1. Дакешев Аслан Нұрланұлы
БҚО, Зеленов ауданы, Переметное ауылы
Қ.Аманжолов атындағы жалпы орта білім беретін мектебі
АӘД жетекші-ұйымдастырушысы
Сабақ түрі: ашық сабақ
Сабақтың тақырыбы: «Ұжымдық қорғану құралдары»
Сынып: 11 сынып
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды жаппай жою қаруынан қауіпсіздікті қамтамасыз ету
бойынша шаралармен таныстырып, панажай, тасалар секілді қорғаныш құрылыстары
жөнінде түсінік қалыптастырып, ептілікке, жауапкершілікке баулу
Уақыты: 45 мин
Өткізілетін орны: АӘД кабинеті.
Көрнекілік құралдар: плакаттар, сызбалар
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі – 3 мин.
Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді,
амандасу, түгендеу, оқушылардың сырт көрінісін тексеру.
Қызығушылықты ояту
Терминдермен жұмыс
Ядролық қару Химиялық қару Бактериологиялық қару
Тыныс алу мүшелерін қорғайтын құралдар Теріні қорғайтын құралдар
Мағынаны тану
Топтық жұмыстар:
 Мәтінмен танысу;
 Өзара талқылау;
 Қорғауға дайындық
Негізгі мәлімет
Зақымдану, қирату, өрт және су басу аймағындағы әрекеттер кезінде әскери
қызметшілерді қорғау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету келесі шараларды орындаумен
жетілдіріледі:
 үзіліссіз радиациялық, химиялық және биологиялық барлау жүргізу;
 уақытымен және ебін тауып жеке, ұжымдық қорғану құралдарын, қару-жарақ,
әскери техника мен жергілікті жердің қорғаныш қасиеттерін, радиацияға қарсы
препараттарды, антидоттарды, жедел медициналық жәрдем көрсету құралдарын,
инженерлік құрылыстарды пайдалану;
 зақымдану, қирату, өрт және су басу аймақтарын мейлінше орынды жеңу
тәсілдерін таңдау;
 зақымданған жерде әскери қызметшілермен бекітілген тәртіп ережесін қатаң
сақтау.
Көрсетілген шаралар мазмұны мен тізімі әрбір нақты оқиға, жағдай шарттарымен
айқындалады.
Зақымдалған аймақ кенеттен жасалғанда немесе бөлімше қарсыластан қорғануға
жеткілікті түрде дайын болмағанда, радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бірінші
кезекте зақымданған аймақты барлауды және әскери қызметшілерді зақымданбаған
ауданға қысқа мерзімде орналастыру арқылы жүзеге асырылады.
Қорғаудың негізгі үш тәсілі:
1. халықты қорғаныш құрылыстарына паналату

2. 2. халықты эвакуациялау
3. халықтың жеке қорғану құралдарын пайдалануын қамтамасыз ету
ҚОРҒАНЫШ ҚҰРЫЛЫСТАРЫНА ХАЛЫҚТЫ ПАНАЛАТУ
Қорғаныш құрылыстары – ядролық, химиялық, биологиялық, бактериологиялық
қарудан, сондай-ақ ядролық жарылыс кезіндегі зақымдаушы факторлардың әсер ету
мүмкіндігінен және зақымдаудың қарапайым құралдарын қолданудан халықты қорғауға
арналған құрылыстар.
Қорғау қасиеттеріне байланысты:
1. паналар
2. радиацияға қарсы тасалар(РҚТ) болып бөлінеді.
Паналар – адамдарды ядролық жарылыстың барлық зақымдаушы факторларының
әсерінен, улағыш заттар мен бактериологиялық құралдардан, өрт болып жатқан
аймақтардағы улы газдар мен жоғары температурадан, жарылыс кезінде қираған
ғимараттардлың сынықтары мен опырылып құлауынан сенімді қорғауды қамтамасыз
етуші құрылыс.
Радиацияға қарсы тасалар – жергілікті жер радиоактивті зақымданған кезде
адамдарды сыртқы 𝛾-сәулеленуден және радтоактивті шаң-тозаңның тыныс алу
органдарынағ теріге, киімге тәкелей өтіп кетпеуінен, ядролық жарылыстың жарықтық
сәулеленуінен қорғайтын құрылыс.
Кесек кірпіштен немесе тастан
жасалынған жертөле РҚТ болып
табылады.
Жер үстіне жанаса салынған үйлері бар
басқа да жер қоймаларды, тас, кірпіш,
кесек кірпіш үйлерді де РҚТ-ға лайықтап
жасауға болады.
Ойтолғаныс
Қорытынды бөлім
Сұрақтар мен тапсырмалар:
 Қауіпсіздікті қамтамасыз ету шаралары қалай жетілдіріледі?
 Зақымдалған аймақ кенеттен жасалғанда қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін не істеу
керек?
 Қандай қорғаныш құрылыстары бар және оларды қалай ажыратуға болады?
Шығу сәті

3.  Нені білдік? Нені үйрендік? Мен үшін не жаңалық болды?
Қорытындылау
Бағалау
Үйге тапсырма беру: §6 тақырыпты оқу, мазмұнын айтуға дайындалу