Бичил даатгал түүний асуудлууд

1. Бичил даатгалыг х гж лэхө үү
асуудлууд
Санх менежмент 3Бүү
Ж. Мягмардорж

2. Бичил даатгал гэж юу вэ ? Даатгалын бусад
төрлөөс ялгагдах онцлог, монгол дахь бичил
даатгалын хөгжил. Бичил даатгалыг хөгжүүлэх
шаардлага, асуудлыг гаргаж ирэхийг оролдов.
Зорилго

3. Монгол улс дахь даатгалын хэлбэр
• Хариуцлагын
• Амь нас, эрүүл мэнд
• Эд хөрөнгийн
• Хувь хүн
• Байгууллага

4. Бага орлоготой, ядуу иргэд, бичил бизнес
эрхлэгчдэд зориулан боловсруулсан даатгалын
бүтээгдэхүүн бөгөөд хураамж шимтгэлийн хувьд
харьцангуй хямд, өндөр нөхөн олговортой
даатгал юм.
Бичил даатгал гэж юу вэ ?

5. Бичил даатгал
Хувь хүний даатгал
Жижиг дунд
бизнес эрхлэгчид
Манай улсын даатгалын
харилцааг зохицуулагч СЗХ-ны
дотоод бодлогын түвшинд сард
10,000 төгрөгөөс бага хураамж
бүхий үйлчилгээг бичил
даатгалд тооцно.
Бичил даатгалын
мөн чанар
нь ???????

6. Бичил бизнес эрхлэгчид гэж хэн бэ ?
Нийгмээс тусгаарлагдсан
Албан ёсны бичиг баримтгүй,
хаяггүй хүмүүс
Албан ёсны санхүүгийн
Байгууллагын үйлчилгээ
авч чаддаггүй иргэд
Гэрээрээ болон хувиараа
орлого олох үйл
ажиллагаа эрхлэгчид
Тогтмол бага
орлоготой иргэд
Ажиллах хүчний болон үйлдвэрлэлийн цар хүрээгээр авсаархан, ихэвчлэн дотоод зах
зээлд чиглэсэн, богино хугацаанд зардлаа нөхөж чаддаг, хөрөнгө бага шаардагддаг,
өндөр бүтээмжтэй, үйлдвэрлэлийн уян хатан технологитой, зах зээлд өрсөлдөх чадвар
бүхий үйлдвэрлэл, үйлчилгээг жижиг буюу бичил бизнес гэнэ.

7. Хувиар бизнес эрхлэгчдийн ач холбогдол, эдийн засагт
үзүүлдэг үр нөлөө
1. Шинэ ажлын байрыг бий болгох замаар ажилгүйдэл,
ядуурлыг бууруулахад нөлөөлдөг.
2. Шинэ технологи, үйлдвэрлэл, бүтээгдэхүүн бий
болгодог.
3. Бичил болон том бизнесүүдийг холбох холбогч
болдог
4. Дотоодын үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмждэг

8. й зан чанар, нийгмийн хариуцлага
адвараас давсан зээлийн дарамт
Гэр бүлийн байдал
үй хялбар бус санхүүгийн процесс
м, эдийн засгийн нөхцөл байдал
олдол -осол, гэмтэл, байгалийн гамшиг
эг боловсролын дутмаг байдал
Бусад эрсдүүд
Бичил зээлийн эрсдэл үүсэх шалтгаан

9. 1. 2. 3.
“Билл болон Мелинда Гейтс” сангийн
санхүүжилтээр ОУ-ын Хөдөлмөрийн
Байгууллагаас хөгжиж байгаа
орнуудын дунд “Бага орлоготой
иргэдэд зориулсан Бичил Даатгалыг
хэрэгжүүлэх”-ээр зарласан буцалтгүй
тусламж олгох тэтгэлэгт хөтөлбөрт
Төв Азийн бүс нутгаас анхны
даатгалын компаниар шалгарсан.
Энэхүү төсөл хэрэгжүүлсэн 2011 оны
хугацаанд бага орлоготой, хувиараа
хөдөлмөр эрхлэгч 731 иргэн, өрхийг
даатгалд хамруулж 15.6 сая төгрөгийн
нөхөн төлбөрийг олгоод байна.
Монгол Улсын Засгийн Газар,
Дэлхийн банкнаас хамтран 2006
оноос эхлэн хэрэгжүүлж байгаа
“Малын индексжүүлсэн даатгал”
төсөлд хэрэгжүүлэгч байгууллагаар
шалгарч, 6 дах жилдээ амжилттай
ажиллаж байна. Энэхүү хугацаанд
давхардсан тоогоор нийт 3,000 гаруй
малчин өрхийг даатгалд хамруулаад
байна. Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд
нийт 814 мянган толгой малыг
даатгалд хамруулж, 464 сая
төгрөгийн нөхөн төлбөрийг олгоод
байна.
Бичил даатгал
“Жаргалтай
иргэн ”даатгал
• Бичил бизнес эрхлэгчдийн
эрүүл мэндийн даатгал
• Хас банктай хамтран
хэрэгжүүлж байгаа /2011/
• Хураамж шимтгэл багатай,
өндөр нөхөн олговортой
бөгөөд хувийн, хувьсгалын
аль ч эмнэлэгт, ямар ч
өвчний улмаас хэвтсэн
тохиолдолд ажлын 5
хоногийн дотор явдал
чирэгдэлгүйгээр нөхөн
олговроо авах боломжтой.

10. “Бичил
даатгалын зах
зээлийн чадавхийг
бэхжүүлэх” төсөл
2009-2012
Зорилго
Бага орлоготой иргэд санхүүгийн аливаа бэрхшээлд оролгүйгээр эрүүл
мэндтэй холбоотой гэнэтийн зардлаа дааатгалын компаниар төлүүлэн,
амьжиргаандаа санаа зоволгүйгээр эрүүл мэндээ хамгаалах боломжоор
хангагдах …
1
даатгалын онцлог
•Жилийн хураамж 74,000 нэг өрхийн 4 гишүүн хамрагдана
•Эмчилгээ оношлогооны 100.000
•Эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлсний 400.000
•Бусад зардал 50,000 … …
2
Хэрэгжүүлэгч байгууллаг
•НҮБ-ын Хөгжлийн Хөтөлбөр: Санхүүгийн Зохицуулах Хороо
•Төслийн хамтрагч Бодь Даатгал, Монгол Даатгал, Номин Даатгал … …
3

11. 2013
“ Даатгал-бидний амьдралд” сэдэвт сургалт
Иргэдэд бичил даатгалын ач холобгдлыг таниулан ойлгуулж,
тэднийг энэ даатгалд өргөнөөр хамруулан, амьжиргааны эх үүсвэр
болсон эд хөрөнгийг нь эрсдэлээс хамгаална
Бичил даатгалын зах зээлийн чадавхийг бэхжүүлэх төслийн гол
зорилго нь орлого багатай иргэд, эмэгтэйчүүдэд өдөр тутам
тохиолддог эрсдэлээс хамгаалахад чиглэсэн бичил даатгалын
бүтээгдэхүүнийг боловсруулан зорилтот бүлэгт хүргэх явдал бөгөөд
төслийн гол бүтээгдэхүүн нь гэр, хашаа, байшингийн даатгал юм.

12. Энэтхэгийн Бичил даатгалын хөгжил
Энэтхэг улсад бичил даатгалыг нэвтрүүлэхийн тулд Засгийн газраас нь
хөдөөгийн ядууст хүрч буй даатгалын системийг судлах ажлын хэсэг
байгуулж , улмаар бичил даатгалын тусгай журам гаргасан байдаг. Энэхүү
журмын зохицуулалтаар бичил даатгалыг заавал хийх үүргийг даатгалын
компаниудад өгсөн. Бүх даатгалын компаниудыг зургаан жилийн дотор
нийгмийн эмзэг хэсгийн 5000-25000 хүнийг бичил хэлбэрээр даатгалд
хамруулах зэрэг журмуудыг гаргажээ. Хамгийн гол нь энэ журмаар бичил
даатгал борлуулахыг зөвхөн даатгалын компаниуд ч бус бичил санхүүгийн
байгууллага, ТББ-ууд, бүлгүүдэд зөвшөөрсөн байна.

13. Судалгаагаар бичил зээлээр амьдралын түвшингээ дээшлүүлсэн
ядуу иргэдийн тоо 1997 онд 7.6 сая хүн байсан бол 2005 онд 33.8
сая хүрч өссөн мэдээ байна. Манай улс Мянганы Хөгжлийн
Зорилтод хүн амын ядуурлыг 2015 онд 1990 онтой харьцуулахад
хоёр дахин бууруулах зорилтыг биелүүлэх үндсэн арга хэрэгсэл нь
бичил санхүүгийн үйлчилгээ, ялангуяа бичил зээлийн үйлчилгээ
болохыг тодорхойлсон байдаг. Энэ нь цаашид бичил даатгалын зах
зээлийг хөгжүүлэх асуудлыг давхар хамарч байгаа юм.
Бичил даатгалын зах
зээлийг хөгжүүлэхийн
тулд: Төрийн зохицуулалтТөрийн зохицуулалт

14. Дүгнэлт
Бичил даатгал нь зөвхөн ядуу, бага орлоготой иргэд болон
засгийн газарт нь ач тусаа өгөөд зогсохгүй урт хугацаанд хувийн
секторын хөгжлийг хурдасгадагаараа ихээхэн ач холбогдолтой.
Үүнээс үүдэн бичил даатгал нь ядуу иргэдийг эрсдлээс хамгаалж,
амьжиргааг дэмжих замаар улс орны нийгэм, эдийн засгийн
хөгжилд эерэгээр нөлөөлөх ач холбогдолтой юм. Манай улсын
хувид бичил санхүүгийн зах зээлийг хөгжүүлэхээр төсөл
хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлж байгаа нь сайшаалтай. Бичил
даатгалын үйлчилгээн өндөр эрсдэлтэй байдаг учир хувийн
секторт төрийн зохицуулалт, дэмжлэг зайлшгүй шаардлагатай
байдаг байна.

15. Ашигласан веб
www.forum.mn
http://www.tengerdaatgal.mn/index.php?
lang=mn&page=menu&id=15
http://www.xacbank.mn/mn/news/show/117
http://sanhuu.mn
http://www.undp.org
www.frc.mn
http://hrinfo.mn

16. Thank you for Insurance !!!