1. Ribozom

2. Ribozomların Yapı ve İşlevleri
 Ribozomlar prokaryotlar ve ökaryotlarda bulunan
yapılardır.
 Proteinlerden ve nukleolusta yapılan
prokaryotlarda 3, ökaryotlarda 4 rRNA
molekülünün oluşturduğu karmaşık yapılardır.
 Temel görevi protein sentezi sırasında mRNA daki
bilginin özgün amino asit dizisine çevirmektir.

3. s = Svedberg units

4. Ribozom Tipleri ve Yerleşim Bölgeleri
 Ribozomlar hücre içinde iki şekilde
bulunur : serbest ve bağlı.
 Elektron mirografları, ribozomları koyu
granuller şeklinde gösterir.
 Ribozomlar,hücre içinde çeşitli bölgelerde
bulunmakla beraber, ribozomun
lokalizasyonu hücrenin işlevine bağlı olarak
değişebilir.

5. Serbest ribozomlar:
 Sitosolde bulunurlar
 Tek bir ribozom veya poliribozom ya da polizom
olarak tanımlanan ribozom grupları şeklinde
bulunurlar
 Üretilen proteinin hücre içinde kaldığı hücrelerde,
bağlı ribozomdan daha fazla bulunurlar
 Sitoplazma sıvısında bulunan proteinlerin veya
önemli sitoplazmik yapısal proteinlerin
sentezinden sorumludurlar

6. Bağlı ribozomlar:
 ER’nin dış yüzeyinde bağlı olarak bulunurlar
 Üretilen proteinin salgılandığı hücrelerde, serbest
ribozomlardan daha fazla bulunurlar
 Membran yapısında yer alan proteinlerin,
sitoplazmada vesikül içinde depolanacak
proteinlerin yada hücre dışına salgılanacak
proteinlerin sentezinden sorumludurlar

7.  Ribozomlar ökaryotik hücrelerde mitokondri ve
kloroplastlarda da bulunurlar.
 Sitoplazmik ribozomlardan küçüktürler.
 Mitokondri ve kloroplast ribozomları bakteri
ribozomlarına benzerlik gösterir.
 Prokaryotik ve ökaryotik ribozomlar aynı kimyasal
reaksiyon dizisi ile aynı işlevleri gerçekleştirirler.
 Ökaryotik ribozomlar çok daha büyüktür ve
proteinlerinin çoğu farklıdır

8.  Ribozomlar küçük fakat kompleks yapılardır
 Yaklaşık 20-30 nm çapında
 Boyutları farklı RNA ve protein moleküllerinden
oluşan büyük ve küçük alt birimlerden meydana
gelir
 Her bir alt birim en az bir rRNA ve çok sayıda
protein içerir
 İki alt birim belirli sırada bir araya gelmiş 82
proteinden oluşur

9. Ribozomların Yapısı

11. 
Prokaryotik ribozomların bileşenleri
Type of rRNA
Approximate number of nucleotides Subunit Location
16s 1,542 30s
5s 120 50s
23s 2,904 50s
E.coli’nin ribozomu 70s büyüklüğündedir. Yaklaşık 2/3 rRNA, kalanı
proteindir

12.  Ökaryotik ribozomların bileşenleri
Type of rRNA Approximate number of nucleotides Subunit Location
18s 1,900 40s
5s 120 60s
5.8s 156 60s
28s 4,700 60s
60s ve 40s subunitlerinden oluşan 80s memeli ribozomları
yaklaşık eşit miktarlarda rRNA ve ribosomal proteinden oluşur.

13. Ribozom Oluşumu

14. Ribozomların İşlevleri