d ng s li u ñ xác ñ nh, t s
tài chính có th chia thành ba lo i: t s tài chính xác ñ nh t b ng cân ñ i tài s n, t s
tài chính xác ñ nh t báo cáo thu nh p và t s tài chính xác ñ nh t c hai báo cáo v a
nêu. D a vào m c tiêu phân tích, các t s tài chính có th chia thành: các t s thanh
kho n, các t s n , t s kh năng hoàn tr lãi vay, các t s hi u qu ho t ñ ng, các t
s kh năng sinh l i, và các t s tăng trư ng. Sau ñây s hư ng d n cách xác ñ nh và
phân tích các t s này.
Nguy n Minh Ki u 3

4. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
2.2.1 T s thanh kho n
T s thanh kho n là t s ño lư ng kh năng thanh toán n ng n h n c a công ty. Lo i
t s này g m có: t s thanh kho n hi n th i (current ratio) và t s thanh kho n nhanh
(quick ratio). C hai lo i t s này xác ñ nh t d li u c a b ng cân ñ i tài s n, do ñó,
chúng thư ng ñư c xem là t s ñư c xác ñ nh t b ng cân ñ i tài s n, t c là ch d a vào
d li u c a b ng cân ñ i tài s n là ñ ñ xác ñ nh hai lo i t s này. ð ng trên góc ñ
ngân hàng, hai t s này r t quan tr ng vì nó giúp chúng ta ñánh giá ñư c kh năng thanh
toán n c a công ty.
T s thanh kho n hi n th i (còn g i là t s thanh kho n ng n h n) ñư c xác ñ nh d a
vào thông tin t b ng cân ñ i tài s n b ng cách l y giá tr tài s n lưu ñ ng chia cho giá tr
n ng n h n ph i tr . Công th c xác ñ nh t s này áp d ng trong trư ng h p công ty
MicroDrive như sau:
Giaù trò taøi saûn löu ñoäng 1000
Tyû soá thanh khoaûn hieän thôøi = = = 3,2 laàn
Giaù trò nôï ngaén haïn 310
Bình quaân ngaønh = 4,2 laàn
Giá tr tài s n lưu ñ ng bao g m ti n, ch ng khoán ng n h n, kho n ph i thu và t n kho.
Giá tr n ng n h n bao g m kho n ph i tr ngư i bán, n ng n h n ngân hàng, n dài
h n ñ n h n tr , ph i tr thu , và các kho n chi phí ph i tr ng n h n khác. Khi xác ñ nh
t s thanh kho n hi n th i chúng ta ñã tính c hàng t n kho trong giá tr tài s n lưu ñ ng
ñ m b o cho n ng n h n. Tuy nhiên, trên th c t hàng t n kho kém thanh kho n hơn vì
ph i m t th i gian và chi phí tiêu th m i có th chuy n thành ti n. ð tránh như c ñi m
này, t s thanh kho n nhanh nên ñư c s d ng.
T s thanh kho n nhanh ñư c xác ñ nh cũng d a vào thông tin t b ng cân ñ i tài s n
nhưng không k giá tr hàng t n kho vào trong giá tr tài s n lưu ñ ng khi tính toán. Công
th c xác ñ nh t s thanh kho n nhanh như sau:
Giaù trò taøi saûn löu ñoäng - GT haøng toàn kho
Tyû soá thanh khoaûn nhanh =
Giaù trò nôï ngaén haïn
1000 - 615
= = 1,2 laàn
310
Bình quaân ngaønh = 2,1 laàn
M c dù t s thanh kho n nhanh c a MicroDrive th p hơn bình quân ngành nhưng t s
này v n l n hơn 1, nghĩa là n u ch n ñòi ti n MicroDrive v n có ñ kh năng s d ng
tài s n thanh kho n nhanh ñ chi tr mà không c n thanh lý t n kho.
Nguy n Minh Ki u 4

5. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
2.2.2 T s qu n lý tài s n hay t s hi u qu ho t ñ ng
Nhóm t s này ño lư ng hi u qu qu n lý tài s n c a công ty, chúng ñư c thi t k ñ tr
l i câu h i: Các tài s n ñư c báo cáo trên b ng ñ i tài s n có h p lý không hay là quá cao
ho c quá th p so v i doanh thu? N u công ty ñ u tư vào tài s n quá nhi u d n ñ n dư
th a tài s n và v n ho t ñ ng s làm cho dòng ti n t do và giá c phi u gi m. Ngư c l i,
n u công ty ñ u tư quá ít vào tài s n khi n cho không ñ tài s n ho t ñ ng s làm t n h i
ñ n kh năng sinh l i và, do ñó, làm gi m dòng ti n t do và giá c phi u. Do v y, công
ty nên ñ u tư tài s n m c ñ h p lý. Th nhưng, như th nào là h p lý? Mu n bi t ñi u
này chúng ta phân tích các t s sau:
a. T s ho t ñ ng t n kho (Inventory activity)
ð ñánh giá hi u qu n lý t n kho c a công ty chúng ta có th s d ng t s ho t ñ ng t n
kho. T s này có th ño lư ng b ng ch tiêu s vòng quay hàng t n kho trong m t năm
ho c s ngày t n kho.
Doanh thu 3000
Voøng quay haøng toàn kho = = = 4,9 voøng
Giaù trò haøng toàn kho 615
Bình quaân ngaønh = 9,0 voøng
Vòng quay t n kho c a MicroDrive là 4,9 trong khi c a bình quân ngành là 9,0. ði u này
cho th y r ng công ty ñã ñ u tư quá nhi u vào t n kho. N u liên h t s này v i t s
thanh kho n hi n th i và t s thanh kho n nhanh chúng ta có th nh n th y li u có công
ty gi kho nhi u dư i d ng tài s n ñ ng không tiêu th ñư c không. Vi c gi nhi u
hàng t n kho s d n ñ n s ngày t n kho c a công ty s cao. ði u này ph n ánh qua ch
tiêu s ngày t n kho.
Soá ngaøy trong naêm 360
Soá ngaøy toàn kho = = = 73,47 ngaøy
Soá voøng quay haøng toàn kho 4,9
b. Kỳ thu ti n bình quân (Average collection period – ACP)
T s này dùng ñ ño lư ng hi u qu và ch t lư ng qu n lý kho n ph i thu. Nó cho bi t
bình quân m t kho n ph i thu m t bao nhiêu ngày. Công th c xác ñ nh kỳ thu ti n bình
quân như sau:
Giaù trò khoaûn phaûi thu 375
Kyø tieàn bình quaân = = = 45 ngaøy
Doanh thu haøng naêm/360 3000/360
Bình quaân ngaønh = 36 ngaøy
Nguy n Minh Ki u 5

6. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Kỳ thu ti n bình quân c a MicroDrive hơi cao hơn so v i bình quân ngành. ði u này cho
th y r ng th c t chính sách qu n lý kho n ph i thu c a công ty chưa ñư c th c hi n m t
cách h p lý. Trong tương lai nên quan tâm c i thi n hi u qu m t này.
c. Vòng quay tài s n c ñ nh (Fixed assets turnover ratio)
T s này ño lư ng hi u qu s d ng tài s n c ñ nh như máy móc, thi t b và nhà xư ng.
Công th c xác ñ nh t s này như sau:
Doanh thu 3000
Voøng quay taøi saûn coá ñònh = = = 3,0 laàn
Taøi saûn coá ñònh roøng 1000
Bình quaân ngaønh = 3,0 laàn
Cũng như bình quân ngành, vòng quay tài s n c ñ nh c a MicroDrive là 3 l n. ði u này
cho th y công ty hi n khá h p lý trong vi c ñ u tư vào tài s n c ñ nh. Tuy nhiên, khi
phân tích t s này c n lưu ý là m u s chúng ta s d ng giá tr tài s n ròng, nghĩa là
giá tr tài s n sau khi ñã tr kh u hao. Do ñó, phương pháp tính kh u hao có nh hư ng
quan tr ng ñ n m c ñ chính xác c a vi c tính toán t s này.
d. Vòng quay t ng tài s n (Total assets turnover ratio)
T s này ño lư ng hi u qu s d ng tài s n nói chung mà không có phân bi t ñó là tài
s n lưu ñ ng hay tài s n c ñ nh. Công th c xác ñ nh vòng quay t ng tài s n như sau:
Doanh thu 3000
Voøng quay toång taøi saûn = = = 1,5 laàn
Giaù trò toång taøi saûn 2000
Bình quaân ngaønh = 1,8 laàn
T s này c a MicroDrive hơi th p hơn so v i bình quân ngành, cho th y r ng bình quân
m t ñ ng tài s n c a công ty t o ra ñư c ít doanh thu hơn so v i bình quân ngành nói
chung. Trong tương lai công ty nên chú ý c i thi n sao cho hi u qu s d ng tài s n ñư c
t t hơn b ng cách n l c gia tăng doanh thu ho c bán b t ñi nh ng tài s n ñ ng không
c n thi t.
C n lưu ý r ng nhóm các t s qu n lý tài s n ñư c thi t k trên cơ s so sánh giá
tr tài s n, s d ng s li u th i ñi m t b ng cân ñ i tài s n, v i doanh thu, s d ng s
li u th i kỳ t báo cáo thu nh p nên s h p lý hơn n u chúng ta s d ng s bình quân giá
tr tài s n thay cho giá tr tài s n trong các công th c tính. Tuy nhiên, ñi u này có th
không tr thành v n ñ n u như bi n ñ ng tài s n gi a ñ u kỳ và cu i kỳ không l n l m.
Trong bài này chúng ta b qua vi c s d ng s li u bình quân ñ ti t ki m th i gian v i
gi ñ nh s ñ u kỳ và cu i kỳ chênh l ch nhau không ñáng k . Nhưng trên th c t , khi
phân tích báo cáo tài chính b n c n lưu ý thêm ñi u này.
Nguy n Minh Ki u 6

7. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
2.2.3 T s qu n lý n
Trong tài chính công ty, m c ñ s d ng n ñ tài tr cho ho t ñ ng c a công ty g i là
ñòn b y tài chính. ðòn b y tài chính có tính hai m t. M t m t nó giúp gia tăng l i nhu n
cho c ñông, m t khác, nó làm gia tăng r i ro. Do ñó, qu n lý n cũng quan tr ng như
qu n lý tài s n. Các t s qu n lý n bao g m:
a. T s n trên t ng tài s n
T s n trên t ng tài s n, thư ng g i là t s n , ño lư ng m c ñ s d ng n c a công
ty so v i tài s n. Công th c xác ñ nh t s này như sau:
Toång nôï 310 + 754
Tyû soá nôï = = = 53,2%
Giaù trò toång taøi saûn 2000
Bình quaân ngaønh = 40,0%
T ng n trên t s c a công th c tính bao g m n ng n h n và n dài h n ph i tr . Ch
n thư ng thích công ty có t s n th p vì như th công ty có kh năng tr n cao hơn.
Ngư c l i, c ñông thích mu n có t s n cao vì s d ng ñòn b y tài chính nói chung
gia tăng kh năng sinh l i cho c ñông. Tuy nhiên, mu n bi t t s này cao hay th p c n
ph i so sánh v i t s n c a bình quân ngành. Trong ví d ñang xét, t s n c a
MicroDrive hơi cao hơn bình quân ngành.
b. T s kh năng tr lãi (Ability to pay interest) hay t s trang tr i lãi vay
S d ng n nói chung t o ra ñư c l i nhu n cho công ty, nhưng c ñông ch có l i khi
nào l i nhu n t o ra l n hơn lãi ph i tr cho vi c s d ng n . N u không, công ty s
không có kh năng tr lãi và gánh n ng lãi gây thi t hai cho c ñông. ð ñánh giá kh
năng tr lãi c a công ty chúng ta s d ng t s kh năng tr lãi. Công th c xác ñ nh t s
này như sau:
EBIT 283,8
Tyû soá khaû naêng traû laõi = = = 3,2 laàn
Chi phí laõi vay 88
Bình quaân ngaønh = 6,0 laàn
T s này ño lư ng kh năng tr lãi c a công ty. Kh năng tr lãi c a công ty cao hay
th p nói chung ph thu c vào kh năng sinh l i và m c ñ s d ng n c a công ty. N u
kh năng sinh l i c a công ty ch có gi i h n trong khi công ty s d ng quá nhi u n thì
t s kh năng tr lãi s gi m. Trong ví d ñang xét, t s kh năng tr lãi c a
MicroDrive là 3,2 l n trong khi c a trung bình ngành là 6,0 l n. MicroDrive có t s kh
năng tr lãi th p hơn trung bình có l do công ty có t s n hơi cao hơn trung bình
ngành.
Nguy n Minh Ki u 7

8. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
c. T s kh năng tr n
T s kh năng tr lãi chưa th t s ph n ánh h t trách nhi m n c a công ty, vì ngoài lãi
ra công ty còn ph i tr n g c và các kho n khác ch ng h n như ti n thuê tài s n. Do ñó,
chúng ta không ch có quan tâm ñ n kh năng tr lãi mà còn quan tâm ñ n kh năng
thanh toán n nói chung. ð ño lư ng kh năng tr n chúng ta s d ng t s sau:
EBITDA + Thanh toaùn tieàn thueâ
Tyû soá khaû naêng traû nôï =
Chi phí laõi vay + Nôï goác + Thanh toaùn tieàn thueâ
283,8 + 100 + 28 411,8
= = 3,0 laàn
88 + 20 + 28 136
Bình quaân ngaønh = 4,3 laàn
Khi tính t s này c n lưu ý khôi ph c l i ti n thuê, do ti n thuê ñã ñư c kh u tr như là
chi phí ho t ñ ng ra kh i EBITDA. Trong ví d ñang xét, gi s trong chi phí ho t ñ ng
c a công ty có 28 tri u $ là ti n thuê.
2.2.4 T s kh năng sinh l i
Trong các ph n trư c, chúng ta ñã bi t cách phân tích các t s ño lư ng kh năng thanh
kho n, t s qu n lý tài s n và t s qu n lý n . K t qu c a các chính sách và quy t ñ nh
liên quan ñ n thanh kho n, qu n lý tài s n và qu n lý n cu i cùng s có tác ñ ng và
ñư c ph n ánh kh năng sinh l i c a công ty. ð ño lư ng kh năng sinh l i chúng ta
có th s d ng các t s sau:
a. T s l i nhu n trên doanh thu (profit margin on sales)
T s này ph n ánh quan h gi a l i nhu n ròng và doanh thu nh m cho bi t m t ñ ng
doanh thu t o ra ñư c bao nhiêu ñ ng l i nhu n dành cho c ñông. Công th c tính t s
này như sau:
Lôïi nhuaän roøng
daønh cho coå ñoâng 113,5
TS lôïi nhuaän treân doanh thu = = = 3,8%
Doanh thu 3000
Bình quaân ngaønh = 5,0%
Trong ví d ñang xét, MicroDrive có t s l i nhu n trên doanh thu là 3,8% trong khi
bình quân ngành là 5%. Có nghĩa là c m i 100 ñ ng doanh thu t o ra ñư c 3,8 ñ ng l i
nhu n dành cho c ñông, t s này hơi th p hơn chút ít so v i bình quân ngành.
Nguy n Minh Ki u 8

9. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
b. T s s c sinh l i căn b n (Basic earning power ratio)
T s này ph n ánh kh năng sinh l i căn b n c a công ty, nghĩa là chưa k ñ n nh
hư ng c a thu và ñòn b y tài chính. Công th c xác ñ nh t s này như sau:
EBIT 283,8
TS söùc sinh lôïi caên baûn = = = 14,2%
Toång taøi saûn 2000
Bình quaân ngaønh = 17,2%
T s này ph n ánh kh năng sinh l i trư c thu và lãi c a công ty, cho nên thư ng ñư c
s d ng ñ so sánh kh năng sinh l i trong trư ng h p các công ty có thu su t thu thu
nh p và m c ñ s d ng n r t khác nhau.
c. T s l i nhu n ròng trên tài s n (return on total assets)
T s l i nhu n ròng trên tài s n (ROA) ño lư ng kh năng sinh l i trên m i ñ ng tài s n
c a công ty. Công th c xác ñ nh t s này b ng cách l y l i nhu n ròng sau thu chia cho
t ng giá tr tài s n.
Lôïi nhuaän roøng daønh cho coå ñoâng thöôøng 113,5
ROA = = = 5,7%
Toång taøi saûn 2000
Bình quaân ngaønh = 9,0%
Trong ví d ñang xét, t s ROA c a MicroDrive là 5,7% khá th p so v i bình quân
ngành. Nguyên nhân là do kh năng sinh l i căn b n c a công ty th p c ng v i chi phí lãi
cao do s d ng nhi u n ñã làm cho ROA c a công ty th p.
d. T s l i nhu n ròng trên v n ch s h u (return on common equity)
ð ng trên góc ñ c ñông, t s quan tr ng nh t là t s l i nhu n ròng trên v n ch s
h u (ROE). T s này ño lư ng kh năng sinh l i trên m i ñ ng v n c a c ñông thư ng.
Công th c xác ñ nh t s này như sau:
Lôïi nhuaän roøng daønh cho coå ñoâng thöôøng 113,5
ROE = = = 12,7%
Voán coå phaàn thöôøng 896
Bình quaân ngaønh = 15,0%
Trong ví d ñang xét, t s ROE c a MicroDrive là 12,7% hơi th p so v i bình quân
ngành, nhưng không quá th p như t s ROA. ði u này là do ñòn b y tài chính có tác
d ng làm gia tăng l i nhu n ròng dành cho c ñông.
Nguy n Minh Ki u 9

10. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
2.2.5 T s tăng trư ng
Các t s tăng trư ng cho th y tri n v ng phát tri n c a công ty trong dài h n. Do v y,
n u ñ u tư hay cho vay dài h n ngư i ta thư ng quan tâm nhi u hơn ñ n các t s này.
Phân tích tri n v ng tăng trư ng c a công ty có th s d ng hai t s sau:
a. T s l i nhu n tích lũy - T s này ñánh giá m c ñ s d ng l i nhu n sau thu ñ
tích lũy cho m c ñích tái ñ u tư. Do v y nó cho th y ñư c tri n v ng phát tri n c a
công ty trong tương lai. T s này xác ñ nh theo công th c sau:
Lôïi nhuaän tích luõy 56,74
Tyû soá lôïi nhuaän tích luõy = = = 0,50
Lôïi nhuaän sau thueá 113,48
Trong trư ng h p c a MicroDrive, chúng ta th y r ng công ty ñã dành kho n 50% l i
nhu n sau thu ñ tích lũy cho m c ñính tái ñ u tư sau này. ðây là m t t l tích lũy khá
t t. Tuy nhiên mu n ñánh giá chính xác hơn c n so sánh v i t s tích lũy c a ngành, ti c
r ng trong ví d ñang xét chúng ta không có bình quân ngành c a t s này.
b. T s tăng trư ng b n v ng - T s này ñánh giá kh năng tăng trư ng c a v n ch
s h u thông qua tích lũy l i nhu n. Do v y có th xem t s này ph n ánh tri n v ng
tăng trư ng b n v ng -- tăng trư ng t l i nhu n gi l i.
Lôïi nhuaän tích luõy
Tyû soá taêng tröôûng beàn vöõng =
Voán chuû sôû höõu
TS LN tích luõy x LN sau thueá
=
Voán chuû sôû höõu
= TS LN tích luõy x Lôïi nhuaän treân voán chuû sôõ höõu
= 0,50 x 12,7 = 6,35%
2.2.6 T s giá tr th trư ng
Các nhóm t s kh năng thanh kho n, t s qu n lý tài s n, t s qu n lý n và t s kh
năng sinh l i như ñã trình bày các ph n trư c ch ph n ánh tình hình quá kh và hi n
t i c a công ty. Giá tr tương lai c a công ty như th nào còn tùy thu c vào kỳ v ng c a
th trư ng. Các t s th trư ng ñư c thi t k ñ ño lư ng kỳ v ng c a nhà ñ u tư dành
cho c ñông. Các t s th trư ng g m có:
a. T s P/E (Price/Earning Ratio)
T s này cho th y nhà ñ u tư s n sàng tr bao nhiêu ñ có ñư c m t ñ ng l i nhu n c a
công ty. Công th c tính t s này như sau:
Nguy n Minh Ki u 10

11. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Giaù coå phaàn 23,00
Tyû soá P/E = = = 10,1 laàn
Lôïi nhuaän treân coå phaàn 2,27
Bình quaân ngaønh = 12,5 laàn
Trong ví d ñang xét, t s P/E c a MicroDrive là 10,1, ñi u này có nghĩa là nhà ñ u tư
s n sàng b ra 10,1 dollar ñ ki m ñư c 1 dollar l i nhu n.
b. T s P/C
T s này ít ph bi n hơn t s P/E nó ch s d ng trong m t s ngành mà giá c c phi u
có quan h ch t ch v i ngân lưu hơn là v i l i nhu n ròng. Công th c tính t s này như
sau:
Giaù coå phaàn 23,00
Tyû soá P/C = = = 5,4 laàn
Ngaân löu treân coå phaàn 4,27
Bình quaân ngaønh = 6,8 laàn
Trong ví d ñang xét, MicroDrive có t s P/C th p hơn bình quân ngành cho th y r ng
tri n v ng c a công ty kém hơn bình quan ngành ho c r i ro c a công ty cao hơn bình
quân ngành.
c. T s M/B
T s M/B so sánh giá tr th trư ng c a c phi u v i giá tr s sách hay m nh giá c
phi u. Công th c xác ñ nh t s này như sau:
Giaù trò thò tröôøng cuûa coå phieáu 23,00
Tyû soá M/B = = = 1,3 laàn
Meänh giaù coå phieáu 17,92
Bình quaân ngaønh = 1,7 laàn
Trong t s này, m u s ñư c xác ñ nh b ng cách l y v n ch s h u chia cho s c ph n
ñang lưu hành. Trong ví d ñang xét, chúng ta có m nh giá c phi u c a công ty
MicroDrive b ng $896/50 = 17,92$.
S d ng k t qu này chúng ta tính ñư c t s M/B c a MicroDrive là 1,3 l n.
ði u này có nghĩa là nhà ñ u tư s n sàng mua c phi u c a MicroDrive cao hơn m nh giá
chút ít.
2.3 Tóm t t các t s tài chính
Các t s tài chính v a ch ra và phân tích m c 2.2 giúp các nhà phân tích trong n i b
cũng như bên ngoài công ty có th n m ñư c tình hình tài chính c a công ty trong quá
kh cho ñ n hi n t i, t ñó, có quy t ñ nh ñúng trong tương lai. Các t s này c n ñư c
phân lo i cho ti n s d ng và so sánh v i bình quân ngành ñ có cơ s ñánh giá tình hình
tài chính công ty. Nh m giúp các b n ti n s d ng các t s tài chính, m c này tóm t t
các t s tài chính ñã trình bày. B ng 6.2 trình bày công th c và cách tính t ng nhóm t
Nguy n Minh Ki u 11

12. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
s bao g m t s thanh kho n, t s qu n lý tài s n, t s qu n lý n , t s kh năng sinh
l i và t s giá tr th trư ng.
B ng 6.2: Tóm t t các t s tài chính c a MicroDive Inc. (tri u $)
Lo i t s Công th c tính Cách tính K t TB ðánh
qu ngành giá
Thanh
kho n
Hi n th i Taøi saûn löu ñoäng 1000 = 3,2 4,2 Kém
Nôï ngaén haïn phaûi traû 310
Nhanh Taøi saûn löu ñoäng - Toàn kho 385 = 1,2 2.1 Kém
Nôï ngaén haïn phaûi traû 310
Qu n lý tài
s n
Vòng quay Doanh thu 3000 = 4,9 9,0 Kém
t n kho GT toàn kho 615
Kỳ thu ti n Khoaûn phaûi thu 375 = 45 36 Kém
bq Doanh thu/360 3000/360 ngày ngày
Vòng quay Doanh thu 3000 = 3,0 3,0 ðư c
tài s n c GT taøi saûn coá ñònh roøng 1000
ñ nh
Vòng quay Doanh thu 3000 =1,5 1,8 Hơ i
t ng tài s n GT toång taøi saûn 2000 th p
Qu n lý n
T s n Toång nôï 1064 = 40% Cao
GT toång taøi saûn 2000 53,2%
Kh năng EBITï 283,8 = 3,2 6,0 Th p
tr lãi Laõi phaûi traû 88
Kh năng EBITDA + Tieàn thueâï 411,8 = 3,0 4,3 Th p
tr n Laõi phaûi traû + Nôï goác + Tieàn thueâ 136
Sinh l i
L i nhu n Lôïi nhuaän cho coå ñoâng thöôøng 113,5 = 5,0% Kém
trên doanh Doanh thu 3000 3,8%
thu
Kh năng EBIT 283,8 = 17,2% Kém
sinh l i căn Toång taøi saûn 2000 14,2%
b n
ROA Lôïi nhuaän cho coå ñoâng thöôøng 113,5 = 9,0%
Toång taøi saûn 2000 5,7%
ROE Lôïi nhuaän cho coå ñoâng thöôøng 113,5 = 15% Kém
Voán coå phaàn thöôøng 896 12,7%
Giá tr th
Nguy n Minh Ki u 12

13. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
trư ng
P/E Giaù thò tröôøng coå phieáu 23,00 = 10,1 12,5 Th p
EPS 2,27
P/C Giaù thò tröôøng coå phieáu 23,00 = 5,4 6,8 Th p
Ngaân löu treân coå phieáu 4,27
M/B Giaù thò tröôøng coå phieáu 23,00 = 1,3 1,7 Th p
Meänh giaù coå phieáu 17,92
2.4 Phân tích xu hư ng
Phân tích xu hư ng là k thu t phân tích b ng cách so sánh các t s tài chính c a công
ty qua nhi u năm ñ th y ñư c xu hư ng t t lên hay x u ñi c a các t s tài chính. Th c
ra, ñây ch là bư c ti p theo c a phân tích t s . Sau khi tính toán các t s như ñã trình
bày trong ph n trư c, thay vì so sánh các t s này v i bình quân ngành chúng ta còn có
th so sánh các t s c a các năm v i nhau và so sánh qua nhi u năm b ng cách v ñ th
ñ th y xu hư ng chung. K thu t phân tích này s ñư c minh h a trong ph n 3.
2.5 Phân tích cơ c u (common size analysis)
Phân tích cơ c u là k thu t phân tích dùng ñ xác ñ nh khuynh hư ng thay ñ i c a t ng
kho n m c trong các báo cáo tài chính. ð i v i báo cáo k t qu kinh doanh, phân tích cơ
c u ñư c th c hi n b ng cách tính và so sánh t tr ng c a t ng kho n m c so v i doanh
thu qua các năm ñ th y ñư c khuynh hư ng thay ñ i c a t ng kho n m c. Tương t ,
trong phân tích cơ c u b ng cân ñ i k toán chúng ta cũng tính toán và so sánh t tr ng
c a t ng kho n m c tài s n v i t ng tài s n và t ng kho n m c c a ngu n v n so v i
t ng ngu n v n.
Ưu ñi m c a phân tích cơ c u là cung c p cơ s so sánh t ng kho n m c c a t ng
báo cáo ho c so sánh gi a các công ty v i nhau, ñ c bi t là khi so sánh gi a các công ty
có qui mô khác nhau. Trong bài này, chúng ta s d ng các báo cáo tài chính c a
MicroDire qua hai năm và th c hi n phân tích cơ c u cho t ng năm, sau ñó so sánh v i
nhau và so sánh v i bình quân ngành. K t qu phân tích cơ c u báo cáo k t qu kinh
doanh ñư c trình bày b ng 6.3 và k t qu phân tích cơ c u b ng cân ñ i k toán ñư c
trình bày b ng 6.4.
B ng 6.3: Phân tích cơ c u b ng báo cáo k t qu kinh doanh công ty MicroDirve
S tuy t ñ i T tr ng
Năm Năm
Năm nay Năm trư c nay trư c
Doanh thu ròng 3,000.00 2,850.00 100.0% 100.0%
Chí phí ho t ñ ng chưa k kh u hao 2,616.20 2,497.00 87.2% 87.6%
Kh u hao 100.00 90.00 3.3% 3.2%
T ng chi phí 2,716.20 2,587.00 90.5% 90.8%
Thu nh p trư c thu và lãi (EBIT) 283.80 263.00 9.5% 9.2%
Tr lãi 88.00 60.00 2.9% 2.1%
Thu nh p trươ c thu (EBT) 195.80 203.00 6.5% 7.1%
Tr thu 78.32 81.20 2.6% 2.8%
Nguy n Minh Ki u 13

14. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Thu nh p trư c khi chia c t c ưu ñãi 117.48 121.80 3.9% 4.3%
C t c ưu ñãi 4.00 4.00 0.1% 0.1%
Thu nh p ròng 113.48 117.80 3.8% 4.1%
Co t c c ph n thư ng 56.74 53.01 1.9% 1.9%
L i nhu n gi l i 56.74 64.79 1.9% 2.3%
B ng 6.4: Phân tích cơ c u b ng cân ñ i k toán công ty MicroDrive
S tuy t ñ i T tr ng
Tài s n Năm nay Năm trư c Năm nay Năm trư c
Ti n m t và ti n g i 10 15 0.5% 0.9%
ð u tư ng n h n - 65 0.0% 3.9%
Kho n ph i thu 375 315 18.8% 18.8%
T n kho 615 415 30.8% 24.7%
T ng tài s n lưu ñ ng 1,000 810 50.0% 48.2%
Tài s n c ñ nh ròng 1,000 870 50.0% 51.8%
T ng tài s n 2,000 1,680 100.0% 100.0%
N và v n ch s h u
Ph i tr nhà cung c p 60 30 3.0% 1.8%
N ng n h n NH 110 60 5.5% 3.6%
Ph i tr khác 140 130 7.0% 7.7%
T ng n ng n h n ph i tr 310 220 15.5% 13.1%
N dài h n 754 580 37.7% 34.5%
T ng n ph i tr 1,064 800 53.2% 47.6%
C phi u ưu ñãi 40 40 2.0% 2.4%
C phi u thư ng 130 130 6.5% 7.7%
L i nhu n gi l i 766 710 38.3% 42.3%
T ng c ng v n ch s h u 936 880 46.8% 52.4%
T ng n và v n ch s h u 2,000 1,680 100.0% 100.0%
2.6 Phân tích Du Point
Phân tích Du Point là k thu t phân tích b ng cách chia t s ROA và ROE thành nh ng
b ph n có liên h v i nhau ñ ñánh giá tác ñ ng c a t ng b ph n lên k t qu sau cùng.
K thu t này thư ng ñư c s d ng b i các nhà qu n lý trong n i b công ty ñ có cái
nhìn c th và ra quy t ñ nh xem nên c i thi n tình hình tài chính công ty b ng cách nào.
K thu t phân tích Du Point d a vào hai phương trình căn b n dư i ñây, g i chung là
phương trình Du Point.
Nguy n Minh Ki u 14

15. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
ROA = Laõi goäp x Voøng quay toång taøi saûn
Lôïi nhuaän roøng Doanh thu
= x
Doanh thu Toång taøi saûn
= 3,8 x 1,5 = 5,7%
ROA = Laõi goäp x Voøng quay toång taøi saûn x Heä soá söû duïng voán coå phaàn
Lôïi nhuaän roøng Doanh thu Toång taøi saûn
= x x
Doanh thu Toång taøi saûn Voán coå phaàn thöôøng
= 3,8 x 1,5 x 2,23 = 12,7%
Các phương trình Du Point trên ñây có th minh h a b ng hình v 6.1
Hình 6.1: Minh h a phân tích Du Point
ROE = 12,7%
ROA = 5,7% Nhân v i Tài s n/V n c ph n thư ng = 2000/896 =2,23
T l lãi g p = 3,8% Nhân v i Vòng quay t ng tài s n
L i nhu n ròng Chia Doanh thu Doanh thu Chia T ng tài s n
= 113,5$ cho = 3000$ = 3000$ cho = 2000$
2.7 S d ng và h n ch c a phân tích báo cáo tài chính
Như ñã ñ c p ñ u bài, phân tích báo cáo tài chính thư ng ñư c s d ng b i ba nhóm
chính. Các nhà qu n lý công ty s d ng ñ phân tích, ki m soát, và qua ñó c i thi n ho t
ñ ng c a công ty. Các nhà phân tích tín d ng bao g m nhân viên tín d ng ngân hàng;
chuyên viên phân tích và x p h ng trái phi u, nh ng ngư i này s d ng phân tích báo cáo
tài chính ñ ñánh giá kh năng tr n c a công ty. Các nhà phân tích c phi u s d ng
phân tích báo cáo tài chính ñ ñánh giá hi u qu , l i nhu n, r i ro và tri n v ng phát tri n
c a công ty.
Qua bài này b n ñã th y phân tích báo cáo tài chính cung c p ñư c nhi u thông
tin b ích liên quan ñ n ho t ñ ng và tình hình tài chính c a công ty. Tuy nhiên, phân tích
báo cáo tài chính cũng có nhi u h n ch c n xem xét.
Nguy n Minh Ki u 15

16. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Nh ng h n ch ti m n trong phân tích báo cáo tài chính t p trung nh ng ñi m c n
quan tâm như ñư c li t kê dư i ñây:
• Có nhi u công ty qui mô r t l n và ho t ñ ng ña ngành, th m chí ho t ñ ng trong
nh ng ngành r t khác nhau, nên r t khó xây d ng và ng d ng h th ng các t s
bình quân ngành có ý nghĩa ñ i v i nh ng công ty này. Do ñó, phân tích báo cáo tài
chính thư ng ch có ý nghĩa trong nh ng công ty nh và không có ho t ñ ng ña
ngành.
• L m phát có th nh hư ng x u và làm sai l ch thông tin tài chính ñư c ghi nh n trên
các báo cáo tài chính khi n cho vi c tính toán các t s phân tích tài chính tr nên sai
l ch.
• Các y u t th i v cũng làm nh hư ng ñ n tình hình ho t ñ ng c a công ty và khi n
cho các t s tài chính có khuynh hư ng thay ñ i b t thư ng. Ch ng h n vào mùa v
t n kho tăng lên cao hơn bình thư ng, n u s d ng t s vòng quay hàng t n kho s
th y công ty có v ho t ñ ng kém hi u qu .
• Các t s tài chính ñư c xây d ng và tính toán t các báo cáo tài chính nên m c ñ
chính xác c a nó ph thu c r t l n vào ch t lư ng và nguyên t c th c hành k toán.
Th nhưng, nguyên t c và th c hành k toán l i có th khác nhau gi a các công ty,
các ngành và các qu c gia, do ñó, th c hành k toán có th làm sai l ch ñi các t s
tài chính.
• Các nhà qu n lý còn có th l i d ng nguyên t c th c hành k toán ñ ch ñ ng t o ra
các báo cáo tài chính và qua ñó t o ra các t s tài chính như ý mu n c a mình khi n
cho phân tích báo cáo tài chính không còn là công c ñánh giá và ki m soát khách
quan.
• ðôi khi công ty có vài t s r t t t nhưng vài t s khác r t x u làm cho vi c ñánh giá
chung tình hình tài chính c a công ty tr nên khó khăn và kém ý nghĩa.
3. PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH CÔNG TY VI T NAM
Phân tích báo cáo tài chính Vi t Nam ch m i th t s b t ñ u k t khi chuy n sang
kinh t th trư ng và có s xu t hi n ngày càng nhi u các công ty c ph n. Doanh nghi p
nhà nư c h u như không quan tâm l m ñ n phân tích báo cáo tài chính, các lo i hình
doanh nghi p khác như công ty trách nhi m h u h n, doanh nghi p tư nhân hay công ty
h p danh h u như quá nh bé khi n không ñ ngu n l c và cũng không có nhu c u phân
tích báo cáo tài chính. Các ngân hàng thương m i c ph n g n ñây khi xem xét cho vay
ñ i v i doanh nghi p ñ u có yêu c u nhân viên tín d ng phân tích tình hình tài chính c a
khách hàng trư c khi quy t ñ nh cho vay. Tuy nhiên, vi c phân tích này vì nhi u nguyên
nhân khác nhau v n còn mang tính ch t ñ i phó hơn là tìm ki m thông tin chính xác v
khách hàng. G n ñây ch có công ty ch ng khoán là có ti n hành phân tích báo cáo tài
chính c a các công ty niêm y t m t cách thư ng xuyên và công b các t s tài chính cho
các nhà ñ u tư tham kh o. Trong ph n này chúng ta ch y u xem xét th c hành phân tích
báo cáo tài chính công ty Vi t Nam do các công ty ch ng khoán th c hi n. Ch ng h n
ñây s l y phân tích báo cáo tài chính c a Công ty C ph n ch bi n hàng xu t kh u Long
An (LAF) làm ví d minh ho .
Báo cáo k t qu kinh doanh và b ng cân ñ i k toán c a LAF l n lư t ñư c trình
bày l i b ng 6.5 và 6.6.
Nguy n Minh Ki u 16

17. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
B ng 6.5: Báo cáo k t qu kinh doanh c a LAF (tri u ñ ng)
Kho n m c 2006* 2005 2004 2003 2002
Doanh thu t ng 699.982 521.319 521.319 328.044 259.216
Export revenue 508.311
Cc kho n gi m tr 78 47
Hng bn b tr l i
Doanh thu thu n 699.904 521.319 521.319 327.997 259.216
Gi v n bn hng 690.670 460.890 460.890 304.430 233.260
L i nhu n t ng 9.234 60.430 60.430 23.567 25.956
Chi phí bn hng 14.566 9.739 9.739 7.961 6.193
Chi phí qu n lý doanh nghi p 8.807 11.650 11.650 4.377 4.358
L i nhu n t ho t ñ ng SXKD -14.139 39.040 39.040 11.230 15.404
Thu nh p ho t ñ ng ti chính 8.976 1.575 1.575 1.357 846
Chi phí ho t ñ ng ti chính 10.831 10.068 10.068 7.285 5.502
Interest payable 8.447
L i nhu n t ho t ñ ng ti chính -1.856 -8.493 -8.493 -5.928 -4.656
Thu nh p b t thư ng 2.777 546 546 289
Chi phí b t thư ng 27 304 304 187
L i nhu n b t thư ng 2.750 242 242 1.581 102
L i nhu n trư c thu -13.245 30.789 30.789 6.883 10.850
Thu thu nh p doanh nghi p 7.675 7.675 1.682 2.687
L i nhu n thu n -13.245 23.114 23.114 5.201 8.164
(*) Unaudited report(s).
B ng 6.6: B ng cân ñ i k toán công ty LAF – Ph n tài s n (tri u ñ ng)
Ti s n 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999
Ti s n lưu ñ ng v ñ u 210.764 120.055 92.642 66.353 88.758 54.876 61.520
tư ng n h n
Ti n m t 9.986 2.070 4.607 3.349 461 794 96
Ti n m t t i qu 340 188 130 174 101 287 19
Ti n g i ngn hng 9.646 1.882 4.477 3.175 360 507 77
Các kho n ñ u tư ti 3.980 6.455 1.725 4.650 4.680 1.461 1.000
chính ng n h n
ð u tư ch ng kh n 3.980 6.880 1.725 5.020 5.050 1.461 1.000
ng n h n
D ph ng gi m gi ñ u -425 -370 -370
tư ng n h n
Cc kho n ph i thu 39.720 35.237 22.717 16.195 19.107 25.329 14.095
Ph i thu c a khch hng 35.192 30.134 19.270 12.485 14.436 20.539 10.476
Tr trư c ngư i bn 1.311 768 492 2.156 803 212 67
Thu V.A.T ñư c h n 2.725 4.312 3.138 1.424 3.693 1.999 3.451
l i
Cc kho n ph i thu 493 23 18 130 176 2.579 101
khc
Nguy n Minh Ki u 17

18. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
D ph ng n x u -201
Hng t n kho 151.179 70.071 60.013 39.462 63.108 20.625 43.868
Nguyn li u, v t li u 74.269 34.236 28.011 14.205 20.049 8.661 13.472
t n kho
Cơng c , d ng c 229 106 26 32 372 12 17
trong kho
Chi phí s n xu t kinh 12.874 5.494 5.463 3.484 3.553 4.232 1.898
doanh d dang
Thnh ph m t n kho 37.263 25.219 13.963 16.510 10.665 5.629 11.067
Hng h t n kho 26.545 5.015 12.551 5.232 28.729 3.133 17.413
D ph ng gi m gi hng -260 -1.042
t n kho
Ti s n lưu ñ ng khác 5.899 5.998 3.356 2.473 1.191 6.495 2.307
T m ng 247 532 180 210 137 255 191
Chi phí tr trư c 277 33 689 197 775
Chi phí ch k t 224
chuy n
Ti s n ch x lý 154
Cc kho n th ch p, ký 4.997 5.433 3.177 2.263 364 6.044 1.340
cư c, ký qu ng n
h n
Chi s nghi p 224 224 224 211 172 154
Ti s n c ñ nh v ñ u 21.516 20.563 16.919 14.366 8.723 5.258 5.514
tư di h n
Ti s n c ñ nh 17.658 17.513 14.169 13.431 5.108 4.980 5.269
Ti s n c ñ nh h u 12.306 11.525 8.436 7.663 4.902 4.878 5.154
hình
Nguyn gi ti s n c 22.536 19.607 15.358 13.244 10.332 9.733 9.111
ñ nh h u hình
Hao m n lu k ti s n -10.230 -8.082 -6.922 -5.581 -5.430 -4.855 -3.957
c ñ nh h u hình
Ti s n c ñ nh vô hình 5.352 5.988 5.733 5.769 206 102 115
Nguyn gi ti s n c 6.377 6.377 5.861 5.861 262 137 137
ñ nh vô hình
Hoa m n lu k ti s n -1.025 -389 -128 -92 -56 -35 -22
c ñ nh vô hình
Các kho n ñ u tư ti 211 211 211 211 211
chính di h n
Gĩp v n lin doanh 211 211 211 211 211
Chi phí xy d ng cơ 3.858 3.050 2.539 723 3.404 68 34
b n d dang
T ng c ng ti s n 232.281 140.618 109.561 80.719 97.481 60.134 67.034
Ngu n v n 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999
N ph i tr 175.549 87.907 76.498 45.955 65.539 27.626 38.131
N ng n h n 174.768 86.912 75.623 42.668 64.188 26.346 36.631
Vay ng n h n 125.338 55.335 51.942 27.062 32.507 10.755 7.947
Nguy n Minh Ki u 18

19. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Ph i tr cho ngư i bn 18.584 13.553 5.538 3.825 2.353 5.436 431
Ngư i mua tr ti n 2 1.494 98 216
trư c
Thu v cc kho n ph i 26.313 9.731 11.867 6.802 27.748 5.184 25.832
n p nh nư c
Ph i tr cơng nhn vin 3.408 4.662 1.614 2.370 1.135 1.698 683
N khc 1.126 3.630 3.168 2.512 445 3.272 1.522
N di h n 2.792 1.236 1.125 1.500
Vay di h n 2.792 1.236 1.125 1.500
N khc 781 995 874 495 115 156
Chi phí ph i tr 781 995 874 495 115 156
Ngu n v n ch s 56.732 52.711 33.064 34.764 31.942 32.508 28.903
h u
V n v qu 55.838 52.265 32.653 33.965 31.208 31.767 27.796
Ngu n v n kinh 38.992 31.162 30.162 26.680 26.193 25.554 25.471
doanh
Chnh l ch t gi 7 2 -9 5 9 5 -3
Qu ñ u tư phát tri n 11.321 4.704 3.611 2.387 1.932 1.544 1.544
Qu d tr 412 966 966 966 966 772 772
L i nhu n chưa phn 5.106 19.817 2.307 5.018 2.108 3.893 12
ph i
C phi u qu -4.385 -4.385 -1.090
Ngu n kinh phí, qu 894 446 411 799 734 741 1.107
khc
Qu d ph ng v tr 504 504 504 512
c p vi c lm
Qu khen thư ng v 665 217 182 66 1 8 366
phc l i
Ngu n kinh phí s 229 229 229 229 229 229 229
nghi p
Ngu n kinh phí s 229 229 229 229
nghi p năm nay
T ng c ng ngu n v n 232.281 140.618 109.561 80.719 97.481 60.134 67.034
Báo cáo tài chính c a LAF qua các năm t 1999 ñ n 2005 do Công ty Ch ng khoán Sài
Gòn công b trên website: www.ssi.com.vn . D a vào các báo cáo tài chính này công ty
ch ng khoán Sài Gòn ñã ti n hành phân tích và công b các t s tài chính như dư i ñây
(b ng 6.7) cho các nhà ñ u tư tham kh o.
Nguy n Minh Ki u 19

20. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
B ng 6.7: Các ch s tài chính c a LAF2
Kho n m c 2002 2001 2000 1999 1998
Ch s n
N ng n h n/V n c ph n 122,74% 200,95% 81,04% 126,74%
N ph i tr /V n c ph n 132,19% 205,18% 84,98% 131,93%
N ph i tr /T ng ti s n 56,93% 67,23% 45,94% 56,88%
T l tăng trư ng
Tăng trư ng doanh thu 22,13% -7,93% 122,44% 10,30% 31,52%
Tăng trư ng l i nhu n thu n 169,11% -21,82% 78,21% -69,60% -3,56%
Ch s kh năng thanh toán
Kh năng thanh toán n ng n h n 1,56 1,38 2,08 1,68
Kh năng thanh toán nhanh 0,63 0,40 1,30 0,48
Cc ch s hi u qu kinh doanh
L i nhu n g p/Doanh thu 10,01% 6,00% 6,77% 7,89% 17,65%
L i nhu n thu n/Doanh thu 3,15% 1,43% 1,68% 2,10% 7,62%
L i nhu n thu n/V n c ph n (ROE) 23,48% 9,50% 11,94% 7,53%
L i nhu n thu n/T ng ti s n (ROA) 10,11% 3,11% 6,45% 3,25%
V ng chu chuy n ti s n lưu ñ ng 3,91 2,39 4,20 1,68
V ng chu chuy n t ng ti s n 3,21 2,18 3,83 1,55
V ng chu chuy n hng t n kho 6,57 3,36 11,18 2,36
Doanh thu trn 1 CP 135.727 111.137 120.714 54.268 49.199
L i nhu n thu n trn 1 CP(EPS) 4.275 1.588 2.032 1.140
4. SO SÁNH VÀ NH N XÉT
Th t ch t phân tích báo cáo tài chính công ty Vi t Nam là quá trình v n d ng và ñưa lý
thuy t phân tích báo cáo tài chính h c t p ñư c t lý thuy t và th c hành phân tích báo
cáo tài chính công ty M vào Vi t Nam. Tuy nhiên, do nguyên t c th c hành k toán và
ñi u ki n môi trư ng kinh doanh c a Vi t Nam có m s khác bi t nên th c hành phân
tích báo cáo tài chính công ty Vi t Nam có m t s ñi m khác bi t so v i công ty M .
• Th nh t, phân tích báo cáo tài chính công ty Vi t Nam ít khi ñư c ti n hành vì m c
ñích ñánh giá và ki m soát b i các nhà qu n lý trong n i b công ty mà ch y u do
ngân hàng hay công ty ch ng khoán là nh ng ngư i bên ngoài công ty th c hi n.
2
Công ty ch ng khoán Sài Gòn s d ng t “Ch s ” thay vì “T s ” ñ i v i thu t ng “Ratio”
Nguy n Minh Ki u 20

21. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
• Th hai, phân tích báo cáo tài chính công ty Vi t Nam g p m t tr ng i l n là không
có d li u bình quân ngành ñ so sánh. ði u này làm gi m ñi ph n nào ý nghĩa trong
vi c ñánh giá tình hình tài chính công ty.
• Th ba, do báo cáo k t qu kinh doanh c a Vi t Nam không tách b ch rõ ràng các
kho n chi phí ti n thuê và lãi vay nên ít khi các nhà phân tích s d ng t s ño lư ng
kh năng thanh toán lãi vay và kh năng tr n , tr khi ngân hàng và ch n vì quá
quan tr ng t s này nên ph i tìm cách tách ph n chi phí này t chi phí ho t ñ ng tài
chính.
• Th tư, ñ ng trên góc ñ nhà ñ u tư và c ñông, ch tiêu ROE hay l i nhu n ròng
thu c v c ñông là r t ñáng quan tâm. Tuy nhiên, do báo cáo k t qu kinh doanh ch
d ng l i ch báo cáo l i nhu n ròng là bao nhiêu, trong khi th c t không ph i t t
c l i nhu n ròng ñ u thu c v c ñông, do công ty ph i trích l p m t s qu khác,
nên ch tiêu l i nhu n ròng d gây ra s sai l ch kỳ v ng cho c ñông.
• Th năm, m c ñ tin c y c a s li u trên báo cáo tài chính không cao, k c các báo
cáo tài chính ñã qua ki m toán, nên k t qu phân tích và ñánh giá tình hình tài chính
công ty thông qua phân tích báo cáo tài chính thư ng ch có giá tr tham kh o hơn là
ph n ánh ñúng th c tr ng.
5. HƯ NG D N TH C HI N PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Có nhi u cách ti p c n khác nhau trong vi c phân tích tình hình tài chính công ty. Trong
ph m vi bài này chúng ta ti p c n phân tích tài chính t các khuôn kh như mô t hình
v 6.2 và 6.3, trong ñó hình 6.2 mô t khuôn kh phân tích tài chính d a vào m c ñích
còn hình 6.3 mô t phân tích tài chính d a theo lo i phân tích. S tách bi t này ñ giúp
b n d dàng theo dõi ch th c ra khi phân tích tài chính bao gi nhà phân tích cũng k t
h p c hai.
Hình 6.2: Khuôn kh phân tích tài chính d a vào m c ñích
• Phân tích nhu c u ngu n v n
c a công ty
• Phân tích tình hình tài chính và Quy t ñ nh nhu c u
Thương lư ng
kh năng sinh l i c a công ty ngu n v n c a công ty
v i nhà cung
• Phân tích r i ro kinh doanh c a
c pv n
công ty
Nguy n Minh Ki u 21

22. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Hình 6.3: Khuôn kh phân tích tài chính d a vào lo i phân tích
Phân tích t s :
• T s thanh kho n
• T s n
• T s chi phí tài chính
• T s ho t ñ ng ðo lư ng và ñánh giá:
• T s kh năng sinh l i • Tình hình tài chính
• T s tăng trư ng • Tình hình ho t ñ ng c a
Phân tích so sánh: công ty
• So sánh xu hư ng
• So sánh trong ngành
• Phân tích cơ c u
• Phân tích ch s
ð ng trên giác ñ ngân hàng, thư ng phân tích tài chính theo khuôn kh trình bày trên
hình 6.3, ñó m c ñích c a phân tích là nh m ñánh giá ñư c tình hình tài chính và tình
hình ho t ñ ng ñ t ñó có nh n ñ nh ñúng ñ n v kh năng hoàn tr n vay c a công ty.
Trong các k thu t phân tích báo cáo tài chính, Vi t Nam hi n t i k thu t phân
tích t s tài chính ñư c s d ng nhi u nh t. Phân tích các t s tài chính liên quan ñ n
vi c xác ñ nh và s d ng các t s tài chính ñ ño lư ng và ñánh giá tình hình và ho t
ñ ng tài chính c a công ty. Có nhi u lo i t s tài chính khác nhau. ð d dàng ti p c n
và ng d ng, b n nên phân lo i các t s tài chính. D a vào cách th c s d ng s li u ñ
xác ñ nh, t s tài chính có th chia thành ba lo i: t s tài chính xác ñ nh t b ng cân ñ i
tài s n, t s tài chính t báo cáo thu nh p và t s tài chính t c hai báo cáo v a nêu.
D a vào m c tiêu phân tích, các t s tài chính có th chia thành: các t s thanh kho n,
các t s n , t s kh năng hoàn tr n và lãi vay, các t s hi u qu ho t ñ ng, các t s
kh năng sinh l i, và các t s tăng trư ng.
M t khi ñã n m ñư c t t c các lo i t s tài chính có th s d ng trong phân tích,
k ñ n b n c n n m v ng các bư c ti n hành phân tích t s . Nhi u sinh viên sau khi
hoàn t t chương trình h c nhà trư ng ñi vào th c ti n v n g p không ít khó khăn khi
ñ i di n v i vi c phân tích t s tài chính c a m t công ty. ða s sinh viên không bi t b t
ñ u t ñâu và k t thúc ch nào. ð giúp các b n có th d dàng hơn trong th c hành,
chúng tôi, sau nhi u năm nghiên c u và tham kh o ý ki n c a nhi u ngư i th c hành, ñ
ngh các bư c ti n hành phân tích t s tài chính như sau:
Bư c 1: Xác ñ nh ñúng công th c ño lư ng ch tiêu c n phân tích
Bư c 2: Xác ñ nh ñúng s li u t các báo cáo tài chính ñ l p vào công th c tính
Bư c 3: Gi i thích ý nghĩa c a t s v a tính toán
Bư c 4: ðánh giá t s v a tính toán (cao, th p, hay phù h p)
Bư c 5: Rút ra k t lu n v tình hình tài chính c a công ty
Bư c 6: Phân tích các y u t nh hư ng ñ n t s tài chính
Bư c 7: ðưa ra các khuy n ngh ñ kh c ph c ho c c ng c các t s tài chính
Bư c 8: Vi t báo cáo phân tích
Nguy n Minh Ki u 22

23. Chương trình Gi ng d y Kinh t Fulbright Phân tích tài chính Bài 6
2007-08
Bám ch t vào các bư c này b n không ch d dàng trong vi c phân tích các t s tài
chính như ñư c trình bày trong tài li u hư ng d n và h c t p, mà b n còn có th v n
d ng sáng t o ñ t ñó có th b sung thêm m t s lo i t s khác ph c v cho nhu c u
phân tích c a riêng b n. Có ñi u c n lưu ý là các bư c phân tích nêu trên có th thay ñ i
tùy theo m c tiêu và góc ñ phân tích c a b n. ð n ñây là lúc b n th phân tích t ng t
s tài chính.
Tóm t t
Phân tích báo cáo tài chính là quá trình s d ng các báo cáo tài chính c a m t công ty c
th ñ ti n hành các k thu t phân tích như phân tích t s , phân tích khuynh hư ng, phân
tích cơ c u và phân tích Du Point nh m ñánh giá tình hình tài chính c a công ty ñ có
nh ng quy t ñ nh phù h p. Quan tâm ñ n phân tích báo cáo tài chính công ty thư ng g m
có ba nhóm chính: các nhà qu n lý công ty, các ch n và các nhà ñ u tư. M i ngư i ñ u
có m i quan tâm ñ n nh ng khía c nh khác nhau ñ i v i tình hình tài chính công ty. Tuy
nhiên, h u h t ñ u r t chú tr ng ñ n phân tích t s và thư ng s d ng phân tích t s ñ
ñánh giá các m t sau: kh năng thanh toán, kh năng qu n lý tài s n, kh năng qu n lý n ,
kh năng sinh l i và kỳ v ng c a th trư ng vào giá tr công ty.
M c dù phân tích báo cáo tài chính cung c p ñư c nhi u thông tin h u ích và
quan tr ng nhưng nó v n có nh ng m t h n ch c n n m v ng ñ vư t qua ho c tránh
nh ng tác ñ ng làm sai l ch k t qu phân tích. Phân tích báo cáo tài chính Vi t Nam
còn nhi u h n ch c n vư t qua b ng cách c i thi n hơn môi trư ng kinh doanh, ñ c bi t
là s li u bình quân ngành.
Nguy n Minh Ki u 23