1. ANNE SÜTÜ ve BESLENME

2. BESLENME
♦ Temel amacı
1. Büyümeyi sağlamak
2. Eksikliğinde oluşacak bozuklukları önlemek
1. Akut ve kronik hastalığın önlenmesi
2. Fiziksel ve zihinsel potansiyelin gelişmesi
3. Stres durumları için rezerv

3. Süt Çocuğunda Beslenme
♦ Yaşamın ilk iki yılı büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu
dönemdir.
♦ WHO anne sütü ile beslenmeyi 2 yaşına kadar önermektedir.
♦ Bir bebeğe yaşam pasaportu verilmek isteniyorsa o bebek anne
sütü ile beslenmelidir.
♦ Anne sütü 0-6 ay arasındaki süt çocuğunun ihtiyacı olan kalori
ve besinlerin %100’ünü karşılayabilir.
♦ 6-12 ay arasında %35’ini karşılayabilmektedir ve bu nedenle
6. ayda ek besinlere geçilir.
♦ İlk 6 ayda su dahil hiçbir ek besin verilmemesi önerilmektedir
(Doğal beslenme).

4. ♦ Doğumdan itibaren anne ve bebek ilk beslenme
deneyimlerine başlarlar (doğumdan sonraki ilk
yarım saat).
♦ Beslenme pratiğinin tatmin edici oluşu, hoşnut
etmesi, rahatlığın sağlanması anne ve bebek
arasında duygusal iyi ilişkiyi başlatır.
♦ Beslenme saatleri anne ve çocuğu hoşnut
etmelidir.
♦ Gergin, endişeli, duygusal olarak labil annelerde
süt verme güçlükleri ortaya çıkar.
Süt Çocuğunda Beslenme

6. BAŞARILI EMZİRME İLE
İLGİLİ 10 ÖNERİ:
♦ Emzirmeye ilişkin yazılı politika
♦ Tüm sağlık personelinin eğitimi
♦ Gebe eğitimi
♦ İlk yarım saat içinde emzirme
♦ ANNELERE EMZİRMEYİ GÖSTERME
♦ Anne sütünden başka besleyici vermemek
♦ 24 saat birliktelik –rooming in
♦ Bebek her istediğinde emzirilmeli
♦ Emzik verilmemeli
♦ Destek grupları oluşturulmalı

7. Doğal Beslenme:
♦ Sağlıklı bir annenin günlük süt üretimi ne
kadardır?
– 750-1000 cc, ortalama 850 cc
♦ Bebek hangi sıklıkla emzirilmelidir?
– İlk 2 hafta süt az gelebilir. Yarım saatte bir
emzirilmelidir.
– İlk 6 hafta her istediğinde meme almalıdır.
– 6 haftadan sonra 1-4 saatte bir (kendisi düzenler).
♦ Bir meme ne kadar sürede boşalır?
– Term bebek 10-15 dakikada boşaltır.

8. ♦ Anne sütü bebeğe yetiyor mu?
– Günde en az 5-6 kez idrar yapıyorsa,
– 10-15. günde doğum kilosuna ulaşmışsa,
– Aylık ağırlık artışı 600-900 gr arasında ise
yeter.(20-30 gr/gün)
♦Emzirmeden evvel temizlik yapılmalı
mı?
– Meme için gerekmez
– Eller mutlaka sabun ile yıkanmalıdır.
Doğal Beslenme:

9. ♦ Anne sütü nasıl saklanmalıdır?
– Temiz cam kapta (şişe ve kapak 5-15 dk. kaynamış)
– Oda ısısında 4 saat
– Buzdolabında taze ise 72 saat, eritilmişse 24 saat
– Derin dondurucuda 6 ay (hücreler ölür)
– Ben-mari yöntemi ile ılıtılmalı
Doğal Beslenme:

10. Anne Sütü ve Doğal Beslenme
1. Bebek sağlığı yönünden anne sütü ile
beslenmenin avantajları
 İshal
 Solunum yolları enfeksiyonları,otitis media
 İdrar yolu enfeksiyonları
 Nekrotizan enterokolit (6 kat)
 Yenidoğan sepsisi, bakteriyemi ve menenjit
 Mekonyum ileusu
 Ani bebek ölümü sendromu

11. 2. Anne sağlığı yönünden
 Uterus toparlanmasına bağlı kanama
azalmaktadır (aneminin önlenmesi)
 Kemik mineralizasyonunda gelişme
(osteoporoz önlenmesi)
 Kanserlere karşı koruyucu (meme, uterus)
 Doğum öncesi kiloya daha kolay erişme
Anne Sütü ve Doğal Beslenme

12. 3. Besin içeriği ve beslenme avantajları
 Anne sütünün biyolojik yapısındaki üstünlükler
 Düşük böbrek solit yükü
 Sindirim kolaylığı
3. İmmünolojik avantajlar
 Antimikrobial ajanlar
 Antiinflamatuar ajanlar
 İmmünomodülatörler
Anne Sütü ve Doğal Beslenme

13. 5. Gelişimle ilgili avantajları
 Anne-bebek arasındaki duygusal yaklaşım
 Kognitif gelişme ve yeteneklerde, okul başarısı, zeka düzeyinde
5. Ekonomik avantajlar
 Bebek beslenmesinde en ucuz yöntem
 Toplum sağlığı maliyetinde azalma
5. Çevresel avantajlar
 Atık azaldığı için çevre dostu
Anne Sütü ve Doğal Beslenme

14. 8. Erişkin sağlığına etkisi
 Büyüme – gelişme
 Şişmanlığın önlenmesi
 Kalb hastalıklarının önlenmesi
 Diş sağlığı, çene-ağız gelişmesi
 Otitis medianın azalması
 Atopik hastalıklarda azalma
 Malign hast., çöliak, ülseratif kolit
Anne Sütü ve Doğal Beslenme

15. Süt Salgılanmasının Evreleri
♦ Kolostrum
– 0-5 gün
– Protein, Ig, laktoferrin çok yüksek, kolesterol yüksek, yağ
düşük
– Fonksiyonu: Hızlı büyüme, GIS korunması, LBBF
gelişmesini sağlamak
♦ Geçiş sütü
– 6-15 gün
– Ig düşer, laktoz, yağ, vitamin düzeyi artar
♦ Olgun süt
– 15. günden sonra
– Sulu, ince
– İlk 1/3’ünde yağ az, son 2/3’ü yağdan zengin

16. Süt Salgılanmasının Özelliği
♦ Anne sütünün bileşimi
– Gün boyunca ve
– Laktasyon akışına göre
– Ve ekolojik ortama göre değişkenlik gösterir.
♦ Çocuğun ihtiyacına ve yaşına göre
– Emzirmenin başında ve sonundaki yağ içeriği
ve
– Gece sütünün yağ içeriği değişir.

17. Anne Sütünün Bileşimi
♦ 100 ml anne sütünde
Su (ml) 87,6
Kalori (kcal) 74
Laktoz (gr) 7.1
Yağ (gr) 3,9
Protein (gr) 1,06
Böbrek solit yükü (m.osm) 91
Oral solit yükü 286

18. Anne Sütündeki Besinler
Karbonhidratlar (KH)
♦ Sütteki enerjinin %40-50’si KH kaynaklıdır.
♦ Laktoz
– Primer KH
– (glukoz+galaktoz)-golgi cisimlerinde Laktaz sentetaz
– Laktoz düzeyi gün boyu sabit, maternal diyet ile
değişmez
– Ca emilimini artırır
– L.bifidus’un çoğalmasına yardım eder.
– Galaktoz beyin gelişmesi için gereklidir.
Glikolipid, glikoprotein, oligosakkaritler

19. Proteinler
♦ Annenin beslenmesi sütün protein dağılımını
etkiler. Malnutrisyonlu annede total
protein,C,C4,IgA, IgG düşük.
♦ Protein, preterm bebeğin anne sütünde term
bebeğin anne sütündekine oranla daha fazladır.
♦ İki grup protein mevcuttur.
1. Whey proteinleri
2. Kazein
Anne Sütündeki Besinler

20. Anne sütündeki proteinler-2
♦ Görevleri: Besleyici
İmmun
Vitamin taşıyanlar
Hormonlar, enzimler,biyoaktif prot
♦ Nonprotein nitrojenler:Karnitin, taurin
,nükleotidler

21. 1. Whey proteinleri (süt serumu proteinleri)
– Proteinlerin %60-80’ini oluşturur. 5 gruptur.
 Alfalaktalbumin (inek sütünde betalaktoglobulin)
 İmmünproteinler (sindirim enzimlerine, pH’a dirençli)
 Laktoferrin
 İmmünoglobulinler (IgA)
 Lizozim
 Serum albumini
Anne Sütündeki Proteinler-3

22. 2. Kazein
 Dört fraksiyonu mevcut
 Proteinlerin %30-40’ı
 Ca ve P ile miçeller oluşturur.
 İnsan sütünde beta kazein, inek sütünde ise alfa
kazein vardır.
 Anne sütünde whey/kazein: 60/40
 İnek sütünde whey/kazein: 20/80
 İnek sütündeki bu oran formulalarda da mevcut
 Yüksek kolesterol düzeyi oluşturur.
Anne Sütündeki Proteinler-4

23. Anne sütündeki proteinler-5
♦ Taurin mevcut ( büyüme düzenleyici, SSS
ve retina gelişmesi,membran stabilitesi,
safra tuzlarının sentezi )
♦ Fenilalanin, tirozin düzeyi düşük,
♦ Karnitinden zengin
♦ Sistin/metionin oranı yüksek

24. Nükleotidler
♦ Diyette aa yetersiz ise protein ve
nonesansiyel aa sentezinde kullanılır.
♦ Protein kullanımını artırırlar
♦ İmmün sistem modülasyonunda rol oynarlar
(hem. İnf. B, difteri)
Pediatrics 1998, 101(2):242
♦ Demir absorbsiyonunu artırırlar (inozin
fosfat)
Anne Sütündeki Proteinler-6

25. Lipidler
♦ Kalorinin %50’si lipidlerden sağlanır
♦ Annenin beslenmesi yağ dağılımını değiştirir.Kötü
beslenen annesütünde KISA ZİNCİRLİ yağlar
artar.
♦ Yağ kompozisyonu annenin diyeti ve laktasyon
dönemlerine göre belirgin değişir (öğleden sonra,
gece, emzirme sonunda)
♦ Preterm bebeklerin annelerinde kolesterol,
fosfolipid ve yağ asidi miktarı fazladır.
Anne Sütündeki Besinler

26. ♦ Anne sütü uzun zincirli yağlar ve çoklu
doymamış yağlardan (LC-PUFA), palmitik
asitten zengindir
– Retina, SSS gelişmesi ve miyelin kalitesi için
gereklidir
♦ HDL kolesterolden zengin
– Erişkin yaşa adaptasyon
♦ Doymuş yağların doymamışlara oranı Ca++
absorbsiyonu için ideal (0.3/0.4)
Anne Sütündeki Yağlar-2

27. ♦ Fetüs ve süt çocuğunda önemi
– AA üretiminin düzenlenmesi
– Sinir dokusu ve iletimi
– Retina ve beyin gelişmesi üzerine etkilidir.
♦ Besinlerle alınan omega-6 (linoleik asit) / omega-
3(linolenik asit) oranı 4-6/1 olmalıdır.
♦ Erişkin için önemi
– Ω6 LDL kolesterolü düşürmede
– Ω3 trigliserid düzeyini düşürmede rol oynar
Esansiyel Yağ Asitleri

28. ♦ Omega 6 ve omega 3 yağ asidinden zengin
ve uygun oranda (LC-PUFA prekürsörleri)
– <1500 gr olup sadece anne sütü alan bebeklerde
yüksek IQ değerleri LC- PUFA’ya bağlandı
♦ Anne sütü alan bebekte IQ düzeyi niçin
daha yüksek ?
– Galaktoz
– Taurin
– LC-PUFA ve yağ kompozisyonuna bağlı
Anne Sütündeki Yağlar-3

29. Mineraller ve eser elementler
Diyet ile değişmez.
♦ İyonlar intraselüler sıvılarla aynı
♦ Ca/P: 2/1 (Ca absorbsiyonu için ideal)
– Kalsiyumun %55’i emilir, inek sütünde ise Ca fazla ancak
emilimi az.
♦ Fe düşük, ancak
– Biyoyararlılık yüksek (%50-60 emilim)
– Diğer besinlerde demir emilimi %5-10
♦ Flor: 0,02 ppm.
– Su kaynağında flor <0,2 ppm ise 6.aydan sonra
desteklenmelidir.
Anne Sütündeki Besinler

30. Vitaminler
K ve D vitamini dışındakiler yeterli.Suda eriyenler yakın
diyetle, yağda eriyenler depolarla ilgili. Kvit trpls geçmez.
♦ Doğumda K vitamini (IM. 0,5-1 mg)
♦ D vitamini 22 IU/L (25 OH vit D aktivitesinde oluşu
önemli, hepatik hidroksilasyona ihtiyaç olmaz)
♦ Vitamin D için FNB önerisi (2004-Nelson)
– Minimum 200 Ü vit D
– Maksimum 500 Ü Vit D/gün
♦ Vejeteryen annelerin çocuklarında vit B12 eksikliğine
bağlı megaloblastik anemi gözlenmiştir.
Anne Sütündeki Vitaminler

31. Enzimler
♦ Süt bezlerinde ve sindirimde rol oynayan
20’nin üzerinde enzim var.
– Lipaz
• Pankreatik lipaz olgunlaşıncaya kadar önemli
– Amilaz
– Proteaz
Anne Sütündeki biyoaktif
maddeler-1

32. Büyüme modülatörleri
1. Büyüme faktörleri
– LBBGF (laktobasillus BGF)
– EGF (epidermal GF)
– NTF (nerve tissue F)
2. Hormonlar (insülin, prolaktin, endorfin)
3. Taşıyıcı proteinler (laktobasillus, transferrin,
kazein)
4. Besin ögeleri (AA, lipidler, mineraller,
vitaminler)
Anne Sütündeki biyoaktif
maddeler-2

33. Prostoglandinler
♦ Plazmadakinin 100 katı
– Ekstrauterin adaptasyonda
– Sıvı-elektrolit transportunda
– Enzim ve salgıların fonksiyonunda rol alırlar
Anne Sütündeki biyoaktif
maddeler-3

34. Anne Sütündeki İmmünolojik Yapı
1. Laktoferrin
– Bakterinin Fe kullanımını önler
– E.coli ve Staf. için bakteriostatik
2. İmmunoglobulinler
– Hepsi mevcut olmakla beraber en fazla sIgA
– Bakteri ve virusların mukozaya adheransını önler
– Bebek anne sütü ile replasman Ig tedavi dozundan yüksek
Ig almaktadır.
– Preterm annenin üstünde sIgA daha yüksek
– Çevresel patojenlere karşı anne sütünde sekretuar antikor
yapılır.
• Enteromammarik immün yol
• Bronkomammarik immün yol

35. 3. Hücreler
 T ve B hücreleri
 Nötrofil, monosit, makrofaj
3. Lizozim
 Hücre duvarı lizisi
 Nonspesifik
 5- SİTOKİNLER (TNF, IL 1, 6, 8, 10 )9
Anne Sütündeki İmmünolojik
Yapı-2

36. 1-Oligosakkaridler :
♦ Epitel yüzeylerindeki karbonhidrat reseptör analogları
(çözünür reseptörler)
– 100’den fazla.
– Barsaktan emilir, idrarla atılırlar.
– İdrar yolu enfeksiyonlarında E.coli reseptörlerini kapatır.
– Bakterilerin epitele adezyonunu önler
– LBBGF gibi etki eden tipi mevcut.
– Pnömokok
– H.influenza
– E.coli
– V.cholerae, Rotavirus
Bu mikroorganizmaların
mukozaya tutunmasını önleyen
tipleri tanımlandı
Anne Sütündeki nonimmün
koruyucular-1

37. Anne Sütünün Önerilmediği
Durumlar -1
♦ Yarar zarar ilişkisi her bebek için ayrı
değerlendirilmelidir:
♦ Kafein, Nikotin, alkol, kokain, marijuana alan anneler
♦ Kanser kemoterapisi veya antimetabolit alan anneler
♦ HIV (gelişmemiş ülkeler dışında)-Pastörizasyon
♦ HTLV-1 ile infekte anneler-Derin dondurucu
♦ Galaktozemi –hafif olgularda kontrollü verilebilir
♦ Maternal Wilson tedavisinde. Penisilamin-Cu, Mg, Fe.

38. Anne sütünün önerilmediği
durumlar -2
♦ Maternal akut enfeksiyonlar:
♦ Aktif Tbc:Anneye iki hafta tedaviden sonra bebek
emzirilir. Bu sürede anne sütü sağılarak verilebilir.
♦ Annede CMV: Bebek preterm veya immün
yetmezlikli ise verilmez.
♦ Septisemi, çok bulaşıcı ve virulan enf. da kısa
süreli kesilir...
♦ Meme ca, apse, memede HSV, VZV, Llyme hast.
da tedaviden sonra verilir.

39. 6-12 Ay Arası Beslenme
♦ Ek besinlere geçiş dönemi. Neden ?
– Enerji ihtiyacı
– Demir ve mineral ihtiyacı
– Değişik tat, kıvama alışma
– Çiğneme, ısırma becerilerine yardım

40. ♦ Nasıl başlanmalı ?
– Az az, kaşık veya fincanla veya biberonla
– Aç iken, öğlen öğününde
– İki yeni besin en az 3-7 gün arayla
– Tuz-baharat yok
– Reddedilen besin 15 gün sonra tekrarlanmalı
– İlk yaşta aşırı lifli besinler önerilmez.
– Beslenme uygulamaları çok değişken...
– Demir, Çinko, Flor ilave edilmeli.
6-12 Ay Arası Beslenme

41. ♦ Neler verilmeli ?
– İlk verilenler
• Meyva püresi
• Muhallebi
• Yoğurt
• Sebze püresi
– İnek sütü:
– Amerika’da ilk yılda önerilmemekle beraber ekonomik
sorun varsa 6-12. Aylar arasında homojenize veya yağı
azaltılmış olarak kullanılabileceği vurgulanmakta.( Na
yüksek, LC-PUFA düşük, demir kaybı vb. ) 2004-Nel.
• Sonra verilenler
• Yumurta
• Ekmek
• Et-balık
• Peynir
• Sebze çorbası
6-12 Ay Arası Beslenme

42. 1-2 yaş arası beslenme
♦ Anne sütü
– Besin gereksiniminin 1/3’ü anne sütünden
♦ Diğerleri
– Süt ve süt ürünleri
– Et-balık-baklagiller
– Ekmek-diğer tahıllar-patates
– Sebze ve meyvalar

44. SONUÇ:
♦ Anne sütü kimyasal olarak taklit edilse de
biyolojik üstünlükleri taklit edilememiş bir
besindir.
♦ Bebeğin yaşaması, optimal fiziksel ve
zihinsel gelişimi, hastalıklardan korunması,
ruh sağlığı, annenin sağlığı, ailenin ve
toplumun ekonomik gelişmesi, çevre sağlığı
açısından anne sütü ile beslenme
desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.