1. KEMİK VE
EKLEM
TÜBERKÜLOZU
Öğr.Gör.Dr.İbrahim H.Kafadar
Ortopedi ve Travmatoloji ABD

2.  Tüberküloz, “Mycobacterium tuberculosis
complex” olarak adlandırılan bir grup
mikobakteri ( M.africanum, M.microti,
M.tuberculosis, M.bovis) tarafından
oluşturulan, infekte dokularda granülomların
varlığı ile karakterize, değişik klinik görünümlere
sahip, kronik nekrotizan bakteriyel bir
infeksiyondur

3.  Hastalığın oluşumundan %97-99 oranında
M.tuberculosis sorumludur
 Bugün dünya nüfusunun % 34’ü
tüberküloz basili ile infektedir, her yıl
yaklaşık 8 milyon kişi hastalığa
yakalanmakta ve yaklaşık 2 milyon insan
ölmektedir

4.  Bugün ulaşılan noktada, tüberkülozun; hava yolu
ile bulaşan hastalıkların klasik bir örneği olduğu
kabul edilmiştir
 Alkolizm, diabetes mellitus, silikozis, uzun süre
kortikosteroid kullanımı, transplantasyon, HIV
pozitifliği,KBY,KOAH,hamilelik, çocukluk, yaşlılık
ve sigara bulaşmayı kolaylaştıran nedenler
arasındadır

6. EKSTRAPULMONER TÜBERKÜLOZ
 Akciğer dışı organ ve yumuşak doku
tüberkülozlarına ekstrapulmoner tüberküloz
(EPT) adı verilir
 Bunların başlıcaları miliyer tüberküloz,
tüberküloz menenjit, plevra, perikard, periton,
kemik ve eklem, genitoüriner sistem,
gastrointestinal sistem ve lenf bezi
tüberkülozlarıdır

8. KEMİK VE EKLEM TÜBERKÜLOZU
 Vücudun başka bir yerinde tüberküloz
infeksiyonuna bağlı olarak oluşur. Akciğer gibi
diğer organ tüberkülozlarından kan yolu ile
taşınır
 Osteomyelit, artrit, ekstraartiküler sinovit veya
bursit şeklinde görülebilir
 En sık görüldüğü yerler; omurga, kalça, diz, ayak
bileği, ayak ve omuzdur

9.  Genellikle vertebra korpusları,uzun kemiklerin
metafiz ve epifiz gibi spongioz kemiklere yerleşir
 Bazen özellikle çocuklarda kemiğin diafiz
bölgesine özellikle el ve ayakta metakarp ve
metatarslara yerleşir.Buna tüberküloz daktilitis
veya spino ventoza denir

11.  Tüberküloz osteomyelit çocuklarda daha çok
metafize yerleşirken, erişkinlerde epifize yerleşir
 İki tipte karşımıza çıkar:
1-Granüler tip: Sinsi başlar, yavaş seyirlidir.
Epifizyal veya metafizyal tutulum vardır
2-Kazeöz tip veya eksüdatif tip: Sistemik
semptomlar belirgindir, hızlı seyreder, abse
oluşumu daha sık görülür

12.  Tüberküloz osteomyelit en çok omurga
tüberkülozu (Pott hastalığı) şeklinde
görülür
 Tüberküloz artrit herhangi bir eklemde
görülebilir.Fakat en sık kalça ve diz
ekleminde yerleşir

13. Genel özellikler
 Sinsi başlar
 Başlangıçtan önce hastalık bölgesini etkileyen
travma öyküsü olabilir
 Diğer iç organ lezyonları saptanabilir
 Diğer aile bireylerinde tüberküloz öyküsü
 Monoartiküler veya monoosseöz tutulum
 Granüler veya eksüdatif tipte seyredebilir

14. Klinik bulgular
 Sistemik bulgular (ateş, iştahsızlık, kilo kaybı,
gece terlemesi,taşikardi,anemi)
 Lokal bulgular (Hamur kıvamında
şişlik,ağrı,duyarlılık,kas spazmı,çocuklarda gece
ağlamaları,civar lenf bezlerinin şişmesi
(Adenopathie-Satellites),eklem sıvısının
artması,topallama,eklem hareketlerinde ağrılı
kısıtlanma,eklem kontraktür ve
deformiteleri,kaslarda kullanmama atrofisi)

15. Radyolojik bulgular
 En erken bulgu lokal osteoporoz ve yumuşak
doku şişliğidir
 Başlangıçta eklem mesafesi genişler.Hastalık
ilerledikçe eklem mesafesi daralır
 Kemik destrüksiyonuna bağlı litik sahalar vardır
 İleri dönemlerde patolojik çıkık ve eklem
ankilozu oluşabilir

16. Laboratuvar bulguları
 Sedimantasyon yükselir
 Lökositoz(lenfosit oranı artar)
 Tüberkülin deri testi pozitiftir
 Kültür (Lowenstein Jensen besiyeri)(en erken 3
haftada sonuç)

17. Tanı
 Klinik bulgular
 Radyolojik bulgular
 Laboratuvar bulguları
 Biopsi(daha kesin ve daha süratle teşhis
konulmasını sağlar)

18. Tedavi Prensipleri
1-Anti tbc ilaç kullanımı esastır
2-Ortopedik tedavi: İstirahat, atelleme, cihaz, korseler vs.
3-Cerrahi tedavi:
a-Abse drenajı, debridman
b-Odak eksizyonu
c-Tüm kemiğin çıkarılması
d-Artrodez
e-Artroplasti
f-Amputasyon

19. Tüberküloz artrit
 Her yaşta ortaya çıkabilir.Ancak çocuklarda
(4-10 yaş) daha sık görülür
 Vücut ağırlığını taşıyan eklem tbc’ si daha çok
60 yaşından küçüklerde
 Vücut ağırlığını taşımayan eklem tbc’ si ise daha
çok 60 yaşından büyüklerde

20.  Granüler sinovit şeklinde olabileceği gibi kazeöz
tipte de görülebilir
 Granüler tip tbc en yaygın şekil olup çocuklarda
sıktır
 Kazeöz tipte ise semptomlar daha belirgin ve
ağır olup sıklıkla apse oluşumu görülür, ankiloz
gelişimi yaygındır

21.  Tüberküloz basilleri kan yoluyla ya direkt olarak
sinovyaya gelerek yerleşir (sinovyal
tüberküloz) ya da komşu epifiz ve metafizdeki
bir tüberküloz odağından indirekt olarak ekleme
girerler (tüberküloz osteomyelit)
 Zamanla kemikteki infeksiyon sinovyaya,
sinovyadaki infeksiyon kemiğe yayılır

22.  Genellikle
monoartikülerdir
 En sık tutulan kalça ve
diz eklemleridir
 Başlangıçta sinovyal
hipertofi, eklemde
effüzyon ve kapsülde
distansiyon izlenir
 Periartiküler osteoporoz
ve marjinal erozyonlar
gelişir

23.  Eklem aralığı daralması
geçtir
 Asetabulumda kistik
medial balonlaşma
görülebilir
 Femur başında Pertes
benzeri fragmantasyon
gelişebilir

24. Hastalığın evreleri ve tedavi
 Evre I : a-Sinovit vardır.
b-Kemik tutulumu yok veya minimaldir.
c-Anti tbc ilaç tedavisi önerilir.
 Evre II: a-Sinovit ile birlikte kemik tutulumu vardır.
b-Eklem aralığı normaldir.
c-Anti tbc ilaç tedavisi + sinovektomi + debridman yapılır.
 Evre III: a-Eklem harabiyeti ve sabit deformiteler vardır.
b-Anti tbc ilaç tedavisi + sinovektomi, debridman, artrodez veya
artroplasti yapılabilir.
 Evre IV: a-Herhangi bir evreye ek olarak sekonder enfeksiyon vardır.

25. Vertebral tüberküloz(Pott hastalığı)
 İskelet tbc’sinin % 25-50’si omurgayı tutar
 1779’da Percival Pott tarafından tanımlanmıştır
 Omurga tbc’si ya komşuluk yolu, yada hematojen yolla oluşur
 İlk odak, vertebranın anterior-süperior veya anterior- inferior
bölgesi
Buradan diğer vertebraya ve intervertebral diske yayılır
 En sık tutulan alt torasik vertebralardır
 Başlangıçta sırt ağrısı, ilerleyen dönemlerde paralizi ve
deformiteler gelişir

26. Patoloji
 Enfeksiyon vertebra cisminin ön kısmında intervertebral
diske yakın bölgeden başlar. Hastalık diski geçerek
komşu vertebraya atlar
 Vertebra cisminin önü çöker ve KİFOZ (GİBBUS)oluşur.
 Zamanla ABSE gelişir. Abseler lokalize kalabileceği gibi
yer değiştirebilir
 Örneğin; torakolumbal abseler psoas kılıfı boyunca kasık
bölgesine oradan femoral üçgene hatta adduktor kanala
ulaşabilir
 Abseler pürülan olgulardaki gibi lokal bulgulara sahip
değildir bu nedenle SOĞUK ABSE olarak adlandırılır

27.  Özellikle torakal omurlarda gibbus oluşumu
sırasında,omurdaki abse ve içindeki muhteviyat
cismin meduller kanala bakan arka yüzünü
tahrip ederek sekestrize kıkırdak parçaları ve
çöken omurların arka kenarları medullaya bası
yaparak PARAPLEJİ VEYA NÖROLOJİK
DEFİSİTE yol açabilir

28. Pott triadı
 SOĞUK ABSE
 GİBBUS
 PARAPLEJİ YA DA NÖROLOJİK
DEFİSİT Pott hastalığının üç
karakteristik özelliğidir

29. Klinik Bulgular
1-Genel tbc enfeksiyon bulguları,
2-Ağrı (Özellikle gece ağrısı tipiktir)
3-Kamburluk (Gibbus)
4-Vertebral bölgede paraspinal adale spazmı
5-Periferik apseler flüktan kitleler olarak palpe
edilebilir
6-Medulla spinalis basısı varsa buna bağlı
nörolojik defisit görülür

30. Radyolojik Bulgular
1-Hastalıklı vertebra cisminde harabiyet ve çökme
2-Disk mesafesinde daralma
3-Kifoz
4-Paravertebral abse gölgesi
 Kemik ve yumuşak dokuların değerlendirilmesi
açısından BT ve MRG yararlıdır

34. Ayırıcı tanı
 Omurganın piyojenik infeksiyonları
 Bruselloz
 Scheurmann kifozu ve konjenital kifoz
 İntervertebral disk lezyonları
 Euzonofilik granülom
 Multipl myelom
 Hemanjiyom
 Kist hidatik
 Hodgkin hastalığı
 Lösemi

35. Tedavi
 Konservatif tedavi; antitüberküloz ilaç
tedavisi,istirahat,proteinden zengin
beslenme
 Cerrahi tedavi; abse
drenajı,debridman,anterior radikal
rezeksiyon (gerekli ise meduller kanalın
dekompresyonu) ve grefonaj yapılır.