2. αναγέννηση και ανθρωπισμός

Η ΕΤΡΩΠΗ ΢ΣΟΤ΢ ΝΕΟΣΕΡΟΤ΢ ΦΡΟΝΟΤ΢ (15οσ -18οσ αι.)
Ι. ΟΙ ΑΝΑΚΑΣΑΣΑΞΕΙ΢ ΢ΣΗ ΜΕ΢ΑΙΩΝΙΚΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Φιωτϋρη Κατερύνα- 1οΓυμνϊςιο Κοζϊνησ (Βαλταδώρειο)
katchiot.blogspot.gr

Σι είναι η Αναγζννηςη
 Ευρωπαώκό καλλιτεχνικό και
πνευματικό κύνημα του 15ου και
16ου αι.
Σο κίνημα προετοιμάςτηκε από:
 Σουσ ΢ταυροφόρουσ που
ϋςτρεψαν την προςοχό τησ
Ευρώπησ ςτην Ανατολό
 Σην ανερχόμενη αςτικό τϊξη
Κύριο χαρακτηριςτικό
 η αναβύωςη των αξιών τησ
κλαςικόσ αρχαιότητασ, για τη
θεμελύωςη ενόσ καινούριου
κόςμου.
Φιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

Μια νζα εικόνα του κόςμου
 Ο ϊνθρωποσ διαμορφώνει μια
διαφορετικό αντύληψη για τον
κόςμο.
 ΢την παλιϊ μεςαιωνικό αντύληψη
κυριαρχούςαν:
 Η ςυνεχόσ φροντύδα για τη
ςωτηρύα τησ ψυχόσ,
 Η αποχό από τισ χαρϋσ τησ
ζωόσ,
 Η ιδϋα ότι όλα όςα κϊνει ο
ϊνθρωποσ πϋρα από τα
θρηςκευτικϊ του καθόκοντα
εύναι μϊταια.

Σφμφωνα με τθ νζα αντίλθψθ, ο ίδιοσ ο άνκρωποσ γίνεται το
επίκεντρο του ενδιαφζροντοσ.
 Καλλιτϋχνεσ, λόγιοι, ςοφού
επικεντρώνονται ςτο ςώμα, ςτην
επύγεια ζωό και ςτην ομορφιϊ.
 Κοιτύδα των πολιτιςτικών αυτών
εξελύξεων εύναι οι ακμαύεσ
οικονομικϊ πόλεισ τησ Ιταλύασ,
όπωσ η Υλωρεντύα, η Ρώμη, η
Βενετύα και το Μιλϊνο.
 Μαικόνεσ (προςτϊτεσ των
γραμμϊτων) χρηματοδοτούν
αυτόν την καλλιτεχνικό
δραςτηριότητα (Μϋδικοι ςτη
Υλωρεντύα, ΢φόρτςα ςτο
Μιλϊνο, πϊπασ Ιούλιοσ Β’).

Ο Ανθρωπιςμόσ
• Η ςτροφή προσ την αρχαιότητα
Βυζαντινό χειρόγραφο με ςτοιχεία του
Ευκλείδη  Ο ϊνθρωποσ τησ Αναγϋννηςησ
ςτρϋφεται προσ τον
ελληνορωμαώκό πολιτιςμό
προκειμϋνου να αντλόςει τον
αναγκαύο πνευματικό εξοπλιςμό.
 Μελετϊ, μεταφρϊζει και
ςχολιϊζει ςυςτηματικϊ τουσ
αρχαύουσ ςυγγραφεύσ.
 Η ςτροφό αυτό προσ τη
βαθύτερη γνώςη τησ
αρχαιότητασ ονομϊςτηκε
ανθρωπιςμόσ.

Οι ανθρωπιςτζσ και η Ευρώπη των Διανοουμζνων
 Οι ανθρωπιςτέσ:
 Σαξιδεύουν ςε ολόκληρη την Ευρώπη
για να διαδώςουν τισ ιδϋεσ τουσ.
 Δημιουργούν ϋνα δύκτυο ςχϋςεων και
πολιτιςμού (Πολιτεία των
Γραμμάτων).
 Έχουν βαθύ θρηςκευτικό αύςθημα,
 Αςκούν κριτικό ςτισ μεςαιωνικϋσ
αντιλόψεισ.
 Αγωνύζονται για μια καλύτερη
κοινωνύα.
 Γρϊφουν ςτη λατινικό, η οπούα
παραμϋνει η κοινό γλώςςα των
ανθρώπων των γραμμϊτων και τησ
Εκκληςύασ.
 Τπεραςπύζονται τισ εθνικϋσ γλώςςεσ,
ςτισ οπούεσ ςυνθϋτουν πολλϊ από τα
ϋργα τουσ.

΢ημαντικότεροι ανθρωπιςτζσ
 Ο Έραςμοσ (1467-1536):
 ςατιρύζει επικριτικϊ τισ
καταχρόςεισ τησ Εκκληςύασ
(Μωρύασ Εγκώμιον, 1509),
 μϊχεται υπϋρ μιασ ειρηνικόσ
Ευρώπησ,
 αποδύδει εξαιρετικό ςημαςύα
ςτην παιδεύα.

Ο Φρανςουά Ραμπελαί
(1483-1553)
Έχει τισ ύδιεσ
απόψεισ με τον
Έραςμο.
Σο ςημαντικότερο
ϋργο του εύναι το
«Πανταγκρουϋλ»
(1532)

Ο Τόμας Μορ
(1478-1535)
Οραματύζεται μια
ιδανικό πολιτεύα, όπου
θα βαςιλεύουν η ειρόνη,
η ιςότητα και η
ανεκτικότητα
(Ουτοπύα, 1516).

Ο οικουμενικόσ άνθρωποσ
 Οι ανθρωπιςτϋσ πιςτεύουν ότι ο
ϊνθρωποσ πρϋπει να ϋχει μια
πολυδιϊςτατη προςωπικότητα με
πνευματικϊ, ψυχικϊ και
ςωματικϊ χαρύςματα.
 Επιδιώκουν να διαμορφώςουν
με την κατϊλληλη αγωγό ϋνα νϋο
τύπο ανθρώπου, τον
οικουμενικό άνθρωπο (homo
universalis).
 Ο οικουμενικόσ ϊνθρωποσ
καθορύζει ο ύδιοσ με τη γνώςη και
τον προςωπικό του αγώνα το
πεπρωμϋνο του.

Η ανθρωπιςτική παιδεία
 Σα εκπαιδευτικϊ ιδρύματα και οι
μϋθοδοι διδαςκαλύασ κατϋχουν
δεςπόζουςα θϋςη ςτην αγωγό
που οραματύζονται οι
ανθρωπιςτϋσ.
 Ιδρύονται πολλϊ νϋα ςχολεύα,
κολϋγια και πανεπιςτόμια που
ςυμβϊλλουν ςτη διϊδοςη των
νϋων ιδεών.
 Σα προγρϊμματα ςπουδών
διευρύνονται περιλαμβϊνοντασ
ϋνα ευρύ φϊςμα μαθημϊτων,
ώςτε οι μαθητϋσ να αποκτούν
ςυνολικό μόρφωςη.

Η ςυμβολή των Ελλήνων λογίων
 Οι ανθρωπιςτικϋσ ςπουδϋσ
ενιςχύθηκαν με την παρουςύα
ςημαντικών Ελλόνων λογύων ςτη
Δύςη πριν και μετϊ την ϊλωςη
τησ Κωνςταντινούπολησ από
τουσ Σούρκουσ (1453).
 Οι λόγιοι αυτού πρόβαλαν τα
ελληνικϊ γρϊμματα με το
διδακτικό και εκδοτικό τουσ
ϋργο.
 Παρϊλληλα, ενύςχυςαν το
ενδιαφϋρον για την ϋκδοςη και τη
ςυλλογό αρχαύων ελληνικών
κειμϋνων.

Διακεκριμζνοι Έλλθνεσ λόγιοι
Ο φιλόςοφοσ Γεώργιοσ
Γεμιςτόσ ή Πλήθων (1355-
1456)
Ο επίςκοποσ Νίκαιασ
Βηςςαρίων (1403-1472)

Η γζννηςη του τυπωμζνου βιβλίου και η διάδοςη τησ
Αναγζννηςησ και του Ανθρωπιςμοφ
 Η Αναγϋννηςη και ο
Ανθρωπιςμόσ γρόγορα
επεκτϊθηκαν και ςε ϊλλεσ χώρεσ
τησ υπόλοιπησ Ευρώπησ.
 Οι ςυχνϋσ μετακινόςεισ
καλλιτεχνών και λογύων
διευκόλυναν τη διαςπορϊ τησ
Αναγϋννηςησ και του
Ανθρωπιςμού.
 Η εφεύρεςη τησ τυπογραφύασ
ςτον τομϋα αυτό υπόρξε
αποφαςιςτικό.

Γφρω ςτο 1450 ο Ιωάννθσ Γουτεμβζργιοσ από τθ Μαγεντία τθσ
Γερμανίασ χρθςιμοποίθςε κινθτά μεταλλικά ςτοιχεία για τθν
εκτφπωςθ των βιβλίων.
 Η ανακϊλυψη αυτό διαδόθηκε με
μεγϊλη ταχύτητα.
 Αν και τα τυπωμϋνα πλϋον βιβλύα
όταν φθηνότερα και λιγότερο
ογκώδη ςε ςχϋςη με τα
μεςαιωνικϊ, μόνο οι ϊνθρωποι
των πόλεων μπορούςαν να τα
διαβϊςουν.
 Ο περιςςότεροσ κόςμοσ όταν
αναλφϊβητοσ και αμϋτοχοσ ςτισ
εξελύξεισ.
 Ωςτόςο, οι ϊνθρωποι ολοϋνα
προςπαθούςαν να βελτιώςουν τη
θϋςη τουσ ςτην κοινωνύα.

Η διάδοςη του ανθρωπιςμοφ και τησ Αναγζννηςησ
ςτην Ευρώπη

Γράμματα και Επιςτήμη
 Κατϊ το 16ο αι. ανανεώνεται
η λογοτεχνύα με :
 Ση χρόςη των εθνικών
γλωςςών
 Ση διεύρυνςη τησ
θεματολογύασ

Σθμαντικότεροι Συγγραφείσ
Μιςέλ ντε Μονταίν (Γάλλοσ)
«Δοκίμιο»
Μιγκουέλ ντε Θερβάντεσ
(Ιςπανόσ) «Δον Κιχώτησ»

Ουίλιαμ Σαίξπθρ
(Άγγλοσ)
Αντιπροςωπευτικϊ
θεατρικϊ ϋργα:
Άμλετ,
Οθϋλοσ,
Μϊκβεθ,
 Βαςιλιϊσ Ληρ
Όνειρο
καλοκαιρινόσ νύχτασ

Νικολό Μακιαβζλλι
(Ιταλόσ)
Πρώιμοσ πολιτικόσ
επιςτόμονασ.
΢το ϋργο του
«Ηγεμόνασ»
ανεξαρτητοποιεύ την
πολιτικό επιςτόμη
από τη θεολογύα και
την ηθικό
υποςτηρύζοντασ ότι
ο ςκοπόσ αγιϊζει τα
μϋςα.

Οι κυριότεροι επιςτήμονεσ τησ Αναγζννηςησ
 Νικόλαοσ Κοπέρνικοσ
(1473-1543), Πολωνόσ - αςτρονομύα
 Ιωάννησ Κέπλερ
(1571-1630), Γερμανόσ- αςτρονομύα
 Θεόφραςτοσ Παράκελςοσ
(1493-1551), Ελβετόσ- ιατρικό, φαρμακολογύα
 Αντρέ Βεςάλ
(1514-1564), Υλαμανδόσ- ιατρικό, ανατομύα
 Φραγκίςκοσ Βάκων
(1561-1626), Άγγλοσ - επιςτόμη-φιλοςοφύα: ςυνϋδεςε την
επιςτόμη με τη φιλοςοφύα

Η Σζχνη
 Ραφαήλ, Η Σχολή των Αθηνών (1510-11)  Η τϋχνη
(αρχιτεκτονικό,
ζωγραφικό,
γλυπτικό) τησ
περιόδου αυτόσ
αποτύπωςε με
τον καλύτερο
τρόπο την
ιδεολογύα τησ
Αναγϋννηςησ.

Αρχιτεκτονικι
΢την αρχιτεκτονικό, οι
τεχνύτεσ και οι
καλλιτϋχνεσ υιοθετούν
χαρακτηριςτικϊ
αρχιτεκτονικϊ ςχϋδια ό
λεπτομϋρειεσ ςτη
δόμηςη και διακόςμηςη
των κτιρύων, τα οπούα
εμπνϋονται,
αντιγρϊφοντασ
δημιουργικϊ, από την
κλαςικό αρχαιότητα.

Γλυπτικι
Σο ανθρώπινο ςώμα
γυμνό πλϋον θα γύνει
ςταθερό θϋμα τησ
εποχόσ τησ
Αναγϋννηςησ.
Μιχαήλ Άγγελοσ, Πιετά

Ζωγραφικι
Απεικονύζει το γυμνό
ανθρώπινο ςώμα και
προβϊλλει μύθουσ τησ
Αρχαιότητασ παρϊλληλα
με το θρηςκευτικό
περιεχόμενο.
Νέεσ τεχνικέσ
Η προοπτική, δηλαδό η
αύςθηςη του βϊθουσ
Η τεχνικό τησ
φωτοςκίαςησ

Το 15ο αι., εποχι κυριαρχίασ τθσ γοτκικισ τζχνθσ, ξεκινά ςτθ
Φλωρεντία ζνα καλλιτεχνικό ρεφμα, το κουατροτςζντο, που
προαναγγζλλει τθν ιταλικι Αναγζννθςθ.
 Φρα Αντζέλικο, Ευαγγελιςμόσ (1430-1455)
 ΢την τϋχνη του
κουατροτςϋντο
διακρύνουμε επιρροϋσ τησ
γοτθικόσ και τησ
βυζαντινόσ τϋχνησ.
 Η ιταλικό Αναγϋννηςη
εξαπλώνεται και προσ τον
υπόλοιπο ευρωπαώκό χώρο
το 16ο αιώνα με
αποτϋλεςμα να
διαμορφωθεύ ϋνα ενιαύο
καλλιτεχνικό ρεύμα με
πολλϊ κοινϊ
χαρακτηριςτικϊ, δηλ. η
Σέχνη τησ Αναγέννηςησ.

Χαρακτθριςτικότεροσ ηωγράφοσ του κουατροτςζντο
ςτθν Ιταλία είναι ο Μποτιτςζλι (1444-1510)
 Η αλληγορία τησ Άνοιξησ

Λεονάρντο ντα Βίντςι (1452-1519)
Ιταλία
 Ζωγρϊφοσ και επιςτόμονασ
(αρχιτϋκτονασ, μηχανικόσ,
εφευρϋτησ).
 Ενςαρκώνει τον οικουμενικό
άνθρωπο.
 Καλλιτεχνικϊ επηρεϊςτηκε από το
ανθρωπιςτικό πνεύμα και την τεχνικό
τησ προοπτικόσ .
 Επινόηςε την τεχνική τησ
διαβάθμιςησ (sfumato), η οπούα με
την εξαφϊνιςη των περιγραμμϊτων
δύνει την αύςθηςη μιασ ελαφριϊσ
ομύχλησ γύρω από τα ςχόματα,
προκαλώντασ ϋτςι μια εντύπωςη
γλυκύτητασ, πούηςησ και μυςτηρύου
(Παρθϋνοσ των Βρϊχων, Σζοκόντα).

Λεονάρντο ντα Βίντςι
Ευαγγελιςμόσ

Λεονάρντο ντα Βίντςι
Παρθένοσ των Βράχων Τζοκόντα

Μιχαήλ Άγγελοσ (1475-1564)
Ιταλία
 Θεωρεύται αρχηγόσ τησ
Υλωρεντινόσ ΢χολόσ .
 Διακρύθηκε ωσ ζωγρϊφοσ,
γλύπτησ, αρχιτϋκτονασ και
ποιητόσ.
 ΢υνδυϊζει χαρακτηριςτικϊ τησ
αρχαύασ ελληνικόσ τϋχνησ και
τϊςεισ τησ εποχόσ του.
 Μια από τισ αριςτουργηματικϋσ
ζωγραφικϋσ του ςυνθϋςεισ εύναι η
διακόςμηςη τησ οροφόσ τησ
Καπϋλα ΢ιξτύνα ςτο Βατικανό με
θϋμα τη Δευτϋρα Παρουςύα.

Μιχαιλ Άγγελοσ, Η δθμιουργία του Αδάμ, 1508-1512. Λεπτομζρεια από τθν
τοιχογραφία τθσ Καπζλα Σιξτίνα, Βατικανό.
■ Μπορείτε να βρείτε ςτοιχεία από τθν εικόνα που να επιβεβαιώνουν τισ ιδιότθτεσ
και τα χαρακτθριςτικά τθσ τζχνθσ του Μιχαιλ Άγγελου;

Ραφαήλ ΢άντι (1483-1520)
Ιταλία
 Σονύζει ςτα ϋργα του το
ανθρώπινο ςτοιχεύο, την ευγϋνεια
και το πνεύμα.
 Ενδεικτικϋσ του ϋργου του εύναι οι
περύφημεσ Μαντόνεσ (εικόνεσ
τησ Παναγύασ).

Ραφαήλ ΢άντι
 Ραφαήλ, Ο γάμοσ τησ
Παρθένου, Φλωρεντία 1597.
Ελαιογραφία ςε ςανίδι.
Μιλάνο, Μουςείο.
 ■ Πώσ εκφράζονται ςτον
πίνακα αυτό τα
χαρακτηριςτικά γνωρίςματα
τησ τέχνησ του Ραφαήλ;

Σιτςιάνο (1477-1576)
Ιταλία
 Κυριότεροσ
εκπρόςωποσ τησ
Βενετικόσ ΢χολόσ.
 Προςϋχει ιδιαύτερα το
χρώμα, τη κομψότητα
και τη χϊρη.

Τιτςιάνο, Η Αφροδίτθ του Ουρμπίνο (1538). Ελαιογραφία ςε μουςαμά.
Φλωρεντία, Πινακοκικθ Ουφίτςι.
■ Ποια χαρακτθριςτικά τθσ Αναγζννθςθσ εντοπίηετε ς' αυτόν τον πίνακα;
Φιωτϋρη Κατερύνα- 1ο
Γυμνϊςιο Κοζϊνησ (Βαλταδώρειο)
katchiot.blogspot.gr

Άλμπρεχτ Ντφρερ (1471-1528)
Γερμανία
 Ζωγρϊφοσ και χαρϊκτησ.
 ΢τα ϋργα του εντοπύζονται
τα χαρακτηριςτικϊ τησ
αναγεννηςιακόσ τϋχνησ ωσ
προσ τα θϋματα και την
τεχνικό αλλϊ και ςτοιχεύα
ςκοτεινϊ, όπωσ η
δειςιδαιμονύα και φόβοσ.

Ιερώνυμοσ Μποσ (1450-1510)
Κάτω Χώρεσ
 ΢υνϋθεςε ϋργα με
θϋματα φανταςτικϊ,
ςυμβολικϊ και
αινιγματικϊ ςτα οπούα
ςυνυπϊρχουν η
πραγματικότητα με το
όνειρο, γι' αυτό και
θεωρεύται προϊγγελοσ
του υπερρεαλιςμού.

Πίτερ Μπρζγκελ ο πρεςβφτεροσ (1525-1569)
Κάτω Χώρεσ
 Ζωγραφύζει θϋματα από την
καθημερινό ζωό των απλών
ανθρώπων τησ εποχόσ του με
μεγϊλη μαεςτρύα.
 Δύνει ϋμφαςη ςτη λεπτομϋρεια
και το χρώμα καθώσ και τισ
πιςτϋσ απεικονύςεισ τησ φύςησ
και των εναλλαγών των εποχών.

Δομήνικοσ Θεοτοκόπουλοσ ι el Greco (= o Έλλθνασ)
(1545-1614) Ιςπανία
΢υνδυάζει:
 την τεχνοτροπύα τησ
Αναγϋννηςησ ωσ προσ τα
θϋματα και την προοπτικό,
 τισ επιρροϋσ τησ βυζαντινόσ
ζωγραφικόσ ωσ προσ τισ
μορφϋσ και την
πνευματικότητα.
 Σα ϋργα του, με την
ιδιαιτερότητϊ
τουσ, προβϊλλουν ϋντονεσ
ςυγκινηςιακϋσ
καταςτϊςεισ, όπωσ
δραματικότητα και πϊθοσ.

Δομήνικοσ Θεοτοκόπουλοσ ι el Greco
Ο διαμεριςμόσ των ιματίων
του Χριςτού
Η εκδίωξη των εμπόρων
από το ναό

Δομήνικος
Θεοτοκόπουλος
H ταφή του κόμητοσ
Οργκάθ, Σολέδο 1586.
Ελαιογραφία ςε
μουςαμά. Σολέδο,
Santo Tome.
■ Μπορείτε να
εντοπίςετε ςτον
πίνακα αυτό μερικά
από τα
χαρακτηριςτικά
γνωρίςματα του
καλλιτέχνη;

Μουςική
 Παρϊλληλα με την επύςημη
μουςικό παρϊδοςη τησ Εκκληςύασ
καλλιεργεύται η λαώκό μουςικό.
 Σην περύοδο αυτό η πολυφωνικό
μουςικό παρουςιϊζει ςημαντικό
ανϊπτυξη.
 Η Ιταλύα ϋχει και ςτον τομϋα αυτό
το προβϊδιςμα με κορυφαύο
μουςικό τον Σζοβϊνι Πιερλουύτζι
ντα Παλεςτρύνα (1525-1594).
 Προσ το τϋλοσ του 16ου αιώνα
εμφανύζονται και οι πρώτεσ
μορφϋσ κονςέρτου και
ςυμφωνίασ, που θα εξελιχθούν
περιςςότερο από τον επόμενο
αιώνα.

2. αναγέννηση και ανθρωπισμός

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (6)

Semelhante a 2. αναγέννηση και ανθρωπισμός

Semelhante a 2. αναγέννηση και ανθρωπισμός (20)

Mais de mavraroda

Mais de mavraroda (20)

2. αναγέννηση και ανθρωπισμός