1. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
Carlos Carrión Álvarez
IES San Clemente
(www.iessanclemente.net)
1

2. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

A Rede

Troncal Gigabit (2 Gb en trunking)

Cableado cat. 6.

DMZ con servidores web e de terminais.

12 VLANS ruteadas e filtradas

Despachos - Departamentos

1 ordenador / profesor – pas

Impresoras alta capacidade por planta

Impresoras láser e cor por despacho.

Escáner por despacho.

2

3. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
3

4. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
Deseño servidores e almacenamento
4

5. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
5

6. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
6

7. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
7

8. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

As aulas

5 aulas con:

31 equipos con 2 discos duros (1º Sistemas Windows / GNU

Linux e 2º para máquinas virtuais) e 2 GB de RAM
Canón proxector.

Impresora alta capacidade dúplex

1 Aula de mantemento

30 postos de desguace e arranxo de equipos

Máis de 100 equipos cos que realizar prácticas de montaxe

Máis de 40 dispositivos de rede (hubs, switches, routers,

firewalls, wi-fi, etc), cos que facer prácticas
8

9. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
9

10. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
10

11. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

CECASACLE (Centro de Cálculo San Clemente) - CPD

Centro neurálxico do sistema informático do instituto

Centraliza as comunicacións internas e externas

Switches Gigabit

Routers

Firewall

12 Servidores

4 DMZ / 8 LAN

2 fontes de alimentación hotswap / servidor

Sistemas operativos en RAID 1 (hotswap)

Almacenamento en CABINA DE DISCOS (Fibre Channel) – 1.7 TB

Garantía 24x7x365

11

12. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
12

13. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

Servizos

Xestión de usuarios / servidores de ficheiros

600 usuarios en AD (MS Windows 2003 R2) – LDAP

Toda a información é almacenada en servidores, nunca nos postos.

Todo usuario posúe unha carpeta persoal e outras comuns.

Un afine óptimo e permisos para todo usuario.

Servidores redundantes tanto para validación de usuarios/servidor de

arquivos.
Almacenamento / Copias de seguridade

Cabina de discos conectada ós servidores por switches de fibra.

Libraría de cintas (LTO3) para realizar copia da información da cabina.

Impresoras

13
Toda impresora por rede e centralizadas en 2 servidores de

impresoras redundantes.

14. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

Servizos

Control/xestión da rede

Nagios: control do estado dos equipos/impresoras/rede do centro.

Xestión de switches para exames.

Control de ancho de banda e acceso a internet por aula. Aplicación

desenvolvida polo Dept. de Informática do centro. (cbqs e iptables)
VLANS

Firewall / IDS para acceso á DMZ.

SXBD

MS SqlServer 2005

PostgreSQL

MySQL

Web

14
IIS (Plataforma educativa para a ESO e o BACH a distancia)

Apache


15. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

Servizos

Apontamentos / manuais / formación / documentación

www.iessanclemente.net/informatica

MESTRE: plataforma educativa en Moodle para os ciclos formativos.

Validación de usuarios por LDAP contra o AD de windows.
Aulavirtual: plataforma educativa para a ESO e BACH a distancia de

Galicia. Desenvolvida no Dept. de Informática do centro. Atende a
4.000 alumnos e 40 profesores.
 www.iessanclemente.net
Manuais, apontamentos e documentación: realizados con mediawiki.

Validación de usuarios por LDAP contra o AD de windows.
15

16. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
IES San Clemente

Software libre

Arranque dual (por primeira vez este ano e en probas)

Programas en SL sobre MS Windows XP

OpenOffice.org

Gimp

Dia

Openproject / GantProject

Dev c++

Video Lan (VLC)

Mozilla Firefox

VirtualBOX

JAVA

NVU

16
VNC

PUTTY, ...


17. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

www.rosaliadecastro.eu / www.pacolola.com

99% software libre.

Sistema operativo: Ubuntu (server / desktop)

Xestión de usuarios: NIS (OPENLDAP a partires de nadal)

Servidor de arquivos: NFS / SMB

ERP: e-win bodegas

Ofimática: OpenOffice.org

Impresoras en rede: CUPS

Correo: Mozilla-Thunderbird

Copias seguridade: tar por agora.

Web: apache.
 17
.....


18. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
AVERSIÓN Ó CAMBIO

O ser humano é, polo xeral, na primeira impresión

reticente ós cambios.
Sempre se compara co pasado / co sistema anterior.

E Software Libre, dende punto de vista dun usuario,

segue a ser Software.
Para un usuario a primeira barreira é o programa en si,

non se é SL ou non.
O paso do papiro ó libro.

18

19. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EVOLUCIÓN DOS USUARIOS DO SL

Ó principio os usuarios eran de perfil técnico. (Pantalla

negra)
A situación actual é de usuarios de perfil

técnico/aficionado e outros non tan técnico que sen
sabelo fan uso de aplicacións de SL.
O reto está en atraer os usuarios de perfil “usuario de

andar por casa” a un uso maioritario de aplicacións en
SL.
19

20. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
O DESAFÍO

Tendo en conta:

i.- A versión ó cambio do usuario

ii.- As horas investidas na aprendizaxe dos programas que fai

uso.
iii.- Que unha empresa debe seguir funcionando, producindo.

iv.- Que o usuario a captar non ten un perfil técnico, nunca

recompilará o kernel nin usará o editor vi.
Débese:

i.- prover ferramentas en SL que resolvan os mesmos

problemas que as que viña usando o usuario.
ii.- que o cambio non sexa traumático, e que lle permita

aplicar a “filosofía” conquerida noutras aplicacións. 20
iii.- tentar que os drivers/hardware non sexan un problema.


21. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
O DESAFÍO

Tense:

i.- que hoxe o SL está o suficientemente maduro como para

comezar a dar o “cambiazo”, a veces en contornos familiares.
ii.- que as administracións comezan a investir/fomentar o SL.

iii.- que xa é unha realidade a existencia de empresas locais

que basean o seu modelo de negocio no SL.
Preténdese:

i.- atraer a novos usuarios por CONVENCEMENTO e non por

imposición ó SL, argumentos non faltan:
a mesma funcionalidade, cando non maior, dunha aplicación en SL.

un contorno de aplicación amigable e familiar. Fundamental isto último

Ahhhh!! é verdade, non hai que pagar licencias, nin cando menos

21
piratear.

22. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EVOLUCIÓN NA FORMACIÓN

Ate fai 2 anos

Nos módulos de sistemas íase deixando para o final do curso.

Formación moi técnica e pouco útil a nivel de usuario: ps, kill,

xestión de procesos, chown, etc.
Nos módulos de proxectos integrados úsanse aplicacións

específicas: Apache, php, PostgreSQL (contra un servidor
central), iptables, ftp, etc., etc.
Uso de máquinas virtuais.

Botase en falta a visión do uso de aplicacións do SL como un

todo e non como pezas illadas.
O PC como, aínda que en rede, é un ente illado.

22

23. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EVOLUCIÓN NA FORMACIÓN

Ultimo ano

Módulos de sistemas: vista dos dous sistemas de xeito

paralelo. Igualmente formación moi técnica e só no módulo
concreto.
Séguese facendo uso do SL para accións específicas e

poucas veces se usa para accións de propósito xeral.
Nos módulos de proxectos integrados, séguese coa

formación vista no punto anterior.
O PC virtual en SL segue a ser un ente illado.

23

24. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EVOLUCIÓN NA FORMACIÓN

Este curso

Arranque dual do sistema. Con varias aplicacións idénticas

nos dous sistemas:(vlc, 7zip, virtualbox, OOo, Openproject,...)
Visión do PC (en calquera dos sistemas) como un elemento

integrado na rede (validación de usuarios por LDAP,
servidores de arquivos,etc) que permita a mobilidade do
usuario e centralizar a información producida por este.
Que o usuario faga uso do sistema baseado en SL, non só

como un obxectivo senón como un medio para conquerir os
obxectivos doutros módulos.
Permitindo que o alumno vexa o sistema baseado en SL,

como unha ferramenta de traballo máis e non só como un
obxectivo a ser cualificado.
Estáselle transmitindo normalidade no uso do SL e 24

transmitindo unha filosofía de traballo.

25. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EXPERIENCIA CO ALUMNADO

Pregunta:

Cando comezamos con Linux?

A falsa crenza de que Linux ía arranxar tódolos problemas que lles

crearon o ter que aprender, por exemplo, os permisos en Windows.
O problema chegaba, cando había que estudar.

Linux desmitificábase, é algo máis que hai aprender para aprobar.

Solución:

Comezar xa, desde o primeiro, en igualdade de condicións

que co XP. Así distinguirán a ferramenta de traballo que vale
para varios módulos, dos obxectivos concretos dun módulo
relacionados con aplicacións en SL.
Usar en primeiro termo o contorno gráfico como referente e

consola en segundo. Os permisos e cambiar o propietario 25
pódense entender perfectamente nun cadro de diálogo!!!!

26. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
EXPERIENCIA NA FORM. DO PROFESORADO

Punto de partida

O Windows (sen liña de comandos) anega todo o esquema

TIC-mental da maior parte dos asistentes ós cursos.
Os cursos de formación soen ter como moito 30 h.

Obxectivos

Conquerir a filosofía de traballo e funcionalidades nun

contorno gráfico, antes que aprender a usar a liña de
comandos. Iso xa virá despois. (Un administrativo, non vai
estar tecleando na consola). Synaptic vs. apt-get
Acercar os novos conceptos e procedimentos do xeito máis

aproximado e familiar ó sistema que viñeron usando ata
agora. NON POÑERLLO MÁIS DIFÍCIL!!!!
26
Amosar o SL coma un TODO, e non como partes illadas.


27. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CASO REAL: ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

Coop. de 460 socios no Salnés.

Persoal

Consello de administración constituído por 8 persoas

1 xerente

1 administradora / 1 administrativo

3 técnicas de campo.

2 comerciais

1 enólogo / 2 adegueiros

Punto de partida informático.

Ningún, non había nada salvo unha pequena xestión en

Access. Non podía faltar este !!!!!! 27

28. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CASO REAL: ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

Coop. de 460 socios no Salnés.

Persoal

Consello de administración constituído por 8 persoas

1 xerente

1 administradora / 1 administrativo

3 técnicas de campo.

2 comerciais

1 enólogo / 2 adegueiros

Punto de partida informático.

Ningún, non había nada salvo unha pequena xestión en

Access, non podía faltar este !!!!!! 28

29. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CASO REAL: ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

O persoal nunca traballara con SL.

Os custe non foi o que axudou a tomar decisión:

Nos ERPs, OpenBravo era o mais caro. Navisión (de

Microsoft) e E-win Bodegas (Linux) estaban no mesmo prezo.
Porque se implantou entón SL?:

Por convencemento, tras ver que entraba na filosofía da

empresa.
Fixéronse demos de todo, amosando que o SL cubría a parte

ofimática, impresoras, xestión administrativa, etc. etc.
Cubría todo?:

Non, aínda hoxe non se conectan os pokets PC, nin a

fotocopiadora envía faxes dende o PC, pero pronto haberá
29
solución.

30. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CASO REAL: ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

Tempo de formación / adaptación:

A formación non supuxo máis dun día.

Adaptación instantánea da maioría dos usuarios.

Só unha persoa precisou preto dunha semana para manexar

as aplicacións con soltura (Debido a que había que producir e
non había tempo para mirar os programas).
Houbo problemas de implantación:

Si, ó principio os “HOMES” de cada usuario residentes no

servidor central daban problemas nos postos de traballo,
moitos problemas coas aplicacións.
O problema era de configuración do NFS. Hai que ler o

manual!!!!! RTFM
Aínda así, a Xerencia nunca recuou na implantación do SL.30


31. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CASO REAL: ADEGAS ROSALÍA DE CASTRO.

Mitos:

“O Linux funciona mellor que o Windows”

“O Linux nunca se colga”.

Esixencias e culpas:

Ó SL esíxeselle o que non se lle esixe ó Software Privativo.

Calquera cousa que falle é culpa do “Linux”, p.e. sitios web

que son funciona con Internet Explorer.
Situación actual

Totalmente adaptados ó traballo con SL.

Distinguen cando un problema e debido ó sistema interno ó

alleo á empresa.
31
Louvan programas como Mozilla-Thunderbird fronte ó Outlook


32. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

Sobre un universo de 143 alumnos.

Alumnos de 1º, 2º e repetidores.

Ciclos Formativos de ASI, DAI e ESI.

Idades superiores ós 16 anos.

32

33. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

1.- Que é para ti o Software Libre (SL)?

Un 12% non sabe o que é.

Un 83% indica que software gratuito, que non hai que pagar

por el.
Un 5% atina na resposta.

2.- Que programas de SL coñeces?

Dos que din saber algo:

Mencionan Ubuntu / OpenOffice / Firefox, a maior parte deles.

Bastantes mencionan: Emule, Messenger !!!!!

3.- Usas SL no fogar, que programas/sistemas usas,

por que os usas?
Mozilla Firefox e OOo, son os mais usados
 33
Preto dun 15% usa linux como dual. Sorprendente!!!!


34. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

4.- Usas SL no traballo, que programas/sistemas usas,

por que os usas?
Dos poucos que traballan, só media ducia os usan.

5.- No caso de usar SL, como foi a curva de

aprendizaxe, foi o cambio traumático?
O 100% dos que usan algunha aplicación SL adaptouse de

xeito inmediato.
6.- Como cualificarías o SL con relación ó seguinte:

seguro, estable/”colgable”, actualizacións, custe,
formación necesaria?
Os que usan SL ou oíron falar del, louvan cada un dos

parámetros. 34
Os demais non responde


35. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

7.- Que posibilidades teñen as linguas como o galego,

catalán, eusquera, etc. no SL?.
Aqueles que atinaron a definir o SL, son os que realmente

saben das posibilidades multilingües do SL.
Os que descoñecen a filosofía do SL, soen apuntar que

“chungas”
8.- Participas ou gustaríache participar no

desenvolvemento de SL, sabes que posibilidades tes
de facelo?
“Bua si tio” é a resposta dun deles, pero é tónica xeral da

enquisa, non saben que se pode participar, pero amosan
interese por facelo.
35

36. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

9.- Que incidencia pode ter o SL no desenvolvemento

da industria TIC local?
Moi poucos entenderon a pregunta, pero porque non sabían o

que significaba TIC
10.- Cres que o SL se introducirá cada vez máis nas

empresas, non estritamente relacionadas coas TIC?
Idem á anterior.

11.- Como vés o futuro do SL?

En xeral en “auxe”

Son moi poucos os que non contestan ou o ven “chungo”

Resaltar a resposta que da un é a chave do futuro:

36
“Espero que normal para non ter que cubrir estas enquisas”


37. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

12.- Como cres que será no futuro a túa relación co SL?

“amigisimos” di un. As respostas divídense nun 50% en “non

sei” ou branco, e outro 50% que cada vez o fará máis uso do
aplicacións en SL.
13.- Ves posibilidades de negocio no SL?

Aquí si que invade o pesimismo: “como é gratis”.

Son unha ducia (de 143) os que ven negocio. “A todo se lle

pode sacar pasta”
14.- Que papel cres que debe xogar o sistema educativo

básico (Primaria, ESO, BACH) na formación en SL?
“Como asignatura” din moitos. Ven o SL separado da

informática !!!!!! 37

38. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
ENQUISA:

15.- Que papel cres que debe xogar o Ciclo Formativo

que estás cursando na túa formación en SL?
Choca a cantidade respostas de ver o SL como “un algo máis”

que hai que estudar, como as BBDD, programación, etc. e non
como un medio para aprender BBDD, programación, etc.
16.- Cales cres que son as vantaxes e inconvenientes do

SL?
Obviamente a vantaxe é, que é “gratis”.

O maior inconveniente é a falta de formación.

17.- Finalmente, indica o que consideres oportuno a

cerca do SL, e se tes experiencia con el, poderías
comentala?. 38

39. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CONCLUSIÓNS

Algo falla cando -e por este orde-:

se ve o SL como “un contido” máis da informática que hai que

aprender.
non se ven posibilidades de negocio.

se confunde gratuito con SL.

non se atina a definir o SL.

39

40. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CONCLUSIÓNS

Solución:

que o SL forme parte do medio de formación do alumno e non

só do obxectivo.
que o alumnado se empape de SL en igual modo que se

empapa de software privativo.
amosar que o SL é un sistema “completo”, cubre:

Ocio, ofimática, chateo, correo electrónico, navegar por internet, vídeo,

audio, servizos (web, ftp, etc), etc., etc e DOMINIOS.
descubrir as posibilidades de negocio tras o SL, e a

repercusión dos investimentos na economía local.
40

41. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CONCLUSIÓNS

Papel do docente:

moitas veces usamos SL nas nosas clases, sen que o alumno

o perciba (dev c++, Firefox, OpenOffice.org, etc). Deberíase ir
describindo o feito con normalidade: É UN PROGRAMAS
MÁIS CUNHA FILOSOFÍA DISTINTA.
deberemos, na medida do posible e de moitos parámetros,

incluídos os persoais, ofrecer a docencia de ferramentas en SL
equivalentes ás privativas, cando menos nun plano de
igualdade.
41

42. Formando ao futuro profesional en
Software Libre
CONCLUSIÓN FINAL

Ó SL hai que chegar por convencemento non por

imposición.
O SL estará en igualdade de condicións que o privativo

cando:
“A verdadeira igualdade producirase cando haxa tantas

mulleres tontas en postos de dirección como homes hai agora”
pois iso, A verdadeira igualdade darase cando haxa tantos

usuarios torpes de SL como hoxe os hai do privativo.
42