1. MAKINAK

2. AURKIBIDEA:
Makinak eta zertarako Makinen zatiak:
erabiltzen diren: -Egitura eta karkasa.
-Zertarako balio dute makinek? -Motorra eta zati higikorrak.
-Makina mekanikoak. -Zirkuitu elektrikoak eta elektronikoak.
-Makina termikoak. -Sentsoreak.
-Komunikatzeko eta informazioa -Adierazgaiuak eta pantailak.
erabiltzeko makinak.
Egile mekanikoak:
Makinen zatiak:
-Hainbat eratako eragile mekanikoak.
-Egitura eta karkasa.
-Engranajeak.
-Motorra eta zati higikorrak.
-Kremailera eta pinioi-mekanismoa.
-Zirkuito elektrikoak eta elektronikoak.
-Matxa aldagailuak.
-Sentsoreak.
-Adierazgailuak eta pantailak. Aurrerapen teknikoak eta
gizartea:
Eragile mekanikoak:
-Lan egiteko moduen aldaketak.
-Hainbat eratako eragile mekanikoak.
-Garraiobideen aldaketak.
-Engranjeak.
-Osasungintzako aldaketak.
-Kremaleira eta pinioi mekanismoak.
-Komunikabideko aldaketak.
-Martxa-aldagailuak.
-Kulturako eta aisiako aldaketak.

3. ZERTARAKO BALIO DUTE MAKINEK ?

4. MAKINA MEKANIKOAK
Makina mekanikoak objetu astunak higitzeko erabiltzen dira, eta higidura
sortzeko. Ad: Haizagailuak,eskorgak eta hegazkinak...
Makina horietako batzuk indarra eraginkortasunez aplikatzen dute; indar
handiagoa egiten laguntzen digute, ahalegin gutxiago
egiteko.Ad:mailuak...
Makina mekaniko asko eskuzkoak dira, pertsonek ematen baitiete
energia. Beste batzuk automatikoak dira, energia elektrikoa edo
erregaien energia erabiltzen dute. Ad: Irabigailuek.

5. MAKINA TERMIKOAK
MAKINA TERMIKOAK
Makina termiko deritze, berotzen eta hozten duten
makinei.Ad:Gas galdarek,berogailuak,bitrozeramiko
plakek, beroa ematen dute.
Hozgailuak eta aire girotuko tresnak, hotza ematen dute.

6. EGITURA ETA KARKASA
Makina baten egitura gainerako elementuak hartzen
dituen oinarria da.
Karkasak edo estalkiak makina babesten du.
Karkasaren gainean,makinaren funtzionamendua
kontrolatzeko elementuak jarri ohi dira; bideo kontsola
baten botoiak,eta irabiagailu baten etengailua.

7. MOTORRA ETA ZATI HIGIKORRAK
Higidura sortzen duten makina automatikoek
motor bat behar dute.Bi motor mota daude:
·Erregaiz dabiltzan motorrak.Ibilgailu
gehienek eta makina batzuek erabiltzen
dituzte.
·Motor elektrikoak.Mota guztietako
makinetan daude;etxetresna elektriko
txikietan eta tren-makina elektrikoetan.

8. ZIRKUITU ELEKTRIKOAK
ETA ELEKTRONIKOAK
Energia elektrikoaren bidez funtzionatzen duten
makinetan daude.
Zirkuitu elektriko horiek milioika pieza izan
ditzake;txipak,esate baterako.
Zirkuitu elektrikoak edo elektronikoak dituzten
makinek sare elektrikora konektatuta edo
pilen edo berriz kargatzeko baterien
bidez funtzionatzen dute.

9. SENTSOREAK
Sentsoren bidez,makina batek makinaren barruko
eta kanpoko informazioa jaso dezake.
·Tenperatura-sentsore baten
bidez,erradiadore bat automatikoki pitz eta itzal
daiteke.
·Argi sentsore batek ez die igogailuko ateei
ixten uzten norbait sartzen edo ateratzen ari
bada.
Argi Tenperatura
sentsoreak
sentsoreak

10. ADIERAZGAILUAK ETA
PANTAILAK
Makinaren funtzionamenduari buruzko
informazioa ematen duten elementuak dira.
Autoetan hainbat adierazgailu daude;abiadura
eta tenperatura-adierazgailuak.

11. HAINBAT ERATAKO
ERAGILE MEKANIKOAK
Eragile mekaniko deritze makina mekanikoetan higidura eta indarra
transmititzeko erabiltzen diren pieza higikorrei.
Hainbat mota daude:
·GURPILAK:Leunak edo hortzdunak dira.
·ARDATZAK:Gurpiletan eta motorretan akoplatzen dira, eta haien noranzko
berean biratzen dira.
·UHALAK EDO KATEAK:Gurpil batetik beste batera transmititzen dute
higidura.
·PALANKAK:Indar bat handitu edo murriztu, eta transmititu egiten dute.
·MALGUKIAK:Energia metatzen dute.
·BIRADERAK:Eskuzko zenbait makinatan erabiltzen dira, makina higitzeko.
·KREMAILERAK:Hortzak dituzten pieza luzangak dira. Gurpil hortzdunak eta
beste eragile batzuk sartzen dira.
Mekanismo esaten zaio hainbat eragilez osatutako multzoari.

12. ENGRANAJEAK:
Engranajeak bi eragilez edo gehiagoz osatuta daude. Hortz deritzen
irtengune batzuen bidez ahokatzen dira. Engranaje simple bat bi
gurpil hortzdunez osatuta dago:
·Bi gurpil zuzenean akoplatzen badira, kontrako noranzkoetan
biratzen dira.
·Gurpilak uhal edo kate baten bidez lotzan badira, noranzko berean
biratzen dute.
Gainera, gurpilek abiadura alda dezakete:
·Gurpilek hortz kopuru bera badute, abiadura berean biratzen dira.
·Gurpilek hortz kopuru desberdina badute gurpil txikiena gurpil
handia baino azkarrago biratzen da.

13. KREMAILERA ETA PINOI
MEKANISMOA:
Higidura zirkularra, higidura lineal bihurtu nahi badugu,
engranaje berezi bat erabili behar dugu:Pinoi eta
kremailera meakanismoa.
Mekanismo horretan pinoi deritzon gurpil hortzduna
kremailera batean akoplatzen da. Pinoia biratzen denean
kreailera noranzko batean higitzen da.

14. MARTXA-ALDAGAILUAK:
Martxa aldagailuak edo transmisio aldagai lua
esaten zaie biraketa abiadura aldatzeko
erabiltzen diren engranajeei.
Atzekoak dira txikienak pinoi izenekoak,
aurrekoak plater deritze. Pinioiak eta
platerak katen baten bidez engranatzen dira.
Pedalak platerak birarazten dituzten biraderak
dira.

15. LAN EGITEKO MODUEN
ALDAKETAK
Makinek asko aldatu dute lan egiteko modua.
Makinei esker, langileek ez dituzte lan gogorrak
egiten.

16. GARRAIO BIDEN
ALDAKETAK
Garraiobidei esker gauza asko aldatu
dira. Adb: Lanera joateko trena
hartu, oporretara joateko hegazkina
hartu.

17. OSASUNGINTZAKO
ALDAKETAK
Duela mende bat ez zeuden
erradiografiarik, anestesiarik, txertorik. Ez zekien inork
ez nola kutsatzen ziren gaixotasunak. Gaur egun botikak
eta txerto asko daude, ere organoak tansplantatu ahal
dituzte.

18. KOMUNIKABIDEETAKO
ALDAKETAK
Elektrizitatea asmatu aurretik zaldiko
mezulariak zeuden. Orain
telefonoa,irratia,telebista eta internet
ditugu,mundu guztiarekin komunikatzeko.
Posta elektrikoak posta arruntaren tokia
hartu dute.

19. KULTURAKO ETA
AISIAKO ALDAKETAK
Zinema, irrati, telebista, internet... asmatu
dituzte eta errazago komunika gaitezke
gainerako pertsonekin.

20. BUKAERA
Egileak: Carlota.S,Goizane.E,Unai.U,Gaizka.A eta Iñaki.S.