1. HİPOTALAMUS VE HİPOFİZ
HORMONLARI
Prof.Dr.Meral AŞÇIOĞLU

3. HİPOTALAMUS HORMONLARI
Hipotalamusun parvasellüler
bölgesindeki sekretuar nöron
gövdelerinde sentezlenirler ve aksonal
akımla taşınarak median eminenste
sonlanan akson ucundaki keseciklerde
depolanıp uyarılara bağlı olarak
buradan salgılanırlar.

4. Hipotalamus hormonları ön hipofiz
hormonlarının salgılanmasını uyaran veya
baskılayan hipofizyotropik=hipofizertropik
etkili hormonlardır:
GnRH, GHRH, GIH, TRH, PIH, PRH, CRH
Hipotalamus- hipofiz sistemi

5. • Hipotalamik hormonlar PIH
(dopamin) hariç peptid yapılıdırlar.
• Genelde etkilerini adenilat siklaz
aktivasyonu üzerinden
gerçekleştirirler.

6. HİPOFİZ BEZİ HORMONLARI
(=Pituiter bez hormonları)
4. Ön hipofiz (=adenohipofiz)
hormonları
5. Aralob (= parsintermedia)
hormonları
6. Arkalob (= nörohipofiz) hormonları

7. Hipofiz hormonları
Ön hipofiz Aralob
hormonları hormonları
• FSH, LH • POMC ve
türevleri
• TSH
• ACTH
Arka hipofiz hormonları
• Prolaktin • ADH (=vazopressin)
• GH • Oksitosin

10. FSH, LH.
Glikoprotein yapısındadırlar,hipofizin
bazofilik özellikteki gonadotrop
hücrelerinden GnRH ‘nın etkisi ile
salgılanırlar.

11. FSH,LH salgılanması menstrüel ritm gösterir

12. FSH,LH salgılanmasında eksi geri bildirim ile düzenlenme

13. FSH, LH salgılanmasında artı geribildirim ile kontrol.

16. Prolaktin,CRH,melatonin,dopamin ve
endorfinler , GnRH’nın buna bağlı olarak
da FSH ve LH’nın salgılanmasını
baskılarlar.

18. • Gonadlar tarafından salgılanan inhibin
ve follistatin seçici olarak FSH’nın
salgılanmasını baskılar,aktivin ise
uyarır.Aktivin hipofiz hücrelerinde de
sentezlenir ve etkilerini otokrin ya da
parakrin yolla da gerçekleştirir.
• FSH ve LH’nın etkilerine adenilatsiklaz
aracılık eder.

19. FSH ve LH’nin overler üzerindeki etkileri
• Overler üzerinde sinerjik etkileri vardır.
(Sinerjizma-Sinerjik etki=Farklı maddelerin
varlığında oluşan etkinin herbir maddenin ayrı
ayrı oluşturduğu etkiden daha fazla
olmasıdır.İki şekilde olur:1.Sumasyon-aditif
etki 2.potansiyalizasyon-supra aditif etki)
• FSH özellikle foliküllerde proliferasyonu
(folikülojenezi), LH ise özellikle gelişen
folikülden estrojen salgılanmasını uyarır.
• Salgılanan estrojen foliküllerden birinde FSH
ve LH almaç yoğunluğunu artırıp FSH ve LH’nın
tümüyle bu folikül tarafından kullanılmasını ve
bu folikülün gelişmesini sağlar.

20. FSH,LH salgılanmasında menstrüel değişiklik

22. FSH VE LH’nin testisler üzerindeki
etkileri
• FSH; seminifer tübülusları etkileyerek
spermatozoidlerin oluşumunu düzenler,
• Sertoli hücrelerinde andorejen bağlayıcı
protein ve inhibin sentez ve
salgılanmasını uyarır.
• LH, leydig hücrelerinde (=interstisiyel
hücrelerde) testosteron sentez ve
salgılanmasını uyarır

23. TSH (=Tirotropin )
• Bazofilik özellikteki tirotrop hücrelerden salgılanan
glikoprotein yapısında bir hormondur.
• Salgılanma TRH ile gerçekleştirilir,TRH kendi
almaçlarında down regülasyonla salgılanmayı
düzenler.
• Ortam sıcaklığı, çeşitli emosyonel durumlar
hipotalamusu etkileyerek TRH ve TSH salgılanma
düzeyini değiştirir.
• Sempatik aktivitedeki artış TSH salgısında akut bir
azalmaya neden olur.
• Tiroid hormonları ; tirotrop hücrelerin TRH’ ya
duyarlılığını azaltarak, çok azda hipotalamustan TRH
salgısını azaltarak TSH salgısını azaltırlar.

24. TSH’nın etkileri;
Tiroid hormonlarının biyosentezini ve
salgılanmasını artırır. Bu etkilerini
tiroid hormonlarının sentez ve
salgılanmasında rol alan hemen her
kademeyi aktive ederek
gerçekleştirir.
Etkiye adenilatsiklaz aracılık eder.

25. ACTH
ACTH, kortikotrop hücrelerde bulunan
POMC(proopiomelanokortin)’nin
parçalanması ile oluşan polipeptid yapılı
bir hormondur.
ACTH 39 aa. li bir polipeptiddir.
• Önhipofiz dışında gastrointestinal kanal ve
lenfositlerde de sentezlenir,

26. Proopiomelanokortinin hidrolizi ve ACTH oluşumu

28. ACTH salgılanması
• Salgılanma CRH ile gerçekleştirilir,
• Salgılanma gün içi değişiklik gösterir.

29. CRH’nın ACTH salgılanmasını sağlayıcı etkisinde stoplazmik olayların özeti

30. ACTH salgılanmasının düzenlenmesi-I
1-CRH salgılanması tarafdından:
CRH salgılanması GABA tarafından ve
adrenerjik nöron etkinliği ile azaltılır,
kolinerjik ve serotonerjik sinirlerle
artırılır ve bu etkiler ACTH
salgılanmasına da aynen yansır.

31. ACTH salgılanmasının düzenlenmesi-II
2-ACTH salgılanmasındaki diğer etkenler:
• Vazopressin, katekolaminler,sitokinler direkt
adenohipofiz üzerinden ACTH salgılanmasını artırır.
• Kortizol eksi geri bildirim ile salgılanmayı azaltır.
• Somatostatin salgılanmayı azaltır.
• ACTH kendiside eksi geri bildirim ile CRF üzerinden
salgılanmasını azaltır.
• Fiziksel , mental ve emosyonel stres, travmalar; CRF
‘nin dolayısı ile ACTH’ nın salgılanmasını artırır.
• ANH, CRH ‘nın ve ACTH’ nın salgılanmasını ve
CRH’nın ACTH salgılatıcı etkisini baskılar.

32. ACTH salgılanmasının düzenlenmesi

33. ACTH’nin etkileri
ACTH’ın etkilerine adnilatsiklaz aracılık eder.
Adrenal hücrelerin özellikle kütlelerini artırarak
böbrek üstü kabuğundaki özel yapıların büyümesini
sağlar.
• Özellikle kortizol ve diğer glukokortikoidlerin sentez
ve salgılanmalarını artırır.
• Aldosteron üzerindeki etkisi çok azdır.
• Glukokortikoid sentez basamaklarının pek çoğunu
uyarır.Hücreye DDL alınmasını uyarır.
• ACTH glukokortikoid sentezi sırasında hücre içinde
serbest kolesterol oluşumunu artırır,
• Etkili olduğu en önemli basamak kolesterolün
pregnenolon’a dönüşüm basamağıdır.

34. ACTH’ın ilk 13 aminoasidi MSH
yapısındadır. Bu nedenle ACTH’nın aşırı
salgılanması pigmentasyona neden
olur.

35. PROLAKTİN
(=laktojenik h. = mamotropik h.=
galaktopoetik h.)
Protein yapılı bir hormondur.
Kadın ve erkekte normal koşullarda
plazmada bulunur.
Plazma düzeyi gün içi değişiklik gösterir.

36. Prolaktinin etkileri
• Gebelikte; estrojen, projesteron,kortizol ve GH ile
birlikte süt bezlerinin fiziksel gelişimini uyarır.
• Postpartum dönemde insülin ve kortizol ile
birlikte(kazein,laktalbümin,β-laktoglobulin gibi süt
proteinlerinin genlerinin transkripsiyonunu uyararak
ve laktoz sentezinde rol alan enzimleri etkinleştirip
sentezlerini artırarak) laktasyonun başlatılmasınını
ve sürdürülmesini sağlar.
• Laktasyonu uyardığı düzeylerde FSH ve LH’nin
sentez ve salgılanmasını azaltır.
• İmmünostimülan etkisi vardır.

37. Prolaktin salgılanması üzerine
hipotalamusun asıl etkisi baskılayıcı
yöndedir.
Prolaktin salgısını baskılayan
hipotalamus hormonları:
• PIH=dopamin
• GNRH-ilişkili peptid (=GNRH associated
peptid=GAP.)

38. Prolaktin salgısı; oksitosin, TSH, TRH,
PRH ve uyku ile artırılır. Estrojen
yavaş gelişen artırıcı bir etki oluşturur.

39. Hipofizin aralob hormonları:
Aralobda bulunan POMC’nin parçalanma
ürünleridir.
Aralopta POMC’nin parçalanması
POMC  α- MSH + CLIP+γ-LPH + β endorfin
şeklinde olur.
Bu reaksiyon nedeniyle aralopta
CLIP=(=kordikotropin benzeri aralop peptidi),
LPH=(=ipotropik hormon) ve endorfinler
bulunur.

40. Endorfinler: Morfin benzeri etki
oluşturan maddelerdir.
Beyindeki opiat almaçlarına bağlanıp
aneljezi sedasyon, solunum
depresyonu ve miyozis oluştururlar.
β endorfin, strese yanıt olarak ACTH
ile birlikte salgılanır.Ara lobda çok
azdır.

41. Hipofiz loblarında bulunan diğer
hormonlar:
Gastrin, CCK, renin, anjiotensin-II, CGRP
gibi hormonlar da hipofiz loblarında
bulunabilen hormonlardır.