2. 2
Amaçlar
• Acil ortopedik yaralanmalar
• Sık görülen ortopedik yaralanmalar
• Askıya alma ve tedaviler (turuncu
renkle)
3. 3
Gerçek Acil Durumlar
• 1. Açık kırık ya da eklem
– IV antibiyotikler
– Acil cerrahi müdahele
gerektirir
• 2. Kompartman
sendromu
– Daha çok bacağın alt
kısmında
– 45mmHg üzerindeki basınç
perfüzyonu durdurur.
– Acilen fasyotomi yapılması
gerekir.
4. 4
Gerçek Acil Durumlar
• 3. Vasküler yaralanma
– Acil revaskülarizasyon
gerektirir (bir damar cerrahi
tarafından)
• 4. Çıkık
– Hemen yerine yerleştirilmesi
gereklidir
5. 5
Genel Ortopedik Kurallar
• 1. Her zaman dolaşım, duyu ve motor
fonksiyonları kontrol ediniz.
– Kol:
• Radyal nabzı kontrol ediniz
• Medyan, radyal ve ulnar sinirler
– Bacak:
• Dorsalis pedis nabzını kontrol ediniz
• Tibiyal, derin ve yüzeyel peroneal sinirler
6. 6
Genel Ortopedik Kurallar
• 2. Bir kırıktan
şüpheleniyorsanız ama
röntgen negatif ise, siz
yine de kırık gibi tedavi
ediniz, kallus olup
olmadığını görmek için
10 gün içinde röntgeni
tekrarlayınız.
11. 11
Akromiyoklaviküler Yaralanma
• Doğrudan bası ile
• Minör olanlar
röntgende izlenmez.
• Dokunmaya karşı
hassasiyetle tanı
konur.
• Askıya alın
– Ortopedi ile takip
ediniz
13. 13
Ön Omuz Çıkığı
• Tüm omuz çıkıklarının
%90’dan fazlası
• Kol dışa rotasyon
konumunda tutulur
• Sulkus elle palpe edilebilir
• Komplikasyonlar
– Eklem laksisitesi—yeniden
çıkabilir
– Aksiler sinir hasarı (ÖNEMLİ)
• Deltoid kasın uyarılara verdiği
yanıtı test ediniz
• Omuzun duyu durumunu test
ediniz
14. 14
Ön Çıkıkların Yerine Konması
• İşe yarayan bir çok
teknikle yapılabilir
• 1. Kola ağırlık asınız
– 20 dakika bekleyiniz
• 2. Skapula
manipulasyonu
– İnferior ucu ortaya doğru
itiniz
15. 15
Ön Çıkıkların Yerine
Konması
• 3. Yavaş dışa rotasyon
– Sonra abdüksiyon
• Genellikle:
– Hastanın gevşemesi anahtar olgudur
– Sedasyon yapılması gerekebilir
– Ekleme anestezik enjekte edilmesi yeterli olabilir
– Redüksiyon sonrasında sinirler ve nabız kontrol
edilmelidir.
– Redüksiyon sonrasında omuz sabitlenmelidir.
16. 16
Arka Omuz Çıkıkları
• Sık değildir
• Krizler ya da elektrik
şoku nedeni ile
oluşur.
• Gözden kaçması
kolay—yarısı
başlangıçta
farkedilmemektedir.
17. 17
Arka Omuz Çıkıkları
• Şunlara bakınız:
– 1. Geniş eklem boşluğu
– 2. “Ampul işareti”: Kemiğin
baş kısmı ampul gibi
görünür
18. 18
Arka Omuz Çıkıkları
• Çıkığı görmek için
sıklıkla Aksiler ya da
Skapuler Y görüntüsü (Y
GRAFİSİ isteyin) almak
gerekir
21. 21
Humerus Kırığı
• Radiyal sinir humerusu çevreden
sarar
– Sıklıkla yaralanır
– Bileğin geriye dönük olup
olmadığını test ediniz
– İlk webspace’de duyu olup
olmadığını test ediniz
• Sabitleme: Koaptasyon (Sıkıca
bağlayarak sabitleme)
23. 23
Suprakondiler Kırık
• Daha çok çocukluk
yaralanması
• Güç algılanabilir
– Tanı konmazsa sıklıkla
kalıcı sakatlığa yol
açar
24. 24
Suprakondiler Kırık
• Brakial artere hasar
verebilir
– İskemik nekroz ve ön kolun
kontraktürü ile sonlanabilir
• Medyan sinire zarar
verebilir
– Başparmak pozisyonunu
kontrol ediniz
– İşaret parmağının his
algılamasını kontrol ediniz
• Sabitleme: Üst uzun kol
26. 26
Üst yağ tabakası
yerinden çıkmış:
Asla normal
değildir.
Eklem içi kırık
Bulgusudur.
Arka yağ yastıkçık bulgusu
27. 27
Ön Humeral Hat Bulgusu
Anterior humeral
hat: kapitellumun
ortasına doğru
gitmelidir. Ön
kapitellumdan doğru
gidiyorsa bu bir
suprakondiler
kırıktır.
29. 29
Radyal baş çıkığı
-Dadı dirseği-
• Genellikle 1 ile 4 yaş arasında
• Kolun aniden çekilmesi nedeniyle
oluşur
• Kol bükülmüş ve öne doğru
durur.
• Travma yoksa, röntgen
gerekmez
• Supinasyon ve fleksiyon ile
yerine yerleştiriniz
31. 31
Her İki Ön Kolda Kemik Kırığı
• Büyük güç uygulanmasını gerektirir
• Şeker maşası sabitleme.
• Cerrahi mücadele gereklidir.
• Kompartman sendromu gelişebilir.
– Gözlem için yatırınız
32. 32
Galeazzi Kırığı
• Distal radyoulnar eklem yırtılması ile radius şaft
kırığı
• Şeker maşası sabitleme.
• Cerrahi mücadele gereklidir
33. 33
Monteggia Kırığı
• Radyal baş yırtılması ile Ulna Şaft kırığı
• Radyal baş acil serviste yerine konmalıdır.
• Şeker maşası sabitleme.
• Cerrahi mücadele gereklidir
35. 35
Colles’ Kırığı
• Radius dışa doğru döner
• Yaşı >50 olanlarda en sık
görülen kırık
• Dışarıya doğru uzatılmış elin
üzerine düşüldüğünde olur.
• Acilde hematoma anestezik
enjeksiyonu ya da sedasyonla
yerine konur.
• FLEKSİYONDA Volar
Sabitleme
36. 36
Smith Kırığı
• Radius avuç içine
doğru açılıdır
• Acilde hematoma
anestezik enjeksiyonu
ya da sedasyonla
yerine konur.
• EKSTANSİYONDA
Volar sabitleme
37. 37
Skapolunat Çıkığı
• El bağlarında en sık
görülen yaralanma
• Sıklıkla gözden kaçar
• Skapoid ve lunat
kemikler arasında
>3mm aralık
• Başparmak spika
sabitleme
• El cerrahına da
gösteriniz
>3mm
Scaphoid
Lunate
38. 38
Lunat ve Perilunat Çıkık
• Normal hizalanma
• Yan görüntüde
bilek kemikleri
hizalanır
• Bu bölgedeki
çıkıklar sıklıkla çok
büyük hasara yol
açar.
MetacarpalCapitateLunateRadius
40. 40
Skafoid kırık
• En sık görülen karpal
kırık
• Başlangıçta röntgenler
normalmiş gibi
görünebilir.
• Proksimal skafoid’de
avasküler nekroz ile
sonuçlanabilir.
41. 41
Skafoid Kırık
• Skafoid üzerinde hassasiyet varsa,
• Başparmağı Spica atele alınız ve 2 hafta içinde
röntgeni tekrarlayınız
Enfiye kutusu –
Sniff-Box
Hassasiyeti
(X-ray den daha
değerlidir)
44. 44
El sinirleri
Sinir Motor İşlevi
Medyan Başparmağın oppozisyonu
Radyal Parmak ektansiyonu
Ulnar Parmak abdüksiyonu
45. 45
Ulnar Kollateral Ligament Yırtığı
• Abdüksiyonun zorlanması
ile oluşur
• Ciddi bir yaralanmadır,
sıklıkla gözden kaçar
• Tanı: metakarpofalangeal
eklemde başparmağı
abdükte edebilme yetisi
• Kısmi yırtılma:
Başparmakta spika
• Tam yırtılma: cerrahi
müdahale
46. 46
Metakarpal Boyun Kırığı
• Kabul edilebilir volar açılar
– 2. Metakarp 10 derece
– 3. 10 derece
– 4. 30 derece
– 5. 40 derece
• Rotasyon KABUL EDİLEMEZ!
– Muayene edilip yerine yerleştirilmelidir
47. 47
Fleksör Tenosinovit
• Sıklıkla avuç içine bir delici
yaradan kaynaklanır
• Kanavel belirtileri:
– Yaygın “sosis” şişmesi
– Fleksör tendon boyunca hassasiyet
– Ekstensiyonda ciddi ağrı
– Parmak fleksiyonda tutulur
• Acil cerrahi müdahale gerektirir
50. 50
Pelvik Halka Kırığı
• Hemorajiye neden olabilir.
– >2 litreden fazla kan kaybı
olabilir
• Genitoüriner ve viseral
hasarlar sık görülür
• Stabil olmayan kırıklar
bağlanarak sabitlenmelidir
– Pelvik bandaj ya da bir çarşaf
kullanınız
• Eğer kanama devam ederse,
damarların bağlanması gerekir
51. 51
Kalça Kırığı
• Yaşlılarda sık görülür
• Bacak kısalır, bükülür, dışa
dönük kalır
• Röntgen bazen ilk
çekildiğinde negatiftir
• Kırık gibi tedavi ediniz ve 2 hafta içinde
röntgeni tekrarlayınız
• Cerrahi müdahele gereklidir
53. 53
Femur Kırığı
• Yüksek enerji
• Uyluğa >1 litre kanayabilir
• Traksiyonla sabitleme. Cerrahi
müdahale gerektirir.
• Yağ embolisine neden olabilir.
– Yaralanmadan 12-72 saat sonra
– Solunum yetmezliği
– Deliryum
55. 55
Yumuşak Doku Diz
Yaralanmaları
• Akut tanısı zordur
– Dizde ağrı ve şişme
muayeneyi zorlaştırır
– Eğer röntgen negatif ise:
• Diz sabitleyici
• Koltuk değnekleri
• 1 hafta içinde muayeneyi
tekrarlayınız
56. 56
Üst Diz Çıkıkları
• Tüm diz bağları yırtılır
• Sıklıkla kendiliğinden yerleşir
– Muayenede diz bütün olarak sabit
değildir
• Popliteal arter sıklıkla yaralanır
– Çoğunlukla başlangıçta nabız alınır
– Eğer tedavi >6 saat gecikmeli olursa,
çok yüksek oranda ampütasyon riski
– Bilek-brakial basınçları düzenli olarak
kontrol edilmelidir
• Ameliyat ya da arteriogram
yapılmalıdır
60. 60
Kompartman Sendromu
• En sık tibia kırığına bağlı olarak ön
kompartmanda
– 45mmHg üzerindeki basınç perfüzyonu
durdurur
• 4 - 6 saat içinde geriye dönüşümsüz
hasar
• En erken belirti pasif germede ciddi
ağrı olmasıdır
• Nabız normal kalır
• Acilen fasiyotomi yapılması gerekir
Anterior
Compartment
61. 61
Tibia Stres Kırığı
• Çok kullanımdan
– Koşucular, askerler
• Aylar sonra bile röntgen
normal kalabilir
• 6 hafta göreceli dinlenme
63. 63
Ayak Bileğinde Çıkık
• Genellikle kırıklarla birlikte
görülür
• Birçok komplikasyon
– Nörovasküler hasar
– Kemikte avasküler nekroz
• Acilde acilen yerine
konmalıdır
64. 64
Bilek Burkulması
• Genellikle yan bağlar sıra ile
yırtılır
– 1. Anterior talofibular (ATFL)
– 2. Kalkanofibular (KFL)
– 3. Posterior talofibular (PTFL)
• Tedavi:
– Dinlenme,
– Buz,
– Elevasyon,
– NSAI ilaçlar
1
2
3
65. 65
Bilek Burkulması:
Ottawa Kuralları
• Röntgen şu durumlarda
GEREKMEZ:
1. Bilek üzerinde ağırlığa
dayanabiliniyorsa
2. VE posterior medial malleol
veya ucunda hassasiyet
yoksa
3. VE posterior lateral malleol
veya ucunda hassasiyet
yoksa
66. 66
Maisonneuve Kırığı
• Proksimal fibula kırığı ile
birlikte orta bilek veya
kemik yaralanması
• Fibula ve dizi mutlaka bilek
sabitleyiciler içinde kontrol
ediniz
70. 70
Beşinci Metatarsal
Kırığı
• En sık görülen ayak
kırığı
• Tabanda kırılma:
– Yürüme bandajı ile olur
• Şaftta kırık:
– Tam alçı ya da cerrahi
müdahele
Taban
Şaft
71. 71
Lisfrank Yaralanması
• Tarsometatarsal bölgede
hasar
• Tanı konmazsa kalıcı
sakatlığa yol açabilir
• Genellikle cerrahi müdahale
gerektirir
• İkinci küneiform kemiğin ikinci
metatarsal ile aynı hizada
olduğundan emin olunuz
78. 78
Askı tipi Kırık
Uzun üst bacak Femur, diz, tibia
Üst ayak bileği üzengi ile Bilek, Kalkaneus, tarsallar
Üst bilek tek başına Metatarsallar
Uzun üst bacak
Üst ayak
bileği
Üzengi