1. Factor C Maken we beleid begrijpelijk, of maken we begrijpelijk beleid? Sectie Communicatie GGD Rotterdam-Rijnmond, 30 augustus 2010 Paul Tissingh
2. Proef jaarverslag controleren Marketingkalender herzien Productie nieuwe brochure coördineren Leveranciersafspraken maken Beleidsnota herschrijven Adviesnota evaluatie social media Mediatraining geven in verband met interview vakblad Zendtijd inkopen Bureaupitch voor medewerkersonderzoek Lobbygesprek met voorzitter branchevereniging Beoordelingsgesprekken voeren Welkomstwoord doen bij relatiebijeenkomst Briefen DTP'er Fondsen werven Update van huisstijlregels op intranet gaat live Concept voor YouTube-film accorderen Persbericht nieuw product versturen Nieuw reputatie RepTrack presenteren Tekst redigeren Jaarplan opstellen Websiteontwerp beoordelen Overleg over bedrijfshyves Gang van zaken coördineren op afdeling Speech schrijven voor directeur Informatiebijeenkomst voorzitten Afdelingschef adviseren over werkoverleg Journalist die belt te woord staan Inspraakbijeenkomst organiseren Factfinding doen voor strategiebijeenkomst Bezoekcijfers website analyseren Arbeidsmarktcampagne opzetten Public Affairs managen Schrijven van het personeelsblad Evenement organiseren Relevante trends in beeld brengen Functioneringsgesprek voeren met communicatiemedewerkers Communicatieuren binnen project inzichtelijk maken Flipover regelen voor de presentatie van de directeur WAT IS COMMUNICATIE EIGENLIJK?
3.
4. Wat is jouw rol als communicatieadviseur? En zien anderen jouw rol ook zo? VOORAF
5.
6.
7.
8.
9.
10. Communicatie en beleid Politiek gewicht Erkenning Beleidsformulering Oplossing Beheer mate van onenigheid Dominante functie van Communi- catie Fasen in het beleidsproces (Winsemius) Begin of pipe End of pipe Reflectief Outside in Onderzoek Issues Trends en ontwikkelingen Proces- ondersteunend Interactief ontwerp Faciliteren dialoog Communicatie- coaching Operationeel Middelen ontwikkelen Campagnes maken Uitvoering en orkestratie Managerieel Bewaken uitvoering Monitoring effecten VOLGENS WINSEMIUS…
13. Hoe maak je communicatief beleid? De methode Factor C kent zeven stappen. Zet ze in de volgorde die voor jou de meest logische is. Welke middelen? Voor/met wie? Rol actoren? Wanneer? Boodschap? Wat? Uitvoering? OPDRACHT
14.
15. Weten wat er speelt Erop inspelen Krachtenveld Kernboodschap Kalender FACTOR C SCHEMATISCH ROL? WAT? WIE ? KERN-BOODSCHAP WANNEER? HOE?
16.
17. Van buiten naar binnen: een goede omgevingsanalyse is het halve werk… … want actoren hebben hun eigen beeld van werkelijkheid … actoren hebben verschillende belangen … actoren kunnen verborgen agenda’s hebben … actoren hebben een geschiedenis met elkaar … actoren kunnen langs elkaar heen praten … de omgeving kan en zal veranderen: beleid is zelden een project maar eerder een proces . 2. VOOR/MET WIE? DE KRACHTENVELDANALYSE
20. WANNEER GEBRUIK JE WELKE ANALYSE? Analyse Doel Methodiek Op: inhoud Argumenten, stand van het debat Gespreksopeningen vinden Argumentatie-analyse Standpunten en belangen Gedeelde belangen, aantrekkelijke opties vinden Standpuntenmatrix Op: positie Met oog voor macht en gezag Belangrijke tegen- en medestanders bepalen Krachtenveldanalyse en Kleuren ABC Met oog voor rol en relatie Strategie bepalen voor gewenste rol en relatie Actorenkwadrant met ringen van invloed
28. Casus: wethouder Karakus wil de MOE-landersproblematiek aanpakken: mensen uit Midden- en Oost-Europa die in Rotterdam wonen en werk en (1) overlast veroorzaken voor de wijk waarin zij wonen (2) uitgebuit worden door malafide uitzendbureaus, huisjesmelkers, etc. Maak met de kritiek-repliekmethode een kernboodschap gericht op wijkbewoners die overlast ondervinden. (1) Schrijf de kritiek op van wijkbewoners. Verplaats je in hun gedachte-, gevoels- en belevingswereld. Wat vinden zij van jou, van je plan, van het onderwerp en/of van jouw organisatie? Tips: gebruik woorden van doelgroep zelf, schrijf in de ik-vorm, toets bij doelgroep of kritiek klopt. (2) Schrijf de repliek. Geef eerlijke antwoorden op de kritiekpunten. Wat stelt jouw organisatie er tegenover? Proef de toon van de kritiek: wat is dominante attitude (frame)? (3) Vergelijk kritiek & repliek. Zoek overeenkomsten, benoem conflicten, kijk naar oorspronkelijke beleidsdoelstelling. OPDRACHT: KRITIEK-REPLIEKMETHODE VOOR KERNBOODSCHAPPEN
29. Orden de elementen: - Kijk – want – dus - Hoofdzaken - bijzaken Kies de invalshoek: - Beleidsstijl: directief, faciliterend, vragend - Stijlmiddel: verantwoordelijkheid, causaal, etc Check: - Relevantie voor de doelgroep - Proces - rol - inhoud ORDEN DE ELEMENTEN
30. Ik vind/zie Ik weet Ik denk Kijk Want Dus Verklaring, feiten, argumenten Visie, voornemen, besluit, voorstel Vraagstuk, mening, standpunt ORDEN DE ELEMENTEN
35. Communicatie staat in functie van beleid. STELLINGEN OVER DE VERANDERENDE ROL VAN DE COMMUNICATIEADVISEUR
36. Een goede beleidsmaker moet in een bepaalde mate zelf communicatie in zijn gereedschapskist hebben. STELLINGEN OVER DE VERANDERENDE ROL VAN DE COMMUNICATIEADVISEUR
37. In de toekomst zullen operationele communicatiewerkzaamheden steeds specialistischer worden (e.g. website bouwen, drukproefcorrectie). De werkzaamheden van meer algemene aard liggen dan niet meer bij de communicatie-afdeling maar bij de beleidsmaker (e.g. tekstredactie). STELLINGEN OVER DE VERANDERENDE ROL VAN DE COMMUNICATIEADVISEUR
38. Een (senior) communicatieadviseur in een beleidsorganisatie kan alleen een waarde-volle bijdrage leveren als hij/zij een goede procesbegeleider is (goed voorzit, juiste mensen uitnodigt, iedereen aan het woord laat komen, juiste vragen stelt, etc.) STELLINGEN OVER DE VERANDERENDE ROL VAN DE COMMUNICATIEADVISEUR
39. Je gaat het pas zien, als je het doorhebt. (J. Cruijff) Dank voor uw aandacht! EINDE
Rol van communicatie laatste jaren steeds meer ter discussie: Wereld om ons heen verandert, steeds meer gericht op communicatie. Communicatie is niet (meer) een competentie van de communicatieafdeling alleen.
De Commissie Toekomst Overheidscommunicatie, onder leiding van de Groningse burgemeester Wallage, bestaat uit journalisten, bestuurs- en communicatiekundigen en ICT-ondernemers. Haar rapport 'In dienst van de democratie' pleit ervoor de communicatiefunctie op te nemen in het hart van de beleidsvorming. Het is een managementtaak. Hoofddoel is het realiseren van communicatie als recht van de burger. Het burgerperspectief moet dus centraal staan. Actieve openbaarmaking, transparantie en interactiviteit maken het recht op communicatie mogelijk. Benut ook het internet voor overheidscommunicatie, zoals voor een regeringswebsite. De overheid moet continu bereikbaar zijn voor de media. Voorlichting over niet aanvaard beleid moet onder voorwaarden mogelijk zijn. De overheid moet proactief communiceren met burgers en voorkomen dat ze dezelfde informatie onnodig vaak moeten verstrekken. Wat ooit begon als een postbus, Postbus 51, moet uitgroeien tot een dienst waar burgers voor alle overheidsinformatie terecht kunnen. Belangrijke conclusies: communicatie in het hart van het beleid communicatie in alle beleidsfasen communicatie is te belangrijk om aan communicatiemensen over te laten!!!!
Communicatie… VOOR beleid Interactie met de beleidsomgeving ->procescommunicatie OVER beleid Informatieverstrekking en toelichting -> persbericht, besluitvormingsberichten op internet ALS beleid Verandering kennis, houding en gedrag -> campagnes IN beleid Grondhouding overheidsorganisatie -> klantenservice, omgevingsbewust werken
Communicatie voornamelijk ingeschakeld vlak voor of in operationele fase. Maar communicatie kan meer betekenen: reflectief (antennefunctie), interactie, effectmeting, etc.
Factor C als antwoord op: De toenemende vraag naar communicatie? De constatering dat de 21 e eeuw vooral communicatoren nodig heeft, in plaats van soldaten, economen of juristen…
NATUURLIJKE BREAK HIER WE HEBBEN GESPROKEN OVER DE AANLEIDING VAN FACTOR C: COMMUNICATIE HOORT BIJ DE BELEIDSMAKER, ROL COMMUNICATIEADVISEUR IS ONDERSTEUNENDE VOLGENDE DEEL: HOE ONDERSTEUNEN?
Factor C als antwoord op: De toenemende vraag naar communicatie? De constatering dat de 21 e eeuw vooral communicatoren nodig heeft, in plaats van soldaten, economen of juristen…
Weten wat er speelt… (en bij volgende stap factor C methode: erop in spelen)
Stap 3 is ook stap in de zeven stappen van Factor C: rolbepaling van je actoren. Hoe doe je dat?
Plaats de actoren in de ringen van invloed Deze methode is bedoeld om te helpen je communicatiestrategie te bepalen. Op de zgn participatieladder zijn de nrs 1 t/m 4 + extra ring: (mee)beslissen co-produceren adviseren raadplegen informeren
Een paar handreikingen: Kernboodschap: Kan een A4-tje met tekst zijn Kan een schema zijn Kan een slogan zijn (hoeft niet) Kan een samenvatting bij een nota zijn Kan in verschillende vormen gegoten worden Kernboodschap is ook: Hulpmiddel bij contact & communicatie tussen overheid en burgers Slaat brug tussen: Kernwaarden en doelen van zender (overheid) Kernbehoeften en beleving van ontvanger (burgers, etc.) Afhankelijk van beleidsfase: groeit mee
Boodschap komt over als die ervaringen, overtuigingen, vooroordelen van ontvanger raakt Mensen nemen (alleen) informatie op die in hun referentiekader past Boodschap afstemmen op referentiekader van ontvanger vergroot kans op begrip Voorbeelden SZW: praten over schulden werkt niet bij jongeren die alleen concept ‘lenen’ kennen Belastingdienst: inhoudelijke informatie geven boeit burger niet, wel snel van je burgerplicht af zijn: ‘leuker kunnen we het niet maken’ V&W: overheid hoeft files niet op te lossen maar geef wel reisinformatie & onderhoud wegen! Nota Mobiliteit V&W (Kijk) We gaan fors investeren in routeinformatie en snelle doorstroming tijdens de spits. (Want) Niemand vindt het prettig lang in de file te staan, en helemaal niet als je niet weet hoe lang je mogelijk vertraging ondervindt. Daarnaast moet er natuurlijk meer gebeuren (zoals…) (Dus) Komen er bij voorrang komend jaar route-informatieborden, meer nieuwsflitsen en plannen we wegwerkzaamheden vooral buiten de spits
Je kunt ook kijk-want-dus methode gebruiken
Factor C als antwoord op: De toenemende vraag naar communicatie? De constatering dat de 21 e eeuw vooral communicatoren nodig heeft, in plaats van soldaten, economen of juristen…
Wordt niet-communicatief beleid niet naar buiten gebracht? Heeft/krijgt de sectie Communicatie de positie bij directie en management om niet-communicatief beleid tegen te houden
“ In bepaalde mate”. In welke mate? Moet hij zelf goed kunnen schrijven? EEN persbericht? Redigeren we zijn beleidsnota niet meer? Doet hij zelf de mediawoordvoering?