Zienswijze Stedenbouwkundig plan Waterwijzer, Lelystad (document).

1. Zienswijze stedenbouwkundig plan De Waterwijzer 21 februari 2012
‘Think Big, Act Small’
Opsteller: @pkrol80

2. Het zal u niet verbazen dat ik niet tevreden ben met het voorgenomen
stedenbouwkundig plan Waterwijzer omdat het geen recht doet aan de locatie, het
Lelycentre en de stad. Middels deze zienswijze wil ik u op de hoogte brengen dat het
behoudt van De Waterwijzer diverse kansen voor de stad biedt.
Identiteit Lelystad | Pionieren in de polder.
Als geboren en getogen Lelystedeling (ik ben geboren in de Zuiderzeewijk aan het Hoek
van ’t IJ) fietste ik naar de middelbare school De Brug en onderweg maakte ik gebruik
van de Damrifbrug en beleefde zo De Waterwijzer. Zo zijn er vele verhalen op te tekenen
van voormalige werknemers en betrokkenen. Bijvoorbeeld van de heer Messemaker,
toentertijd Hoofd Afdeling Ontwerpafdeling Kunstwerken:
‘Als oud gepensioneerd medewerker, van de toenmalige "Directie Zuiderzeewerken" van
Rijkswaterstaat ben ik en met mij vele medewerkers, zowel van uit Den Haag als van uit
de polder de eerste bewoners van de "Waterwijzer". In 1968 werd ons tijdens de
"Nieuwjaarsreceptie" medegedeeld dat onze Dienst in Den Haag t.z.t. naar Lelystad in
verband met de spreiding rijksdiensten zal worden overgeplaatst. ..…
Dit verhaal werd bij alle volgende " Nieuwjaarsreceptie" herhaald. In 1974 stond in de
"Cobouw" vermeld dat er in Lelystad een gebouw werd neergezet voor de directie
Zuiderzeewerken. De directie wist zelf nog van niets. Medio 1975 (in verband met de
schoolgaande kinderen) werd de dienst overgeplaatst naar Lelystad. Het was voor ons
een heel fijn kantoor en voor het eerst met een bedrijfsrestaurant (wat een luukse luxe)
In Den Haag hadden we grote (maar wel mooie) woonpanden echter zonder kantine, wel
koffie en thee.
Het voordeel van het kantoor "De Waterwijzer" was door de bouw van zalen aan een
lange gang dat de contacten met andere afdelingen zeer goed waren. Ook was het een
veilig gebouw met veel nooduitgangen ..… Al met al vind ik en met mij vele oud collega's
zonde dat dit gebouw zal worden gesloopt.’ - Ing. F.W. Messemaker, Toen der tijd Hoofd
Ontwerpafdeling Kunstwerken.
dd.: 21-02-2012 [2] opsteller: @pkrol80

3. De Waterwijzer vertelt het verhaal van Lelystad en geeft identiteit aan de stad:
Pionieren in de polder. Dit moet je als gemeente niet weg gummen maar alles in het
werk stellen om dit te behouden.
De Waterwijzer | topstuk van Het Nieuwe Bouwen.
De Waterwijzer, in 1975 ontworpen door architect Jelle Jelles, wordt beschouwd als één
van de topstukken van het ouvre van Jelle Jelles. Bij de ontwikkeling van het gebouw is
rekening gehouden met een flexibele opzet. De opdracht hield in ‘één of meerdere uit
Den Haag te verplaatsen ministeries of gedeelten ervan’ een kantoorgebouw te
ontwerpen, waarvoor pas in een later stadium de functies en functiegroeperingen bekend
zouden worden.’
Mede hierom is gekozen voor een om-en-om schakeling van korte laagbouwvleugels (de
zogenaamde kammen) en een kolommenstructuur. De indeling kan makkelijk omgezet
worden van cellenkantoor naar een kantoortuin. De Waterwijzer is rijk aan prachtige
modernistische trappen en meerdere ontsluitingen aan de buitenkant. In beide
trappenhuizen binnen is een bijzondere muurschildering aangebracht.
Door de horizontale geleding en de kammen- en de kolommenstructuur, het parkeren
onder het gebouw, de subtiele detaillering en de bijzondere muurschildering is het
gebouw een voorbeeld van Het Nieuwe Bouwen. De Waterwijzer behoort daarmee tot het
cultureel erfgoed van Lelystad en Flevoland en, als de raad het wilt, bestaat de
mogelijkheid om De Waterwijzer als (rijks)monument te betitelen.
dd.: 21-02-2012 [3] opsteller: @pkrol80

4. Cultureel erfgoed | als katalysator van ontwikkelingen.
Cultureel erfgoed blijken gewilde locaties te zijn. Herbestemde industriële complexen
blijken te fungeren als katalysator van ontwikkelingen. Als aanjager voor
kwaliteitsverbetering in de omgeving, als motor voor innovatie, als trekker voor cultuur
en ontmoetingsplek voor bewoners.
In het boek Creatieve Fabriek (Vera Cerutti 2011) zijn diverse herbestemmingprojecten
onderzocht hoe waarde gecreëerd is door gebruik van de betekenis en kracht van de
plek.
Zaanse Chocoladefabriek: met restauratie en herbestemming van
een rijksmonument wordt de streekidentiteit getoond en versterkt.
Vertrekhal Oranjelijn: in Rotterdam wordt getoond hoe een
particulier met oog voor de schoonheid van een vervallen industrieel
pand te midden van een no go-area, met partners een monument tot
leven kan brengen en een impuls kan geven aan de ontwikkeling van
het noordelijke deel van Stadshavens Rotterdam.
RDM Campus: is een voorbeeld van hoe door huisvesting van
verschillende onderwijsvormen met bedrijven ruimte wordt geboden
aan een nieuwe impuls voor duurzame productinnovatie,
kennisvalorisatie en economische ontwikkeling.
Caballero Fabriek: ruimte bieden aan kleinschalige (creatieve)
ondernemers en de stimulering van cross-overs en
netwerkontwikkeling waar een ‘olievlek’ ontstaat waarmee een
stagnerende herstructurering in gang kan worden gezet.
Think Big!
Wat waardevol is geweest voor o.a. Rotterdam, Den Haag, Amsterdam, kan ook
waardevol zijn voor Lelystad. De Waterwijzer geeft Lelystad identiteit, een ziel: Pionieren
in de polder. Huisvesting van verschillende bedrijven in één gebouw biedt bedrijven
cross-overs, en netwerk- en economische ontwikkeling. Met de vernieuwde Waterwijzer
kan de stagnerende herstructurering van het Lelycentre en omgeving in gang worden
gezet.
dd.: 21-02-2012 [4] opsteller: @pkrol80

5. Act Small | De Waterwijzer het kantoor van de toekomst!
Met het maken van een businessplan en het vinden van een investeerder die het pand
wilt omtoveren tot een multifunctioneel bedrijfsverzamelgebouw zal er een nieuwe
situatie ontstaan.
De doelgroep waar op gemikt wordt zijn bedrijven met een groot marktaandeel op de
Lelystadse kantorenmarkt (de Cash-Cows) en voor bedrijven met een potentieel grote
marktgroei (de Stars).
Cash-Cows Stars
- Zorg en Welzijn Creatieve Industrie
- Niet-commerciële dienstverlening Kennisinstelling
- Huidige ondernemers uit Lelystad Pendelaars
dd.: 21-02-2012 [5] opsteller: @pkrol80

6. De kammenstructuur maakt het mogelijk om elke kam zijn eigen identiteit te geven:
Pionieren (= streekidentiteit), Ondernemen, Onderwijs en Zorg en Welzijn. De invulling
van kleinschalige bedrijven gecombineerd met grotere ondernemingen kan voor
interessante cross-overs zorgen waarin ruimte wordt geboden voor duurzame
productinnovatie, kennisvalorisatie en economische ontwikkeling.
De plannen gaan uit van een rigoureuze verbouwing maar ook een andere opzet van het
gebouw:
‘Door het parkeren te verplaatsen naar de zuidzijde (ter hoogte van de afgesloten
Polderdreef) wordt het mogelijk onder de kammen een transparante invulling op de
begane grond te realiseren. Hier passen enkele grote publieksfuncties zoals een Grand
Café / Restaurant, Kinderdagverblijf of een publieksfunctie voor grote kantoorgebruikers.
De openbare ruimte tussen de kammen en voor het gebouw wordt een belangrijk
foerageer gebied ….’
Cross-overs worden gestimuleerd door de aanwezigheid van ontmoetingsplekken in en
om het gebouw maar ook het delen van voorzieningen (vergaderruimten,
bedrijfsrestaurant ed.).
Duurzaamheid | ‘Het meest duurzame kantoor is een bestaand kantoor’.
Huisvesting is één van de middelen om duurzaam te doen waar meestal de aandacht uit
gaat van nieuwbouw. Maar een bestaand pand niet slopen is duurzamer dan nieuwbouw
en leegstand vastgoed heeft de meeste kansen en gelegenheid om ingrijpende
verbeteringen aan te brengen.
De opzet van De Waterwijzer maakt het mogelijk om diverse energietechnieken toe te
passen. Aan de volgende investeringen wordt gedacht:
- Warmte – Koude opslag in combinatie met vloerverwarming;
dd.: 21-02-2012 [6] opsteller: @pkrol80

7. - LED-verlichting voor de diverse ruimten;
- PV-cellen op het dak;
- Betere isolatie van de buitenschil.
Met het eindresultaat wordt echte duurzaamheid bereikt. Enerzijds door hergebruik van
het bestaand vastgoed, anderzijds doordat energiebesparingen kunnen worden bereikt
die concurreren met nieuwbouw.
Conclusie | Pionieren in de polder met De Waterwijzer als verbindend element.
De Waterwijzer draagt voor een belangrijk deel bij aan de ziel en identiteit van Lelystad:
Pionieren in de polder. De Waterwijzer is van cultureel historisch belang voor de stad en
een belangrijke katalysator is voor het Lelycentre en omgeving. De geplande
ontwikkeling: een duurzaam multifunctioneel bedrijfsverzamelgebouw draagt in
belangrijke mate bij aan de vestigingsvoorwaarde voor (nieuwe) ondernemers.
Met vriendelijke groet,
Peter Krol
Kopenhagenlaan 148
8232 RH Lelystad
Tel. 0320-244191
dd.: 21-02-2012 [7] opsteller: @pkrol80