Przewodnik obsługi podskórnego portu dożylnego dla pielęgniarek.

1. CELSITE® Porty dostępu
Pielęgnowanie portów naczyniowych CELSITE®
wskazówki dla pielęgniarek

3. 3
Spis treści
Wstęp ........................................................................................... 3
Co to jest port dostępu Celsite® ................................................ 4
Wszczepianie portu ..................................................................... 5
Zastosowanie portów Celsite® ................................................... 6
Wybór igieł .................................................................................. 6
Przygotowanie iniekcji ............................................................... 8
Inne zastosowania portów Celsite® ........................................... 10
Płukanie i heparynizacja ............................................................. 11
Igły do portów dostępu Celsite® ................................................ 13
Wstęp
Na zestaw portów Celsite® składa się cewnik wszczepialny do żyły ,tętnicy, otrzewnej lub
kanału i połączony z komorą portu. Umieszczony pod skórą port przez długi okres czasu
może służyć do podawania infuzji.
Ten wszczepialny system czyni każdy dostęp do żyły, tętnicy, otrzewnej i kanału zwykłą
iniekcją podaną przez skórę.
Porty dostępu Celsite® są niezbędne w następujących przypadkach:
Chemioterapia dożylna dla pacjentów onkologicznych i hematologicznych
Antybiotykoterapia dożylna
Podawanie leków antywirusowych w leczeniu pacjentów chorych na AIDS
Długoterminowe leczenie pozajelitowe
Chemioterapia miejscowa
Długoterminowe leczenie bólu
Porty Celsite® służą również do transfuzji krwi i pobierania krwi.
Porty Celsite® w znacznym stopniu wpłynęły na polepszenie jakości leczenia
ambulatoryjnego i podniesienie komfortu pacjenta.

4. 4
Co to jest port dostępu Celsite® ?
Cewnik wchodzący w skład zestawu portu wykonany jest z nieprzepuszczalnego dla
promieni X silikonu lub poliuretanu. Po wszczepieniu dystalny koniec cewnika znajduje
się w górnej żyle głównej, tuż nad prawym przedsionkiem. Proksymalny koniec
połączony jest z małą komorą lub zbiornikiem, który chirurgicznie zostaje wszczepiony
pacjentowi pod skórę.
Zbiornik składa się z tytanowej komory i kaniuli wyjściowej. Komora tytanowa pokryta
jest albo przezroczystą powłoką z żywicy epoksydowej albo materiałem plastikowym
zwanym MBS w kolorze białym,. Obudowa komory zwiększa komfort pacjenta oraz
ułatwia wszczepienie portu.
Środkowa część portu składa się z bardzo gęstej silikonowej membrany (przegrody).
Igła przez membranę zostaje wprowadzona do tytanowego zbiornika portu, który
poprzez kaniulę wyjściową połączony jest z cewnikiem umieszczonym w naczyniu.
Szczelność połączenia cewnika z kaniulą wyjściową zabezpiecza pierścień zaciskowy
( tzw. „zamek” ).
1. Silikonowa membrana
2. Obudowa żywiczno-epoksydowa
3. Komora tytanowa
4. Pierścień zaciskowy
5. Cewnik silikonowy lub poliuretanowy PUR
6. Kaniula wyjściowa

5. 5
Wszczepianie portu
Port dostępu Celsite® zapewnia długoterminowy dostęp do naczynia, otrzewnej lub
kanału.
Miejsce wszczepienia portu ustala się na podstawie klinicznego stanu pacjenta, jego stylu
życia oraz rodzaju stosowanego leczenia.
Zazwyczaj wszczepianie portu u pacjentów dorosłych odbywa się w znieczuleniu
miejscowym, u dzieci w znieczuleniu ogólnym. W przypadku kiedy pacjent będzie
sam sobie podawał wlewy, port umieszcza się w dolnej części klatki piersiowej lub na
ramieniu.
Potencjalnie jest wiele dostępów dla cewnika naczyniowego. Najczęściej stosowanymi
dostępami są wewnętrzna lub zewnętrzna żyła szyjna, żyła podobojczykowa (przy
wyborze tego dostępu należy zachować ostrożność, aby nie doszło do kompresji cewnika
znajdującego się między kością obojczykową i pierwszym żebrem), żyła odpromieniowa
i żyła pachowa. W przypadku wyboru portu naramiennego stosuje się dostęp do żyły
ramieniowej lub odpromieniowej.
Dostęp do żyły udowej jest rzadko stosowany, jedynie w przypadkach kiedy inne dostępy
zostały wykluczone lub są niewskazane.

6. 6
Zastosowanie portów CELSITE®
Porty mogą być stosowane :
iniekcje dożylne – bolus
długotrwałe wlewy podawane grawitacyjnie lub za pomocą pompy
Wybór igły
Do nakłuwania membrany w celu dokonania jakiejkolwiek perfuzji, heparynizacji lub
płukania portu zalecane jest stosowanie specjalnie profilowanych igieł do portów.
Zakończenie zwykłej podskórnej igły może spowodować zniszczenie membrany skutkujące
nieszczelnością i wyciekiem z komory lub zapchaniem portu i cewnika drobinkami
postrzępionego silikonu.
Zakończeniespecjalnieprofilowanychigiełdoportów( Surecan®,Surecan®zeskrzydełkami,
Cytocan) nakłuwa membranę portu bez niszczenia jej, przedłużając tym samym żywot
portu.
W celu dbania o trwałość membrany zazwyczaj stosuje się igły małego kalibru (22G).
Pozwalają one na wykonanie do 3000 nakłuć bez ryzyka wystąpienia wycieku z komory.
W szczególnych przypadkach, jak np. żywienie pozajelitowe lub wlewów produktów
krwiopochodnych zalecane jest stosowanie igieł większego kalibru takich jak 19G lub
20G. Przy stosowaniu grubszych igieł możliwe jest wykonanie do 1000 nakłuć, bez ryzyka
wycieku.

7. 7
Wlewy
Wlewy powinny być dokonywane za pomocą zestawu do wlewu (specjalnie profilowana
igła oraz wężyk), np. Surecan® ze skrzydełkami , Cytocan®. igły te dostępne są w różnych
długościach i kalibrach i powinny być dobierane zgodnie z wymaganiami pacjentów i
stosowanymi roztworami podawanych płynów (patrz tabelka poniżej)
Rodzaj płynu Lepkość
Rozmiar
zalecanej igły
NaCl 0,9% niska 22 G
Plazma niska 22 G
Lipidy 10% niska 22 G
Lipidy 20% średnia 22-20 G
Aminokwasy średnia 22-20 G
Glukoza 30% średni 22-20 G
Glukoza 50% wysoka 20-19 G
Erytocyty wysoka 20-19 G
Próbki krwi wysoka 20-19 G

8. 8
Przygotowanie iniekcji
Należy rygorystycznie przestrzegać środki ostrożności podczas wszelkiego
manipulowania portem dostępu.
Pielęgniarka powinna:
nałożyć maskę chirurgiczną i umyć ręce środkiem antyseptycznym. Sprawdzić stan skóry
nad portem, aby upewnić się, że nie występuje zaczerwienienie, obrzęk, owrzodzenie lub
wydzielina ropna.
Dezynfekować miejsce wokół portu ok. 1 minuty.
Przygotować odpowiedni opatrunek z zachowaniem zasad aseptyki.
Nałożyć jałowe rękawice i ponownie zdezynfekować skórę, odczekać aż odparuje.
Napełnić strzykawkę roztworem soli fizjologicznej, w przypadku stosowania zestawu do
kroplówki zacisnąć wężyk. Nie należy stosować strzykawki o mniejszej pojemności niż 10
ml aby nie wprowadzać nadmiernego ciśnienia.
Zidentyfikować port pod skórą, przytrzymać dwoma palcami i delikatnie wprowadzać igłę
pod odpowiednim kątem aż do wyczucia oporu dna komory portu.
Nie stosować nadmiernej siły, która mogłaby spowodować uszkodzenie końcówki igły.

9. 9
Perfuzja
Poprzez zaaspirowanie krwi sprawdzić drożność cewnika i prawidłowe położenie igły. W
przypadku braku refluksu, powoli podać 20 ml soli fizjologicznej . Jeśli ból lub miejscowy
obrzęk nie wystąpiły oznacza to, że port jest gotowy do użytku.
Jeśli zachodzi taka potrzeba można pod skrzydełka igły podłożyć gazik w celu jej
ustabilizowania podczas wlewu.
Nałożyć na skrzydełka igły Steri-strips® i czysty gazik na igłę i port . Opatrunek należy
regularnie zmieniać.
Podłączyć wężyk do zestawu i rozpocząć wlew. Podawanie leków chemoterapeutycznych
powinno przebiegać pod ścisłą kontrolą personelu.
Wlew powinien przebiegać bezboleśnie. W przypadku wystąpienia najmniejszych objawów
bólu należy zaprzestać podawania wlewu.
Cewnik należy przemywać roztworem soli fizjologicznej przy każdorazowej zmianie
podawanych płynów w celu uniknięcia osadu jaki może wytrącać się z wzajemnie
niezgodnych płynów.
Na koniec wlewu cewnik zawsze powinien być przemyty roztworem soli fizjologicznej lub
roztworem heparynizowanej soli fizjologicznej.

10. 10
Inne zastosowania portów CELSITE®
Pobieranie krwi
Porty mogą być też używane do pobierania próbek krwi. W tym celu należy przygotować
miejsce wkłucia i nakłuć membranę portu w sposób już wcześniej opisany.
Strzykawką pobrać 3-5 ml krwi (które można zużyć na posiew) i zacisnąć wężyk.
Inną strzykawką pobrać wymaganą do badań ilość krwi. Zestaw przepłukać 20 ml roztworu
soli fizjologicznej lub roztworu heparynizowanej soi fizjologicznej.
Podawanie produktów krwiopochodnych
Porty można stosować do podawania krwi lub produktów krwiopochodnych. W celu
zwiększenia prędkości przepływu krwi lub produktów krwiopochodnych i uniknięcia
hemolizy należy stosować igły większego kalibru, np. 19G lub 20G.
Żywienie pozajelitowe
W czasie podawania żywienia pozajelitowego lub innych roztworów glukozy lub tłuszczów
należy stosować igły o większym kalibrze, np.19G lub 20G, w celu zwiększenia prędkości
przepływu.

11. 11
Płukanie i heparynizowanie
Heparynizowanie portów Celsite® po użyciu może być
pomocne w zapobieganiu zatkania cewnika lub wystąpienia
zakrzepicy, chociaż nie ma na to dowodów. Dlatego
też heparynizowanie jest kwestią wyboru dla każdego
stosującego porty dostępu.
W przypadku stosowania heparynizowania, powinno się je
przeprowadzić na zakończenie leczenia, po przepłukaniu
systemu solą fizjologiczną, ponieważ wiele leków wchodzi
w reakcję z heparyną i może powodować wytrącanie się osadu, który może zablokować
cewnik.
Stosowany roztwór heparyny powinien zawierać między 100 – 500 IU/ml.
W celu przygotowania roztworu 100 IU/ml należy dodać 9 ml soli fizjologicznej do
0,2 ml czystej heparyny (5,000 IU/ml) do strzykawki 10 ml. Daje to ostatecznie roztwór
100 IU/ml.
Cewniki żylne
Cewniki żylne należy przepłukiwać solą fizjologiczną lub solą fizjologiczną i heparyną na
koniec każdego leczenia.
Przepłukiwanie przeprowadzać co 4-6 tygodni w przypadku zastoju.
Cewniki stosowane do TPN (żywienie pozajelitowe) powinny być płukane solą fizjologiczną
a następnie przez 1 minutę mieć styczność z 40% roztworem alkoholu (jeśli jest dostępny),
następnie cewnik należy ponownie przepłukać solą fizjologiczną lub heparynizowaną solą
fizjologiczną. Jeśli roztwór 40% alkoholu nie jest stosowany należy zapewnić stosowane
przepłukanie po użyciu całego systemu solą fizjologiczną.
Cewniki tętnicze
Przepłukiwać heparynizowaną solą fizjologiczną po każdym leczeniu. W przypadku zastoju
w leczeniu przepłukiwać 1 raz w tygodniu heparynizowaną solą fizjologiczną.
Cewniki nadtwardówkowe/kręgowe
Nie wymagają przepłukiwania.

12. 12
Wyjmowanie igły
Igłę przepłukać wybranym roztworem.
Podczas wyjmowania igły utrzymywać dodatnie ciśnienie w strzykawce, aby uniknąć
refluksu krwi do końcówki cewnika. Miejsce nakłucia zdezynfekować jeśli trzeba przykryć
jałowym gazikiem.
Trudności występujące podczas podawania iniekcji
Zapchany cewnik.
1. Sprawdzić czy wężyk przy igle nie jest zaciśnięty lub zagięty, czy 3-kranikowy
korek (jeśli jest używany) jest otwarty i czy igła nie uległa przemieszczeniu pod
opatrunkiem.
2. Zmienić ułożenie pacjenta poprzez zmianę położenia jego/jej ramienia lub
tułowia w celu zmiany ułożenia się w jego/jej ciele portu i cewnika
3. Koniec cewnika może leżeć dotykając ścianę naczynia; należy spróbować
przepłukać cewnik 30 ml soli fizjologicznej bez użycia nadmiernego ciśnienia.
Jeśli można dokonać wlewu i nie występuje miejscowy ból lub obrzęk port
dostępu może być używany.
Jeśli niedrożność jest spowodowana skrzepliną krwi nie należy przepychać cewnika pod
ciśnieniem. Może to spowodować pęknięcie cewnika. Udrożnić cewnik stosując Urokinazę
lub Streptokinazę w postaci bolusa.
Czynność tę można jedynie przeprowadzić pod kontrolą lekarza.

13. 13
Igły do portów CELSITE®
Surecan® zakrzywiona pod kątem 90°. Igła o
specjalnie profilowanym „łyżeczkowym” zakończeniu,
zalecana do średnioterminowych wlewów do portów
dostępu
Nr. Katalogowy
Rozmiar
(Gauge)
Dł. ( w mm) Szt. w op.
04438000 19 15 4 x 50
04439430 19 20 4 x 50
04439406 19 25 4 x 50
04439929 20 15 4 x 50
04439937 20 20 4 x 50
04439945 20 25 4 x 50
04434862 20 35 4 x 50
04439813 22 15 4 x 50
04439821 22 20 4 x 50
04439830 22 25 4 x 50
04434870 22 35 4 x 50
Surecan® prosta.
Igła o specjalnie profilowanym „łyżeczkowym”
zakończeniu. Zalecana do krótkoterminowych
wlewów do portów dostępu.
Nr. Katalogowy Rozmiar (Gauge) Dł. (w mm) Szt. w op.
04439953 20 40 2 x 100
04439848 22 30 2 x 100
04439414 24 25 2 x 100

14. 14
Surecan® ze skrzydełkami
Igły z plastyczną, miękką płytką mocującą i
zaciskiem, do podawania długoterminowych
wlewów.
Rozmiar
(Gauge)
12mm 15mm 20mm 25mm 30mm
19G z płytką Y 04448430 04448448
19G 04448286 04448294 04448308
20G z płytką Y 04448472 04448480 04448499
20G 044448332 04448340 04448359 04448367
22G z płytką Y 04448529 04448537 04448545 04448553
22G 04448375 04448383 04448391 04448405
Opakowania zawierają 4 x 15 sztuk.
Cytocan®
Igły z plastyczną, miękką płytką mocującą (tzw.
„grzybek”), wężykiem i zaciskiem, do podawania
długoterminowych wlewów.
Nr. katalogowy Rozmiar (Gauge) Dł.(w mm) Szt. w op.
04439759 20 15 4 x 25
04439767 20 20 4 x 25
04439775 20 25 4 x 25
04439694 22 15 4 x 25
04439635 22 20 4 x 25
04439686 22 25 4 x 25

16. AESCULAP CHIFA Sp. z o.o.
ul. Tysi¹clecia 14,
64-300 Nowy To­myœl,
tel. 061 44 20 100
fax 061 44 23 936
e-mail: info@chifa.com.pl
www.chifa.com.pl