GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
La01.013 nghiên cứu nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (pci) của tỉnh hải dương
1. i
L I CAM ðOAN
L I CAM ðOAN
L I CAM ðOAN
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong lu n án là trung th c,
có ngu n g c rõ ràng. Tác gi hoàn toàn ch u trách nhi m v
công trình khoa h c này.
Tác gi Lu n án
Phan Nh t Thanh
2. ii
M C L C
L I CAM ðOAN ...........................................................................................................i
B NG CÁC T VI T T T........................................................................................iv
DANH M C CÁC B NG S LI U...........................................................................v
DANH M C CÁC SƠ ð , BI U ð VÀ HÌNH.....................................................vi
M ð U ........................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: T NG QUAN V CH S NĂNG L C C NH TRANH
C P T NH...................................................................................................................10
1.1. C NH TRANH C P T NH VÀ NĂNG L C C NH TRANH C P T NH........10
1.1.1. C nh tranh c p t nh.....................................................................................10
1.1.2. Năng l c c nh tranh c p t nh......................................................................14
1.2. VAI TRÒ CHÍNH QUY N C P T NH TRONG N N KINH T TH
TRƯ NG..................................................................................................................26
1.2.1. V trí pháp lý c a chính quy n c p t nh trong h th ng chính quy n ........26
1.2.2. H th ng cơ quan qu n lý nhà nư c c a chính quy n c p t nh..................28
1.2.3. Vai trò c a chính quy n c p t nh trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN
Vi t Nam hi n nay.............................................................................................28
1.3. CH S NĂNG L C C NH TRANH C P T NH..........................................30
1.3.1. X p h ng năng l c c nh tranh c p t nh ......................................................30
1.3.2. Ch s năng l c c nh tranh c p t nh ...........................................................32
1.3.3. Các nhân t nh hư ng ch s năng l c c nh tranh c p t nh......................38
1.4. KINH NGHI M M T S T NH V NÂNG CAO CH S NĂNG L C
C NH TRANH C P T NH ......................................................................................42
1.4.1. Th c tr ng c i thi n PCI c a m t s t nh...................................................42
1.4.2. Nh ng bài h c kinh nghi m t th c ti n c a m t s t nh ..........................51
TI U K T CHƯƠNG 1 .............................................................................................52
CHƯƠNG 2: TH C TR NG CH S NĂNG L C C NH TRANH C P
T NH C A T NH H I DƯƠNG GIAI ðO N 2006 - 2010....................................53
2.1. KHÁI QUÁT ðI U KI N T NHIÊN, KINH T - XÃ H I T NH H I DƯƠNG....53
2.1.1. ð c ñi m t nhiên.......................................................................................53
2.1.2. ð c ñi m kinh t - xã h i ...........................................................................56
2.2. TH C TR NG X P H NG CH S NĂNG L C C NH TRANH C P
T NH C A T NH H I DƯƠNG GIAI ðO N 2006 - 2010......................................69
2.2.1. K t qu kh o sát doanh nghi p c a VCCI và c a tác gi ...........................69
2.2.2. K t qu kh o sát ñánh giá năng l c c nh tranh c a t nh H i Dương
thông qua "c m nh n" c a chính quy n c p t nh .................................................95
3. iii
2.3. ðÁNH GIÁ MÔI TRƯ NG KINH DOANH C A T NH H I DƯƠNG
THÔNG QUA PCI ..................................................................................................101
2.3.1. ðánh giá t ng quát ...................................................................................101
2.3.2. ðánh giá c th .........................................................................................103
2.4. NH N XÉT ðÁNH GIÁ T CH C X P H NG PCI HI N NAY .................106
2.4.1. ðánh giá t ng quát....................................................................................106
2.4.2. ðánh giá c th .........................................................................................107
TI U K T CHƯƠNG 2 ...........................................................................................110
CHƯƠNG 3: GI I PHÁP NÂNG CAO CH S NĂNG L C C NH
TRANH C P T NH C A T NH H I DƯƠNG GIAI ðO N 2011 - 2020.........111
3.1. ð NH HƯ NG PHÁT TRI N KINH T - XÃ H I T NH H I DƯƠNG
GIAI ðO N 2011 – 2020................................................................................................ 111
3.1.1. B i c nh phát tri n, cơ h i và thách th c.................................................111
3.1.2. Quan ñi m, m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i t nh H i Dương giai
ño n 2011 – 2020 ...............................................................................................118
3.1.3. ð nh hư ng phát tri n các ngành kinh t trên ñ a bàn t nh H i Dương
giai ño n 2011 – 2020 ........................................................................................119
3.2. GI I PHÁP NÂNG CAO CH S NĂNG L C C NH TRANH C P T NH
C A T NH H I DƯƠNG GIAI ðO N 2011 – 2020...............................................122
3.2.1. Xây d ng và hoàn thi n th ch kinh doanh t i ñ a phương....................123
3.2.2. Phát huy m nh m tính năng ñ ng và tiên phong c a lãnh ñ o các c p,
các ngành ............................................................................................................134
3.2.3. Tăng kh năng ti p c n m t b ng s n xu t kinh doanh và ñ m b o s
n ñ nh trong s d ng ñ t cho doanh nghi p và nhà ñ u tư...............................139
3.2.4. Phát tri n ngu n nhân l c ñáp ng yêu c u .............................................146
3.2.5. ð y m nh th c hi n cơ ch trao ñ i kinh nghi m và liên k t, h p tác
v i các t nh trong và ngoài nư c ........................................................................156
3.3. M T S KHUY N NGH HOÀN THI N NGHIÊN C U ðÁNH GIÁ
NĂNG L C C NH TRANH C P T NH VI T NAM THÔNG QUA PCI.........159
3.3.1. Hoàn thi n vi c t ch c ñánh giá .............................................................160
3.3.2. Hoàn thi n các ch s thành ph n và các tiêu chí c u thành ....................161
3.3.3. Hoàn thi n phương pháp ñánh giá............................................................163
TI U K T CHƯƠNG 3 ...........................................................................................164
K T LU N................................................................................................................165
DANH M C CÔNG TRÌNH C A TÁC GI ........................................................167
TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................168
PH L C...................................................................................................................174
4. iv
B NG CÁC T VI T T T
STT Vi t t t Ti ng Vi t Ti ng Anh
1 CCN C m công nghi p
2 CNH, HðH Công nghi p hoá, hi n ñ i hoá
3 DN Doanh nghi p
4 DNNN Doanh nghi p nhà nư c
5 DNNVV Doanh nghi p nh và v a
6 DNTN Doanh nghi p tư nhân
7 ðBSH ð ng b ng sông H ng
8 ðKKD ðăng ký kinh doanh
9 FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài Foreign Direct Investment
10 GCN QSDð Gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t
11 GDP T ng s n ph m trong nư c Gross Domestic Product
12 HðND H i ñ ng nhân dân
13 HTX H p tác xã
14 KCN Khu công nghi p
15 KTTN Kinh t tư nhân
16 KTTT Kinh t th trư ng
17 NLCT Năng l c c nh tranh
18 NSLð Năng su t lao ñ ng
19 PCI Ch s Năng l c c nh tranh c p t nh
Provincial Competitiveness
Index
20 UBND U ban nhân dân
21 USAID Cơ quan Phát tri n Qu c t Hoa Kỳ
United States Agency for
International Development
22 VCCI
Phòng Thương m i và Công nghi p
Vi t Nam
Vietnam Chamber of
Commerce and Industry
23 VNCI
D án Sáng ki n c nh tranh Vi t
Nam
VietNam Competitiveness
Initiative
24 WEF Di n ñàn Kinh t Th gi i World Economic Forum
25 WTO T ch c Thương m i Th gi i World Trade Organization
5. v
DANH M C CÁC B NG S LI U
B ng 1.1: T ng h p m t s ch tiêu ch y u c u thành PCI các t nh.....................50
B ng 2.1: ðóng góp c a các khu v c kinh t vào tăng trư ng GDP c a t nh
H i Dương giai ño n 2006 - 2010..........................................................58
B ng 2.2: ðóng góp c a các ngành vào tăng trư ng GDP 2006 - 2010.................59
B ng 2.3: K t qu ph n h i Phi u ñi u tra c a VCCI và c a tác gi t i t nh H i
Dương năm 2010 ....................................................................................70
B ng 2.4: Phi u kh o sát phân theo ngành kinh t .................................................71
B ng 2.5: So sánh ñi m s t nh H i Dương v i các t nh tương ñ ng.....................76
B ng 2.6: So sánh ñi m s t nh H i Dương v i các t nh lân c n v v trí ñ a lý....77
B ng 2.7: So sánh ñi m s t nh H i Dương v i các t nh lân c n ñi m s ..............78
B ng 2.8: So sánh ñi m s t nh H i Dương v i các t nh thăng ti n m nh .............79
B ng 2.9: K t qu thu h i phi u kh o sát khu v c cơ quan qu n lý nhà nư c
c p t nh ...................................................................................................96
B ng 3.1: Ch s thành ph n c u thành PCI giai ño n 2011 - 2015 .....................162
6. vi
DANH M C CÁC SƠ ð , BI U ð VÀ HÌNH
Sơ ñ 1.1: Mô hình Kim cương trong l i th c nh tranh qu c gia ................17
Sơ ñ 1.2: V n d ng Mô hình Kim cương c a Michael E. Porter vào c nh
tranh c p t nh ................................................................................22
Bi u ñ 1.1: K t qu x p h ng PCI c a m t s t nh so v i H i Dương .............48
Bi u ñ 1.2: Các ch s thành ph n PCI các t nh so v i t nh H i Dương...........49
Bi u ñ 2.1: T ng s n ph m c a t nh H i Dương giai ño n 2006 - 2010 ..........57
Bi u ñ 2.2: Cơ c u kinh t t nh H i Dương giai ño n 2005 - 2010 ..................60
Bi u ñ 2.3: Cơ c u lao ñ ng c a t nh H i Dương năm 2005 và năm 2010 ......61
Bi u ñ 2.4: Thu nh p, chi tiêu và tích lu bình quân ñ u ngư i 1 tháng..........62
Bi u ñ 2.5: Năng su t lao ñ ng xã h i c a t nh giai ño n 2006 - 2010............63
Bi u ñ 2.6: X p h ng PCI c a t nh H i Dương giai ño n 2005 - 2010 ............72
Bi u ñ 2.7: ði m s các ch s thành ph n c u thành PCI c a t nh H i
Dương giai ño n 2006 - 2010.......................................................73
Bi u ñ 2.8: X p h ng các ch s thành ph n PCI 2010 c a H i Dương ...........74
Bi u ñ 2.9: So sánh H i Dương v i các t nh có ñi u ki n tương ñ ng.............75
Bi u ñ 2.10: So sánh H i Dương v i các t nh lân c n v ñ a lý năm 2010 ........77
Bi u ñ 2.11: So sánh H i Dương v i các T nh lân c n v ñi m s ....................79
Bi u ñ 2.12: So sánh H i Dương v i các T nh thăng ti n m nh năm 2010 .......80
Bi u ñ 2.13: So sánh H i Dương v i các T nh t t nh t và T nh kém nh t c
nư c năm 2010 .............................................................................81
Bi u ñ 2.14: So sánh H i Dương v i t p h p ñi m các Ch s Cao nh t, Th p
nh t c nư c năm 2010.................................................................82
Hình 2.1: Quan h gi a PCI và cơ s h t ng ................................................99
7. 1
M ð U
1. Tính c p thi t c a ñ tài
Trư c th i ñi m chuy n ñ i n n kinh t Vi t Nam t kinh t k ho ch hoá t p
trung sang kinh t th trư ng (KTTT) ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa (XHCN) như
hi n nay, chính quy n c p t nh (g m có H i ñ ng nhân dân t nh, U ban nhân dân
t nh và các cơ quan chuyên môn c a U ban nhân dân t nh) trong b máy nhà nư c
nói chung và h th ng chính quy n ñ a phương (t nh, huy n, xã) nói riêng th ñ ng
th c hi n các ch tiêu, k ho ch mà chính quy n trung ương (TW) giao. Bư c sang
th i kỳ ñ i m i, khi n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n v n hành theo cơ ch th
trư ng có s qu n lý c a nhà nư c ñư c t o d ng thì nh ng quy lu t c a KTTT b t
ñ u ho t ñ ng, trong ñó c nh tranh ñư c th a nh n và cũng là quy lu t t t y u. Th
nhưng v n ñ c nh tranh c p t nh dù ñã xu t hi n song chưa th c s rõ nét cho ñ n
khi có s phân c p m nh m gi a TW và t nh, t o ra quy n hành nh t ñ nh cho các
t nh trong phát tri n kinh t , mà bi u hi n rõ nh t trong lĩnh v c ñ u tư và qu n lý
doanh nghi p (DN).
S phân c p trong qu n lý kinh t gi a các c p chính quy n ñã nâng cao vai
trò c a chính quy n c p t nh trong qu n lý ñi u hành phát tri n kinh t - xã h i ñ a
phương, t th th ñ ng sang t ch , t ch u trách nhi m trên cơ s chính sách,
pháp lu t c a TW và ñi u ki n c th c a ñ a phương. Phân c p qu n lý gi a chính
quy n TW và chính quy n t nh ñư c th c hi n trên các lĩnh v c: (1) qu n lý quy
ho ch, k ho ch và ñ u tư phát tri n; (2) qu n lý ngân sách nhà nư c; (3) qu n lý
ñ t ñai, tài nguyên, tài s n nhà nư c; (4) qu n lý doanh nghi p nhà nư c (DNNN);
(5) qu n lý các ho t ñ ng s nghi p, d ch v công; (6) qu n lý v t ch c b máy và
cán b công ch c [1].
Th c ti n phát tri n kinh t - xã h i các t nh trong nh ng năm qua cũng cho
th y, chính quy n c p t nh có vai trò quan tr ng trong vi c thúc ñ y phát tri n kinh
t - xã h i ñ a phương. Vai trò y tr nên quan tr ng hơn nhi u khi quá trình phân
c p ngày càng sâu và th c ch t hơn. Chính quy n c p t nh ñã và ñang n l c c i
8. 2
thi n môi trư ng kinh doanh, t o ñi u ki n thu n l i cho các DN và nhà ñ u tư trên
ñ a bàn. T nh ng ñi u ki n ban ñ u ñư c coi là kém h p d n v i các nhà ñ u tư
như v trí ñ a lý, cơ s h t ng, ngu n lao ñ ng ban ñ u, quy mô th trư ng… nhi u
ñ a phương ñã thành công trong thu hút ñ u tư, phát tri n DN và c i thi n ñ i s ng
v t ch t, tinh th n ngư i dân. Nh ng thành công ñó ñã khi n các nhà nghiên c u,
các t ch c trong và ngoài nư c quan tâm ñ n vai trò c a c p t nh, mà c th hơn là
c nh tranh c p t nh Vi t Nam.
Xu t phát t nh ng ñi u ki n ñó, c nh tranh c p t nh tr thành ñ c thù c a
Vi t Nam hi n nay ngoài ba c p ñ c nh tranh ph bi n trên th gi i thư ng ñ c p
và phân lo i là qu c gia, DN và s n ph m. Các c p ñ c nh tranh này liên quan và
b sung nhau, t c là chúng có m i tương quan m t thi t v i nhau. NLCT ñư c t o
nên t t p h p nhi u y u t khác nhau, tác ñ ng ña chi u, ñan xen và nh hư ng
qua l i l n nhau r t ph c t p. Nâng cao NLCT m t t nh không tách r i m c tiêu
chi n lư c phát tri n chung c a vùng và c nư c. ð th c hi n m c tiêu này, quá
trình c nh tranh gi a các t nh không tách r i quan h h p tác, liên k t nh m phát
huy l i th so sánh c a m i ñ a phương. V i hàm nghĩa y, nâng cao NLCT c p
t nh cũng nh m khai thác th m nh m i quan h liên vùng, liên k t ngành, liên k t
gi a các ñ a phương trong ph m vi c nư c. ð ng th i, nâng cao NLCT c p t nh
ph i d a trên s khác bi t c a m i t nh trong ñi u ki n tuân th nh ng nguyên t c
chung c a chính quy n TW và thông l qu c t .
Hi n nay ñã có t ch c th c hi n x p h ng NLCT thông qua ch s năng l c
c nh tranh c p t nh (PCI) c a các t nh, thành ph tr c thu c TW trong ph m vi c
nư c. M c tiêu c a vi c x p h ng này là: (1) lý gi i nguyên nhân t i sao trong cùng
m t nư c, m t s t nh có s phát tri n năng ñ ng c a khu v c tư nhân, t o ra vi c
làm và tăng trư ng kinh t t t hơn các t nh khác; (2) hư ng chính quy n ñ a phương
c i thi n, ñ i m i ñi u hành c a mình d a vào nh ng th c ti n t t nh t c a các t nh
khác nh m nâng cao v th và NLCT c a m i ñ a phương [18-23].
Tuy nhiên ñ n nay, nh ng tiêu chí và phương pháp ñánh giá ñang s d ng
còn có nh ng v n ñ c n ti p t c nghiên c u b sung hoàn thi n ñ ph n ánh toàn
9. 3
di n, rõ nét NLCT c p t nh Vi t Nam, ch ng h n như m r ng ñ i tư ng tham gia
ñi u tra kh o sát ý ki n nhi u chi u, nhi u phía (DN thu c các thành ph n kinh t ,
chính quy n c p t nh), nghiên c u g n v i y u t l i th trong quan h liên k t
vùng, liên ñ a phương.
H i Dương là t nh n m trong vùng kinh t tr ng ñi m phía B c v i nh ng
ñi u ki n t nhiên và h t ng thu n l i. Tuy v y, kinh t c a t nh phát tri n chưa
tương x ng v i ti m năng và th m nh, hơn n a k t qu ñánh giá x p h ng thông
qua ch s NLCT c p t nh (PCI) c a Phòng Thương m i và Công nghi p Vi t Nam
(VCCI) cũng cho th y H i Dương chưa ph i là ñ a phương có ñi m s và th h ng
cao. Năm 2006, t nh H i Dương ñ t 52,70 ñi m x p h ng 29 trong s 64 t nh, thành
ph tr c thu c TW và thu c nhóm "Trung bình". ð n năm 2010 H i Dương ñ t
57,51 ñi m, so v i năm 2009 ñã b gi m 1,45 ñi m và gi m 6 b c nên ch ñ ng v
trí 35 trong s 63 t nh (do t nh Hà Tây sáp nh p vào Hà N i vào 0h ngày 01/8/2008)
nhưng v n thu c nhóm “Khá” mà t nh ñã ñ t ñư c t năm 2008 [18-23]. Xu t phát
t nh ng lý do y ñã ñ t ra v n ñ c p thi t nghiên c u sâu hơn v th c tr ng ch s
NLCT c a t nh H i Dương, ch rõ nh ng m t còn h n ch ñ có gi i pháp nh m
nâng cao ch s NLCT c a t nh H i Dương trong th i gian t i và cũng trên cơ s ñó
ñánh giá m t h p lý, chưa h p lý trong phương pháp x p h ng hi n nay nh m hoàn
thi n hơn.
Xu t phát t nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n trên, tôi quy t ñ nh ch n ñ
tài “Nghiên c u nâng cao ch s năng l c c nh tranh c p t nh (PCI) c a t nh H i
Dương” làm lu n án Ti n sĩ c a mình.
2. T ng quan các công trình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài
Các công trình nghiên c u trong và ngoài nư c ñ n nay ñã h th ng nhi u v n
ñ lý lu n cơ b n v c nh tranh và NLCT. Trong ñó có r t nghiên c u phân tích
th c tr ng và ñ xu t gi i pháp nâng cao NLCT c a qu c gia, c a ngành, c a DN.
trong nư c, Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ương (CIEM) ch trì
ph i h p v i H c vi n Năng l c c nh tranh Châu Á Singapore (ACI) dư i s ch
10. 4
ñ o v chuyên môn c a Michael E. Porter ñã nghiên c u và công b Báo cáo Năng
l c c nh tranh Vi t Nam 2010 (VCR2010) [56]. Bên c nh ñó cũng có nhi u công
trình nghiên c u v năng l c c nh c a DN, c a ngành, c a s n ph m ñư c th hi n
b ng các công trình nghiên c u, sách, báo, n ph m. ð c bi t t năm 1998 t i nay,
m t s công trình có giá tr ñã ñư c công b như: Lê ðăng Doanh (1998) v Nâng
cao năng l c c nh tranh và b o h s n xu t trong nư c, Nhà xu t b n Lao ñ ng Hà
N i [7]; T ch c Phát tri n Công nghi p c a Liên h p qu c (1999) v i T ng quan
v c nh tranh công nghi p Vi t Nam [51]; Hoàng Th Hoan (2004) có Lu n án Ti n
sĩ t i Trư ng ð i h c kinh t qu c dân Hà N i v i ñ tài Nâng cao năng l c c nh
tranh c a ngành công nghi p ñi n t Vi t Nam trong ti n trình h i nh p kinh t
[11]; Tr n S u (2005) v i Năng l c c nh tranh c a doanh nghi p trong ñi u ki n
toàn c u hoá, Nhà xu t b n Lao ñ ng Hà N i [31]; Nguy n Th Thu Hà (2009) v i
Nâng cao năng l c c nh tranh c p t nh trong ñi u ki n kinh t th trư ng ñ nh
hư ng xã h i ch nghĩa Vi t Nam hi n nay, Nhà xu t b n Thông t n Hà N i [9].
Phòng Thương m i và Công nghi p Vi t Nam và D án Nâng cao Sáng ki n
c nh tranh Vi t Nam (VNCI), t năm 2005 ñ n năm 2010, có các Báo cáo nghiên
c u v Ch s Năng l c c nh tranh c p t nh c a Vi t Nam [18-23]. PCI là k t qu
h p tác nghiên c u gi a VNCI và VCCI. Trong ñó, VNCI là m t d án phát tri n
kinh t do Cơ quan Phát tri n Qu c t Hoa Kỳ (USAID) tài tr , h tr v m t k
thu t. D án do Công ty Development Alternatives Inc (DAI) ñi u hành. Qu Châu
Á là nhà th u ph chính c a DAI ch u trách nhi m th c hi n h p ph n nghiên c u
môi trư ng chính sách c a D án, trong ñó bao g m vi c thi t k và xây d ng PCI.
Ti n sĩ Edmund Malesky, Gi ng viên Trư ng ð i h c California, là ngư i th c hi n
thi t k , xây d ng và phân tích k t qu nghiên c u. Ý tư ng xây d ng PCI b t
ngu n t m t nghiên c u trư c ñây c a Qu Châu Á và VCCI. ðó là nghiên c u
Nh ng th c ti n t t trong ñi u hành kinh t c p t nh Vi t Nam, ñư c th c hi n
vào năm 2003 – 2004 t i 14 t nh c a Vi t Nam. M c dù PCI áp d ng phương pháp
xây d ng ch s khác nhưng v n s d ng nh ng công c ñi u tra mà Qu Châu Á –
VCCI ñã thi t k và s d ng trong nghiên c u trư c. Năm 2005, nghiên c u x p
h ng PCI bao g m 42 t nh, chi m kho ng 90% giá tr t ng s n ph m trong nư c
11. 5
(GDP) c a Vi t Nam. T năm 2006 ñ n nay, VNCI và VCCI ñã ti p t c h p tác
xây d ng ch s PCI v i s tham gia ñ y ñ các t nh, thành ph tr c thu c TW c a
Vi t Nam [25;75].
Ngoài các công trình nghiên c u trên, ñã có khá nhi u bài vi t trên các sách,
báo, n ph m h i th o c p t nh, vùng, ngành,... liên quan ñ n c nh tranh c p t nh và
x p h ng ch s NLCT c p t nh. Tiêu bi u có Vũ Thành Hưng (2005) v i bài vi t
“Năng l c c nh tranh c p t nh Vi t Nam - M t s ki n ngh và gi i pháp” trên T p
chí Kinh t & Phát tri n, s 99, tháng 9/2005, trong ñó có khái quát m t s v n ñ
liên quan ñ n NLCT c p t nh Vi t Nam thông qua x p h ng PCI và m t s nh ng
ki n ngh và gi i pháp nâng cao năng l c c nh tranh c p t nh Vi t Nam [14].
nư c ngoài, t các ñ i di n c a Trư ng phái c ñi n tiêu bi u như Adam
Smith, David Ricardo ñ n Trư ng phái hi n ñ i như Michael Porter, W.Chan Kim,
Renée Mauborgne, Li Tan... ñã nghiên c u nh ng v n ñ liên quan ñ n c nh tranh
và NLCT nhi u c p ñ [59;62;64]. G n ñây có B ch Th Cư ng ñã t ng k t khá
toàn di n các lý thuy t c nh tranh và ñ c p sâu v n ñ c nh tranh toàn c u trong
tác ph m Bàn v c nh tranh toàn c u [6].
Các công trình nghiên c u trên ñã h th ng m t s v n ñ lý lu n cơ b n v
c nh tranh và NLCT. T ñó, nghiên c u phân tích th c tr ng và ñ xu t gi i pháp
nâng cao NLCT c a qu c gia, c a ngành, c a DN nói chung và Vi t Nam nói riêng.
Riêng nghiên c u x p h ng ch s NLCT c p t nh c a VCCI ñã ñ c p ñ n v n ñ
x p h ng NLCT c a các t nh Vi t Nam, lư ng hoá b ng ñi m s ñ so sánh, tuy
nhiên k t qu nghiên c u m i ch d ng l i m t s ch tiêu, t p trung ñánh giá m t
s khía c nh nh t ñ nh v m c ñ c i thi n môi trư ng kinh doanh (t công tác qu n
lý và ñi u hành kinh t ) ñ i v i các doanh nghi p nh và v a (DNNVV) trong nư c
ñ a phương thông qua “c m nh n” c a m t s DN khu v c này.
Như v y, ñã có nhi u nghiên c u v NLCT và NLCT c p t nh nhưng chưa có
nghiên c u ñ y ñ , sâu s c và có h th ng v NLCT và ch s NLCT c a m t t nh,
mà lu n án này ñã l a ch n là t nh H i Dương. Vì th có th kh ng ñ nh r ng ch ñ
l a ch n là riêng bi t, không trùng l p và có kh năng có ñóng góp khoa h c.
12. 6
3. M c tiêu nghiên c u c a lu n án
D a trên cơ s lý lu n v NLCT c p t nh và ch s NLCT c p t nh do VCCI
ñang th c hi n, ñ xu t các gi i pháp nâng cao ch s NLCT c p t nh c a t nh H i
Dương trong th i gian t i. ð ng th i, ñ xu t m t s khuy n ngh nh m hoàn thi n
h th ng phương pháp ñánh giá, các ch tiêu, ch s thành ph n c u thành ch s
NLCT c p t nh c a Vi t Nam hi n nay.
4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
ð i tư ng nghiên c u: Lu n án l y ñ i tư ng nghiên c u là các ch tiêu,
các ch s thành ph n c u thành ch s NLCT c p t nh c a t nh H i Dương và h
th ng các gi i pháp c i thi n ch s NLCT y.
Ph m vi nghiên c u: Lu n án ñi sâu nghiên c u ch s NLCT c p t nh
ph m vi c a t nh H i Dương, trong ñó có m i liên h v i m t s t nh Vi t Nam.
ñây, b n ch t, ý nghĩa n i hàm c a c nh tranh c p t nh là s “ganh ñua” trên cơ s
h p tác, liên k t cùng có l i gi a các ch th c nh tranh (c p t nh) trong vi c khai
thác l i th c a m i t nh nh m t o ñi u ki n, môi trư ng kinh doanh thu n l i, h p
d n, thu hút ñ u tư phát tri n kinh t - xã h i c a t nh. Lu n án ch n th i gian
nghiên c u t năm 2005 ñ n năm 2020.
5. Phương pháp nghiên c u và ngu n s li u
5.1. Phương pháp nghiên c u
Lu n án s d ng phương pháp lu n duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s
làm phương pháp nghiên c u cơ b n. ð ng th i, lu n án s d ng các phương pháp
c th :
- Phương pháp ti p c n và phân tích h th ng: s d ng ch y u trong nghiên
c u vai trò c a chính quy n c p t nh trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN Vi t
Nam, các ch s , tiêu chí c u thành và các nhân t nh hư ng ñ n ch s NLCT c p
t nh,…
- Phương pháp t ng h p, th ng kê, so sánh, quy n p: Các phương pháp này
s d ng ch y u trong vi c nghiên c u bài h c kinh nghi m, phân tích ñánh giá
13. 7
th c tr ng ch s NLCT c a t nh H i Dương, ñ xu t h th ng gi i pháp và ki n
ngh liên quan ñ n nâng cao ch s NLCT t nh H i Dương và hoàn thi n nghiên c u
PCI c a Vi t Nam,…
- Phương pháp chuyên gia: ch y u th c hi n trong ph ng v n sâu v i nh ng
nhà khoa h c, chuyên gia VCCI, lãnh ñ o c p t nh v nh ng n i dung liên quan ñ n
ñ tài,…
- Phương pháp ñi u tra xã h i h c: s d ng trong th c hi n ñi u tra hai nhóm
ñ i tư ng: (1) DN thu c các thành ph n kinh t và (2) Cán b công ch c lãnh ñ o
t c p phòng tr lên thu c h th ng cơ quan qu n lý nhà nư c thu c chính quy n
c p t nh t i H i Dương.
M i phương pháp nghiên c u có m c ñ ưu, như c ñi m khác nhau, khi s
d ng các phương pháp trên s có tác d ng b khuy t cho nhau, giúp vi c nghiên
c u khoa h c, toàn di n và làm sáng t nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan
ñ n ñ tài.
5.2. Ngu n s li u
- S li u th c p: S li u ch y u t các tài li u, báo cáo c a VCCI, T ng
C c th ng kê, C c Th ng kê t nh H i Dương, UBND t nh và các cơ quan chuyên
môn thu c UBND t nh H i Dương,...
- S li u sơ c p: Thông tin và s li u thu ñư c qua ñi u tra b ng b ng h i ñ i
v i 2 nhóm: 1- Các DN thu c các thành ph n kinh t , ngành kinh t ; 2- Các cơ quan
qu n lý nhà nư c c p t nh.
V i nhóm 1, ti n hành ñi u tra b ng phi u v i 620 DN thu c các khu v c
kinh t (nhà nư c, có v n nư c ngoài, dân doanh), thu c các ngành kinh t (công
nghi p, nông nghi p và d ch v ) trên ñ a bàn t nh; v i nhóm 2, th c hi n 300 phi u
ñi u tra ñ i v i các ch c danh t lãnh ñ o c p phòng tr lên t i các cơ quan thu c
h th ng chính quy n c p t nh (HðND t nh, UBND t nh và 23 S , ban, ngành th c
hi n ch c năng qu n lý nhà nư c các lĩnh v c).
Ngoài ra, thông tin thu th p ñư c t ph ng v n sâu m t s lãnh ñ o c p t nh
và chuyên gia c a VCCI.
14. 8
6. ðóng góp c a lu n án
6.1. Nh ng ñóng góp m i v lý thuy t
X p h ng NLCT c p t nh thông qua x p h ng ch s năng l c c nh tranh c p
t nh (PCI) do VCCI th c hi n v i s tài tr c a USAID. Tuy nhiên, nh ng cơ s lý
thuy t c a công vi c này chưa ñư c làm rõ. Vì v y, lu n án ñã v n d ng lý thuy t
v c nh tranh ñ làm rõ các v n ñ lý thuy t cơ b n c a năng l c c nh tranh c p
t nh v i m t s n i dung ch y u sau:
S phân c p ngày càng sâu r ng hơn và xu hư ng phi t p trung hoá
(decentralization) trong qu n lý kinh t ñã m r ng quy n h n và nâng cao trách
nhi m c a chính quy n c p t nh. Gi a các t nh có s “ganh ñua” nhau (c nh tranh
hi u theo nghĩa này) thu hút ñ u tư ph c v các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i
c a t nh. C nh tranh c p t nh Vi t Nam là s ganh ñua gi a các chính quy n c p
t nh thông qua quá trình ñ i m i và sáng t o liên t c ñ t o ra môi trư ng kinh
doanh thu n l i thu hút ñ u tư phát tri n b n v ng trong khung kh thúc ñ y quan
h liên k t (liên k t vùng, liên k t gi a các ñ a phương).
Năng l c c nh tranh c p t nh là kh năng c a m t ñ a phương trong thu hút
ñ u tư phát tri n kinh t - xã h i theo nh ng m c tiêu ñã ñ nh. Vi c ñánh giá NLCT
c p t nh ñư c th c hi n trên cơ s ñánh giá c a các nhà ñ u tư, ñ c bi t là ñ u tư tư
nhân, v i ho t ñ ng c a chính quy n c p t nh. Th c ch t c a vi c nâng cao NLCT
c p t nh là ñ i m i ho t ñ ng c a chính quy n c p t nh, góp ph n thúc ñ y c i cách,
c i thi n môi trư ng kinh doanh m i t nh.
Ch s năng l c c nh tranh c p t nh là ch s ñ nh lư ng ñ ño lư ng NLCT
c p t nh. M t t nh có PCI cao th hi n s h p d n ñ u tư, kinh doanh v i các DN, nhà
ñ u tư. PCI ñư c xác ñ nh thông qua s d ng h th ng tiêu chí ñánh giá hay các ch
s thành ph n. M i ch s thành ph n l i bao g m nhi u ch tiêu c u thành ñư c
lư ng hoá (cho ñi m) và xác ñ nh tr ng s d a vào k t qu ñi u tra ñ xác ñ nh. PCI
s d ng ñ so sánh, x p h ng NLCT c a các t nh Vi t Nam, là cơ s ñ chính
quy n t nh xác ñ nh tr ng tâm ñ i m i, c i thi n môi trư ng kinh doanh. Vi c x p
15. 9
h ng PCI th c ch t là so sánh s h p d n c a môi trư ng ñ u tư c a các t nh, qua ñó
ñánh giá m c ñ hi u qu trong ho t ñ ng c a chính quy n c p t nh trong vi c b o
ñ m các ñi u ki n thu hút ñ u tư, t ñó t o áp l c thúc ñ y ñ i m i (ganh ñua nhau
ñ i m i) ho t ñ ng chính quy n c p t nh trong ñ m b o ñi u ki n ñ u tư.
6.2. Nh ng ñ xu t m i rút ra t k t qu nghiên c u
T x p h ng PCI c a t nh H i Dương giai ño n 2006 - 2010 có so sánh v i
m t s ñ a phương khác, lu n án ñã kh ng ñ nh nh ng n l c và ch ra nh ng b t c p
c a chính quy n t nh H i Dương trong c i thi n môi trư ng kinh doanh, ñ ng th i
xác ñ nh rõ tr ng tâm ñ i m i ho t ñ ng c a chính quy n t nh trong nh ng năm t i.
Tr ng tâm c a nh ng khuy n ngh nh m vào nh ng ch s thành ph n có
th h ng th p như Tính minh b ch và ti p c n thông tin; Thi t ch pháp lý; ðào t o
lao ñ ng; Tính năng ñ ng và tiên phong c a lãnh ñ o t nh và nh ng ch s thành
ph n có xu hư ng gi m, bao g m Ti p c n ñ t ñai và s n ñ nh trong s d ng ñ t;
Chi phí gia nh p th trư ng. Nh ng khuy n ngh ñó là: (1) Xây d ng và hoàn thi n
th ch kinh doanh t i ñ a phương; (2) Phát huy m nh m tính năng ñ ng và tiên
phong c a lãnh ñ o các c p, các ngành; (3) Tăng kh năng ti p c n m t b ng s n
xu t kinh doanh và ñ m b o s n ñ nh trong s d ng ñ t cho doanh nghi p và nhà
ñ u tư; (4) Phát tri n ngu n nhân l c ñáp ng yêu c u; (5) ð y m nh th c hi n cơ
ch trao ñ i kinh nghi m và liên k t, h p tác v i các t nh trong và ngoài nư c.
7. B c c c a lu n án
Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o và ph l c, lu n án
ñư c chia thành 3 chương:
Chương 1: T ng quan v ch s năng l c c nh tranh c p t nh.
Chương 2: Th c tr ng ch s năng l c c nh tranh c p t nh c a t nh H i
Dương giai ño n 2006 - 2010.
Chương 3: Gi i pháp nâng cao ch s năng l c c nh tranh c p t nh c a t nh
H i Dương giai ño n 2011 - 2020.
16. 10
CHƯƠNG 1
T NG QUAN V CH S NĂNG L C C NH TRANH C P T NH
1.1. C NH TRANH C P T NH VÀ NĂNG L C C NH TRANH C P T NH
1.1.1. C nh tranh c p t nh
1.1.1.1. Khái ni m c nh tranh
C nh tranh là m t trong nh ng ñ c trưng cơ b n c a kinh t th trư ng. ðó là
v n ñ thu hút s quan tâm nghiên c u c a nhi u nhà kinh t trên th gi i. Do cách
ti p c n hay m c ñích nghiên c u khác nhau nên ñã có nhi u quan ni m khác nhau
v c nh tranh.
Lý thuy t c nh tranh và NLCT ñ n nay có th phân chia thành Trư ng phái c
ñi n và Trư ng phái hi n ñ i.
Trư ng phái c ñi n v i tư tư ng c nh tranh và t do kinh t c a A.Smith
hư ng vào m c tiêu ph n ñ i s can thi p c a Nhà nư c. B sung quan ñi m ñó,
John Stuart Mill ñ cao quy n t do kinh doanh và ph n ñ i s can thi p c a chính
ph ñ i v i cá nhân (tư nhân) trong ba trư ng h p: 1-Chính ph can thi p vào
nh ng vi c l ra ñ cá nhân th c hi n thì t t hơn; 2-Chính ph làm nh ng vi c mà
l ra ñ cá nhân th c hi n thì chưa ch c t t, nhưng xét v m t giáo d c tinh th n cho
cá nhân, ñ cho cá nhân th c hi n nh ng nhi m v ñó thì năng l c ch ñ ng c a h
s ñư c tăng thêm, ñ ng th i kh năng phán ñoán c a h cũng có cơ h i th
nghi m; 3- Chính ph “ôm ñ m” nh ng công vi c không c n thi t, ñây là trư ng
h p d b m i ngư i ph n ñ i nh t [6].
Trư ng phái hi n ñ i tiêu bi u là lý lu n sáng t o và c nh tranh tr ng thái
ñ ng c a J.Schumpeter ñã di n gi i v NLCT ñ i v i nh ng n n kinh t d a vào
thông tin và tri th c. Các hình th c k t h p các y u t c nh tranh trong quá trình
c nh tranh ph i t n d ng ñư c nh ng ti n b và sáng t o công ngh , ñ ng th i nh n
m nh vai trò c a công ty, tài năng c a nhà DN ñư c th a nh n và c n ph i m r ng
môi trư ng ho t ñ ng ñ h phát huy tính sáng t o, thi th tài năng. Lý thuy t sáng
t o c a J.Schumpeter ch ra sáng t o trên ba bình di n: 1- Sáng t o công ngh và s
17. 11
d ng k thu t m i; 2- Sáng t o th ch khai thác th trư ng và ki m soát ngu n
cung c p nguyên li u m i; 3- Sáng t o qu n lý, áp d ng hình th c t ch c và qu n
lý DN m i [6].
Nghiên c u v c nh tranh c a Michael Porter khá toàn di n t c p ñ DN,
ngành cho ñ n qu c gia, bao trùm c lĩnh v c s n xu t và d ch v . C nh tranh ñư c
xác ñ nh là ngu n g c c a ti n b kinh t b t kỳ qu c gia nào và là n n t ng cho
nh ng công dân có năng su t cao và ñ i s ng dư d . B i ch có các DN m i có th
t o ra c a c i, không ph i chính ph nên hư ng tr ng tâm v phân tích cơ s kinh t
vi mô c a s tăng trư ng kinh t [6;59].
Khái quát l i h th ng lý thuy t v c nh tranh cho th y, c nh tranh là m t
ph m trù r t r ng và mang tính l ch s . C nh tranh xu t hi n và phát tri n g n li n
v i n n s n xu t hàng hoá. C nh tranh ñư c nâng c p m c ñ khái quát hơn là
quá trình ñ i m i và sáng t o v n ñ ng liên t c và không có ñi m k t thúc. C nh
tranh t n t i t c p ñ vi mô ñ n vĩ mô và bao trùm m i lĩnh v c trong ñ i s ng
kinh t - xã h i. V i n i hàm r ng l n như v y nên trên nh ng giác ñ nghiên c u
khác nhau ñã có nh ng khái ni m v c nh tranh khác nhau. Xét v b n ch t, c nh
tranh luôn ñư c xem xét trong tr ng thái ñ ng và ràng bu c trong m i quan h so
sánh tương ñ i gi a các ñ i th c nh tranh có ch c năng gi ng nhau. M c ñích cu i
cùng c a các ch th trong quá trình c nh tranh là t i ña hoá l i ích. ð i v i ngư i
s n xu t kinh doanh là l i nhu n, ñ i v i m t ñ a phương hay qu c gia là t o vi c
làm và thu nh p cao hơn. Trên giác ñ qu c gia hay ñ a phương, s th nh vư ng
kinh t không ph i là m t trò chơi có t ng b ng không, trong ñó qu c gia, ñ a
phương này ñư c l i trên s thi t h i c a qu c gia, ñ a phương khác [59]. ð ñ t
ñư c m c ñích cơ b n cu i cùng y, cu c ganh ñua gi a các ch th ph i t o ra
ñư c nh ng ñi u ki n, cơ h i t t nh t nh m m r ng th trư ng, h p lý hóa s n xu t
(ñ i v i các ngành, DN) hay tăng cư ng thu hút ñ u tư, thúc ñ y phát tri n s n xu t
kinh doanh (ñ i v i các qu c gia, ñ a phương).
Như v y, c nh tranh bao hàm m t s ñ c trưng cơ b n: 1- Mang b n ch t c a
m i quan h cùng m c ñích gi a các ch th v i nhau, ñ c p ñ n c nh tranh là m t
18. 12
quá trình có s tham gia c a nhi u ch th và các ch th ph i có cùng m c tiêu; 2-
Các ch th c nh tranh ñ u ph i tuân th nh ng ràng bu c chung; 3- Phương pháp
và công c c nh tranh r t ña d ng; 4- C nh tranh di n ra trong kho ng th i gian và
không gian không c ñ nh.
K th a nh ng quan ñi m và t phân tích n i hàm c a c nh tranh trên, tác
gi ñưa ra khái ni m v c nh tranh như sau: C nh tranh là s ganh ñua gi a các ch
th thông qua quá trình ñ i m i và sáng t o liên t c nh m ñ t ñư c m c tiêu xác
ñ nh v i hi u qu cao và b n v ng.
1.1.1.2. C nh tranh c p t nh
Tuỳ theo m c ñích nghiên c u và d a vào căn c khác nhau, c nh tranh ñư c
phân lo i theo nhi u cách khác nhau. Theo m c tiêu nghiên c u, lu n án ch xem
xét theo c p ñ c nh tranh ñ phân lo i, nghĩa là bao g m c nh tranh c p qu c gia,
c nh tranh c p vùng hay c p t nh, c nh tranh c p DN và c nh tranh c p s n ph m.
Theo cách phân lo i này, ch th c nh tranh c a c nh tranh qu c gia, c nh
tranh c p t nh, c nh tranh c p DN và c nh tranh s n ph m là qu c gia, t nh, DN, s n
ph m. M i c p ñ c nh tranh này ñ u có ñ c trưng, công c và m c ñích khác nhau.
C nh tranh qu c gia hay c nh tranh c p t nh r t khác v i c nh tranh DN, b i c nh
tranh không th ñ y m t qu c gia hay m t t nh phá s n, ra kh i ho t ñ ng kinh t
n u không thành công gi ng như DN trên th trư ng. C nh tranh DN ch y u t n t i
và tìm ki m l i nhu n trên cơ s c nh tranh qu c gia [6]. Như v y, th c ch t c a
c nh tranh c p qu c gia hay c p vùng, c p t nh là ñ ng trên giác ñ qu n lý nhà
nư c ñ nghiên c u, c nh tranh ñư c th hi n là s ganh ñua c a các qu c gia,
vùng, t nh trong vi c t o ra môi trư ng kinh doanh hi u qu nh m thu hút ñ u tư,
phát tri n s n xu t kinh doanh thúc ñ y phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gia,
vùng, t nh ñó.
Trên cơ s khái quát các quan ñi m, lý thuy t liên quan ñ n c nh tranh, có th
kh ng ñ nh s t n t i c a c nh tranh c p t nh là m t ñ c thù c a Vi t Nam. C nh
tranh c p t nh có nh ng ñi m tương ñ ng v i c nh tranh qu c gia v m c tiêu và
19. 13
phương th c c nh tranh. C nh tranh qu c gia thư ng ñư c phân tích theo quan ñi m
t ng th , chú tr ng vào môi trư ng kinh t vĩ mô và th hi n vai trò c a chính ph .
C nh tranh c p t nh cũng ñư c phân tích theo quan ñi m t ng th , chú tr ng vào môi
trư ng kinh t c p t nh và th hi n vai trò c a chính quy n c p t nh. C nh tranh c p
t nh g n v i phân c p ngày càng r ng hơn cho chính quy n c p t nh và xu hư ng phi
t p trung hoá (decentralization) trong qu n lý kinh t , trong ñó có qu n lý ñ u tư.
Có nhi u quan ni m khác nhau v c nh tranh c p ñ DN, s n ph m nhưng
ñ u có ñi m chung là nghiên c u c nh tranh c p ñ vi mô, ñ ng trên giác ñ ch
DN, nhà qu n tr kinh doanh ñ nâng cao NLCT c a chính h , ñ h tham gia vào
môi trư ng kinh doanh ñư c t t hơn.
Xét v ngu n g c, c nh tranh c p t nh xu t hi n khi có s phân c p gi a TW
(c p qu c gia) và ñ a phương (c p t nh), t o ra quy n hành nh t ñ nh cho các t nh
trong phát tri n kinh t , bi u hi n rõ nh t là trong lĩnh v c ñ u tư và qu n lý DN.
Nâng cao NLCT c p t nh d a trên s khác bi t c a m i t nh trong ñi u ki n tuân th
nh ng nguyên t c chung c a chính quy n TW và thông l qu c t .
T nh ng n i hàm th ng nh t trong quan ni m v c nh tranh, tác gi ñưa ra
quan ni m v c nh tranh c p t nh như sau: C nh tranh c p t nh Vi t Nam là s
ganh ñua gi a các chính quy n c p t nh thông qua quá trình ñ i m i và sáng t o liên
t c ñ t o ra môi trư ng ñ u tư và kinh doanh thu n l i thu hút ñ u tư và phát tri n
s n xu t kinh doanh hi u qu nh t nh m m c tiêu phát tri n b n v ng trên cơ s các
chính sách pháp lu t c a TW và khai thác các y u t khác m t cách h p lý.
C nh tranh c p t nh là ñ c thù c a Vi t Nam b i nó mang ñ y ñ tính ch t
chung c a c nh tranh và có nh ng ñ c trưng cơ b n sau ñây:
M t là, v ngu n g c, c nh tranh c p t nh xu t hi n khi có s phân c p v
kinh t , nh t là trong lĩnh v c ñ u tư và qu n lý DN, gi a c p TW và c p t nh
Vi t Nam. Các ch th c nh tranh là chính quy n c p t nh trong m i quan h qu n
lý v i các ch th s n xu t kinh doanh và nh ng y u t liên quan ñ n môi trư ng
ñ u tư c a t nh.
20. 14
Hai là, v m c tiêu c nh tranh, các ch th c nh tranh có cùng m c tiêu phát
tri n kinh t - xã h i, t i ña hoá l i ích cho các ñ a phương (vi c làm nhi u hơn, thu
nh p cao hơn,...) thông qua vi c t o các ñi u ki n, cơ h i (hay t o ti m năng tăng
năng su t) ñ mang l i hi u qu s n xu t kinh doanh cao nh t cho các DN.
Ba là, v phương pháp và công c c nh tranh, ñó là t o l p môi trư ng ñ u tư
và kinh doanh thu n l i, hi u qu nh t thông qua vi c t o ra s khác bi t trong ñi u
hành kinh t c a m i ñ a phương.
B n là, các ch th c nh tranh tuân th nh ng ràng bu c chung, ñó là các cơ
ch , chính sách, th ch c a chính quy n TW, thông l qu c t và s h n ch các
ngu n l c m i ñ a phương (ñ t ñai, tài nguyên khoáng s n,...) nên c n thi t phát
tri n quan h liên k t, h p tác ñ ñ t hi u qu t i ưu.
Năm là, quá trình c nh tranh ñư c di n ra liên t c theo th i gian và trong ph m
vi không gian là các t nh c a Vi t Nam.
Như v y, vi c ñưa ra m t khái ni m ph n ánh ñ y ñ b n ch t c a ph m trù
c nh tranh, c nh tranh c p t nh Vi t Nam t o ñư c khung kh lý lu n cho vi c
phân tích NLCT và ñ xu t các gi i pháp nâng cao NLCT c p t nh trong n n KTTT
ñ nh hư ng XHCN Vi t Nam hi n nay.
1.1.2. Năng l c c nh tranh c p t nh
1.1.2.1. Khái ni m năng l c c nh tranh
Liên quan ñ n quá trình c nh tranh gi a các ch th có các thu t ng khác
nhau, như “Năng l c c nh tranh” (Competitiveness), “S c c nh tranh” (Competitive
Edge), “Kh năng c nh tranh” (Competitive Capacity), “L i th c nh tranh”
(Competitive Advantage) và “Tính c nh tranh” (Competitivity). Nh ng thu t ng
này ñư c s d ng khá ph bi n và ñ n nay v n chưa có s th ng nh t. Trong th c
t , các thu t ng “Năng l c c nh tranh”, “S c c nh tranh” và “Kh năng c nh
tranh” ñ u ñư c dùng là “Competitiveness”.
Năng l c c nh tranh là khái ni m t ng h p ñư c xây d ng trên cơ s k t n i và
t h p h th ng nhi u y u t c bên trong và bên ngoài các c p qu c gia, c p t nh,
21. 15
c p DN v i tư cách là nh ng th c th ñ c l p. Theo ñ nh nghĩa c a ð i t ñi n ti ng
Vi t thì “Năng l c” là (1) nh ng ñi u ki n ñ ho c v n có ñ làm m t vi c gì; (2) kh
năng ñ ñ th c hi n t t m t công vi c [57]. Do v y có th kh ng ñ nh, NLCT là kh
năng giành th ng l i hay l i th c a ch th c nh tranh (cá nhân hay t ch c, DN hay
qu c gia) trong vi c th c hi n cùng m c tiêu nào ñó, m c tiêu y ñư c khái quát nh t
là, hi u qu cao và phát tri n b n v ng. K th a nh ng quan ni m ñã trình bày, tác
gi ñưa ra khái ni m v NLCT như sau: Năng l c c nh tranh là kh năng t o l p ñư c
nh ng thu n l i hay l i th c a ch th c nh tranh thông qua quá trình ñ i m i và
sáng t o liên t c nh m ñ t ñư c m c tiêu v i hi u qu cao và b n v ng.
V n ñ liên quan ñ n c nh tranh ñã thu hút s quan tâm l n c a các nhà ho ch
ñ nh chính sách, các doanh nhân và các nhà nghiên c u. D u ñ n nay có nhi u quan
ñi m khác nhau v NLCT trên các c p ñ : qu c gia, DN và s n ph m, song chưa có
m t lý thuy t nào hoàn toàn ñư c th a nh n v v n ñ này, do ñó chưa có lý thuy t
“chu n” v NLCT [7]. Th m chí NLCT cùng c p ñ cũng có nh ng phương pháp
ñánh giá khác nhau, ch ng h n, ñánh giá NLCT c p ñ qu c gia thì trên th gi i
cũng ñã có hai h th ng lý thuy t v i hai phương pháp ñánh giá NLCT qu c gia
ñư c các nư c và các thi t ch kinh t qu c t s d ng ph bi n là: 1- Phương pháp
do Di n ñàn Kinh t Th gi i (WEF) thi t l p trong b n Báo cáo C nh tranh toàn
c u; 2- Phương pháp do Vi n Qu c t v Qu n lý và Phát tri n (IMD) ñ xu t trong
Niên giám C nh tranh th gi i. C hai phương pháp trên ñ u do m t s Giáo sư ñ i
h c Harvard như Michael Porter, Jeffrey Sachs và chuyên gia c a WEF như Peter
Cornelius, Macha Levinson tham gia xây d ng [55].
Sau ñây s làm rõ m t s n i dung liên quan ñ n n i hàm và phương pháp ñánh
giá NLCT theo các c p ñ ñư c ph bi n th a nh n cùng v i NLCT c p t nh và m i
quan h gi a chúng ñ trên cơ s ñó hoàn thi n nghiên c u v NLCT c p t nh.
1.1.2.2. Năng l c c nh tranh các c p ñ
Năng l c c nh tranh qu c gia
Năng l c c nh tranh c a qu c gia ñư c hi u theo nhi u cách ti p c n khác
nhau. Báo cáo v NLCT toàn c u ñ nh nghĩa: Năng l c c nh tranh qu c gia là kh
22. 16
năng c a nư c ñó ñ t ñư c nh ng thành qu nhanh và b n v ng v m c s ng, nghĩa
là ñ t ñư c m c tăng trư ng kinh t cao xác ñ nh s thay ñ i t ng s n ph m qu c
n i trên ñ u ngư i theo th i gian [55].
c p ñ qu c gia, khái ni m NLCT có ý nghĩa là năng su t s n xu t qu c gia.
NLCT ph thu c vào năng su t s d ng ngu n l c con ngư i, tài nguyên và v n
c a m t qu c gia, b i chính năng su t xác ñ nh m c s ng b n v ng th hi n qua
m c lương, t su t l i nhu n t v n b ra, t su t l i nhu n thu ñư c t tài nguyên
thiên nhiên. NLCT không ph i là vi c m t qu c gia c nh tranh trong lĩnh v c gì ñ
th nh vư ng mà là qu c gia ñó c nh tranh hi u qu như th nào trong các lĩnh v c.
Năng su t c a n n kinh t qu c dân có ñư c nh s k t h p c a các DN trong và
ngoài nư c [59].
Theo ñánh giá NLCT c a WEF, NLCT c a m t qu c gia là kh năng ñ t và
duy trì ñư c m c tăng trư ng cao, là tăng năng l c s n xu t b ng vi c ñ i m i, s
d ng các công ngh cao hơn, ñào t o k năng liên t c, quan tâm ñ n công b ng xã
h i và b o v môi trư ng. T quan ñi m này, WEF cũng ñưa ra m t khung kh các
y u t xác ñ nh NLCT t ng th c a m t qu c gia và phân chia các y u t này thành
8 nhóm chính, v i hơn 200 ch tiêu khác nhau. T năm 2000, WEF phân nhóm l i,
t 8 nhóm g p l i và ñi u ch nh thành 3 nhóm l n, tuy v n d a trên 200 ch s cơ
b n nhưng tr ng s c a m i ch s và m i nhóm ñư c ñi u ch nh l i cho phù h p
hơn v i vai trò, t m quan tr ng c a m i y u t ñ i v i vi c nâng cao NLCT, ch ng
h n ch s công ngh t h s 1/9 lên 1/3. Nhóm 1- Môi trư ng kinh t vĩ mô.
Nhóm 2- Th ch công. Nhóm 3- Công ngh (còn g i là nhóm sáng t o kinh t ,
khoa h c, công ngh ) [55].
V phương pháp lu n, có hai phương pháp ñánh giá khác nhau là phương pháp
ñ ng và phương pháp tĩnh. Phương pháp ñ ng ñư c th a nh n là c n thi t và có ích
hơn ñ i v i DN và qu c gia, song ñòi h i năng l c chuyên môn và lư ng s li u
l n. Ch ng h n, trong khi phương pháp tĩnh ch y u so sánh giá các s n ph m hi n
có thì phương pháp ñ ng ñòi h i ñánh giá các ñ i th c nh tranh trong nư c và
ngoài nư c, d báo s xu t hi n các s n ph m thay th s n ph m hi n có và d báo
23. 17
bi n ñ ng c a giá c trên th trư ng th gi i. K t qu ñánh giá theo phương pháp
tĩnh ñư c ph n ánh b ng Ch s NLCT ng n h n (còn g i là NLCT hi n t i vi t t t
là CCI - Curent Competitiveness Index). K t qu ñánh giá b ng phương pháp ñ ng
ñư c bi u th b ng Ch s NLCT dài h n (còn g i là NLCT tăng trư ng, vi t t t là
GCI - Growth Competitiveness Index). Ngoài ra còn có Ch s NLCT kinh doanh
(BCI - Business Competitiveness Index), t c NLCT c p ñ DN [55].
Sơ ñ 1.1: Mô hình Kim cương trong l i th c nh tranh qu c gia
Ngu n: [59]
Các qu c gia c nh tranh trong vi c t o ra môi trư ng kinh doanh và ñ u tư
hi u qu nh t, t c là mang l i năng su t cao nh t. Chính ph và DN có vai trò
quy t ñ nh trong vi c nâng cao NLCT ñ phát tri n kinh t . Nhi m v quan tr ng
hàng ñ u c a chính ph là tích c c t o ra môi trư ng t t cho c nh tranh trên cơ s
tác ñ ng ñ n các nhóm nhân t : ði u ki n c u; ði u ki n các nhân t ; Các ngành
h tr và liên quan; Chi n lư c, t ch c DN và b n ch t c nh tranh (xem Sơ ñ
1.1). S hi n di n và m c ñ tinh vi c a các nhân t trong mô hình có th cho th y
m c ñ thành công c a chính ph trong vi c tác ñ ng ñ n chúng, b i khi ñó khai
Cơ h i
C u trúc, Chi n
lư c và c nh
tranh DN
Các ngành
h tr
và liên quan
ði u ki n c uði u ki n các
nhân t
Chính ph
24. 18
thác ñư c nh ng thu n l i và nâng c p nh ng l i th ñ vư t qua nh ng b t l i v
các nhân t . NLCT ch có th ñ t ñư c nh ñ i m i và nâng c p liên t c l i th
c nh tranh [59].
Chính ph có ch c năng c i thi n môi trư ng thúc ñ y nâng cao năng su t,
nâng cao ch t lư ng và hi u qu c a các công trình h t ng, ban hành chính sách
nh m kích thích sáng t o và tăng năng su t c a các DN. Trong ñó NLCT qu c gia
ch y u phát sinh t chính sách chính ph áp d ng, nghĩa là nó ph thu c r t l n
vào năng l c xác ñ nh m c tiêu, ho ch ñ nh và t ch c th c hi n chính sách c a
chính ph . Vai trò phù h p c a chính ph là ngư i thúc ñ y và là k thách th c.
c p ñ r ng nh t, m t trong nh ng vai trò thi t y u nh t c a chính ph là báo hi u
(d báo, ñ nh hư ng) [59]. Vì th , ño lư ng NLCT qu c gia suy cho cùng là ño
lư ng năng l c ch ñ o và ñi u hành kinh t c a chính ph [13].
Như v y, năng l c c nh tranh qu c gia là năng l c c a m t n n kinh t ñ t
ñư c tăng trư ng b n v ng, h p d n thu hút ñư c ñ u tư trong và ngoài nư c, b o
ñ m n ñ nh kinh t - xã h i, nâng cao m c s ng c a ngư i dân.
Năng l c c nh tranh doanh nghi p
NLCT c a DN là vi c khai thác, s d ng th c l c và l i th bên trong, bên
ngoài nh m t o ra nh ng s n ph m hàng hoá d ch v h p d n v i ngư i tiêu dùng
ñ t n t i và phát tri n, thu ñư c l i nhu n ngày càng cao và c i ti n v trí so v i
các ñ i th c nh tranh [31].
Năng l c c nh tranh c a DN là kh năng DN t o ra ñư c l i th c nh tranh, có
kh năng t o ra năng su t và ch t lư ng cao hơn ñ i th c nh tranh, chi m lĩnh th
ph n l n, t o ra thu nh p cao và phát tri n b n v ng. Ch th c nh tranh là các DN.
NLCT c a DN là th hi n th c l c và l i th c a DN so v i ñ i th c nh tranh
trong vi c tho mãn t t nh t các ñòi h i c a khách hàng ñ thu l i ngày càng cao
hơn. Như v y, NLCT c a DN trư c h t ph i ñư c t o ra t th c l c c a DN. ðây là
các y u t t thân c a m i DN, không ch ñư c tính b ng các tiêu chí v công ngh ,
tài chính, nhân l c, t ch c qu n tr DN… m t cách riêng bi t mà c n ñánh giá, so
25. 19
sánh v i các ñ i tác c nh tranh trong ho t ñ ng trên cùng m t lĩnh v c, cùng m t
th trư ng. Nh ng ñi m m nh và ñi m y u bên trong DN c n ñư c ñánh giá thông
qua vi c so sánh m t cách tương ng v i các ñ i th c nh tranh. Trên cơ s các so
sánh ñó, mu n c i thi n NLCT ñòi h i DN ph i t o l p ñư c l i th so sánh v i ñ i
th này. Nh l i th y, DN có th tho mãn t t hơn các ñòi h i c a khách hàng
m c tiêu cũng như lôi kéo ñư c khách hàng c a ñ i th c nh tranh.
Trong n n KTTT, không DN nào có kh năng th a mãn ñ y ñ m i yêu c u
c a các khách hàng khác nhau b i ngu n l c h u h n và DN có l i th m t này
nhưng h n ch m t khác. Tuy nhiên, DN luôn có th t o d ng ñư c NLCT thông
qua vi c t o ra s n ph m ho c d ch v ñư c xem là duy nh t, ñ c ñáo v i khách
hàng, th a mãn nhu c u c a h b ng nh ng cách th c mà các ñ i th c nh tranh
khác không th th c hi n ñư c. ði u này ñòi h i các DN ph i t o ra và giành l y
nhu c u m i, gia tăng m nh m v giá tr cho khách hàng, giá c th p và gi m chi
phí [62]. ð ñánh giá NLCT c a m t DN c n xác ñ nh ñư c các y u t ph n ánh
NLCT t nh ng lĩnh v c ho t ñ ng khác nhau và th c hi n ñánh giá b ng c ñ nh
tính và ñ nh lư ng. Các DN ho t ñ ng s n xu t kinh doanh nh ng ngành, lĩnh v c
khác nhau có các phương pháp và tiêu chí ñ ñánh giá NLCT khác nhau. T ng h p
các trư ng phái lý thuy t, trên cơ s quan ni m NLCT c a DN là kh năng bù ñ p
chi phí, duy trì l i nhu n và ñư c ño b ng th ph n c a s n ph m và d ch v trên th
trư ng, NLCT c a m t DN có th ñư c xác ñ nh và ñánh giá trên 4 nhóm y u t
sau: 1- Ch t lư ng, kh năng cung ng, m c ñ chuyên môn hoá các ñ u vào; 2-
Các ngành s n xu t và d ch v tr giúp cho DN; 3- Yêu c u c a khách hàng v ch t
lư ng hàng hoá, d ch v ; 4- V th c a DN so v i ñ i th .
M t DN có th s n xu t kinh doanh m t hay nhi u s n ph m, d ch v nên
ngư i ta còn phân bi t NLCT c a DN v i NLCT c a s n ph m, d ch v .
Năng l c c nh tranh s n ph m và năng l c c nh tranh ngành
* NLCT c a s n ph m: NLCT c a s n ph m ñư c ño b ng th ph n c a s n
ph m c th trên th trư ng. C nh tranh s n ph m th hi n nh ng l i th c a s n
ph m so v i ñ i th c nh tranh [13].
26. 20
Các ch tiêu ñánh giá NLCT c a s n ph m bao g m các ch tiêu cơ b n và các
ch tiêu c th . Các ch tiêu cơ b n bao g m giá thành và giá c s n ph m, ch t
lư ng s n ph m, h th ng phân ph i và uy tín DN. Ch tiêu uy tín DN có nh hư ng
ñ n NLCT s n ph m, cho th y m i quan h gi a NLCT DN nh hư ng cơ b n và
lâu dài ñ n NLCT s n ph m.
Các ch tiêu ñánh giá c th NLCT c a s n ph m bao g m các ch tiêu ñ nh
lư ng và các ch tiêu ñ nh tính.
- Các ch tiêu ñ nh lư ng bao g m nh ng ch tiêu cơ b n: 1- Th ph n c a s n
ph m trên th trư ng trong t ng năm so v i ñ i th c nh tranh, có th tính th ph n
khi so v i toàn b th trư ng, so v i phân ño n (phân khúc) th trư ng mà DN l a
ch n, so v i ñ i th c nh tranh m nh nh t; 2- M c s n lư ng, doanh thu tiêu th
c a m t hàng ñó trong t ng năm so v i ñ i th c nh tranh; 3- M c chênh l ch v
giá c a m t hàng so v i ñ i th c nh tranh.
- Các ch tiêu ñ nh tính bao g m nh ng ch tiêu cơ b n: 1- M c chênh l ch v
ch t lư ng c a s n ph m so v i ñ i th c nh tranh; 2- M c ñ h p d n c a s n
ph m v m u mã, ki u cách so v i các ñ i th c nh tranh; 3- n tư ng v hình nh
nhãn hi u hàng hóa c a nhà s n xu t ra m t hàng ñó so v i hàng hóa cùng lo i c a
các ñ i th c nh tranh.
* NLCT ngành: Trong c nh tranh ngành có ch th c nh tranh là ngành.
Nhưng do khái ni m ngành khá tr u tư ng và khó tách b ch rõ ràng ph m vi ngành
nên c nh tranh ngành có ý nghĩa g n v i c nh tranh nhóm s n ph m (như c nh
tranh ngành d t may th c ra là c nh tranh nhóm s n ph m d t may). NLCT c a m t
ngành là kh năng ñ t năng su t cao, s d ng ñ u vào th p nh t ñ t o ñư c nhi u
ñ u ra nh t trong m t ngành. Cũng có cách ti p c n khác, NLCT c a m t ngành là
kh năng c a ngành ñó trong vi c t o ra vi c làm và thu nh p cao hơn trong ñi u
ki n c nh tranh và h i nh p qu c t . Cách ti p c n này sát v i th c ti n khi ngư i ta
ñánh giá so sánh NLCT c a m t ngành gi a các qu c gia khác nhau.
M t s tiêu chí ñánh giá NLCT ngành là m c l i nhu n bình quân ngành, t
tr ng c a ngành trong cơ c u kinh t , các s n ph m mũi nh n c a ngành, h s l i
th so sánh hi n h u (RCA - Revealed Comparative Advantage: xác ñ nh trên cơ s
27. 21
t l gi a t tr ng xu t kh u m t m t hàng c a m t qu c gia trong t ng kim ng ch
xu t kh u m t hàng ñó c a qu c gia v i t tr ng kim ng ch xu t kh u c a m t hàng
ñó c a th gi i so v i t ng kim ng ch xu t kh u c a th gi i trong m t năm), t l
n i ñ a hóa, s lư ng các b ng phát minh và sáng ch trong ngành, m c v n ñ u tư,
t c ñ phát tri n c a ngành công nghi p cơ b n và công nghi p h tr (b tr ).
Có nhi u nhân t nh hư ng ñ n NLCT ngành, có th chia theo các nhóm nhân
t sau: ñi u ki n t nhiên và tài nguyên thiên nhiên; trình ñ phát tri n khoa h c -
công ngh ; ngu n nhân l c; k t c u h t ng; trình ñ t ch c qu n lý ngành; th ch
kinh t - xã h i [13].
1.1.2.3. Năng l c c nh tranh c p t nh
Phi t p trung hoá là xu hư ng ñang phát tri n ph bi n trong qu n lý kinh t
nhi u nư c. Phi t p trung hoá là ch ñ phân chia quy n h n và trách nhi m, th m
quy n v qu n lý kinh t c a TW cho chính quy n ñ a phương. Do ñó, trong ph m
vi m t qu c gia cũng xu t hi n s ganh ñua gi a các vùng hay c p ñ a phương,
ñư c g i là c nh tranh vùng hay ñ a phương mà Vi t Nam ñang t n t i m t c p ñ
c nh tranh ñ c thù là c nh tranh c p t nh.
Tăng trư ng và phát tri n kinh t là m c tiêu quan tr ng c a m i qu c gia, m i
ñ a phương. ð th c hi n m c tiêu y, m i qu c gia, ñ a phương s có nh ng chính
sách và bư c ñi phù h p v i ñi u ki n c th c a mình. Tuy nhiên, b t kỳ qu c gia,
ñ a phương nào cũng ph i tìm l i gi i ñáp cho v n ñ ngu n l c cho ñ u tư phát tri n
ñâu và cách th c huy ñ ng các ngu n l c y như th nào. T o môi trư ng thu n l i
ñ thu hút ñ u tư và phát tri n DN là l i gi i ñáp c a m i chính ph , chính quy n ñ a
phương. Kh năng c a m t ñ a phương c p t nh trong thu hút các DN, các t ch c và
cá nhân ñ u tư phát tri n kinh t - xã h i theo nh ng m c tiêu ñã ñ nh chính là năng
l c c nh tranh c a t nh ñó. Do v y, m t t nh có NLCT cao th hi n s h p d n v
ñ u tư và kinh doanh ñ i v i các DN, nhà ñ u tư hay ñã t o l p ñư c môi trư ng kinh
doanh thu n l i, thúc ñ y phát tri n kinh t - xã h i t nh ñó.
Trong khi c nh tranh gi a các qu c gia nh m thu hút ñ u tư phát tri n kinh t
- xã h i, có tính ch t và phương th c c nh tranh gay g t hơn, ña d ng hơn thì trong
28. 22
ph m vi m t qu c gia, c nh tranh gi a các t nh (hay vùng) có m c ñ ñư c hi u
m m d o và linh ho t hơn. ðó là s ganh ñua gi a các t nh (vùng) nh m thu hút ñ u
tư phát tri n kinh t - xã h i trên cơ s l i th c a ñ a phương (vùng) ñó. ð ng th i
trong s ganh ñua có tính ch t h p tác, liên k t cùng phát tri n. V n ñ liên k t
ñây th c ch t là s h p tác, liên k t các ngành, liên k t các ñ a phương không ch
nh m m c tiêu t o l c như xoá b m c ñ gi i h n ñ a gi i hành chính t o ra các
ngu n l c ñ u vào (ñ t ñai, nguyên li u, lao ñ ng) có quy mô l n hơn cho các nhà
ñ u tư, mà còn làm sao phân chia ngu n l c m t cách hi u qu nh t. Liên k t các
ñ a phương trong vùng và liên k t các ngành mang tính b sung l n nhau, duy trì và
tăng cư ng NLCT cho các t nh.
Như v y, th c ch t NLCT c p t nh là kh năng ganh ñua c a các t nh nh m
thu hút ñ u tư phát tri n kinh t - xã h i trên cơ s l i th c a ñ a phương trong m i
quan h liên k t v i nh ng ñ a phương khác trong ph m vi qu c gia.
Sơ ñ 1.2: V n d ng Mô hình Kim cương c a Michael E. Porter
vào c nh tranh c p t nh
Ngu n: Tác gi t t ng h p
Cơ h i
Cơ c u, h
th ng DN, Nhà
ñ u tư t i t nh
Các ngành
h tr
và liên quan
Các y u t liên
quan ñ u raCác y u t ñ u
vào liên quan
Chính
quy n c p
t nh
29. 23
Trong mô hình Kim cương v n d ng nghiên c u xác ñ nh NLCT các t nh
(xem Sơ ñ 1.2) cho th y vai trò ñ c bi t quan tr ng c a chính quy n c p t nh.
Trong ñi u ki n phân c p m nh m , chính quy n c p t nh có th tác ñ ng tr c ti p
hay gián ti p, tích c c ho c tiêu c c ñ n s c h p d n c a các y u t ñ u vào (ngu n
nhân l c, ngu n tài nguyên thiên nhiên, ngu n tri th c, ngu n v n và cơ s h
t ng), các y u t liên quan ñ u ra (quy mô th trư ng, t p quán tiêu dùng,...); h
th ng các DN và nhà ñ u tư t i ñ a phương; các ngành d ch v h tr và liên quan.
Nh ng tác ñ ng y ñư c bi u hi n thông qua s nh hư ng c a chính quy n c p
t nh ñ i v i các y u t trên như sau:
M t là, ñ i v i các y u t s n xu t, th hi n ch y u lĩnh v c ñào t o lao
ñ ng (s lư ng và ch t lư ng h th ng giáo d c, ñào t o, d y ngh , thông tin th
trư ng lao ñ ng,…) và ch t lư ng cơ s h t ng (ñ t ñai, m t b ng s n xu t kinh
doanh,…). nư c C ng hòa XHCN Vi t Nam, ñ t ñai thu c s h u toàn dân do
Nhà nư c ñ i di n ch s h u và th ng nh t qu n lý [29] nên chính quy n c p t nh
có vai trò r t l n ñ i v i y u t s n xu t này t i ñ a phương, như quy t ñ nh m c
ñích s d ng ñ t thông qua vi c quy t ñ nh, xét duy t quy ho ch s d ng ñ t, k
ho ch s d ng ñ t; quy ñ nh v h n m c giao ñ t và th i h n s d ng ñ t; quy t
ñ nh giao ñ t, cho thuê ñ t, thu h i ñ t, cho phép chuy n m c ñích s d ng ñ t;
ñ nh giá ñ t,…
Hai là, ñ i v i các ngành h tr và liên quan. M i ngành s n xu t kinh
doanh ñ u có các ngành h tr và liên quan như các lĩnh v c công ngh , thông
tin (kinh doanh, th trư ng, ñ u tư). Trong ph m vi ñ a phương, chính quy n c p
t nh có th tr c ti p th c hi n các d ch v h tr DN (như tr giúp pháp lý, xúc
ti n thương m i - ñ u tư,…) ho c khuy n khích khu v c kinh t tư nhân phát
tri n các d ch v h tr này.
Ba là, ñ i v i các y u t ñ u ra. c p ñ a phương, s nh hư ng này không
rõ nét như c p qu c gia. Chính quy n ñ a phương có th tác ñ ng lên th trư ng
tiêu th s n ph m c a DN thông qua nh ng d báo, ñ nh hư ng s n xu t - tiêu
dùng, ñ ng th i chính quy n t nh cũng có th ñóng vai trò là khách hàng trong m t
30. 24
s trư ng h p c n thi t. Tính minh b ch và ti p c n thông tin c a DN r t quan tr ng,
m t m t có th giúp DN ñ nh hư ng th trư ng ñáp ng t t hơn nhu c u c u th
trư ng, m t khác, ñ nh hư ng cho ngư i tiêu dùng v nh ng hàng hóa có ch t lư ng.
Bên c nh ñó, chính quy n có th n l c c i cách hành chính ñ c t gi m chi phí
không chính th c cho DN, t ñó có kh năng gi m giá bán, nâng cao s c c nh tranh
c a s n ph m trên th trư ng. ð ng th i, gi m chi phí th i gian th c hi n các quy
ñ nh c a Nhà nư c nh m giúp DN t n d ng t i ña cơ h i trong s n xu t kinh doanh.
B n là, ñ i v i cơ c u, h th ng DN, nhà ñ u tư trên ñ a bàn t nh. S nh
hư ng c a chính quy n c p t nh lên y u t này khá rõ nét. Xu t phát t ñ nh hư ng
chi n lư c phát tri n các ngành kinh t c a ñ a phương, chính quy n c p t nh s có
nh ng cơ ch , chính sách c th (như chính sách thu , h tr , ưu ñãi ñ u tư, liên
k t,…) ñ khuy n khích m r ng hay h n ch ñ u tư (trong và ngoài nư c) vào lĩnh
v c nào ñó. ð ng th i, th c hi n gi m chi phí gia nh p th trư ng s t o l p nhi u
DN m i. Do ñó, có th thay ñ i cơ c u, h th ng DN, nhà ñ u tư t i t nh.
Ngoài ra, các cơ h i cũng có vai trò nh hư ng nh t ñ nh lên các nhân t trong
mô hình, ch ng h n như là s phát tri n khoa h c công ngh th gi i, cơ ch chính
sách riêng c a TW, quan h ñ i ngo i (thông qua ho t ñ ng liên k t, h p tác,…)
c a các ñ a phương khác ñ i v i t nh.
Như v y, vai trò c a chính quy n ñ a phương là t o môi trư ng thúc ñ y thu
hút ñ u tư phát tri n s n xu t kinh doanh nh m phát tri n kinh t - xã h i trên ñ a
bàn t nh. Vai trò y ñư c xác ñ nh trên các m t sau: (1) ð nh hư ng phát tri n thông
qua các quy ho ch, k ho ch, chương trình, ñ án, chính sách phát tri n kinh t ; (2)
T o môi trư ng pháp lý và kinh t cho các DN ho t ñ ng và c nh tranh lành m nh;
(3) ði u ti t ho t ñ ng và phân ph i l i ích m t cách công b ng thông qua vi c s
d ng các công c tài chính công; (4) Ki m tra giám sát các ho t ñ ng kinh t theo
pháp lu t, chính sách ñã ñ ra.
ð nâng cao NLCT c p t nh, c ngu n l c v t ch t và ngu n l c phi v t ch t
(hay ngu n l c m m) ñ u r t quan tr ng. Trong khi các ngu n l c v t ch t d nh n
bi t, lư ng hoá thì ngu n l c phi v t ch t không ph i lúc nào và ai cũng nhìn nh n
31. 25
ra ñư c và nhìn nh n như nhau. Vì th , khi nói ñ n NLCT và t o d ng NLCT cho
ñ a phương mình, m i t nh nhìn nh n và cách làm khác nhau. Trong tư duy c nh
tranh cũ, có t nh ñã “xé rào” ñ thu hút các nhà ñ u tư, DN [46]. Trong tư duy “c nh
tranh phát tri n b n v ng”, NLCT c a t nh ñư c ñánh giá ch y u trong “con m t”
c a nhà ñ u tư và DN mà không ch dư i góc nhìn chính quy n t nh. ð ng th i, các
t nh c nh tranh ñ t trong m i quan h h p tác, liên k t ñ phát huy t t nh t l i th
c a m i t nh trong khung kh lu t pháp qu c gia và thông l qu c t .
1.1.2.4. M i quan h năng l c c nh tranh gi a các c p ñ
Các c p ñ c nh tranh và NLCT có khác nhau v quan ñi m ti p c n. Trong
khi c nh tranh, NLCT qu c gia, vùng, t nh và ngành ñư c ñ ng trên góc ñ qu n lý
nhà nư c ñ nghiên c u ñ t o môi trư ng kinh doanh, ñ h p d n thu hút ñ u tư
nh m hư ng t i m c tiêu tăng trư ng, phát tri n qu c gia, vùng, t nh, ngành thì
c nh tranh, NLCT DN, s n ph m ñư c ñ ng trên giác ñ ch DN, nhà qu n tr kinh
doanh, nhà ñ u tư ñ nâng cao NLCT c a chính h , ñ h tham gia vào môi trư ng
ñó ñư c t t hơn.
M c tiêu cu i cùng c a nâng cao NLCT qu c gia, vùng, t nh là tăng trư ng,
phát tri n kinh t , nâng cao m c s ng ngư i dân c a qu c gia, vùng, t nh ñó. Tuy
nhiên, ch có các DN m i có th t o ra c a c i, t o ra tăng trư ng, phát tri n n n
kinh t thông qua ho t ñ ng ñ u tư phát tri n. Các DN này có th t n t i và phát
tri n ñư c ch trong ñi u ki n môi trư ng kinh doanh và ñ u tư thu n l i ngoài n
l c c a chính DN. Mà vi c t o l p môi trư ng kinh doanh và ñ u tư là ch c năng
ch y u c a chính ph , chính quy n c p t nh. Vì th , ñ nâng cao NLCT c p t nh,
c i thi n môi trư ng kinh doanh, h p d n thu hút ñ u tư là nhi m v tr ng tâm.
Gi a NLCT các c p ñ có m i quan h nh hư ng qua l i v i nhau r t ch t
ch . NLCT qu c gia là ñi u ki n c n thi t ñ các t nh, các DN, các ngành và s n
ph m phát tri n b n v ng và c i thi n NLCT c a mình. Môi trư ng kinh t càng t
do th hi n cơ ch chính sách càng thông thoáng thì NLCT c a DN, s n ph m càng
cao. B i m i n n kinh t ñư c c u thành t t p h p h th ng các ngành hàng c th ,
xác ñ nh nên NLCT c a t ng s n ph m, DN càng cao thì NLCT c a ngành càng
m nh, là ñi u ki n ñ nâng cao NLCT c a t nh và c n n kinh t qu c gia.
32. 26
Lý lu n c nh tranh qu c gia hay c nh tranh c p t nh ñ u nh n m nh t i vai trò
c a nhà nư c, mà trong ñó năng l c ñi u hành c a chính quy n c c p TW và c p
ñ a phương ñ i v i phát tri n kinh t là v n ñ c t lõi. Như th , ñ nghiên c u
NLCT c p t nh c n thi t ph i nghiên c u sâu hơn vai trò c a chính quy n c p t nh
trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN.
1.2. VAI TRÒ CHÍNH QUY N C P T NH TRONG N N KINH T TH TRƯ NG
ð c trưng c a mô th c qu n lý truy n th ng là nhà nư c n m ñ c quy n qu n
lý, quy n l c t p trung cao ñ , quy ch nghiêm ng t, cơ ch qu n lý là cơ ch kh ng
ch . Quan ñi m m i v qu n lý c a nhà nư c ch trương th trư ng hoá, xã h i hoá
d ch v công c ng, nh n m nh vi c phi t p trung hoá quy n l c, ñ nh hư ng theo
k t qu ñ u ra, l y vi c ph c v khách hàng làm g c.
S phân c p gi a các c p chính quy n các qu c gia trên th gi i có khác
nhau. Vi t Nam, trong h th ng qu n lý c a nhà nư c có s phân c p gi a chính
quy n TW và chính quy n ñ a phương (t nh, huy n, xã) khá rõ nét. S phân c p này
t o nên vai trò và nh ng ràng bu c trách nhi m nh t ñ nh trong ho t ñ ng c a chính
quy n ñ a phương.
1.2.1. V trí pháp lý c a chính quy n c p t nh trong h th ng chính quy n
T ch c quy n l c các nhà nư c trong l ch s có khác nhau nhưng d u là
nhà nư c ch nô, nhà nư c phong ki n, nhà nư c tư s n hay nhà nư c XHCN thì
b t kỳ nhà nư c nào cũng có hai h th ng chính quy n là chính quy n TW và chính
quy n ñ a phương, xu t phát t m t s lý do căn b n:
M t là, t vi c phân chia lãnh th qu c gia thành các ñơn v hành chính. M c
ñích c a vi c phân chia này nh m ñ m b o s qu n lý th ng nh t, toàn di n, c th
và tr c ti p.
Hai là, t i các ñơn v hành chính ñư c phân chia t t y u ph i thi t l p các cơ
quan nhà nư c nh m ñ m b o s qu n lý ñư c th ng nh t. Chính quy n ñ a phương
là m t c u n i quan tr ng, là con ñư ng ng n nh t ñ ñưa các quy t ñ nh c a c p
TW ñ n v i c p cơ s .
33. 27
Ba là, b n thân chính quy n TW không th t p trung m i nhi m v c a nhà
nư c TW mà c n thi t ph i có s chuy n giao, phân c p m t s nhi m v , quy n
h n c th cho chính quy n ñ a phương [9].
nư c C ng hòa XHCN Vi t Nam, v trí c a chính quy n c p t nh trong b
máy nhà nư c nói chung và h th ng chính quy n ñ a phương nói riêng có nh ng
ñi m khác bi t khi ñ t nư c chuy n t kinh t k ho ch hoá t p trung sang KTTT
ñ nh hư ng XHCN. ðó là, trong n n kinh t k ho ch hoá t p trung, chính quy n
c p t nh th ñ ng th c hi n các ch tiêu, k ho ch mà chính quy n TW giao. Trong
th i kỳ ñ i m i, chính quy n c p t nh là m t c p chính quy n có quy n t ch , t
ch u trách nhi m trên cơ s chính sách, pháp lu t c a TW và ñi u ki n c th c a
ñ a phương [9].
Trong h th ng chính quy n ñ a phương, chính quy n c p t nh là c p hành
chính cao nh t trong 3 c p chính quy n (t nh, huy n, xã). Chính quy n c p t nh có
nhi m v xây d ng, quy t ñ nh quy ho ch, k ho ch, chính sách phát tri n kinh t -
xã h i ñ a phương làm cơ s cho ho t ñ ng c a chính quy n c p huy n và c p xã
d a trên cơ s chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i c a c nư c và ñi u ki n ñ c
thù c a ñ a phương. Quy ho ch, k ho ch, chính sách mà chính quy n c p t nh
quy t ñ nh nh hư ng tr c ti p ñ n s phát tri n nói chung c a t nh. Trong khi ñó,
c p TW ch có th ban hành nh ng ch trương, chính sách, bi n pháp t m vĩ mô
mà khó có th ñi u ti t t m vi mô ñ i v i t ng t nh. Do ñó, nh ng quy ho ch, k
ho ch, chính sách này s góp ph n phát huy, t n d ng ñư c nh ng th m nh, ti m
năng s n có, ñ ng th i h n ch , kh c ph c nh ng y u kém, t n t i c a ñ a phương.
V i 63 t nh, thành ph tr c thu c TW trên ph m vi c nư c, chính quy n c p
t nh ngày càng kh ng ñ nh v trí quan tr ng c a mình trong b máy chính quy n ñ a
phương nói riêng và b máy nhà nư c nói chung. S ñi lên v kinh t , n ñ nh v
chính tr - xã h i c a m t t nh là minh ch ng rõ ràng nh t năng l c ho t ñ ng c a
b máy chính quy n t nh, thành ph ñó. Rõ ràng trong b i c nh ñ i m i cùng v i xu
th h i nh p và toàn c u hoá qu c t , c p t nh ngày càng t rõ là c p gi v trí chi n
lư c, th hi n t m quan tr ng ñ c bi t, có ý nghĩa trên nhi u phương di n v kinh
t , văn hoá, xã h i, an ninh, qu c phòng, h p tác qu c t [9].
34. 28
1.2.2. H th ng cơ quan qu n lý nhà nư c c a chính quy n c p t nh
Chính quy n c p t nh g m HðND t nh, UBND t nh và các cơ quan chuyên
môn c a UBND t nh [9].
HðND t nh: ðây là cơ quan quy n l c nhà nư c ñ a phương, ñ i di n ý
chí và quy n làm ch c a nhân dân trong t nh, ch u trách nhi m trư c nhân dân
trong t nh và c p trên. ðây là nơi quy t ñ nh quy ho ch, k ho ch, ch trương, bi n
pháp nh m tri n khai th c hi n các văn b n pháp lu t c a cơ quan nhà nư c c p
trên và phát tri n ñ a phương.
UBND t nh: ðây là cơ quan ch p hành c a HðND t nh, cơ quan hành chính
nhà nư c trong t nh. UBND c p t nh có nhi m v xây d ng quy ho ch, k ho ch
phát tri n kinh t - xã h i c a t nh, ch ñ o th c hi n, ki m tra và qu n lý m i lĩnh
v c t i ñ a phương.
H th ng các cơ quan chuyên môn thu c UBND t nh: ðây là các cơ quan
tham mưu, giúp UBND tri n khai th c hi n các ch c năng, nhi m v theo ngành,
lĩnh v c ñ a phương và th c hi n m t s nhi m v , quy n h n theo s y quy n
c a UBND t nh và theo quy ñ nh c a pháp lu t. Các cơ quan này ho t ñ ng theo cơ
ch /nguyên t c “song trùng tr c thu c”, có nghĩa là ch u s qu n lý ñ ng th i c a
hai cơ quan c p trên tr c ti p: (1) theo s qu n lý c a ngành d c (B , ngành TW);
(2) theo s qu n lý c a lãnh th theo chi u ngang (UBND t nh).
Các cơ quan qu n lý nhà nư c trên có m i quan h v i nhau, t o thành h
th ng chính quy n c p t nh, ñi u hành, t ch c th c hi n các ch c năng, nhi m v
các lĩnh v c khác nhau t i ñ a phương.
1.2.3. Vai trò c a chính quy n c p t nh trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN
Vi t Nam hi n nay
Phát tri n n n KTTT ñ nh hư ng XHCN là mô hình kinh t t ng quát c a Vi t
Nam. Trong n n KTTT và xu hư ng phi t p trung hoá, vai trò c a chính quy n c p
t nh càng th hi n rõ nét. Nét ñ c trưng cơ b n c a vai trò chính quy n c p t nh là
tính toàn di n, tr c ti p và là trung tâm ñi u ph i trên m i lĩnh v c t i ñ a phương.
35. 29
Vai trò y g n li n v i ch c năng qu n lý, t ch c, ñi u hành trên m i lĩnh v c c a
s n xu t, ñ i s ng xã h i t i ñ a phương, ñ ng th i g n tr c ti p v i quy n, l i ích
h p pháp c a nh ng công dân, t ch c hay nh ng nhóm ñ i tư ng c th . Chính
quy n c p t nh luôn gi vai trò trung tâm và chi ph i ho t ñ ng trong h th ng
chính quy n ñ a phương. V cơ b n, vai trò c a chính quy n c p t nh th hi n n i
dung sau.
Th nh t, chính quy n c p t nh ñóng vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n
kinh t ñ a phương [64]. Trên cơ s ch trương, chính sách c a ð ng và pháp lu t
c a Nhà nư c, chính quy n c p t nh gi tr ng trách ñưa ra nh ng bi n pháp phù
h p nh m phát huy th m nh c a ñ a phương, ñ ng th i kh c ph c nh ng h n ch ,
b t c p. S phát tri n kinh t c a các t nh là b ng ch ng xác th c nh t cho năng l c
và hi u qu ho t ñ ng c a chính quy n ñ a phương, trong ñó ñ c bi t là chính
quy n c p t nh. Rõ ràng khi ñánh giá v t c ñ phát tri n kinh t c a các t nh, vai
trò c a chính quy n c p t nh, nh t là ñ i ngũ lãnh ñ o t nh ñư c t p trung chú ý
nhi u hơn [9].
Th hai, chính quy n c p t nh ñóng vai trò quan tr ng trong vi c ñ m b o ti n
b và công b ng xã h i, gi i quy t t t các v n ñ xã h i, phát tri n ngu n nhân l c
vì m c tiêu phát tri n con ngư i.
Trong n n KTTT ñ nh hư ng XHCN, vai trò c a chính quy n c p t nh ñư c
th hi n hai n i dung ch y u sau:
M t là, chính quy n c p t nh là c p quan tr ng nh t trong h th ng chính
quy n ñ a phương trong vi c tri n khai th c hi n chính sách, pháp lu t c a TW v
phát tri n kinh t ñ a phương. Vai trò này th hi n trên m t s khía c nh: 1- Chính
quy n c p t nh xây d ng khung pháp lý thu n l i, minh b ch cho các ch th kinh t
trên cơ s chính sách, pháp lu t c a TW và ñi u ki n, hoàn c nh c th c a ñ a
phương; 2- Xây d ng và ch ñ o th c hi n các quy ho ch, k ho ch, gi i pháp phát
tri n ñ a phương; 3- ð m b o môi trư ng c nh tranh lành m nh, có tr t t , k
cương trong phát tri n kinh t ; 4- C i cách th t c hành chính; 5- Tham gia h p tác
thương m i qu c t .
36. 30
Hai là, chính quy n c p t nh là c p quan tr ng nh t trong vi c kh c ph c
nh ng khuy t t t c a KTTT t i ñ a phương.
Như v y, vai trò c a chính quy n c p t nh trong ñi u ki n phát tri n n n
KTTT ñ nh hư ng XHCN và phân c p qu n lý kinh t trên nhi u lĩnh v c ñã tr
nên quan tr ng và to l n hơn, th hi n ph m vi quy n h n ñư c m r ng, trách
nhi m ñư c nâng cao. V i vai trò ñó, gi a các t nh ñã có s ganh ñua nhau ñ thu
hút ñ u tư ph c v m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i theo ch c năng, nhi m v c a
mình. Chính s ganh ñua y th hi n thông qua n l c nâng cao ch s NLCT c p
t nh s trình bày sau ñây.
1.3. CH S NĂNG L C C NH TRANH C P T NH
1.3.1. X p h ng năng l c c nh tranh c p t nh
X p h ng NLCT c p t nh là quá trình t ch c, s d ng các phương pháp, tiêu
chí, ch tiêu, thang ño xác ñ nh ñ tính toán, ñánh giá, phân lo i NLCT các t nh.
Vi c x p h ng NLCT c p t nh nh m ñánh giá môi trư ng kinh doanh (m c ñ thu n
l i c a môi trư ng kinh doanh) nh m thúc ñ y chính quy n t nh ñ i m i qu n lý,
t o d ng lòng tin và làm hài lòng nhà ñ u tư và DN. M c ñích c a vi c c i thi n
x p h ng NLCT c p t nh ñư c khái quát như sau.
1.3.1.1. Thu hút ñ u tư phát tri n kinh t - xã h i ñ a phương
V n ñ ñ t ra cho chính quy n c p t nh là thu hút ñư c các ngu n l c trong và
ngoài t nh vào ñ u tư phát tri n kinh t xã h i c a t nh. Do ñó, c n t o ñư c môi
trư ng ñ u tư h p d n (trong khuôn kh chính sách, lu t pháp th ng nh t). Vi c này
ñ t ra yêu c u ph i ñ i m i qu n lý (ñ ng hành cùng các nhà ñ u tư) và t o ñi u
ki n v t ch t thu n l i cho ho t ñ ng ñ u tư (như h t ng, nhân l c,...). Vì th , x p
h ng NLCT th c ch t là so sánh m c ñ thu n l i c a môi trư ng ñ u tư các t nh
v i m c tiêu thúc ñ y s ganh ñua.
Năng l c c nh tranh c p t nh và c i thi n môi trư ng ñ u tư có m i quan h
bi n ch ng v i nhau. M t t nh có môi trư ng ñ u tư và kinh doanh t t thì s có
năng l c c nh tranh cao hơn, ngư c l i ñ nâng cao năng l c c nh tranh c p t nh ñòi
37. 31
h i ph i không ng ng c i thi n môi trư ng ñ u tư. Môi trư ng ñ u tư và kinh doanh
ñư c xem là ñi u ki n quy t ñ nh ñ n năng l c c nh tranh c a m t ñ a phương.
Năng l c c nh tranh c p t nh ñư c nâng cao, t c là môi trư ng kinh doanh c a
t nh ñư c c i thi n, s h p d n hơn v i các nhà ñ u tư trong và ngoài t nh trong vi c
ti n hành ho t ñ ng ñ u tư s n xu t kinh doanh trên ñ a bàn t nh. Khi ñã thu hút
nhi u các d án ñ u tư có ch t lư ng và s n xu t kinh doanh phát tri n s t o ra
nhi u s n ph m, tăng nhanh giá tr tăng thêm, thúc ñ y tăng trư ng kinh t , t o
nhi u vi c làm và nâng cao thu nh p cho ngư i lao ñ ng và ngư i dân ñ a phương.
1.3.1.2. Khai thác th m nh m i quan h liên vùng, liên ñ a phương
Phát tri n kinh t vùng bao g m các ho t ñ ng xây d ng l i th c nh tranh
c a vùng và c a các DN trong vùng nh m t o thu nh p và vi c làm. ðó là các ho t
ñ ng ñư c th c hi n b i chính quy n ñ a phương, các hi p h i DN, các DN và các
ñ i tư ng khác nh m xoá b nh ng c n tr và gi m chi phí cho các DN, ñ y m nh
tính c nh tranh c a các DN và t o ra l i th hơn h n cho t ng ñ a phương và các
DN thu c vùng ñó.
Th c ch t m c tiêu này chính là khai thác và phát huy l i th so sánh c a
m i t nh trong vùng. Nâng cao NLCT m t t nh không tách r i m c tiêu phát tri n
chung c a vùng và c a c nư c. B i th c ti n cho th y, có nh ng t nh ch y u cung
c p ngu n l c cho các t nh khác, nhưng xét trên t ng th qu c gia hay vùng thì l i
thu ñư c nhi u l i ích. M t khác, các t nh cũng không th ñua nhau cùng xây d ng
nh ng công trình h t ng l n (như b n c ng, sân bay,...) t i ñ a phương mình b i chi
phí ñ u tư cao, n u xét trên ph m vi c nư c r t lãng phí ho c phân tán ngu n l c,
lúc ñó m i t nh dư ng như tr thành m t n n kinh t ñ c l p tương ñ i, d n ñ n suy
gi m NLCT c a n n kinh t qu c gia.
Do ñó, ñ th c hi n m c tiêu này, quá trình c nh tranh gi a các t nh trong
vùng ph i trên d a trên cơ s h p tác nh m phát huy l i th so sánh c a m i ñ a
phương. V i hàm nghĩa y, nâng cao NLCT c p t nh cũng nh m khai thác th m nh
m i quan h liên vùng, liên ngành, liên ñ a phương trong ph m vi c nư c.
38. 32
1.3.2. Ch s năng l c c nh tranh c p t nh
NLCT c p t nh là m t khái ni m có n i hàm r ng và ph c t p, ñ ng và m .
ðánh giá x p h ng NLCT c p t nh c n s d ng nhi u tiêu chí khác nhau. H th ng
các tiêu chí này khi lư ng hoá trong tính toán ñ nh lư ng NLCT c p t nh ñư c g i
là các ch s thành ph n. Trong m i ch s thành ph n l i bao g m h th ng các ch
tiêu c u thành.
Ch s năng l c c nh tranh c p t nh, vi t t t là PCI (Provincial Competitiveness
Index), là ch s ñ nh lư ng ñ ño lư ng NLCT c p t nh, ñư c xác ñ nh t h th ng ch
s thành ph n theo nh ng nguyên t c, phương pháp riêng b o ñ m tính khoa h c, tính
kh thi, tính hư ng ñích, tính hi u qu , tính so sánh [63].
1.3.2.1. N i dung c a ch s năng l c c nh tranh c p t nh
Có nhi u cách phân lo i y u t nh hư ng ñ n môi trư ng ñ u tư c p t nh,
trong ñó có cách phân lo i theo nhóm y u t truy n th ng (như ñi u ki n ñ a lý - t
nhiên, xã h i; h th ng cơ s h t ng; quy mô th trư ng,…) và nhóm y u t ngu n
l c m m bao g m nh ng khía c nh quan tr ng khác nhau c a môi trư ng kinh
doanh c p t nh, nh ng khía c nh này ch u tác ñ ng tr c ti p t thái ñ và hành ñ ng
c a chính quy n c p t nh. Nhóm y u t truy n th ng là nh ng nhân t căn b n,
quan tr ng cho ho t ñ ng s n xu t kinh doanh nhưng r t khó ho c th m chí không
ñ t ñư c trong th i gian ng n. Nhóm y u t ngu n l c m m là nhân t quy t ñ nh
ñ n s h p d n ñ u tư và phát tri n s n xu t kinh doanh c a DN. Vì v y, NLCT c p
t nh ñư c xác ñ nh theo các tiêu chí xác ñ nh kh năng c a ngu n l c m m và ch s
NLCT c p t nh hi n nay ñư c c u thành t h th ng các ch s thành ph n sau:
(1) Chi phí gia nh p th trư ng: là ch s thành ph n xác ñ nh v th i gian
hoàn thành các th t c và gi y t c n thi t ñ DN chính th c ñi vào ho t ñ ng (gia
nh p th trư ng). G m các ch tiêu ño lư ng v : Th i gian DN ph i ch ñ ðKKD
và xin c p ñ t; th i gian ch nh n ñ các lo i gi y t c n thi t ñ ti n hành ho t
ñ ng s n xu t kinh doanh; s gi y phép, gi y ñăng ký, quy t ñ nh ch p thu n c n
thi t ñ chính th c ho t ñ ng; m c ñ khó khăn theo ñánh giá c a DN ñ có ñ gi y
ñăng ký, gi y phép và quy t ñ nh ch p thu n.
39. 33
M c ñích c a vi c xây d ng ch s thành ph n này là ñánh giá s khác bi t
gi a các t nh v chi phí gia nh p th trư ng c a các DN m i t nh. Theo Lu t
Doanh nghi p và các văn b n hư ng d n thi hành, trình t , th t c ðKKD th ng
nh t các t nh nhưng th c t v n có s khác bi t.
(2) Ti p c n ñ t ñai và s n ñ nh trong s d ng ñ t: là ch s thành ph n xác
ñ nh kh năng ti p c n ñ t ñai và m c ñ n ñ nh trong s d ng ñ t. G m các ch
tiêu ño lư ng v hai khía c nh c a v n ñ ñ t ñai mà DN ph i ñ i m t: M c ñ khó
khăn ti p c n ñ t ñai DN; m c ñ n ñ nh khi ñã có ñư c m t b ng kinh doanh.
Ch s thành ph n này xây d ng xu t phát t ñ t ñai hay m t b ng s n xu t
kinh doanh là m t trong nh ng y u t s n xu t cơ b n ñ i v i các DN. Các chính
sách liên quan ñ n ñ t ñai còn có s không ñ ng ñ u gi a các t nh.
(3) Tính minh b ch và ti p c n thông tin: là ch s thành ph n xác ñ nh kh
năng ti p c n các văn b n pháp lý và m c ñ tham gia c a DN vào các chính sách,
quy ñ nh m i. G m các ch tiêu ño lư ng kh năng ti p c n các k ho ch c a t nh
và các văn b n pháp lý c n thi t cho s ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a DN; các
chính sách và quy ñ nh m i có ñư c tham kh o ý ki n c a DN và kh năng tiên li u
trong tri n khai th c hi n các chính sách, quy ñ nh ñó; m c ñ ti n d ng trang Web
t nh ñ i v i DN.
Ch s thành ph n này ñư c xây d ng do tính minh b ch là m t trong nh ng
y u t quan tr ng nh t ñ phân bi t môi trư ng kinh doanh nào thu n l i cho s
phát tri n c a DN. Ch s v tính minh b ch ph i h i t ñ các thu c tính: tính s n
có c a thông tin; tính công b ng; tính d ñoán trư c ñư c; và tính c i m .
(4) Chi phí th i gian ñ th c hi n các quy ñ nh c a Nhà nư c: là ch s thành
ph n xác ñ nh th i gian DN b ra ñ th c hi n các th t c hành chính. G m các ch
tiêu ño lư ng th i gian DN b ra ñ th c hi n các th t c hành chính; m c ñ
thư ng xuyên mà DN ph i t m d ng kinh doanh ñ các cơ quan Nhà nư c ñ a
phương th c hi n vi c thanh tra, ki m tra.
Xu t phát t nghiên c u chi phí giao d ch trên cơ s th i gian b ra là m t n i
dung quan tr ng trong nghiên c u v các n n kinh t ñang chuy n ñ i. Các nhà qu n lý
40. 34
DN thư ng ph i b d công vi c kinh doanh ñ gi i quy t các v n ñ s v gi y t liên
quan ñ n qu n lý hành chính c a các cơ quan qu n lý nhà nư c - th i gian mà l ra ñã
có th dành cho ho t ñ ng qu n lý kinh doanh.
(5) Chi phí không chính th c: là ch s thành ph n xác ñ nh chi phí không
chính th c DN ph i tr . G m các ch tiêu ño lư ng các kho n chi phí không chính
th c DN ph i tr và các tr ng i do các chi phí không chính th c này gây ra ñ i v i
ho t ñ ng kinh doanh c a DN, vi c tr nh ng chi phí không chính th c có ñem l i
k t qu hay “d ch v ” như mong ñ i và li u các cán b Nhà nư c có s d ng các
quy ñ nh c a ñ a phương ñ tr c l i không.
Ch s này xây d ng nh m ñánh giá s ti n mà DN ph i b ra ñ chi tr các
kho n chi phí không chính th c, các kho n chi phí b t thư ng khác trong ñi u ki n
ho t ñ ng kinh doanh bình thư ng.
(6) Tính năng ñ ng và tiên phong c a lãnh ñ o t nh: là ch s thành ph n ñánh
giá s năng ñ ng, tiên phong c a lãnh ñ o t nh trong qu n lý, ñi u hành n n kinh t
t nh. G m các ch tiêu ño lư ng tính sáng t o, sáng su t c a lãnh ñ o t nh trong th c
thi chính sách TW cũng như trong vi c ñưa ra các sáng ki n riêng nh m phát tri n
kinh t ñ a phương; kh năng h tr và áp d ng nh ng chính sách chưa rõ ràng c a
TW theo hư ng có l i cho DN.
Ch s này ñư c xây d ng d a trên cơ s h th ng quy ñ nh pháp lu t liên
quan ho t ñ ng kinh doanh và ñ u tư còn chưa hoàn ch nh và thi u rõ ràng trong
khi v n d ng vào ñi u ki n hoàn c nh c th c a t nh. Trong ñi u ki n ñó, chính
quy n các t nh có nh ng cách th c x lý khác nhau và mang l i nh ng k t qu khác
nhau. K t qu y có th t o cơ h i, h tr ho c tr thành rào c n s phát tri n cho
DN trên ñ a bàn t nh.
(7) D ch v h tr doanh nghi p: là ch s thành ph n ñánh giá các d ch v h
tr kinh doanh. G m các ch tiêu ño lư ng s s n có c a các d ch v h tr kinh
doanh như xúc ti n thương m i, cung c p thông tin kinh doanh, tư v n pháp lu t
cho DN, d ch v h tr tìm ki m ñ i tác kinh doanh, các d ch v công ngh ; s
lư ng các nhà cung c p d ch v tư nhân và ch t lư ng c a các d ch v này.
41. 35
Các d ch v h tr doanh nghi p là s n ph m c a các ngành h tr và liên
quan trên ñ a bàn t nh. ð i tư ng cung c p các d ch v này có th do khu v c tư
nhân ho c nhà nư c cung c p. Tuy nhiên, theo s phát tri n n n kinh t th trư ng,
cơ h i ti p c n v i các d ch v c a khu v c tư nhân ngày càng l n nên vi c t p
trung vào các d ch v do nhà nư c cung c p không có nhi u ý nghĩa b ng. Nhà
nư c ch y u ñóng vai trò ñ nh hư ng phát tri n cho các ngành h tr và liên quan
trên ñ a bàn t nh c v s lư ng và ch t lư ng nh m t o ñi u ki n các DN ti p c n
nhi u hơn các d ch v do tư nhân cung c p.
(8) Ch t lư ng ñào t o lao ñ ng: là ch s thành ph n ñánh giá ñào t o ngh
và phát tri n k năng ngư i lao ñ ng. G m các ch tiêu ño lư ng các n l c c a
lãnh ñ o t nh ñ thúc ñ y ñào t o ngh và phát tri n k năng nh m h tr cho các
ngành công nghi p t i ñ a phương và giúp ngư i lao ñ ng tìm ki m vi c làm.
Cùng v i ñ t ñai, lao ñ ng là m t y u t s n xu t quan tr ng. Hàng năm các
t nh ñ u ph i ñương ñ u v i áp l c gi i quy t vi c làm cho ngư i dân có nhu c u
tìm ki m vi c làm. Tuy nhiên, th c t nh ng năm qua các DN luôn phàn nàn v
năng l c y u kém c a l c lư ng lao ñ ng. Các DN g p r t nhi u khó khăn tìm ki m
và tuy n d ng lao ñ ng ñã qua ñào t o chuyên nghi p ho c bán chuyên nghi p. Vì
v y, chính quy n ñ a phương t p trung vào vi c nâng cao ch t lư ng l c lư ng lao
ñ ng ñ a phương có ý nghĩa quan tr ng ñ i v i môi tru ng kinh doanh trên ñ a bàn.
(9) Thi t ch pháp lý: là ch s thành ph n ñánh giá thi t ch pháp lý ñ a
phương. G m các ch tiêu ño lư ng lòng tin c a DN ñ i v i h th ng toà án, tư
pháp c a t nh; m c ñ hi u qu c a thi t ch pháp lý này trong gi i quy t tranh
ch p ho c khi u n i c a DN v i các hành vi nhũng nhi u c a cán b công quy n
ñ a phương.
Ch s này ñư c xây d ng trên cơ s cho r ng phát tri n pháp lu t và gi i
quy t tranh ch p m t cách chính quy luôn là m t m t xích y u trong quá trình c i
cách, chuy n ñ i Vi t Nam. ð ng th i, h u h t các cá nhân và DN v n l a ch n
gi i quy t tranh ch p thông qua các cơ ch không chính th c.
42. 36
ð i v i m t t nh, ñ nâng cao ch s NLCT thì không ch m t ch s thành
ph n nào mà c n ñ m b o ñ ng b các ch tiêu c u thành các ch s thành ph n y.
Do b n thân các ch tiêu mang tính ñ ng và m nên các ch s thành ph n cũng
ñ ng và m theo th i gian. ði u quan tr ng là khi xây d ng h th ng ch tiêu ñánh
giá c n ph i xác ñ nh ñư c nh ng nhân t nh hư ng (ph n ánh qua tr ng s ) t i
NLCT m t t nh theo th i gian ñ ph n ánh k p th i. Tr ng s ñư c áp d ng cho t t
c các ch s thành ph n. ðóng góp c a t ng ch s thành ph n lên nh ng y u t ño
lư ng s phát tri n DN (như s DN ñang th c s ho t ñ ng; quy mô v n ñ u tư
ho c ñ u tư trên ñ u ngư i c a DN; l i nhu n bình quân) là tr ng s ñư c tính
trong ñánh giá NLCT c p t nh. Cơ s xác ñ nh tr ng s là thông qua phương pháp
h i quy ñ tính toán và phân chia tr ng s thành các nhóm khác nhau, thông thư ng
theo 3 m c: Cao, Trung bình và Th p. Khi n n kinh t Vi t Nam ti p t c phát tri n
cùng công cu c c i cách ñang di n ra trong c nư c, lĩnh v c kinh doanh và ñ u tư
ngày càng ña d ng, m t s ch s thành ph n s tr nên kém quan tr ng nhưng m t
s khác l i tr thành thi t y u. Lúc y tr ng s c a các ch s thành ph n ph i tính
toán l i ñ ph n ánh môi trư ng chính sách m i [18-23].
Vi c xác ñ nh rõ ràng n i dung ch s NLCT c p t nh có ý nghĩa quan tr ng
ñ ñánh giá th c tr ng và ñ xu t các gi i pháp nâng cao ch s NLCT các t nh
Vi t Nam.
1.3.2.2. Phương pháp xây d ng ch s năng l c c nh tranh c p t nh
Theo cách làm hi n nay, vi c xây d ng PCI và x p h ng PCI ñư c ti n
hành theo ba bư c (xem c th t i Ph l c 01), ñó là: (1) Thu th p d li u; (2)
X lý d li u ñ xây d ng các ch s thành ph n; (3) Xây d ng ch s NLCT c p
t nh (PCI). Phương pháp xây d ng ch s NLCT c p t nh ñư c th c hi n theo
nh ng n i dung sau:
Chu n hoá ñi m s t th c ti n ñi u hành kinh t t t, ñã có t i Vi t Nam
mà không d a trên các tiêu chu n ñi u hành kinh t theo lý thuy t nhưng khó có
kh năng ñ t ñư c. Các tiêu chí hư ng t i khuy n khích chính quy n các t nh c i
thi n ch t lư ng công tác ñi u hành. Do ñó, ñ i v i t ng ch tiêu ñ u có th xác
43. 37
ñ nh ñư c t nh ñ ng ñ u và b t k t nh nào cũng có th ñ t ñư c s ñi m tuy t ñ i
b ng cách ganh ñua th c hi n và phát huy nh ng th c ti n t t này.
ð so sánh các t nh trên cơ s bình ñ ng, PCI t p trung vào ch t lư ng
ñi u hành kinh t và lo i b nh ng y u t ñi u ki n truy n th ng. Nghĩa là, b ng
cách lo i tr tăng trư ng kinh t do các l i th s n có mang l i, ñó là nhân t truy n
th ng ñóng góp vào tăng trư ng kinh t trong m t t nh và không th ho c ít có kh
năng tác ñ ng c i thi n trong ng n h n như v trí ñ a lý, cơ s h t ng, quy mô th
trư ng và ngu n nhân l c,… PCI giúp xác ñ nh và hư ng các ñ a phương vào các
th c ti n ñi u hành kinh t t t có th ñ t ñư c c p t nh.
B ng cách so sách ñ i chi u th c ti n gi a các th c t ñi u hành t t v i
k t qu phát tri n kinh t , PCI lư ng hoá t m quan tr ng c a các th c ti n này ñ i
v i thu hút ñ u tư và tăng trư ng. Ch ra ñư c m i liên h ch t ch gi a: 1- Các
th c ti n ñi u hành kinh t thân thi n v i các DN; 2- Ho t ñ ng c a DN hư ng ng
các th c ti n chính sách, sáng ki n này; 3- Nh ng c i thi n trong ho t ñ ng kinh t
như s n lư ng, ñ u tư, l i nhu n và thu nh p. Trong ñó, m i liên h th ba ñ c bi t
quan tr ng vì nó cho th y các chính sách và sáng ki n thân thi n v i DN, khuy n
khích h ho t ñ ng theo hư ng ñem l i l i ích cho c ch DN, ngư i lao ñ ng và
c ng ñ ng thông qua t o vi c làm, tăng thu nh p cho n n kinh t [18-23].
M t t nh ñư c ñánh giá là th c hi n t t t t c 09 ch s thành ph n trong PCI
c n có: 1- Chi phí gia nh p th trư ng th p; 2- DN d dàng ti p c n ñ t ñai và có
m t b ng kinh doanh n ñ nh; 3- Môi trư ng kinh doanh công khai, minh b ch, DN
d dàng và thu n l i ti p c n các thông tin ph c v ho t ñ ng s n xu t kinh doanh;
4- Chi phí không chính th c th p m c t i thi u; 5- Th i gian DN b ra ñ th c
hi n các các th t c hành chính và thanh tra, ki m tra c a nhà nư c th p nh t; 6-
Lãnh ñ o t nh năng ñ ng và tiên phong trong gi i quy t các v n ñ c a DN; 7- Các
d ch v h tr DN phát tri n và có ch t lư ng; 8- Chính sách ñào t o lao ñ ng c a
t nh t t; 9- H th ng toà án và cơ quan gi i quy t khi u n i hành chính c a t nh giúp
DN gi i quy t tranh ch p công b ng, hi u qu .
44. 38
ð nâng cao ch s NLCT c p t nh hay PCI c a t nh d n ñ t ñi m t i ña 100,
c n t p trung th c hi n t t các ch s thành ph n theo hư ng trên v i tr ng tâm c i
thi n ñi m tuy t ñ i c a các ch s thành ph n thông qua c i thi n h th ng các ch
tiêu c u thành ch s thành ph n ñó.
1.3.3. Các nhân t nh hư ng ch s năng l c c nh tranh c p t nh
Vi c nghiên c u các nhân t nh hư ng ñ n ch s NLCT c p t nh nh m m c
tiêu xác ñ nh cơ s cho nh ng ñ nh hư ng, bi n pháp nâng cao ch s NLCT c a
m t t nh.
Có nhi u cách phân lo i n i dung các nhân t nh hư ng ñ n ch s NLCT c p
t nh như theo ph m vi nh hư ng, ñ i tư ng nh hư ng, tính ch t nh hư ng và c p
ñ nh hư ng. Dư i ñây s ñ c p n i dung các nhân t theo cách phân lo i theo ñ i
tư ng nh hư ng, bao g m nhóm nhân t ch quan và nhóm nhân t khách quan.
1.3.3.1. Nhóm các nhân t ch quan
Nhân t ch quan là nh ng nhân t có th tác ñ ng ñ c i thi n theo ý chí c a
mình. Năng l c, hi u l c và hi u qu ho t ñ ng c a b máy qu n lí và ch t lư ng
ñ i ngũ công ch c c p t nh có nh hư ng toàn di n và sâu s c nh t t i ch s NLCT
c p t nh.
Năng l c c a b máy qu n lý là kh năng th c hi n ch c năng qu n lý và ph c
v c a b máy hành chính. Trong ñó, bao hàm kh năng huy ñ ng t ng h p các y u
t : 1- H th ng t ch c các cơ quan; 2- H th ng th ch , th t c hành chính (ñ m
b o tính h p lý, khoa h c và ñ ng b ); 3- ñ i ngũ cán b công ch c có ph m ch t
ñ o ñ c, trình ñ , k năng hành chính v i cơ c u, ch c danh, tiêu chu n ñáp ng
yêu c u c th c a vi c th c thi công v ; 4- T ng th các ñi u ki n v t ch t k thu t
c n và ñã ñ m b o ho t ñ ng công v hi u qu . Năng l c ho t ñ ng ph thu c vào
ch t lư ng các y u t này.
Hi u l c ho t ñ ng th hi n vi c th c hi n ñúng, có k t qu ch c năng c a
b máy ñ ñ t ñư c m c tiêu, nhi m v ñ ra. khía c nh th c ti n, g n v i tính
45. 39
kh thi, hi u l c th hi n s nghiêm túc, kh n trương, tri t ñ c a t ch c, công
dân trong vi c thi hành chính sách, pháp lu t c a nhà nư c trên ph m vi toàn xã h i.
Nó ph thu c vào năng l c, ch t lư ng c a n n hành chính (t ng h p các y u t th
ch , t ch c b máy, ñ i ngũ công ch c).
Hi u qu ho t ñ ng bi u hi n là nh ng k t qu ñ t ñư c c a b máy trong s
tương quan v i m c ñ chi phí các ngu n l c, trong m i quan h gi a hi u qu kinh
t v i hi u qu xã h i.
Trong nh ng n i dung trên thì năng l c quy t ñ nh hi u qu và hi u l c ho t
ñ ng. Hi u l c, hi u qu là thư c ño, tiêu chu n ñánh giá năng l c. Các nguyên t c
ho t ñ ng ch y u c a b máy th hi n các n i dung: ph c v ; công khai; ph i
h p trong ho t ñ ng qu n lý theo vùng, ngành, lãnh th ; hi u l c, hi u qu ; hi n
ñ i, khoa h c; phân ñ nh rõ ch c năng.
Gi i quy t t t các y u t c u thành, hoàn thi n các ñi u ki n, môi trư ng ñ
các cơ quan có năng l c ho t ñ ng, th c hi n có hi u l c, hi u qu ch c năng qu n
lý, t o thu n l i cho ho t ñ ng kinh doanh và ñ u tư. Thu t ng “khách hàng là
thư ng ñ ” ñư c nhi u nư c s d ng ñ ñ i m i m i quan h gi a các cơ quan
công quy n v i công dân, DN [64].
Nâng cao hi u l c, hi u qu ho t ñ ng qu n lý ñòi h i c i cách hành chính
ph i ti p c n m t cách h th ng. Theo cách ti p c n này thì có hai nhóm v n ñ liên
quan: (1) c i cách nh ng v n ñ g n li n v i chính n i b c a cơ quan nhà nư c
(n n hành chính nhà nư c); (2) c i cách nh ng v n ñ g n v i nh ng ho t ñ ng mà
các cơ quan nhà nư c - hành chính nhà nư c, tác ñ ng ra bên ngoài, nh hư ng ñ n
ho t ñ ng xã h i. Hai nhóm v n ñ này, công vi c này v nguyên t c cơ b n, g n
li n ch t ch v i nhau. B máy hành chính m nh m i có th th c hi n t t ñư c
nh ng công vi c qu n lý nhà nư c do pháp lu t quy ñ nh cho các cơ quan qu n lý
hành chính nhà nư c. ð ng th i, ñáp ng ñư c ñòi h i c a nhân dân, c a xã h i và
gia tăng m c ñ hài lòng c a công dân, c a nhà ñ u tư, nhà qu n tr DN.
46. 40
Tác ñ ng ra bên ngoài c a các cơ quan hành chính nhà nư c ñ i v i xã h i,
công dân không ch ph thu c vào th ch , th t c hành chính mà còn ph thu c r t
l n vào năng l c, ki n th c, cách tư duy c a nh ng ngư i làm vi c trong các cơ
quan y. M t b máy ch ho t ñ ng hi u qu khi b máy y có h th ng nhân l c
ñ m b o yêu c u v ch t lư ng và s lư ng. N u nh ng ngư i tham mưu, giúp nhà
nư c y th ñ ng, vô c m, duy ý chí, không tư duy theo nguyên t c sáng t o, ñ i
m i, c i cách s làm x u ñi m i quan h gi a công dân, nhà ñ u tư v i chính quy n,
nh hư ng ñ n “m c ñ hài lòng” c a các nhà ñ u tư và DN - nh ng ngư i t o ra
c a c i cho xã h i.
1.3.3.2. Nhóm các nhân t khách quan
Nhân t khách quan là t p h p nh ng nhân t mà chính quy n t nh không có
kh năng ho c r t ít kh năng tác ñ ng thay ñ i ñư c. Như theo Marion Temple thì
các vùng có các ñi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i, văn hoá,… khác nhau nên s c
h p d n ñ i v i ñ u tư t bên ngoài khác nhau [10].
Trong ph m vi m t t nh, nh ng nhân t khách quan nh hư ng ñ n ch s
NLCT bao g m:
ði u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a m i ñ a phương
Các t nh khác nhau có v trí ñ a lý, ñi u ki n t nhiên, cơ s h t ng và văn
hoá, t p quán khác nhau. Có nh ng t nh ưu ñãi l n v ñi u ki n t nhiên có th phát
tri n m t s ngành kinh t mũi nh n như du l ch - d ch v , công nghi p, nông
nghi p, ngư nghi p... ngư c l i, có nh ng t nh không ñư c thiên nhiên ưu ñãi, hàng
năm ph i ñ i m t v i thiên tai h n hán,… V văn hoá, có nh ng t nh có trình ñ dân
trí cao, ngư c l i có t nh ch y u là ñ ng bào dân t c thi u s , trình ñ dân trí th p,
ñ i s ng h t s c khó khăn,... Nh ng v n ñ này có nh hư ng không nh ñ n thu
hút ñ u tư, s n xu t kinh doanh phát tri n kinh t chung c a t nh [10]. Tuy nhiên,
n u bi t phát huy l i th , t n d ng nh ng th m nh s n có (ñi u mà ñ a phương nào
cũng có), tăng cư ng liên k t, h p tác v i nh ng ñ a phương khác thì v n có th t o
ra s c h p d n thu hút ñ u tư thúc ñ y phát tri n kinh t - xã h i, ch ng h n ph m