1. A evolución, cousa de mulleres?
As diferenzas entre os sexos
Unidade 6

2. As diferenzas entre sexos
• Evolución do corpo
feminimo
• O dimorfismo sexual
• A selección sexual

3. Evolución do corpo feminino
• O relato bíblico fixo dun
óso, a costela, a orixe da
muller.
• Os descubrementos
científicos sobre a orixe e
a evolución da especie
humana coinciden co
relato bíblico ao sinalar
que foi un óso o que tivo
a maior responsabilidade
á hora de convertirnos no
que somos: a cadeira.

4. Evolución do corpo feminino
• Desde o punto de vista dun
fisiólogo, as características
da especie humana que non
podemos encontrar noutras
especies, son as seguintes:
• 1. A receptividade sexual
constante e a ocultación da
fertilidade; é dicir, que a
femia humana é receptiva
ao macho, incluso fóra do
periodo de fertilidade, e
que chegado o momento,
non se anuncia
chamativamente.

5. Evolución do corpo feminino
• 2) A posición ventral para
a cópula, que, aínda que
non é a única postura
posible no ser humano, é
a máis natural pola
disposición, tamén única
na nosa especie, da
vaxina cara adiante, con
apertura ventral da vulva.
Ningún outro animal
copula normalmente cara
a cara.

6. Evolución do corpo feminino
• 3) O orgasmo feminino,
unha rareza no reino
zoolóxico e, ao parecer,
sen ningunha función
respecto á procreación,
xa que a diferenza do
home a muller pode ser
fecundada en ausencia
de orgasmo.

7. Evolución do corpo feminino
• 4) A menstruación; é
dicir, un aparente
desperdicio periódico
de nutrintes e de
minerais, sobre todo de
ferro, xa que o corpo
desbota pola vaxina a
mucosa uterina non
utilizada.

8. Evolución do corpo feminino
• 5) Un parto difícil que
require, na maior parte
dos casos, a axuda de
outra persoa, e se
convirte, así, nun acto
social.

9. Evolución do corpo feminino
• 6) Unhas crías
prematuras, incapaces
de valerse por si
mesmas ata os cinco
anos de idade.

10. Evolución do corpo feminino
• 7) A menopausia, é
dicir, o cese da
actividade reproductiva
moitos anos antes da
morte biolóxica, e a súa
consecuencia máis
directa: a invención da
figura da avoa.

11. Evolución do corpo feminino
O deseño evolutivo da
menopausia
Evolución da idade da
menopausia

12. Evolución do corpo feminino
• Centos de miles de
femias, ao longo de
millóns de anos de
evolución, soportaron
cambios drásticos nos
seus organismos para
adaptarse con éxito a
cada nova circunstancia
ambiental, a cada cambio
ecolóxico, e así
impulsaron a evolución
de toda a especie
humana.

13. O dimorfismo sexual
• O dimorfismo sexual é
definido como as
variacións na fisonomía
externa, como forma,
coloración ou tamaño,
entre machos e femias
dunha mesma especie.
Se presenta na maioría
das especies, en maior
ou menor grao.

14. O dimorfismo sexual
• Na maioría das especies
anormalmente lactosas
de insectos, arañas,
anfibios, reptiles, aves
rapaces, etc. as femias
son máis grandes que os
machos, mentras que nos
mamíferos o macho soe
ser o de maior tamaño,
algunhas veces de modo
moi notable.
1 Femia 2 Macho

15. O dimorfismo sexual
• O dimorfismo sexual era
maior nos
Australopithecus
africanus. Pouco a
pouco os homínidos
posteriores reduciron a
diferenza de tamaño
entre os sexos.

16. O dimorfismo sexual
ESPECIE ANTIGUEDAD TALLA MACHOS
TALLA
HEMBRAS
DIFERENCIA %
A. afarensis 4 m.a. 130 110 15
P. boisei 2 m.a. 140 120 14
P. robustus 2 m.a. 130 110 15
H. habilis 2,5 m.a. 150 120 20
H. ergaster 1,8 m.a. 180 160 11,1
H.
heidelbergensis
300.000 a. 175 160 8,6
H.
neanderthalens
is
30.000 a. 160 150 6,3
H. sapiens 0 170 160 5,9
P. troglodytes 0 160 130 18,8
G. gorilla 0 180 150 16,7

17. O dimorfismo sexual
• Segundo estes datos, Homo
heidelbergensis tería unha
sociobioloxía similar á do
actual Homo sapiens,
mentras que
Australopithecus afarensis a
tería similar á dos actuais
gorilas.
• Obsérvase unha tendencia á
reducción do dimorfismo
sexual iniciada fai 1,8 m.a.
con Homo ergaster, ata
Homo sapiens.

18. O dimorfismo sexual
• Razóns:
– Necesidade de
cooperación entre
machos e femias para a
supervivencia do grupo.
– A monogamia tende á
eliminación desta
diferenza.

19. O dimorfismo sexual
DIFERENZAS NEUROANATÓMICAS ASIMETRÍAS MORFOLÓXICAS
Varóns Mulleres
Os cerebros de varóns teñen maior volume
que o das mulleres, pero as diferenzas son
significativas para o volume dos hemisferios
cerebelosos pero non dos hemisferios
cerebrais.
Menor sustancia branca cerebral pero maior
volume do hipocampo e do caudado.
Planum temporal de tamaño maior. Planum temporal máis bilateralizado, ou de
menor asimetría.
Rexións callosas anteriores de maior tamaño
en varóns e rexións callosas posteriores de
maior tamaño en mulleres
Splenium calloso de maior amplitude no sexo
feminino.
O tamaño do Corpo Calloso co envellecimento
decrece antes en varóns que en mulleres.
A crenza que o splenium é maior na muller
que no home non se ve confirmada nunha
meta-análise efectuada sobre 49 estudos. Os
estudos con RM mostran que o tamaño tanto
global do cerebro como particular do corpo
calloso é maior en varóns.

20. O dimorfismo sexual
DIFERENZAS NEUROANATÓMICAS ASIMETRÍAS MORFOLÓXICAS
Varóns Mulleres
A massa intermedia que conecta ambos
tálamos non sempre existe en todos os
cerebros pero é máis frecuente non atopala
en cerebros de varóns
A comisura anterior é de maior tamaño no
sexo feminino.
As rexións anteriores do hipotálamo (área
preóptica) é dos veces maior en varóns que en
mulleres
Maior volume de sustancia branca Maior volume de sustancia gris. Maior volume
de sustancia gris no córtex prefrontal
dorsolateral e xiro temporal superior.
Maior amplitude do lóbulo parietal inferior.
Maior asimetría para dito lóbulo.

21. O dimorfismo sexual
DIFERENZAS COGNITIVAS
Varóns Mulleres
Mellor habilidade VISUOESPACIAL
Mellor habilidade VISUOESPACIAL en
tests que examinan a rotación mental e as
habilidades de percepción espacial.
Mellor habilidade LINGÜÍSTICA.
Mellor habilidade LINGÜÍSTICA en certas
habilidades verbais, especialmente en
fluencia verbal.
Mellor habilidade en fluencia verbal de
tipo fonético pero non semántico.
Razoamento matemático Os lóbulos temporais se activan
bilateralmente en varóns con probas de
razoamento matemático, esta específica
activación cortical non é observada en
mulleres.
Velocidade perceptiva.
Tarefas manuais motoras finas.
Memoria verbal.

22. A selección sexual
• Doce anos despois de aparecida a
súa obra A orixe das especies,
Charles Darwin publicou, en
1871, A orixe do home e a
selección en relación co sexo (The
Descent of Man and Selection in
Relation to Sex) cuxos capítulos
finais XIX e XX adicou á selección
sexual na nosa especie.
• Segundo Darwin, haberá
individuos que posúan algunha
característica que lles faga ter un
maior éxito de apareamento e
fertilización a expensas do resto.
Ao deixar maior descendencia os
seus caracteres se imporán sobre
os doutros.

23. A selección sexual
• A selección sexual é a principal
causa das diferenzas de
aspecto dos sexos (dimorfismo
sexual).
• A atracción mutua entre os
sexos é un factor importante
na reproducción. Os machos e
as femias de moitas especies
de animais son similares no
tamaño e a forma excepto nos
órganos genitais e en
características secundarias
sexuais como as mamas dos
mamíferos femia.

24. A selección sexual
• Hai, sen embargo, especies
cun dimorfismo sexual
asombroso. En particular en
paxaros e mamíferos os
machos son, a miudo, máis
grandes e máis fortes, máis
intensamente coreados, ou
dotados con adornos
visibles.

25. A selección sexual
• “Nos animais que teñen os
sexos tan separados, os
machos difiren
necesariamente das femias
polos seus distintos órganos de
reproducción, que constitúen
os caracteres sexuais
primarios. Pero, ademais, os
sexos difiren polo que Hunter
chamado caracteres sexuais
secundarios, os cales non
están directamente
relacionados co acto da
reproducción...". ..." (C. R.
Darwin, 1871).

26. A selección sexual
• Pero as cores brilantes fan animais más
visibles aos depredadores. A plumaxe
longa de pavos reais masculinos e
paxaros de paraíso e a enorme
cornamenta dos cervos vellos machos
son cargas incómodas no mellor dos
casos. Darwin sabía que non podían
esperar que a selección natural
favorecera a evolución de rasgos
desventaxosos, e propuso que tales
rasgos xurdiron por selección sexual,
que “depende non de unha loita pola
existencia en relación con outros seres
orgánicos ou a condicións externas,
senón dunha loita entre os individuos
dun sexo, xeralmente os machos, pola
posesión do outro sexo. ”(C. R. Darwin,
1871).

27. A selección sexual
• Charles Darwin sinalou que a
selección sexual habitualmente
adopta un destes dous patróns (os
nomes débense a Thomas H. Huxley):
selección intrasexual, que é a
competencia entre os membros dun
sexo para aparearse co sexo oposto,
ou selección intersexual, na cal os
membros dun sexo exercen fortes
presións selectivas sobre as
características do sexo oposto
mediante a elección das súas
parellas.