Tıbbi önemi olan mayalar (fazlası için www.tipfakultesi.org )
1. Tıbbi önemi olan mayalar
Prof. Dr. A. Nedret KOÇ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji
Anabilim Dalı, Kayseri
2. Tıbbi önemi olan mayalar
Genus Genus Pichia,
Blastoschizomyces, Genus Rhodotorula,
Genus Candida, Genus
Genus Cryptococcus, Saccharomyces,
Genus Hansenula, Genus Torulopsis,
Genus Malassezia, Genus Trichosporon
3. Maya benzeri mantarlar:
Genus Geotrichum,
Genus Ustilo,
Genus Prototheca,
Esmer Mayalar ( Black yeast):
Sporothrix schenkii, Aurobasidium
pullans ve feohifomikoz
( Phaeophmyces) etkenleri
4. Maya taksonomisi
Ascomycetes, Basidiomycetes ve
deuteromycetes sınıfları içerisinde yer
alan 56 cins içinde yaklaşık 500 tür
olduğu saptanmıştır.
İçlerinden yaklaşık 160-170 tür klinik
örneklerden izole edilmiş, ancak
bunların çoğu kontaminasyon veya
mukozaların normal flora üyesi olarak
kabul edilmiştir
5. Candida türleri dışında insanlarda
infeksiyon etkeni olarak önemi artan diğer
mayalar;
Blastoschizomyces Saccharomyces spp.,
capitatus, Hansenule anomala,
Trichosporon(cutaneum) Pichia farinosa,
beigelii, Rhodotorula türleri,
Trichosporon inkin, Prototheca ve
Trichosporon mucoides, C. neoformans
Malassezia furfur, dışındaki
Malasseziapanchidermis Cryptococcus
, türleridir.
6. Trichosporon ( cutaneum)
beigelii:
ak piedra etkenidir,
sistemik ve invazif infeksiyonlarından
soyutlanmıştır.
Genellikle alt hastalığı olan kişilerde
etken olarak izole edilmektedir.
Nötropenik, hemotolojik malignensili,
AIDSli , organtransplantasyonu, solit
tümürü , CAPD’li (kronik ayaktan periton
diyalizi) olan hastalarda rapor ediliştir.
7. Trichosporon ( cutaneum)
beigelii:
Yalancı hif ve blastokonidileri olan maya
Üre pozitif, karbonhidrat asimilasyonu
değişken
Kolonisi buruşuk, tırtıklı, kuru
T. beigelii izole edilen olgularda, C.
neoformans antijenleri aramaya yönelik latex
testi pozitif olabilir
Trichosporon türlerinin tedavisinde belirsizlik
devam etmektedir. Amfotersin B direnç
olduğu bildirilmektedir
8. Trichosporon mucoides:
Laboratuvarımızdan izole edilen 3 fungemi
olgusu vardır. Bu olgular yenidoğan
servisinden gelimiştir.
Yalancı hif ve blastokonidileri olan maya
Üre pozitif, karbonhidrat asimilasyonu
değişken
Kolonisi mukoid görümünde maya
C. neoformans antijenleri aramaya yönelik
latex testi bu olgulardada negatif.
Olgularda da Amfotersin B invitro direnci
belirledi
9. Rhodotorula türleri:
Özellikle R. rubra endokardit, menejit,
peritonit ve sistemik infeksiyonlardan
soyutlanmıştır.
Bazen infeksiyon kateterin
kolonizasyonu ve hastanedeki araş-
gereçlerden kaynaklanır.
10. Rhodotorula türleri:
Üre pozitif yalancı hif
olmayan maya
Pembe, kırmızı,
turuncu pigmentli
mukoid maya
kolonisi
laboratuvarımızdan
izole edilen 2
fungemi olgusu
vardır.
11. Malassezia furfur, Malassezia
panchidermis:
Deuteromyces sınıfından Crytococcaceae
ailesi içinde bir mayadır.
Lipit seven maya benzeri mantarlar
sağlıklı insanların yaklaşık % 95’inin baş ve
gövdesinde normal deri flora üyesi olarak
bulunabilir.
pityriasis versicolor etkeni
introvenöz lipit olan immun sistemi
baskıanmış erişkin ve yada
çocuklarda kateter ile ilgili fungemiler
oluşturmuşlardır.
12. Malassezia furfur, Malassezia
panchidermis:
Klinik örnekte küf formda, kalın sosis
gibi görünümde kültürde maya formda
ürer
Kültürünün üzerine yağ koyduktan
sonra üreme olur
Tedavide kateterin çıkarılması ve hale
infeksiyon devam ediyorsa antifungal
tedavi ( AFB veya Flukonazol ).
13. Saccharomyces türleri
askospor oluşturan ve
bir ana hücreden birden
fazla tomurcuk çıkabilen
mayalar olup
insanlarda infeksiyonları
giderek artmaktadır.
Hematolojik maligniteli
ve nötropenili hastaların
kan, periton, endokart
ve akciğerlerinden
soyutlanmıştır.
Sağaltım, Tedavide
kateterin çıkarılması ve
antifungal tedavi ( AFB).
14. Hansenula türeri ve Pichia
farinosa
sonyıllarda insan infeksiyonlarından
soyutlanmıştır.
İmmun yetmezlikli ve kateterli
hstalardan izole edilmiştir. Kateteri
çıkarmak ve antifungal tedavi ( AFB)
önemlidir.
Hansenula türeri: askospor oluşturabilen
maya
Pichia türleri: Bazı Candida türlerinin
eşeyli formlarını içerir.
15. Geotrichum candidum
Çevrede, yiyeceklerde balgam ve
dışkıdan sıklıkla izole edilmektedir.
Nadiren fungemi ve yaygın infeksiyon
yapar.
Sağlıklı kişilerin %30’unun dışkılarından
izole edilen patojenitesi oldukça düşük
maya benzeri mantardır.
16. Torulopsis cinsi
Özellikle idrar yolu infeksiyonlarda etken
olarak izole edilen maya cinsi mantar
Küçük oval, blastokonidi oluşturan
ancak yalancı hif oluşturmayan candida
dışı maya
Azol direnci olabilir