Islahi Islamic Book

2. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢
¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜUG¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è,
ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú
ÜUG¢çÎÚè Ú-…G±è
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜUG ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñGH }¢ïæ Îè
ãé§ü Îé¥G¢ ÐÉG Hèç…²ï …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥G¢
²ïã ãñ :
¼Ú…}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜUï ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï ¥¢ñÚ ã}¢
ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈUGÚ}¢¢ ! »ï ¥G-…G}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢é…Géx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈUG ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜUGè¥G
± }¢çxGÈUGÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
A

3. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G B
B
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G (ãG-ÝÈGè)
²ïã çÜU¼¢Ï¢ (§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è ãG…GÚ¼
¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-…G±è
Ýï ©Îêü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è) Ýï §„ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï çã‹Îè
ÚS}¢éH ¶G¼G }¢ïæ ¼Ú¼èÏ¢ Îï ÜUÚ ÐïࢠçÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï
ࢢ»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J §„ }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è Ï¢ïà¢è Т»æ ¼¢ï }¢…çH„ï
¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» }¢v¼êÏ¢ ²¢ §ü-}¢ï§H) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ „±¢Ï¢
ÜU}¢¢§²ï J
Ú¢çÏ¢¼G¢ : }¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (΢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ç„HïvÅïÇ ã¢©„, ¥çHÈGU ÜUè }¢çS…Î ÜUï „¢}¢Ýï,
¼èÝ ÎÚ±¢…G¢, ¥ãG}¢Î ¥¢Ï¢¢Î-1, x¢é…Ú¢¼,
MO.9374031409
E-mail : maktabahind@gmail.com

4. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G C
C
²¢Î ΢à¼
΢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢-H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ
„ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J
©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢

5. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G 1
1
²¢Î ΢à¼
΢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢-H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ
„ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUGè ã¢ïx¢è J
©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢

6. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ }¢é-¼¥gÎ ¥ãGÜU¢}¢ ±¢ïã ãñ´
çÁ¢Ý ÜU¢ S¢è¶Ý¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ÈGUÁ¢Gü ãñ J
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
}¢é¥çËHÈGU :
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è
ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H
}¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è
Ý¢çà¢Ú :
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢,¥ãG}¢Î ¥¢Ï¢¢Î
2
ÈGUÚ¹æÝï ¹éSG„GÈGUæ …æï ¹éÛæ ÐÚ Úæï…Gï …é¹é¥Gæ ÎéLÎ àæÚèÈGU ÐÉGï°æ ¹ñ´
çÜGU²æ¹„ ÜïU çÎÝ ©¨ ÜUè àæÈGUæ¥G„ ÜUL¢°æ J
2
(ãG-ÝÈGè)

7. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G (ãG-ÝÈGUè)
}¢é¥çËHÈGU : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï
§SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î
` §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú-Á¢G±è
çS¢Ýï ¼GÏ¢¢¥G¼ : ç„. 1432 çã.,…êÝç„.2011 §üG.
Ý¢çà¢Ú : }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢,¥ãG}¢Î ¥¢Ï¢¢Î
}¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU ࢢ¶Gïæ
}¢é}Ï¢§ü : 19,20, }¢éãG}}¢Î ¥GHè Ú¢ïÇ,
}¢¢æDZè ТïSÅ ¥¢õçÈGUS¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï,
}¢é}Ï¢§ü ÈGU¢ïÝ : 022-23454429
ÎïãHè : 421, }¢çŲ¢ }¢ãGH, ©Îêü Ï¢¢Á¢G¢Ú, Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î,
ÎïãHè ÈGU¢ïÝ : 011-23284560
Ý¢x¢ÐêÚ : x¢GÚèÏ¢ ݱ¢…G }¢çS…Î ÜUï „¢}¢Ýï, „ñÈGUè Ýx¢Ú Ú¢ïÇ,
}¢¢ïç}¢ÝÐêÚ¢, Ý¢x¢ÐêÚ, (M) 09373110621
¥Á¢}¢ïÚ à¢ÚèÈGU : 19 / 216 ÈGUH¢ãïG ΢ÚñÝ }¢çS…Î, Ý¢H¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú,
SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã, ¥Á¢}¢ïÚ : 0145 2629385
3
3
}¢-ÎÝè §ç˼…¢ : çÜU„è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ À¢ÐÝï ÜUè §…¢…G¼ Ýãèæ ãñ J

8. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÈGïUãçÚS¼
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÜéUÀ ÈGUÁ¢Gü ©GHê}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´......
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè 16 çÝIJ¼ï´
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥x¢Hï çÐÀHï x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ±¢Ýï ÜU¢ ÝéS¶G¢
x¢éÝ¢ã Û¢ÇGÝï ÜUè çãGÜU¢²¼
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè
Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝï ÜUï 15 }¢-ÎÝè ÈêUH
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
±éÁG¢ê ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG HèçÁ¢²ï
Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éH Á¢¢¼ï ãñ´
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î S¢êÚ» ÜGUÎí ÐÉGÝï Üï ÈGUÁ¢G¢§H
ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ï
¼S¢Ã±éÈGU ÜU¢ ¥GÁ¢Gè}¢ }¢-ÎÝè ÝéS¶G¢
±éÁG¢ê ÜïU Ó¢¢Ú ÈGUÚ¢§Á¢G
{¢ïÝï ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
±éÁG¢ê ÜUè 13 S¢é‹Ý¼ï´
±éÁG¢ê ÜïU 29 }¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼
±éÁG¢ê ÜïU 15 }¢vM㢼
{êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè ÜUè ±Á¢G¢ãG¼
ï }¢éS¼¢’}¢H ТÝè ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU 27 }¢-ÎÝè ÈêUH
Á¢GwG}¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï wG¢êÝ çÝÜUHÝï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
‰¢êÜU }¢ïæ wG¢êÝ S¢ï ÜUÏ¢ ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢
wG¢êÝ ±¢Hï }¢éæã ÜUè ÜéUËHè ÜUè »ãGç¼²¢¼Gï´
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
Îé¶¼è ¥¢æ¶ ÜïU ¥¢æS¢ê
ТÜU ¥¢ñÚ Ý¢Ð¢ÜU LyG¢êÏ¢¼
À¢H¢ ¥¢ñÚ ÈéUçÇG²¢
ÜGñU S¢ï ÜUÏ¢ ±éÁG¢ê Åêż¢ ãñ ?
Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ ¥¢ñÚ ÜGñU
±éÁG¢ê }¢ï´ à¢ÜU ¥¢Ýï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
Ð¢Ý ¶¢Ýï ±¢çH²¢æ }¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´
S¢¢ïÝï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ¥¢ñÚ Ý ÅêÅÝï ÜU¢ Ï¢²¢Ý
S¢¢ïÝï ÜïU ±¢ïã ÎS¢¥‹Î¢Á¢G çÁ¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ …¢¼¢ ãñ
ãæS¢Ýï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
S¢¢¼ }¢é-¼ÈGU<ÚÜGU¢¼
x¢GéSH ÜU¢ ±éÁG¢ê ÜU¢ÈGUè ãñ
çÁ¢Ý ÜU¢ ±éÁG¢ê Ý Úã¼¢ ã¢ï ©Ý ÜïU çH²ï 9 ¥ãGÜU¢}¢
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ 20 çÝIJ¼ï´
xG¢éSH ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ÈGUÁ¢Gü x¢GéSH }¢ï´ »ãGç¼²¢¼G ÜUè ¼¢ÜUèÎ
ÜGUÏ¢í ÜU¢ çÏ¢ËH¢
x¢GéSHï Á¢Ý¢Ï¢¼ }¢ï´ ¼¢¶GèÚ ÜUÏ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ
Á¢Ý¢Ï¢¼ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ S¢¢ïÝï ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
x¢GéSH ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
x¢GéSH ÜïU ¼èÝ3
ÈGUÚ¢§Á¢G
§SH¢}¢èÏ¢ãÝ¢ï´ÜïUçH²ïx¢GéSHÜUè23 »ãGç¼²¢¼Gï´
ÁG¢wG}¢ ÜUè Ð^è
x¢GéSH ÈGUÁ¢Gü ã¢ïÝï ÜïU 5 ¥SÏ¢¢Ï¢
±¢ïã S¢êÚ¼ï´ çÁ¢Ý }¢ï´ x¢GéSH ÈGUÁ¢Gü Ýãè´
Ï¢ã¼ï ТÝè }¢ï´ x¢GéSH ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUñ¢Ú¢ Á¢¢Úè ТÝè ÜïU ãGév}¢ }¢ï´ ãñ
ÈGUñ¢Úï ÜUè »ãGç¼²¢¼Gï´
x¢GéSH ÜïU 5 S¢é‹Ý¼ }¢±¢ÜGïU¥G
x¢GéSH ÜïU 24 }¢éS¼ãGÏ¢ }¢±¢ÜGïU¥G
»ÜU x¢GéSH }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU çÝIJ¼ï´
x¢GéSH S¢ï ÝÁGH¢ Ï¢ÉG Á¢¢¼¢ ã¢ï ¼¢ï ?
Ï¢¢ËÅè S¢ï Ýã¢¼ï ±vG¼ »ãGç¼²¢¼G
Ï¢¢H ÜUè çx¢Úïã
11
11
11
12
13
14
15
18
18
19
19
19
20
21
21
22
24
25
26
30
31
31
32
32
33
33
34
34
34
35
37
37
39
40
41
41
45
47
47
47
48
48
49
50
51
52
54
55
55
55
56
57
57
57
58
59
59
59
2

9. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
Ï¢ï ±éÁG¢ê ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ï´ ÀêÝ¢
ݢТÜUè ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝ¢
©æx¢Hè }¢ï´ (INK) ÜUè ¼ã Á¢}¢è ãé§ü ã¢ï ¼¢ï ?
Ï¢ÓÓ¢è ÜUÏ¢ Ï¢¢çHx¢G¢ ã¢ï¼è ãñ ?
±S±S¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢
§çœ¢Ï¢¢»G S¢é‹Ý¼ ÜUè Ï¢-Ú-ÜU¼ S¢ï }¢çxGÈGUÚ¼ ÜUè çϢࢢڼ ç}¢Hè
¼ãÏ¢‹Î Ï¢¢æ{ ÜUÚ Ýã¢Ýï ÜUè »ãGç¼²¢¼Gï´
¼²}}¢é}¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¼²}}¢é}¢ ÜïU ÈGUÚ¢§Á¢G
¼²}}¢é}¢ ÜUè 10 S¢é‹Ý¼ï´
¼²}}¢é}¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
¼²}}¢é}¢ ÜïU 26 }¢-ÎÝè ÈêUH
Á¢±¢Ï¢ï ¥Á¢G¢Ý ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
}¢¢ïç¼²¢ï´ ÜU¢ ¼¢Á¢
¥Á¢G¢Ý ÜïU Á¢±¢Ï¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥Á¢G¢Ý ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ±¢H¢ Á¢‹Ý¼è ã¢ï x¢²¢
¥Á¢G¢Ý ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ §S¢ ¼GÚãG ÎèçÁ¢²ï
Á¢±¢Ï¢ï ¥Á¢G¢Ý ÜïU 8 }¢-ÎÝè ÈêUH
çÜGUÏH¢ L¶G Ï¢ñÆÝï S¢ï Ï¢èÝ¢§ü ¼ïÁ¢G ã¢ï¼è ãñ
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ïæ ÜUè Ý}¢¢Á¢GG
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
çÜGUÄææ}æyæ ÜUæ SæÏæ Sæï ŒæãËææ SæéÃææËæ
‹æ}ææ…Gè ÜïU çËæÄæï ‹æêÚ
ÜUæñÝ, çÜUSæ ÜïU Sææ‰æ ©Æïxææ !
à¢ÎèÎ …GwG}¢è ãG¢Ë¢y¢ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢GGG
ãÁ¢G¢Ú¢ï´ S¢¢H ¥GÁ¢G¢Ï¢ï Ý¢Ú ÜU¢ ãGÜGU΢Ú
Ý}¢¢Á¢GG ÐÚ ÝêÚ ²¢ ¼¢ÚèÜUè ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢
Ï¢éÚï ¶G¢ç¼}¢ï ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢
Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ Ó¢¢ïÚ
ÓææïÚ ÜUè Îæï çÜGUS}æï´
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
}¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´ !
‹æ}ææ…G ÜUè 6 àæÚæ§yæG
3 ¥±ÜGUæyæï }¢vMã¢
‹æ}ææ…Gï ¥GSÚ ÜïU ΢ñÚ¢Ý }¢vMã ÃævGyæ ¥æ Áææ» yææï ?
ï ‹æ}ææ…G ÜïU 7 ÈGUÚ槅G
ãGéLÈGU ÜUè S¢ãGèãG ¥Î¢»x¢è …GLÚè ãñ
¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú !
}¢Îí-S¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜU¢ÚÐïÅ ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼
ÜU¢ÚÐïŠТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
25 ±¢çÁ¢Ï¢¢¼
çÜGU²¢}¢ ÜUè 11 S¢é‹Ý¼ï´
LÜêU¥G ÜUè 4 S¢é‹Ý¼ï´ï
ÜGU¢ñ}¢¢ ÜUè 3 S¢é‹Ý¼ï´
S¢ÁÎï ÜUè 18 S¢é‹Ý¼ï´
Á¢ËS¢ï ÜUè 4 S¢é‹Ý¼ï´
ÎêS¢Úè Úv¥G¼ ÜïU H²ï ©ÆÝï ÜUè 2 S¢é‹Ý¼ï´
ÜGU¢’Îã ÜUè 8 S¢é‹Ý¼ï´
S¢H¢}¢ ÈñUÚÝï ÜUè 4 S¢é‹Ý¼ï´
S¢é‹Ý¼ï Ï¢¢’çβ¢ ÜUè 3 S¢é‹Ý¼ï´
‹æ}ææ…G ÜïU yævGÚèÏæ‹æ 14 }æéSyæãGÏÏææyæ
S¢çIJÎéÝ¢ ©G}æÚ çÏæ‹æ ¥GÏÎéËæ ¥G…Gè…G ÜUæ ¥G}æËæ
xæÎü ¥æËæêÎ Œæïàææ‹æè ÜUè ÈGU…GèËæyæ
‹æ}ææ…G yææïÇG‹æï ÃææËæè 29 Ïææyæï´
‹æ}ææ…G }æï´ Úæï‹ææ
‹æ}ææ…G }æï´ wææ´Sæ‹ææ
ÎæñÚæ‹æï ‹æ}ææ…G Îïwæ ÜUÚ ŒæÉG‹ææ
¥G-}æËæï ÜUSæèÚ ÜUè yææ’ÚèÈGU
ÈGïUãçÚS¼
59
60
60
60
61
61
62
64
64
65
65
66
72
72
72
73
74
76
77
78
78
79
79
80
81
81
82
82
83
84
84
90
91
93
94
96
99
100
100
102
103
104
107
107
108
109
109
110
110
111
111
112
113
113
114
114
114
115
116
3

10. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÎæñÚæ‹æï ‹æ}ææ…G çËæÏææSæ Œæã‹æ‹ææ
‹æ}ææ…G }æï´ ÜéUÀ ç‹æxæËæ‹ææ
ÎæñÚæ‹æï ‹æ}ææ…G çÜGUÏËæï Sæï §ç‹ãGÚæÈGU
‹æ}ææ…G }æï´ Sææ´Œæ }ææÚ‹ææ
‹æ}ææ…G }æï´ wæéÁææ‹ææ
¥ËËææãé ¥vÏæÚ ÜUã‹æï }æï´ xæG-ËæçyæGÄææ´
‹æ}ææ…G ÜïU 26 }ævLãæyæï yæãGÚè}ææ
ÜU‹Šææï´ ŒæÚ ÓææÎÚ ËæÅÜUæ‹ææ
yæGϧGü ãGæÁæyæ ÜUè çàægyæ
‹æ}ææ…G }æï´ Ü´UÜUçÚÄææ´ ãÅæ‹ææ
©´xæçËæÄææ´ ÓæÅwæGæ‹ææ
ÜU}æÚ ŒæÚ ãæ‰æ Úwæ‹ææ
¥æS}ææ‹æ ÜUè yæGÚÈGU Îïwæ‹ææ
‹æ}ææ…Gè ÜUè yæGÚÈGU Îïwæ‹ææ
‹æ}ææ…G ¥æñÚ yæSææÃæèÚ
‹æ}ææ…G ÜïU 30 }ævLãæyæï yæ‹…Gèãæ
…GæïãÚ ÜïU ¥æçwæGÚè Îæï2
‹æzGËæ ÜïU |æè vÄææ ÜUã‹æï
‹æ}ææ…Gï çÃæ~æ ÜïU 12 }æ-΋æè ÈêUËæ
Îé¥Gæ»UÜGéU‹æêyæ
ç±~¢ ÜU¢ S¢H¢}¢ ÈñUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÜUè »ÜU S¢é‹Ý¼
S¢Áλ S¢ãì± ÜïU 14 }¢-ÎÝè ÈêUH
çãGÜUæÄæyæ
SæÁλ SæãìÃæ ÜUæ yæGÚèÜGUæ
SæÁλ çyæËææÃæyæ ¥æñÚ àæñyæGæ‹æ ÜUè àææ}æyæ
}æéÚæÎ ŒæêÚè ãæï
S¢Áλ ç¼H¢±¼ ÜïU 11 }¢-ÎÝè ÈêUH
SæÁλ çyæËææÃæyæ ÜUæ yæGÚèÜGUæ
SæÁλ àæéRU ÜUæ ÏæÄææ‹æ
‹æ}ææ…Gè ÜïU ¥æxæï Sæï xæé…GÚ‹ææ SæwGyæ xæé‹ææã ãñ
‹æ}ææ…Gè ÜïU ¥æxæï Sæï xæé…GÚ‹æï ÜïU ÏææÚï }æï´ 15 ¥ãGÜUæ}æ
¼Ú¢±èãG Üï 17 }¢-ÎÝè ÈêUH
Ý}¢¢Á¢Gï ЋÁ¢x¢¢Ý¢ ÜUè ¼zGS¢èH
Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î ÐÉGï Á¢¢Ýï ±¢Hï ¥±Ú¢Î
ç}¢çÝÅ¢ï´}¢ï´Ó¢¢Ú¶Gy}¢ïÜGéUÚ¥¢ÝïТÜUÜU¢ „±¢Ï¢
à¢ñ¼G¢Ý S¢ï }¢ãGÈGêUÁ¢G ÚãÝï ÜU¢ ¥G}¢H
ÜGUÁ¢G¢ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Á¢ã‹Ý}¢ ÜUè ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ±¢Îè
Ðã¢ÇG x¢}¢èü S¢ï çÐÍ¢H Á¢¢»æ
»ÜU Ý}¢¢Á¢G ÜGUÁ¢G¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ |¢è ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ
¨Ú ÜéU™HÝï ÜUè ¨…Gæ
ÜGUÏæí }æï´ ¥æxæ ÜUï àææï’Hï
¥xæÚ Ý}ææ…G ÐÉGÝæ |æêH …æ» „æï.....?
}æ…ÏæêÚè }æï¢ ¥Îæ ÜUæ ¨G±æÏæ ç}æHïxææ ²æ Ýãè¢ ?
Úæ„ ÜUï ¥æç¶GÚè çãGSG¨Gï }¢ï´ ¨æïÝæ ÜUñ¨æ
Úæ„ ÎïÚ „ÜU …æxæÝæ
¥Îæ, ÜGU…Gæ ¥æñÚ §¥GæÎæ ÜUè „æ’ÚèÈGUæ„
„æñÏææ ÜUï „èÝ ÚévÝ ãñ¢
¨æï„ï ÜUæï Ý}ææ…G ÜUï çH²ï …xææÝæ ÜUÏæ ±æç…Ïæ ãñ
…ËÎ ¨ï …ËÎ ÜGU…Gæ ÜUÚ Hèç…²ï
ÀéÐ ÜUÚ ÜGU…Gæ ÜUèç…²ï
…é}æé¥G„éH ±Îæ¥G }¢ï´ ÜGU…Gæ» ©G}æíè !
©G}æí |æÚ ÜUè ÜGU…Gæ ÜUæ çãG¨æÏæ
ÜGU…Gæ ÜUÚÝï }¢ï´ „Ú„èÏæ
ÜGU…Gæ» ©G}æíè ÜUæ „GÚèÜGUæ (ãG-ÝÈGUè)
Ý}ææ…Gï ÜGUSGÚ ÜUè ÜGU…Gæ
…G}ææÝ» §<„ÎæÎ ÜUè Ý}ææ…Gï¢
ÏæÓ™ï ÜUè ÐñÎæ§àæ ÜUï ±vG„ Ý}ææ…G
}æÚè…Gæ ÜUæï Ý}ææ…G ÜUÏæ }æé¥GæÈGU ãñ ?
©G}æí |æÚ ÜUè Ý}ææ…Gï¢ ÎæïÏææÚæ ÐÉGÝæ
ÈGïUãçÚS¼
116
116
117
117
118
118
119
119
119
120
120
121
121
122
122
124
126
127
128
129
129
131
132
132
132
133
135
135
136
137
139
142
143
146
146
147
147
148
148
148
149
149
150
151
151
152
153
154
154
154
155
155
156
156
156
157
157
158
158
158
4

11. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÜGU…Gæ ÜUæ HzG…G ÜUãÝæ |æêH xæ§ü „æï ÜU¢ï§ü ãGÚÁ¢ Ýãèæ
ݱæçÈGUH ÜUè …xæã ÜGU…Gæ» ©G}æíè ÐçÉG²ï
ÈGU…í ± ¥GSGÚ ÜUï Ïææ’ΠݱæçÈGUH Ýãè¢ ÐÉG ¨ÜU„ï
…GæïãÚ ÜUè ™æÚ ¨é‹Ý„ï¢ Úã …æ»¢ „æï v²æ ÜUÚï ?
v²æ }æxæGçÚÏæ ÜUæ ±vG„ ƒæïÇGæ ¨æ ãæï„æ ãñ ?
„Úæ±èãG ÜUè ÜGU…Gæ ÜUæ v²æ ãéGv}æ ãñ ?
Ý}ææ…G ÜUæ çÈGUβæ
}æãêGü}ææ ÜUï çÈGUβï ÜUæ »ÜU }æS¥Hæ
100 ÜUæïÇGæï¢ ÜUæ ãèGHæ
x¢¢² ÜUï x¢¢ï༠ÜU¢ ¼¢ïãGÈUG¢
…GÜU¢¼ ÜU¢ à¢Ú-§üG ãGèH¢
100 ¥zGڢΠÜU¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢Ú¢Ï¢Ú „±¢H ç}¢Hï
ÈUGÜUGèÚ ÜUè ¼¢’ÚèÈUG
ç}¢SÜUèÝ ÜUè ¼¢’ÚèÈUG
¼GÚãG ¼GÚãG ÜïU çÈGUÎ²ï ¥¢ñÚ ÜUzGÈGU¢Úï
§Ý çÈGUβ¢ï´ ÜUè ¥Î¢»x¢è ÜUè S¢êÚ¼ï´
ݱ¢çÈGUH ÜU¢ Ï¢²¢Ý
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥ËH¢ã ÜU¢ Œ²¢Ú¢ Ï¢ÝÝï ÜU¢ ÝéS¶G¢
S¢H¢¼éËHñH
¼ãÁÁ¢éÎ ¥¢ñÚ Ú¢¼ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï ÜU¢ S¢±¢Ï¢
¼ãÁÁ¢éÎ x¢éÁ¢G¢Ú ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥G¢Hèà¢¢Ý Ï¢¢H¢¶G¢Ýï
ÝïÜU Ï¢‹Î¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ç‹Î²¢ï´ ÜUè 8 çãGÜU¢²¢¼
(1) S¢¢Úè Ú¢¼ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï Úã¼ï
(2) à¢ãÎ ÜUè }¢v¶è ÜUè ç|¢Ýç|¢Ý¢ãÅ ÜUè S¢è ¥¢±¢Á¢G !
(3) }¢ñ´ Á¢‹Ý¼ ÜñUS¢ï }¢¢æx¢êæ !
(4) ¼é}ã¢Ú¢ Ï¢¢Ð Ý¢ x¢ã¢Ýè ¥GÁ¢G¢Ï¢ S¢ï ÇÚ¼¢ ãñ ?
(5) §GÏ¢¢Î¼ ÜïU çH²ï Á¢¢x¢Ýï ÜU¢ ¥GÁ¢èÏ¢ ¥‹Î¢Á¢G
(6) Ú¢ï¼ï Ú¢ï¼ï ݢϢèÝ¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ±¢Hè ¶G¢¼êÝ
(7) }¢¢ñ¼ ÜUè ²¢Î }¢ï´ |¢êÜUè ÚãÝï ±¢Hè ¶G¢¼êÝ
(8) çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÜUÚÝï ±¢H¢ ¶G¢Ý΢Ý
Ý}¢¢Á¢Gï §àÚ¢ÜGU
Ý}¢¢Á¢Gï Ó¢¢à¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
S¢H¢¼éœ¢SÏ¢èãG
S¢H¢¼éœ¢SÏ¢èãG ÐÉGÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
§çS¼¶G¢Ú¢
Ý}¢¢Á¢Gï §çS¼¶G¢Ú¢ }¢ï´ ÜU¢ñÝ S¢è S¢êÚ¼ï´ ÐÉGï´
S¢H¢¼éH ¥Ã±¢Ï¢èÝ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
Ý}¢¢Á¢Gï ¥Ã±¢Ï¢èÝ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¼çãGIJ¼éH ±éÁG¢ê
S¢H¢¼éH ¥SÚ¢Ú
S¢H¢¼éH ãG¢Á¢¢¼
ݢϢèÝ¢ ÜU¢ï ¥¢æ¶ï´ ç}¢H x¢§æü
x¢ãÝ ÜUè Ý}¢¢Á¢G
x¢ãÝ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ý}¢¢Á¢Gï ¼¢ñÏ¢¢
§Gࢢ ÜïU Ï¢¢’Π΢ï ÝzGH ÜU¢ S¢±¢Ï¢
S¢é‹Ý¼ï ¥GSÚ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ΢ï ÈGUÚ¢}¢ñÝï }¢éS¼GÈGU¢
Á¢G¢ïãÚ ÜïU ¥¢ç¶GÚè ΢ï ÝzGH ÜïU |¢è v²¢ ÜUãÝï
§çS¼‹Á¢¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
§çS¼‹Á¢¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¥¢Ï¢ï Á¢G}¢Á¢G}¢ S¢ï §çS¼‹Á¢¢ ÜUÚÝ¢ ÜñUS¢¢ ?
§çS¼‹Á¢¢ ¶G¢Ý¢ ÜU¢ L¶GG ÎéLS¼ Ú網ï
§çS¼‹Á¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜGUÎ}¢ {¢ï HèçÁ¢²ï
çÏ¢H }¢ï´ ÐïࢢϢ ÜUÚÝ¢
çÁ¢‹Ý Ýï à¢ãèÎ ÜUÚ çβ¢
ãG}}¢¢}¢ }¢ï´ ÐïࢢϢ ÜUÚÝ¢
§çS¼‹Á¢¢ ÜïU ÉïH¢ï´ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ç}¢^è ÜU¢ ÉïH¢ ¥¢ñÚ S¢¢§‹S¢è ¼ãGÜGUèÜGU
ÈGïUãçÚS¼
158
159
159
159
160
161
161
163
164
166
166
167
168
168
169
169
170
170
170
171
171
172
173
173
174
174
175
175
176
177
178
179
180
180
181
182
183
154
185
185
186
187
189
191
191
192
193
193
194
195
195
196
199
199
200
200
200
201
202
204
5

12. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÈGïUãçÚS¼
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
Ï¢éIï ÜU¢çÈGUÚ Ç¢õvÅÚ ÜU¢ §ç‹ÜUࢢÈGU
ÚzG»G ãG¢Á¢¼ ÜïU çH²ï Ï¢ñÆÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ï¢¢»æ Т©æ ÐÚ ±ÁGÝ Ç¢HÝï ÜUè çãGv}¢¼
ÜéUÚS¢è Ýé}¢¢ ÜU}¢¢ïÇ
ÐÎïü ÜUè Á¢x¢ã ÜU¢ ÜïU‹S¢Ú
Å¢õ²HïÅ ÐïÐÚ S¢ï Ðñ΢ ã¢ïÝï ±¢Hï ¥}¢Ú¢Á¢G
Å¢õ²HïÅ ÐïÐÚ ¥¢ñÚ x¢é΢ïZ ÜïU ¥}¢Ú¢Á¢G
S¢wG¼Á¢G}¢èÝÐÚÜGUÁ¢G¢»ãG¢Á¢¼ÜïUÝévGS¢¢Ý¢¼
¥¢ÜGU¢ ÎêÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï
ÜGUÁ¢G¢» ãG¢Á¢¼ S¢ï ÜGUÏH Ó¢HÝï ÜïU ÈGU±¢§Î
Ï¢ñ¼éH ¶GH¢ Á¢¢Ýï ÜUè 47 çÝIJ¼ï´
¥G±¢}¢è §çS¼‹Á¢¢ ¶G¢Ýï }¢ï´ Á¢¢¼ï ãé» ²ïã çÝIJ¼ï´ |¢è ÜUèçÁ¢²ï
ãGñÁ¢G ± çÝÈGU¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ãGñÁ¢G çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
§çS¼ãG¢Á¢G¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
ãGñÁ¢G ÜïU Úæx¢
ãGñÁ¢G ÜUè çãGv}¢¼
ãGñÁ¢G ÜUè }¢ég¼
ÜñUS¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï çÜU §çS¼ãG¢Á¢G¢ ãñ
ãGñÁ¢G ÜUè ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ¥¢ñÚ §ç‹¼ã¢§ü ©G}¢í
΢ï ãGñÁ¢G ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ÈGU¢çS¢H¢
¥ã}¢ }¢S¥H¢
çÝÈGU¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
çÝÈGU¢S¢ ÜUè Á¢GMÚè ±Á¢G¢ãG¼
çÝÈGU¢S¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ÜéUÀ Á¢GMÚè }¢S¢¢§H
ãG}H S¢¢çÜGU¼G ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï......?
Ó¢‹Î x¢GH¼G ÈGUãç}¢²¢ï´ ÜU¢ §Á¢G¢H¢
§çS¼ãG¢Á¢G¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
ãGñÁ¢G ± çÝÈGU¢S¢ ÜïU 21 ¥ãGÜU¢}¢
ãGñÁ¢G¥¢ñÚçÝÈGU¢S¢ÜïU}¢é-¼¥GçËHÜGU¥¢Æ}¢-ÎÝèÈêUH
Á¢GÝ¢Ýè Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜïU Í¢ÚïHê §GH¢Á¢
Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï......
ãGñÁ¢G ÜUè ¶GڢϢè ÜïU ÝévGS¢¢Ý¢¼
ãGñÁ¢G ÜUè ¶GÚ¢Ï¢è ¥¢ñÚ ÇÚ¢±Ýï wG±¢Ï¢
ÜUS¢Ú¼ï ãGñÁ¢G ÜïU Î¢ï §GH¢Á¢
}¢¢ã±¢Úè ÜUè ¶GÚ¢çÏ¢²¢ï´ ÜïU ¼èÝ §GH¢Á¢
ãGñÁ¢G Ï¢‹Î ã¢ïÝï ÜïU 6 §GH¢Á¢
ãGñÁ¢G ÜïU ÎÎü ÜU¢ §GH¢Á¢
“Ï¢¢æÛ¢ÐÝÜïU5 §GH¢Á¢
ãG¢ç}¢H¢ ÜUè ¼vHèÈGU ÜïU 6 §GH¢Á¢
ãGS¢èÝ ± ¥GvGH }¢‹Î ¥¢ñH¢Î ÜïU çH²ï
¥Ä²¢}¢ï ãG}H ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥G}¢H
ãG}H }¢ï´ ¼¢¶GèÚ
¥x¢Ú ÐïÅ }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ ÅïÉG¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï....
S¢ÈGïUΠТÝè
ãG}H ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU 7 §GH¢Á¢
HèÜU¢ïçÚ²¢ ÜU¢ §GH¢Á¢
§GÜGéüUç‹ÝS¢¢ ÜïU ΢ï2
§GH¢Á¢
ÝÁ¢¢S¢¼¢ïæ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ÝÁ¢¢S¢¼ ÜUè ¥vGS¢¢}¢
ÝÁ¢¢S¢¼ï x¢GHèÁ¢G¢
Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ ÐïࢢϢ ݢТÜU ãñ
ÝÁ¢¢S¢¼ï x¢GHèÁ¢G¢ ÜU¢ ãGév}¢
çÎÚã}¢ ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú ÜUè ±Á¢G¢ãG¼
ÝÁ¢¢S¢¼ï ¶GÈGUèÈGU¢
ÝÁ¢¢S¢¼ï ¶GÈGUèÈGU¢ ÜU¢ ãGév}¢
Á¢éx¢¢Hè ÜU¢ ãGév}¢
çÐœ¢ï ÜU¢ ãGév}¢
204
205
206
206
206
207
207
208
209
209
210
212
213
213
214
215
215
216
216
216
217
2317
218
218
218
219
220
220
221
221
227
230
231
231
231
232
232
232
233
233
235
235
236
236
236
237
237
239
239
240
240
240
240
242
242
243
244
244
244
245
6

13. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÈGïUãçÚS¼
©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý S¢ÈGUãG¢
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè ÜGñU
Îê{ ²¢ ТÝè }¢ï´ ÝÁ¢¢S¢¼ ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï......?
Îè±¢Ú, Á¢G}¢èÝ, ÎÚwG¼ ±x¢GñÚ¢ ÜñUS¢ï ТÜU ã¢ï´ ?
wG¢êÝ ¥¢HêÎ Á¢G}¢èÝ Ð¢ÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
x¢¢ïÏ¢Ú S¢ï HèÐè ãé§ü Á¢G}¢èÝ
çÁ¢Ý ÐçÚ‹Î¢ï´ ÜUè Ï¢èŠТÜU ãñ
}¢ÀHè ÜU¢ wG¢êÝ Ð¢ÜU ãñ
ÐïࢢϢ ÜUè Ï¢¢ÚèÜU Àè´Åï´
x¢¢ï༠}¢ï´ Ï¢Ó¢¢ ãé±¢ wG¢êÝ
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè S¢ê¶è ãça²¢æ
ãGÚ¢}¢ Á¢¢Ý±Ú ÜU¢ Îê{
Ó¢êãï ÜUè }¢ï´x¢Ýè
x¢GH¢Á¢G¼ ÐÚ Ï¢ñÆÝï ±¢Hè }¢çv¶²¢æ
Ï¢¢çÚࢠÜïU ТÝè ÜïU ¥ãGÜU¢}¢
x¢çH²¢ï´ }¢ï´ ¶ÇG¢ ãé±¢ Ï¢¢çÚࢠÜU¢ ТÝè
S¢ÇGÜU ÐÚ çÀÇGÜïU Á¢¢Ýï ±¢Hï ТÝè ÜïU Àè´Åï
ÉïH¢ï´ S¢ï ТÜUè HïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ýï ±¢H¢ ÐS¢èÝ¢
ÜéUœ¢¢ Ï¢ÎÝ S¢ï Àê Á¢¢»
ÜéUœ¢¢ ¥¢Åï }¢ïï }¢éæã Ç¢H Îï ¼¢ï ?
ÜéUœ¢¢ Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ }¢éæã Ç¢H Îï
çÏ¢ËHè ТÝè }¢ï´ }¢éæã Ç¢H Îï ¼¢ï ?
¼èÝ }¢-ÎÝè }¢éç‹Ý²¢ï´ ÜUè }¢¢ñ¼ ÜU¢ ¥H}¢ Ý¢ÜU ±¢çÜGU¥G¢
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ ÐS¢èÝ¢
x¢{ï ÜU¢ ÐS¢èÝ¢ ТÜU ãñ
wG¢êÝ ±¢Hï }¢éæã S¢ï ТÝè ÐèÝ¢
¥G¢ñÚ¼ ÜïU ÐÎïü ÜUè Á¢x¢ã ÜUè LyG¢êÏ¢¼
S¢ÇG¢ ãé±¢ x¢¢ïà¼
wG¢êÝ ÜUè à¢èà¢è
}¢çIJ¼ ÜïU }¢éæã ÜU¢ ТÝè
ݢТÜU çÏ¢À¢ïÝ¢
x¢èHè M}¢¢Hè
§‹S¢¢Ýè ¶¢H ÜU¢ ÅéÜUÇG¢
©ÐH¢ (S¢ê¶¢ ãé±¢ x¢¢ïÏ¢Ú)
¼±ï ÐÚ Ý¢Ð¢ÜU ТÝè çÀÇGÜU çβ¢ ¼¢ï ?
ãGÚ¢}¢ Á¢¢Ý±Ú ÜU¢ x¢¢ï༠¥¢ñÚ Ó¢}¢ÇG¢ ÜñUS¢ï ТÜU ã¢ï
Ï¢ÜUÚïÜU趢HÐÚÏ¢ñÆÝïS¢ï¥G¢çÁ¢Á¢GèÐñ΢ã¢ï¼èãñ
x¢¢ÉGGè ÝÁ¢¢S¢¼ ±¢H¢ ÜUÐÇG¢ çÜUS¢ ¼GÚãG {¢ï»
¥x¢Ú ÝÁ¢¢S¢¼ ÜU¢ Úæx¢ ÜUÐÇGï ÐÚ Ï¢¢ÜGUè Úã Á¢¢» ¼¢ï ?
мHèÝÁ¢¢S¢¼±¢H¢ÜUÐÇG¢Ð¢ÜUÜUÚÝïÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU6}¢-ÎÝèÈêUH
Ï¢ã¼ï ÝH ÜïU ÝèÓ¢ï {¢ïÝï }¢ï´ çÝÓ¢¢ïÇGÝ¢ ࢼGü Ýãè´
Ï¢ã¼ï ТÝè }¢ï´ ТÜU ÜUÚÝï }¢ï´ çÝÓ¢¢ïÇGÝ¢ ࢼGü Ýãè´
ТÜU ݢТÜU ÜUÐÇGï S¢¢‰¢ {¢ïÝï ÜU¢ }¢S¥H¢
ݢТÜU ÜUÐÇGï ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¥¢S¢¢Ý ¼GÚèÜGU¢
±¢õçà¢æx¢ }¢à¢èÝ }¢ï´ ÜUÐÇGï ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÝH ÜïU ÝèÓ¢ï ÜUÐÇGï ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÜU¢ÚÐïŠТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ݢТÜU}¢ãæÎèS¢ïÚæx¢¢ã鱢㢉¢ÜñUS¢ïТÜUã¢ï?
ݢТÜU ¼ïH ±¢H¢ ÜUÐÇG¢ {¢ïÝï ÜU¢ }¢S¥H¢
¥x¢ÚÜUÐÇGïÜU¢‰¢¢ïÇGG¢S¢¢çãGSS¢¢Ý¢Ð¢ÜUã¢ïÁ¢¢»
Îê{ S¢ï ÜUÐÇG¢ {¢ïÝ¢ ÜñUS¢¢ ?
}¢Ýè ±¢Hï ÜUÐÇGï ТÜU ÜUÚÝï ÜïU 6 ¥ãGÜU¢}¢
M§ü ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Ï¢Ú¼Ý Ð¢ÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÀéÚè Ó¢¢ÜêU ±x¢GñÚ¢ ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¥¢§üÝ¢ ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
Á¢ê¼ï ТÜU ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÜU¢çÈGU򢕫 ÜïU §çS¼’}¢¢H à¢é΢ S±ïÅÚ ±x¢GñÚ¢
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè 23 }¢-ÎÝè Ï¢ã¢Úï´
245
246
246
247
248
248
248
249
249
249
249
249
250
250
251
252
252
252
252
253
253
254
254
254
254
255
255
255
255
255
256
256
256
256
257
257
257
257
258
260
260
260
261
262
262
263
263
264
264
265
265
266
266
267
267
267
268
269
7

14. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜéUÀ ÈGUÁ¢Gü ©GHê}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´......
}¢ïÚï ¥¢ÜGU¢ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢¢ñH¢Ý¢ ࢢã
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §GË}¢ï ÎèÝ
S¢è¶Ý¢ §S¢ ÜGUÎÚ çÜU }¢ÁGãÏ¢ï ãGÜGU S¢ï ¥¢x¢¢ã, ±éÁG¢ê x¢GéSH Ý}¢¢Á¢G Ú¢ïÁ¢GGï
±x¢GñÚ㢠Á¢GMçÚ²¢¼ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ S¢ï }¢éœ¢GH¥G ã¢ï J ¼¢çÁ¢Ú ç¼Á¢¢Ú¼, }¢éÁ¢G¢Úï¥G
(çÜUS¢¢Ý) Á¢GÚ¢¥G¼, ¥Á¢èÚ (}¢Á¢GÎêÚ, }¢éH¢çÁ¢G}¢) §Á¢¢Úï, x¢GÚÁ¢G ãÚ à¢wGS¢
çÁ¢S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ ãñ ©S¢ ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU ¥ãGÜU¢}¢ï à¢Úè¥G¼ S¢ï ±¢çÜGUÈGU
ã¢ï, ÈGUÁ¢Gïü »GïÝ ãñ Á¢Ï¢ ¼ÜU ²ïã ãG¢çS¢H Ý ÜUÚï Á¢éxGÚ¢çÈGU²¢, ¼¢Úè¶G ±x¢GñÚ¢
}¢ï´ ±vG¼ Á¢G¢»¥G ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ J Á¢¢ï ÈGUÁ¢Gü À¢ïÇG ÜUÚ ÝzGH }¢ï´ }¢àxG¢êH
ã¢ï ãGÎèS¢¢ïæ }¢ï´ ©S¢ ÜUè S¢wG¼ Ï¢éÚ¢§ü ¥¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ±¢ïã ÝïÜU ÜU¢}¢
}¢ÚÎêÎ ÜGUÚ¢Ú Ð¢²¢ Ý çÜU ÈGUÁ¢Gü À¢ïÇG ÜUÚ ÈGéUÁG¢êçH²¢¼ }¢ï´ ±vG¼ x¢æ±¢Ý¢ J
(ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚüÁ¢¢, çÁ¢. 23, S¢. 647, 648)
¥zGS¢¢ïS¢ ! ¥¢Á¢ ã}¢¢Úè x¢G¢çHÏ¢ ¥vS¢çÚIJ¼ çS¢ÈGüU ± çS¢ÈGüU
Î鋲±è ©GHê}¢ ÜïU ãGéS¢êH }¢ï´ }¢àxG¢êH ãñ, ¥x¢Ú çÜUS¢è ÜU¢ï ÜéUÀ }¢ÁGãÏ¢è Á¢G¢ñÜGU
ç}¢H¢ |¢è ¼¢ï ¥vS¢Ú ©„ ÜU¢ Š²¢Ý }¢éS¼ãGÏ¢ ©GHê}¢ ãè ÜUè ¼GÚÈGU x¢²¢ J
¥zGS¢¢ïS¢ ! S¢Î ÜUÚ¢ïÇG ¥zGS¢¢ïS¢ ! ÈGUÁ¢Gü ©GHê}¢ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ }¢éS¢Ë}¢¢Ý¢ï´ ÜUè
¼±ÁÁ¢¢ïã Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ, ¥¢ñÚ ãG¢H¼ ²ïã ãñ çÜU Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ÜUè |¢è
|¢¢Úè ¼¢’΢ΠÝ}¢¢Á¢G ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H S¢ï Ý¢ ¥¢à¢Ý¢ ãñ J ãG¢H¢æ çÜU
§Ý }¢S¢¢§H ÜU¢ï S¢è¶Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ¥¢ñÚ Ý Á¢¢ÝÝ¢ S¢wG¼ x¢éÝ¢ã ãñ J }¢ïÚï ¥¢ÜGU¢
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “Ý}¢¢Á¢G ÜïU Á¢GMÚè }¢S¢¢§H
8
4

15. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ý Á¢¢ÝÝ¢ çÈGUSÜGU ãñ J” (»ïÁ¢GÝ, çÁ¢. 6, S¢. 523) çÜU¼¢Ï¢ï
}¢éS¼¼G¢Ï¢ “§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G(ãG-ÝÈGUè)” ©Ý Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ¥ãGÜU¢}¢
ÐÚ }¢éãGè¼G ãñ çÁ¢Ý ÜU¢ S¢è¶Ý¢ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ÈGUÁ¢Gü ãñ J çHã¢Á¢G¢
§SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ §S¢ ÜU¢ï çS¢ÈGüU »ÜU Ï¢¢Ú Ýãè´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÐÉGïæ, çH¶ï ãé»
}¢S¢¢§H ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚï´, ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝIJ¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ÎêS¢Úè §SH¢}¢è
Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ï |¢è ÐÉG ÜUÚ S¢éÝ¢» ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢S¥H¢ çÜUS¢è S¢éÝÝï ±¢Hè
ÜU¢ï S¢}¢Û¢ }¢ï´ Ý ¥¢» ¼¢ï }¢ãGìÁ¢G ¥ÐÝè ¥ÅÜUH S¢ï ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚÝï ÜïU
Ï¢Á¢¢» ©G-H}¢¢» ¥ãHï S¢é‹Ý¼ S¢ï }¢¢’Hê}¢¢¼ ãG¢çS¢H ÜUÚï J §S¢ ÜU¢
¼GÚèÜGU¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé» S¢ÎLàà¢Úè¥Gã, Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGUã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è }¢éãG}}¢Î ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è Ï¢ã¢Úï
à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 7 S¢ÈGUãG¢ 89 (}¢yGÏ¢ê¥G¢ }¢ÜU-¼-Ï¢» Ú-Á¢Gç±Ä²¢) S¢¼GÚ 12
ÐÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï }¢S¥H¢ ÐêÀÝï ÜUè Á¢GMÚ¼ ã¢ï ¼¢ï ¥x¢Ú ࢢïãÚ
¥G¢çH}¢ ã¢ï ¼¢ï ©S¢ S¢ï ÐêÀ Hï ¥¢ñÚ ¥G¢çH}¢ Ýãè´ ¼¢ï ©S¢ S¢ï ÜUãï ±¢ïã ÐêÀ
¥¢» ¥¢ñÚ §Ý S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ ©S¢ï ¶GéÎ ¥G¢çH}¢ ÜïU ²ã¢æ Á¢¢Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´
¥¢ñÚ ²ïã S¢êÚ¼ï´ Ý ã¢ï´ ¼¢ï Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ J (¥G¢H}¢x¢èÚè, çÁ¢. 1, S¢. 341)
¥ËH¢ã ΢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè “}¢Á¢çHS¢ï §zG¼¢” ¥¢ñÚ
}¢Á¢çHS¢ï “¥H }¢ÎèݼéH §GçË}¢Ä²¢” ÜïU ©G-H}¢¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï ¥Á¢íï ¥GÁ¢Gè}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï çÜU¼¢Ï¢ï ã¢Á¢G¢ ÜïU }¢é‹ÎçÚÁ¢¢¼
ÜUè Ï¢ÇGè ¥GÚÜGU ÚïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ ¼zG¼èࢠ(À¢Ý Ï¢èÝ) ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G
9
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢
¥ËH¢ã ©S¢ ÐÚ ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢¼¢ ãñ J
5

16. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G 10
}¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥ã}}¢ çÚ±¢²¢¼ ± Á¢éÁG§Ä²¢¼ ÜU¢ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ ÜïU §S¢ ÜUè
§ÈGU¢çÎIJ¼ ΢ï Ï¢¢H¢ ÜUÚ Îè ! çÏ¢H¢ ¶G¢ñÈGïU H¢ñ-}¢¼ï H¢§}¢ §S¢ ãGÜGUèÜGU¼
ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ²ïã çÜU¼¢Ï¢ §‹ãèæ ÜUè ¶GéS¢êS¢è ÚãÝé}¢¢§ü ¥¢ñÚ
ÈGñUÁ¢G¢Ýï ÝÁ¢GÚ ÜU¢ S¢}¢Ú ãñ J ¥ËH¢ã §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU }¢é¥çËHÈGU, §S¢
ÜU¢ }¢é¼G¢-H¥G¢ ÜUÚÝï ±¢çH²¢ï´ ¥¢ñÚ ±¢H¢ï´ (çÜU §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜïU çH²ï
|¢è §S¢ }¢ï´ ÜU¢ÈGUè ÜU¢Ú ¥¢}¢Î }¢-ÎÝè ÈêUH ãñ´) ÜU¢ ãG¢çÈGUÁ¢G¢ wG¢êÏ¢ ÜGU±è ÜUÚï
çÜU §Ý ÜU¢ï S¢ãGèãG }¢S¢¢§H ²¢Î Úãï´ ¥¢ñÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ¼ÜU
ÐãéæÓ¢¢Ýï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï J ¥ËH¢ãé à¢ÜêUÚ S¢x¢ï }¢ÎèÝ¢
ÜUè §S¢ Ý¢ Ó¢èÁ¢G S¢¥Gì² ÜU¢ï }¢àÜêUÚ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ §wGH¢S¢ ÜUè H¢ Á¢G±¢H
΢ñH¼ S¢ï }¢¢H¢ }¢¢H ÜUÚï J
}¢ïÚ¢ ãÚ ¥G}¢H Ï¢S¢ ¼ïÚï ±¢çS¢¼Gï ã¢ï ÜUÚ §wGH¢S¢ »ïS¢¢ ¥G¼G¢ ²¢ §H¢ãè
Îé¥G¢» ¥Gœ¢G¢Ú : ²¢ ¥ËH¢ã ! Á¢¢ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï
¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï´ ÜïU §üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜïU çH²ï ÝèÁ¢G Îèx¢Ú ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝIJ¼¢ï´
ÜïU S¢¢‰¢ ࢢÎè x¢G}¢è ÜUè ¼vGÚèÏ¢¢¼ ± §çÁ¼}¢¢¥G¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢
ÜUÚ±¢», }¢ãGËHï }¢ï´ Í¢Ú Í¢Ú ÐãéæÓ¢¢» ©S¢ ÜU¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ¼GéÈGñUH }¢ïÚ¢ |¢è
΢ïÝ¢ï´2
Á¢ã¢æ }¢ï´ Ï¢ïÇG¢ Ð¢Ú ÜUÚ Îï J
6
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
± Ï¢ÜGUè¥G
± }¢çxGÈGUÚ¼
27 Ú-Á¢Ï¢éH }¢éÚÁÁ¢Ï¢ 1429 çã./
29-7-2008

17. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
“¥¢¥¢ï Ý}¢¢Á¢G S¢è¶¼ï ãñ´” ÜïU S¢¢ïHã ãGéMÈGU ÜUè
çÝSÏ¢¼ S¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè 16 çÝIJ¼ï´
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : ²¢’Ýè
“}¢éS¢Ë}¢¢Ý ÜUè çÝIJ¼ ©S¢ ÜïU ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J”
(¥H }¢¢ï’Á¢}¢éH ÜUÏ¢èÚ çHœ¢G-Ï¢Ú¢Ýè, ¥H ãGÎèS¢ : 5942, çÁ¢. 6, S¢. 185)
΢ï }¢-ÎÝè ÈêUH : (1) çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜïU çÜUS¢è |¢è ¥G-}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢
S¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢H¼¢ (2) çÁ¢¼Ýè ¥ÓÀè çÝÄÄ¢¼ï´ çÁ¢G²¢Î¢, ©¼Ý¢ S¢±¢Ï¢ |¢è çÁ¢G²¢Î¢ J
1§wGH¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢S¢¢§H S¢è¶ ÜUÚ çÚÁ¢G¢» §H¢ãè ÜUè ãGÜGU΢Ú
Ï¢Ýêæx¢è 2ãGœ¢H ±S¥G §S¢ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ 3çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢-H¥G¢
ÜUMæx¢è 4§S¢ ÜïU }¢é¼G¢-H»G ÜïU Á¢GÚè»G ÈGUÁ¢Gü ©GHê}¢ S¢è¶êæx¢è 5¥ÐÝ¢ ±éÁG¢ê,
x¢GéSH ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ±x¢GñÚ¢ ÎéLS¼ ÜUMæx¢è 6Á¢¢ï }¢S¥H¢ S¢}¢Û¢ }¢ï´ Ýãèæ ¥¢»x¢¢
©S¢ ÜïU çH²ï ¥¢²¼ï ÜUÚè}¢¢ ¼Ú-Á¢-}¢» ÜU‹Á¢GéH
§ü}¢¢Ý : “¼¢ï »ï H¢ïx¢¢ï §GË}¢ ±¢H¢ï´ S¢ï ÐêÀ¢ï ¥x¢Ú ¼é}ãï´ §GË}¢ Ýãè´” (ТÚã : 14,
¥‹ÝãGìH : 43) ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ãé» ©G-H}¢¢ S¢ï LÁ¢ê¥G ÜUMæx¢è 7(¥ÐÝï
Á¢G¢¼è ÝéS¶Gï ÐÚ) §G‹ÎÁGÁ¢GMÚ¼ ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUMæx¢è
8(Á¢G¢¼è ÝéS¶Gï ÜïU) ²¢Î ΢༠±¢Hï S¢ÈGUãGï ÐÚ Á¢GMÚè çÝÜU¢¼ çH¶êæx¢è
9çÁ¢S¢ }¢S¥Hï }¢ï´ Îéà±¢Úè ã¢ïx¢è ©S¢ ÜU¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÐÉGêæx¢è 10çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú
¥G}¢H ÜUÚ¼è Úãêæx¢è 11Á¢¢ï §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ Ýãè´ Á¢¢Ý¼è ©‹ãï´ çS¢¶¢ªæx¢è
12Á¢¢ï §GË}¢ }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ïx¢è ©S¢ S¢ï }¢S¢¢§H }¢ï´ ¼vÚ¢Ú ÜUMæx¢è 13ÎêS¢Úè
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢ªæx¢è 14(ÜU}¢ ¥Á¢G
ÜU}¢ 12 ¥GÎÎ ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU) ²ïã çÜU¼¢Ï¢ ¶GÚèÎ ÜUÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïãGìÈGU¼Ý Îêæx¢è
15§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU }¢é¼G¢-H»G ÜU¢ S¢±¢Ï¢ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï §üS¢¢H ÜUMæx¢è
16çÜU¼¢Ï¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ à¢Ú-§üG x¢G-H¼è ç}¢Hè ¼¢ï Ý¢çà¢ÚèÝ ÜU¢ï çH¶ ÜUÚ
}¢éœ¢GH¥G ÜUMæx¢è (Á¢GÏ¢¢Ýè ÜUãÝ¢ ²¢ ÜUãH±¢Ý¢ ¶G¢S¢ }¢éÈGUèÎ Ýãè´ ã¢ï¼¢)
7

18. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, ΢ݢ» x¢Gé²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ ¥GçÝH
©G²êÏ¢ ÜU¢ §à¢¢üÎï }¢éàÜUÏ¢¢Ú ãñ : “çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
S¢¢ï100
}¢¼üÏ¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜUè ΢ïÝ¢ï´2
¥¢æ¶¢ïæ
ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý çH¶ Îï¼¢ ãñ çÜU ²ïã çÝÈGU¢ÜGU ¥¢ñÚ Á¢ã‹Ý}¢ ÜUè ¥¢x¢ S¢ï
¥¢Á¢G¢Î ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ï Ï¢Ú¢ïÁ¢GGï çÜGU²¢}¢¼ à¢é-ã΢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¶ïx¢¢ J”
(}¢Á}¢©GÁGÁ¢G±¢§Î, çÁ¢. 10, S¢. 253, ãGÎèS¢ : 17298)
¥x¢Hï çÐÀHï x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ±¢Ýï ÜU¢ ÝéS¶G¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ãGé}¢Ú¢Ý S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ©GS}¢¢Ýï x¢GÝè Ýï ±éÁG¢ê ÜïU çH²ï ТÝè
}¢æx¢±¢²¢ Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Ð »ÜU S¢Îü Ú¢¼ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Ï¢¢ãÚ Á¢¢Ý¢
Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï, }¢ñ´ ©Ý ÜïU çH²ï ТÝè Hï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝ¢ Ó¢ïãÚ¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´2
㢉¢ {¢ï» J (²ïã Îï¶ ÜUÚ)
}¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “¥ËH¢ã ¥¢Ð ÜU¢ï çÜUÈGU¢²¼ ÜUÚï Ú¢¼ ¼¢ï
11 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
8
±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
(ãG-ÝÈGUè)

19. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ï¢ãé¼ Æ‹Çè ãñ J” ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “}¢ñ´ Ýï ÝçϢIJï
ÜUÚè}¢ ÜU¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» S¢éÝ¢ çÜU “Á¢¢ï Ï¢‹Î¢ ÜU¢ç}¢H
±éÁG¢ê ÜUÚ¼¢ ãñ ©S¢ ÜïU ¥x¢Hï çÐÀHï x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ çβï Á¢¢»æx¢ï J”
(¥œ¢Úx¢GèÏ¢ ±œ¢ÚãèÏ¢ çHH }¢é‹Á¢GÚè, çÁ¢. 1, S¢. 93, ãGÎèS¢ : 11)
x¢éÝ¢ã Û¢ÇGÝï ÜUè çãGÜU¢²¼
±éÁG¢ê ÜUÚÝï ±¢Hï ÜïU x¢éÝ¢ã Û¢ÇG¼ï ãñ´, §S¢ çÁ¢G}Ý }¢ï´
»ÜU §ü}¢¢Ý ¥zÚ¢ïÁ¢GG çãGÜU¢²¼ ÝvGH ÜUÚ¼ï ãé» ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéH
±¤ã¢Ï¢ ࢢ’Ú¢Ýè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, »ÜU }¢¼üÏ¢¢ S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ï
¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î ÜêUÈGU¢ ÜïU ±éÁG¢ê ¶G¢Ýï
}¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¼¢ï »ÜU Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜU¢ï ±éÁG¢ê Ϣݢ¼ï ãé» Îﶢ, ©S¢ S¢ï
±éÁG¢ê (}¢ï´ §çS¼’}¢¢H à¢é΢ ТÝè) ÜïU ÜGU¼GÚï ÅÐÜU Úãï ‰¢ï J ¥¢Ð
Ýï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ : “»ï Ï¢ïÅï ! }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ
Hï J” ©S¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ¥GÁ¢Gü ÜUè, “}¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J” »ÜU ¥¢ñÚ à¢wGS¢ ÜïU ±éÁG¢ê
(}¢ï´ §çS¼’}¢¢H ã¢ïÝï ±¢Hï ТÝè) ÜïU ÜGU¼GÚï ÅÐÜU¼ï Îï¶ï, ¥¢Ð
Ýï ©S¢ à¢wGS¢ S¢ï §à¢¢üÎ ÈGUÚ}¢¢²¢, “»ï }¢ïÚï |¢¢§ü ! ¼ê çÁ¢GÝ¢ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ
Hï J” ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè, “}¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J” »ÜU ¥¢ñÚ à¢wGS¢ ÜïU ±éÁG¢ê ÜïU
ÜGU¼GÚ¢¼ ÅÐÜU¼ï Îï¶ï ¼¢ï ©S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢, “à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è ¥¢ñÚ x¢¢Ýï Ï¢¢Á¢ï
S¢éÝÝï S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ Hï J” ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUè : “}¢ñ´ Ýï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè J”
S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÐÚ ÜUàÈGU ÜïU
Ï¢¢§GS¢ Ó¢êæçÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ©G²êÏ¢ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð
12 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
9
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï
}¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU Ý ÐÉG¢ ¼ãGÜGUèÜGU ±¢ïã ϢΠϢwG¼ ã¢ï x¢²¢ J

20. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¶Gé΢ ±‹Îè }¢ïæ §S¢ ÜUàÈGU ÜïU ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜUè Îé¥G¢
}¢¢æx¢è, ¥ËH¢ã Ýï Îé¥G¢ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ Hè çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜïU x¢éÝ¢ã Û¢ÇG¼ï ÝÁ¢GÚ ¥¢Ý¢ Ï¢‹Î ã¢ï
x¢» J (¥H }¢èÁ¢G¢ÝéH ÜéUÏ¢í¢, çÁ¢. 1, S¢. 130,)
ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU ©Æè !
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ ¥G}¢í çÏ¢Ý à¢éÚãGìÏ¢èH S¢ï çÚ±¢²¼
ãñ çÜU »ÜU à¢wGS¢ §ç‹¼ÜGU¢H ÜUÚ x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï H¢ïx¢ }¢éœ¢ÜGUè ¥¢ñÚ ÐÚãïÁ¢G
x¢¢Ú S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ©S¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÎzGÝ çÜU²¢ x¢²¢ ¼¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ : “ã}¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÜïU 100 ÜU¢ïÇGï
}¢¢Úï´x¢ï J” ©S¢ Ýï ÐêÀ¢ : “v²êæ }¢¢Ú¢ïx¢ï ? }¢ñ´ ¼¢ï ¼vG±¢ ± ÐÚãïÁ¢G x¢¢Úè ÜU¢ï
§çwG¼²¢Ú çÜU²ï ãé» ‰¢¢ J” ¼¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : “Ó¢H¢ï ÐÓ¢¢S¢50
ÜU¢ïÇGï ãè }¢¢Ú Îï´x¢ï J” §S¢ ÐÚ ±¢ïã à¢wGS¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢ãGìS¢ ÜUÚ¼¢ Ú㢠²ã¢æ
¼ÜU çÜU ±¢ïã çÈGUçÚà¼ï »ÜU ÜU¢ïÇGï ÐÚ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢G¢Ï¢ï
§H¢ãè ÜU¢ »ÜU ÜU¢ïÇG¢ }¢¢Ú¢ çÁ¢S¢ S¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢x¢ |¢ÇGÜU
©Æè ! ¼¢ï ©S¢ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¼é}¢ Ýï }¢éÛ¢ï ÜU¢ïÇG¢ v²êæ }¢¢Ú¢ ? çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï
Á¢±¢Ï¢ çβ¢ : “¼êÝï »ÜU çÎÝ Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ Ï¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè
‰¢è J ¥¢ñÚ »ÜU }¢¼üÏ¢¢ »ÜU }¢ÁGHê}¢ ¼ïÚï ТS¢ ÈGUçÚ²¢Î Hï ÜUÚ ¥¢²¢ }¢x¢Ú
¼êÝï ©S¢ ÜUè }¢ÎÎ Ý ÜUè J”
(à¢ãGéüSS¢éÎêÚ, S¢. 165, çãG˲¼éH ¥¢ñçH²¢, çÁ¢. 4, S¢. 157, ÚÜGU}¢ : 5101)
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! Ï¢ï ±éÁG¢ê Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ S¢wG¼ Á¢éÚ¥¼ ÜUè
13 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
10
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ S¢éÏãG ¥¢ñÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢
ࢢ}¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ©S¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç}¢Hïx¢è J

21. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ï¢¢¼ ãñ J ÈéGU-ÜGU㢻 çÜUÚ¢}¢ ²ã¢æ ¼ÜU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : çÏ¢H¢ ©GÁ¢Gí
Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ Á¢¢§Á¢G S¢}¢Û¢ ÜUÚ ²¢ §çS¼ãìÁ¢G¢¥Ý (²¢’Ýè }¢Á¢G¢ÜGU ©ÇG¢¼ï
ãé») çÏ¢x¢GñÚ ±éÁG¢ê ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ ÜéUÈGí ãñ J
(ç}¢-ÝãGéÚ¢ñüÁ¢GéH ¥ÁGãÚ çHH ÜGU¢Úè, S¢. 468)
“Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝ¢ S¢±¢Ï¢ ãñ” ÜïU ЋÎÚã ãGéMÈGU ÜUè
çÝSÏ ¢¼ S¢ï 15 }¢-ÎÝè ÈêUH
1Ý}¢¢Á¢G 2S¢Áλ ç¼H¢±¼ ¥¢ñÚ 3ÜGéUÚ¥¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÀêÝï ÜïU
çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ J (ÝêLH §üÁ¢G¢ãG, S¢. 18) 4¼G±¢ÈGïU Ï¢ñ¼éËH¢ã
à¢ÚèÈGU ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ (»ïÁ¢GÝ) 5x¢GéSHï Á¢Ý¢Ï¢¼ S¢ï
ÐãHï ¥¢ñÚ 6Á¢Ý¢Ï¢¼ S¢ï ݢТÜU ã¢ïÝï ±¢Hè ÜU¢ï ¶¢Ýï, ÐèÝï ¥¢ñÚ
S¢¢ïÝï ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ 7ãGéÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ ÜïU Ú¢ñÁ¢G»
}¢éÏ¢¢-ÚÜU¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ¥¢ñÚ 8±éÜGêUÈGïU ¥G-ÚÈGU¢ ¥¢ñÚ 9S¢ÈGU¢ ±
}¢±üã ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý S¢¢’² ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼,
çãGSS¢¢ : 2, S¢. 24) 10S¢¢ïÝï ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ 11Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ïÝï
ÐÚ 12çÁ¢}¢¢¥G S¢ï ÐãHï ¥¢ñÚ 13Á¢Ï¢ x¢GéSS¢¢ ¥¢ Á¢¢» ©S¢ ±vG¼
¥¢ñÚ 14Á¢GÏ¢¢Ýè ÜGéUÚ¥¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÐÉGÝï ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ 15ÎèÝè
ÜéU¼éÏ¢ ÀêÝï ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J (»ïÁ¢GÝ, ÝêLH §üÁ¢G¢ãG, S¢. 19)
14 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Ý ÐÉG¢ ©S¢ Ýï Á¢ÈGU¢ ÜUè J
11

22. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
§SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ (ãG-ÝÈGUè)
ÜU¢’Ï¢¼éËH¢ã à¢ÚèÈGU ÜUè ¼GÚÈGU }¢éæã ÜUÚ ÜïU ªæÓ¢è Á¢x¢ã Ï¢ñÆÝ¢
}¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ±éÁG¢ê ÜïU çH²ï çÝIJ¼ ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ J çÝIJ¼ çÎH ÜïU
§Ú¢Îï ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´, çÎH }¢ï´ çÝIJ¼ ã¢ï¼ï ãé» Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï |¢è ÜUã HïÝ¢
¥zGÁ¢GH ãñ J çHã¢Á¢G¢ Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï §S¢ ¼GÚãG çÝIJ¼ ÜUèçÁ¢²ï çÜU }¢ñ´ ãGév}¢ï
§H¢ãè Ï¢Á¢¢ H¢Ýï ¥¢ñÚ Ð¢ÜUè ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚ Úãè
ãêæ J çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜUã HèçÁ¢²ï çÜU ²ïã |¢è S¢é‹Ý¼ ãñ J Ï¢çËÜU
ÜUã HèçÁ¢²ï çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãï´x¢è çÈGUçÚà¼ï
ÝïçÜU²¢æ çH¶¼ï Úãï´x¢ï J (}¢Á}¢©GÁGÁ¢G±¢§Î, çÁ¢. 1, S¢. 513, ãGÎèS¢ : 1112)
¥Ï¢ ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ¼èÝ3
¼èÝ3
Ï¢¢Ú ÐãéæÓ¢¢ï´ ¼ÜU {¢ï§²ï, (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU)
΢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢¢ï´ ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ ç¶GH¢H |¢è ÜUèçÁ¢²ï J ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ¼èÝ3
Ï¢¢Ú ΢»æ Ï¢¢»æ ªÐÚ ÝèÓ¢ï ÜïU Î¢æ¼¢ï´ }¢ï´ ç}¢S±¢ÜU ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢¢Ú
ç}¢S±¢ÜU ÜU¢ï {¢ï HèçÁ¢²ï J ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢
}¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, “ç}¢S±¢ÜU
ÜUÚ¼ï ±vG¼ Ý}¢¢Á¢GG }¢ïæ ÜGéUÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè çÜGUÚ¢¥¼ ¥¢ñÚ çÁ¢GRéUËH¢ã
ÜïU çH²ï }¢éæã ТÜU ÜUÚÝï ÜUè çÝIJ¼ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J” (»ãG²¢©H
©GHê}¢, çÁ¢. 1, S¢. 182) ¥Ï¢ S¢è{ï 㢉¢ ÜïU ¼èÝ Ó¢éËHê ТÝè S¢ï (ãÚ Ï¢¢Ú
ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) §S¢ ¼GÚãG ¼èÝ ÜéUçËH²¢æ ÜUèçÁ¢²ï çÜU ãÚ Ï¢¢Ú }¢éæã ÜïU
ãÚ ÐéÁ¢Gïü ÐÚ Ð¢Ýè Ï¢ã Á¢¢» ¥x¢Ú Ú¢ïÁ¢GG¢ Ý ã¢ï ¼¢ï x¢GÚ-x¢GÚ¢ |¢è ÜUÚ
HèçÁ¢²ï J çÈUÚ S¢è{ï ãè 㢉¢ ÜïUU ¼èÝ Ó¢éËHê (¥Ï¢ ãÚ Ï¢¢Ú ¥¢{¢ Ó¢éËHê
ТÝè ÜU¢ÈGUè ãñ) S¢ï (ãÚ Ï¢¢Ú ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ¼èÝ Ï¢¢Ú Ý¢ÜU }¢ï´ Ý}¢ü
15 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ Ú¢ïÁ¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGïx¢¢ }¢ñ´
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©S¢ ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUMæx¢¢ J
12

23. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
x¢¢ï༠¼ÜU ТÝè Ó¢ÉG¢§²ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ú¢ïÁ¢GG¢ Ý ã¢ï ¼¢ï Ý¢ÜU ÜUè Á¢ÇG ¼ÜU
ТÝè ÐãéæÓ¢¢§²ï, ¥Ï¢ (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU) ©ËÅï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚ
HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ À¢ïÅè ©æx¢Hè Ý¢ÜU ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ }¢ïæ Ç¢çH²ï J ¼èÝ Ï¢¢Ú S¢¢Ú¢
Ó¢ïãÚ¢ §S¢ ¼GÚãG {¢ï§²ï çÜU Á¢ã¢æ S¢ï ¥G¢Î¼Ý S¢Ú ÜïU Ï¢¢H ©x¢Ý¢ à¢éM¥G
ã¢ï¼ï ãñ´ ±ã¢æ S¢ï Hï ÜUÚ Æ¢ïÇGè ÜïU ÝèÓ¢ï ¼ÜU ¥¢ñÚ »ÜU ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ S¢ï ÎêS¢Úï
ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ ¼ÜU ãÚ Á¢x¢ã ТÝè Ï¢ã Á¢¢» J çÈUÚ ÐãHï S¢è{¢ 㢉¢
©æçxH²¢ï´ ÜïU çS¢Úï S¢ï {¢ïÝ¢ à¢éM¥GG ÜUÚ ÜïU ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ ¼èÝ3 Ï¢¢Ú {¢ï§²ï J
§S¢è ¼GÚãG çÈUÚ ©ËÅ¢ 㢉¢ {¢ï HèçÁ¢²ï J ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ¥¢{ï Ï¢¢ÁG¢ê ¼ÜU
{¢ïÝ¢ }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J ¥x¢Ú Ó¢êÇGè, ÜæUx¢Ý ²¢ ÜU¢ï§ü S¢ï |¢è Á¢Gï±Ú¢¼ ÐãÝï ãé»
ã¢ï´ ¼¢ï ©Ý ÜU¢ï çãH¢ HèçÁ¢²ï ¼¢çÜU ТÝè ©Ý ÜïU ÝèÓ¢ï ÜUè çÁ¢ËÎ ÐÚ Ï¢ã
Á¢¢» J ¥x¢Ú ©Ý ÜïU çãH¢» çÏ¢x¢GñÚ Ð¢Ýè Ï¢ã Á¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï çãH¢Ýï ÜUè
ãG¢Á¢¼ Ýãè´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú çÏ¢x¢GñÚ çãH¢» ²¢ çÏ¢x¢GñÚ ©¼¢Úï ТÝè Ýãè´ ÐãéæÓ¢ïx¢¢
¼¢ï ÐãHè S¢êÚ¼ }¢ï´ çãH¢Ý¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè S¢êÚ¼ }¢ï´ ©¼¢ÚÝ¢ Á¢GMÚè ãñ J
¥vS¢Ú §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ Ó¢éËHê }¢ï´ ТÝè Hï ÜUÚ ÐãéæÓ¢ï S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú
À¢ïÇG Îï¼è ãñ´ çÜU ÜU¢ïãÝè ¼ÜU Ϣ㼢 Ó¢H¢ Á¢¢¼¢ ãñ §S¢ ¼GÚãG ÜUÚÝï
S¢ï ÜU¢ïãÝè ¥¢ñÚ ÜUH¢§ü ÜUè ÜUÚ±Å¢ï´ ÐÚ Ð¢Ýè Ý ÐãéæÓ¢Ýï ÜU¢ ¥‹Îïࢢ
ãñ çHã¢Á¢G¢ Ï¢²¢Ý ÜU΢ü ¼GÚèÜGïU ÐÚ ã¢‰¢ {¢ï§²ï J ¥Ï¢ Ó¢éËHê |¢Ú
ÜUÚ ÜU¢ïãÝè ¼ÜU ТÝè Ï¢ã¢Ýï ÜUè ãG¢Á¢¼ Ýãè´ Ï¢çËÜU (çÏ¢x¢GñÚ §Á¢¢Á¢G¼ï
S¢ãGèãG¢ »ïS¢¢ ÜUÚÝ¢) ²ïã ТÝè ÜU¢ §SÚ¢ÈGU ãñ J ¥Ï¢ (ÝH Ï¢‹Î ÜUÚ ÜïU)
S¢Ú ÜU¢ }¢SãGG §S¢ ¼GÚãG ÜUèçÁ¢²ï çÜU ΢ïÝ¢ï´2
¥æx¢êÆ¢ï´ ¥¢ñÚ ÜUçH}¢ï ÜUè
©æçxH²¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´2
㢉¢ ÜUè ¼èÝ3
¼èÝ3
©æçxH²¢ï´ ÜïU çS¢Úï »ÜU
16 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÜUè ÜUS¢Ú¼ ÜUÚ¢ï Ï¢ïà¢ÜU ²ïã
¼é}ã¢Úï çH²ï ¼Gã¢Ú¼ ãñ J
13

24. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÎêS¢Úï S¢ï ç}¢H¢ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ÐïࢢÝè ÜïU Ï¢¢H ²¢ ¶¢H ÐÚ Ú¶ ÜUÚ …GÚ¢
„¢ ÎÏ¢¢ ÜUÚ ¶è´Ó¢¼ï ãé» x¢égè ¼ÜU §S¢ ¼GÚãG Hï Á¢¢§²ï çÜU §S¢ ΢ñÚ¢Ý ©Ý
©æçxH²¢ï´ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ Ï¢¢H¢ï´ S¢ï Á¢é΢ Ý Úãï }¢x¢Ú ㉢ïçH²¢æ S¢Ú S¢ï Á¢é΢
Úãï´, çS¢ÈGüU ©Ý Ï¢¢H¢ï´ ÐÚ }¢SãG ÜUèçÁ¢²ï Á¢¢ï S¢Ú ÜïU ªÐÚ ãñ´ J çÈUÚ x¢égè
S¢ï ㉢ïçH²¢æ ¶è´Ó¢¼ï ãé» ÐïࢢÝè ¼ÜU Hï ¥¢§²ï, ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢æ
¥¢ñÚ ¥æx¢êÆï §S¢ ΢ñÚ¢Ý S¢Ú ÐÚ çÏ¢ËÜéUH }¢S¢ Ýãè´ ã¢ïÝï Ó¢¢çã²ïæ, çÈUÚ
ÜUçH}¢ï ÜUè ©æçxH²¢ï´ S¢ï ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè ¥‹ÎMÝè S¢yGãG ÜU¢ ¥¢ñÚ ¥æx¢êÆ¢ï´ S¢ï
ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè Ï¢¢ãÚè S¢yGãG ÜU¢ }¢SãGG ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ÀéæçxH²¢ (²¢’Ýè À¢ïÅè
©æçxH²¢æ) ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU S¢êÚ¢¶G¢ï´ }¢ï´ ΢ç¶GH ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ©æçxH²¢ï´ ÜUè Ðéà¼
S¢ï x¢ÚÎÝ ÜïU çÐÀHï çãGSS¢ï ÜU¢ }¢SãGG ÜUèçÁ¢²ï, Ï¢¢’Á¢GG §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´
x¢Hï ÜU¢ ¥¢ñÚ {éHï ãé» ã¢‰¢¢ï´ ÜUè ÜU¢ïãçݲ¢ï´ ¥¢ñÚ ÜUH¢§²¢ï´ ÜU¢ }¢SãGG
ÜUÚ¼è ãñ´ ²ïã S¢é‹Ý¼ Ýãè´ ãñ J S¢Ú ÜU¢ }¢SãGG ÜUÚÝï S¢ï ÜGUÏH ÅêæÅè ¥ÓÀè
¼GÚãG Ï¢‹Î ÜUÚÝï ÜUè ¥G¢Î¼ Ϣݢ HèçÁ¢²ï çÏ¢H¢ ±Á¢ã ÝH ¶éH¢
À¢ïÇG ÎïÝ¢ ²¢ ¥{êÚ¢ Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢ çÜU ТÝè ÅÐÜU ÜUÚ Á¢G¢»¥G ã¢ï¼¢ Úãï
§SÚ¢ÈGU ãñ J ¥Ï¢ ÐãHï S¢è{¢ çÈUÚ©ËÅ¢ Т©æ ãÚ Ï¢¢Ú ©æçxH²¢ï´ S¢ï à¢éM¥G
ÜUÚ ÜïU ÅwGÝ¢ï´ ÜïU ªÐÚ ¼ÜU Ï¢çËÜU }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ çÜU ¥¢{è çÐæÇHè ¼ÜU
¼èÝ3 ¼èÝ3 Ï¢¢Ú {¢ï HèçÁ¢²ï J ΢ïÝ¢ï´2 Т©æ ÜUè ©æçxH²¢ï´ ÜU¢ ç¶GH¢H
ÜUÚÝ¢ S¢é‹Ý¼ ãñ J (ç¶GH¢H ÜïU ΢ñÚ¢Ý ÝH Ï¢‹Î Ú網ï) §S¢ ÜU¢ }¢éS¼ãGÏ¢
¼GÚèÜGU¢ ²ïã ãñ çÜU ©ËÅï 㢉¢ ÜUè ÀéæçxH²¢ (À¢ïÅè ©æx¢Hè) S¢ï S¢è{ï Т©æ ÜUè
ÀéæçxH²¢ ÜU¢ ç¶GH¢H à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ¥æx¢êÆï ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ©ËÅï
ãè 㢉¢ ÜUè ÀéæçxH²¢ S¢ï ©ËÅï Т©æ ÜïU ¥æx¢êÆï S¢ï à¢éM¥G ÜUÚ ÜïU ÀéæçxH²¢
ÐÚ ¶Gy}¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï J (¥G¢}}¢» ÜéU¼éÏ¢)
17 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : ¼é}¢ Á¢ã¢æ |¢è ã¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎ ÐÉG¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢
ÎéMÎ }¢éÛ¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¼¢ ãñ J
14

25. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ, “ãÚ ©GÁG± {¢ï¼ï ±vG¼ ²ïã ©}}¢èÎ ÜUÚ¼¢
Úãï çÜU }¢ïÚï §S¢ ©GÁG± ÜïU x¢éÝ¢ã çÝÜUH Úãï ãñ´ J”
(»ãG²¢©H ©GHê}¢, çÁ¢. 1, S¢. 183, }¢éHwG¶GS¢Ý)
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG HèçÁ¢²ï (¥Ã±H ± ¥¢ç¶GÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU)
¼ÚÁ¢}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã ! }¢éÛ¢ï ÜUS¢Ú¼
S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ Ϣݢ Îï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï
ТÜUèÁ¢G¢ ÚãÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ ࢢç}¢H ÜUÚ Îï J
(S¢é-ÝÝé眢Úç}¢Á¢Gè, çÁ¢. 1, S¢. 121, ãGÎèS¢ : 55)
Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éH Á¢¢¼ï ãñ´
ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ²¢’Ýè ”
“ |¢è ÐÉG HèçÁ¢²ï çÜU ãGÎèS¢ï ТÜU }¢ï´
ãñ : “çÁ¢S¢ Ýï ¥ÓÀè ¼GÚãG ±éÁG¢ê çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG¢ ©S¢
ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ¥¢Æ¢ï´ ÎÚ±¢Á¢Gï ¶¢ïH çβï Á¢¢¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ S¢ï Ó¢¢ãï
¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ã¢ï J” (S¢ãGèãG }¢éçSH}¢, S¢. 144, 145, ãGÎèS¢ : 234)
Á¢¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ÜUçH}¢¢¼ ÐÉGï :
“»ï ¥ËH¢ã ! ¼ê
18 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢
¥ËH¢ã ©S¢ ÐÚ S¢¢ï ÚãG}¢¼ï´ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J
15

26. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ТÜU ãñ ¥¢ñÚ ¼ïÚï çH²ï ãè ¼}¢¢}¢ wG¢êçÏ¢²¢æ ãñ´ }¢ñ´ x¢±¢ãè Îï¼¢ (Îï¼è) ãêæ çÜU
¼ïÚï çS¢±¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´, }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï Ï¢çwGà¢à¢ Ó¢¢ã¼¢ (Ó¢¢ã¼è) ãêæ ¥¢ñÚ
¼ïÚè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ (ÜUÚ¼è) ãêæ J”¼¢ï ©S¢ ÐÚ }¢¢ïãÚ Hx¢¢ ÜUÚ
¥Gà¢ü ÜïU ÝèÓ¢ï Ú¶ çβ¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ §S¢ ÐÉGÝï ±¢Hï
ÜU¢ï Îï çβ¢ Á¢¢»x¢¢ J (à¢é-¥GÏ¢éH §ü}¢¢Ý, çÁ¢. 3, S¢. 21, ÚÜGU}¢ : 2754)
±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î S¢êÚ» ÜGUÎí ÐÉGÝï Üï ÈGUÁ¢G¢§H
ãGÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ ãñ : “Á¢¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU }¢¼üÏ¢¢ S¢êÚ» ÜGUÎí
ÐÉGＢﱢïã çS¢gèÜGUèÝ }¢ïæ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ΢ï2
}¢¼üÏ¢¢ ÐÉGï ¼¢ï à¢é-ã΢
}¢ï´ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¼èÝ3
}¢¼üÏ¢¢ ÐÉGïx¢¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã }¢ñ΢Ýï
}¢ãGà¢Ú }¢ï´ ©S¢ï ¥ÐÝï ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¶ïx¢¢ J” (ÜU‹Á¢GéH ©G}}¢¢H, çÁ¢. 9,
S¢. 132, ÚÜGU}¢ : 26085, ¥H ãG¢±è çHH ÈGU¼¢±¢ çHSS¢é²ê¼Gè, çÁ¢. 1, S¢. 402,403)
ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý ã¢ï
Á¢¢ï ±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶ ÜUÚ (»ÜU Ï¢¢Ú) S¢êÚ»
ÐÉG çH²¢ ÜUÚï ©S¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ ÜU|¢è ÜU}¢Á¢G¢ïÚ Ý
ã¢ïx¢è J (}¢S¢¢§HéH ÜGéUÚ¥¢Ý, S¢. 291)
¼S¢Ã±éÈGU ÜU¢ ¥GÁ¢Gè}¢ }¢-ÎÝè ÝéS¶G¢
ãGéÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î
x¢GÁ¢G¢Hè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : “±éÁG¢ê S¢ï ÈGUÚ¢x¢G¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢
¥¢Ð Ý}¢¢Á¢GG ÜUè ¼GÚÈGU }¢é-¼±ÁÁ¢ïã ã¢ï´ ©S¢ ±vG¼ ²ïã ¼S¢Ã±éÚ ÜUèçÁ¢²ï
çÜU çÁ¢Ý Á¢G¢çãÚè ¥¢’Á¢G¢ ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÝÁ¢GÚ ÐÇG¼è ãñ ±¢ïã ¼¢ï Ï¢ Á¢G¢çãÚ
19 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ã¢ï ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éÛ¢ ÐÚ
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Ý ÐÉGï ¼¢ï ±¢ïã H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ÜU‹Á¢êS¢ ¼ÚèÝ à¢wGS¢ ãñ J
16

27. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
¼G¢çãÚ (²¢’Ýè ТÜU) ã¢ï Ó¢éÜïU }¢x¢Ú çÎH ÜU¢ï ТÜU çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
§H¢ãè }¢ï´ }¢éÝ¢Á¢¢¼ ÜUÚÝ¢ ãG²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ v²êæ çÜU ¥ËH¢ã
çÎH¢ï´ ÜU¢ï |¢è Îï¶Ýï ±¢H¢ ãñ J” }¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´, Á¢G¢çãÚè ±éÁG¢ê
ÜUÚ HïÝï ±¢Hï ÜU¢ï ²ïã Ï¢¢¼ ²¢Î Ú¶Ýè Ó¢¢çã²ï çÜU çÎH ÜUè ¼Gã¢Ú¼
(²¢’Ýè S¢ÈGU¢§ü) ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇGGÝï ¥¢ñÚ ©G}΢ ¥wGH¢ÜGU
¥ÐÝ¢Ýï S¢ï ã¢ï¼è ãñ J Á¢¢ï à¢wGS¢ çÎH ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ¥¢HêÎçx¢²¢ï´ S¢ï ТÜU
Ýãè´ ÜUÚ¼¢ ÈGUÜGU¼ Á¢G¢çãÚè ¼Gã¢Ú¼ (²¢’Ýè S¢ÈGU¢§ü) ¥¢ñÚ Á¢GñÏ¢¢ï Á¢Gèݼ ÐÚ
§çv¼ÈGU¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ©S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H ©S¢ à¢wGS¢ ÜUè S¢è ãñ Á¢¢ï Ï¢¢Îࢢã ÜU¢ï
}¢ÎªG ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú Ï¢¢Ú ÜU¢ï Ï¢¢ãÚ S¢ï wG¢êÏ¢ Ó¢}¢ÜU¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
Úæx¢¢ï Ú¢ïx¢GÝ ÜUÚ¼¢ ãñ }¢x¢Ú }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎLÝè çãGSS¢ï ÜUè S¢ÈGU¢§ü ÐÚ ÜU¢ï§ü
¼±ÁÁ¢¢ïã Ýãè´ Îï¼¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢ Ï¢¢Îࢢ㠩S¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢
ÜUÚ x¢‹Îçx¢²¢æ Îï¶ïx¢¢ ¼¢ï ±¢ïã Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ïx¢¢ ²¢ Ú¢Á¢Gè, ²ïã ãÚ Á¢Gè à¢éªGÚ
¶GéÎ S¢}¢Û¢ S¢ÜU¼¢ ãñ J (»ãG²¢©H ©GHê}¢, çÁ¢. 1, S¢. 185, }¢éHwG¶GS¢Ý)
“¥ËH¢ã” ÜïU Ó¢¢Ú ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
±éÁG¢ê ÜïU Ó¢¢Ú ÈGUÚ¢§Á¢G
1Ó¢ïãÚ¢ {¢ïÝ¢ : ²¢’Ýè Ó¢ïãÚï ÜU¢ H}Ï¢¢§ü }¢ï´ ÐïࢢÝè Á¢ã¢æ S¢ï Ï¢¢H
©G}¢ê}¢Ý ©x¢¼ï ãñ´ ±ã¢æ S¢ï Hï ÜUÚ Æ¢ïÇGè ÜïU ÝèÓ¢ï ¼ÜU ¥¢ñÚ Ó¢¢ñÇG¢§ü }¢ï´ »ÜU
ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ S¢ï Hï ÜUÚ ÎêS¢Úï ÜU¢Ý ÜUè H¢ñ ¼ÜU »ÜU }¢¼üÏ¢¢ {¢ïÝ¢ J
2ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢ {¢ïÝ¢ : ²¢’Ýè ΢ïÝ¢ï´2
㢉¢¢ï´ ÜU¢
20 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : ©S¢ à¢wGS¢ ÜUè Ý¢ÜU ¶G¢ÜU ¥¢HêÎ ã¢ï çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢
}¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ã¢ï ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU Ý ÐÉGï J
17

28. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ §S¢ ¼GÚãG {¢ïÝ¢ çÜU ©æçxH²¢ï´ ÜïU Ý¢¶GéÝ¢ï´ S¢ï Hï ÜUÚ
ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ »ÜU Ï¢¢H |¢è ¶GéàÜU Ý Úãï J
3Ó¢¢ñ‰¢¢§ü S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ : ²¢’Ýè 㢉¢ ¼Ú ÜUÚ ÜïU S¢Ú ÜïU
Ó¢¢ñ‰¢¢§ü Ï¢¢H¢ï´ ÐÚ }¢SãG ÜUÚÝ¢ J
4ÅwGÝ¢ï´ S¢}¢ï¼ ΢ïÝ¢ï´2
Т©æ {¢ïÝ¢ : ²¢’Ýè ΢ïÝ¢ï´2
Т©æ ÜU¢ï ÅwÝ¢ï´
S¢}¢ï¼ §S¢ ¼GÚãG {¢ïÝ¢ çÜU ÜU¢ï§ü Á¢x¢ã ¶GéàÜU Ý Úãï J
(¥G¢H}¢x¢èÚè, çÁ¢. 1, S¢. 3,4,5, Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 10)
}¢-ÎÝè ÈêUH : §Ý Ó¢¢Ú ÈGUÁ¢G¢ïZ }¢ï´ S¢ï ¥x¢Ú »ÜU ÈGUÁ¢Gü |¢è Úã x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê
Ý ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ±éÁG¢ê Ý ã¢ïx¢¢ ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G |¢è Ý ã¢ïx¢è J
{¢ïÝï ÜUè ¼¢’ÚèÈGU
çÜUS¢è ©GÁG± ÜU¢ï {¢ïÝï ÜïU ²ïã }¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU ©S¢ ©GÁG± ÜïU ãÚ
çãGSS¢ï ÐÚ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ ΢ï2 ÜGU¼GÚï ТÝè Ï¢ã Á¢¢» J çS¢ÈGüU |¢èx¢ Á¢¢Ýï ²¢
ТÝè ÜU¢ï ¼ïH ÜUè ¼GÚãG Ó¢éÐÇG HïÝï ²¢ »ÜU ÜGU¼GÚ¢ Ï¢ã Á¢¢Ýï ÜU¢ï {¢ïÝ¢
Ýãè´ ÜUãï´x¢ï Ý §S¢ ¼GÚãG ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ¥Î¢ ã¢ïx¢¢ J
(ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢, çÁ¢. 1, S¢. 218, Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 10)
“²¢ÚãGì}¢¼çËHH¥G¢-H}¢èÝ” ÜïU ¼ïÚãG ãGéMÈGU ÜUè
çÝSÏ¢¼ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUè 13 S¢é‹Ý¼ï´
“±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢” (ãG-ÝÈGUè) }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G S¢é‹Ý¼¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼
21 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ Ú¢ïÁ¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ ΢ï S¢¢ï Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU
ÐÉG¢ ©S¢ ÜïU ΢ï S¢¢ï S¢¢H ÜïU x¢éÝ¢ã }¢é¥G¢ÈGU ã¢ï´x¢ï J
18

29. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ §S¢ ÜUè }¢Á¢GèÎ ±Á¢G¢ãG¼ }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÜUèçÁ¢²ï J
1çÝIJ¼ ÜUÚÝ¢ 2çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÐÉGÝ¢ J ¥x¢Ú ±éÁG¢ê S¢ï ÜGUÏH
ÜUã Hï´ ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢¢ ±éÁG¢ê Úãï´x¢è çÈGUçÚà¼ï ÝïçÜU²¢æ
çH¶¼ï Úãï´x¢ï J (}¢Á}¢©GÁGÁ¢G±¢§Î, çÁ¢. 1, S¢. 513, ãGÎèS¢ : 1112, }¢éHwG¶GS¢Ý)
3΢ïÝ¢ï´2 㢉¢ ÐãéæÓ¢¢ï´ ¼ÜU ¼èÝ Ï¢¢Ú {¢ïÝ¢ 4¼èÝ3 Ï¢¢Ú ç}¢S±¢ÜU
ÜUÚÝ¢ 5¼èÝ3
Ó¢éËHê S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ 6Ú¢ïÁ¢GG¢ Ý ã¢ï ¼¢ï
x¢GÚ-x¢GÚ¢ ÜUÚÝ¢ 7¼èÝ3
Ó¢éËHê S¢ï ¼èÝ3
Ï¢¢Ú Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢
8㢉¢ ¥¢ñÚ 9Т©æ ÜUè ©æçxH²¢ïæ ÜU¢ ç¶GH¢H ÜUÚÝ¢ 10ÐêÚï
S¢Ú ÜU¢ »ÜU ãè Ï¢¢Ú }¢SãG ÜUÚÝ¢ 11ÜU¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢
12ÈGUÚ¢§Á¢G }¢ï´ ¼Ú¼èÏ¢ ÜGU¢§}¢ ڶݢ (²¢’Ýè ÈGUÁ¢Gü ¥¢’Á¢G¢ }¢ï´ ÐãHï }¢éæã
çÈUÚ ã¢‰¢ ÜU¢ïãçݲ¢ï´ S¢}¢ï¼ {¢ïÝ¢ çÈUÚ S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ Ð¢©æ {¢ïÝ¢)
¥¢ñÚ 13Ðñ ÎÚ Ðñ ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ ²¢’Ýè »ÜU ©GÁG± S¢ê¶Ýï Ý Ð¢» çÜU
ÎêS¢Ú¢ ©GÁG± {¢ï HïÝ¢ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 14, 18, }¢éHwG¶GS¢Ý)
“²¢ ÚS¢êHËH¢ã ¼ïÚï ÎÚ ÜUè ÈGUÁ¢G¢¥¢ïæ ÜU¢ï S¢H¢}¢”
ÜïU ©‹¼èS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï ±éÁG¢ê ÜïU 29 }¢éS¼ãGÏÏ¢¢¼
1çÜGUÏH¢ M 2ªæÓ¢è Á¢x¢ã 3Ï¢ñÆÝ¢ 4ТÝè
Ï¢ã¢¼ï ±vG¼ ¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê ÐÚ ã¢‰¢ ÈñUÚÝ¢ 5§yG}¢èÝ¢Ý S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢
6¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê ÐÚ ÐãHï ТÝè Ó¢éÐÇG HïÝ¢ ¶GéS¢êS¢Ý S¢<β¢ï´ }¢ï´
7±éÁG¢ê ÜUÚÝï }¢ï´ çÏ¢x¢GñÚ Á¢GMÚ¼ çÜUS¢è S¢ï }¢ÎÎ Ý HïÝ¢ 8S¢è{ï 㢉¢
S¢ï ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ 9S¢è{ï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU }¢ïæ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢ 10©ËÅï
22 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¢ï ¥ËH¢ã ¼é}¢
ÐÚ ÚãG}¢¼ |¢ïÁ¢ïx¢¢ J
19

30. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ 11©ËÅï 㢉¢ ÜUè ÀéæçxH²¢ Ý¢ÜU }¢ï´ Ç¢HÝ¢
12©æçxH²¢ï´ ÜUè Ðé༠S¢ï x¢ÚÎÝ ÜUè Ðé༠ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ 13ÜU¢Ý¢ï´
ÜU¢ }¢SãG ÜUÚ¼ï ±vG¼ |¢èx¢è ãé§ü ÀéæçxH²¢æ (²¢’Ýè À¢ïÅè ©æçxH²¢æ) ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU
S¢êÚ¢¶G¢ïæ }¢ï´ ΢ç¶GH ÜUÚÝ¢ 14¥æx¢êÆè ÜU¢ï ãG-Ú-ÜU¼ ÎïÝ¢ Á¢Ï¢ çÜU
ÉèHè ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïã ²ÜGUèÝ ã¢ï çÜU §S¢ ÜïU ÝèÓ¢ï ТÝè Ï¢ã x¢²¢ ãñ ¥x¢Ú
S¢wG¼ ã¢ï ¼¢ï ãG-Ú-ÜU¼ Îï ÜUÚ ¥æx¢êÆè ÜïU ÝèÓ¢ï ТÝè Ï¢ã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ
15}¢¢’ÁG¢êÚï à¢Ú-§üG (§S¢ ÜïU ¼zGS¢èHè ¥ãGÜU¢}¢ §S¢è çÚS¢¢Hï ÜïU S¢ÈGUãGï
41 ¼¢ 44 ÐÚ }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢ HèçÁ¢²ï) Ý ã¢ï ¼¢ï Ý}¢¢Á¢GG ÜU¢ ±vG¼
à¢éM¥G ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ãè ±éÁG¢ê ÜUÚ HïÝ¢ 16§SH¢}¢è Ï¢ãÝ Á¢¢ï
ÜU¢ç}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ±éÁG¢ê ÜUÚ¼è ãñ ²¢’Ýè çÁ¢S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Á¢x¢ã ТÝè Ï¢ãÝï
S¢ï Ý Úã Á¢¢¼è ã¢ï ©S¢ ÜU¢ ÜêU¥¢ïæ (²¢’Ýè Ý¢ÜU ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢æ¶¢ï´ ÜïU ÜU¢ïÝï)
ÅwGÝ¢ï´, »çÇG²¢ï´, ¼Ë±¢ï´, ÜêU´Ó¢¢ï´ (²¢’Ýè »çÇG²¢ï´ ÜïU ªÐÚ }¢¢ïÅï Ðnï), Í¢¢§²¢ï´
(©æçxH²¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ±¢Hè Á¢x¢ã) ¥¢ñÚ ÜU¢ïãçݲ¢ï´ ÜU¢ ¶GéS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU
S¢¢‰¢ ¶G²¢H ڶݢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ¶G²¢Hè ÜUÚÝï ±¢çH²¢ï´ ÜïU çH²ï ¼¢ï ÈGUÁ¢Gü ãñ
çÜU §Ý Á¢x¢ã¢ï´ ÜU¢ ¶G¢S¢ ¶G²¢H 򦕫 çÜU ¥vS¢Ú Îﶢ x¢²¢ ãñ çÜU ²ïã
Á¢x¢ãï´ ¶GéàÜU Úã Á¢¢¼è ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢ï ¶G²¢Hè ãè ÜU¢ ݼèÁ¢¢ ãñ »ïS¢è Ï¢ï
¶G²¢Hè ãGÚ¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ¶G²¢H ڶݢ ÈGUÁ¢Gü J 17±éÁG¢ê ÜU¢ H¢ïÅ¢ ©ËÅè
¼GÚÈGU Úç¶²ï ¥x¢Ú ¼G༠²¢ мèHè ±x¢GñÚ¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚï´ ¼¢ï S¢è{è Á¢¢çÝÏ¢
Ú網ï 18Ó¢ïãÚ¢ {¢ï¼ï ±vG¼ ÐïࢢÝè ÐÚ §S¢ ¼GÚãG ÈñUH¢ ÜUÚ Ð¢Ýè
Ç¢HÝ¢ çÜU ªÐÚ ÜU¢ ÜéUÀ çãGSS¢¢ |¢è {éH Á¢¢» 19Ó¢ïãÚï ¥¢ñÚ
20㢉¢ Т©æ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè ±S¢è¥G ÜUÚÝ¢ ²¢’Ýè çÁ¢¼Ýè Á¢x¢ã ТÝè
23 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : }¢éÛ¢ ÐÚ ÜUS¢Ú¼ S¢ï ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ï Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢
}¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ ¼é}ã¢Úï x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU çH²ï }¢çxGÈGUÚ¼ ãñ J
20

31. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ï¢ã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ©S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ ÜéUÀ Ï¢ÉG¢Ý¢ }¢-S¢HÝ ã¢‰¢ ÜU¢ïãÝè S¢ï
ªÐÚ ¥¢{ï Ï¢¢ÁG¢ê ¼ÜU ¥¢ñÚ Ð¢©æ ÅwGÝ¢ï´ S¢ï ªÐÚ ¥¢{è çÐæÇHè ¼ÜU {¢ïÝ¢
21΢ïÝ¢ï´2
㢉¢¢ï´ S¢ï }¢éæã {¢ïÝ¢ 22㢉¢ Т©æ {¢ïÝï }¢ï´ ©æçxH²¢ï´ S¢ï
à¢éM¥G ÜUÚÝ¢ 23ãÚ ©GÁG± {¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ ÐÚ ã¢‰¢ ÈñUÚ ÜUÚ Ï¢êæÎï´
ÅÐÜU¢ ÎïÝ¢ ¼¢çÜU Ï¢ÎÝ ²¢ ÜUÐÇGGï ÐÚ Ý ÅÐÜïU´ 24ãÚ ©GÁG± ÜïU {¢ï¼ï
±vG¼ ¥¢ñÚ }¢SãG ÜUÚ¼ï ±vG¼ çÝIJ¼ï ±éÁG¢ê ÜU¢ ãG¢çÁ¢GÚ ÚãÝ¢ 25§çϼ΢
}¢ïæ çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG
HïÝ¢ 26¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼ Ý Ð¢ïæÀï´ ¥x¢Ú ТïæÀÝ¢ ã¢ï ¼Ï¢
|¢è çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼ çÏ¢ËÜéUH wG¢éàÜU Ý ÜUÚï´ ÜéUÀ ¼Úè Ï¢¢ÜGUè 򦕫 çÜU Ï¢Ú¢ïÁ¢GGï
çÜGU²¢}¢¼ ÝïçÜU²¢ïæ ÜïU ÐHÇGï }¢ï´ Ú¶è Á¢¢»x¢è 27±éÁG¢ê ÜïU Ï¢¢’Π㢉¢
Ý Û¢ÅÜïU´ çÜU à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ Ð涢 ãñ 28Ï¢¢’Îï ±éÁG¢ê ç}¢²¢Ýè (²¢’Ýè ТÁ¢¢}¢¢
ÜU¢ ±¢ïã çãGSS¢¢ Á¢¢ï ÐïࢢϢ x¢¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ã¢ï¼¢ ãñ) ÐÚ Ð¢Ýè çÀÇGÜUÝ¢ J
(ТÝè çÀÇGÜU¼ï ±vG¼ ç}¢²¢Ýè ÜU¢ï ÜéU¼ïü ÜïU ΢}¢Ý }¢ï´ ÀéТ» ڶݢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ ãñ
ÝèÁ¢G ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï ±vG¼ |¢è Ï¢çËÜU ãÚ ±vG¼ ÐÎïü }¢ï´ Ð΢ü ÜUÚ¼ï ãé» ç}¢²¢Ýè ÜU¢ï
ÜéU¼ïü ÜïU ΢}¢Ý ²¢ Ó¢¢ÎÚ ±x¢GñÚ¢ ÜïU Á¢GÚè»G ÀéТ» ڶݢ ãG²¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ãñ)
29¥x¢Ú }¢vMã ±vG¼ Ý ã¢ï ¼¢ï ΢ï Úv¥G¼ ÝzGH ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ çÁ¢S¢ï
¼çãGÄļéH ±éÁG¢ê ÜUã¼ï ãñ´ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 18, 22)
“Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÚãÝ¢ S¢±¢Ï¢ ãñ” ÜïU ЋÎÚã ãGéMÈGU ÜUè
çÝSÏ¢¼ S¢ï ±éÁG¢ê ÜïU 15 }¢vM㢼
1±éÁG¢ê ÜïU çH²ï ݢТÜU Á¢x¢ã ÐÚ Ï¢ñÆÝ¢ 2ݢТÜU Á¢x¢ã
±éÁG¢ê ÜU¢ ТÝè çx¢Ú¢Ý¢ 3¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê S¢ï H¢ïÅï ±x¢GñÚ¢ }¢ïæ ТÝè ÜïU
24 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢ ãñ ¥ËH¢ã
©S¢ ÜïU çH²ï »ÜU ÜGUèÚ¢¼G ¥Á¢í çH¶¼¢ ¥¢ñÚ ÜGUèÚ¢¼G ©ãGéÎ Ðã¢ÇG çÁ¢¼Ý¢ ãñ J
21

32. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜGU¼GÚï ÅÐÜU¢Ý¢ (}¢éæã {¢ï¼ï ±vG¼ |¢Úï ãé» Ó¢éËHê }¢ï´ ©G}¢ê}¢Ý Ó¢ïãÚï S¢ï ТÝè ÜïU
ÜGU¼GÚï çx¢Ú¼ï ãñ´ §S¢ ÜU¢ ¶G²¢H Ú網ï) 4çÜGUÏHï ÜUè ¼GÚÈGU ‰¢êÜU ²¢
Ï¢Ëx¢G}¢ Ç¢HÝ¢ ²¢ ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ 5çÁ¢G²¢Î¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢
(ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÎLàà¢Úè¥GGã ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è
“Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼” çãGSS¢¢ Îé±é}¢ S¢ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú 24 }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ç¢H¼ï ±vG¼ ¥¢{¢ Ó¢éËHê ÜU¢ÈGUè ãñ ¼¢ï ¥Ï¢ ÐêÚ¢
Ó¢éËHê HïÝ¢ §SÚ¢ÈGU ãñ) 6§¼Ý¢ ÜU}¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢ çÜU S¢é‹Ý¼ ¥Î¢
Ý ã¢ï (ÅêæÅè Ý §¼Ýè çÁ¢G²¢Î¢ ¶¢ïHï´ çÜU ТÝè ãG¢Á¢¼ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çx¢Úï Ý §¼Ýè
ÜU}¢ ¶¢ïHïæ çÜU S¢é‹Ý¼ |¢è ¥Î¢ Ý ã¢ï Ï¢çËÜU }¢é-¼±çSS¢¼G ã¢ï) J 7}¢éæã ÐÚ
ТÝè }¢¢ÚÝ¢ 8}¢éæã ÐÚ Ð¢Ýè Ç¢H¼ï ±vG¼ ÈêæUÜUÝ¢ 9»ÜU 㢉¢ S¢ï
}¢éæã {¢ïÝ¢ çÜU Ú±¢çÈGUÁ¢G ¥¢ñÚ çã‹Îꥢïæ ÜU¢ çࢥG¢Ú ãñ 10x¢Hï ÜU¢ }¢SãG
ÜUÚÝ¢ 11©ËÅï 㢉¢ S¢ï ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ ²¢ Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢
12S¢è{ï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ 13¼èÝ3
Á¢ÎèΠТçݲ¢ïæ S¢ï
¼èÝ3 Ï¢¢Ú S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ 14{êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢
15ã¢ï´Å ²¢ ¥¢æ¶ï´ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜéUÀ S¢ê¶¢ Úã x¢²¢
¼¢ï ±éÁG¢ê ãè Ý ã¢ïx¢¢ J ±éÁG¢ê ÜUè ãÚ S¢é‹Ý¼ ÜU¢ ¼ÜüU }¢vMã ãñ §S¢è
¼GÚãG ãÚ }¢vMã ÜU¢ ¼ÜüU S¢é‹Ý¼ J
(Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 22, 23)
{êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè ÜUè ±Á¢G¢ãG¼
S¢ÎLàà¢Úè¥Gã, Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGUã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è
}¢éãG}}¢Î ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜUè }¢yGÏ¢ê¥G¢ Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 2 S¢ÈGUãG¢ 23 ÜïU ãG¢çࢲï ÐÚ çH¶¼ï
25 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï
Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ ©S¢ }¢ï´ Úãïx¢¢ çÈGUçÚà¼ï ©S¢ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´x¢ï J
22

33. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜGU¼GÚï ÅÐÜU¢Ý¢ (}¢éæã {¢ï¼ï ±vG¼ |¢Úï ãé» Ó¢éËHê }¢ï´ ©G}¢ê}¢Ý Ó¢ïãÚï S¢ï ТÝè ÜïU
ÜGU¼GÚï çx¢Ú¼ï ãñ´ §S¢ ÜU¢ ¶G²¢H Ú網ï) 4çÜGUÏHï ÜUè ¼GÚÈGU ‰¢êÜU ²¢
Ï¢Ëx¢G}¢ Ç¢HÝ¢ ²¢ ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ 5çÁ¢G²¢Î¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢
(ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÎLàà¢Úè¥GGã ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è
“Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼” çãGSS¢¢ Îé±é}¢ S¢ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú 24 }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ç¢H¼ï ±vG¼ ¥¢{¢ Ó¢éËHê ÜU¢ÈGUè ãñ ¼¢ï ¥Ï¢ ÐêÚ¢
Ó¢éËHê HïÝ¢ §SÚ¢ÈGU ãñ) 6§¼Ý¢ ÜU}¢ ТÝè ¶GÓ¢ü ÜUÚÝ¢ çÜU S¢é‹Ý¼ ¥Î¢
Ý ã¢ï (ÅêæÅè Ý §¼Ýè çÁ¢G²¢Î¢ ¶¢ïHï´ çÜU ТÝè ãG¢Á¢¼ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çx¢Úï Ý §¼Ýè
ÜU}¢ ¶¢ïHïæ çÜU S¢é‹Ý¼ |¢è ¥Î¢ Ý ã¢ï Ï¢çËÜU }¢é-¼±çSS¢¼G ã¢ï) J 7}¢éæã ÐÚ
ТÝè }¢¢ÚÝ¢ 8}¢éæã ÐÚ Ð¢Ýè Ç¢H¼ï ±vG¼ ÈêæUÜUÝ¢ 9»ÜU 㢉¢ S¢ï
}¢éæã {¢ïÝ¢ çÜU Ú±¢çÈGUÁ¢G ¥¢ñÚ çã‹Îꥢïæ ÜU¢ çࢥG¢Ú ãñ 10x¢Hï ÜU¢ }¢SãG
ÜUÚÝ¢ 11©ËÅï 㢉¢ S¢ï ÜéUËHè ÜUÚÝ¢ ²¢ Ý¢ÜU }¢ï´ ТÝè Ó¢ÉG¢Ý¢
12S¢è{ï 㢉¢ S¢ï Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUÚÝ¢ 13¼èÝ3
Á¢ÎèΠТçݲ¢ïæ S¢ï
¼èÝ3 Ï¢¢Ú S¢Ú ÜU¢ }¢SãG ÜUÚÝ¢ 14{êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢
15ã¢ï´Å ²¢ ¥¢æ¶ï´ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ï¢‹Î ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜéUÀ S¢ê¶¢ Úã x¢²¢
¼¢ï ±éÁG¢ê ãè Ý ã¢ïx¢¢ J ±éÁG¢ê ÜUè ãÚ S¢é‹Ý¼ ÜU¢ ¼ÜüU }¢vMã ãñ §S¢è
¼GÚãG ãÚ }¢vMã ÜU¢ ¼ÜüU S¢é‹Ý¼ J
(Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥GG¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 22, 23)
{êÐ ÜïU x¢}¢ü ТÝè ÜUè ±Á¢G¢ãG¼
S¢ÎLàà¢Úè¥Gã, Ï¢ÎLœ¢GÚèÜGUã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è
}¢éãG}}¢Î ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è }¢ÜU-¼-Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜUè }¢yGÏ¢ê¥G¢ Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 2 S¢ÈGUãG¢ 23 ÜïU ãG¢çࢲï ÐÚ çH¶¼ï
25 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU çH¶¢ ¼¢ï
Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ ©S¢ }¢ï´ Úãïx¢¢ çÈGUçÚà¼ï ©S¢ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï´x¢ï J
22

34. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ãñ´ : “Á¢¢ï ТÝè {êÐ S¢ï x¢}¢ü ã¢ï x¢²¢ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ }¢éyGHÜGUÝ }¢vMã
Ýãè´ Ï¢çËÜU §S¢ }¢ï´ Ó¢‹Î ÜGéU²êÎ ãñ´, çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU ТÝè ÜïU Ï¢¢Ï¢ }¢ï´
¥¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUè ÜUÚ¢ã¼, ¼‹Á¢Gèãè ãñ ¼ãGÚè}¢è Ýãè´ J” ТÝè
ÜïU Ï¢¢Ï¢ }¢ïæ S¢ÈGUãG¢ 56 ÐÚ çH¶¼ï ãñæ : “Á¢¢ï ТÝè x¢}¢ü }¢éËÜU }¢ï´ x¢}¢ü
}¢¢ñçS¢}¢ }¢ï´ S¢¢ïÝï Ó¢¢æÎè ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ {¢¼ ÜïU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ {êÐ }¢ï´
x¢}¢ü ã¢ï x¢²¢, ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU x¢}¢ü ãñ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH Ý Ó¢¢çã²ï, Ý
©S¢ ÜU¢ï ÐèÝ¢ Ó¢¢çã²ï Ï¢çËÜU Ï¢ÎÝ ÜU¢ï çÜUS¢è ¼GÚãG ÐãéæӢݢ Ý Ó¢¢çã²ï,
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥x¢Ú ©S¢ S¢ï ÜUÐÇG¢ |¢èx¢ Á¢¢» ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU Æ‹Ç¢ Ý ã¢ï
Hï ©S¢ ÜïU ÐãÝÝï S¢ï Ï¢Ó¢ï´ çÜU ©S¢ ТÝè ÜïU §çS¼’}¢¢H }¢ï´ ¥‹Îïࢻ Ï¢ÚS¢
(²¢’Ýè ÜU¢ïÉG ÜU¢ ¶G¼GÚ¢) ãñ, çÈUÚ |¢è ¥x¢Ú ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï
ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J” (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 23, 56)
“}¢éS¼¢’}¢H ТÝè S¢ï ±éÁG¢ê ± x¢GéSH Ýãè´
ã¢ï¼¢” ÜïU S¢œ¢¢§üS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï }¢éS¼¢’}¢H
ТÝè ÜïU }¢é-¼¥GçËHÜGU 27 }¢-ÎÝè ÈêUH
1Á¢¢ï ТÝè ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ÜUÚÝï }¢ï´ Ï¢ÎÝ S¢ï çx¢Ú¢ ±¢ïã ТÜU
ãñ }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ¥Ï¢ }¢éS¼¢’}¢H (²¢’Ýè §çS¼’}¢¢H à¢é΢) ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ
çHã¢Á¢G¢ §S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH Á¢¢§Á¢G Ýãè´ 2²êæãè ¥x¢Ú Ï¢ï ±éÁG¢ê
à¢wGS¢ ÜU¢ 㢉¢ ²¢ ©æx¢Hè ²¢ ТïÚ¢ ²¢ Ý¢¶GéÝ ²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÅéÜUÇG¢
Á¢¢ï ±éÁG¢ê }¢ï´ {¢ï²¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï Ï¢ ÜGUSÎ (²¢’Ýè Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ) ²¢ çÏ¢H¢ ÜGUSÎ
(²¢’Ýè Ï¢ï ¶G²¢Hè }¢ï´) Îã ÎÚ Îã (10x10) S¢ï ÜU}¢ ТÝè }¢ï´ Ï¢ï {¢ï»
ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ТÝè ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH ÜïU H¢§ÜGU Ý Ú㢠3§S¢è ¼GÚãG
çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÐÚ Ýã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ©S¢ ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ï {éH¢ ãé±¢
26 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã
©S¢ ÐÚ ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢¼¢ ãñ J
23

35. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ãñ´ : “Á¢¢ï ТÝè {êÐ S¢ï x¢}¢ü ã¢ï x¢²¢ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÚÝ¢ }¢éyGHÜGUÝ }¢vMã
Ýãè´ Ï¢çËÜU §S¢ }¢ï´ Ó¢‹Î ÜGéU²êÎ ãñ´, çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU ТÝè ÜïU Ï¢¢Ï¢ }¢ï´
¥¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ÜUè ÜUÚ¢ã¼, ¼‹Á¢Gèãè ãñ ¼ãGÚè}¢è Ýãè´ J” ТÝè
ÜïU Ï¢¢Ï¢ }¢ïæ S¢ÈGUãG¢ 56 ÐÚ çH¶¼ï ãñæ : “Á¢¢ï ТÝè x¢}¢ü }¢éËÜU }¢ï´ x¢}¢ü
}¢¢ñçS¢}¢ }¢ï´ S¢¢ïÝï Ó¢¢æÎè ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ {¢¼ ÜïU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ {êÐ }¢ï´
x¢}¢ü ã¢ï x¢²¢, ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU x¢}¢ü ãñ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH Ý Ó¢¢çã²ï, Ý
©S¢ ÜU¢ï ÐèÝ¢ Ó¢¢çã²ï Ï¢çËÜU Ï¢ÎÝ ÜU¢ï çÜUS¢è ¼GÚãG ÐãéæӢݢ Ý Ó¢¢çã²ï,
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥x¢Ú ©S¢ S¢ï ÜUÐÇG¢ |¢èx¢ Á¢¢» ¼¢ï Á¢Ï¢ ¼ÜU Æ‹Ç¢ Ý ã¢ï
Hï ©S¢ ÜïU ÐãÝÝï S¢ï Ï¢Ó¢ï´ çÜU ©S¢ ТÝè ÜïU §çS¼’}¢¢H }¢ï´ ¥‹Îïࢻ Ï¢ÚS¢
(²¢’Ýè ÜU¢ïÉG ÜU¢ ¶G¼GÚ¢) ãñ, çÈUÚ |¢è ¥x¢Ú ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï
ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J” (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 23, 56)
“}¢éS¼¢’}¢H ТÝè S¢ï ±éÁG¢ê ± x¢GéSH Ýãè´ ã¢ï¼¢” ÜïU
S¢œ¢¢§üS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï }¢éS¼¢’}¢H ТÝè ÜïU
}¢é-¼¥GçËHÜGU 27 }¢-ÎÝè ÈêUH
1Á¢¢ï ТÝè ±éÁG¢ê ²¢ x¢GéSH ÜUÚÝï }¢ï´ Ï¢ÎÝ S¢ï çx¢Ú¢ ±¢ïã ТÜU
ãñ }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ¥Ï¢ }¢éS¼¢’}¢H (²¢’Ýè §çS¼’}¢¢H à¢é΢) ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ
çHã¢Á¢G¢ §S¢ S¢ï ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH Á¢¢§Á¢G Ýãè´ 2²êæãè ¥x¢Ú Ï¢ï ±éÁG¢ê
à¢wGS¢ ÜU¢ 㢉¢ ²¢ ©æx¢Hè ²¢ ТïÚ¢ ²¢ Ý¢¶GéÝ ²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÅéÜUÇG¢
Á¢¢ï ±éÁG¢ê }¢ï´ {¢ï²¢ Á¢¢¼¢ ã¢ï Ï¢ ÜGUSÎ (²¢’Ýè Á¢¢Ý Ï¢êÛ¢ ÜUÚ) ²¢ çÏ¢H¢ ÜGUSÎ
(²¢’Ýè Ï¢ï ¶G²¢Hè }¢ï´) Îã ÎÚ Îã (10x10) S¢ï ÜU}¢ ТÝè }¢ï´ Ï¢ï {¢ï»
ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ТÝè ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH ÜïU H¢§ÜGU Ý Ú㢠3§S¢è ¼GÚãG
çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÐÚ Ýã¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ©S¢ ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ï {éH¢ ãé±¢
26 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ¥ËH¢ã
©S¢ ÐÚ ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢¼¢ ãñ J
23

36. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
çãGSS¢¢ Îã ÎÚ Îã S¢ï ÜU}¢ ТÝè S¢ï Àê Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ТÝè ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ x¢GéSH
ÜïU ÜU¢}¢ ÜU¢ Ý Ú㢠4¥x¢Ú {éH¢ ãé±¢ 㢉¢ ²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢
ÐÇG Á¢¢» ¼¢ï ãGÚÁ¢ Ýãè´ 5ãG¢»Á¢G¢ (²¢’Ýè ãGñÁ¢G ±¢Hè) ãGñÁ¢G „ï ²¢
çÝÈGU¢S¢ ±¢Hè çÝÈGU¢S¢ S¢ï ТÜU ¼¢ï ã¢ï Ó¢éÜUè ã¢ï }¢x¢Ú ¥|¢è x¢GéSH Ý çÜU²¢
ã¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ©GÁG± ²¢ çãGSS¢¢ {¢ïÝï S¢ï ÜGUÏH ¥x¢Ú Îã
Î ÚÎ ã (10x10) S¢ï ÜU}¢ ТÝè }¢ï´ ÐÇG¢ ¼¢ï ±¢ïã ТÝè }¢éS¼¢’}¢H (²¢’Ýè
§çS¼’}¢¢H à¢é΢ ) ã¢ï Á¢¢»x¢¢ 6Á¢¢ï ТÝè ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ Îã ÎÚ Îã
ã¢ï ±¢ïã Ï¢ã¼ï ТÝè ¥¢ñÚ Á¢¢ï Îã ÎÚ Îã S¢ï ÜU}¢ ã¢ï ±¢ïã ÆãÚï ТÝè ÜïU
ãGév}¢ }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ 7©G}¢ê}¢Ý ãG}}¢¢}¢ ÜïU ÅÏ¢, Í¢ÚïHê §çS¼’}¢¢H ÜïU Ç¢ïH,
мèHï, H¢ïÅï ±x¢GñÚ¢ Îã ÎÚ Îã S¢ï ÜU}¢ ã¢ï¼ï ãñ´ ©Ý }¢ï´ |¢Ú¢ ãé±¢ ТÝè ÆãÚï
ТÝè ÜïU ãGév}¢ }¢ïæ ã¢ï¼¢ ãñ 8¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê }¢ï´ S¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ©GÁG± {¢ï
çH²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ±¢H¢ ÜU¢ï§ü ¥G}¢H Ý ãé±¢ ‰¢¢ ¼¢ï
±¢ïã {éH¢ ãé±¢ çãGSS¢¢ ÆãÚï ТÝè }¢ï´ Ç¢HÝï S¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ã¢ïx¢¢
9çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÐÚ x¢GéSH ÈGUÁ¢Gü Ýãè´ ©S¢ Ýï ¥x¢Ú ÜU¢ïãÝè S¢}¢ï¼ 㢉¢
{¢ï çH²¢ ã¢ï ¼¢ï ÐêÚ¢ 㢉¢ ãGœ¢¢ çÜU ÜU¢ïãÝè ÜïU Ï¢¢’Î ±¢H¢ çãGSS¢¢ |¢è
ÆãÚï ТÝè }¢ï´ Ç¢HÝï S¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ã¢ïx¢¢ 10Ï¢¢ ±éÁG¢ê Ýï ²¢
çÁ¢S¢ ÜU¢ 㢉¢ {éH¢ ãé±¢ ãñ ©S¢ Ýï ¥x¢Ú çÈUÚ {¢ïÝï ÜUè çÝIJ¼ S¢ï Ç¢H¢
¥¢ñÚ ²ïã {¢ïÝ¢ S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ÜU¢}¢ ã¢ï }¢-S¢HÝ ¶¢Ý¢ ¶¢Ýï ²¢ ±éÁG¢ê ÜUè
çÝIJ¼ S¢ï ÆãÚï ТÝè }¢ï´ Ç¢H¢ ¼¢ï }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢ 11ãGñÁ¢G ²¢
çÝÈGU¢S¢ ±¢Hè ÜU¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU ãGñÁ¢G ²¢ çÝÈGU¢S¢ Ï¢¢ÜGUè ãñ ÆãÚï ТÝè }¢ï´ Ï¢ï
{éH¢ 㢉¢ ²¢ Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ Ç¢Hïx¢è ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ýãè´ ã¢ïx¢¢
ã¢æ ¥x¢Ú ²ïã |¢è S¢±¢Ï¢ ÜUè çÝIJ¼ S¢ï Ç¢Hïx¢è ¼¢ï }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J
27 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ |¢êH x¢²¢ ±¢ïã
Á¢‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ |¢êH x¢²¢ J
24

37. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
}¢-S¢HÝ §S¢ ÜïU çH²ï }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ çÜU ТæÓ¢¢ïæ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ ¥¢ñÚ
¥x¢Ú §à¢Ú¢ÜGU, Ó¢¢à¼ ± ¼ãÁÁ¢éÎ ÜUè ¥G¢Î¼ Ú¶¼è ã¢ï ¼¢ï §Ý ±vG¼¢ï´ }¢ï´
Ï¢¢ ±éÁG¢ê ÜéUÀ ÎïÚ çÁ¢GRU¢ï ÎéMÎ ÜUÚ çH²¢ ÜUÚï ¼¢çÜU §GÏ¢¢Î¼ ÜUè ¥G¢Î¼
Ï¢¢ÜGUè Úãï ¼¢ï ¥Ï¢ §Ý ÜïU çH²ï Ï¢ çÝIJ¼ï ±éÁG¢ê Ï¢ï {éH¢ 㢉¢ ÆãÚï ТÝè
}¢ï´ Ç¢Hïx¢è ¼¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢ 12ТÝè ÜU¢ çx¢H¢S¢,
H¢ïÅ¢ ²¢ Ï¢¢ËÅè ±x¢GñÚ¢ ©Æ¢¼ï ±vG¼ »ãGç¼²¢¼G Á¢GMÚè ãñ ¼¢çÜU Ï¢ï {éHè
©æçxH²¢æ ТÝè }¢ï´ Ý ÐÇGï´ 13΢ñÚ¢Ýï ±éÁG¢ê ¥x¢Ú ãGÎS¢ ãé±¢ ²¢’Ýè ±éÁG¢ê
ÅêÅÝï ±¢H¢ ÜU¢ï§ü ¥G}¢H ãé±¢ ¼¢ï Á¢¢ï ¥¢’Á¢G¢ ÐãHï {¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï ±¢ïã Ï¢ï {éHï
ã¢ï x¢» ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥x¢Ú Ó¢éËHê }¢ï´ ТÝè ‰¢¢ ¼¢ï ±¢ïã |¢è }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï
x¢²¢ 14¥x¢Ú ΢ñÚ¢Ýï x¢GéSH ±éÁG¢ê ÅêÅÝï ±¢H¢ ¥G}¢H ãé±¢ ¼¢ï çS¢ÈGüU
¥¢’Á¢G¢» ±éÁG¢ê Ï¢ï {éHï ãé» Á¢¢ï Á¢¢ï ¥¢’Á¢G¢» x¢GéSH {éH Ó¢éÜïU ãñ´ ±¢ïã Ï¢ï {éHï
Ý ãé» 15Ý¢ Ï¢¢çHx¢G ²¢ Ý¢ Ï¢¢çHx¢G¢ ÜU¢ ТÜU Ï¢ÎÝ ¥x¢Ó¢ïü ÆãÚï ТÝè
}¢-S¢HÝ Ð¢Ýè ÜUè Ï¢¢ËÅè ²¢ ÅÏ¢ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ }¢éÜU}}¢H ÇêÏ¢ Á¢¢» ¼Ï¢ |¢è
ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ãé±¢ 16S¢}¢Û¢Î¢Ú Ï¢ÓÓ¢è ²¢ S¢}¢Û¢Î¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢
¥x¢Ú S¢±¢Ï¢ ÜUè çÝIJ¼ S¢ï }¢-S¢HÝ ±éÁG¢ê ÜUè çÝIJ¼ S¢ï ÆãÚï ТÝè }¢ï´
㢉¢ ÜUè ©æx¢Hè ²¢ ©S¢ ÜU¢ Ý¢¶GéÝ |¢è ¥x¢Ú Ç¢Hïx¢¢ ¼¢ï }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï
Á¢¢»x¢¢ 17x¢GéSHï }¢çIJ¼ ÜU¢ ТÝè }¢éS¼¢’}¢H ãñ Á¢Ï¢ çÜU ©S¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü
ÝÁ¢¢S¢¼ Ý ã¢ï 18¥x¢Ú Ï¢ Á¢GMÚ¼ ÆãÚï ТÝè }¢ï´ 㢉¢ Ç¢H¢ ¼¢ï ТÝè
}¢éS¼¢’}¢H Ý ãé±¢ }¢-S¢HÝ Îïx¢ ²¢ Ï¢ÇGï }¢ÅÜïU ²¢ Ï¢ÇGï ÐèÐï (DRUM)
}¢ï´ ТÝè ãñ §S¢ï Û¢éÜU¢ ÜUÚ Ýãè´ çÝÜU¢H S¢ÜU¼ï Ý ãè ÜU¢ï§ü À¢ïÅ¢ Ï¢Ú¼Ý ãñ
çÜU ©S¢ S¢ï çÝÜU¢H Hï´ ¼¢ï »ïS¢è }¢Á¢Ï¢êÚè ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ Ï¢ ÜGU-ÎÚï Á¢GMÚ¼
28 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
ÎéMÎï ТÜU Ý ÐÉG¢ ¼ãGÜGUèÜGU ±¢ïã ϢΠϢwG¼ ã¢ï x¢²¢ J
25

38. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
Ï¢ï {éH¢ 㢉¢ ТÝè }¢ï´ Ç¢H ÜUÚ ©S¢ S¢ï ТÝè çÝÜU¢H S¢ÜU¼ï ãñ´ 19¥ÓÀï
ТÝè }¢ï´ ¥x¢Ú }¢éS¼¢’}¢H ТÝè ç}¢H …¢» ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥ÓÀ¢ ТÝè
ç…G²¢Î¢ ãñ ¼¢ï „Ï¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ }¢-„HÝ ±é…Gé ²¢ x¢GéSH ÜïU ΢ñÚ¢Ý H¢ïÅï
²¢ Í¢ÇGï }¢ï´ ÜGU¼GÚï ÅÐÜïU ¼¢ï ¥x¢Ú ¥ÓÀ¢ ТÝè çÁ¢G²¢Î¢ ãñ ¼¢ï ²ïã ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ
x¢GéSH ÜïU ÜU¢}¢ ÜU¢ ãñ ±ÚÝ¢ S¢¢Ú¢ ãè Ï¢ïÜU¢Ú ã¢ï x¢²¢ 20ТÝè }¢ï´ Ï¢ï
{éH¢ 㢉¢ ÐÇG x¢²¢ ²¢ çÜUS¢è ¼GÚãG }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢ãï´ çÜU
²ïã ÜU¢}¢ ÜU¢ ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï çÁ¢¼Ý¢ }¢éS¼¢’}¢H ТÝè ãñ ©S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ ¥ÓÀ¢ ТÝè ©S¢ }¢ï´ ç}¢H¢ HèçÁ¢²ï, S¢Ï¢ ÜU¢}¢ ÜU¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢
ÝèÁ¢G 21»ÜU ¼GÚèÜGU¢ ²ïã |¢è ãñ çÜU ©S¢ }¢ï´ »ÜU ¼GÚÈGU S¢ï ТÝè Ç¢Hï´
çÜU ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU Ï¢ã Á¢¢» S¢Ï¢ ÜU¢}¢ ÜU¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ 22}¢éS¼¢’}¢H
ТÝè ТÜU ã¢ï¼¢ ãñ ¥x¢Ú §S¢ S¢ï ݢТÜU Ï¢ÎÝ ²¢ ÜUÐÇGï ±x¢GñÚ¢ {¢ï»æx¢ï ¼¢ï
ТÜU ã¢ï Á¢¢»æx¢ï 23}¢éS¼¢’}¢H ТÝè ТÜU ãñ §S¢ ÜU¢ ÐèÝ¢ ²¢ §S¢ S¢ï
Ú¢ïÅè ¶¢Ýï ÜïU çH²ï ¥¢Å¢ x¢êæ{Ý¢ }¢vMãï ¼‹Á¢èãè ãñ 24ã¢ï´Å¢ï´ ÜU¢ ±¢ïã
çãGSS¢¢ Á¢¢ï ¥G¢Î¼Ý Ï¢‹Î ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î Á¢G¢çãÚ Úã¼¢ ãñ ±éÁG¢ê }¢ï´ §S¢ ÜU¢
{¢ïÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ çHã¢Á¢G¢ ÜUÅ¢ïÚï ²¢ çx¢H¢S¢ S¢ï ТÝè Ðè¼ï ±vG¼ »ãGç¼²¢¼G
ÜUè Á¢¢» çÜU ã¢ï´Å¢ï´ ÜU¢ }¢ÁGÜêUÚ¢ çãGSS¢¢ Á¢GÚ¢ S¢¢ |¢è ТÝè }¢ï´ ÐÇGïx¢¢ ТÝè
}¢éS¼¢’}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢ 25¥x¢Ú Ï¢¢ ±éÁG¢ê ãñ ²¢ ÜéUËHè ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ãñ ²¢
ã¢ï´Å¢ï´ ÜU¢ ±¢ïã çãGSS¢¢ {¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±éÁG¢ê ¼¢ïÇGÝï ±¢H¢
ÜU¢ï§ü ¥G}¢H ±¢ÜGïU¥G Ýãè´ ãé±¢ ¼¢ï ¥Ï¢ ÐÇGÝï S¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H Ý ã¢ïx¢¢
26Îê{, ÜU¢õÈGUè, Ó¢¢², ÈUH¢ï´ ÜïU ÚS¢ ±x¢GñÚ¢ }¢à¢MÏ¢¢¼ }¢ï´ Ï¢ï {éH¢ 㢉¢
±x¢GñÚ¢ ÐÇGÝï S¢ï ²ïã }¢éS¼¢’}¢H Ýãè´ ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ §Ý S¢ï ¼¢ï ±ñS¢ï |¢è ±éÁG¢ê ²¢
29 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢
¥ËH¢ã ©S¢ ÐÚ ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ |¢ïÁ¢¼¢ ãñ J
26

39. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
x¢GéSH Ýãè´ ã¢ï¼¢ 27ТÝè Ðè¼ï ãé» }¢êæÀ¢ï´ ÜïU Ï¢ï {éHï Ï¢¢H çx¢H¢S¢ ÜïU
ТÝè }¢ï´ Hx¢ï ¼¢ï ТÝè }¢éS¼¢’}¢H ã¢ï x¢²¢ §S¢ ÜU¢ ÐèÝ¢ }¢vMã ãñ J ¥x¢Ú
Ï¢¢ ±éÁG¢ê ‰¢¢ ²¢ }¢êæÀï´ {éHè ãé§ü ‰¢è´ ¼¢ï à¢Ú¥GÝ ãGÚÁ¢ Ýãè´ J
(}¢éS¼¢’}¢H ТÝè ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢
çÁ¢ËÎ 2 S¢ÈGUãG¢ 37 ¼¢ 248, Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ çãGSS¢¢ 2 S¢ÈGUãG¢ 55 ¼¢ 56
¥¢ñÚ ÈGU¼¢±¢ ¥}¢Á¢çÎIJ¢ çÁ¢. 1 S¢ÈGUãG¢ 14 ¼¢ 15 }¢éH¢-ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï)
“S¢Ï¢í ÜUÚ” ÜïU ТæÓ¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï Á¢GwG}¢
±x¢GñÚ¢ S¢ï wG¢êÝ çÝÜUHÝï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
1wG¢êÝ, ÐèÐ ²¢ Á¢GÎü ТÝè ÜUãè´ S¢ï çÝÜUH ÜUÚ Ï¢ã¢ ¥¢ñÚ ©S¢
ÜïU Ï¢ãÝï }¢ï´ »ïS¢è Á¢x¢ã ÐãéæÓ¢Ýï ÜUè S¢H¢çãG²¼ ‰¢è çÁ¢S¢ Á¢x¢ã ÜU¢ ±éÁG¢ê
²¢ x¢GéSH }¢ï´ {¢ïÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ ¼¢ï ±éÁG¢ê Á¢¢¼¢ Ú㢠J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2,
S¢. 26) 2wG¢êÝ ¥x¢Ú Ó¢}¢ÜU¢ ²¢ ©|¢Ú¢ ¥¢ñÚ Ï¢ã¢ Ýãè´ Á¢ñS¢ï S¢ê§ü ÜUè
Ý¢ïÜU ²¢ Ó¢¢ÜGêU ÜU¢ ÜUÝ¢Ú¢ Hx¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ wG¢êÝ ©|¢Ú ²¢ Ó¢}¢ÜU Á¢¢¼¢
ãñ ²¢ ç¶GH¢H çÜU²¢ ²¢ ç}¢S±¢ÜU ÜUè ²¢ ©æx¢Hè S¢ï Î¢æ¼ }¢¢æÛ¢ï ²¢ ΢æ¼
S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢GG }¢-S¢HÝ S¢ïÏ¢ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢Å¢ ©S¢ ÐÚ wG¢êÝ ÜU¢ ¥S¢Ú Á¢G¢çãÚ
ãé±¢ ²¢ Ý¢ÜU }¢ï´ ©æx¢Hè Ç¢Hè §S¢ ÐÚ wG¢êÝ ÜUè S¢é¶Gèü ¥¢ x¢§ü }¢x¢Ú ±¢ïã
wG¢êÝ Ï¢ãÝï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H Ý ‰¢¢ ±éÁG¢ê Ýãè´ ÅêÅ¢ J (»ïÁ¢GÝ) 3¥x¢Ú Ï¢ã¢
}¢x¢Ú Ï¢ã ÜUÚ »ïS¢è Á¢x¢ã Ýãè´ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ x¢GéSH ²¢ ±éÁG¢ê }¢ïæ {¢ïÝ¢
ÈGUÁ¢Gü ã¢ï }¢-S¢HÝ ¥¢æ¶ }¢ïæ ΢ݢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÅêÅ ÜUÚ ¥‹ÎÚ ãè ÈñUH x¢²¢
30 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢éÛ¢ ÐÚ ÎéMÎï ТÜU ÐÉGÝ¢ |¢êH x¢²¢ ±¢ïã
Á¢‹Ý¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ |¢êH x¢²¢ J
27

40. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
±ñS¢ï ãè ¥¢æS¢ê çÝÜUHï´ ¼¢ï ±éÁ¢ê Ýãè´ Åêż¢ J
ТÜU ¥¢ñÚ Ý¢Ð¢ÜU LyG¢êÏ¢¼
Á¢¢ï LyG¢êÏ¢¼ §‹S¢¢Ýè Ï¢ÎÝ S¢ï çÝÜUHï ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê Ý ¼¢ïÇïG ±¢ïã
ݢТÜU Ýãè´ J }¢-S¢HÝ wG¢êÝ ²¢ ÐèРϢã ÜUÚ Ý çÝÜUHï ²¢ ‰¢¢ïÇGè ÜGñU
çÜU }¢éæã |¢Ú Ý ã¢ï ТÜU ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 31)
À¢H¢ ¥¢ñÚ ÈéUçÇG²¢
1À¢H¢ Ý¢ïÓ¢ Ç¢H¢ ¥x¢Ú ©S¢ ÜU¢ ТÝè Ï¢ã x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ
x¢²¢ ±ÚÝ¢ Ýãè´ J (»ïÁ¢GÝ, S¢. 27) 2ÈéUçÇG²¢ çÏ¢ËÜéUH ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü
©S¢ ÜUè }¢é΢ü ¶¢H Ï¢¢ÜGUè ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ªÐÚ }¢éæã ¥¢ñÚ ¥‹ÎÚ ¶GH¢ ãñ
¥x¢Ú ©S¢ }¢ï´ ТÝè |¢Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ ÎÏ¢¢ ÜUÚ çÝÜU¢H¢ ¼¢ï Ý ±éÁG¢ê Á¢¢» Ý
±¢ïã ТÝè ݢТÜU J ã¢æ ¥x¢Ú ©S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ÜéUÀ ¼Úè wG¢êÝ ±x¢GñÚ¢ ÜUè
Ï¢¢ÜGUè ãñ ¼¢ï ±éÁG¢ê |¢è Á¢¢¼¢ Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ТÝè |¢è ݢТÜU ãñ J (ÈGU¼¢±¢
Ú-Á¢Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚüÁ¢¢, çÁ¢. 1, S¢. 355, 356) 3¶G¢çÚࢠ²¢ ÈéUçÇG²¢ïæ }¢ï´
¥x¢Ú Ï¢ãÝï ±¢Hè LyG¢êÏ¢¼ Ý ã¢ï çS¢ÈGüU çÓ¢çÐÜU ã¢ï ¥¢ñÚ ÜUÐÇGG¢ ©S¢ S¢ï Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú Àê ÜUÚ Ó¢¢ãï çÜU¼Ý¢ ãè S¢Ý Á¢¢» ТÜU ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2,
S¢. 32) 4Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUè ©S¢ }¢ï´ S¢ï Á¢}¢¢ ãé±¢ wG¢êÝ çÝÜUH¢ ±éÁG¢ê Ý
ÅêÅ¢, ¥‹S¢Ï¢ (²¢’Ýè çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢) ²ïã ãñ çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚï J
(ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚüÁ¢¢, çÁ¢. 1, S¢. 281)
33 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Ý ÐÉG¢ ©S¢ Ýï Á¢ÈGU¢ ÜUè J
30

41. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
çÜU Àè´Åï ©ÇG ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ÜUÐÇGG¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÐÚ Ý ÐÇGï´ J
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅïx¢¢ ²¢ Ýãè´ ?
1x¢¢ï༠}¢ï´ §‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢Ýï }¢ï´ çS¢ÈGüU ©S¢è S¢êÚ¼ }¢ï´ ±éÁG¢ê
ÅêÅïx¢¢ Á¢Ï¢ çÜU Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ çÝÜUHï 2Á¢Ï¢ çÜU ÝS¢ ÜU¢
§‹Á¢ïvà¢Ý Hx¢¢ ÜUÚ ÐãHï wG¢êÝ ªÐÚ ÜUè ¼GÚÈGU ¶è´Ó¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï çÜU Ï¢ãÝï
ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ ã¢ï¼¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ J 3§S¢è ¼GÚãG
xHêÜU¢ïÁ¢G ±x¢GñÚ¢ ÜUè çÇîÐ ÝS¢ }¢ï´ Hx¢±¢Ýï S¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ Á¢¢»x¢¢ v²êæ çÜU
Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ çÝÜUH ÜUÚ ÝËÜUè }¢ï´ ¥¢ Á¢¢¼¢ ãñ J ã¢æ ¥x¢Ú
Ï¢ãÝï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ wG¢êÝ ÝËÜUè }¢ï´ Ý ¥¢» ¼¢ï ±éÁG¢ê Ýãè´ ÅêÅïx¢¢ J
Îé¶¼è ¥¢æ¶ ÜïU ¥¢æS¢ê
1Îé¶¼è ¥¢æ¶ S¢ï Á¢¢ï ¥¢æS¢ê Ϣ㢠±¢ïã ݢТÜU ãñ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê
|¢è ¼¢ïÇG Îïx¢¢ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 32) ¥zGS¢¢ïS¢ ¥vS¢Ú
§SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ §S¢ }¢S¥Hï S¢ï Ý¢ ±¢çÜGUÈGU ã¢ï¼è ãñ´ ¥¢ñÚ Îé¶¼è ¥¢æ¶
S¢ï Ï¢ ±Áãï }¢ÚÁ¢G Ï¢ãÝï ±¢Hï ¥¢æS¢ê ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜUè }¢¢çÝ‹Î S¢}¢Û¢
ÜUÚ ¥¢S¼èÝ ²¢ ÜéU¼ïü ÜïU ΢}¢Ý ±x¢GñÚ¢ S¢ï ТïæÀ ÜUÚ ÜUÐÇGGï ݢТÜU ÜUÚ
Ç¢H¼è ãñ´ J 2ݢϢèÝ¢ ÜUè ¥¢æ¶ S¢ï Á¢¢ï LyG¢êÏ¢¼ Ï¢ ±Áãï }¢ÚÁ¢G
çÝÜUH¼è ãñ ±¢ïã ݢТÜU ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ±éÁG¢ê |¢è ÅêÅ Á¢¢¼¢ ãñ J ²ïã ²¢Î
Úãï çÜU ¶G¢ñÈGïU ¶Gé΢ ²¢ §GàÜGïU }¢éS¼GÈGU¢ }¢ï´ ²¢
32 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ S¢éÏãG ¥¢ñÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢
ࢢ}¢ ÎéMÎï ТÜU ÐÉG¢ ©S¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ç}¢Hïx¢è J
29

42. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
±ñS¢ï ãè ¥¢æS¢ê çÝÜUHï´ ¼¢ï ±éÁ¢ê Ýãè´ Åêż¢ J
ТÜU ¥¢ñÚ Ý¢Ð¢ÜU LyG¢êÏ¢¼
Á¢¢ï LyG¢êÏ¢¼ §‹S¢¢Ýè Ï¢ÎÝ S¢ï çÝÜUHï ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê Ý ¼¢ïÇïG ±¢ïã
ݢТÜU Ýãè´ J }¢-S¢HÝ wG¢êÝ ²¢ ÐèРϢã ÜUÚ Ý çÝÜUHï ²¢ ‰¢¢ïÇGè ÜGñU
çÜU }¢éæã |¢Ú Ý ã¢ï ТÜU ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 31)
À¢H¢ ¥¢ñÚ ÈéUçÇG²¢
1À¢H¢ Ý¢ïÓ¢ Ç¢H¢ ¥x¢Ú ©S¢ ÜU¢ ТÝè Ï¢ã x¢²¢ ¼¢ï ±éÁG¢ê ÅêÅ
x¢²¢ ±ÚÝ¢ Ýãè´ J (»ïÁ¢GÝ, S¢. 27) 2ÈéUçÇG²¢ çÏ¢ËÜéUH ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü
©S¢ ÜUè }¢é΢ü ¶¢H Ï¢¢ÜGUè ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ªÐÚ }¢éæã ¥¢ñÚ ¥‹ÎÚ ¶GH¢ ãñ
¥x¢Ú ©S¢ }¢ï´ ТÝè |¢Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ ÎÏ¢¢ ÜUÚ çÝÜU¢H¢ ¼¢ï Ý ±éÁG¢ê Á¢¢» Ý
±¢ïã ТÝè ݢТÜU J ã¢æ ¥x¢Ú ©S¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ÜéUÀ ¼Úè wG¢êÝ ±x¢GñÚ¢ ÜUè
Ï¢¢ÜGUè ãñ ¼¢ï ±éÁG¢ê |¢è Á¢¢¼¢ Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ТÝè |¢è ݢТÜU ãñ J (ÈGU¼¢±¢
Ú-Á¢Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚüÁ¢¢, çÁ¢. 1, S¢. 355, 356) 3¶G¢çÚࢠ²¢ ÈéUçÇG²¢ïæ }¢ï´
¥x¢Ú Ï¢ãÝï ±¢Hè LyG¢êÏ¢¼ Ý ã¢ï çS¢ÈGüU çÓ¢çÐÜU ã¢ï ¥¢ñÚ ÜUÐÇGG¢ ©S¢ S¢ï Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú Àê ÜUÚ Ó¢¢ãï çÜU¼Ý¢ ãè S¢Ý Á¢¢» ТÜU ãñ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2,
S¢. 32) 4Ý¢ÜU S¢¢ÈGU ÜUè ©S¢ }¢ï´ S¢ï Á¢}¢¢ ãé±¢ wG¢êÝ çÝÜUH¢ ±éÁG¢ê Ý
ÅêÅ¢, ¥‹S¢Ï¢ (²¢’Ýè çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢) ²ïã ãñ çÜU ±éÁG¢ê ÜUÚï J
(ÈGU¼¢±¢ Ú-Á¢Gç±Ä²¢ }¢é¶GÚüÁ¢¢, çÁ¢. 1, S¢. 281)
33 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : çÁ¢S¢ ÜïU ТS¢ }¢ïÚ¢ çÁ¢GRU ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU Ý ÐÉG¢ ©S¢ Ýï Á¢ÈGU¢ ÜUè J
30

43. §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ Üè Ý}¢¢Á¢G
ÜGñU S¢ï ±éÁG¢ê ÜUÏ¢ Åêż¢ ãñ ?
}¢éæã |¢Ú ÜGñU ¶¢Ýï, ТÝè ²¢ S¢zGÚ¢ (²¢’Ýè ÐèHï Úæx¢ ÜU¢ ÜUÇG±¢
ТÝè) ÜUè ±éÁG¢ê ¼¢ïÇG Îï¼è ãñ J Á¢¢ï ÜGñU ¼ÜUËHéÈGU ÜïU çÏ¢x¢GñÚ Ý Ú¢ïÜUè Á¢¢ S¢ÜïU
©S¢ï }¢éæã |¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ J }¢éæã |¢Ú ÜGñU ÐïࢢϢ ÜUè ¼GÚãG ݢТÜU ã¢ï¼è ãñ ©S¢ ÜïU
Àè´Å¢ï´ S¢ï ¥ÐÝï ÜUÐÇGGï ¥¢ñÚ Ï¢ÎÝ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ J
(Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ : 2, S¢. 28, 112 ±x¢GñÚ¢)
Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ ¥¢ñÚ ÜGñU
1»ÜU çÎÝ ÜïU Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ ÐïࢢϢ |¢è §S¢è ¼GÚãG ݢТÜU
ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥G¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ J (»ïÁ¢GÝ, S¢. 112) 2Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢ï Ýï Îê{
Ç¢H çβ¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éæã |¢Ú ãñ ¼¢ï (²ïã |¢è ÐïࢢϢ ãè ÜUè ¼GÚãG) ݢТÜU ãñ
ã¢æ ¥x¢Ú ²ïã Îê{ }¢ï’Îï ¼ÜU Ýãè´ ÐãéæÓ¢¢ çS¢ÈGüU S¢èÝï ¼ÜU ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÐHÅ
¥¢²¢ ¼¢ï ТÜU ãñ J (»ïÁ¢GÝ, S¢. 32)
“}¢ÎèÝ¢” ÜïU ТæÓ¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï
±éÁG¢ê }¢ï´ à¢ÜU ¥¢Ýï ÜïU 5 ¥ãGÜU¢}¢
1¥x¢Ú ΢ñÚ¢Ýï ±éÁG¢ê çÜUS¢è ©GÁG± ÜïU {¢ïÝï }¢ï´ à¢ÜU ±¢ÜGïU¥G ã¢ï
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ ÐãH¢ ±¢çÜGU¥G¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ï {¢ï HèçÁ¢²ï
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥vS¢Ú à¢ÜU ÐÇG¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã Ý
ÎèçÁ¢²ï J §S¢è ¼GÚãG ¥x¢Ú Ï¢¢’Îï ±éÁG¢ê |¢è à¢ÜU ÐÇGï ¼¢ï §S¢ ÜU¢ ÜéUÀ ¶G²¢H
34 ±éÁG¢ê ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ : Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ Ú¢ïÁ¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGïx¢¢ }¢ñ´
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©S¢ ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUMæx¢¢ J
31