1. DOSYA: TÜRKİYENİN YÜKSEK EĞİTİM VİZYONU MAKALE • SÖYLEŞİ • GÖRÜŞ
Prof. Dr. Ali Osman ÖNCEL
Jeofizik Mühendisleri Odası İstanbul Şube Yönetim Kurulu Başkanı
Mimar Mühendisler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi
İstanbul Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi
ÜNİVERSİTELERİMİZ
İLK 100 DÜNYA ÜNİVERSİTESİ ARASINA
NASIL GİREBİLİR?
Ülkemizde üniversitelerin sıralama olarak
yükselmesi etkin ve üreten üniversite olarak
çalışmalarına ivme kazandırmasıyla ilişkilidir.
Üretilen yeni bilimsel çalışmaların ulaşılır,
anlaşılır ve kamuoyunda tartışılır olması
üniversite görünürlüğünü yükseltecektir.
Yeni ve güncel çalışmaların bilim
dünyasında paylaşım sıklığının artması
üniversitenin üstünlük ve kalite düzeyine
dayalı sıralamasına etki eder. Bilimsel fiziki
imkânların çoğalması ve eğitim standardında
yükselme üniversitelerin tanınırlık ve
saygınlık sıralamasında yukarılara taşınmasına
katkı sağlar. Farklı faktörlere bağlı olarak
oluşacak bütünsel etkinin toplamlarına göre
üniversitelerin sıralaması yıllara göre değişir.
Üniversite Sıralamalarına Genel Bakış
Yükselen üniversite arayışının devam etmesi ve bir talep olarak
gündemde sürekli kalmasının sağlanması gerekir. Bu yazının
amacı üniversite sıralamalarında dikkate alınan kriterlere değinilmesi ve üniversitelerimizin üst sıralara yükselmeleriyle ilgili
olarak bazı iyileştirme önerileri üzerinde durulacaktır.
Avrupa Birliği’yle bütünleşme amacıyla yapılan düzenlemelerle
birlikte üniversite sayısı ülkemizde yükselmiştir. Üniversiteleri
bütünsel olarak tek kategoriye göre yapılan yakın zamanda
açıklanan sıralamadai ilk 1000 içerisine giren on iki (12) ve
ilk beş yüz (500) arasına giren iki (2 adet) Türk Üniversitesi
bulunmaktadır.ii İstanbul Üniversitesi (408. sırada) ve ODTÜ
(455. sırada) ilk beş yüz (500) arasında bulunmaktadır. Farklı
kriterlere ve kategorilere göre sıralama yapan kurumlar bulunmaktadır. Bunlardan birisi THE (Times Higher Education)
tarafından yapılan Yüksek Öğretim Sıralama ölçütlerine göre
bütünsel genel üniversite sıralaması yerine farklı disiplinlere
(Mühendislik ve Teknoloji, Sosyal Bilimler, Fiziksel Bilimler,
Sanat ve Beşeri Bilimler, Canlılar Bilimi) özel sıralama yapılmasıdır. Farklı disiplinlere göre yapılan sıralamalarda ülkemizden
bir üniversitenin (Boğaziçi Üniversitesi) ilk 200 arasına girmesi
sevindiricidir. Bunun anlamı üniversitelerimizin genel ortalama
olarak sıralamalarda iyi yerde olmamasına rağmen özel disiplinlere bağlı sıralamalara göre ilerleme göstermesi olumlu bir
gelişmedir.
Ülkemizdeki üniversite sistemi özellikle mühendislikte genel
olarak Kuzey Amerika Üniversite modelini esas almaktadır.
Ülkemizle kıyaslandığında nüfus olarak 34 milyona yaklaşan
nüfusuyla Kanada’nın çoğunluğu devlet üniversitesi olmak
üzere yüze (100) yakın üniversitesi vardır ve bu üniversitelerden
ilk 100 arasına giren üniversite sayısı altıdır (6 adet). Yaklaşık
altmış milyon nüfusu olan İngiltere’de ise farklı alanlarda
eğitim veren sayısı 300’e yakın yükseköğretim kuruluşu bulunmaktadır. Dört (4 adet) İngiliz üniversitesi ilk 100 arasına
girmiştir. Nüfus olarak ülkemizden kalabalık ve yaklaşık 123
milyon nüfusu olan Japonya’da ise üniversite sayısı 1500’den
fazladır. Buna rağmen ilk 100 arasına giren bir (1 adet) üniversitesi bulunmaktadır.
Üniversite sıralamalarında kullanılan yöntemler değişebilir
ve bu nedenle farklı yöntemlere dayalı olarak sıralamalarda
farklılık gelmesi normaldir. Bu yazıda sıralamalar en büyük
ve yaygın olan webometricsiii isimli kuruluşun verilerine göre
verilmiştir.
22 Mimar ve Mühendis
Üniversite Sıralama Kriterleri.
Değerlendirme ilkeleri temelde iki kategoriyi esas alır ve bunlar
Görünürlük (Visibility) ve Etkinlik (Activity) olarak sıralamada
eşit ağırlıklı olarak yarı-yarıya etki eder (Şekil 1). Üniversitelerin sıralamalarında yükselmesinde temel iki faktörü esas alacak büyütme çalışmaları yapanlar sıralamada yükseklerdedir.

2. Üniversitelerde görünürlük durumu.
Sıralamada yüksek sıralarda olan üniversitelerin web sayfalarında
birçok bilginin sağlandığını ve birbirine bağlı olarak deha detaylı sayfalara doğru sizi yönlendirdiği fark edilir. Hiç düşünmediğiniz farklı
alanlara doğru yönlenir ve bilgilenirsiniz. Ulaşamadığınız durumlarda
e-mail gönderebilir, destek amaçlı yanıtların size gecikmeden geldiğini fark edersiniz. Özellikle ücretsiz aramalı telefon hatları veya
internet üzerinden yardım masası sağlandığını görür ve anlarsınız ki
bir üniversite görünür olmak için tüm imkânlarıyla seferberdir. Halka
açık olan kapıları, kütüphaneleri ve halk için düzenlenen ücretsiz/
ücretli etkinlikleriyle kamuya açık üniversite görüntüsü verir. En
önemli özelliklerden biriside yabancı öğrenciler ve yabancı öğretim
üyelerinin çalıştığı, çok uluslu çalışan yapısıyla farklı milletlere mesaj
verilir. Öğrenci ve öğretim üyesi seçilirken iyinin iyisini seçmek hedeflenir çünkü hedef en iyi üniversite olarak Dünya Üniversite Liginde
tepe noktalara çıkmak, çıkıldıysa kalmaktır.
Üniversite web sayfalarının
popüler olması önemlidir.
Üniversite web sayfalarına ziyaretçi sayısının artması verilen servis
ve sağlanan destek konusuyla ilişkilidir. Ziyaretçi sayısı bir ölçüde
akademik performans kadar sağlanan bilginin kullanılabilir ve değerli
olması veya kurumsal saygınlıkla ilişkili olarak değişebilir. Sayfa
ziyaret izlenme istatistiği MajesticSEOiv ve Ahrefsv gibi servis hizmeti
veren iki kurum tarafından toplanmaktadır. İki kurumun toplamasıyla
çift mekanizmalı izleme (Double-check) sistemi uygulanarak araştırma hassasiyetinin yükseltilmesi, hataların düzeltilmesi ve veri boşluklarının doldurulması sağlanır. Görünürlük değişimini veren büyüklük
göstergesinin hesaplanmasında linklerin popülerliği ve çeşitlilikte
birlikte dikkate alınır.
Etkin üniversite olma durumu.
Etkinlik üniversitelerin izlenmesi ve puanlanması için diğer bir faktördür ve 3 temel duruma bağlı olarak eşit ağırlıklı (1/3) olarak izlenir: a)
mevcutluk b) açıklık ve c) üstünlük. Bunlarla ilgili açıklama webometrics sayfasından derlenmiş ve aşağıda özetlenmiştir.
A) Mevcutluk- Presency. Paylaşılan bilgi (ders notu ve sunumları, bilimsel makale ve sunumlar, raporlar) başlıklarının görünebilmesi durumudur. En büyük ticari arama motoru (Google)
tarafından, üniversitenin ana Web Sitesi ve alt web sitelerinin
ve dizinlerinin toplam sayısıdır. Google, tanınabilir, farklı formatlarda oluşturulmuş içerik olarak zengin statik ve dinamik
sayfaların sayısını verir. Bunun anlamı mevcut olan bilginin
çeşitlilik durumudur. Ulaşılabilir bilginin çokluk ve farklılık sayıları dikkate alınmaktadır.
B) Açıklık- Openness. Mevcut bilgi başlıklarının okunabilir (pdf,
doc, docx, ppt) ve izlenebilir video formatlarında detaylarına ve
tamamına ulaşılabilmesi açıklığı gösterir. Google Akademik
üzerinden mevcut bilgilerin açıklık durumu görülür. Değerlendirmelerde yakın zamanda yapılan çalışmalar dikkate alınır.
Bu nedenle yeni dönemde yayınlanmış (2008-2012) yayınların
paylaşılması önemlidir.
C) Üstünlük- Excellence. Paylaşılan mevcut ve açık bilgilerin
hangi kanallarda açıldığı ve yayınlandığı, referans eklerinde
hangi sıklıkla kullanıldığı durumu da üstünlüğü gösterir. Akademik makalelerin yayınlandığı uluslararası Science Citation Index
(SCI) dergilerin etki faktörlerinde ki büyüklük değişimleri kadar
bu makalelere başka makaleler tarafından verilmiş atıf sayıları
birlikte değerlendirilir. Dünya’daki yaklaşık 5200 üniversitenin
yakın dönemlerde (örn. 2003-2010) yayınlarının basılmış olduğu dergilerin sayısı, etki faktörleri (impact factor) ve alıntılama
sayısı (reference cited) üstünlük sıralamasının yapılmasında
dikkate alınır.
ÜNİVERSİTELERİ
SIRALAMA
KRİTERLERİ
GÖRÜNÜRLÜK
ETKİNLİK
Şekil 1. Görünürlük ve etkinlik düzeyi üniversite sıralamasında eşit olarak
dikkate alınan etki faktörüdür.
AÇIKLIK
MEVCUTLUK
ETKİNLİK
ÜSTÜNLÜK
Şekil 2. Etkinlik birkaç faktörün (açıklık, mevcutluk ve üstünlük) toplamından meydana gelir.
Bazı Öneriler
Yazının bu bölümünde etkinlik arttırılmasına katkı sağlayacak bazı
önerilere başlıklar olarak değinilecektir.
Daha Görünür Üniversite Olmak Mümkündür. Bazı düşünceler aşağıda paragraflar halinde verilmiştir.
Üniversite etkinlik sayısı arttırılmalıdır. Üniversiteler görünürlük düzeyini yükseltebilmesi için bilimsel etkinlikler (sempozyum,
çalıştay, konferans ve teknik geziler) düzenlemesi gerekir. Üniversite
Rektörlüğüne bağlı olarak çalışacak Üniversite Bilimsel Etkinlikler
Koordinatörlüğü kurulmalı, ve bu koordinatörlüğe bağlı olarak Fakülte
Eylül - Ekim 2013 23

3. DOSYA: TÜRKİYENİN YÜKSEK EĞİTİM VİZYONU MAKALE • SÖYLEŞİ • GÖRÜŞ
ve Bölüm Koordinatörlükleri oluşturularak ulusal/uluslararası düzeyde bilim etkinlikleri düzenlenmesi teşvik edilmelidir. Etkinliklerin
organizasyonunda kullanılmak üzere üniversite bütçesine ödenekler
konulmalı, mümkünse ilgili etkinliklere destek verecek Bakanlık, Valilik,
Belediyeler, VSTK ve meslek odalarıyla etkinlikler ortaklaşa yapılarak
etkinliğin ulusal tabanının genişletilmesi sağlanabilir. Erasmus antlaşması yapılmış üniversitelerle ortak etkinlikler yapılarak üniversiteler arası işbirlikleri kuvvetlenebilir. Erasmus Antlaşmalı Üniversiteleri
Bilimsel Sempozyumları yapılarak ve açılışlarına üniversite rektörlerinin katılması sağlanarak bilimsel etkinlik ve işbirliği yükseltilebilir.
Üniversite eğitimi görünür olmalıdır. Üniversitelerde verilen
derslerin web sitesi muhakkak açık olmalı ve ders sürecinde verilen
bütün derslerin sunumları İngilizce-Türkçe olarak verilerek üniversite
bütününde verilen eğitim düzeyinin görülmesi sağlanmalıdır. Mümkünse sınıflara konulacak 3B kayıt alma teknolojisiyle dersler kayıt
altına alınarak Üniversite Web TV üzerinden Açık Ders Platformu
(Open Course File) açılması için teşvikler verilir. Açıklık görünürlüğü
sağlar ve eğitimde düzeyinde iyileşmeyi getirir.
Üniversite toplumla bütünleşmelidir. Üniversitelerin görünürlükleri kapılarını halka açmaları ve
halk odaklı eğitim çalışmalarıyla
ilerleyebilir. Çünkü halk içine girebildiği bir yapı için aidiyet hissedebilir ve üniversitenin popülaritesine katkı sağlayabilir. Bununla ilgili
yapılması önerilen bazı maddelere
aşağıda sıralanmıştır. A) Halka açık
etkinlikler düzenlenmeli. Üniversiteler,
yapmış oldukları çalışmaları topluma
sunmak için, haftanın bir günü halka açık
konferanslar düzenlemelidir. Ayrıca halka
açık sertifika programlarıyla üniversite bulunmuş olduğu ilin halkıyla bütünleşme sağlayabilir. B)
Halka kapalı üniversite modeli terk edilmeli. Üniversiteler kesinlikle
halka açık olmalı ve halk istediği şekilde rahatça girebilmelidir.
Daha Etkin Üniversite Olmak Mümkündür.
Etkinlik düzeyinin yükseltilmesinde yararlı olabileceği bazı düşünceler
aşağıda paylaşılmıştır.
1. Öğretim düzeyinde iyileşme. Verilen eğitim ve öğretim kalitesinin yükseltilmesinde, üniversite bölüm öğrencilerinin sektörel
ve akademik kurumların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yetiştirilmesi gerekir. Bazı öneriler aşağıda sıralanmıştır.
a. Akademisyen Gelişim Dekanlığı. Akademisyenlerin modern
öğretim standartlarını öğrenmesi ve gelişen eğitim teknolojilerini kullanma becerisini kazanabilmeleriyle ilgili eğitim programları hazırlayacak dekanlık kurulması yararlı olabilir.
b. Akıllı-Smart Sınıflar. Teknolojik donanımlı (bilgisayar – kamera) sınıfların oluşturulması eğitim motivasyonunu yükseltilebilir.
c. Yüksek Lisans – Doktora Öğrencileri Çalışma Ofisleri. Yüksek
Lisans ve Doktora öğrencilerine çalışma ofisleri sağlanması
24 Mimar ve Mühendis
çalışma performanslarına olumlu etki edebilir.
d. Akademisyenlerin Endüstride Çalışmaya Teşvik Edilmesi.
Öğretim üyelerinin sektör deneyimlerini arttırmaları için kendi
sahalarında büyük endüstrilerde bir dönem izinli çalışmaları
teşvik edilmeli.
e. Endüstrinin Üniversitede Çalışmaya Teşvik Edilmesi. Endüstride çalışan ve doktorası olan endüstride deneyim kazanmış
olanların bir dönem üniversitede ücretli çalışmaları sağlanmalı
ve oluşturulacak endüstri ders havuzundan ders vermeleri sağlanmalı.
f. Uluslararası toplantılara katılma. Uluslararası toplantılara
izleyici veya sunucu pozisyonunda olmak üzere öğretim üyeleri
ve araştırma asistanlarının katılması özendirilmeli ve desteklenmeli.
g. Kurs geliştirme projeleri. Değişen ihtiyaçlara ve eğitimde
geri dönüşü büyütmek amacıyla yeni kursların geliştirilmesinin
teşvik edilmesi gerekir.
h. Uluslararası Üniversitelerde Çalışma. İzinli olarak yurt dışındaki üniversitelere araştırma veya öğretici statüsünde gidilmesi
teşvikleri verilmeli.
i. Uluslararası üniversite öğretim üyelerinin dönemsel çalışması.
Yurtdışında ki öğretim üyelerinin sabbatical (ücretli izin) çalışmalarını ülkemiz üniversitelerinde yapmalarını teşvik için lojman
desteği gibi farklı teşvikler sağlanmalı.
j. Performansa bağlı değişebilir ders ücreti. Öğrenci memnuniyet düzeyine bağlı olarak ders ücretleri değişebilmelidir.
k. Eğitim alt yapısının güçlendirilmesi. Eğitim imkânlarının
arttırılması için Akıllı Sınıf sistemine geçilmeli, verilen dersle
ilgili referans kitap veya kitaplar öğrencilere ve öğretim üyesine
bedava verilmelidir.
l. Yazım destek programlarının sağlanması. Yetişen öğrencilerin
çalışmalarını akademik açıdan düzgün olarak yayınlayabilmesi
için Akademik Yazma, Akademik okuma ve Akademik Konuşma
gibi dersler zorunlu hale getirilmelidir. Sürekli danışmanlık
desteği alabilecekleri Yazım Destek Büroları veya Merkezlerinin
kurulması gerekir.
m. Web tabanlı eğitime geçilmeli. Web-2 Teknolojisi tabanlı
eğitim modellerine geçilmeli, öğrenci ve öğretim üyesi iletişiminin sınıf dışında olabilmesi sağlanmalıdır.
n. Mezun takip projesi başlatılmalı. Mezunlar izlenmeli ve
mezunların gelir ve pozisyon dağılımları istatistik olarak her
bölüm için gösterilmelidir.
o. Uzaktan öğretimle ders desteği verilmeli. Derse özel
nedenlerden devam edemeyenlerin dersi kendi başına tekrar
edebilmesi için dersler kayıt altına alınmalı ve öğrenciye ücret
mukabili sağlanmalıdır.
2. Araştırma düzeyinde iyileşme. Araştırma destekleri sağlanarak ve öğretim üyelerinin bilimsel araştırma laboratuvarları
açmaları teşvik edilerek eğitimde uygulama ve araştırma boyutu derinleştirilebilir. Bu kapsamda sıralanabilecek bazı öneriler
aşağıda verilmiştir.

4. Üniversitelerin akademik istihdam ve yapılanmada
takip etmesi gereken kriterlerin amacı eğitim ve
araştırmada yüksek performanslı bilim insanlarının
önünün açılması ve üniversitelerde bilimsel araştırma projeleri başlatacak kişilerin seçilmesidir.
a. İhtiyaç odaklı eğitim. Üniversitelerin bulunmuş oldukları bölgenin taleplerini dikkate alarak sektör ihtiyacını gözeten eğitim
modelleri geliştirilmesi gerekir.
b. Sektör odaklı teşvikler. Sektör ihtiyaçlarını gözeten sektör
destekli proje fonları oluşturulmalıdır.
c. Akademisyen isimlerini taşıyan laboratuvarlar teşvik edilmeli.
Araştırmacı veya Öğretim Üyelerinin isimleriyle araştırma
laboratuvarlarının açılması sağlanmalı ve kendi ismi ile bu araştırmaları kurması özendirilerek laboratuvar sayısının artırılması
sağlanmalıdır.
d. Uluslararası projelere katılım. Uluslararası projeler yapılması
teşvik edilmeli ve özendirilmeli. Üniversite proje fonundan asistan ve öğretim üyelerine ilave ücret alma imkânı sağlanmalı.
e. Modern kütüphaneler kurulmalı. Sürekli 7/24 açık ve modern
çalışma ortamı olan modern kütüphaneler kurulması teşvik
edilmeli.
f. Merkez araştırma laboratuvarları. Farklı bölümlerin araştırma
amaçlı ortak amaçlı kullanabileceği merkez ortak araştırma
laboratuvarları kurulması teşvik edilmeli.
g. Uluslararası Doktora Sonrası Araştırma Pozisyonları. Doktorasını yurt dışında bitirmiş olanların ülkemiz üniversitelerinde
çalışabilmeleri için doktora sonrası araştırma bursları açılmalı.
3. Yüksek Lisans/Doktora Eğitiminde Düzenleme. Bilimsel performansın yükseltilmesinde en önemli katkı yüksek lisans eğitimlerinde ki kalite, araştırma altyapısı ve çok disiplinli çalışma
ortamlarının geliştirilmesiyle sağlanabilir. Bunun sağlanabilmesi açısından bazı önerileri aşağıda sıralanmıştır.
a. Öğrenci değişim trafiği yükseltilmeli. Yüksek Lisans ve Doktora Programlarında kalitenin gelişmesi için, Öğrenci Değişimleri FARABİ veya ERASMUS) desteklenmelidir.
b. Çok disiplinli çalışmalar başlatılmalı. Farklı disiplinlerden
olacak çift danışmanlı sisteme geçilmesi, öğrencilerin daha
donanımlı ve farklı disiplinli araştırma projelerini geliştirmelerini
sağlayabilir. İkinci danışmanın yurt dışında ki bir üniversiteden
olması teşvik edilmeli.
a. Yayınlı Yüksek Lisans. Yüksek Lisans tezi için en az ulusal/
uluslararası toplantılarda en az bir sunum ve en az bir yayın
yapması şartı getirilmelidir.
c. Yayınlı Doktora. Doktora tezi için en az ulusal/uluslararası
toplantılarda en az iki sunum ve en az 2 yayın yapması şartı
getirilmelidir.
d. Yurt dışı deneyimli öğretim elemanı. Öğretim Üyesi olmak
için doktorayı bitirdikten sonra, yurt dışında ki bir üniversitede
Doktora sonrası çalışma yapma (POST-DOCTORATE) şartı
getirilmesi gerekir.
e. Farklı üniversitelerde doktoralı olanlar tercih edilmeli. Doktora
yapmış olduğu yerde öğretim üyeliği kadrosu alması özendirilmemeli ve üniversiteler arası öğretim üyesi değişimi teşvik
edilmesi gerekir.
f. Uluslararası Doktora Bursları. Uzmanlığını yurt dışında almış
başarılı gelecek vaat eden genç araştırmacıların ülkemiz üniversitelerinde doktora yapmalarını sağlamak için doktora bursları
verilmeli.
4. İstihdamda öncelikler ve teşvikler. Üniversitelerin akademik
istihdam ve yapılanmada takip etmesi gereken kriterlerin amacı
eğitim ve araştırmada yüksek performanslı bilim insanlarının
önünün açılması ve üniversitelerde bilimsel araştırma projeleri
başlatacak kişilerin seçilmesidir. Aşağıda ki kriterler akademik
istihdam amaçlı olarak göz önünde bulundurulabilir.
a. Yayınlı doktora yapanlar tercih edilmeli. Öğretim üyesi
olmanın kuralı olarak, yayınlı doktora ve post-doktora çalışması
yapması koşulu aranması gerekir.
b. Performansa dayalı maaş sistemine geçilmeli. Akademisyenlik mesleğini cazip kılmak için, ücretlendirmelerde iyileştirme yapılması ve akademisyen olmanın özendirilmesi gerekir.
Akademisyenlik mesleğini özendirici sabit bir taban ücret,
kariyerinde ki büyümeye ve çeşitliliğe bağlı olarak değişebilir
dinamik ücretlendirme desteklenebilir. Pozisyonu aynı olan
kişiler arasında etkinlik, üretkenlik ve görünürlük farkına bağlı
olarak ücretlendirmede değişim olması akademik çalışma
motivasyonunu yükselteceği için önemlidir. İlk 100 arasında ki
üniversiteler incelendiğinde değişebilir maaş sistemine göre çok
iyi, iyi ve vasat düzeyde bilim insanlarını istihdam için seçebilme
durumları olmaktadır.
5. Yönetim büyüme vizyonu. Üniversitelerde çalışanların
uzun dönem çalışabilmeleri veya dışarıdan donanımlı başka
bilim insanlarının çekilebilmesi veya mevcut öğretim üyelerinin
başka üniversitelere kaçışının önlenmesi açısından aidiyet ve
memnuniyetlerini yükseltecek kolaylaştırıcı çalışmaların yapılması gerekir. Bununla ilgili olarak eleman istihdamı (recruit) ve
elemanı tutma (retaining)vi çalışmaları yapan birimler ve hatta
dekanlıklar kurulabilir.
Eylül - Ekim 2013 25

5. DOSYA: TÜRKİYENİN YÜKSEK EĞİTİM VİZYONU MAKALE • SÖYLEŞİ • GÖRÜŞ
İlk 1000 arasına giren 12 üniversiteye sahip ülkemizde ilk 100 arasına üniversitelerimizin büyük bir
sıçrama yaparak girmesi imkânsız değildir. Bunun
için olması gereken üniversitelerimizin çok ciddi bir
revizyondan geçmesidir.
Öğretim üyelerinin memnuniyeti çalışmaları. Öğretim üyelerinin
üniversitelerde tutulabilmesi açısından yapılması gerekli çalışmalar
maddeler olarak sıralanmıştır.
a. Kolaylaştırıcı çalışmalar. Üniversite Öğretim Üyelerinin
birinci dereceden yakınlarının kullanabilecekleri aile tanıtım
kimlikleri çıkarılarak üniversitenin hastane, okul, kütüphane
ve diğer imkânlarından faydalanabilmeleri imkânı sağlanmalı;
b. Destekleme programları. Üniversitelerin farklı kampüslerinde okullar açılmalı ve çalışanların çocuklarının açılacak
okullarda okuması imkânı verilmeli;
c. Dinlence mekânları. Üniversite çalışanları ve yakınlarının
gidebilecekleri eğlence, dinlenme ve spor yapabilecekleri
mekânlar (recration centers) inşa edilmeli;
Öğrencileri memnuniyet çalışmaları. Birkaç öneri başlıkları aşağıda
verilmiştir.
a. Üniversite öğrencileriyle periyodik memnuniyet anketleri
yapılmalı. Öğrenci memnuniyet ölçümleri sürekli yapılması
farklı açılardan yararlı olabilir.
b. Yabancı öğrenci sayısı arttırılmalı. Farklı kültür ve milletlerden öğrencilerin gelmelerini
sağlanması amacıyla başarılı yabancı öğrencilere bedava okuma
bursu verilmesi yararlı olabilir. Üniversite farklı medeniyetlerden
öğrencilerin buluştuğu, örgütlenebildiği ve beraber öğrenim
görebildikleri bir üniversite projesi olacak.
c. Açık kütüphane sistemi. Sürekli açık ve her türlü yayının
26 Mimar ve Mühendis
bulunabileceği, farklı disiplinlere özel açılmış kütüphanelerin
kurulması gerekir. Yönetimi muhakkak profesyonellere bırakılması gerekir.
Sonuç
İlk 1000 arasına giren 12 üniversiteye sahip ülkemizde ilk 100 arasına üniversitelerimizin büyük bir sıçrama yaparak girmesi imkânsız
değildir. Bunun için olması gereken üniversitelerimizin çok ciddi bir
revizyondan geçmesidir. Üniversitelerimizde bilim insanlarını meşgul edecek bürokrasi azaltılması önemli bir rahatlama getirecektir.
Yurt dışı veya yurt içi bilimsel seyahatler için izin bürokrasisi yerini
bilgilendirme notuna bırakması öğretim üyelerini rahat çalışma
ortamı sağlayacaktır. Fiziki araştırma ve öğretim ortamlarında
iyileştirme sağlayacak düzenlemeye gidilmesi gerekir. Üniversitelerde çalışma yapmak teşvik edilmeli, deneyim ve birikime bağlı
akademik puan kriterine göre maaşlarının farklı olması sağlamalıdır. Üniversite sıralama kriterlerine göre daha fazla görünen ve
çok etkin üreten üniversite olunabilmesi için araştırma laboratuvar
imkânları, araştırma destekleri ve araştırma burslarının arttırılması
gerekir. İlk 100 arasına girmek ülkemizi yöneten siyasi iradenin
karar vereceği ve ilk 100 arasında üniversitelerde ki çalışma koşul
ve araştırma ortamlarının ülkemiz üniversiteleri için sağlanmasıyla
ilgili yenilenme ve değişim kararının alınmasıyla alakalı bir durum
olarak önümüzde durmaktadır.
KAYNAKlar
i
http://www.webometrics.info/en/Europe/Turkey
ii
http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/
iii
http://www.webometrics.info/en/Methodology
iv
http://www.majesticseo.com/
v
https://ahrefs.com/
vi
http://serc.carleton.edu/departments/chairs/rec-faculty.html