1. Сын тұрғысынан ойлау
« Ми құрылысы,бөлімдері»тақырыбы бойынша оқушылардың ойлау,есте сақтау
қабілеттерін дамыту,сабаққа деген қызығушылығын арттыру және топта бірлесе
отырып жұмыстану,өз ойларын ашық айта білу мақсатында « Сын тұрғысынан
ойлау» әдіс-тәсілдерін пайдалана отырып, сабақ өткіздім. Сол сабағымды ұсынып
отырмын.
Үй тапсырмасына әр топқа « Менің болашағым»тақырыбында эссе жазып келу
тапсырылған болатын.Сол тапсырманы сыныпта жұптаса отырып
талқылап,соңынан ең жақсы жазылған эссе оқылды.Жұп бірін –бірі бағалады.
Мысалы: Аглашева Рысгүл «Менің болашағым» атты эссесінде өз ойын толық
жеткізе білген.
«Адамның болашағы – өзіне байланысты. Адам болашағына нық сеніммен
қараса, онда ол адам мақсатына жетеді. Бұл мақсатқа жету үшін адам алдымен
бойындағы жаман қасиеттерден арылуы тиіс. Спортпен айналысып, дұрыс
тамақтанып және де жеке бас гигиенасын сақтаған кезде оның өмірі, оның
болашағы берік, әрі ұзақ болары сөзсіз.»
Жаңа тақырыпқа шығу үшін бейнефильм көрсетіледі.Сол бейнефильм арқылы
сабақ тақырыбы белгілі болды Сынып оқушылары 5 топқа бөлінді.1-топ- «
Сопақша ми»,2-топ- «Мишық»,3-топ- «Ортаңғы ми»,4-топ- « Аралық ми »,5-топ- «
Үлкен ми сыңарлары ».
I Топпен жұмыс « Мағынаны тану »
Әрбір топ өз тобы бойынша мәтінмен танысып,қосымша материалдар пайдалана
отырып,постер құрып,қорғады.
II « Ой толғаныс » сатысы 5 жолды өлең әдісі:
1. Зат есім- 1 сөз
2. Сын есім- 2 сөз
3. Етістік -3 сөз
4. Тақырып мағынасын ашатын сөз тіркестері – сөйлем (4 сөз)
5. Тақырыптың синонимі ( баламасы )
а) ми
ә) мөлдір,сұйық
б) қорғайды,шығарады,реттейді
в) ми-адам өмірінің негізі
г) ой жүйесі
III «Кім көп біледі» кесте толтыру
Ми бөліктерінің құрылысы және қызметі
№ Ми бөліктерінің құрылысы Қызметі
1. Үлкен ми сыңарлары
2. 2. Аралық ми
3. Ортаңғы ми
4. Мишық
5. Сопақша ми
IY Үй тапсырмасын бекіту « Сәйкестендіру тесті »
I топ
1.Қорғаныш рефлексі мидың қай 5 бөліктен:үлкен ми сыңары,сопақша
бөлігінде орналасқан ? ми,ортаңғы ми,аралық ми,мишық
2.Ми қайда орналасқан ? ми қарыншалары арқылы қатынасатын
қу
ыс
3.Ми қарыншалары дегеніміз не ? 1300-1400 г
4.Ми қандай бөліктерден тұрады? бассүйек қуысында
5.Мидың орташа салмағы ? сопақша ми
II топ
1.Тепе-теңдік қызметін реттейтін ми бөлігі? 130-140 мл
2.Ми неше жасқа дейін дамиды? самай
3.Ми сұйықтығы мөлшері? мишық
4.Мидың сыртын неше түрлі қабықша қаптайды? 20 жас
5.Есту аймағы қай бөлікте орналасқан? 3
III топ
1.Бағдарлау рефлексі мидыңғ қай бөлігі арқылы өтеді? жұмсақ
2.Мидан неше жұп жүйке тарайды? ақ және сұр
заттан
3.Мидың ішкі қабықшасы қалай аталады? орталық
4.Ми қандай заттан құралған? 12 млрд
5.Ми қыртысындағы нейрондар саны ? 12 жұп
IY топ
1.Оқушының негізгі ой еңбегі? қатты
3. 2.Мидың сыртқы қабықшасы қалай аталады? аралық ми
3.Көру аймағы мидың қай бөлігінде орналасқан? Минингит
4.Ішкі жүйке жүйелер қызметін реттейтін бөлігі? Шүйде
5.Мидың жұмсақ қабығының қабынуы? оқу
Y топ
1.Дәм,иіс сезу аймағы мидың қай бөлігінде орналасқан? 2,5-3 см
2.Мидың ең жақсы дамыған бөлігі? Торлы
3. « Ми рефлексі » еңбегінің авторы ? маңдай
4.Мидың ортаңғы қабықшасы қалай аталады? үлкен ми сың-
Арлары
5.Сопақша ми ұзындығы? И.М.Сеченов
YI Түйінді сөздер: (топ басшылары)
1топ басшысы: Ми адам ағзасындағы ең маңызды мүшенің бірі.Ол өте күрделі
құрылысты.Адам миы біздің денеміздің басқа мүшелеріне қарағанда көп энергия
жұмсайды екен.Оның үлесіне 20% жуық өкпедегі оттегі қажет,алайда мидың
салмағы дене салмағының бар жоғы 2 құрайды.
2-топ басшысы: Адам миының 75% судан тұрады.оның қалыпты жұмыс істеуі үшін
ағза суды жеткілікті мөлшерде қабылдауы керек.
3-топ басшысы:Алькогольді ішімдіктерді ішкен кезде нейрондар арасында
байланыс әлсірейді.
4-топ басшысы:Кәдімгі күлкі мидағы бес түрлі аймақтың жұмысын қажет етеді.
5-топ басшысы:Оттексіз адам миы 6 минуттан артық тіршілік ете алмайды,одан әрі
қайтымсыз үрдістерден жүйке жасушаларының өлуі басталады.
YI Бағалау. Топ болып,жұп болып және топ басшысы бағалайды.
Сабақ басында әр топқа бағалау парағын таратып бердім. Сол бағалау парағына
оқушылар өздері,топ басшылары , орындаған тапсырмаларын бағалап, мұғалімге
береді. Бағаларға мұғалім келіспесе бағасы төмен немесе жоғары оқушыларға
сұрақ қою арқылы толықтырады.
YII Рефлексия.Көңіл-күй парағына смайлик суретін таңдап және ол суретті
неліктен таңдағанына түсініктеме жазу арқылы көңілдерін білдіреді
4. .
YIII Үйге тапсырма: 15 оқып келу
Осындай ізденіс шығармашылық топтық жұмыстар оқушылардың сабаққа деген
қызығушылығын оятып, сыни тұрғыдан ойлай білуге, өз ой-пікірлерін толық
жеткізе білуін дамытады.
Маңғыстау облысы,Жаңаөзен қаласы
№19 орта мектептің биология пәнінің
5. мұғалімі Бегеш Балша Бәукеқызы
Сілтеме Сабақ жоспары Биология пәні
Сыныбы : 9 -сынып
Сабақтың
тақырыбы:
Эволюцияның дәлелдемелері.Эмбриологиялық
дәлелдемелер.Морфологиялық дәлелдемелер.Палеонтологиялық
дәлелдемелер.Эволюцияның биогеографиялықдәлелдемелері.
Жалпы
мақсаттар:
Оқушыларға эволюцияның дәлелдемелері туралы мағұлмат
беру.эволюциялық дәлелдемелер туралы білімдерін кеңейту.АКТ –
ны пайдалана алу дағдыларын қалыптастырып,топта жұмыс жасау
арқылы жағымды атмосфера қалыптастыру.Тест жұмыстарын
орындату арқылы шапшаң ойлауға,сыни ойлауға үйрету.Өзін-
өзі,өзара бағалау арқылы әділдікке үйрету.
Міндеттері: Ірі жүйелік топтардың пайда болу процесін меңгерту,эволюциялық
дәлелдемелерді салыстыра білу.Топпен,жұппен,ұжыммен жұмыс
жасауға дағдыландыру.
Күтілетін
нәтиже:
АКТ-ны пайдалана біледі,топтық жұмыс арқылы жағымды
атмосфера орната отырып,шапшаң ойлауға,сыни ойлауға
,әділдікке үйренеді,
Сабақтың
түрі:
Жаңа білімді меңгерту
Әдіс-тәсілдер: Диалогтық оқыту,сын тұрғысынан ойлауға үйрету,оқыту үшін
бағалау және оқуды бағалау,АКТ-ны пайдалану,Дарын және
таланттылық, көшбасшылық
Дерек көздер: Биология оқулығы 9 сынып, «биология және салауаттылық негізі
»№2 2010 жыл.
Қажетті
құралдар:
Оқулық,компьютер ,интерактивті тақта,плакаттар
Түйінді
идеялар:
Макроэволюция-ірі жүйелік топтардың пайда болу процесін
білдіреді.
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары
Кезеңдері Мұғалімнің
әрекеті
Тапсырма
мазмұны
Оқушының
әрекеті
Бағалау
1.Ұйымдаст
ыру(3 мин)
Сынып
оқушыларын
түгендейді.Топ
ережесімен
таныстырады.Т
опқа
бөледі.Жағымд
ы атмосфера
қалыптастырад
Түрлі-түсті
қағаздар арқылы 4
топқа бөледі.
Түрлі-түсті
қағаздар
алып
топтарға
бөлінеді.
Бағалау
парағы сабақ
басталар
алдында
үлестіріліп
беріледі.
6. ы.
2.Үй
тапсырмасы
н сұрау(10
мин)
Деңгейлік
тапсырмалар
беріледі
I деңгей
1.Қазіргі кезде тірі
организмдердің
қанша түрі белгілі?
2 «.Эволюция »
деген ұғым нені
білдіреді.
3.Аристотель
жануарларды
қандай топтарға
бөлді.
II деңгей
1.Ресейде қандай
ғалымдар
эволюциялық
көзқараста болды.
2.К.Линней тірі
организмдерді
қандай жүйелік
топтарға бөлді.
3.К.Линнейдің тірі
организмдерді
жеке жүйелік
топқа бөлуін неге
жасанды жүйе
деді?
III деңгей
1.К.Линней мен
Ж.Б.Ламарк
еңбектерінің
қандай маңызы
бар?
2.Ж.Б.Ламарктің
эволюциялық
көзқарастарын
сипатта?
3.Ч.Дарвин іліміне
қандай
алғышарттар әсер
етті?
Әрбір
оқушы
шамаларына
қарай
жұмыстанад
ы.
Топ басшысы
бағалау
парағына
бағалап
отырады.
3.Жаңа
сабақ(20мин)
1.
«Қызығушылы
ғын ояту»
Оқушыларға
сұрақ қою
арқылы сабақ
тақырыбын
Жаңа тақырып
бойынша мағұлмат
алады.
7. ашады.Слайдта
р арқылы
тақырыпқа
мағұлмат
беріледі.
1. « Топтық
жұмыс»
(Әр топ өз
тобы бойынша
тақырып
мәтінін
оқып,бір-біріне
түсіндіреді
2.10 сұрақтан
тұратын тест
тапсырмалары
беріледі.
-оқушылардың
тапсырманы
орындауы
қадағаланады.
- жұп болып
бағалау
парағына
бағалайды.
Тақырып
мәтінін бір-
біріне
түсіндіреді,
кейін бір
топ екінші
топқа
түсіндіреді
Оқушылар
тапсырманы
дәптерлерін
е
орындайды.
Топ бірін –бірі
бағалайды.
Бағалау
парағына жұп
болып бірін-
бірі
бағалайды.
Қорытынды
(5мин)
Тікелей
сұрақтар
қойылады.
1.Ч.Дарвин
ілімінің шығуына
қандай әлеуметтік
жағдайлар әсер
етті?
2.Қолдан сұрыптау
ұғымын қалай
түсінесің?
3.Ч.Дарвинэволюц
ияның қандай
факторларын атап
көрсетті?
4.Ч.Дарвин қандай
еңбектер жазды?
5.Қолдан сұрыптау
түрлерін ата?
Оқушылар
шапшаң
жауап
беруге
тырысады
Өздерін-өздері
бағалайды.
Үйге
тапсырма(3м
ин)
-үйге тапсырма
беріледі,бағала
йды
Үйге
тапсырма:Эволюц
ияның
дәлелдемелері.
Үй
тапсырмасы
н
күнделіктері
не белгілеп
Қорытынды
баға бағалау
парағына
қойылады,жур
налға