1. • BİTLER VE PARAZİTLİKLERİ
• İnsanda vücut ve baş bitleri (Pediculus humanus
corporis ve Pediculus humanus capitis) ile pubis biti
(Phthirus pubis) bulunmaktadır.
• Bunlar mecburi ektoparazit olarak kan emerek
pediculosis veya phthiriasis’ e sebep olurlar.
• Ayrıca vücut biti vektör olarak bit tifüsü, bit dönek
humması ve siper hummasını bulaştırmaktadır.

3. • Yapı
• Bitler kanatsız ve karın-sırt istikametinde basık
yapılı böceklerdir.
• Ağız yapıları delip-emici tiptedir. Bitlerin
yumurta, nimf ve erişkinleri vardır.
• Erişkin bitlerin vücudu diğer böceklerdeki gibi
baş, göğüs ve karından yapılmıştır.
• Baş köşeli-oval şekildedir; yanlarda iki göz ve bir
çift beş parçalı anten vardır.
• Alnın önünde bulunan sokucu hortum kullanılmadığı
zaman fark edilmez; bir kesenin içine çekilmiştir.

4. • Bitlerin göğüs segmentleri birbiriyle kaynaşmıştır.
• Göğüse beş parçalı 3 çift bacak yapışmıştır.
• Tars, çengel şeklini almış ve pençe görevini yapan
bir segmentten oluşur.
• Pençe, tibianın baş parmak şeklindeki çıkıntısı ile
karşı karşıya gelerek kıllara veya elbiselerin
liflerine kuvvetlice tutunmayı sağlar.
• Bitlerin yumurtalarına halk arasında sirke denir.
• Bunlar 0.6-0.8 mm boyunda ve 0.3 mm eninde,
sarımsı-beyaz renkte, mat, söbemsi ve
kapaklıdır. İçinden nimf çıkınca yumurta yarı
şeffaf olur.

5. • Yavşak da denen nimfler şekil bakımından
erişkinlere benzer; daha küçük ve dış genital
organları yoktur.
• İnsan bitleri iki cinse mensup iki türden ibarettir.
• Pediculus humanus ve Phthirus pubis.
• Pediculus humanus’ un iki varyetesi vardır:
• Pediculus humanus var. capitis,
• Pediculus humanus var. corporis.
• Pediculus humanus’ un vücudu uzundur, göğüs
karından dardır, üç çift olan bacakların boyları
hemen hemen eşittir, karnın boyu eninin iki katı
kadardır.

6. • Pediculus humanus capitis’in erkeği 1-1.5 mm
dişileri 1.8-2 mm kadar boydadır. Renkleri
kenarlarda daha koyu olmak üzere bozdur; saçlar
üzerinde bulunur, yumurtaları ortalama 0.6 mm
boyundadır.
• Pediculus humanus corporis’in erkeği 2.3-3 mm,
dişisi 2-4 mm boyundadır. Renk beyazımsı gridir.
Yumurtalar başlıca vücut kıllarında ve elbise
liflerinde bulunurlar. Yumurtalar ortalama 0.8 mm’
dir.

7. • Phthirus pubis, morfoloji ve alışkanlıkları
bakımından diğer iki türden farklıdır. Erkek 0.8-1
mm, dişi 1-1.5 mm boyundadır.
• Vücudu, Pediculus humanus’ unkinden daha geniş ve
kısa, boyun daralmıştır. Karın kısa, eni boyundan
fazla ve segmentler belirgin değildir.
• Karın segmentlerinde tüylerle sonlanan yan
çıkıntılar vardır. Ön bacaklar, orta ve
arkadakilerden daha incedirler, ayağın pençeleri
kuvvetlidir.

8. • Yaşayış
• Baş bitleri, özellikle başın arkasındaki saçlarda
bulunur. Vücut bitleri elbiselerin dikiş aralıklarında ve
vücut kılları üzerinde yaşar.
• Pubis bitleri ise pubis ve bazen perine, kasık, koltuk
altı, karın, kaş ve kirpik kıllarında bulunur.
• Pediculus capitis ve Pediculus corporis bitleri oldukça
iyi hareket ederek konak değiştirirken, Phthirus pubis
kısa mesafeler içinde hareket eder.
• Nimflerin hareketi erişkininkinden daha zayıftır.
• Elbise bitleri yünlü kumaşları, ipekli ve pamuklulara
tercih ederler.
• Bitler ateşli insanları terk ederler.
• Elbise bitlerinin ömrü ortalama 30-40, baş bitinin 26
gündür. Dişiler erkeklerden daha uzun ömürlüdürler.

9. • Phthirus pubis’ te ömür ortalama 35 gündür.
• Vücut biti 28oC’den aşağı ve 32oC’den yukarı
sıcaklıktan hoşlanmaz.
• Bitler karanlığı severler; yürüyen bitler aniden
şiddetli bir ışıkla karşılaşınca durur veya yavaşlar.
• Pürüzlü yerleri düz yüzeylere tercih ederler.
• Kan emmek için bit dişlerini deriye geçirir,
haustellumunu deriye sokar, tükürük damlalarını
yaraya bırakır ve farinks pompası ile kanı ve doku
salgısını emer.
• Beslenme sırasında deriye koyu kırmızı renkte dışkı
bırakılır.
• İnsandan 30-40 dakika süreyle kan emerek doyarlar.
• Uygun ortamda günde 4-5 defa kan emerler.

10. • Evrim
• Dişi bit, yumurtlayacağı zaman bir kılı veya elbise
kenarını yakalar genital deliği temasa getirir.
Yumurta, alt kısmındaki yapıştırıcı madde ile
yapıştırılır. Yarı başkalaşıma sahiptir.
• Elbise biti ömrü boyunca 270-300, baş biti 90
yumurta yumurtlar.
• Yumurtalar ortalama 8-9 günde olgunlaşır, nimf
yumurta kapağını düşürerek dışarı çıkar.
• Fakat gelişmesi 35 gün kadar sürebilir. Nimf iki
haftada 3 kez gömlek değiştirir. Birinci safha nimfler
açık sarı renkte olup, daha sonra kan emer ve
renkleri kırmızımsı olur.
• Kan emmezlerse en geç 2 günde ölürler. Erişkinler
ortaya çıktıktan sonraki on saat içinde çiftleşirler.

11. Yumurtadan erişkin şekle kadar geçen süre Pediculus
humanus’ta 12-28, Phthirus pubis’ te 22-27 gündür.
• İnsanda Parazitlik
• İnsanda bitler en eski tarihlerden beri kozmopolit
olarak iyi temizlenmeyen her toplumda rastlanmıştır.
• Bitler iyi hareket ettiklerinden dolayı kışla, çocuk
yuvası, hastane gibi kalabalık yerlerde çabuk
yayılırlar.
• Bitlerin kan emdikleri yerlerde derecesi kişiye göre
değişen bazı reaksiyonlar görülür.
• Bu reaksiyonlar bitin tükürüğü ve dışkısına karşı
oluşan allerji reaksiyonlarıdır. Vücut bitlerinde
lezyonlar sırtta kürek kemikleri arasında, karında ve
bacakların iç kısmında daha çoktur.

13. • İlk önceleri bitin kan emdiği yerlerde görüldüğü halde
sonraları daha önce kan emilmiş yerlerde de oluşur.
• Hastalarda genelde yalnız kaşıntı vardır. Kaşıntı
geceleyin daha fazladır. Kaşınma sonucu sıyrıklar ve
kanlı lekeler, impetigo, furunculosis gibi sekonder
enfeksiyonlar oluşabilir.
• Kasık biti için karakteristik belirti mavimsi–gri
lekelerdir. Bitin sokarken enjekte ettiği antikoagülan
bir maddeye bağlı oluşur. Bunlar 0.5-1 cm çapında
düzensiz kenarlıdırlar.
• Bit Vektörlüğü
• Bitler, özellikle vücut bitleri, insana bit tifüsü,
dönek humma ve siper hummasını bulaştırır.

14. • Özellikle hastalığın ilk 2.-3. gününde ateşli hastanın
kanını emen bitler tarafından alınan Rickettsia
prowazekii, bağırsağın epitel hücrelerinde çoğalır.
Yeni hücrelere saldırır ve bitin ölümüne neden olurlar.
Kan emdikten bir hafta sonra bitin dışkısında etken
görülür.
• Bitler antikor içeren tifüslü insan kanını emince,
sindirim enzimleriyle antikorları parçalayarak etkisiz
hale getirir.
• Tifüs, bitin zedelediği deriye dışkısının veya ezilen
vücudunun sürülmesiyle bulaşır.
• Dönek humması etkeni olan Borrelia recurrentis’li kanı
emen bitlerin orta bağırsağında spiroketler, birkaç
saat içinde sindirilir; sadece birkaçı vücutta tutunur.

15. • Hastalık, bitin ezilmesiyle serbest kalan veya dışkı
içindeki spiroketlerin sokma yerinden vücuda
girmesiyle bulaşır.
• Siper humması etkeni olan Rochalimaea quintana bitin
dışkısı ve vücut ezintisiyle derideki sokma yeri veya
diğer sıyrıklardan bulaşır.
• Trichodectes canis, Dipylidium caninum’a ara konak
vazifesi görür. Bu şeridin insana bulaşması enfekte
bitin yutulmasıyla olur.
• Tedavi ve Korunma
• Her şeyden önce bitlenmenin kolay olabileceği
kalabalık yerlerde sürekli kontrol yapılmalıdır.
• Bitlenmenin modern tedavisi insektisitlerle yapılır.

16. • DDT etkili olmakla beraber yan etkilerinin fazla
olmasından dolayı terk edilmiştir.
• HCH (gamma BHC: lindane) çok etkilidir. Fakat
yumurtalara etkili olmadığından tekrarlanmalıdır.
• Malathion ve carbaryl, HCH’dan çok daha az toksiktir
ve yumurtalara da etkilidir. Her iki ilaç da %100
etkili ve emniyetli bulunmuştur.
• Malathion, baş bitine karşı kullanıldığında saçlarda
kalarak 6 haftadan daha uzun bir süre reinfestasyonu
önler. Alkoldeki %0.5’lik solüsyonu erişkin şekillere
%100, yumurtalara %95 etkilidir.
• Baş bitine karşı %25 benzil benzoat, %1 lindane,
%0.5 malathion, %0.5 carbaryl saçların köküne
ovularak sürülür.

17. • Benzil benzoat bir hafta, diğerleri 12 saat saçlarda
bırakılır ve sonra baş yıkanır.
• Permetrin %1 krem şeklinde baş ve kasık bitine karşı
etkili olmaktadır.
• Vücut bitine karşı vücut su ve sabunla iyice yıkanarak
temiz giysiler giyilir. Bitli giysiler yıkanarak bitlerden
arındırılır.
• Bitlenmeye karşı kıyafetler insektisitlerle muamele
edilmelidir. Bunların hiçbiri elbiseyi giyenlerde tahriş
yapmaz.
• Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın parazitli şahsın
bütün giysileri ve yatak takımları muameleye tabi
tutulmalıdır.
• Sıcak kuru hava veya sıcak buhardan da yararlanılır.