1. NEONATAL VE PERĠNATAL MORTALĠTE:
NASIL ÖNLEYEBĠLĠRĠZ?
YENĠDOĞAN DÖNEMĠNDE
ÖNLENEBĠLECEK SORUNLAR
Prof. Dr. Nuray Duman
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi
Neonatoloji Bilim Dalı
05.04.2012
13. Pediatri Günleri
KANITA DAYALI VERİLER

2. BĠNYIL KALKINMA HEDEFLERĠ

3. BĠNYIL KALKINMA HEDEFLERĠ

5. Amaç 4 Hedef Gösterge
Çocuk
mortalitesini
azaltmak
1990-2015 yılları
arasında 5 yaş
altı mortalite
hızını 2/3
azaltmak
 5 yaş altı mortalite hızı
 Bebek mortalite hızı
 1 yaşında kızamık aşısı
oranı
 Neonatal mortalite hızı

6. 5 yaş altı ölümlerde neonatal mortalitenin yeri

7. 5 yaş altı ölümlerde neonatal mortalitenin yeri

8. Hedefe ulaşabilecek miyiz?

9. Hedefe ulaşılabilecek miyiz?

14. 3.6 milyon yenidoğan nerede, ne zaman
ve neden ölüyor?
 % 99’u düşük-orta gelirli ülkelerde ve yarısı evde
 Çalışmalar zengin ülkelerdeki % 1’lik orana yönelik

15. En fazla sayıda neonatal mortalite
görülen 10 ülke

16. 3.6 milyon yenidoğan nerede, ne zaman
ve neden ölüyor?
 %25-50 hayatın ilk gününde
 %75 hayatın ilk haftasında

17. Ġntrapartum ölümler
Maternal Ölümler
535.900/yıl
Ölü doğumlar
3.2 milyon/yıl
Neonatal ölümler
3.82 milyon/yıl
…

18. 3.6 milyon yenidoğan nerede, ne
zaman ve neden ölüyor?
Enfeksiyonlar
% 29
Prematürite
% 29
Asfiksi
% 23
Kongenital
% 8
Diğer
% 11

19. NMR’ye göre neonatal ölüm nedenleri

20. Türk Neonatoloji Derneği
Çok Merkezli Çalışma
 Perinatal ölüm nedenleri
 % 44 ölü doğumlar,
 % 26 prematürelik,
 % 14 konjenital anomaliler
 % 11 perinatal asfiksi
Türk Neonatoloji Derneği Çok Merkezli Çalışma Grubu,
“Türkiye'de perinatal mortalite: 1999”,
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 43, 315-320, (2000).

21. NMR azaltılmasında etkili
kanıta dayalı uygulamalar

22. 5 en önemli yenidoğan ölüm nedeni için potansiyel
çözümlere genel bakış
 Enfeksiyonlar (963.000) % 25
 Tetanoz (60.000) % 2
 Ġntrapartum ilişkili (Asfiksi) (814.000) % 23
 Preterm doğum ilişkili (1.033.000) %29
 Konjenital anomaliler (272.000) % 8
2010

24. Int J Epidemiol 2010 Apr;39 Suppl 1:i134-43
18 çalışma sonucu ve uzman değerlendirmeleri ile
% 4 prematüriteye bağlı
% 8 enfeksiyona bağlı mortaliteyi azaltır
ANTENATAL BAKIM

25. Int J Epidemiol 2010 Apr;39 Suppl 1:i122-133
18 RCT sonucu (Cochrane metaanalizi)
% 31 prematüriteye bağlı mortalite azalması
4 tane orta gelirli ülke çalışması ayrıca değerlendirildiğinde
%53 mortalite azalması
ANTENATAL BAKIM
Düşük gelir düzeyli ülkelerde uygulanırsa
her yıl 500.000 bebek ölümü engellenebilir !

26. ĠNTRAPARTUM BAKIM
10 obstetrik çalışma
9 doğum odası çalışması

27. Doğumda obstetrik bakım varlığına göre neonatal
mortalitede beklenen azalma
Deneyimli
normal doğum
bakımı
Temel acil
obstetrik
bakım
Kapsamlı acil
obstetrik
bakım
% 25
% 40
% 85

28. ĠNTRA VE POSTNATAL BAKIM

29. Program yaklaşımı Temiz doğum
uygulamaları
Sonuçlar
Temiz doğum
uygulamaları
için ürünler
Toplumsal davranış
değişiklikleri
Yeterli ekip ve ekipman ile
Sağlık kuruluşunda doğum
Medya ve halk sağlığı
mesajları
Toplum temelli eğitim
6 WHO CLEANS
1.Temiz el ile doğum
2.Temiz doğum alanı
3.Temiz perine
4.Temiz kord kesilmesi
5.Temiz kord bağlanması
6.Temiz kord-deri bakımı
Tetanoza bağlı neonatal
mortalite ve morbidite
Sepsise bağlı neonatal
mortalite ve morbidite
Puerperal enfeksiyona
bağlı maternal
mortalite ve morbidite
Artmış deneyimli doğum
Artmış doğum bakım kalitesi
İntrapartum ölü doğum
Maternal ve neonatal
mortalite ve morbidite

30. Sepsise özgü
neonatal mortalite
üzerine etki
% 15-40
Tetanoza özgü
neonatal mortalite
üzerine etki
% 30-40
Çalışma sonuçları ve uzman değerlendirmelerine göre
15
23
27
40
30
35
38
40

31. …………………………..
……………………………………………
………………………………

32. 21 çalışma, 8959 bebek
Antiseptiklerin kuru kord bakımına üstünlüğü yok

33. Yazarların yorumu
 Yüksek gelirli bölgelerdeki sınırlı sayıdaki çalışma
antibiyotik ya da antiseptiklerin kordun basitçe temiz
tutulmasına göre bir üstünlüğünü göstermiyor
 Kanıtların kalitesi düşük
 Düşük gelirli bölgelerden iyi çalışmalar bekleniyor

36. POSTNATAL BAKIM

37. Tüm bebekler doğumda değerlendirme ve
basit yenidoğan bakımı gerektirir
Solunumun değerlendirilmesi, kurulama ve
anne ile tensel temas sağlanması
136 milyon
bebek doğuyor
%5-10 bebek solunum
için basit uyarı gerektirir
(kurulama ve uyarı)
Yaklaşık 10
milyon bebek
%3-6 bebekte
temel canlandırma
balon-maske
ileri
canlandırma
< 1 milyon
milyon bebek
% 0.1 göğüs kompresyonu
% 0.05 ilaç
Yaklaşık 6
milyon bebek

39. Yenidoğan canlandırmasının etkileri
 Asfiksi ile ilişkili neonatal ölümler
 Doğum sonrası değerlendirilme, kurulama-uyarma %10
 Temel yenidoğan canlandırması (sağlık kuruluşu) %30
 Temel yenidoğan canlandırması (ev) %20
 Preterm komplikasyonlara bağlı neonatal ölümler
 Doğum sonrası değerlendirilme, kurulama-uyarma %10
 Temel yenidoğan canlandırması (sağlık kuruluşu) %10
 Temel yenidoğan canlandırması (ev) % 5

40. POSTNATAL BAKIM

41. 16 çalışma
% 32 mortalite
% 43 enfeksiyon/sepsis
% 77 hipotermi
Published Online:
March 16, 2011

43. POSTNATAL BAKIM
Anne sütü ile beslenme
 WHO çokuluslu havuz analizi
açıkça göstermiştir ki anne sütü ile
beslenmeyen < 2 aylık bebekler
enfeksiyon hastalıklarına bağlı
olarak anlamlı şekilde daha yüksek
mortaliteye sahiptir (OR:5.8; CI:3.4-
9.8)
WHO Collaborative Study Team on the Role of Breastfeeding on the Prevention of
Infant Mortality. Effect of breastfeeding on infant and child mortality due to
infectious diseases in less developed countries: a pooled analysis
Lancet. 2000;355 :451 –455

44. % 67 % 64
POSTNATAL BAKIM

45. 7 çalışma ve uzman
değerlendirmesi% 30
% 65
% 75 % 80
% 90
POSTNATAL BAKIM

46. Özet- Antenatal bakım
 Folik asit desteği
 Gebelik hipertansiyonunun tanınması ve tedavisi
 Tetanoz toksodi uygulaması
 Maternal enfeksiyonların tedavisi
 Antenatal steroid

47. Özet- Doğum odası bakımı
 Komplikasyonlu doğumun yönetimi
 Temiz doğum uygulamaları
 Doğum sonrası neonatal canlandırma
 Hipoterminin önlenmesi (kanguru anne bakımı)
 Ġlk emzirmenin başlatılması

48. Özet- Postnatal bakım
 Anne ve bebeğe erken ve etkili bir vizit
 Emzirme danışmanlığı
 Hijyenik kord bakımı
 Bebeğin sıcak tutulması
 Hasta bebeğin saptanması ve uygun tedavisi

49. Antenatal
bakım
Doğum odası
bakımı
Postnatal
bakım
Neonatal
mortalite
azaltılabilir

50. Yenidoğan mortalitesini azaltmanın
“diğer” yolları
 Anne karnında fetusun tedavisi
 Aşırı düşük doğum ağırlıklı bebekleri yaşatma sanatı
 HIE varlığında hipotermi uygulaması
 Diyafragma hernili bebeklerin mortalitesini azaltma yöntemleri
 Konjenital kalp hastalıklı bebeklerin erken tanı ve tedavisi
 Doğumsal metabolik hastalıkların erken tanı ve tedavisi
 ……

59. TEŞEKKÜRLER

60. 1. Enfeksiyonlar
Koruyucu önlemler
 Maternal enfeksiyonları tedavi etmek
 Temiz doğum uygulamaları ve hijyenik kord bakımı
 Anne sütü ile beslenme
Tedavi Çözümleri
 Hasta bebeklerin saptanması
 Ayaktan hasta yenidoğan tedavi kılavuzları
 Hastanede hasta yenidoğan tedavi kılavuzları

61. 2. Tetanoz
Koruyucu önlemler
 Gebelikte tetanoz toksoid immunizasyonu
 Temiz doğum uygulamaları ve kord hijyeni
Tedavi Çözümleri
 Antibiyotikler
 Antitetanoz globulin
 Destekleyici bakım

62. Tetanoz global eliminasyonu

63. Tetanoz ve Türkiyenin yeri

64. 3. Ġntrapartum-ilişkili ölümler
“doğum asfiksisi”
Koruyucu önlemler
 Antenatal bakım
 Doğumda deneyimli yardımın sağlanması
 Komplikasyonlar için acil obstetrik bakımın sağlanması
Tedavi Çözümleri
 Neonatal canlandırma uygulanması
 Deneyimli sağlık personeline NRP eğitimi sağlanması
 Neonatal canlandırma için gerekli ekipman sağlanması
 Neonatal ensefalopatili bebeklerin bakımı

65. 4. Preterm doğum komplikasyonları
Koruyucu önlemler
 Maternal enfeksiyonları tedavi etmek
 Demir/folik asit desteği
 Sıtmanın önlenmesi
 Antenatal steroid
Tedavi Çözümleri
 Doğumda canlandırma eğitimi ve ekipmanı
 Emzirmenin daha iyi uygulanması
 Kanguru anne bakımı
 Komplikasyonların erken tanı ve tedavisi (özellikle enf)

66. 5. Konjenital anomaliler
Koruyucu önlemler
 NTD önlemek için prekonsepsiyonel folik asit
 Ġstenmeyen ileri yaş gebeliklerinin önlenmesi
Tedavi Çözümleri
 Destekleyici bakım