1. Leergang Didactiek in een digitale leeromgeving Zeven principes voor effectief onderwijs met ICT

2. Effectief onderwijs met ICT Digitale didactiek* beschrijft7 principes, voor succesvol ICTgebruik. Principes ≠ garantie voor succes Wel factoren die invloed hebbenop studiesucces. *) Baars, J.A., Verkuijl-Wieland, A., Deinum, J.F., Ven, M.J.J.M. van den, D’haese, I.L.G. & Linde, E.M. van. (2009) Digitale didactiek: Praktische stappen voor het gebruik van ICT in het hoger onderwijs. Den Haag: Uitgeverij LEMMA

3. Effectief onderwijs met ICT Digitale didactiek* beschrijft7 principes, voor succesvol ICTgebruik. Principes ≠ garantie voor succes Wel factoren die invloed hebbenop studiesucces. *) Baars, J.A., Verkuijl-Wieland, A., Deinum, J.F., Ven, M.J.J.M. van den, D’haese, I.L.G. & Linde, E.M. van. (2009) Digitale didactiek: Praktische stappen voor het gebruik van ICT in het hoger onderwijs. Den Haag: Uitgeverij LEMMA

4. Effectief onderwijs met ICT Zeven principes: Zorg voor afstemming tussen leerdoelen, werkvormen en toetsvormen. Zorg voor een goede voorbereiding en informatievoorziening. Gebruik activerende werkvormen. Kom tegemoet aan verschillen tussen studenten. Maak onderwijs toegankelijk voor alle studenten Stimuleer de ontwikkeling van vertrouwen in het eigen studiesucces. Wees benaderbaar en zichtbaar voor studenten.

5. Principe 1 “Zorg voor een goede afstemming tussen leerdoelen, werkvormen en toetsvormen.” Leerdoelen werk- en toetsvormen Leerdoelen zijn (over het algemeen) afgeleid van opleidingsdoelen. richtinggevend

6. Studentopdracht: Schrijf een Beleidsplan voor een zorginstellingt.a.v. Principe 1: voorbeeld

7. Studentopdracht: Schrijf een Beleidsplan voor een zorginstellingt.a.v. Principe 1: voorbeeld Leerdoel: Studenten kunnen een beleidsplan schrijven

8. Studentopdracht: Schrijf een Beleidsplan voor een zorginstellingt.a.v. Principe 1: voorbeeld Leerdoel: Studenten kunnen een beleidsplan schrijven Oefenen: beleidsplan leren schrijven. In de les

9. Studentopdracht: Schrijf een Beleidsplan voor een zorginstellingt.a.v. Principe 1: voorbeeld Leerdoel: Studenten kunnen een beleidsplan schrijven Dus niet alleen aanbieden theorie via hoorcolleges Oefenen: beleidsplan leren schrijven. In de les

10. Principe 1: voorbeeld Leerdoel: Studenten kunnen een beleidsplan schrijven Toetsen is beoordelen beroepsproduct Dus niet alleen aanbieden theorie via hoorcolleges Oefenen: beleidsplan leren schrijven. Studentopdracht: Schrijf een beleidsplan voor de praktijk t.a.v. … toetsing In de les

11. Principe 1: voorbeeld Dus niet reproduceren theorie via kennistoets Leerdoel: Studenten kunnen een beleidsplan schrijven Toetsen is beoordelen beroepsproduct Dus niet alleen aanbieden theorie via hoorcolleges Oefenen: beleidsplan leren schrijven. Studentopdracht: Schrijf een beleidsplan voor de praktijk t.a.v. … toetsing In de les

12. Principe 2 “Zorg voor een goede voorbereiding en informatievoorziening.” Informeer studenten tijdig over hetgeen van hen wordt verwacht: leerdoelen werkvormen en rooster leerstof (incl. informatie t.b.v. voorbereiding) gehanteerde begeleidingsvormen regels en sancties toetsvormen, toetsrooster, toetscriteria

13. Principe 2: voorbeeld Voorbeeld: studiehandleiding op Blackboard.

14. Principe 3 “Gebruik activerende werkvormen.” Hoger onderwijs: Groot aandeel hoorcolleges met afsluitend tentamen of verslag. Reden: organisatorisch en financieel interessant. Kanttekening: zijn hoorcolleges wel effectief genoeg? Variatie: leren versus oefenen: Afwisseling leersituaties gericht op kennis verwerving en leersituaties gericht op het opdoen van ervaring.

15. Principe 3: voorbeeld Tijdens de les: Gebruik ‘student response systems’ (stemkastjes). Studenten bij de les te betrekken:c) plenaire discussie rondom stellingenb) meten voorkennisc) afnemen oefentoets Buiten de les: Inzet discussieforum Blackboard. Individuele of groepsdiscussie over thema’s uit de les. Stemkastjes Activote

16. Principe 4 “Kom tegemoet aan verschillen tussen studenten.” Verschillen t.a.v. leervoorkeuren, voorkennis, motivatie, ambitie, culturele achtergrond. Inspelen op verschillen: Geen “eenduidig recept” Handvatten:a) gebruik authentieke (video)casuïstiekb) varieer in werkvormen en ICT-middelen.

17. Principe 4: voorbeeld Authentieke opdrachten/casuïstiek o.a. streaming video van TV-uitzendingen. http://www.hebikietsgemist.nl http://www.uitzendinggemist.nl Minor Integrale schuldhulpverlening (AMM) Gebruik TV-uitzendingen Netwerkover mensen die (mede) door de crisis grote schulden hebben. Voorbeeldmateriaal of input voordiscussie en/of opdrachten. [bron: Hendrikx, 2011]

18. Principe 5 “Onderwijs toegankelijk voor alle studenten.” Rekening houden met functiebeperkingen onderwijs(materialen) geschikt voor studenten met een functiebeperking. Inzet ICT-middelen: Focus op meerdere zintuigen (audio, video, tekst) Stel zoveel mogelijk materiaal digitaal beschikbaar. Richtlijnen supportpagina Blackboard. Internationale richtlijnen voor ‘accessibility’ Zie: http://www.accessibility.nl/toetsing

19. Principe 5: voorbeeld Gebruik afbeelding in Blackboard Visueel gehandicapten kunnen afbeeldingen moeilijk of niet zien! Gebruik tekstuele beschrijving bij afbeeldingen Alternative text wordt zichtbaar als de student de muis over deafbeelding beweegt. Zie voor meer informatie: Saxion Blackboard-supportpagina

20. Principe 6 “Stimuleer de ontwikkeling van vertrouwen in het eigen studiesucces.” Studiesucces beïnvloed door: Zelfvertrouwen en goede verwachtingen t.a.v. behalen positief studieresultaat. Leeromgeving Aanbod oefeningen, toetsen en feedback op niveau. Focus bij oefeningen en digitale toetsen op het leerproces en niet op het beoordelen. Aandacht voor werkdruk

21. Principe 6 “Stimuleer de ontwikkeling van vertrouwen in het eigen studiesucces.” Aandachtspunten: Laat studenten een instaptoets maken met tips gebaseerd op de resultaten. In leeromgeving informatie over toetsvormen, -eisen en beoordelingscriteria (zie principe 2). Zet digitale oefentoetsen in met (geautomatiseerde) feedback om studenten inzicht te geven in hun studievorderingen.

22. Principe 6: voorbeeld Instaptoets/0-meting in Blackboard

23. Principe 7 “Wees benaderbaar en zichtbaar voor studenten.” Motivatie en leerproces beïnvloed door: Reduceren fysieke en psychologische afstand tussen docent en student Toegankelijk, docent: is bereikbaar voor studenten. staat open voor o.a. vragen. Zichtbaar, studenten: ‘zien’ dat docent ‘aanwezig’ is. [Bron: Dori, 2006 (public domain)]

24. Principe 7 Inzet ICT: Vormen: E-mail, chat, discussieplatform. Pluspunt: toename communicatiemogelijkheden. Risico: vervangen face to face onderwijs door ICT-middelen beperkt de directe communicatie: :-) :-(

25. Principe 7 Aandachtspunten: Verwelkom studenten in een digitale leeromgeving. Geef als docent persoonlijke informatie (evt. foto). Vermeld wanneer je bereikbaar bent voor eventuele vragen (in de digitale leeromgeving). Informeer studenten over de wijze waarop je wilt worden benaderd. Plaats regelmatig nieuw materiaal in de digitale leeromgeving

26. Principe 7: voorbeeld Gebruik item ‘welkom’ in Blackboard course.

27. Leergang Didactiek in een digitale leeromgeving E I N D E Peter Blijleven