natur 1. gaia

2. Unibertsoa Teoría geozentrikoa: ·Grekoek proposatua. ·Lurra Unibertsoaren erdian. ·Eguzkia, ilargia, izarrak eta planetak lurraren Inguruan. Teoría heliozentrikoa: ·Nicolas kóperniko proposatua ·Eguzkia unibertsoaren erdian. ·lurra, izarrak, planetak eta abar eguzkiaren Inguruan. ·galileo galilei teloskopioa asmatu arte ez zioten arrazoia eman kópernikori. Gaur egungo teoría: ·Eguzkia izar txiki bat da. ·Eguzkia galaxia batean dago. ·Unibertsoa galaxias osatuta dago.

3. Unibertsoaren sorrera Orain dela 15.000 milioi urte unibertsoan izugarrizko leherketa gertatu zen: ´´big-bang``. Leherketa orren ondorioz zatiak sakabanatu ziren eta galaxiak osatu ziren.

4. Unibertsoaren osagaiak Galaxiak: ·milioika daude. ·ez daude uniformeki sakabanatuta. ·galaxia cumuluetan. ·gure galaxia: Esne bidea. gure galaxia cumulua: Virgo ·izarrez eta ahien arteko nebulozaz osatutakoak. Izarrak: ·argi propioa dute. ·gure izarra: Eguzkia. Planetak: ·izar baten inguruan bueltaka. ·argi propiorik ez. ·gure planeta lurra da. Sateliteak: ·planeta baten inguran bueltaka. ·argi propiorik ez. ·gurea: ilargia. Planeta sistemak: ·izar baten inguruan bueltaka ibiltzen diren planetak. ·Gurea: eguzki sistema.

5. Unitateak Unitate astronomikoa: ·Eguzkitik lurrera dagoen distantzia 1 ua = 150 000 000 km Argi urtea: · argiak urte batean egiten duen distantzia da: 1s=300.000km 1 urte=9 2 460.800 1 000.000km (9 billioi)

6. Barneko planetak Mercurio, Artizarra, Lurra eta Marte dira, harrizkoak eta eguzkitik gertuenak. Kanpoko planetak Gazezko erraldoiak, Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno dira eta gazezkoak dira. Asteroideak eta kometak Asteroidak: ·eguzki sisteman bi gerrij¡ko daude: asteroide gerrikoa eta kuiperren gerrikoa. ·tamaina askotakoak Kometak: ·izotz eta harriz osatuta. ·tamaina askotakoak. ·hirugarren gerrikoa osatzen dute (Oort odeia).

7. Unibertsoaren historia xvi mendean tycho brahe planeten higiduren behaketa zehatza egin zuen. horri ezker johanes kepler planten orbitak kalkulatu zuen et teoria geozentrikoa baztertu. xvii galileo galilei telescopioari esker ilargian zeuden tontorrak eta sakontazunak ikusi situen, baita jupiterren sateliteak. xviii mendean urano eta neptuno aurkitu. xx mendeanaurrerapen astronomikoa. beste planetera ezpazio zundak bidali baita ilargira leeh aldiz joan (1969 an) gaur egun hubble teleskopioey esker unibertsoas zehetazun handia daukagu.