1. CHẤN THƢƠNG XƢƠNG
Ở TRẺ EM
Bs Nguyễn Anh Tuấn

2. Khảo sát hình ảnh
 X quang:
 2 tƣ thế thẳng / nghiêng chuẩn. Hình chếch. Đúng chiều thế.
 Lấy 2 khớp trên và dƣới. Khu trú: cổ tay, khuỷu, cổ chân.
 Chất lƣợng hình ảnh.
 Dấu trực tiếp:
 Đƣờng gãy xƣơng
 Gập góc vỏ xƣơng
 Mảnh xƣơng rời
 Bất thƣờng khớp
 Dấu gián tiếp:
 Đẩy lệch đƣờng mỡ quanh khớp (dịch trong bao khớp – khớp khuỷu, gối, cổ chân)
 Mất tƣơng quan giải phẫu bình thƣờng.

3. Khớp khuỷu

7. Gối

8. Cổ chân

9.  Chụp đối bên so sánh:
 Nhân cốt hóa
 Ống động mạch
 Siêu âm:
 Dịch trong khớp
 Sụn
 Tụ dịch dƣới màng xƣơng
 Mất liên tục vỏ xƣơng
 Scanner
 Gãy phức tạp
 Tìm dị vật trong khớp
 Cầu xƣơng
 MRI:

10. PHÂN LOẠI GÃY XƢƠNG
 Gãy thân – hành xƣơng
 Gãy không hoàn toàn
 Gãy lún
 Gãy tạo hình
 Gãy cành tƣơi
 Gãy sợi tóc
 Gãy hoàn toàn
 Gãy tổn thƣơng sụn tiếp hợp

11. Gãy thân xƣơng – hành xƣơng
 Gãy không hoàn toàn:
 Gãy lún: (+++)
 Lún thân xƣơng vào hành xƣơng
 Đƣờng tăng đậm độ
 Gập góc bờ xƣơng
 Tiên lƣợng tốt

18.  Gãy tạo hình:
 Xƣơng quay, x. trụ, x. chày
 Gãy xƣơng kế cận
 Cong quá mức đoạn xƣơng
 Không có hình ảnh đƣờng gãy
xƣơng – vô số đƣờng gãy nhỏ
 Chẩn đoán khó – trễ
 Chụp xƣơng đối bên so sánh

19.  Gãy “cành tƣơi”
 Gãy 1 bờ vỏ xƣơng (gãy
tạo hình bờ đối bên)
 Do lực xoắn
 Tiên lƣợng tốt

23.  Gãy xƣơng dạng: “sợi tóc”
 Thƣờng ở 2/3 dƣới xƣơng chày
 Gãy xoắn, dƣới màng xƣơng,
không di lệch
 Chẩn đoán khó – trễ:
 X quang I: (-)
 X quang II sau 7 – 10 ngày
 X quang II sau 2 – 3 tuần

26.  Gãy hoàn toàn:
 Không khác ngƣời lớn
 Gãy xoắn, ngang, xéo
 Di lệch (±)
 Tổn thƣơng xƣơng song hành
 Diễn tiến:
 Tiên lƣợng tốt
 Khả năng tự chỉnh cao

31. Gãy tổn thƣơng sụn tiếp hợp
 Cấu trúc sụn tiếp hợp

32.  Nguy cơ: tạo cầu xƣơng
 Biến dạng xƣơng
 Ngƣng tăng trƣởng chiều dài xƣơng
 Phân loại Salter – Harris
 Type I: physaire
 Type II: metaphyso – physaire
 Type III: epiphyso – physaire
 Type IV: metaphyso-physo-epiphysaire
 Type V: compression physaire

33.  Salter I:
 Lành tính
 5% ?
 Chẩn đoán khó
 Lâm sàng
 X quang:
 Dấu gián tiếp
 Chụp so sánh

35.  Salter II:
 Rất thƣờng gặp, 2/3
 Hành xƣơng – sụn tăng trƣởng
 Chi trên
 Di lệch (±)

42.  Salter III:
 10%
 Đầu xƣơng – sụn tăng trƣởng
 Gần cuối giai đoạn phát triển xƣơng
 Xƣơng chày
 Tiên lƣợng ?

46.  Salter IV
 10%
 Hành xƣơng – sụn – đầu xƣơng
 Di lệch (++)
 Thƣờng lồi cầu xƣơng đùi, đầu
dƣới xƣơng chày

49.  Salter V:
 Gãy xẹp sụn tiếp hợp
 Hiếm
 Chẩn đoán khó:
 Dấu gián tiếp
 So sánh
 Tiên lƣợng xấu

50.  Gãy phức tạp:
 Gãy trên nhiều mặt phẳng
 x quang: T/N/chếch
 Salter II
 Salter III
 Salter IV
 CT:
 Các đƣờng gãy, mặt khớp,
mảnh xƣơng rời.

57.  Di chứng tổn thƣơng sụn tiếp hợp: cầu xƣơng
 Chết các nguyên bào sụn – hàn xƣơng
 Ngắn chi
 Lệch trục xƣơng
 Phát hiện sớm
 X quang
 CT
 MRI

70.  MRI:
 Xác định cầu xƣơng
 Diện tích cầu xƣơng
 Tình trạng sụn tăng trƣởng

73. Một số đặc điểm gãy xƣơng theo vị trí
 Bàn tay:

76.  Cổ tay:

81.  Vùng khuỷu
 Dấu gián tiếp:
 tụ dịch (máu) trong bao khớp (fat pad sign)
 Lệch trục
 Gãy mâm quay
 Trật đầu xƣơng quay
 Gãy Monteggia:
 Gãy thân xƣơng trụ
 Trật đầu xƣơng quay
 Gãy trên lồi cầu
 Gãy bong lồi cầu
 Gãy bong đầu xƣơng ở trẻ sơ sinh

92.  Vùng gối:
 Dấu tụ dịch trong bao khớp gối
 Gãy xƣơng bánh chè
 Gãy rứt lồi củ chày
 Gãy gai mâm chày
 Gãy xƣơng – sụn (osteochondral) lồi cầu xƣơng
đùi

102. “sleeve fracture” – tendon patellaire

103.  Gãy rứt nhân cốt hóa
phụ

106. Gãy xƣơng bệnh lý
 Gãy xƣơng trên nền xƣơng bệnh lý
 U xƣơng lành tính
 Bất thƣờng bẩm sinh hệ xƣơng
 Bất thƣờng di truyền
 Tổn thƣơng nhiều xƣơng:
 Viêm xƣơng tủy xƣơng
 U mạch máu
 Di căn (neuroblastoma, Wilms’)
 Bệnh lý huyết học (Histiocytosis X, leukemia, lymphoma)

110. Hội chứng trẻ bị hành hạ
 Hội chứng Silverman
 Gãy xƣơng nhiều vị trí / không chấn thƣơng
 Hệ xƣơng bình thƣờng
 Gãy xƣơng nhiều vị trí ở nhiều giai đoạn
 Gãy hành xƣơng
 Gãy nhiều cung sƣờn: cung trƣớc và cung sau
 Nứt sọ
 Gãy thân xƣơng: trẻ lớn

111.  Chấn thƣơng sọ não:
 Nứt sọ
 Xuất huyết dƣới màng cứng nhiều giai đoạn (+++)
 Tổn thƣơng nhu mô não
 Chẩn đoán phân biệt:
 Bất thƣờng hệ xƣơng: chuyển hóa, loạn sản
 Chấn thƣơng thật sự