1. NIMT PROGRESS
หองปฏิบัติการวิเคราะหกาซ
ฝายมาตรวิทยาเคมีและชีวภาพ
รติรัตน สินวรุทัย
ฝายมาตรวิทยาเคมีและชีวภาพ
ขีดความสามารถการใหบริการ
เปนที่ทราบกันดีอยูแลววาในปจจุบันทุกภาคสวนของสังคมเริ่มตระหนักกับ
ประเด็นปญหาสภาวะโลกรอนและมลพิษทางอากาศ โดยทางหนวยงานราชการมีการ
ก� าหนดกฎหมายเพื่อควบคุม การปลอยก๊าซอัน ตรายออกสูชั้น บรรยากาศ อีกทั้ง
มีการกลาวถึงการใชนโยบายคารบอนเครดิตในวงการวิชาการกวางขวางมากขึ้น
เพือเปนมาตรการหนึงในการควบคุมการปลอยก๊าซอันจะกอใหเกิดสภาวะเรือนกระจก
่ ่
นอกเหนือจากดานสิงแวดลอมแลวนันงานวิเคราะหดานก๊าซยังมีบทบาทส�าคัญในเรือง
่ ้  ่
ความปลอดภัยจากอันตรายภายในสถานประกอบการทีมการใชกาซทีสามารถระเบิดได
่ ี ๊ ่
(Explosive Gases) ก๊าซพิษ (Toxic Gases) และก๊าซทีตดไฟ (Flammable Gases) และ
่ ิ
หมายรวมถึงการซือขาย อาทิการซือขายพลังงานจากก๊าซธรรมชาติ ดังนันการสอบกลับ
้ ้ ้
ไดของเครื่องมือตรวจวัดก๊าซจึงมีบทบาทส�าคัญในการตรวจติดตามคาความถูกตอง
ของผลการวัดทุกประเภทงานที่เกี่ยวของอยางมีนัยยะส�าคัญตามความเหมาะสมของ
งานประเภทนั้นๆ จากสิ่งตางๆ เหลานี้เปนผลใหเกิดความปลอดภัยขณะปฏิบัติงาน
ความยุติธรรมตอสังคม ความยุติธรรมในการซื้อขาย และลดขอขัดแยงอันเกิดจาก
เครื่องมือวัด
ดวยเหตุผลขางตน หองปฏิบัติการวิเคราะหก๊าซ ฝายมาตรวิทยาเคมีและ
ชีวภาพ สถาบันมาตรวิทยาแหงชาติ จึงมีนโยบายสถาปนาหนวยวัดดานการวิเคราะห
ก๊าซขึ้นเพื่อสนับสนุนในทุกภาคสวนที่เกี่ยวของโดยเริ่มใหบริการสอบเทียบเครื่องมือ
วิเคราะหก๊าซ และการใหคาก๊าซผสมมาตรฐานประเภท Oxygen in Nitrogen และ
Carbon Monoxide in Nitrogen ในเดือนมิถุนายน 2551 ในขอบขายดังนี้
1. Oxygen Gas Analyzer ในชวงความเขมขน 0.05-0.30 mol/mol
2. Carbon Monoxide Gas Analyzer ในชวงความเขมขน 5-100 µmol/mol
3. Oxygen in Nitrogen ในชวงความเขมขน 0.05-0.30 mol/mol
4. Carbon Monoxide in Nitrogen ในชวงความเขมขน 5-100 µmol/mol
20
Vol.12 No.57 July-August 2010

2. การเปรียบเทียบผลการวัดระหวางประเทศ
หองปฏิบัติการวิเคราะหก๊าซไดเขารวมกิจกรรมเปรียบเทียบผลการวัด
ระหวางประเทศในขอบขายที่ใหบริการเพื่อเปนหลักฐานที่ใชยืนยันความสามารถ
ในการใหบริการแกผูประกอบการภายในประเทศ ไดแก
1. การเปรียบเทียบผลการวัดระหวางประเทศในระดับ BIPM ในพารามิเตอร
Carbon Monoxide in Nitrogen ที่ 5 µmol/mol (CCQM-K51 : CO in N2 at
5 µmol/mol)
CCQM-K51 Carbon monoxide in nitrogen
4
3
2
Degrees of equlvalence (%)
1
0
-1
-2
-3
NMU
NMISA
UBA (D)
VNIIM
SMU
NPL
CERI
BAM
CEM
CENAM
GUM
INMETRO
IPQ
JRC
KRISS
LNE
METAS
NIM
NIMT
NIST
VSL
NPLI
FMI
NMIA
Laboratory
รูปภาพที่ 1: Degrees of Equivalence plot with different colors showing the
different measurement methods used
21
Vol.12 No.57 Jury-August 2010

3. รูปภาพที่ 2 : Degrees of Equivalence plot
2. การเปรียบเทียบผลการวัดระหวางประเทศในระดับ APMP แบบ Bilateral
กับทาง NMIJ ในพารามิเตอร Oxygen in Nitrogen ที่ 0.20 mol/mol (APMP-QMS2:
O2 in N2 at 0.20 mol/mol)
การรับรองระบบคุณภาพหองปฏิบัติการ ISO/IEC 17025 : 2005
หองปฏิบัติการวิเคราะหก๊าซไดรับการรับรองระบบคุณภาพหองปฏิบัติการ
ISO/IEC 17025:2005 จากหนวยงานรับรองระบบคุณภาพหองปฏิบัติการ IA Japan
ในวันที่ 29 มิถุนายน 2552 ขอบขายที่ไดรับการรับรองดังนี้
Calibration Range Calibration and
Quantity Measurement
Instrument/Artifact Measurand Level/Range Capability (k=2)
Oxygen in Nitrogen 0.05-0.30 mol/mol 0.25 % relative
Carbon Monoxide in 5-25 µmol/mol 0.80 % relative
Nitrogen 50-100 µmol/mol 0.45 % relative
Reference Gas Mixtures
Carbon Monoxide in
Nitrogen by using Gas 25-100 µmol/mol 1.0 % relative
Chromatograph
Paramagnetic Oxygen
0.05-0.30 mol/mol 0.25 % relative
Analyzer
Gas Analyzers 5-25 µmol/mol 0.70 % relative
Carbon Monoxide Analyzer 50-100 µmol/mol 0.45 % relative
22
Vol.12 No.57 July-August 2010

4. เครื่องมือวิเคราะหและวัสดุอางอิงรับรองประเภทกาซผสมมาตรฐานตาม
ขอบขายการขอการรับรองระบบคุณภาพ ISO/IEC 17025:2005
- เครื่องมือวิเคราะหกาซ
Paramagnetic Oxygen Analyzer
GC-FID CO Analyzer
รูปภาพที่ 3 : เครื่องมือวิเคราะหก๊าซในระบบการวิเคราะหตามขอบขายการรับรอง
- วัสดุอางอิงรับรองประเภทกาซผสมมาตรฐาน
การสอบกลั บ ได ข องการวั ด ก๊ า ซทั้ ง สองชนิ ด (Oxygen in Nitrogen and
Carbon Monoxide in Nitrogen) จะสอบกลั บ ไปยั ง หน ว ย SI ผ า นวั ส ดุ อ  า งอิ ง รั บ รอง
ประเภทก๊าซผสมมาตรฐาน (Certified Reference Materials, CRMs) จากหนวยงานที่
ได รั บ การแต ง ตั้ ง (Designated Institute)ในการดู แ ลมาตรฐานด า นการวิ เ คราะห ก ๊ า ซ
ของประเทศญี่ปุน “Chemicals Evaluation and Research Institute(CERI)”
รูปภาพที่ 4 : วั ส ดุ อ  า งอิ ง รั บ รองประเภทก๊ า ซ
มาตรฐานตามขอบขายการรับรอง
23
Vol.12 No.57 Jury-August 2010