1. BİLİNÇ BOZUKLUĞUNDA
İLKYARDIM

2. B L NÇ KAYBI NED R?İ İ İ
 Kişinin kendisi, zaman, bulunduğu yer ve etrafındaki olaylardan
haberdar olmasına bilinç denilir
 Herhangi bir nedenle yukarıdaki tanıma uymayan kişilerde bilinç
bozukluğundan söz edilir
 Herhangi bir nedenle beyne giden kanın azalması ya da
durması sonucunda hastanın şuurunu kaybetmesidir.
 Hiçbir uyarıya cevap vermeme haline kadar giden bilincin
kısmen yada tamamen kaybedilmesidir

3. Bilinç bozukluğu düzeyi için; AVPU skalası kullanılır
 A alert (uyanık)
 V verbal (sözel)
 P pain (ağrı)
 U unresponsive (cevap yok)

4. BAYILMA (SENKOP)
 Kısa süreli yüzeysel ve geçici bilinç kaybıdır.
 Beyne giden kan akımının azalması sonucu oluşur.

5. Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri
 Ciddi bir hastalığa bağlı olmayanlar
 Korku, Aşırı heyecan
 Güneşte kalma veya ishale bağlı sıvı kaybı,
 Yorgunluk, kötü koku
 Kapalı ortam
 Kirli hava
 Aniden ayağa kalkma, tansiyon düşüklüğü
 Açlık, kan görmek

6. Bayılma-Bilinç Kaybı Nedenleri
 Ciddi bir hastalığa bağlı olanlar
 Beyin kanmaları
 Kalp krizi
 Büyük damarlarda ani yırtılmalar
 Dış gebeliğe bağlı karın içi kanmaları
 Şok

7. BAYILMA (SENKOP) BEL RT LERİ İ İ
 Baş dönmesi
 Baygınlık
 Yere düşme
 Bacaklarda uyuşma
 Bilinçte bulanıklık
 Yüzde solgunluk, renk değişikliği
 Soğuk terleme
 Üşüme, terleme
 Hızlı ve zayıf nabız

8. Bilinç kaybında ilk yardım:
Kişi başının döneceğini hissederse
 TYD kuralları uygulanır
 İlk yardımcının ilk amacı beyne giden kan akımını artırmaktır.
 Öncelikle yaptığı işi bırakmalıdır
 Sırt üstü yatırılır veya başı öne eğik olacak şekilde oturtulur
 Ayakları 30 cm kaldırılarak şok pozisyonu verilir.
 Böylece kan akımını kalp ve beyne yönelmesini sağlamaktır.
 Sıkan giysiler (kemer, kravat) gevşetilir
 Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır

9. Bilinç kaybında ilk yardım:
Eğer kişi bayıldıysa
 Sırt üstü yatırılarak ayakları 30 cm kaldırılır
 Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve korunur
 Sıkan giysiler gevşetilir
 Kusma varsa yan pozisyonda tutulur
 Solunum kontrol edilir
 Etraftaki meraklılar uzaklaştırılır
 Ek yaralanma olup olmadığı kontrol edilir.
 Bayılma öyküsü olan bir hasta hastaneye başvurmasında
fayda vardır.

10. Bilinç kaybında ilk yardım:
 Yapılmaması gerekenler
 Kolonya, amonyak, sarımsak, soğan koklatmayın
 Yoğurt, su, sigara, alkol gibi şeyler içirmeyin
 Hastanın üzerine su dökmeyin
 Sarsılmamalı, tokat atılmamalı

12. KOMA
 Yutkunma öksürük vb reflekslerin ve dıştan gelen
uyarılara karşı tepkilerin azalması yada yok olması
ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır

13. KOMA NEDENLERİ
 Düşme veya şiddetli darbe sonrası (özellikle kafa travmaları)
 Beyin Kanması
 Zehirlenme
 Aşırı alkol
 Uyuşturucu kullanımı
 Şeker hastalığı
 Üremi
 Siroz
 Beyin Tümörler
 Beyin iltihapları (menenjit)

14. KOMA BEL RT LERİ İ İ
 Şuur kaybı
 Yutkunma,öksürük gibi tepkilerin kaybolması
 Sesli ve ağrılı uyaranlara tepki yokluğu
 İdrar ve gaita kaçırma
 5 duyu fonksiyonları tamamen kayıp olur

15. B L NÇ BOZUKLU U DURUMUNDAİ İ Ğ
LKYARDIMNASIL OLMALIDIR?İ

16. B L NÇ KAPALI SEİ İ İ
 Hasta/yaralının yaşam bulguları değerlendirilir
 Hasta/yaralıya koma pozisyonu verilir
 Yardım çağrılır (112)
 Sık sık solunum ve nabız kontrol edilir.
 Yardım gelinceye kadar yanında beklenir

17. Koma Pozisyonu(Yarı yüzü koyun-yan
pozisyon) nasıl verilir
 Bu pozisyonu vermek için öncelikle hastanın omurga
yaralanmasının olmadığı, nefes alıp vermesinin normal olduğu
ve nabız atımlarını kontrol etmek gerekir
 Hastanın sağına geçilir
 Sağ el ve sağ bacağı vücuda yaslayın.
 Sol omuz ve kalçasından tutarak sağ tarafına çevirin
 Sol bacağı ve sol kolu yere yaslayın
 Hastanın başını geri alın

19. KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE
İLKYARDIM UYGULAMA

20. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR
Herhangi bir nedenle vücutta glikoz eksildiği
zaman ortaya çıkan belirtilerdir.

21. KAN ŞEKERİ DÜŞMESİ NEDENLERİ
NELERDİR
1) Şeker hastalığı tedavisine bağlı olarak
2) Uzun süreli ve ağır egzersizden sonra
3) Uzun süre aç kalma
4) Barsak ameliyatı geçirenlerde yemek sonrası
5) İntihar amaçlı yüksek doz şeker ilacı içme veya insülin iğnesi
yapma
6) Yüksek doz alkol alma, kötü-bozuk alkol alma

22. KAN ŞEKERİ ANİDEN DÜŞTÜĞÜNDE HANGİ
BELİRTİLER GÖRÜLÜR
1) Korku
2) Terleme
3) Hızlı nabız (Çarpıntı)
4) Titreme
5) Aniden acıkma
6) Yorgunluk, bulantı
7) Bayılma ve Bilinç kaybı
8) Kişilik değişiklikleri

23. KAN ŞEKERİ DÜŞÜKLÜĞÜ YAVAŞ VE UZUN
SÜREDE OLUŞURSA ŞU BELİRTİLER GÖRÜLÜR
1) Baş ağrısı
2) Görme bozukluğu
3) Uyuşukluk
4) Zayıflık
5) Konuşma güçlüğü
6) kafa karışıklığı
7) Sarsıntı ve şuur kaybı

24. KAN ŞEKERİ DÜŞMESİNDE İLKYARDIM NASIL
OLMALIDIR
1) Hastanın ABC si değerlendirilir
2) Hastanın bilinci yerinde ve kusmuyorsa ağızdan şeker, şekerli içecekler
verilir
3) 15-20 dakikada belirtiler geçmiyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi için
yardım çağırılır
4) Şeker ilacı ya da insülin verilmez.
5) Belirtiler fazla şekerden meydana gelmiş ise fazla şekerin bir zararı
olmaz
6) Hastanın bilinci yerinde değilse koma pozisyonu verilerek yardım
çağırılır

25. HAVALE (NÖBET)
Vücudun adale yapısında kontrol edilemeyen
kasılmalardır.
Sinir merkezindeki bir tahriş (irritasyon) yüzünden
beyinde elektriksel boşalmalar sonucu oluşur.
 Nöbetlerin büyük çoğunluğunun nedeni epilepsi
hastalığıdır

26.  Nöbet 3 dönemden oluşur
 Birinci dönemde, hasta nöbetin başlayacağını
hisseder
 Birkaç saniye sürer, baş dönmesi veya
boğulma hissi olur

27.  İkinci dönemde, terleme, solukluk, morarma,
yutkunma ve çiğneme hareketleri olur
 Ardından çene kilitlenir, tüm vücutta
kasılmalar, sarsıntı ve çarpılmalar
 Ağızda köpük birikir ve solunum zorlaşır
 İdrar ve gaita inkontinansı olabilir

28.  Üçüncü dönemde ise kasılmalar durur
 Soluk alıp verme düzene girer
 Hasta derin bir postiktal döneme girer

29. HAVALE NEDENLERİ NELERDİR
1) Beyinde yaralanma (travmalar)
2) Beyinde enfeksiyon (Menejit, ensefalit vb.)
3) Beyin Tümörleri
4) Beyin Kanaması
5) Yüksek ateş
6) Zehirlenmeler
7) Epilepsi (Sara) hastalığı

30. NEDENLERİNE GÖRE HAVALE ÇEŞİTLERİ
NELERDİR
 Jeneralize Nöbetler:
 Parsiyel Nöbetler:
 Ateş Nedenli Nöbetler:

31.  Jeneralize nöbetler: Tüm vücudu ilgilendirir. Tüm vücudu
kasılarak yere düşer. Kol ve bacaklarda sert gerilme nöbeti
olur.Ağızdan köpük salya gelir. Hasta dışkısını ve idrarını
kaçırabilir.
 Parsiyel Nöbetler: Kol-bacak gibi vücudun bir kısmını
ilgilendiren kısmi nöbetlerdir. Bilinç kaybı, çiğneme, istem dışı
giysileriyle ya da yüzüyle oynaması, aldırmazlık olabilir.

32. Ateş Nedeniyle Oluşan Havaleler
 Herhangi bir hastalık sonucu vücut sıcaklığının 38°C'nin
üstüne çıkmasıyla oluşur
 Genellikle 6 ay ve 6 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.
 Beynin korteks denilen dış tabakası ve bunun hemen altındaki
sinir hücrelerinde anormal elektrik boşalmaları olur.

33. ATEŞLİ HAVALEDE İLKYARDIM NASIL
OLMALIDIR
 Hasta rahat edeceği uygun bir yere taşınır
 Hastanın ağzında herhangi bir şey varsa çıkarılır
 Öncelikle hasta ıslak havlu yada çarşafa sarılır
 Ateş bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında bir
küvete sokulur
 Tıbbi yardım istenir.112

34. SARA KRİZİ (EPİLEPSİ)
Kronik bir hastalıktır. Her zaman tipik sara krizi
karakterinde olmasa da bazı belirtilerle tanınır.
Beyinde motor faaliyet ve bilinçte değişiklikler yapan
anormal elektriksel uyarı odağından kaynaklanır.

35. BELİRTİLER
 Hastada var olmayan ses ya da koku alma, korku, yüz ve
gözlerde istem dışı hareketler, baş dönmesi, adale kasılması vb.
ön haberci denilen belirtiler olur
 Bazen hasta bağırır, şiddetli ve ani bir şekilde bilincini
kaybederek yığılır
 Yoğun ve genel adale kasılması görülür. 10-20 saniye kadar
nefesi kesilir
 Dokularda ve yüzde morarma gözlenir

36. BELİRTİLER
 Ardından ikinci dönemde kısa ve genel adale kasılması, sesli
nefes alma, aşırı tükürük salgılanması, altına kaçırma görülür
 Hasta dilini ısırabilir, başını yere çarpıp yaralayabilir. Aşırı
kontrolsüz hareketler gözlenir
 Son aşamada bitkinlik, yorgunluk ve ayılma dönemi başlar. Hasta
uyanır, şaşkındır, nerede olduğundan habersiz, uykulu hali vardır

37. SARA KRİZİNDE İLKYARDIM
 Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. Olay yeri güvenliği
sağlanılmalıdır. (örn. Trafik kesilmelidir.)
 Kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır
 Hasta bağlanmaya çalışılmamalıdır
 Kilitlenmiş çene açılmaya çalışılmamalıdır
 Yabancı herhangi bir madde kullanılmamalıdır

39. SARA KRİZİNDE İLKYARDIM
 Kendisini yaralamamasına dikkat edilir
- Başın altına. Yumuşak bir materyal konulur
- Yaranabileceği şeyler etraftan kaldırılır
 Sıkan giysiler gevşetilir
 Kusma karşısında tetikte olunmalıdır
 Düşme sonucu yaralanma varsa ilgilenilir
 Hasta yalnız bırakılmamalıdır
 Tıbbi yardım istenir.

40. Yapılmaması gerekenler
 Tehlike yoksa hastayı yerinden kıpırdatmayın
 Yiyecek ve içecek içirmeyin
 Herhangi bir şey vermeyin
 Hiçbir şey koklatmayın (alkol, kolonya, soğan vb.)
 Hastanın üzerine su dökmeyin
 Tokalamayın