5. Health is a state of complete Physical, mental, social and
spiritual well being and not merely an absence of disease of ce vees ie le
infirmity
W. H. O. Definition meceepeeleer} Òel³eskeÀ J³ekeÌleer®³ee µeejerejkeÀ, ceeveefmekeÀ, meeceeefpekeÀ, Deejesi³e
f
mebJeOe&vee®³ee Deece®³ee Oe[He[erle}e ne DeeCeKeer SkeÀ ìHHee. ns HegmlekeÀ Jee®ekeÀebHeg{s
þsJeleevee, meeceeefpekeÀ v³ee³ee®³ee efoµesveb mJele뮳ee meledmeodefJeJeskeÀ yegeqOo}e mceªve
‘Deejesi³e cnCepes µeejerefjkeÀ, ceeveefmekeÀ, meeceeefpekeÀ DeeefCe DeeO³eeeqlcekeÀ Deµeer mebHetCe&
megª kesÀ}s}b keÀece keÀener ÒeceeCeele lejer HetCe&lJee}e vesC³ee®eb meceeOeeve Deens.
mJeemLee®eer DeJemLee. kesÀJeU jesiee®ee efkebÀJee HebiegHeCee®ee DeYeeJe veJns.’ [e@. meew. efJeYee keÀµeeUerkeÀj, [e@. meew. veerlee kegÀ}keÀCeea, [e@. pe³eÞeer
ie[keÀjer, megyeesOeve keÀµeeUerkeÀj Je Þeer. HeÀefkeÀje iee³ekeÀJee[ ³eeb®eer meeLe vesnceerÒeceeCes®e
}eYe}er.
peeieeflekeÀ Deejesi³e mebIeìvesves
Gefpe&lee, cegkeÌlee Je Deeefoleer ³eeb®³eecegUs keÀecee®ee Yeej Yeejer Jeeì}e veener.
kesÀ}s}er Deejesi³ee®eer J³eeK³ee
³ee meJe& GHeodJ³eeHee®es cegK³e }#³e Deens, DeeHeuîee meceepeeleer} ieebpe}s}er,
efHe[}s}er, efHe®e}s}er, jesieeveer Heíe[}s}er HeCe Òe®eb[ megHle meeceL³e& Deme}s}er ceeCegmekeÀer.
æ
The people’s health ought to be the concern of the people
ner ceeCegmekeÀer Deejesi³emebHeVe nesTve Òe®eb[ ®ewlev³eeves peeie=le nesTve keÀe³e&jle JneJeer;
themselves. They must struggle for it and plan for it. The war ³ee nslegveb Deece®³ee Hejerveb Deecner G®e}}s}e ne ’Keejer®ee Jeeìe“ Deens.
against disease and for health cannot be fought by physicians
alone. It is a people’s war in which the entire population must be
DeveskeÀeveskeÀ ªiCe, l³eeb®es veelesJeeF&keÀ, Deece®es efce$e, menkeÀejer, pesÿ-
mobilised permanently. keÀefveÿ kegÀìgbefye³e, Deece®es iegªpeve, Deecne}e melkeÀe³ee&®eer ÒesjCee osCeejs DeeF&-Jeef[}
Henry Sigerist Je Deece®eer HetpeemLeeves efkebÀJee ÞeOoemLeeves yeveeJesle Demes ceneHegª<e ³ee meJee¥®ee ³ee
(A Medical Historian)
íesìîee Òe³elveele Òel³e#e-DeÒel³e#eHeCes menYeeie Deens.
ö[e@. ÞeerefveJeeme keÀMeeUerkeÀj
‘}eskeÀeb®³ee Deejesi³eeefJe<e³eer }eskeÀebvee mJeleë}e keÀUkeÀU nJeer. Deejesi³eemeeþer l³eebveer
ö keÀce}ekeÀj kegÀ}keÀCeea
Peie[e³e}e nJeb. ³eespeveeyeOo Òe³elve keÀje³e}e nJesle. jesiejeF& efJeªOo®eb cene³egOo
ö Heg<keÀj efµekeÀejKeeves
[e@keÌìj ceb[Uer SkeÀìîeeves }{t µekeÀle veeefnle. ns cene³egOo Kejb cnCepes }eskeÀ³egOo
Deens DeeefCe meJe& }eskeÀebveer melele l³eele Yeeie I³ee³e}e®e nJee.’
vvv
önsvjer meerpejermì
(JewÐekeÀµeem$ee®ee FeflenemekeÀej)