SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 105
Baixar para ler offline
" urÇmhukvor*¾ vlUtcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,EÅ&m;rsm; (2002) "
               vkyfydkifcGihfESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm;




           The United Nations Thematic Mechanisms 2002
                An overview of their work and mandates

     International Secretariat, 1 Easton Street, London, WC1X 0DW, United Kingdom

       The Law Society, 113 Chancery Lane, London, WC2A 1PL, United Kingdom
pmtkyfrSwfwrf;

pmtkyftrnf
“uBmhukvor~ vl@tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,œ&m;rsm; (2002)”
vkyfydkifcGifhESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm;

xkwfa0onfhESpf
ZGefv/ 2008

apmifa&
1000

xkwfa0jzef‹csd
EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; ulnDapmifha&Smufa&;toif; (jrefrmEdkifiH)
(AAPP)
PO Box 93, Mae Sot, Tak Province 63110, Thailand


rsufESmzHk;ESifh twGif;tjyiftqif
rdk;ausmf ({&m0wD)

rsufESmzHk;yef;csD
[efav;

bmomjyef
atmifcdkifrif; (c) atmifausmf


Tpmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf aiGa=u;t& tar&duefEiitajcpduf trsKd ;om; 'Drua&pD yHy;kd ulna&;tzG@J
                                                  kd f H k             kd      h       D
(National Endowment for Democracy) rS yhy;kd ulnonf?
                                        H       D
Th
  eU
  nit
      ed
        Na
          tio
             ns
  An



                Th




                     em
       ov




                          at
                               ic
         er




                                  M
           vi




                                      ec
           ew




                of                       h   an
                     th                           ism
                        e   ir                        s   200
                               w                             2
                                   or
                                     ka
                                       nd
                                                  ma
                                                    nd
                                                          ate
                                                             s
rmwdum
trSmpum;                                                                                                          1

ed'gef;&JΠed'gef;                                                                                               2

ed'gef;                                                                                                          9

tcef; (1)
tr+wckcsif;pDtay: vkyfief;pepf,Eœ&m;rsm;. udkifwG,fajz&Sif;yHktm; tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf                         21

      Ð   w&m;vufvGwf (odk‹) twif;t"RzefwD;aomtajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;r_rsm;twGuf tvkyftzGJŒ                21

      Ð   w&m;0if&Hk;rwifwJhtr_rsm;/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJh uGyfrsufr_rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f            25

      Ð   ESdyfpufn‡if;yrf;r_qdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,f                                                             29

      Ð   bmoma&;vGwfvyfcGifheJ‹ ,Hk=unfr_vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                   33

      Ð  uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ‹ uav; npfnrf; "gwfyHk/ pmay/ AD'D,dk/
      &kyf&Sif qdkif&mudPrsm;twGuf txl;ukd,fpm;vS,f                                                              36

      Ð   rw&m;ojzifh zrf;qD;xdef;odrf;jcif;qdkif&m vkyfief;tzJG‹                                                40

      Ð vlrsdK;a&;0g'/ vlrsdK;a&;t&cJGjcm;qufqHjcif;/ wdkif;wyg;om;rkef;wD;r_ cJGjcm;qufqHr+vuf&SdyHkpHrsm;eJ‹
      aemufqufwJGwif;rmr_rsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                                            45

      ÐvGwfvyfpGmxifjrif,lqcGifheJ‹ vGwfvyfpGmzGifh[xkwfazmfr_wkd‹ukd jr‡ihfwifumuG,fay;a&;qdkif&m
      txl;ukd,fpm;vS,f                                                                                           46

      Ð trsdK;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_/ t=urf;zuf&jcif; ta=umif;&if;rsm;eJ‹
      aemufqufwJGudPrsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                                                 51

      Ð   a&S‹aeawG/ w&m;ol}uD;awG&J‹ vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;udk,fpm;vS,f                                       55

      Ð  vl‹tcGifhta&;ukd tjynfht0toHk;cs+yD; tqdyfoifhyPnf;awG/ tœ&m,f&SdwJhyPnf;awGeJ‹ pGef‹ypfyPnf;awG
      pGef‹ypfr_eJ‹ w&m;r0ifvkyfaqmifr_rsm;&J‹ qdk;&Gm;wJh tusdK;oufa&mufr_rsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f          58

      Ð   ynmoif=um;cGifh qkdif&mtxl;ukd,fpm;vS,f                                                                60

      Ð   a&$‹ajymif;tajccsaexkdifolrsm;&J‹vl‹tcGifhta&;rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f                             62
Ð jynfhpHkvHkavmufwJh aexdkifr_tqifhtwef;qdkif&m tcGifhta&;&J‹ tcsufwcsufjzpfwJh
     jynfhpHkvHkavmufwJh ae&mxkdifcif;&&SdcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                    65

     Ð   tpm;taomuf &&SdykdifcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                                 67

     Ð   vl‹tcGifhta&;umuG,folrsm;twGuf taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹ txl;ukd,fpm;vS,f                      70

     Ð   a'ocHvlrsdK;pkawG&J‹ tajccHvGwfvyfcGifhawGeJ‹ vl‹tcGifhta&;tajctaeqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f        74


tcef; (2)
tr+wckcsif;pDudk udkifwG,fjcif;r&SdwJh t"duvkyfief; pepf,Eœ&m;rsm;tay: tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf              77
     Ð ukd,fh=uRmukd,fzefwD;ydkifcGifht& vlrsdK;pktcGifhta&; toHk;csjcif;ukd pGufzufjcif;[ef‹wm;jcif;eJ‹
     vl‹tcGifhta&;csdK;azmufwJh enf;vrf;wcktjzpf a=u;pm;ppfom;rsm; toHk;ðyr_qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f       77

     Ð   a'owGif; twif;tusyfae&ma&$‹ajymif;cH&olrsm;qkdif&m taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹txl;ukd,fpm;vS,f   79

     Ð   uav;oli,frsm;eJ‹ vufeufukdifyVdyQqdkif&m taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹txl;udk,fpm;vS,f             81

     Ð   tvGeftrif;qif;&JrJGawr_eJ‹ vl‹tcGifhta&;qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol                     83

     Ð   zHG‹òzd;wdk;wufr_tcGifhta&;qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol                                  85

     Ð   jynfyaºu;jrDeJ‹ rl0g'nd‡Ed_if;ajymif;vJapa&; oufa&mufr_qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol      87


tcef; (3)
vkyfydkifcGifhtopf                                                                                         89

     Ð tjrifhqHk;&&SdEkdifwJh pdwfykdif;eJ‹&kyfykdif;qkdif&m usef;rma&;tqifhtwef;ukd
     vlwdkif;tjynfht0 toHk;csEkdifcGifhqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f                                            89
trSmpum;

'Dpmtkyfudk a&;om;ðypk&mrSm jrefrmEdkifiHom;rsm; ae@pOfeJ@tr#/ tcsdefeJ@tr# vl@tcGifhta&; csdK;azmufcH
ae&r_awGudk wpHkw&m umuG,fEdkif&eftwGuf &nf&G,fI xkwfa0&jcif;jzpfygw,f? 'Dvdk }uHKawG@ae&wJh
vl@tcGifhta&;csdK;azmufcHaer_awGudk umuG,fzdk@&efrSm csdK;azmufcH&ol/ csdK;azmufol/ b,fvdkcsdK;azmuf cJhovJ
pojzifh tcsuftvufrsm;cdkifvHkapzdk@&efrSm tvGefta&;}uD;vSygw,f? 'grSom udk,f[m b,fvdktcGifhta&;
awG csdK;azmufcHae&ovJ? ppfwrf;rsm;udk b,fvdkaumuf,lrvJ? b,fol@udk wdkif=um;&rvJ? b,fvdkta&;
,lr_awG vkyfay;EdkifovJ pwmawGudk tao;pdwfod&Sdzdk@&efvnf; vdktyfvSygw,f?

'ga=umifh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk ta&;,laqmif&Guf&mrSm EdkifiHwum&J@ pHcsdefpHnGef;rsm;/ vl@tcGifh
ta&;aumfr&SifeJ@ vl@tcGifhta&;aumifpDta=umif;/ olwdk@&J@ ,œ&m;awGubmawGvJ/ olwdk@&J@vkyfydkifcGifhu
bmawGvJ/ olwdk@ bmawGaqmif&GufaeovJ qdkwmawGudk od&SdEdkifzdk@twGuf vef'eftajcpdkuf tjynfjynf
qdkif&m vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD; (Amnesty International) eJ@ (The Law Society) t*FvefeJ@
a0;vf Oya'a&;&mtzGJ@}uD;wdk@ 2002 ckESpfu yl;wGJxkwfa0cJhwJh The United Nations 'Thematic
Mechanisms 2002' An overview of their work and mandates qdkwJh pmtkyfudk ‘uBmhukvor~
vl@tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,œ&m;rsm; (2002)’ vkyfydkifcGihfESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; trnfeJ@
bmomjyefqdkvdkufwmjzpfygw,f?

bmomjyef&mrSm twwfEdkifqHk; teD;pyfqHk;eJ@ em;tvnfEdkifqHk;jzpfatmif óu;pm;xm;ygw,f? vkdtyfr_rsm;
&Sd&if cGifhv$wfay;yg&ef awmif;yeftyfygw,f? ?




                                                                                                              1
ed'gef;&JΠed'gef;

          vl‹tcGifhta&;r[mrif;}uD;&Hk; (OHCHR) eJ‹ywfoufwJh taxGaxGowif;tcsuftvufrsm;

          ukvor~ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu ukvor~&J@vkyfief;aqmifwmawGudk vufawG@vkyfaqmifwJh tzJG@
          wpfcktjzpf &yfwnfcJhygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&Sifukd 1946 ckESpf 'DZifbmv 10 &ufrSm pwifzJG@pnf;
          cJh+yD;vl@tcGifhta&; umuG,fapmifha&Smufa&;/ jr‡ifhwifa&;awGe@J ywfoufvdk@ ukvor~&J@ t"du vkyfief;,œ&m;
          wckeJ@ EkdifiHwumtwGuf aqG;aEG;n‡dEd_if;wJhae&mwck jzpfvmcJhygw,f? 'gayr,fh aumfr&Sif&J@xda&mufpGm
          pGrf;aqmifEkdifr_u ESpfawG=umvmwmeJ@tr# vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJh toif;0ifEkdifiHawGu olwdk@udk
          olwdk@eJ@ olwdk@&J@r[mrdwf EkdifiHawGukd pHkprf;ppfaq;ta&;,ljcif;rS umuG,fzdk@twGuf toif;0ifjzpfaer_ukd
          'dkif;vdk tvJGoHk;pm; toHk;ðyvm=uwJhtcg tuef@towfawGjzpfvmcJhygw,f? 'ghtjyif toif;0ifEkdifiHawG
          =um;wnf&SdwJh EkdifiHa&;tajccHoabmwlnDr_t& ta&;ay: vl@tcGifhta&; tajctaeawGukd aumfr&Sifu
          ta&;,laqmif&GufEkdifjcif; r&SdcJhygbl;/ 'ghtjyif vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk rjzpfcif óuwif[ef@wm;jcif;
          rðyEkdifyJ jzpf+yD;rSom wHk@jyefta&;,laqmif&GufEkdifpGrf;yJ &SdcJhygw,f? tJ'Dtm;enf;csufawGukd ausmfv$m;ajz&Sif;
          Ekdifzdk@ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifukd vl@tcGifhta&;aumifpDeJ@ tpm;xkd;cJhygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&SifeJ@
          rwlwmu vl@tcGifhta&;aumifpDu vl@tcGifhta&;udPawGudk ta&;}uD;wJh &nfrSef;csufawGeJ@ vkyfief;aqmif
          wmawGtjzpf todtrSwfðyaqmif&GufcJh+yD; tJ'g&J@ tusdK;quftjzpf ukvor~ pepftwGif;rSm ykdrdkjrifhrm;wJh
          &yfwnfr_wck &&SdcJhygw,f? 2006 ckESpf rwfv 15 &ufae@rSm uBmtESH@jzpfyGm;wJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_
          awGeJ@ ywfouf+yD; ta&;,laqmif&Gufzkd@ ykdrdkxdxda&mufa&mufaqmif&GufEkdifr,fh vl@tcGifhta&;aumifpD
          xlaxmifa&;udk ukvor~taxGaxGnDvmcHu wcJeufrJay;cJh=uygw,f?




          vl‹tcGifhta&;aumfr&Sif (United Nations High Commissioner for Human Rights) ESifh
          vl‹tcGifhta&;aumifpD Human Rights Council -um; t-urf;zsif; ðcH iHkoHk;oyf E+dif;,SOfcsuf


                                   vlŒtcGifhta&;aumfr&Sif                       vlŒtcGifhta&;aumifpD
                                   1946-pD;yGm;a&;ESifhvlr_a&; aumifpD          2006 rwfv 15-taxGaxGnDvmcH
zJGŒpnf;jcif;                      atmufrSwqifh (ECOSOC)                        (nDvmcHqHk;jzwfcsuf 60/251)
                                                                                taxGaxGnDvmcH&J@ vufatmufcHtzJG@
                                   (ECOSOC) &J@ vufawG@ taumif
tqifhtwef;                         txnfazmf&wJh aumfr&Sif
                                                                                tpnf;? ukvor~ &J@ t"duuswJhtzJG@wckjzpfzkd@
                                                                                ig;ESpfapmifh=unfhcHae&wJh tajctaerSm&Sd
                                                                                vl@tcGifhta&;umuG,f/ jr‡ifhwif&ef vl@tcGifhta&;
vkyfydkifcGifh                     vl@tcGifhta&;umuG,f/ jr‡ifhwif&ef
                                                                                csdK;azmufr_rsm; umuG,fwm;qD;&ef


     2
tzJGŒ0ifEkdifiHrsm;
ta&twGuf                   53 (tm&S- 15)                           47 (tm&S- 13)

a&G;aumufcH&yHk            vlr_a&;ESifhpD;yGm;a&;aumifpDrSwqifh    taxGaxGnDvmcH

                           a'oqdkif&mtzJG@rS v_H@aqmf/
a&G;cs,fjcif;vkyfief;pOf   trnfwifoGif;jcif;
                                                                   wOD;csif;v#dK@0SufrJay;pepft& wdkuf&kduf a&G;aumufjcif;

oufwrf;                    oHk;ESpf “tuef@towfr&Sd”                trsm;qHk; qufwdkufoufwrf;ESpfck (Oyrm-ajcmufESpf)

                                                                   1? vl@tcGifhta&;eJ@ywfouf+yD; tjrifhqHk;
                                                                   taetxm;rSm&Sd&rnf?
                                                                   2? vl@tcGifhta&;aumifpDeJ@ yl;aygif;vkyfaqmif+yD;
tajccHtcsuftvufrsm; azmfjyrxm;                                     tjynfjynf qdkif&mtcsdefrSef jyefvnfoHk;oyfa&;tzJG@.
                                                                   oHk;oyfr_cH&rnf?
                                                                   3? rJay;jcif;u vl@tcGifhta&;rSm yg0ifepfðryfvkyfukdifr_ESifh
                                                                   qENtavsmuf oH"dXmefcsr_wdk@tay: tajccH&rnf
                                                                   tzJG@0ifEkdifiHawGu tjynfjynfqdkif&m tcsdefrSefjyefvnf
jyefvnfoHk;oyfjcif;ESifh                                           oHk;oyfa&;tzJG@. oHk;oyfjcif;ukd yxrqHk;cH&rnf?
                           azmfjyrxm;
av#mhcs a&$Œqdkif;jcif;                                            csdK;azmufolrsm;u taxGaxG nDvmcH&J@ oHk;yHkESpfyHk
                                                                   axmufcHrJt& (tqifhtwef;) av#mhcscH&rnf?

pnf;a0;yJGrsm;
                                                                   (aumifpDtzJG@0if oHk;yHkwpfyHkaxmufcHr_t&) ta&;ay:
ta&twGuf                   wpfESpfwpf=udrf                         tajctaerSm txl;tpnf;ta0;ac: Ekdifzkd@eJ@twl
                                                                   tenf;qHk; yHkrSeftpnf;ta0; oHk;=udrf
oufwrf;                    &ufowWywf ajcmufywf                     vuf&SdtzJG@ ay:rlwnf+yD; tenf;qHk;wpfESpfq,fv

ae&m                       *sDeDAm                                 *sDeDAm

tJef*sDtdkyg0ifr+
                                                                     pD;yGm;a&;eJ@ vlr_a&;aumifpDqHk;jzwfcsuf 1996/ 31 ay:
                           pD;yGm;a&;eJ@ vlr_a&;aumifpD qHk;jzwfcsuf tajccHwJhtjyif tJef*sDtdkrsm;u txda&mufqHk; xnhf0if
yg0ifaqmif&Gufr+tajccH     1996/ 31 (21 July 1996)                   ulnDr_ukdaocsmapzdk@twGuf aumfr&Sifu avhvmoHk;oyf
                                                                     xm;wJh vufawG@usifhoHk;r_awGay:vnf;tajccHygw,f?

                           -vufa&;rl wifjycsufrsm;
tJef*sDtdk yg0if                                                   -vufa&;rl wifjycsufrsm; (tuef@towfrJh)
                           (tuef@towfrJh)
                                                                   -E_wft& wifjycsufrsm; (ta=umif;t&mrsm;udk
aqmif&Gufr+                -E_wft& wifjycsufrsm;
                                                                   qHk;jzwfrnfjzpfonf)
trsdK;tpm;rsm;             (trsm;qHk;ajcmufck/ wck oHk;rdepfpD)
                                                                   -qufpyfaeaomjzpf&yfrsm;
                           -qufpyfaeaomjzpf&yfrsm;
vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0if 47 EkdifiHukd ukvor~ a'oqdkif&mtkyfpkrsm;twGif;rS atmufygtwdkif; a&G;cs,f
    ygw,f? tmz&durS 13 EkdifiH/ tm&SrS 13 EkdifiH/ ta&S@Oa&myrS 6 EkdifiH/ vufwiftar&dueJ@ um&pfbD,HrS
    8 EkdifiH/ taemufOa&myeJ@ tjcm;rS 7 EkdifiH a&G;cs,fygw,f? vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0if oufwrf;ukd
    trsm;qHk; oufwrf;ESpf=udrf qufwdkufomta&G;cs,fcH&&ef uef@owfxm;+yD; b,ftzJG@0if EkdifiHrqdk taxGaxG
    nDvmcHoHk;yHkESpfyHk rJt& tzJG@0iftjzpfrS ðzwfcscH&Ekdifygw,f?



                                                                       vufwiftar&duESifh taemufOa&myESifh
     tmz&duEkdifiHrsm; tm&SEdkifiHrsm;       ta&SŒOa&myEkdifiHrsm;
                                                                       um&pfbD,HEkdifiHrsm; tjcm;EkdifiHrsm;
     t,fvf*sD;&D;,m;       bm&def;           tZmbkdif*sef              tm*sifwD;em;              uae'g

     uifr&Gef;             bif;*vm;a'h&Sf    csuf&Dywfbvpfuf           b&mZD;vf                  zifvef

     *sDblwD               w&kwf             ykdvef                    usL;bm;                   jyifopf

     *gbGef;               tdENd,            &dkar;eD;,m;              tDauGa'g                  *smreD

     *gem                  tif'dkeD;&Sm;     &yf&Sm;zuf'a&;&Sif;       *GmwDrmvm                 e,fomvef

     rmvD                  *syef             ,lu&def;                  rUqDukd                   qGpfZmvef

     arm&pf&S              a*smf'ef                                    yD&l;                     ,lEkdufwuf uif;'rf;

     armfa&mhukd           rav;&Sm;                                    O&ka*G;

     Ekdif*sD;&D;,m;       ygupPwef

     qDeDa*g               zdvpfykdif

     awmiftmz&du           awmifukd&D;,m;

     wleD;&Sm;             aqmf'Dtma&;As

     ZrfbD,m               oD&dvuFm




4
t=urf;zsif;taeeJ@ vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk vl@tcGifhta&;aumifpDu atmufazmfjyyg tcsuftvuf
awGt& xdxda&mufa&muf wHk@jyefaqmif&GufoGm;zdk@jzpfygw,f?

      · tzJG@0ifOD;a& avsmhenf;oGm;jcif; (53 EkdifiHrS 47 EdkifiH jzpfoGm;jcif;)

      · vl@tcGifhta&;rSwfwrf;awGeJ@ vl@tcGifhta&;eJ@ywfoufwJhudPawGrSm b,favmufepfðryfxm;vJ
      qdkwmay:rlwnf+yD; taxGaxGnDvmcH tzJG@0ifwOD;csif;pD&J@ a&G;aumufwifajrSmufr_t&/ EkdifiHwEkdifiHu
      vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0iftjzpfta&G;cHzdk@ a&G;aumufyJGrSmyg0ifr,fqkd&if tJ'DEkdifiHu vl@tcGifhta&;
      udPawGrSm b,favmufepfðryf vkyfukdifr,fqdkwmjyzkd@ b,fvkdv_yf&Sm;aqmif&Gufr_awG vkyfr,fqkdwm
      uwday;azmfjycsufwck wifjy&rSmjzpfygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&Sifwkef;u tJ'Dvdka&G;aumufyJG
      vkyfxHk;vkyfenf;awGr&SdcJhygbl;/ tzJG@0ifEkdifiHawGjzpfzdk@ a'oqkdif&mEkdifiHtkyfpkawGu trnfpm&if;wifoGif;
      wmyJ&Sdygw,f (tJ'ga=umifh vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJhEdkifiHawGvnf; tzJG@0iftjzpf aumfr&SifrSm ae&m
      &cJhygw,f)/ 'ghtjyif tzJG@0ifoufwrf; uef@owfxm;wmrsdK;vJ r&SdcJhygbl;?

      · aumifpD&J@ emrnfaumif;eJ@ vkyf&nfukdif&nfukd xdef;odrf;xm;zdk@twGuf tzJG@0ifEkdifiHwckcku vl@tcGifh
      ta&;csdK;azmuf usL;vGefcJh&if aumifpDuaexkwfypfEkdifwJh vkyfykdifcGifh&&Sdxm;jcif; (Oyrm- vpfAsm;u
      2003 rSm vl@tcGifhta&;aumfr&Sif OUX jzpfvmcJh+yD; tJ'gu vpfAsm;&J@ nHhzsif;wJh vl@tcGifhta&;
      rSwfwrf;ukd ydkrdkxif&Sm;apcJhygw,f?)

      · ta&;ay: vl@tcGifhta&; tajctaeawGay: rlwnf+yD; ta&;ay:pnf;a0;yJGrsm;usif;yjcif; tygt0if
      wpfESpftwkdif;twmtwGif; tpnf;ta0;rsm; ykdrdkusif;yjcif;

      · tjynfjynfqkdif&m tcsdefrSef jyefvnfoHk;oyfjcif;vkyfief;pOfuJhokd@ apmifh=unfhavhvma&; vkyfief;pepf
      topfrsm; wnfaxmifyl;aygif;vkyfukdifjcif;eJ@ ,if;pepfrS uBmt0Srf;&Sd EkdifiHrsm;&J@ vl@tcGifhta&;eJ@ ywf
      oufwJh aqmif&GufcsufawGukd OD;wnfcsuf&Sd&Sd jyefvnfoHk;oyfEkdifjcif; wdk@jzpfygw,f?

vl@tcGifhta&;eJ@ywfouf+yD; vl@tcGifhta&;aumifpD &&SdcJhwJhatmifjrifr_wckuawmh txl;vkyfxHk;vkyfenf;
vkyfief;pepfawG xlaxmifEkdifcJhwmyJjzpfygw,f? txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu xl;jcm;wJhEkdifiH/ a'oawG&J@
vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk apmifh=unfh/ avhvmoHk;oyf/ tpD&ifcHpmawGwifjywmawGukd vkyfukdifwJh
pepfwck (EkdifiHqdkif&mvkyfief;,œ&m;awGtjzpfod=u+yD;) jzpfygw,f? uBmtESH@rSmjzpfyGm;wJh vl@tcGifhta&;
csdK;azmufr_awG&Jh xl;jcm;wJht"dutcsufvufawGeJ@ywfouf+yD; ta&;,lvkyfaqmifwm ukdawmh aemufxyf
(t"duvkyfief;qkdif&m,œ&m;rsm;) pepfwcktjzpfrSwf,lEkdifygw,f? aexdkifcGifh (tdrf,m/ ae&m) qdkif&m/
w&m;vufvGwf uGyfrsufowfjzwfr_rsm;qdkif&m/ vlenf;pkvlrsdK;pkrsm; tcGifhta&;qdkif&m/ ESdyfpufn‡if;yrf;r_rS
vGwfajrmufcGifhqdkif&m pojzifhwdk@udk ta&;,laqmif&GufwJh t"duvkyfief; ,œ&m; 28 ck &Sdygw,f? jrefrmEdkifiH
tygt0if (qdk;&Gm;wJh vl@tcGifhta&;rSwfwrf;&SdwJh EkdifiHawGay: ta&;,laqmif&GufwJh) EdkifiHwckcsif;qdkif&m
xl;jcm;wJhvkyfydkifcGifhvkyfief;pepf 13 ck &Sdygw,f? vkyfief;pepfawGukd jyefvnfoHk;oyfr_awG eJ@ tcsdK@vkyfief;
pepfawGudkzsufodrf;zdk@ vkyfaqmifaewmawG&Sdaeayr,fh 'Dtxl;vkyfxHk;vkyfenf; pepfawGudk vl@tcGifhta&;
aumifpDukd vJ$ajymif;ay;tyfrSmjzpfygw,f?




                                                                                                                   5
vl@tcGifhta&;aumifpDu vl@tcGifhta&;umuG,fa&;eJ@ wkd;jr‡ifha&; aumfrwDcJGudkvnf;yJ vufajymif; &,lrSm
    jzpfygw,f? aumfrwDcJGu vl@tcGifhta&;aumfr&Sifjzpfaewkef;u vl@tcGifhta&; udP&yfawGudkavhvm/ vl
    enf;pk/ vlrsdK;a&;eJ@ bmoma&;t& cJGjcm;ESdrfhcsqufqHwmawG umuG,fwm;qD;zdk@eJ@ ywfouf+yD; aumfr&Sifukd
    wdkufwGef; t=uHðycsufawG wifoGif;wJh a&G;aumufwifajr‡mufcH txl;u|rf;usifol ESpfq,fhajcmufa,mufeJ@
    zJG@pnf;xm;wJh vufatmufcH tzJG@wpfckjzpfcJhygw,f? aumfrwDcJGu vlenf;pkawGeJ@ tjcm;tzdESdyfcHtkyfpkawG&J@
    vl@tcGifhta&; umuG,fay;zdk@eJ@ cJGjcm;ESdrfhcs qufqHwmawG wkdufzsufzdk@ w&m;r#wpGm tkyfcsKyfa&;eJ@ vl@tcGifh
    ta&;awGukd em;vnfoabmaygua&;awGukd avhvmcJ+h y;D tvm;tvmaygi;f ajrmufrsm;pGmukd azmfjycJygw,f?
                                       f                                                               h

    aumfrwDcJGu xl;jcm;wJhvl@tcGifhta&;udPawGukdta&;,laqmif&GufwJh tvkyftzJG@ckepfck zJG@pnf; xlaxmifcJh
    ygw,f? tJ'gawGuawmh atmufygtwdkif;jzpfygw,f

         · vlenf;pkrsm;

         · wdkif;jynfcsif; yl;aygif;aqmif&Gufa&;

         · w&m;r#wpGm tkyfcsKyfa&;

         · t=urf;zufr_ qef@usifa&;

         · aus;u|efðyr_ acwfopfyHkpHrsm;

         · a'ocHvlOD;a&

         · qufoG,fa&;

         · vlr_a&; zdk&rf




6
vl‹tcGifhta&;aumifpD. txl;vkyfxHk;vkyfenf;rsm;

txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGudk ,cif vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu pwifxlaxmifcJh+yD; vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_
awGudk apmifh=uyf=unfh&_zdk@eJ@ uBmvHk;qkdif&mvl@tcGifhta&;udPawGudk avhvmoHk;oyfzkd@OD;wnf+yD; vl@tcGifh
ta&;aumifpDu qufvufvkyfaqmifygw,f? txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu xl;jcm;wJh vl@tcGifhta&; e,fy,f
awGrSmu|rf;usifwJh OD;aqmifol wOD;csif; (txl;ukd,fpm;vS,fawG/ twGif;a&;rSL;csKyfu cef@tyfwJh ukd,fpm;
vS,fawG/ oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol awGpojzifh) jzpfEkdifwJhtjyif yHkrSeftm;jzifh tzJG@0if ig;a,mufeJ@
zJG@pnf;xm;wJh tvkyftzJG@awGvJjzpfEkdifygw,f? wOD;csif;wifjywJhwkdifwef;csufawGudk wHk@jyefaqmif&Gufjcif;/
avhvmr_rsm;ðyvkyfjcif;/ enf;ynm yl;aygif;aqmif&Gufa&;eJ@ ywfouf+yD; t=uHOm%frsm;ay;jcif;/ tcsuft
vuf&SmazGwJhudPawGaqmif&Gufjcif;eJ@ jr‡ifhwifa&;vkyfaqmifcsufrsm;rSm yg0ifjcif;wdk@ tygt0if udP&yfaygif;
rsm;pGmukd txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu vkyfukdifaqmif&Gufygw,f? EkdifiHqkdif&m vkyfykdifcGifheJ@ t"duvkyfief;
,œ&m;awG uJGjym;wmay:rlwnf}uD; txl;vkyfief;pepfawGudk trsdK;tpm; cJGxm;ygw,f?

txl;vkyfxHk;vkyfenf;pepfawGxJrSm xl;jcm;wJh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awGudk apmifh=uyf=unfh&_+yD; pHkprf;
ppfaq;wJh w&m;0ifu|rf;usifolawGeJ@zJG@pnf;xm;wJh tvkyftzJG@awGvJ aygif;pyfyg0ifygw,f? vuf&SdrSm tJ'Dvkd
tvkyftzJG@rsdK; oHk;ck&Sdygw,f/ tJ'gawGuawmh

     · w&m;vufvGwf zrf;qD;csKyfaESmifr_qdkif&m tvkyftzJG@

     · twif;tusyf zefwD;r_t& eJ@ twif;t"rR tajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;r_rsm;qkdif&m
     tvkyftzJG@

     · vlawG&J@ ukd,fh=uRm udk,fzefwD;EkdifcGifhukd pGufzuf[ef@wm;zdk@ a=u;pm; (ppfom;) awGtoHk;ðyr_
     qdkif&m tvkyftzJG@




                                                                                                             7
urBmhukvor*~
                                 vl‹tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief;,Eœ&m;rsm; (2002)
                                 vkyfydkifcGifhESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm;


The United Nations
Thematic Mechanisms 2002
An overview of their work and mandates


ed'gef;
1? t"duvkyfief;qkdif&m,Eœ&m;awGqdkwm bmawGvJ?

uBmhukvor~tzJG@tpnf;}uD;&J@ t"duvkyfief;qdkif&m ,œ&m;awGukd txl;vkyfief;ukd,fpm;vS,fawG/ ukd,f
pm;vS,fawG/ woD;yk~v u|rf;usifolawG 'grSr[kwf xl;jcm;wJhyHkpHeJ@ uBmhae&mtESH@tjym;rSm vl@tcGifhta&;
csdK;azmufwmawGudk apmifh=unfhzdk@ ukvor~ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu zJG@pnf;ay;xm;wJh vkyfief;tzJG@
awGeJ@ zJG@pnf;xm;ygw,f? 'gawGudk xl;jcm;w,fvkd@ owfrSwfxm;wJh EdkifiHawG&J@ vl@tcGifhta&;tajctaeudk
apmifh=unfhzdk@ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu cef@tyfwJh EdkifiHwckcsif;qkdif&m ,œ&m;awGeJ@ uJGjym;atmif “t"du
vkyfief;qdkif&m” tjzpf &nfn$ef;xm;ygw,f? 'Dpmwrf;u 2002 rwfv 18 &ufuae {+yD 26 &ufae@txd
usif;ywJh 58 }udrfajrmuf vl@tcGifhta&;aumfr&Sif tpnf;ta0;t+yD;rSmay;tyfwJh vkyfykdifcGifhawGeJ@ EdkifiHwum
vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzJG@}uD;eJ@ t*FvefeJ@a0;vf Oya'tzJG@tpnf;&Jh vrf;n$efcsufjzpfwJh “urBmŒukvor*~
tzJGŒtpnf;&JŒ t"duvkyfief;qdkif&m ,Eœ&m;rsm; 2002” ((AI Index IOR 40/20/00) published in
2000) jyifqifjznfhpGufcsufawG&Jh aemufqufwJG tusdK;oufa&mufr_yJjzpfygw,f?

'Dpmwrf;&Jh&nf&G,fcsufu owif;tcsuftvuf wifjycsifolawGeJ@ aemufqufwJGtjzpf t"duvkyfief;
,œ&m;awGudk avhvmcsifolawGukd tm;ay;ulnDzdk@yJjzpfygw,f? 'Dpmwrf;u oD;jcm;tr_awG (tr_wckcsif;
pDukd) ukdta&;,lwJh vkyfief;,œ&m; 17 ckukd t"dutm&HkpkdufwJhtjyif vuf&Sd t"duvkyfief; qdkif&m ,œ&m; 24
ck&Jh tjccH owif;tcsuftvuf awGvJyg0ifygw,f? wcsdK@vkyfief;pepfawGu wjcm;pepfawGxuf tao;pdwf
ydkusovkd&Sdwmu xl;jcm;wJhtcGifhtm%m tyfESif;r_obm0a=umifh 'grSr[kwf wcsdK@vkyfief;pepfawGrSm owif;
tcsuftvufenf;wma=umifhjzpfygw,f? 'Dpmwrf;u jynf@pHkwJhpmwrf;wck tjzpf OD;wnfrxm;ygbl;/ 'Dtpm;
t"duvkyfief;ykdif;qkdif&m enf;pepfawG&Jh vkyfief;jrifuGif;/ txl;ojzifh tpkd;&r[kwfwJh vrf;a=umif;awGuae
'DpepfawGu&SmazG&&SdwJh owif;tcsuftvufyHkpHawGtwGuf vrf;n$eftjzpf toHk;csEdkifatmif&nf&G,fxm;yg
w,f? 'Dpmwrf;ukd pepfwusyHkpHcsxm;wJhtwGuf oD;jcm;tr_awGukdta&;,lwJh vkyfief;pepfawGu yxrqHk;
tcef;rSm pwifwJhae@pJGt& pm&if;tvdkufyg0ifygw,f? oD;jcm;tr_awGudkta&;,lrxm;wJh vkyfief;pepfawG
ukdawmh 'kwd,tcef;eJ@ vkyfykdifcGifhvJGtyfr_&Jh tao;pdwf tcsuftvufawGudkawmh wwd,tcef;rSm ae&may;
xm;ygw,f?


                                                                                                             9
yxr t"duvkyief;pepfjzpfwhJ twif;tusyzefw;D r_t& 'grr[kwf twif;t"Rtajctaea=umifh aysmufq;kH
                         f                         f             S
     oGm;r_rsm;twGuf vkyfief;tzJG@ukd 1980 rSmpwifzJG@pnf;cJhygw,f? 1985 rSm tusOf;&Hk; 'grSr[kwf w&m;vuf
     vGwfuGyfrsufr_eJ@ n‡if;yrf;ESdyfpufr_rsm; tay:ajz&Sif;&eftwGuf vkyfief;enf;pepfrsm; zefwD;r_eJ@twl aumfr&Sif
     u touf&SifaecGifh/ 'grSr[kwf &kyfykdif;eJ@ pdwfykdif;qdkif&m *k%fodQmtay: +cdrf;ajcmufr_awGukd wifjy
     wdkifwef;Ekdifzdk@ ukvor~ =um;0if[ef@wm;r_ enf;vrf;wckukdzefwD;cJhygw,f? 1980 ckaESmif;ykdif;rSm bmoma&;
     tpGef;a&mufr_awGeJ@ a=u;pm;ppfom;toHk;csr_awGudk ukdifwG,fzdk@ vkyfief;pepfawGudk zefwD;cJhygw,f? 1990
     ckESpfawGrSm uav;a&mif;pm;r_rsm;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav; npfnrf;&kyf&Sif/ Oya'rJh zrf;qD;xdef;odrf;
     jcif;/ vlrsdK;a&;/ twif;tusyfae&ma&$@ajymif;cH&olrsm;/ xifjrifr_eJ@ azmfxkwfr_ vGwfvyfcGifh/ trsdK;orD;rsm;
     tay: t=urf;zufr_/ vGwfvyf+yD; bufrvkdufaom w&m;pD&ifr_eJ@ tqdyfoifh tnpfta=u; pGef@ypfr_rsm;udk
     ajz&Sif;&eftwGuf vkyfykdifcGifhtopfrsm;ukd zefwD;cJhygw,f? odyfr=umao;cifuyJ vkyfykdifcGifhtyfESif;r_topf
     awGu pD;yGm;a&;/ vlr_a&;eJ@ ,Ofaus;r_tcGifhta&;awG&J@ t"dut&nftaoG;awGudk ajymif;a&$@aexdkifolawGeJ@
     a'ocHawG&Jh tcGifhta&;awG/ tpm;tpm/ usef;rma&;eJ@ aexkdifa&;qdkif&m tcGifhta&;awGyg0ifwJh yifrpDrHudef;
     twGuf o,faqmifcJhygw,f?

     'Dvyief;qki&m,œ&m;awGu ukvor~&Jh vl@tcGita&;jr‡iwifre@J umuG,ay;r_rm txda&mufq;kH u&d,m
            k f    df                                     hf       hf   _        f         S
     rsm;tjzpf emrnfaumif;&ygw,f? txl;wm0efawGudk “*&kwpdkuf wdwdusus” qufvuf vkyfudkifzkd@twGuf
     vl@tcGifhta&;aumfr&Sif&Jh vkyfykdifcGifh vJ$tyfr_&xm;ayrJh 'Dvl@tcGifhta&;aumfr&Sif qHk;jzwfcsufawG&Jh tpdwf
     tyki;f wcsKd @u wcgwav pum;vH;k }uD;awG us,us,jf yef@jyef@ oH;k xm;wJtwGuf vkyief;pepfawGudk awmfawmf
             d                                         f                     h           f
     av;us,fjyef@wJh ukd,fykdifvkyfxHk; vGyfvyfcGifhawGay;xm;&ygw,f? vkyfxHk; pepfawG&JŒa,bk,scsOf;uyfr_awGukd
     vdkwmxufykd+yD; ta&;}uD;yHkraygufatmifowdxm;ayrJh 'DpepfawGu EdkifiHwumuy&dowfawGtwGuf uBmh
     ae&mtESH@rSmjzpfwJh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awG (tpkd;&u vl@tcGifhta&;pmcsKyf vufrSwfxdk;xm;xm; rxdk;
     xm;xm;) udkvdktyfwJhae&mrSm azmfxkwfEdkifpGrf;&SdwJh toHk;0ifwJh taetxm;rSm&Sdygw,f? vl@tcGifhta&;
     cskdK;azmufr_awGudk azmfxkwfyl;aygif;ulnDwJh tpdk;&awGtwGuf 'Dvkyfief;pepf,œ&m;awGu xl;jcm;wJh vl@tcGifh
     ta&;u|rf;usifrSKawGudk xlaxmif yHhydk;ay;ygw,f? 'gayr,fh vkyief;pepfawGu azmfxwawGŒ&SwmawGe‹J
                                                                           f                    k f    d
     wduwe;t}uay;csuawGu (tpk;&awGu) w&m;0ifxe;csKyf/ zdtm;ay;EkiwmrsKd ;awG r[kwygbl;?
       k f Gf H     f        d     kd        df                 df               f

     'Dvkyfief;pepfawGu woD;yk~vawGeJ@ tpkd;&r[kwfwJhtzJG@tpnf; (tJef*sDtdk) awGtwGuf vuf&Sd vl@tcGifh
     ta&;qdkif&m wdk;wufr_awG/ oif=um;avhvma&;eJ@ EkdifiHwum w&m;0ifpHxHk;awG&Jhwkd;wufr_eJ@ wcsdK@tae
     txm;rSm vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awG ukvor~udk wifjyEdkifajcawGrSm aygif;pyfyg0ifEdkifzkd@ twGufenf;vrf;
     wck/ toHk;0ifwJhowif;tcsuftvuf Zpfjrpfwckay;Ekdifygw,f? txl;ojzifh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_ukd
     wifjyEkdifzkd@udPrSm csdK;azmufr_eJ@ygwfoufwJh owif;tcsuftvuf tjynfhtpHkukd pkaqmif;wifjyEkdifzdk@twGuf
     óu;pm;tm;xkwfrSkwdkif;[mta&;ygygw,f? oD;jcm;udPawGudkudkifwG,fwJh wcsdK@vkyfief;pepfawGu owif;ykd@
     Edkifzdk@ (wifjywkdif=um;Ekdifzdk@ ) twGuf&nf&G,fwJh ar;cGef;v$myHkpHwckpD yHhydk;ay;ygw,f? 'Dar;cGef; yHkpHawGudk
     “vl‹tcGifhta&;qdkif&m txl;aumfr&Sifem&Hk;” ((OHCHR) http://www.unhchr.ch) &J@tifwmeuf
     pmrsufESmrSm &Ekdifygw,f?

     1? owdðyapcsiwmuawmh tu,fIoD;oef‹tr+wckukd ukvor*~upOf;pm;aqG;aEG; aew,fq&if/
                     f                                                               kd
     Oyrm apmif-h unfavhvmwJh (oabmwlncsu) pmcsKyfwck&ŒJ vkyx;Hk vkyenf;atmufrm &Saew,f
                       h                  D f                f      f         S d
     qk&if/ tJ'gudk t"du vkyief;,Eœ&m; wcktjzpf owfrwv‹dkr&ygbl;?
       d                    f                       S f
10
2/ b,folawGvJ

txl;udk,fpm;vS,fawG/ taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfucef@tyfwhJ ukd,fpm;vS,fawG/ u|rf;usifolawGe@J tvkyf
tzJG@awGu tzJG@0ifawGu (aiGa=u;) tusdK;tjrwfr,l=ubJ wm0efxrf;&Guf=uygw,f? wcsdK@u oHwrefawG
(okd@ ) tpkd;& t&mxrf;awGjzpf=uayr,fhvnf; wdkif;jynf/ EkdifiHeJ@rqdkifwJhu¾rSm vl@tcGifhta&;eJ@ygwfouf+yD;
u|rf;usifr_ jr‡ifhwifvmEkdif=uolawG jzpf=uygw,f? vkyfief;tzJG@0ifawGudkawmh ukvor~ a'oqdkif&mtzJG@ig;ck
pvHk;u a&G;cs,fygw,f? vkyfykdifcGifhay;tyft+yD;rSm aumfr&Sifu olwdk@udkcef@tyfygw,f? vkyfief;aqmifwmawG
twGuf 0efxrf;taxmuftyHheJ@ aiGa=u;jyoem =uHKae&ayrJhvnf; *sDeDAmrSm&SdwJh aumfr&Sifem&kH;u 0efxrf;
awGu olwdk@udkyHhykd;axmufyHhygw,f? vkyfief; pepfawGtwGuf vkyfykdifcGifhay;xm;wmawGu tjrJwrf;twGuf
r[kwfayrJh aumfr&Sif&J@qHk;jzwfcsuft& jyeftoufoGif;vdk@&ygw,f?

wa,mufukd EkdifiHt&/ vkyfieff;qdkif&mt& wcsdefrSm vkyfykdifcGifhvJ$tyfwmwckyJ vkyfydkifcGifh&Sdygw,f/ aemuf+yD;
vkyfykdifcGifh&xm;olawGtaeeJ@vnf; oHk;ESpfoufwrf;ESpf=udrfom wm0efxrf;aqmifcGifh&Sdygw,f? vuf&Sd
vkyfykdifcGifh&xm;olawGeJ@ ygwfoufwJh owif;tcsuftvufawGukd vl@tcGifhta&;qdkif&mr[mrif;}uD;&Hk;&J@
tifwmeufpmrsufESm (http://www.unhchr.ch/htm/menu2/7/b/tm.htm) rSm&&SdEkdifygw,f? 'Dpmwrf;
u vkyfykdifcGifh&xm;ol (txl;ukd,fpm;vS,f) &J@ vdifay:rlwnf+yD; qkdif&mvkyfief;pepfawGudk “ol” “olr”
tjzpfn$ef;xm;ygw,f?

3? olwdk‹bmvkyfvJ

txl;oHwrefeJ@ tvkyftzJG@awG&Jh vkyfief;aqmifwmawGrSm atmufygtcsufawGyg0ifygw,f/

avhvmr+rsm;

vkyfief;pepfawGu taxGaxGavhvmr_awG pl;pkdufvkyfygw,f? 'DpepfawGu b,fvl@tcGifhta&; csdK;azmufr_
ykHpHu olwdk@xrSm tusH;0ifw,fqdkwmudk pl;pkdufowfrSwfw,f/ csdK;azmufr_awG&hjJ zpfyGm;yHke@J bma=umifhjzpfw,f
               J
qdkwm cJGjcrf;pdyfjzm+yD; EkdifiHwckcsif;qkdif&m Oya'pepfawGeJ@ EdkifiHwumpHE_ef;awG&Jh tzJG@tpnf;ykdif;qdkif&m
xl;jcm;csufawGay:rSm rSwfcsufawGay;ygw,f? 'DpepfawGu vl@tcGifhta&; csdK;azmufwmawGukd umuG,fzdk@
eJ@ csdK;azmufr_awG&Jh aemufqufwJG qdk;usdK;awGudkukpm;zdk@ a,bk,s wdkufwGef;t=uHOm%fay;wmrsdK;awGvJ
vkyfygw,f?

qufoG,fr+rsm;vufcHjcif;

wcsdK@vkyfief;pepfawGu oD;oef@wckcsif; vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGukd wdkif=um;wJh qufoG,fr_awGukd
vufcHEdkifygw,f? 'DpepfawGu wOD;csif;qDu/ tJef*sDtdkawGqDu/ tpkd;&awGqDu/ tpkd;&awG=um; aqmif&Guf
ay;wJhtzJG@tpnf; awGqDueJ@ wjcm;ukvor~vufatmufcHtzJG@tpnf;awGeJ@ &Hk;awG (tjcm;EkdifiH okd@r[kwf
vkyfief;pepf qdkif&mtxl; ukd,fpm;vS,fawGtygt0if) qDu vQH&&SdwJh wdkif=um;csufawGudk ta&;,l
aqmif&GufrSm jzpfygw,f?

                                                                                                                  11
tpdk;&rsm;eJ‹qufoG,fjcif;

     wu,fvkd@ owif;tcsuftvufawGu ,Hk=unfEkdifavmufw,f/ olwdk@&JhvkyfykdifcGifhxJrSm &Sdw,fvdk@ vkyfief;
     pepfawGu ,lq&if ta&;ay:awmif;qdkr_yHkpHt& (okd@ ) pmt&aomf‚/ tpkd;&qDukd qufoG,f ar;jref;ygw,f?

     ta&;ay:tr_awG (uGyfrsufcH&awmhrSmudkpkd;&drfwmrskdK;) rSm/ oufqdkifolukdumuG,fay;zdk@ tpkd;&ukd toem;cH
     v$mykd@ygw,f/ aemuf+yD; tr_eJ@ygwfoufwJhowif;tcsuftvufukdvJ yHhykd;ay;ygw,f?

     odyftvsifrvkdwJhtr_awGeJ@ a,bl,s wdkifwef;csufawGtwGufudkawmh vkyfief;pepfawGu tpkd;&qDudk
     wdkifwef;csuf tao;pdwf azmfjyxm;+yD; ta=umif;jyefzkd@ awmif;qdkxm;wJh pmwapmif ykd@ygw,f?

     vkyfief;pepftrsm;pku tpkd;&&J@wkef@jyefr_udk ESpfygwfvnftpD&ifcHpmrSm tusOf;csHK;oHk;oyfwm avmufom
     vkyfEkdifcsdefrSm wcsdK@vkyfief;pepfawGuawmh tpkd;&&J@wkef@jyefr_ay:rlwnf+yD; auseyfavmufzG,f tajz&wJhtxd
     (Oyrm jzpfyGm;wJhjy±emtwGuf wjcm;rwlwJh csOf;uyfr_enf;vrf;awG az:xkwfwifjy+yD;) wufwufºuºu
     vkdufvH vkyfaqmifwmrsdK;awG vkyfygw,f? ta=umif;jyef=um;csufr&wJh tr_awGtwGuf vkyfief;pepfawGu
     owday;csufawG ykd@ay;ygw,f?

     tpkd;&qDukd ta&;ay:toem;cHwm/ pmwapmifykd@wmavmufeJ@awmh wkdif=um;csufwdkif; tajzjyefr&ygbl;?
     'gu r[mrif;}uD;&Hk;&J@ t&if;tjrpfrvHkavmufr_ (okd@ ) vQH&&SdwJh owif;taxmuftxm;&Jh t&nftaoG;
     ay: rlwnfEkdifygw,f?

     aumfr&Sifukdwifjy&wJhESpfpOftpD&ifcHpm

     ESpfwdkif;rSm vkyfief;pepfawGu +yD;cJhwJhwpfESpfvHk; olwdk@vkyfcJhwJh vkyfief;awGudkazmfjyxm;wJh tpD&ifcHpm
     wapmifukd (rwfeJ@{+yDrSmusif;ywJh) aumfr&SifESpfpOftpnf;ta0;ukd wif&ygw,f? 'DtpD&ifcHpmawGu
     taxGaxGudPawG (vkyfykdifcGifhvJ$tyfwmawG/ tvkyfvkyfyHkawG/ tao;pdyfoHk;oyfyHkawG/ wdkufwGef;csufawG)
     udk aqG;aEG;wJhtjyif olwdk@vQH&&SdwJhtpD&ifcHpmawGeJ@ EkdifiHwEkdifiHcsif;pDtvkduf tpdk;&&J@ wkH@jyefyHkawGudk
     avhvmoHk;oyfygw,f? wcsdK@tpD&ifcHpmawGrSm ta&;ay:toem;cHr_ (okd@ ) tpkd;&qD owif;tcsuftvufykd@
     wJh t=udrfa&/ tpkd;&awGu ta=umif;jyefwJh t=udrfa& pwJhpm&if;Z,m;awG yg0ifygw,f? wcsdK@vkyfief;
     pepfawGukd (pufwifbmuae 'DZifbmtxdusif;ywJh) ukvor~ taxGaxGnDvmcH ukdwifjyzkd@ =um;jzwf
     tpD&ifcHpmawG wifckdif;ygw,f? ¹cif;csufuawmh taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&Jh uav;oli,feJ@ vufeufukdif
     jy±emqdkif&m txl;udk,fpm;vS,fu taxGaxGnDvmcHukd ESpfpOftpD&ifcHpm wif&ayr,fh aumfr&SifESpfpOf
     tpnf;ta0;ukdawmh =um;jzwftpD&ifcHpmyJwif&ygw,f?

     EdkifiHc&D;pOfrsm;

     vkyfief;pepfawGu EdkifiHawGG&J@tajctaeukdavhvmzkd@ yxrqHk;taeeJ@ vufawG@uGif;qif;ygw,f/ 'gayr,fh
     'Dvdkc&D;pOfrsdK;udk tpkd;&&Jhzdwf=um;csuft&omðyvkyfEkdifygw,f? +yD;cJhwJhaumfr&Sif ({y&,f 2002) tukefrSm
     EdkifiHoHk;q,fh&SpfEkdifiHtpkd;&awGu b,fvkyfief;pepfrsdK;udkrqdk avhvmcsifwJhtcsdef olwdk@EdkifiHawGudk avhvm
12
Edkifzdk@zdwf=um;cJhygw,f? tJ'DEdkifiHawGuawmh b&mZD;/ blvfa*;&D;,m;/ uae'g/ aumfpwm&Dum/ qdkufy&yfpf/
csufuf&Dywfbvpfuf/ tufpfwdk;eD;,m;/ Oa&myor~ (=op&D;,m;/ b,fvf*sD,H/ 'def;rwf/ zifvef/ jyifopf/
*smreD/ *&dpf/ tdkif,mvef/ tDwvD/ vyfZifbmh*f/ e,fomvef/ ay:wl*D/ pydef/ qGD'if eJ@ ,lEkdufwufuif;'rf;
(+Adwee@J ajrmufyi;f tdi,mvef)/ a*sm*s,m/ *GmwDrmvm/ [efa*&D/ tdupvef/ vwfA;D ,m;/ vpfoa,;eD;,m;/
         d f          dk k f             f D                       k f f                    l
armfvfwm/ rUqDukd/ aemfa0/ yD&l;/ ykdvef/ &dkar;eD;,m;/ qvdkaA;uD;,m;/ qvdkaA;eD;,m;/ qGpfZmvef eJ@
wl&uD EkdifiHawGyJjzpfygw,f?

EdkifiHc&D;pOfawGu txl;ukd,fpm;vS,ftwGuf tpkd;&ukd,fpm;vS,fawG/ tJef*sDtkdawG/ um,uH&SifawG/ olwdk@&J@
aqGrsdK;om;csif;awGe@J qufoG,faqmif&Guf&muwqifh owif;tcsuftvufpkaqmif;zdk@ wu,fhtcGifh tvrf;
aumif;awG yHhydk;ay;Ekdifygw,f? EdkifiHc&D;pOfawGu wu,fawmh tpdk;&qDukd wkdufwGef;csufawG tygt0if
aumfr&SifudkoD;jcm;wifjywJh tpD&ifcHpmacgif;pOfawGyJjzpfygw,f? tcgtm;avsmfpGm ESpfckeJ@ ESpfcktxuf
vkyfief;pepfawG (vkyfief;qdkif&m okd@ EdkifiHqdkif&m) u tpkd;&w&yfqDukd yl;aygif;ukd,fpm;ðy r_eJ@ yl;aygif;c&D;pOfawG
vkyfEkdifygw,f?

EkdifiHc&D;pOf tpD&ifcHpmawGrSmygwJh t=uHðywdkufwGef;csufawGu tpkd;&twGuf vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_udk
&yfwef@zdk@ toHk;0ifwJhvrf;n$efcsufawGyJjzpfygw,f? okd@aomfvnf; vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu wdkufwGef;
t=uHay;csufawGukd jznfhqnf;zkd@twGuf omrefavmufyJ tm&HkpkdufwJhtjyif vkyfief;pepftrsm;pku t&if;
tjrpfcsdK@wJhvGef;wJhtwGuf olwdk@twGufEkdifiHc&D;pOft+yD; aemufqufwJG vkyfief;awGvkyfzdk@qdkwm cJ,Of;
vGef;ygw,f?

ESpfpOftpnf;ta0;rsm;

vkyfieff;tzGJ@awG&J@OUXawG/ txl;ukd,fpm;vS,fawG/ EkdifiHqdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,fawG/ udk,fpm;vS,fawG/
eJ@ u|rf;usifolawGu “AD,ifema=unmcsufeJ@ vkyfief;tpDtpOf (tykdif; 2/ pmykd'f 95)” t& “tvkyfawG
vdkufavsmnDaxGjzpfzkd@eJ@ [efcsufnDapzkd@twGuf” ESpfpOfawG@qHkaqG;aEG;ygw,f? 'Dtpnf;ta0;awG&J@ yxrqHk;
tpnf;ta0;ukd *sDeDAmrSm 1994 rSmusif;ycJhygw,f? 'Dtpnf;ta0;awGrSm aqG;aEG;wJh ta=umif;t&mawGrSm
vkyfief;pepfawGeJ@ aumfr&Sif=um; vkyfief;ykdif;qdkif&mqufqHa&;/ aumfr&Sifu csrSwfwJh vkyfief;qHk;jzwfcsuf
awGukd taumiftxnfazmfa&;/ vl@tcGifhta&; r[mrif;}uD;eJ@ tjcm;ukvor~ tzJG@tpnf;rsm;=um;
yl;aygif;aqmif&Gufa&;/ vkyfykdifcGifhtm%m v$Jtyfr_twGif; trsdK;orD; tcGifhta&;rsm; aygif;pyfxnfhoGif;a&;eJ@
&if;jrpfESifhtkyfcsKyfa&;ykkdif;qdkif&mudP/ &if;jrpfXmeaxmufyhHa&;0efaqmifr_eJ@ owif;toHk;csr_awGyg0ifygw,f?

tjcm;vkyfaqmifcsufrsm;

vkyfief;pepfawGu olwkd@vuf&SdvkyfaewJh avhvmcsufawGtwGuf oifhawmfwJh owif;tcsuftvufawGukd
tpkd;&rsm;eJ@ tJef*sDtdkrsm;qDu awmif;cHwmawGukdvnf; yg0ifvkyfaqmifygw,f? 'Dvkyfief;pepfawGu
nDvmcHawG wufa&mufwmrsdK;/ owif;xkwfjyefwmrsdK;eJ@ olwdk@vuf&Sdvkyfaewm ykdaumif;rGefatmifrGrf;rHwJh
tjcm;vkyfaqmifcsuf rsdK;awGukdvJ vkyfaqmifygw,f?


                                                                                                                        13
4? vkyfief;pepf,Eœ&m;awGukdb,fvkdqufoG,fEkdifvJ

     owif;tcsuftvuf wifjyzkd@twGuf (okd@ ) vkyfief;pepf ,œ&m;awGeJ@ywfouf+yD; aemufxyftcsuf
     tvufawGodcsif&if atmufyg oifhawmfwJhvkyfief;pepf vdyfpmtwkdif; pma&;om;ay;ydk@Ekdifygw,f?

     For the attention of: (oifhawmfwJhvkyfief;pepfemrnf)
     Office of the High Commissioner for Human Rights
     Palais des Nations
     Avenue de la Paix 8-14
     1211 Geneva 10
     Switzerland
     Tel: +41 22 917 90 00
     Fax: +41 22 917 9006 or 9003
     E-mail: webadmin.hchr@unog.ch (remember to include in the subject box which
     mechanism you are addressing)

     tpD&ifcHpmtopfawGtygt0if qHk;jzwfcsufawG/ ukvor~tcsuftvufpmapmifawG/ owif;ykd@csifol
     awGukd taxmuftyHhay;Ekdifzdk@ yHkpHxkwfxm;wJh yHkpHpm&GufawGeJ@ ar;cGef;v$mawG/ aumfr&SifeJ@ vkyfief;pepf
     ,œ&m;awG&Jh tvkyfeJ@ ywfoufwJhowif; tcsuftvuftjynfhtpHk udktxl;aumfr&Sifem&Hk; tifwmeuf
     pmrsufESm (http://www.unhchr.ch) rSmawG@&SdEkdifygw,f? vwfwavmrSm 'Dtcsuftvuf awGukd
     &csif&if tifwmeufpmrsufESm homepage ukdoGm; “Sections” ae&mrSm “Programmes” ukdESdyf/
     +yD;&if “Extra-Conventional Mechanisms” udkxyfESdyf/ aemufwcg “Thematic Mandates”
     udkxyfoGm;&if &&SdEkdifygw,f? qHk;jzwfcsuftrSwfpOfawGeJ@ taxmuftxm;&nfn$ef;csufawG udk “Charter-
     based” udk&Smzdk@oHk;Ekdifygw,f?

     5? vkyfief;pepf,Eœ&m;awGudk qufoG,f (wkdif-um;) Edkifzkd‹ tedrfhqHk; owif;tcsuftvuf

          · b,fol@udkqufoG,faqmif&Gufzkd@vdyfrlxm;ovJ (b,fvkyfief;pepf,œ&m;vJ)/ wdkif=um;wJh csdK;azmuf
          r_u vlyk~dKvfukd qufoG,fzkd@vdyfrlxm;wmxuf vkyfief;pepfeJ@ykd+yD;ywfoufw,fqdkwm xif&Sm;vm
          Ekdifayr,fh vl@tcGifhta&; aumfr&Sifem&Hk; (OHCHR) uom qHk;jzwfcsufcsEdkifygw,f?

          · OD;wnfcsufawGeJ@ vkyfief;enf;vrf;awGtygt0if tzJG@tpnf; (okd@ ) qufoG,fa&;om;ol (wkdif=um;ol)
          eJ@ ywfoufwJh tcsuftvuf/ Oyrm owif;tcsuftvufukd b,fvkdpkaqmif; twnfðyr,fqkdwm?

          · vkyfief;pepfawGu wdusrSefuef+yD; r#ww,fvkd@,lqwJh owif;tcsuftvufudk ta&;,laqmif&Guf
          r,fhtwGuf qufoG,fwifjyyHku 'DvkdrsdK;ykHpHtwdkif;jzpfzkd@ta&;}uD;w,fqdkwm rSwfom;&ygr,f?

          · wu,fvkd@ wifjywdkifwef;csufu wOD;csif;tr_eJ@ywfoufae&if/ um,uH&Sif&Jhemrnf/ jzpfwJh &ufpJGeJ@
          ae&m/ cskdK;azmufr_&Jh wduswJhtao;pdwf tcsuftvufawG (b,fvdkusL;vGefw,f/ bmvufeuf
14
awGoHk;w,f/ cýmukd,f b,ftpdwftydkif; xdcdkuf'%f&m&w,f/ 'grSr[kwf usL;vGefwmu pdwfydkif;
     qdkif&mt&qdk&if bmawGyg0ifw,f/ w&m;cHtwGuf b,fvdk xdckduf epfemw,f) tygt0if wkdifwef;wJh
     csdK;azmufr_&Jh tao;pdwfukd wifjyyg?

     · wu,fvdk@ wifjywdkifwef;csufu a,sbk,s tajctaeqdk&if aemufcHtajctaewck zefwD;ay;zdk@
     owif;tcsuftvuf yHhykd;ay;jcif;yHkpHeJ@ pwif&ygr,f? aemufxyfrSwfom;&rJhtcsufu qufoG,fowif;
     ykd@csufukd vQH&&Sdr,fholu (csdK;azmufr_jzpfyGm;wJh) EkdifiHeJ@ywfouf+yD; tenf;tusOf;om odoljzpfEkdif
     ygw,f? tJ'ga=umifh Oyrm wifjywJhowif;tcsuftvufeJ@ ywfoufwJh w&m;0ifabmifeJ@ EkdifiHa&;
     tajctaeawGu wifjyxm;wJh aemufcHtajctaeeJ@ udkufnDEdkif&ygr,f? 'Dtajctaeudk xlaxmif+yD;wJh
     tcgrSmawmh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ tajctaetcsuftvufawGudk tao;pdwf jc,fr_ef;wifjy&
     ygr,f? &SmazGawG@&SdwmawGudk wifjywJhtxJrSm jyXmef;xm;wJhyHkpHawG twdkif;wifjyzdk@ t=uHðyygw,f/
     'ghtjyifwifjyawmif;qdkr_awGudk wwfEkdifor#tao;pdwf OyrmeJ@ wuGwifjy&ygr,f?

     · qufoG,fwifjyr_ ykHpHESpfckpvkH;eJ@ywfoufvkd@ taxmuftulðy tcsuftvuf rdWLawG yHhykd;ay;yg?

     · qufoG,fwifjycsufrSm v#dK@0Suf&rSmawGrsm;yg&if (v#dK@0Sufxm;apcsifwJhta=umif;) azmfjyay;yg?

     · wOD;csif;tr_awGeJ@ywfouf+yD; tr_uta&;ay:udP[kwfr[kwfazmfjyay;yg?

     · wu,fvdk@wifjyxm;wJhtajctaerSm tajymif;tvJawG&SdcJh&if (Oyrm w&m;vufvGwf tzrf;cHxm;
     &wJh wOD;wa,muf jyefvGwfvmwJhtcgrsdK;rSm) vkyfief;pepfukdowif;ydk@zkd@rarhygeJ@?

vkyfief;pepfawGtwGuf aemufxyfvkdwJh owif;tcsuftvufukdawmh 'Dpmwrf;rSm tvsOf;oifhovkd
azmfjyxm;ygw,f?

taxGaxGvkyfykdifcGifhvJ$tyfjcif; (General Mandate)

vkyief;pepfwckcsi;f pDtwGuf oD;oef@csrwwhJ qH;k jzwfcsuawGtjyif aumfr&Siu tpnf;ta0;wdi;f rSm vkyief;
   f                                        S f          f                    f                 k        f
pepftm;vHk;ukd olwkd@&JhvkyfykdifcGifhvJ$tyfwmawG t+yD;owfaqmif&Gufzkd@eJ@ oD;oef@xl;jcm;wJh t=uHðywkdufwGef;
csufrsdK;awGudk taumiftxnfazmfzdk@ n$ef=um;wJh qHk;jzwfcsufrsdK;awG csrSwfygw,f? +yD;cJhwJh tpnf;ta0;
awGrSm atmufygtajccHtcsufawGudkxnfhoGif;cJhygw,f?

vl‹tcGita&;ESihf vkyief;pepfqi&m vkyx;Hk vkyenf;rsm; (Human rights and thematic procedures)
       hf           f        kd f   f       f

aumfr&Siu vkyief;pepfawGukd atmufygtcsursm;tm; tpD&ifcpmawGrm xnfoi;f azmfjyzk@d awmif;cHygw,f?
        f    f                         f              H     S    h G

     · vkyfief;pepfawGuydk@wJh (wkdif=um;csuf) qufoG,fowif;ykd@csufawG&Jh aemufqufwJG vkyfaqmifcsuf
     tjzpf tpkd;&awGu yHhykd;wJhowif;tcsuftvufrsm;/

                                                                                                                15
· vQHcsOf;uyfEkdifavmufwJh jyoemrsm;tay: rSwfcsufcsr_rsm;eJ@ vkyfydkifcGifhtm%mawGukd ydkrdkxdxd
           a&mufa&muf aqmif&GifEkdifzdk@ cJGjcrf;pdwfjzmoHk;oyfr_rsm;&Jh&vm'f/

           · vl@tcGifhta&;aumfr&Sifem&Hk;&Jh t=uHay;0efaqmifr_eJ@ enf;ynmyl;aygif;aqmif&Gufa&; tpDtpOfrS
           wqifh tpdk;&awGu avsmufywfwJh taxmuftul awmif;cHvmEkkdifwmrsdK;twGuf t=uHOm%f
           urf;vSrf;r_rsm;/

           · t"dutm;jzifh trsdK;orD;rsm;tay: ypfrSwfxm;wJh (okd@ ) txl;ojzifh trsdK;orD;rsm; xdckduf vG,fwJh
           vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ oabmobm0eJ@ vufawG@uswJh csdK;azmufr_rsm; tay: cJGjcrf;pdwfjzmokH;oyfr_
           rsm;eJ@ vdift& cJGjcm;qufqHr_tcsuftvufrsm;/

           · vl@tcGifhta&;umuG,fjr‡ifhwifolrsm;&Jh owif;tcsuftvufeJ@ olwdk@vHkðcHa&;udk b,fvkd jr‡ifhwifay;
           EkdifrvJqdkwJhtcsuf/

           · t"dutm;jzifh uav;oli,frsm;ukd ypfrSwfxm;wJh (okd@ ) txl;ojzifh uav;oli,frsm; xdckduf vG,fwJh
           vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ owif;tcsuftvufeJ@ touft& cJGjcm;qufqHr_ tcsuftvufrsm;/

     trsKd ;orD;rsm;tay:t-urf;zufruz,f&m;wduzsujf cif; (Elimination of violence against women)
                                  + dk S k f

     trsdK;orD;rsm;tay: t=urf;zufr_qdkif&m txl;udk,fpm;vS,fu ol@vkyfydkifcGifhtwdkif; xrf;aqmifEkdifzdk@
     txl;ojzifh olawmif;wJh owif;tcsuftvufukd wHk@jyefay;zkd@ aumfr&Sifu tpdk;&tm;vHk;udk arWm&yfcH
     xm;ygw,f? 'ghtjyif vkyfief;pepf tm;vHk;eD;yg;udk olwdk@&J@vkyfykdifcGifhtm%m e,fajrxJrSm vdift& vl@tcGifh
     ta&; csdK;azmufr_awGeJ@ trsdK;orD;rsm;eJ@ rdef;ri,frsm;tm; vlukeful;r_udk txl;tm&Hkpdkufzdk@ aumfr&Sifu
     awmif;qkdxm;ygw,f?

     xifjrif,lqcsufeJ‹ azmfxkwfwifjycGifhqdkif&mvGwfvyfcGifhudkjr‡ifhwifjcif;
     (Promotion of the right to freedom of opinion and expression)

     aumfr&Sifu txdrf;odrf;cH yk~dKvfrsm;/ t=urf;zufcH (okd@ ) rw&m;qufqHcH&olrsm;eJ@ ywfoufwJh owif;
     tcsuftvufrsm; (okd@ ) xifjrif,lqcsufqdkif&m vGwfvyfcGifh/ uBmhvl@tcGifhta&; a=unmpmwrf; (1948)
     t& twnfðyazmfjyxm;csufrsm;/ EdkifiHa&;eJ@ vlr_tcGifhta&;qdkif&m (1966) EkdifiHwum oabmwlnDcsuf
     eJ@ tjcm;avsmfuefwJh vl@tcGifhta&;enf;vrf;rsm;ukd usifhoHk;olrsm;tm; cJGjcm;qufqH ESdyfuGyfjcif;rsm;ukd
     *&kðytm&Hkpkdufzkd@eJ@ tjcm;b,fazmfxkwfwifjycGifhqdkif&m vGwfvyfcGifh ,dk,Gif;qHk;&_H;r_ rsdK;ukdrqdk owdðyzkd@
     vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

     t}uHay;0efaqmifr+rsm;eJ‹ enf;ynmqdkif&m yl;aygif;aqmif&Gufr+rsm;
     (Advisory services and technical co-operation)

     (oifhawmfwJh b,fae&mrSmyJjzpfjzpf) wdusxl;jcm;wJh pDrHudef;awG (vl@tcGifhta&; tajctae&Jh vufawG@eJ@
16
jrifomxifom&SdwJh tajymif;tvJawGudk xnfhoGif;yg0ifEkdifzkd@ tjrifwckeJ@twl vl@tcGifhta&; aumfr&Sifem
&Hk;u }uD;=uyfaqmif&GufwJh t=uHay;0efaqmifr_eJ@ enf;ynmqkdif&m yl;aygif;aqmif&Gufr_ tpDtpOfatmufrSm
todtrSwfðy aqmif&GufEkdifzkd@twGuf) twGuf wifjyawmif;cHr_awGudk olwkd@&Jh t=uHðy wdkufwGef;csufawGrSm
xnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGudk wkdufwGef;ygw,f?

EkdifiHwcktwGif;aexdkifr+t& (okd‹) vlrsdK;pk/ ukd;uG,f,Hk-unfr+eJŒ bmompum;t&
vlenf;pkjzpfaeolrsm; twGuf tcGifhta&;rsm;
(Rights of persons belonging to national or ethnic, religious and linguistic minorities)

aumfr&Sifu (EdkifiHwcktwGif;aexkdifr_t& (okd@ ) vlrsdK;pk/ ukd;uG,f,Hk=unfr_eJ@ bmompum;t& vlenf;pk
jzpfaeolrsm; tcGifhta&;a=unmpmwrf; (1992) yg tcsuftvufrsm;t&) vlenf;pkawG&Jh tcGifhta&;awGudk
umuG,fjr‡ifhwifzdk@eJ@ oifhawmfovkd taxmuftyHhay;tyfzkd@ vkyfief;pepfawGudk vkyfykdifcGifh tm%mrsm;twGif;
oifhawmfavsmufywfwJh tav;xm;av;pm;r_awG qufvufay;tyfzkd@ wdkufwGef;xm;ygw,f?

tpkvdkuft_yHKvkduf xGufajy;ajymif;a&$Œolrsm;/ twif;tusyfae&majymif;cH&olrsm;ESifh vl‹tcGifhta&;
(Human rights and mass exoduses and displaced persons)

tpkvdkuftjyHKvdkuf xGufajy;ajymif;a&$@r_rsm;eJ@ ajymif;a&$@olrsm;&Jh jy±emrsm;/ olwdk@&J@ qütavsmuf
ae&yfjyefEdkifa&;twGuf apmifhqdkif;ae&r_ESifh a'owGif; twif;tusyf ae&majymif;a&$@ cH&EdkifzG,f&SdwJh (okd@ )
ajymif;a&$@cH&wJh tajctaersm;ukd (oifhawmfwJhae&mrSm) owif;tcsuftvuf &SmazGpkaqmif;zkd@eJ@ tpD&if
cHpmawGrSm owif;tcsuftvufeJ@ wdkufwGef;csufawG xnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGukd wdkufwGef;
xm;ygw,f?

a'owGif;twif;tusyf ae&ma&$Œajymif;cH&olrsm; (Internally displaced persons)

a'owGif;twif;tusyf ae&majymif;cH&r_awGudk tm&Hkpkdufzkd@/ a'owGif; twif;tusyf ae&majymif;a&$@
cH&EdkifzG,f&SdwJh (okd@ ) ajymif;a&$@cH&wJh tajctaeawGay:u owif;tcsuftvuf &SmazGpkaqmif; aewmawG
udkqufvkyfzkd@eJ@ tpD&ifcHpmawGrSm owif;tcsuftvufeJ@ wdkufwGef;csufawGxnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu
vkyfief;pepfawGukd wdkufwGef;xm;ygw,f?

ukvor*~tzJGŒtpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm;eJ‹yl;aygif;aqmif&Gufjcif;
(Co-operation with representatives of UN bodies)

aumfr&Sifu tpkd;&awGudk ukvor~tzJG@tpnf;rsm;eJ@ yl;aygif;aqmif&Gufvkdolrsm;tay: yHkpH trsdK;rsdK;jzifh
jcdrf;ajcmuftusyfukdifjcif; vufpm;ajctjypf'%fay;jcif;rsdK;udkrqdk a&Smif&Sm;&yfwef@zkd@ wkdufwGef; xm;wJh
tjyif vkyfief;pepf ,œ&m;rsm;tygt0if ukvor~tzJG@tpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm;udkvnf; ukvor~
vl@tcGifhta&;qdkif&m vkyfxHk;vkyfenf;awGtwGuf csOf;uyfr_rsm;rS wm;qD;aESmuf,Sufjcif;udk umuG,fzkd@
wdkufwGef;xm;ygw,f? vkyfief;pepf,œ&m;rsm;udkvnf; aumfr&SifudkwifwJh tpD&ifcHpmawGrSm vl@tcGifhta&;
csdK;azmufr_jzpfyGm;r_awGeJ@ olwdk@b,fvkdwkef@jyef udkifwG,fajz&Sif;w,fqdkwJh owif;tcsuftvufawG
                                                                                                               17
xnfhoGif;wifjyzdk@ n$ef=um;xm;ygw,f?

     ukvor~ vl@tcGifhta&;tzJG@awGeJ@ yl;aygif;aqmif&GufcGifh &rxm;wJh tJef*sDtdk ukd,fpm;vS,fwdkif; vl@tcGifh
     ta&;csdK;azmufr_awGukd vl@tcGifhta&;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk;ukd tjrefqHk;owif;ykd@zdk@ ta&;}uD;ygw,f?

     uav;oli,ftcGifhta&;rsm; (Rights of the child)

     uav;oli,fawGtwGuftœ&,f&Sd+yD; (vrf;ay:u uav;awG/ uav;vkyftm; acgif;yHkjzwfr_/ vufeufudkif
     yËdyQrsm;eJ@ uav;oli,frsm;/ uav;oli,fa&mif;csr_rsm;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;oli,frsm;tm;
     npfnrf;&kyf&Sif/ "gwfyHk/ pmtkyfrsm;wGiftoHk;csr_rsm; tygt0if) olwdk@&Jh tcGifhta&;awG tcsdK;azmufcH&wJh
     xl;jcm;wJhtajctaeawGay: txl;*&kðytm&Hkpdkufzkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

     pGyfpJGjypfwif tjypf'%fay;jcif;rS uif;vGwfcGifh (Impunity)

     aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSmtusHkK;0ifwJh pGyfpJGjypfwiftjypf'%fay;jcif;rS uif;vGwfcGifh udP&yfrsm;ukd
     tav;xm; pOf;pm;zkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

     wzufowf twif;tusyf ta&;,laqmif&Gufr+rsm;ESifh vl‹tcGifhta&;
     (Human rights and unilateral coercive measures)

     aumfr&Sifu wzufowftwif;tusyf ta&;,laqmif&Gufr_rsm;eJ@ aemufqufwJGqdk;usdK;rsm;ukd txl;
     tav;xm;tm&Hkpkdufzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

     "g;pmcHtjzpf ac:aqmifjcif; (Hostage – taking)

     aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSm tusKH;0ifwJh "g;pmcHtjzpfac:aqmifcH&jcif;rsm;&J@ aemufqufwJG
     tusdK;qufawGukd oifhawmfovkd qufvufazmfxkwfwifjyzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

     t-urf;zufpepfESifh vl‹tcGifhta&; (Human Rights and Terrorism)

     aumfr&Sifu t=urf;zuftzJG@tpnf;rsm;&Jh v_yf&Sm;r_rsm;/ v_yf&Sm;yHkenf;vrf;rsm;/ vufawG@vkyfaqmifr_rsm;eJ@
     aemufqufwJG&v'frsm;ukd oifhawmfovkd tav;xm;pOf;pm;zkd@ oufqdkifwJh vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;
     xm;ygw,f?

     w&m;pD&iftkyfcsKyfa&;ESifh txl;ojzifh uav;oli,fw&m;pD&ifa&;
     (Administration of justice, in particular juvenile justice)

     aumfr&Sifu uav;oli,fw&m;pD&ifa&; tygt0if/ w&m;pD&iftkyfcsKyfa&;eJ@ xda&mufwJh vl@tcGifhta&;
     umuG,fr_rsm;eJ@ qufpyfwJh ar;cGef;rsm;tm; qufvuftav;xm; vkyfaqmifzkd@eJ@ 'DtwGuf (t=uHay;
18
0efaqmifr_eJ@ enf;ynmtaxmuftul awmif;cHr_rsm;tygt0if) wdusxda&mufwJh wdkufwGef; t=uHay;csuf
rsm; yHhykd;ay;zdk@ oufqdkifwJh vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

'Drdkua&pDESifh vlrsdK;a&;0g't-um; (uGm[r+) n‡dE+dif;r_
(Incompatibility between democracy and racism)

aumfr&Sifu vkyfief;pepfawG (txl;ojzifh vuf&SdvlrsdK;a&;0g'yHkpHawG/ vlrsdK;a&;t& cJGjcm;qufqHwmawG/
wkdif;wyg;om;rsm;tm;rkef;wD;r_eJ@ aemufqufwJGtjzpf tjrifusOf;ajrmif; &efvkdr_rsm;twGuf cef@tyfwJh
txl;ukd,fpm;vS,f) udk vlrsdK;a&;rkefwD;r_wdk;yGm;vmr_eJ@ EdkifiHa&;t&eJ@ vl@tzGJ@tpnf;taetxm;t&
(txl;ojzifh 'Drdkua&pDpepfeJ@ ravsmfuefwJh/ n‡dEd_if;r&EkdifwJh) wkdif;wyg;om;rkef;wD;r_tay:tajccHwJh vl@
tcGifhta&; csdK;azmufr_awGtay: qufvuftav;xm; vkyfaqmifzkd@ wdkufwGef;xm;ygw,f?

roefrpGrf;rsm;twGuf vl‹tcGifhta&; (Human rights of persons with disabilities)

aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSm tusHkK;0ifwJh roefrpGrf;rsm;twGuf vl@tcGifhta&; tajctae ukd
azmfxkwfaqmif&Gufzkd@ vkyfief;pepftm;vHk;udk wdkufwGef;xm;ygw,f?

vlrsdK;a&;0g'/ vlrsdK;a&;t& cJGjcm;qufqHjcif;/ wdkif;wyg;om; rkef;wD;r+eJ‹ cJGjcm;qufqHr+yHkpHrsm;
(Racism, Racial Discrimination, Xenophobia and All Forms of Discrimination)

aumfr&Siu olw@kd vyyicitwGi;f rSm tusKH ;0ifwhJ vlrsKd ;a&;0g'/ vlrsKd ;a&;t& cJjG cm;qufqjH cif;/ wdi;f wyg;om;
           f        k f dk f G hf                                                                    k
rkef;wD;r_eJ@ aemufqufwJG vlrsdK;a&;wif;rmr_rsm;tm;vHk;ukd wdkufzsufzkd@ 'gbefa=unmcsufeJ@ uBmhnDvmcH&Jh
vkyfief;tpDtpOfawGudk oifhawmfovkd pOf;pm;aqG;aEG;zkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f?

*vkdb,fvkdufaZ;&Sif; (urBmðyr+) eJ‹ vl‹tcGifhta&;&JŒtoHk;0ifr+tay: tusdK;oufa&mufr+
(Globalization and its impact on the full enjoyment of human rights)

aumfr&Sifu (oifhawmf&meJ@ olwdk@vkyfykdifcGifhtwGif;rSm tusHK;0ifwJh) vl@tcGifhta&; r[mrif;}uD;&Jh *vkdb,f
vdkufaZ;&Sif;eJ@ vl@tcGifhta&;&Jh toHk;0ifr_ay: tusdK;oufa&mufr_ tpD&ifcHpmukd pOf;pm;aqG;aEG;zkd@ vkyfief;
pepfawGudk wdkufwGef; xm;ygw,f?

vlwdkif;yg0ifaqmif&Gufr+/ nDr#r+/ vlr+a&;w&m;r#wr+eJ‹ cJGjcm;qufqHr+rðyjcif;rsm;tm; 'Drdkua&pD&J‹
ta&;ygwJh tajccHrsm;tjzpf cdkifrmapjcif;
(Strengthening of popular participation, equality, social justice and non-discrimination as
essential foundations of democracy)

aumfr&Sifu olwdk@vkyfykdifcGifh twGif;rSmtusHkK;0ifwJh vlwdkif;yg0ifaqmif&Gufr_/ nDr#r_/ vlr_a&; w&m;r#wr_eJ@
cJGjcm;qufqHr_ rðyjcif;rsm;tm; 'Drkdua&pD&J@ta&;ygwJh tajccHtkwfjrpfrsm;tjzpf ckdifrmapzkd@twGuf taumif
txnfazmfzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef; xm;ygw,f?
                                                                                                                   19
aysmufqHk;aeolrsm; (Missing persons)

     aumfr&Sifu vufeufudkifyËdyQrsm;eJ@qufEG,fwJh vlaysmufwkdifwef;csufjyemrsm;ukdk azmfxkwfwifjyzkd@
     oufqdkifwJhvkyfief;pepftm;vHk;ukd arWm&yfcHxm;ygw,f?




20
tcef; (1)
                                tr+wckcsif;pDtay: vkyfief;pepf,EW&m;rsm;.
                                udkifwG,fajz&Sif;yHktm; tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf


w&m;vufvGwf (odk‹) twif;t"rRzefwD;aomtajctaea-umifh aysmufqHk;oGm;r+rsm;twGuf tvkyftzGJŒ
WORKING GROUP ON ENFORCED OR INVOLUNTARY DISAPPEARANCES (WGEID)
aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 20 (XXXVI) t& 1980 wGifqHk;jzwfcsrSwfonf


vkyfykdifcGifheJ‹ tvkyfvkyfyHkenf;vrf; (Mandate and working method)

w&m;vufvGwf (okd@ ) twif;t"RzefwD;r_ tajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;olrsm; - um,uH&Sif&J@ rdom;pk
awGudk olwkd@aqGrsdK;om;csif;awG b,fa&mufvJqdkwmeJ@ bmjzpfvJqdkwm qHk;jzwfEkdifzdk@ axmufulEkdif&eftwGuf
avsmufywfwJh ar;cGef;awGukd avhvmqef;ppfzkd@twGuf WGEID udk vkyfydkifcGifhawG ay;tyfxm;ygw,f?
tr_wckcsif;pDtwGuf aysmufoGm;olawGb,frSmvJ/ aoovm;&Sifovm;/ twdtus pHkprf;ppfaq;
udkifwG,f+yD;om;vm;qdkwm aocsmap+yD;/ oufqdkifwJh tpdk;&awGeJ@rdom;pkawG=um; (yHkrSeftm;jzifh tJeJ*sDtdk
rsm;rSwqifh) qufoG,fa&;vrf;a=umif;wck xlaxmifzkd@twGuf WGEID u qufvufvkyfaqmifygw,f?

WGEID u tjcm;vkyfief;wm0efrsm;eJ@vJ vkyfief;vJ$tyfvkyfukdifwmrsdK;awG txl;ojzifh w&m;vufvGwf
tajctaea=umifh aysmufqHk;olrsm;umuG,fwm;qD;a&; a=unmcsuf (1992) udk EkdifiHawG taumif
txnfazmf aqmif&Guf&mrSm axmufyHhulnDygw,f? WGEID u EkdifiHawGudk apmifh=unfhzkd@eJ@ a=unmcsufeJ@
wuG taumiftxnfazmf vkyfaqmifr_awGudk tjynfht0 tm&Hkpkdufr_ay;zkd@ olwdk@&Jh wm0efawGeJ@ ukdufnD
atmif a=unmcsufuwqifh ay;xm;wJh vkyfykdifcGifhtm%m&xm;ygw,f?

“aysmufqHk;oGm;r+rsm;” t"dy`g,fzGifhqkdcsuf (Definition of “disappeared”)

“aysmufqHk;oGm;r_” udk t"d`g,fowfrSwf&mrSm WGEID u a=unmcsuf ueOD;rSmazmfjyxm;wJh ('gudk
taumiftxnfazmfwmu ol@vkyfydkifcGifhtwGuf t"duuswJh) t"d`g,fzGifhqkdcsuf udk toHk;ðyygw,f?

“aysmufqHk;oGm;ol” wa,muf[m tzrf;cH&ol/ ol@&JhqüeJ@qef@usif+yD; xdef;odrf;cH&ol (okd@ ) jyefay;qJGcH&ol/
(okd@ ) (u) tm%mydkifrsm; 'grSr[kwf tjcm;tqifhqifhaom tpkd;&Xmersm; (okd@ ) (c) (wkduf&dkuf 'grSr[kwf
oG,f0kduf+yD;) tpkd;&ukd,fpm;/ tpkd;&cGifhðycsuft& (okd@ ) tpkd;&tultnDeJ@ pepfwus zJG@pnf;xm;wJhtzJG@
tpnf;awG 'grSr[kwf yk~dKvfwOD;csif;pDa=umifh vGwfvyfr_jiif;y,f &kyfodrf;cH&ol/ (aemufqufwJGtjzpf
WGEID u twdkuftcHtzJG@tpnf;awGu owfrSwfwJh “aysmufqHk;r_rsm;” eJ@awmh ywfoufvkyfaqmifr_
r&Sdygbl;) tjzpf &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfcH&oljzpfygw,f?

'ghtjyif 'Dtiftm;pkawGu aysmufqHk;oGm;olwa,muf b,fa&mufaevJqdkwmudk v#dK@0Suf ay;xm;w,f (odk@ )
                                                                                                           21
olbmjzpfw,fqdkwm azmfjyzkd@jiif;y,fw,f (odk@ ) ol@&J@ vGwfvyfr_ &kyfodrf;cH&oltjzpf todtrSwfðycH&ol
     jzpfwJhtwGuf Oya'tumtuG,f tjyifa&mufaeoltjzpf owfrSwfcH&oljzpfygw,f?

     twif;tusyfzefwD;r_a=umifh “aysmufqHk;oGm;r_rsm;” ukd tjynfjynfqkdif&m &mZ0wfw&m;&Hk; (a&mr&Hk;) &J@
     trdef@jyXmef;csuf 7 (1) (ps) t& vl@tokdif;t0kdif;udkqef@usifwJh &mZ0wfr_tjzpf owfrSwfygw,f?

     tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; (Examining individual cases)
     WGEID u “aysmufqHk;oGm;r_rsm;” wdkif=um;csufrsm;ukd vQH+yD; ppfaq;=um;emygw,f? 'Dvdk vQHEdkifzdk@
     twGuf qufoG,fwkdif=um;r_wckudk a&;om;wifjy&rSmjzpf+yD; ay;ykd@ol b,folb,f0gqdkwmukdyg &Sif;&Sif;
     vif;vif; azmfjy&rSm jzpfygw,f? qufoG,fwdkif=um;csufu aysmufqHk;ol&Jhrdom;pk 'grSr[kwf rdwfaqGrsm;u
     ay;ykd@wmrsdK;jzpfwwfayr,fh wcgw&H tJ*sDtdk wckckrSwqifhvnf; ay;ykd@Ekdifygw,f? WGEID u woD;yk~v
     tr_awGudk (wkdif=um;qufoG,fcsufawGudk vQHwmuvJGvdk@ ) ukd,fwdkif pHkprf;ppfaq; =um;emwmrsdK;ukdawmh
     ðyvkyfrSmr[kwfygbl;?

     WGEID u tr_wckudkvufrcHcifrSm qufoG,fwkdif=um;csufawGukd atmufygtajccH vkdtyfcsufrsm;twdkif;
     jznfhpGufwifjy&rSmjzpfygw,f
           · aysmufqHk;ol&JhemrnftjynfhtpHkeJ@ oifhawmfwJhudk,fa&;taxmuftxm; tcsuftvufrsm;
           (Oyrm-trsdK;om;rSwfyHkwifeHygwf (okd@ ) "gwfyHk)

          · aysmufqHk;wJh&ufpJG-tzrf;cH&wJh ae@&uf/ v eJ@ ESpf/ jyefay;qJGcH&csdef (okd@ ) aemufqHk;awG@cJhcsdef?
          wu,fvdk@aysmufqHk;oludk ae&mwckrSm xdef;odrf;cHae&wJhtaeeJ@ aemufqHk;awG@cJh&w,fqkd&if
          (b,fwkef;ueJ@ b,fae&mrSmqdkwJh) cef@rSef;ajcazmfjycsufwck vkdtyfygw,f?

          · tzrf;cH&wJh (okd@ ) jyefay;qJGcH&wJh ae&m 'grSr[kwf aysmufqHk;oludk aemufqHk;b,frSmawG@cJhvJ?
          tenf;qHk;ae&ma'wckudk azmfjyay;zdk@vkdtyfygw,f?

          · aysmufqHk;olukd jyefay;qJGwJh (okd@ ) zrf;qD;wJh (okd@ ) vlrodwJhv#dKK@0Sufae&mrSm xdef;odrf;zkd@ óu;yrf;olrsm;
          aysmufqHk;ol&Jh uH=uRmeJ@ b,fa&mufaevJqdkwmudk qHk;jzwfEkdifzkd@ (okd@ ) tedrfhqHk;taeeJ@ tm;&p&m
          r&SdwJh (okd@ ) oHo,jzpfzG,faumif;wJh jynfwGif;ajz&Sif;csufrsm; (Oyrm &Jpcef;wck 'grSr[kwf teD;qHk;
          aq;&HkwckrSmom pHkprf;ppfaq;r_rsm;) udk ajymif;vJzkd@ óu;pm;csufawGudkazmfjywJh wifjycsufawGukd tqifh
          vkduf vkyfaqmifygw,f? wdkif=um;csufwifoGif;ol (okd@ ) tzJG@tpnf;ukd todtrSwfðyrSwfom;jcif;
          (awmif;qdkcsuftay: tajccH+yD; xdyfwef;v#dK@0Suftjzpf odrf;qnf;xm;rSmjzpfygw,f?)

     tu,fI aysmufqHk;oGm;wJh trsdK;orD;wa,mufu ukd,f0efeJ@qdk&if rdcifjzpfol tcsKyftaESmifcHumv
     twGif;rSm arG;zGm;vmrJhuav; b,ftcsdefarG;rvJqdkwm rdcifjzpfol&Jhtr_jzpfpOfxJrSm xnfhoGif;azmfjy&rSm
     jzpfygw,f? trSefwu,f tcsKyftaESmifcHumvtwGif; rdcifjzpfoluav;arG;wmukd oufaotodtrSwfðy
     +yD;wJhtcg uav;udk oD;jcm;tr_tjzpf owfrSwf&rSmjzpfygw,f?
     WGEID u owif;tcsutvufwifoi;wJtcgrm taxmuftulðytcsutvufawG (Oyrm-aysmufq;
                              f          Gf h     S                        f                            kH
22
ol&J@"gwfyHk/ 'grSr[kwf oufaotaxmuftxm;awG) xnfhoGif;wifzdk@ wdkufwGef;ygw,f?

tr+rsm;ukd udkifwG,fjcif; (Handling of cases)
WGEID &J@ udkifwG,fajz&Sif;csufu ol@e,fajr{&d,mtwGif;jzpfwJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_tay: umuG,f
wm;qD;zdk@eJ@ csdK;azmufr_jzpfyGm;wJhtcg pHkprf;ppfaq;azmfxkwfzkd@ 'DEkdifiHwcku wm0ef&Sdw,fqdkwJh pnf;rsOf;
tay:tajccHygw,f? tJ'ga=umifh WGEID u e,fajrwcktwGif;rSm tpkd;&ukdwdkufcdkufaewJh yHkrSefr[kwfwJh
'grSr[kwf vufeufukdiftkyfpkawGu wifjyawmif;qdkwJh woD;yk~v “aysmufqHk;wJh” tr_awGudk ukdifwG,f
ajz&Sif;rSmr[kwfygbl;? vufeufudkifyËdyQtwGif; jzpfwJhtajctaersdK;awGudkvJ udkifwG,frSmr[kwfygbl;?

“aysmufqHk;r_”u b,frSmrSef;rodwJh umvwkdxdef;odrf;cH&wJh udPrsdK;r[kwfbl;qdkwm twnfðyzdk@uvJ
ta&;=uD;ygw,f? 'DvdkudPrsdK;udk WGEID ukd rwifjy rwkdif=um;oifhygbl;?

“aysmufqHk;r_” wdkifwef;csufu txufazmfjyyg tajccHvkdtyfcsufrsm;eJ@udkufrudkuf csifhcsdef qHk;jzwf+yD;wJh
tcg tr_udkqufvufpHkprf;ppfaq;+yD; &vmwJh&v'fudk WGEID udk jyefvnfowif;ykd@ ta=umif;=um;zkd@
tm%mykdifawGudk arWm&yfcHcsufeJ@wuG WGEID u oufqdkifwJhtpkd;&qDudk tr_udk vJ$ajymif;ay;ygw,f?
“aysmufqHk;r_” rSm wEkdifiHxufykdwJh EdkifiHawGu tm%mydkifawG wkduf&dkufwm0ef&SdwJh 'grSr[kwf yg0ifywf
oufaewJh tr_awGrSm WGEID u “aysmufqHk;r_jzpfwJhEkdifiHu wm0ef&SdolawGqDukda&m zrf;qD;r_ 'grSr[kwf
aysmufqHk;olukd jyefay;qJGac:aqmifr_rSm yg0ifywfoufaewJh tm%mykdkifawG&JhEkdifiHukda&m tr_udk vJ$ajymif;
ay;tyfEkdifygw,f?

ta&;ay: t,lcHqdkif&m vkyfxHk;vkyfenf; (Urgent appeals procedure)

“aysmufqHk;r_” ukd wkdif=um;wJh wdkifcsufawGudk WGEID u vQH&&Sd+yD; oHk;vtwGif; jzpfyGm;wJh tr_awGudk
ta&;ay:t,lcHrsm;eJ@oufqdkifwJh vkyfxHk;vkyfenf;twdkif; oufqdkif&mtpdk;&awGukd wdkuf&dkufvJ$ajymif;
ay;tyfygw,f?

tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;ESifh tr+rsm;udk tao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif;
(Replies from governments and clarification of cases)

tpdk;&qDu aysmufqHk;olb,fa&mufaew,fqdkwmeJ@ bmjzpfw,fqdkwJh uH=uRm&,fyg0ifwJh ta=umif;jyef
tpD&ifcHpmukd rlv&if;jrpf (wkdif=um;wJhqD) ukdjyefv$Jajymif;ay;ygw,f? rlv&if;jrpfu tpkd;&&Jhta=umif;jyef
csufudk &&Sdt+yD; ajcmufvtwGif;ta=umif;rjyef&if (okd@ ) WGEID utpkd;&&J@ owif;ykd@ta=umif;jyefcsufudk
usdK;a=umif; obm0rusbl;vkd@ xifjrifqHk;jzwf&if tr_udk &Sif;vif;+yD;+yDvkd@ ,lqEkdif+yD; ESpfpOftpD&ifcHpm&Jh
pm&if;Z,m; tusOf;csKyfatmufu “tpkd;&rsm;&Jh ta=umif;jyef=um; aqmif&Gufcsuft& &Sif;vif;+yD;aomtr_
rsm;” acgif;pOfatmufrSm xnfhoGif;Ekdifygw,f? rlv&if;jrpfu oifhawmfwJhtajctaeay:rSm tpkd;&&Jh owif;
tcsuftvufudk qef@usifwkef@jyef&if tpkd;&udk owif;ykd@ ta=umif;=um;/ rSwfcsufay;zkd@awmif;qkd+yD; tr_
udkrydwfyJ qufzGifhxm;ygw,f?

                                                                                                               23
WGEID u oufqkdifwJhtpkd;&wkdif;ukd r&Sif;vif;&ao;wJh tr_awGeJ@ywfouf+yD; tenf;qHk; wESpfwcg
     owday;+yD; vQH&&Sd+yD;ajcmufvtwGif; vJ$ajymif;ay;vkdufayr,fh &Sif;vif;csufr&ao;wJh ta&;ay:tr_awG
     tay: wESpfESpfcg owday;ygw,f?

     ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m (Questionnaire)

     tr_awGwi=f um;wifjywm vG,uacsmarG@apzk@d WGEID u “aysmufq;kH oGm;r_” awGtay: owif;yk@d wki=f um;
             dk               f l                                                             d
     csufawGtwGuf (ukvor~ vl@tcGifhta&;r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeufpmrsufESm (http://www.unhchr.
     ch/html/menu2/7/b/disappea/explanote.htm) ay:rSm&EdkifwJh) pHðyyHkpHwck jyifqifxm;ygw,f?

     taxGaxG (General)
     aumfr&SifudkwifjywJh'DtpD&ifcHpmxJrSm WGEID u a=unmcsufudk taumiftxnfazmfwJh owif; tcsuf
     tvufawGeJ@ twif;tusyft&eJ@ tvdktavsmuf aysmufqHk;oGm;olrsm;tm; umuG,fzdk@ vuf&Sd EkdifiHwum
     &mZ0wfr_qdkif&meJ@ vl@tcGifhta&; yHkpHabmifudk avhvmppfaq;zkd@ oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol cef@tyf
     wmukd axmufcHtm;ay;wJh owif;tcsuftvufawG xnfhoGif;yHhykd;xm;ygw,f?




24
w&m;0if&Hk;rwifwJhtr+rsm;/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJh uGyfrsufr+rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f
SPECIAL RAPPORTEUR ON EXTRAJUDICIAL, SUMMARY OR

ARBITRARY EXECUTIONS ECOSOC                    qHk;jzwfcsuf 1982/ 35 t&csrSwfonf


vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf (Mandate and working method)

txl;ukd,fpm;vS,f&J@vkyfykdifcGifhu (1948) uBmhvl@tcGifhta&;a=unmpmwrf;/ (1966) tjynfjynfqdkif&m
EkdifiHa&;ESifh taxGaxGvlr_tcGifhta&;rsm;qdkif&m oabmwlnDcsuf&J@ tykd'fcJG 4 / 6 / 14 / 15 eJ@ (1989)
w&m;0if abmifjyify/ tusOf;&Hk;w&m;pD&ifr_eJ@ Oya'rJhw&m;pD&ifr_rsm;ukd xda&mufaom umuG,fwm;qD;
r_eJ@ pHkprf;ppfaq;jcif;qkdif&m pnf;rsOf;Oya'rsm;ay:rSm t"dutm;jzifhtajccHygw,f?

txl;uk,pm;vS,u woD;yk~vrsm;/ te*strsm;/ tpk;d &rsm;e@J tpk;d &awG=um; aqmif&uwtz@GJ tpnf;rsm;u
         d f     f                J f D kd                                  G f hJ
wifjyw/hJ atmufygtajccHvtyfcsursm;e@J vJ udunwtr_awGtay:rSm ta&;,laqmif&uEiygw,f?
                        dk    f            k f D hJ                             G f dk f

     · ao'%ftrdef@ESifhqufpyf+yD; touf&SifaexdkifcGifhqdkif&m tcGifhta&;udk csdK;azmufr_rsm;? txl;ukd,f
     pm;vS,fu w&m;r#wr_r&SdwJh w&m;pD&ifr_uae trdef@cswJh ao'%ftrdef@ (okd@ ) t,lcH0ifEdkifcGifhqdkif&m
     tcGita&;ukcsKd ;azmufr_ (ok@d ) tr_rvw+f idr;f cGie@J tquftoG,&mazGz@dk tcGita&;csKd ;azmufrrsm;udk
             hf     d                    S G           hf           f S             hf             _
     0ifa&mufpuzufEdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,u wu,fvd@k usL;vGefolu tr_usL;vGecserSm touf
                G f      k                                f                                  f d f
     18 ESpf rjynfhao;&if (okd@ ) usyfrjynfh&if (okd@ ) pdwfazmufaeoljzpf&if (okd@ ) ukd,f0efonfjzpfae&if
     (okd@ ) uav;arG;+yD;ump rD;aeonfjzpfae&if vnf; tr_udk0ifa&mufpGufzufcGifh&Sdygw,f?

     · EkdifiHtm%mydkifrsm;/ jynfol@ppftkyfpkrsm;/ woD;yk~vrsm; (okd@ ) tpkd;&eJ@yl;aygif;aqmif&GufaewJh
     'grSr[kwf tpkd;&ucGifhðyxm;wJh (rodcsifa,mifaqmif/ ajrSmufay;xm;wJh) tzJG@tpnf;awGeJ@ trnfeJ@
     trsdK;tpm; raz:jyEkdifayr,fh txufazmfjycsufawGeJ@ qufEG,faeolawG&J@ owfjzwfzdk@ +cdrf;ajcmufr_eJ@
     pD&ifcgeD; Oya'eJ@ravsmfnDwJhtrdef@awGtay: pkd;&HG@r_rsm;

     · n‡Of;yrf;ESdyfpufr_/ OayQmðyr_eJ@ tiftm;oHk;r_awGa=umifh csKyfaESmifcH&pOftwGif;aoqHk;r_rsm; (okd@ )
     touftœ&m,f +cdrf;ajcmufaewJh xdef;odrf;csKyfaESmifr_rsm;

     · w&m;Oya'pkd;rdk;a&;tm%mykdifrsm; (odk@ ) wdkuf&dkuf 'grSr[kwf oG,f0kduf+yD; tpkd;&&J@oabmwl
     cGifhðycsuft& taumiftxnfazmfaqmif&Gufolrsm;&J@ tiftm;toHk;ðyr_a=umifh aoqHk;r_rsm;/ tiftm;
     toHk;ðyr_u t"duvkdtyfr_&,f oifhawmfr#wr_&,fwdk@&J@ tajccHvkdtyfcsufawGeJ@ rukdufnDyJ 0da&m"d
     jzpfwJhtcg

     · EkdifiHvHkðcHa&;wyfzJG@awG&J@wkdufcdkufr_awG/ jynfol@ppftzJG@awG&Jhwdkufckdufr_awG/ uGyfrsufa&;tzJG@awGeJ@
     tjcm;tpdk;&ucGifhðyxm;wJh (okd@ ) tpkdk;&eJ@yl;aygif;aqmif&GufaewJh oD;oef@wyfzJG@awG&J@ wdkufckdufr_a=umifh
     aoqHk;r_rsm;

                                                                                                                    25
· vufeufukdifyËdyQrsm;twGif; vlom;qefwJh Oya'enf;vrf; abmifrsm;ukdqef@usif+yD; txl;ojzifh
          omrefjynfolrsm;&Jh touf&Sifaexdkifr_qkdif&m tcGifhta&;rsm; csdK;azmufcH&r_rsm;

          · EkdifiHwcktwGif; touftœ&m,f&Sdaeolrsm;udk xkdEkdifiHrS u,fxkwfay;jcif; (okd@ ) ajymif;a&$@ay;jcif;eJ@
          ydwfqdk@xm;wJh e,fpyfrsm;rSwqifh olwdk@twGuf tœ&m,f&SdwJh EdkifiHwckrSxGufcGmzkd@ óu;pm;&if; EkdifiHa&;
          cdkv#HKcGifh awmif;cHolrsm;udk umuG,fay;jcif;

          · rsdK;jzKwfowfjzwfr_

          · wkdifwef;wJh touf&SifaexkdifcGifhqkdif&m tcGifhta&;csdK;azmufr_awGeJ@ tJ'DtwGuf wm0ef&SdolawGudk
          Oya'a&S@arSmufykd@aqmifzkd@twGuf pHkprf;ppfaq;a&;twGufwm0ef&Sdr_udk csdK;azmufjcif;

          · touf&SifaexkdifcGifhqkdif&m tcGifhta&;csdK;azmufcH&olrsm;twGuf vHkavmufwJhavsmfa=u; axmufyHh
          ay;tyfzkd@ wm0ef&Sdr_udk csdK;azmufjcif;

     tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; (Examining individual cases)

     tenf;qHk; atmufygowif;tcsuftvufrsm;udk a&;om;wifjy&rSm jzpfygw,f

          · um,uH&Sif&J@ xl;jcm;csufrsm; tjynfhtpHk

          · tr_jzpfyGm;wJhae&meJ@ ae@pJGtjyif b,fvkdjzpfyGm;w,fqkdwJh tusOf;csKyfazmfjycsuf

          · wu,fvkd@odr,fqdk&if usL;vGefolrsm;&J@emrnfrsm;eJ@ olwkd@bmvkd@ wm0ef&Sdw,fvdk@ oHo, t0ifcH&
          w,fqdkwJh &Sif;vif;azmfjycsufeJ@ wu,fvkd@ usL;vGefolawGu tm%mydkifawG r[kwf&if 'Dyk~dKvfwOD;csif;
          (okd@ ) tzJG@awGu tpdk;&eJ@ b,fvkdqufpyfaew,fqdkwJh tao;pdwftcsuftvufawG

          · txl;ukd,fpm;vS,fqDukd wkdif=um;csufwifoGif;wJh tzJG@tpnf; 'grSr[kwf wOD;csif;&J@emrnfeJ@ vdyfpm
          tjynfhtpHk

     tr+rsm;ukdukdifwG,fjcif; (Handling of cases)

     w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_awGtwGuf wdkif=um;wJhtr_awGudk oufqdkif&mtpdk;&
     rsm;xHv$Jajymif;ay;tyfygw,f? tpdk;&awGudk tr_awGeJ@ywfouf+yD; pHkprf;ppfaq;csufawG&J@wdk;wufr_awGeJ@
     &v'fawG/ usL;vGefolawGudk b,fvdkppfaq;&Hk;wifta&;,lxm;w,f/ um,uH&Sif&J@ rdom;pkawGudk b,fvdk
     avsmfa=u;rsdK; axmufyHhay;tyfxm;w,fqdkwJh tcsufawGyg0ifwJh owif;tcsuftvufawGeJ@twl ta=umif;
     jyef=um;zkd@ wkdufwGef;xm;ygw,f?


26
ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf; (Urgent appeals procedure)

txl;ukd,fpm;vS,fu w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJh uGyfrsufawmhrSm jrifomwmudk pkd;&HG@wJh
tr_awGtwGuf ta&;ay:t,lcHrsm; wifoGif;Ekdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu toufqHk;&_H;r_rsm;ukd um
uG,fzkd@ 0ifa&mufpGufzufEkdifygw,f? 'DtajctaeawGrSm owfjzwfzdk@ +cdrf;ajcmufr_awG/ ao'%fusrsm;udk
uGyfrsufawmhr,fhtwGuf pkd;&drfr_awG/ txufrSmazmfjyxm;+yD;wJh tcsufawGtygt0if ao'%feJ@ywfouf+yD;
jyÏmef;xm;wJh ekdifiHwumowfrSwfcsufawGudk csdK;azmufr_awGyg0ifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu w&m;0if
&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJh uGyfrsufcH&zdk@ +cdrf;ajcmufcHae&olrsm;ukd tœ&m,f&SdaewJh EkdifiHuae u,f
xkwf&Sif;vif;+yD;a=umif; owif;ykd@csufawG &&Sd+yD;wJhtcgrSmvnf; tpkd;&awGqDukd ta&;ay: t,lcHv$mawG
ay;ydk@Ekdifygw,f?

ta&;ay:t,lcHv$mawG vJ$ajymif;wifoGif;wJhtcg txl;ukd,fpm;vS,fu oufqdkif&mtpdk;&rsm;udk atmufyg
tcsufrsm; wdkufwGef;ygw,f

      · +cdrf;ajcmufcH&olrsm; (okd@ ) uGyfrsufcH&EkdifwJh tœ&m,f&Sdaeolrsm;udk xda&mufwJh tumtuG,fay;a&;
      aocsmapzkd@

      · vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGtwGuf vGwfvyf+yD;r#wwJh pHkprf;ppfaq;a&; tjynfht0taumif
      txnfazmfa&;

      · w&m;vufvGwf uGyfrsufr_awG usL;vGefolrsm;udk w&m;Oya't& ta&;,la&;

      · um,uH&SifawG&J@ tcGifhta&;awG umuG,fay;a&;eJ@

      · aqmif&GufaewJhtqifhwdkif;udk txl;ukd,fpm;vS,fukd qufvufowif;ydk@ wifjya&;rsm;jzpfygw,f?

tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;eJ‹ tr+rsm;udktao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif;
(Replies from governments and clarification of cases)

txl;ukd,fpm;vS,fu tpkd;&qDu aemufqufwJGowif;tcsuftvuf tjynfhtpHkukd (okd@ ) tr_jzpfpOf
wdkif=um;csuf&J@ rlvZmpfjrpfudk awmif;cHEkdifygw,f? vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awG/ vwfwavm jzpf+yD;om;
tr_awGtwGuf bufrvdkufwJh tjynfht0pHkprf;ppfaq;r_wck qufvufvkyfaqmifzkd@/ w&m;0if &Hk;rwifyJ/
tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_ usL;vGefolrsm;udk w&m;Oya't& ta&;,lzkd@eJ@ um,uH&Sif&Jh rdom;pk
awG&J@ tcGifhta&;awGudkumuG,fay;zkd@ tpdk;&w&yf&J@wm0ef&Sdr_udk txl;udk,fpm;vS,fu tm&Hkpkduf
apmifh=unfhygw,f? 'DtajccHvkdtyfcsuftm;vHk;ukd taumiftxnfazmf jznfhqnf;+yD;rSom tr_wckudk
ydwfEkdifygw,f?




                                                                                                                  27
ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m (Questionnaire)

     tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_awGukd owif;ykd@ wkdif=um;csufawGtwGuf tr_awGwkdif=um;wifjywm
     vG,fulacsmarG@apzkd@ txl;udk,fpm;vS,fu (ukvor~ vl@tcGifhta&; r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeuf
     pmrsuEm (ttp://www.unhcr.ch/tml/menu2/7/b/execut/exequest.htm) ay:rSm&Ediw) pHðyyHpwck
           fS h                       h h                                                k f hJ    kH
     jyifqifxm;ygw,f?

     taxGaxG (General)

     r=umao;cifu aumfr&Sifudkwifjyxm;wJh tpD&ifcHpmrSm txl;udk,fpm;vS,fu qufvufvkyfaqmifzkd@
     vdktyfwJh “txl;tm&Hkpkdufp&m” ajcmufckudk tom;ay;az:jyxm;ygw,f? tJ'gawGuawmh

          · vufeufudkifyËdyQrsm;twGif; touf&SifaexkdifcGifhqdkif&m tcGifhta&;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm;/

          · vHkðcHa&;wyfzJG@rsm;. owfjzwfr_rsm; (okd@ ) wkdufcdkufr_a=umifh aoqHk;r_rsm;/

          · tpkd;&eJ@yl;aygif;vkyfaqmifwJh (okd@ ) cGifhðycsuft&vkyfaqmifwJh oD;jcm;udk,fykdifwyfzJG@rsm;eJ@ jynfol@
          ppftkyfpkrsm;rS usL;vGefaom csdK;azmufjcif;rsm;

          · usL;vGefcHum,uH&Sifrsm;&J@ tcGifhta&;rsm;/ avsmfa=u;eJ@ jypf'%frS vGwf+idrf;uif;vGwfcGifh

          · uav;oli,frsm;&J@ touf&Sifaexkdifr_qkdif&m tcGifhta&;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm;

          · ukvor~vl@tcGifhta&;qkdif&mtzJG@rsm;eJ@ yl;aygif;aqmif&Gufolrsm;/ vl@tcGifhta&;umuG,f jr‡ifhwif
          olrsm;tay: usL;vGefaom csdK;azmufr_rsm;eJ@

          · ao'%f tjypfay;jcif;qkdif&mrsm; jzpfygw,f?

     tpD&ifcHpmxJrSm w&m;Oya'pdk;rdk;a&; tm%mykdifrsm;&J@ tiftm;tvGeftu|HoHk;r_rsm;eJ@ ywfoufwmawG/
     oufqdkif&mEkdifiHawGrSm touftœ&m,f +cdrf;ajcmufcH&olrsm;tm; u,fxkwfae&majymif;a&$@ay;wmawG/
     trsdK;orD;rsm;b0qdkif&mtcGifhta&;rsm;/ touf&SifcGifhqkdif&mtcGifhta&;awGeJ@ vdifykdif;qdkif&mtcGifhta&;
     awG csdK;azmufcH&wmawGeJ@ ywfoufwJh wdkufwGef;t=uHay;csufawG yg0ifygw,f?




28
ESdyfpufn‡if;yrf;r+qdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,f
SPECIAL RAPPORTEUR ON TORTURE
aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1985/ 33 t&twnfðy csrSwfonf


vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf (Mandate and working method)

txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfykdifcGifhu (1948) uBmhvl@tcGifhta&; a=unmpmwrf;/ (1966) tjynfjynfqdkif&m
EkdifiHa&;ESifh taxGaxGvlr_tcGifhta&;rsm;qdkif&m oabmwlnDcsuf&J@ tykd'fcJG 4 / 6 / 14 / 15 eJ@ (tESdyfpuf
rcH&zkd@eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;ñuwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_rsm;rS uif;vGwf
ykdifcGifhawGudk tmrcHcsufay;wJh) (1984) ESdyfpufn‡Of;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh
(okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_rsm;rS umuG,fwm;qD;r_qdkif&m nDvmcHay:rSm t"dutm;jzifh
tajccHygw,f?

ykdodomxif&Sm;wJh ESdyfpufn‡Of;yrf;wJh tr_awGtjyif atmufazmfjyyg tr_awGuvJ txl;ukd,fpm;vS,fu
ESdyfpufn‡if;yrf;r_rsm;tjzpfowfrSwfwJh tjcm;tr_awG&J@ erlemawGyJjzpfygw,f?

&kyfykdif;qkdif&mESdyfpufr+rsm; (Physical torture including)

tvif;a&mifeJ@ toHtvGeftu|HtoHk;ðy+yD;ESdyfpufr_/ xl;jcm;wJhaq;0g;rsm;oHk;+yD; ESdyfpufr_ (Oyrm-tefapwJh
apomorphine eJ@ touf&SLusyfapwJh curare aq;rsm;toHk;ðyr_)/ umv&Snf tem;r,l rtdyfpufapr_/
umv&Snf tpmrau|;yJxm;r_/ umv&Snf wukd,f&nfoef@&Sifa&;rvkyfapr_/ umv&Snf aq;0g;ukocGifh
ray;r_/ w&m;0iftrdef@csrSwfxm;wJh ukd,fxdvufa&muftjypf'%fay;r_/ csKyfaESmifcH&pOf t"RðyusifhcH&r_eJ@
vdifykdif;qdkif&mapmfum;cH&r_rsm;yg0ifygw,f?

pdwfydkif;qdkif&m n‡if;yrf;EdSyfpufr+rsm; (Psychological or mental torture including)

vHk;vHk;vsm;vsm; txD;usefapjcif;eJ@ todt=um;ykdif;qkdif&m tm&HkcHEkdifr_rsm;rS uif;a0;apjcif; (wu,fvkd@
'DtajctaeawGrSm tcsdef=umvmwmeJ@tr# jyif;xef+yD;wcgw&H ukoajymif;vJr&EdkifawmhwJh pdwfydkif;qdkif&m
c|dK@,Gif;r_/ ynma&;qdkif&meJ@ pdwfcHpm;wkef@jyeffr_qkdif&mjyoemawG jzpfay:apEkdifygw,f?)/ tcsdefeJ@ae&m twd
tus cef@rSef;r&EkdifwJh tjrJwrf; ra&&mwJh (r=umc%qdkovkd ae&majymif;csKyfaESmifcH&jcif;) tajctaerSm
csKyfaESmifcH&jcif;/ rdom;pkaqGrsdK;rsm;udk ESdyfpufowfjzwf&ef +cdrf;ajcmufcH&jcif;/ vHk;0 OayQmðycH&jcif;/ (wu,f
owfawmhr,fhyHkpHrsdL;eJ@ ) [efaqmifuGyfrsufcH&jcif;rsm;eJ@ rdom;pkaqGrsdK;rsm; aysmufqHk;aer_wdk@jzpfygw,f?

txl;udk,fpm;vS,f&J@ vkyfief;aqmif&GufcsufawGuawmhatmufygtwdkif;jzpfygw,f

      · vQH,Hk=unfEdkifavmufwJh owif;tcsuftvufawGudk tpdk;&rsm;/ txl;ðytzJG@tpnf;rsm;/ tpdk;&
      twGif; tzJG@tpnf;rsm;eJ@ tJef*sDtdkrsm;xHrSawmif;cHjcif;eJ@ vQHaqmif&Gufjcif;

                                                                                                                    29
· tpkd;&rsm;xH (olwdk@&J@tajctaeay:rSm ajz&Sif;aqmif&Gufay;zkd@u txl;udk,fpm;vS,f&J@ vkyfydkifcGifh
          xJrSm ygaewJhtwGuf) pkd;&drfa=umifh=u&olrsm;&J@ tajctaeudk &Sif;vif;azmfjyzkd@ ta&;ay: arWm&yfcH
          csufrsm; ydk@ay;ygw,f?

          · txl;ukd,fpm;vS,fu (ol@vkyfykdifcGifhtm%mxJrSmoufa&mufwJh) 'Dvkdtr_rsdK;awG jzpfyGm;r_rS um
          uG,fzkd@twGuf w&m;0iftkyfcsKyfa&;t& ta&;,laqmif&Gufcsuf owif;tcsuftvufawGudk tpdk;&
          awGqDukdvJ$ajymif;ay;ykd@ygw,f?

          · oufqkdifwJhtpdk;&&J@ todtrSwfðyr_ay:rlwnf+yD; uGif;qif;awG@qHkavhvmr_awG qufvkyfygw,f?

     tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif;
     ESdyfpufn‡if;yrf;cH&oleJ@ywfoufwJh owif;tcsuftvufawGudk tenf;qHk; atmufygowif;tcsuftvuf
     rsm;yg0ifwJh wdkif=um;csuftjzpf txl;ukd,fpm;vS,fqD a&;om;wifjy&rSmjzpfygw,f

          · (ESdyfpufcH&wJh) um,uH&Sif&Jh ukd,fa&;tcsuftvuf tjynfhtpHk

          · ESdyfpufr_ jzpfyGm;wJh ae@pJG (tenf;qHk; ESpfeJ@ v udk azmfjy&rSm jzpfygw,f)

          · um,uH&Sif tzrf;cH&wJhae&meJ@ (odr,fqdk&if) ESdyfpufn‡if;yrf;r_jzpfwJh wnfae&m/ a'o

          · ESdyfpufn‡if;yrf;wmudk vkyfaqmifwJh tzJG@tpnf;rsm;ta=umif; azmfjycsuf

          · toHk;ðywJh ESdyfpufn‡if;yrf;wJhyHkpHeJ@ &v'ftjzpf '%f&mtemw&jzpfr_tay: tusOf;csKyfazmfjycsuf

          · wkdif=um;csuf tpD&ifcHpmwifwJh yk~dKvf/ tzJG@tpnf;&J@trnf

     (rl&if;r[kwfwJh) oifhawmfavsmufywfwJh b,ftaxmuftxm;rqkd&Jh rdWLrsm; (aq;ppfcsuf/ &JrSwfwrf;
     pojzifh) ESdyfpufr_udkazmfxkwfajz&Sif;&mrSm taxmuftyHhtjzpftoHk;0ifrJh tcsuftvufrsm;tjzpf yHhykd;
     wifjyay;&rSmjzpfygw,f?

     tr+rsm;ukdukdifwG,fjcif;

     txl;ukd,fpm;vS,fu olvQH&&SdwJh ESdyfpufn‡if;yrf;jcif;qkdif&meJ@ vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJh tr_wckcsif;eJ@
     oufqkdifwJh ,Hk=unfpdwfcs&wJh owif;tcsuftvuf tusOf;&Hk;oHk;oyfcsufawGukd oufqkdif&m tpkd;&qDukd
     vJ$ajymif;ay;tyfygw,f?




30
olu (oufqdkif&m) tpdk;&udk atmufygtwdkif; arWm&yfcHygw,f

      · wdkif=um;csufawGudk pHkprf;ppfaq;ay;zkd@eJ@ tJ'Du&wJh oifhawmfwJhowif;tcsuftvufawGudk
      ol@qDydk@ay;zdk@

      · &mxl;/ XmeeJ@ tqifhukdr=unfhyJ ESdrfpufn‡if;yrf;r_twGuf tjypf&Sdolrsm;udk oifhawmfwJhta&;,lr_
      awGvkyfzdk@ olwdk@udk&Hk;wifw&m;pJGqdkzkd@

      · 'DvkdESdyfpufn‡if;yrf;r_rsdK; xyfray:aygufatmif umuG,fzkd@twGuf xda&mufwJh ta&;,laqmif&Gufr_
      rsdK;awGvkyfzkd@

      · EdkifiHwum pHE_ef;rsm;eJ@avsmfnDpGm (tESdyfpufcH) um,uH&SifeJ@ rdom;pkaqGrsdK;om;csif;rsm;udk
      avsmfa=u;ay;zkd@

ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf;

txl;ukd,fpm;vS,fu wOD;wa,muftzrf;cH&a=umif;eJ@ tJ'DwOD;wa,muf tESdyfpufcH&zkd@ pkd;&drf&wJh tajc
tae&Sdw,fvkd@ owif;tcsuftvuf&wdkif; ta&;ay:t,lcHwifEkdifygw,f? t,lcHv$mudk ESdyfpufn‡if;yrf;r_
&yfwef@zkd@/ umuG,fzkd@ wduswJh&nf&G,fcsufeJ@twl tr_ay:rSmtm&Hkpkdufzkd@ oufqkdifwJhtpkd;&qDukd ykd@ay;
ygw,f? 'Dvkdtr_rsdK;awGrSm ESdyfpufn‡if;yrf;r_jzpfwJh/ jzpf+yD;wJh wu,fhtaxmuftxm; rvdktyfygbl;? txl;
udk,fpm;vS,fuom wOD;wa,muftrSefwu,f xdef;odrf;cH&w,f/ ESdyfpufcH&zkd@ &Sdavmufw,fqdkwJh
,Hk=unf&avmufwJh tajccHtcsuftvufawG ygvm;qdkwmukd qHk;jzwfygw,f? ESdyfpufn‡if;yrf;cH&r+a-umifh
aoqHk;r+rsm;udk w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJhuGyfrsufr+rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,fu
ukdifwG,fygw,f?

tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;eJ‹ tr+rsm;udktao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif;

tpdk;&rsm;qDu jyef=um;csufrsm;udk qufvufaqmif&Guf taumiftxnfazmfzkd@twGuf tcsuftvuf
&if;jrpfrsm;udkazmfjyzkd@ awmif;cHygw,f? tawmif;cH&&if 'DqufoG,fta=umif;=um;csufeJ@qdkifwJh aqG;aEG;
csufawGay:rSm txl;ukd,fpm;vS,fu ed*Hk;csKyfoHk;oyfr_wckðyvkyf+yD; oufqdkif&mtpkd;&awGqDukd t=uHðy
awmif;qdkcsufrsm;ay;ykd@ygw,f?

txl;ukd,fpm;vS,fu vufeufukdiftzJG@tpnf;rsm;uusL;vGefwJh ESdyfpufn‡if;yrf;r_tygt0if vl@tcGifhta&;
csdK;azmufr_awGudk oifhawmfwJhae&mrSm todtrSwfðyrSwfwrf;ðyxm;ygw,f? 'gayr,fh txl;ukd,fpm;vS,fu
ESdyfpufn‡if;yrf;r_ wkdif=um;csufawGudk tpdk;&rsm;/ EdkifiHwumvl@tcGifhta&; pHE_ef;rsm;eJ@udkufnDwJh wm0ef&Sdol
tm%mydkiftzJG@tpnf;rsm; qDukdom vJ$ajymif;ay;tyfygw,f?




                                                                                                                  31
ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m

     ESdyfpufn‡if;yrf;r_qdkif&mtr_awGudk owif;ykd@wkdif=um;csufawGtwGuf tr_awGwkdif=um;wifjywm vG,ful
     acsmarG@apzkd@ txl;udk,fpm;vS,fu (ukvor~ vl@tcGifhta&;r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeuf pmrsufESm
     (http://www.unhchr.ch/html/menu2/7/b/torture/torquest.htm) ay:rSm&EdkifwJh) pHðyyHkpHwck jyifqif
     xm;ygw,f?

     taxGaxG

     (2001) ukvor~taxGaxGnDvmcHudk wifoGif;wJh txl;ukd,fpm;vS,f&J@ =um;jzwftpD&ifcHpmxJrSm
     w&m;0ifeJ@ w&m;r0if vGwf+idrf;uif;vGwfcGifhrsm;ukdtqHk;owfzkd@ t=uHðywdkufwGef;csuf 12 csuf yg0ifygw,f?
     aumfr&SifukdwifwJh txl;udk,fpm;vS,f&J@ tpD&ifcHpmxJrSm jy±emESpfckukd wifjyxm;ygw,f?

     yxrwcku ESdyfpufn‡if;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcs qufqHr_ (okd@ )
     jypf'%fay;r_rsm;rSumuG,fwm;qD;r_qdkif&m (ppfyJGumvtwGif;rSmawmif &kyfodrf;/ ajymif;vJ/ tcsdefqJG/ ESdrfhcs
     r&EkdifwJhvl@tcGifhta&;rsm;yg0ifwJh) tcGifhta&;rsm;eJ@ 'kwd,wcku (txl;ukd,fpm;vS,f&nfrSef;wJh) ESdyfpuf
     n‡if;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_ rsm;udk
     (tpdk;&rsm;eJ@ tJef*sDtkdrsm;qDrSvQH&&SdwJh pdwfcs,Hk=unf&avmufwJh owif;tcsuftvufrsm;t&) umuG,f
     wm;qD;zkd@ &nf&G,fwJh vkyfxHk;vkyfenf;xlaxmifr_eJ@ vufawG@toHk;ðyr_awG qef;ppfavhvma&;udk qufvkyfzkd@
     jzpfygw,f?




32
bmoma&;vGwfvyfcGifheJ‹ ,Hk-unfr+vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f
SPECIAL RAPPORTEUR ON FREEDOM OF RELIGION OR BELIEF
aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1986/20 t&csrSwfonf


vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf

bmoma&;vGwfvyfcGifheJ@ ,Hk=unfr_vGwfvyfcGifhqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfykdifcGifhu (1948) uBmh
vl@tcGifhta&;a=unmpmwrf;/ eJ@ (1966) tjynfjynfqdkif&m EkdifiHa&;ESifh taxGaxG vlr_tcGifhta&;rsm;
qdkif&m oabmwlnDcsufay:rSm t"dutm;jzifh tajccHygw,f? uBmtESH@rSmjzpfyGm;wJh jy±emrsm;/ tpkd;&
rsm;&J@ ta&;,laqmif&Gufr_rsm;eJ@ (1981) bmoma&;eJ@ ,Hk=unfouf0ifr_udktajccHwJh ESdrfhcsqufqHr_eJ@
bmoma&;t& tpGef;a&mufwJh yHkpHtm;vHk;ukd z,f&Sm;&Sif;vif;a&; a=unmcsuftay: 0da&m"djzpfr_rsm;udk
txl;ukd,fpm;vS,fu pHkprf;ppfaq;+yD; 'Dtajctaersm;twGuf ðyjyifta&;,lr_rsm;udk wdkufwGef;t=uHðy
ygw,f?

bmoma&;eJ@ ,Hk=unfouf0ifr_udktajccHwJh ESdrfhcsqufqHr_eJ@ bmoma&;t& tpGef;a&mufwJh csdK;azmufwJh
yHkpHckepfrsdK;udk txl;udk,fpm;vS,fu trsdK;tpm;cJGjcm;owfrSwfay;ygw,f? tJ'gawGuawmh

bmoma&;eJ‹ ,H-k unfrqi&mudprsm;ay: ESrcszEyrrvkya&; pnf;rsO;rsm;udk csKd ;azmufjcif;rsm;
                    + kd f P         d hf d dS f + f       f

Oya'vkyfxHk;vkyfenf;awG/ rl0g'awG/ ESdrfhcscJGjcm;wJh vufawG@vkyfaqmifr_awGeJ@ (u) bmoma&;eJ@ ,Hk=unf
ouf0ifr_t& xl;jcm;wJhvl@tzJG@tpnf;awG (txl;ojzifh tJ'Dvl@tzJG@tpnf;awGu vlenf;pk (okd@ ) w&m;0if
jyXmef;xm;wJh bmoma&; (okd@ ) w&m;0iftodtrSwfðy xm;wJhbmoma&;udk rukd;uG,fwJhvlenf;pkeJ@ (c)
xHk;wrf;pOfvm/ bmoma&;t&eJ@ ,Hk=unfr_tay: tajccHwJh trsdK;orD;rsm;tay: qef@usifr_tay: qef@usif
wJh v_yf&Sm;vkyfaqmifr_awG

bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfr+qdkif&mudpPrsm;ay: onf;cHa&; pnf;rsOf;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm;

'gawGu EkdifiHeJ@vl@tzJG@tpnf;ay: bmoma&;t& tpGef;a&mufr_awG/ txl;ojzifh bmoma&;eJ@ ,Hk=unf
ouf0ifr_tay:/ tpkd;&r[kwfwJh EkdifiHa&;-bmoma&;tzJG@awGeJ@ oifhawmfqufpyfaewJh aqmif&Gufr_awG/
bmoma&;tpGef;a&muf0g'&J@ jy±emeJ@qufpyfaewJh txif&Sm;qHk; azmfjya=unmcsufawGtjyif bmoma&;
wif;rmr_udk wGef;tm;ay;0g'jzef@ay;aewJh owif;u¾tygt0if ta&;,laqmif&GufcsufawG/ rl0g'awG/
vufawG@vkyfaqmifcsufawG




                                                                                                        33
awG;ac:r+qdkif&m/ ,Hk-unfcsufqkdif&m bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfouf0ifr+qdkif&m
     vGwfvyfcGifhrsm;udk csdK;azmufjcif;rsm;

     'gawGu rl0g'awG/ Oya'vkyfxHk;vkyfenf;awG/ vufawG@udPawG/ ,Hk=unfr_qkdif&m&nfrSef;csuf pnf;rsOf;awGeJ@
     xdyfwkdufjzpfaewJh ta&;,laqmif&GufcsufawGeJ@ wOD;csif;&J@ bmoma&;ukd;uG,fr_/ ,Hk=unfr_udk qufvuf
     xdrf;odrf;cGifheJ@ ajymif;vJcGifhqdkif&m vGwfvyfcGifhawGjzpfygw,f?

     wOD;csif;&J‹ bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfr+qdkif&mudpPrsm;ay: (rnfonfhbmomudk;uG,f a-umif;)
     a-unmykdifcGifhudk csdK;azmufjcif;rsm;
     'DxrSm wOD;csif;&J@bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&mudPrsm;tay: xdef;csKyfr_awG/ 0ifa&mufpGufzufr_awG/ wm;jrpf
        J
     [ef@wm;r_awGeJ@ uef@owfr_awG yg0ifwJhrl0g'awG/ Oya'eJ@ vkyfxHk;vkyfenf;awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,l
     aqmif&GufcsufawG yg0ifygw,f/

     bmoma&;eJ‹ywfoufwJh ydkifqdkifr+rsm;tay: cef‹cJGykdifcGifhukd csdK;azmufjcif;rsm;

     'gawGu (twif;tusyftodrf;cHxm;&wJh bmoma&;qdkif&m ykdifqkdifr_twGuf avsmfa=u;yHkpHt& r[kwfyJ)
     bmoma&;ydkifqdkifr_twGuf pDrHaqmif&Gufr_qdkif&m vGwfvyfcGifhudk xdcdkufapwJh/ ukd;uG,f&mae&m (AvD/
     bk&m;/ bk&m;&Sdcdk;ausmif;/ 0wfðyausmif;qDudk twm;tqD;awG/ ydwfyifcH&wmawG/ aemufvdkufukd;uG,fol
     ta&twGufuef@owfcH&wmawG) oGm;EkdifcGifhukdjiif;y,fcH&wmawG/ udk;uG,f&m ae&mudk tcGeftaumuf
     taumufcH&wmeJ@ 0wfðyudk;uG,f&mtaqmuftOD;awG/ ocõsKif;awG/ bmoma&;ausmif;awG zsufqD;cH&wm
     awGtjyif (bmoma&;tvkyfawGtygt0if) bmoma&;qdkif&m ydkifqdkifr_awGudk odrf;,lwmawGyg0ifwJh
     rl0g'awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,laqmif&GufcsufawGjzpfygw,f?

     (bmoma&;acgif;aqmifawGeJ‹ opPm&SdolawG)&J‹ &kyfykdif;qkdif&m *k%foduQmeJ‹
     usef;rma&;tay: csdK;azmufjcif;rsm;

     'gawGu +cdrf;ajcmufr_awG/ (u|efðyr_/ t"Rðyusifhr_/ zrf;qD;r_eJ@ xdrf;odrf;xm;r_/ twif;tusyf tajctae
     a=umifh aysmufqHk;oGm;r_awG/ ao'%ftjypfay;r_awG/ uGyfrsufjcif;eJ@ owfjzwfwmawGtygt0if) rw&m;
     qufqHcH&wmawGtwGuf rl0g'awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,laqmif&GufcsufawG

     trsdK;orD;rsm;tay: csdK;azmufr+rsm;

     'gutxufazmfjyyg csdK;azmufr_trsdK;tpm;ajcmufck&J@ trsdK;orD;rsm;eJ@qdkifwJh wdusxl;jcm;wJh avsmufxm;
     csufawGudk &nfn$ef;ygw,f?



34
tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif;

tedrfhqHk;tajccHvdktyfcsufawGu atmufazmfjyygawGeJ@udkufnD&rSmjzpfygw,f

      · wdkif=um;wifjycH um,uH&Sifrsm;&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf

      · wdkif=um;wifjycH usL;vGefolrsm;&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf

      · wdkif=um;wifjyr_ ðyvkkyfwJhtzJG@tpnf;awG/ woD;yk~vawG&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf

      · csdK;azmufr_ jzpfyGm;cJhwJh jy±em&J@ aemufqufwJGtajctaersm;tay: tao;pdwf &Sif;vif;azmfjy
      csufawG yg0ifygw,f?

taxGaxG

txl;udk,fpm;vS,fu aumfr&SifudkwifjywJh +yD;cJhwJhvuf&SdtpD&ifcHpmtjyif (pydefEkdifiHr'&pfòrd@rSm 2001
ckESpfu usif;ycJhwJh) bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&m vGwfvyfcGifh/ onf;cHr_eJ@ cJGjcm;ESdrfhcsjcif;rðywJh qufqHa&;
pojzifheJ@ qufEG,fwJh ausmif;ynma&;qdkif&m EkdifiHwumtwdkifyifcHnDvmcH&J@ aemufqHk;taxmuftxm;
tcsuftvufudkvnf; yHhykd;ay;ygw,f? tpD&ifcHpmxJrSm bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&m vGwfvyfcGifh/
bmoma&;t&eJ@ xHk;wrf;pOfvmt&ay:rlwnfwJh trsdK;orD;rsm; tajctaetay: avhvmoif=um;a&;
vJyg0ifygw,f? txl;udk,fpm;vS,fu ,Ofaus;r_awG/ xHk;wrf;pOfvmawGu trsdK;orD;rsm;&J@ tcGifhta&;
qdkif&mawGeJ@ wef;wl&Sdoifhw,fqkdwmudk tav;ay;xm;ygw,f? oifhawmfavsmufywfwJh ukvor~ vkyfief;
,œ&m;tm;vHk;u bmoma&;eJ@ xHk;wrf;pOfvmt& trsdK;orD;rsm;tm; epfemapr_udk wdkufzsufzkd@ tpDtpOf
wckukd csrSwfoifhw,fvkd@ txl;udk,fpm;vS,fu ol@&J@wkdufwGef; t=uHðycsufxJrSm xyfrHwifjyygw,f?




                                                                                                                  35
uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ‹ uav; npfnrf; "gwfyHk/ pmay/ AD'D,dk/
     &kyf&Sif qdkif&mudpPrsm;twGuf txl;ukd,fpm;vS,f
     SPECIAL RAPPORTEUR ON THE SALE OF CHILDREN, CHILD PROSTITUTION
     AND CHILD PORNOGRAPHY
     aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1990/68 t& csrSwfqHk;jzwfonf


     vkyfykdifcGifhvJ$tyfr_rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf

     txl;ukd,fpm;vS,f&J@vkyfydkifcGifhu uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav; npfnrf;
     pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sifrsm;&J@ jzpfyGm;yHktajccHtcsuftvufrsm;udk avhvmzkd@tjyif 'DvkdtvJGoHk;pm;r_
     rsm;udk [ef@wm;zkd@twGuf wdkufwGef;t=uHðycsufrsm;ðyvkyfEkdif&ef &nf&G,fygw,f? txl;udk,fpm;vS,f&J@
     vkyfydkifcGifhu uav;oli,frsm; txl;ojzifh (1989) uav;oli,frsm;tcGifhta&;qkdif&m nDvmcHeJ@
     'g&J@ (a&G;cs,fcGifh&SdwJh/ vkyfcsifrSvkyfvkyfp&mvkdwJh) oabmwlnDcsuf pmcsKyftjzpf (ar 2000 ckESpfrSm pwif
     csrSwf+yD; 2002 ZM0g&DrSm touf0ifwJh) uav;oli,frsm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf;
     pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif qdkif&m tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&; vkyfief;abmiftwGif; taumiftxnf
     azmfygw,f?

     txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfief;wm0efawGu atmufygtr_awGrSm ta&;,laqmif&Gufzdk@jzpfygw,f

           · uav;rsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif

           · rdbtkyfxdef;r_atmuf/ tzJG@tpnf;rsm;/ 0efaqmifr_vkyfief;rsm;/ ausmif;rSmxdef;odrf;xm;pOf pojzifh
           w&m;0iftkyfxdef;olrsm; vufwGif; (odk@ ) uav;oli,ftm; tkyfxdef;ol rnfolrqdk. vufwGif;&SdpOf
           uav;rsm;tm; vdifykdif;qkdif&m tvJGoHk;pm;ðyr_

           · rnfonfh &nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;ukeful;jcif;

           · txufazmfjyyg rnfonfh usL;vGefr_rsm;rSmrqdk uav;oli,frsm; tœ&,ft=uD;tus,f&Sdaer_

     t"dy`m,fzGifhqdkcsufrsm;

     atmufygt"d`m,fzGifhqdkcsufrsm;u uav;oli,frsm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf;
     pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&SifudPawGtwGufcsrSwfwJh (a&G;cs,fcGifh&SdwJh/ vkyfcsifrSvkyfvkyfp&mvkdwJh) pmcsKyf/
     tydk'fcJG 2 t&csrSwfxm;wmjzpfygw,f?

           · uav;a&mif;csr_rsm;-aiGa=u;twGufeJ@ tjcm;rnfonfh &nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;oli,fu
           rnfolwOD;csif; (okd@ ) tkyfpkrsm;&J@vJ$ajymif;cH&wJh rnfonfhvkyf&yfrqkd (uav;a&mif;csjcif;uul;oef;
36
a&mif;0,fjcif;qdkif&m tjrwfxkwfr_&nf&G,fcsufrsm;/ &mZ0wfr_qdkif&mvkyfief;awGtwGuf/ awmif;&rf;
    jcif;twGuf/ vufeufukdifyËdyQrsm;twGuf/ t"Rvkyftm;twGuf/ tm;upm;twGuf/ arG;pm;jcif;
    twGuf/ tdrfaxmifa&;twGuf/ olwkd@&J@cýmudk,f tpdwftydkif;rsm;twGufeJ@tjcm;aom &nf&G,fcsuf
    rsm;twGuf toHk;cszkd@ ) yg0ifygw,f?

    · uav;jynfhwefqm- aiGa=u;twGufeJ@ tjcm;rnfonfh&nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;oli,ftm;
    vdifykdif;qkdif&m vkyfief;rsm;twGuf toHk;csr_

    · uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif-rnfonfhenf;vrf;t& wifqufr_rsm;rqdk uav;oli,f
    yg0ifywfoufaewJh trSefwu,f (okd@ ) [efjy vdifydkif;qdkif&m &Sif;&Sif;vif;vif; vkyfaqmifr_rsm; (odk@ )
    t"dutaeeJ@ vdifydkif;qdkif&mEd_;qGzdk@ &nf&G,fcsufrsm;twGuf uav;oli,f&J@ vdifykdif;qdkif&m tpdwf
    tydkif;awGudkazmfjywJh rnfonfhwifqufjyojcif;rsm;rqdk

tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif;

qufoG,faqmif&Gufcsuf (wdkifwef;zdk@twGuf) twGuf atmufygowif;tcsuftvufawG yg0if&rSm
jzpfygw,f?

    · a,bl,s owif;tcsuftvuf?
    vlb,fESpfa,muf yg0ifw,f/ a,muFsm;av; i,fi,fvm;/ vlydsKaygufvm;/ rdef;uav;i,fi,fvm;/
    tysdKaygufvm;/ tr_jzpfyGm;cJhwJh wdkif;jynf&J@emrnfeJ@ usL;vGefcH um,uH&SifawG bmvlrsdK;vJqdkwJh
    tcsufawG

    · oufqdkifolrsm;&J@ ukdk,fa&;taxmuftxm;?
    emrnftjynfhtpHk/ vdif/ arG;oU&mZf/ touf/ vlrsdK;/ (tqifajyr,fqdk&if) vlrsdK;pkaemufcH
    tcsuftvuf

    · wkdif=um;wJh csdK;azmufr_?
    ae@pJG/ ae&m/ tcsdefeJ@ tr_oGm;tr_vm/ yg0ifusL;vGefolta&twGuf/ usL;vGefcHum,uH&Sifu
    usL;vGefolukdodrod/ usL;vGefolbmvlrsdL;vJ/ tr_twGufwm0ef&Sdw,fvdk@,lq&olrsm; (tpkd;&eJ@
    ywfoufol/ tpkd;&eJ@rywfoufol)? tr_twGufrsufjrifoufaoawG&Sdw,fqkd&if olwdk@emrnfawG/
    touf/ usL;vGefcHum,uH&SifeJ@b,fvkdywfoufvJqdkwm&,feJ@ qufoG,fzkd@vdyfpmyg xnfhoGif; azmfjy
    ay;&rSmjzpfygw,f/ olwdk@u emrnfrazmfjyapcsifbl;qdk&if olwdk@uaqGrsdK;om;csif;awGvm;/ jzwfoGm;
    jzwfvmawGvm; pojzifh qdkwmawGawmh azmfjyay;yg?

    · um,uH&iu/ ol@rom;pku (ok@d ) ol@u,pm;aqmif&uay;olrnforqdu aqmif&ucwhJ tqifawG?
                Sf     d                      kd f           G f       l k            G f hJ     h
    wdkif=um;csufudk oufqkdif&modk@ wifjy+yD;jyDvm; (okd@ ) rwif&ao;bl;vm;/ wifjy+yD;&if b,fwkef;uvJ/
    b,foluwifwmvJ/ b,ftm%mydkifqD (odk@ ) b,fvkyfydkifcGifh&SdwJh tzJG@tpnf;ukdwifwmvJ/ tjcm;
    tqifhawG aqmif&Gufr_&Sdr&Sd/ tm%mykdifawGuaqmif&Gufxm;wJhtqifhawG/ tm%mydkifawG pHkprf;
                                                                                                            37
ppfaq;r_awG vkyfxm;rxm;/ vkyfxm;&if b,fvkdpHkprf;ppfaq;a&;trsdK;tpm;qdkwmeJ@ 'DpHkprf; ppfaq;r_
          awG&J@wdk;wufr_eJ@ tajctaeudk azmfjyay;yg?

          · wdkif=um;csufwifjyol&Jh udk,fa&;taxmuftxm;?
          emrnf/ tqifhtwef; (woD;yk~v/ tzJG@tpnf;/ tJef*sDtdk/ tpdk;& pojzifh) qufoG,fEkdifwJh zkef;eHygwf
          'grSr[kwf vdyfpm?

     tr+rsm;udkudkifwG,fjcif;

     txl;ukd,fpm;vS,fu tpkd;&awGudkjzpfcJhwJhtr_awG/ uav;awG&J@tcGifhta&;udk umuG,fay;Ekdifzkd@ tpdwf
     tydkif;wcktjzpf ta&;,laqmif&Gufr_eJ@ wm;jrpfydwfyifr_awGvkdtyfwJh tajctaeawGtay: tm&Hkpkdufapzkd@
     &nf&G,fcsufeJ@twl oufqkdif&mtpkd;&qDukd pmawGay;ykd@ygw,f? wdkif=um;csufawGtwGuf aqmif&Gufxm;wJh
     pHkprf;ppfaq;r_ tao;pdwftcsuftvufawGukd wifjyyHhykd;ay;zkd@ txl;udk,fpm;vS,fu oufqdkif&mtpkd;&
     awGudk wdkufwGef;ygw,f? wu,fvdk@ txl;ukd,fpm;vS,fu ta=umif;jyefaqmif&GufcsufawGu auseyf
     tm;&p&mr&Sdbl;vkd@ ,lq&if olu usL;vGefcHum,uH&SifqDu 'grSr[kwf tjcm;&if;jrpfawGu wqifh
     aemufxyf owif;tcsuftvufawG&SmazGpkaqmif;ygw,f?

     ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf;

     txl;ukd,fpm;vS,fu ta&;ay:t,lcHawGtay:rSm txl;ojzifh umuG,fwm;qD;zdk@ ta=umif;jycsufeJ@twl
     ta&;,laqmif&GufEkdif+yD; 'Dt,lcHawGudk oufqkdif&mtpkd;&&Jh oufqkdif&m 0ef=uD;XmeawGqDukd wdkuf&dkuf
     ay;ykd@Ekdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu wdkif=um;csufyg usL;vGefcH um,uH&SifawGeJ@ olwdk@&J@aqGrsdK;om;csif;
     awGqDutjyif tjcm;owif;&if;jrpfrsm;qDu ckdifrmwJh owif;tcsuftvufawG&SmazGEdkifygw,f?

     ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m
     txl;udk,fpm;vS,fqDukd owif;tcsuftvufwifjywdkifwef;csifolawGtoHk;ðyEkdifzdk@ owif;tcsuftvuf
     yHkpHwckudk txl;udk,fpm;vS,f&J@ aumfr&SifqDwifwJh tpD&ifcHpm (UN document reference E/CN.
     4/2002/88) rSm&Edkifygw,f?


     taxGaxG
     +yD;cJhwJhtpD&ifcHpmawGrSm uav;awGudk umuG,fay;&mrSm ta&;ygw,fvkd@,Hk=unf&wJh enf;vrf;awG
     (w&m;Oya'pepf/ ynma&;/ owif;u¾eJ@ rdom;pkpojzifh) &J@tcef;u¾awGudk txl;udk,fpm;vS,fu
     trsdK;tpm;cJG+yD;qef;ppfxm;ygw,f? txl;udk,fpm;vS,f&J@ tpD&ifcHpmawGu w&m;Oya'pepf/ owif;u¾/
     ynma&;/ vlukeful;r_/ tdrfwGif;t=urf;zufr_eJ@ yk~dKvfa&;tajctaeawGyg0ifwJh t"dutaetxm;udk
     tm&Hkpkdufxm;ygw,f? (2002) rSm aumfr&SifudkwifwJhtpD&ifcHpmxJrSm txl;udk,fpm;vS,fu uav;rsm;
     tay: vdifykdif;qdkif&mtjrwfxkwfr_eJ@ HIV/AIDS ywfoufqufEG,fr_awGudk pOf;pm;oHk;oyfxm;+yD;
38
(uav;oli,feJ@ t&G,fa&muf+yD;ol ESpfOD;pvHk; jynfhwefqmvkyfief;eJ@ywfouf&if ) uav;oli,frsm;u
t&G,fa&muf+yD; olrsm;xufydk+yD; (&kyfykdif;qkdif&m tm;enf;csuft&eJ@ udk,fhukdukd,f b,fvdkumuG,f&rvJ
qdkwJhA[kokweJ@ tawG@tñuH acgif;yg;r_awGa=umifh) Akdif;&yfpful;pufzkd@ tœ&m,fydkrsm;w,f qdkwmawG@&Sd
xm;ygw,f?




                                                                                                       39
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1
Un Mechanisms Inside 19.06.08 1

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)
ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)
ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)ဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
Ar batarwanhtar
Ar batarwanhtarAr batarwanhtar
Ar batarwanhtarkyawsoe123
 
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযী
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযীআদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযী
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযীrasikulindia
 
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४Niraj Bartaula
 
Tercera parte parte del Cuaderno de Ingles
Tercera parte parte del Cuaderno de InglesTercera parte parte del Cuaderno de Ingles
Tercera parte parte del Cuaderno de InglesRicardo Aguilar
 
Es todo el cuaderno de ingles
Es todo el cuaderno de inglesEs todo el cuaderno de ingles
Es todo el cuaderno de inglesRicardo Aguilar
 
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)Rajesh Koirala
 
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?Nisreen Ly
 
Raj kumar mehta, nursing perspective in Nepal
Raj kumar mehta, nursing perspective in NepalRaj kumar mehta, nursing perspective in Nepal
Raj kumar mehta, nursing perspective in NepalRaj Mehta
 
Pmiu manual 12.06
Pmiu manual 12.06Pmiu manual 12.06
Pmiu manual 12.06joabantonio
 

Mais procurados (13)

ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)
ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)
ျပည္နယ္ဖဲြ႔စည္းပုံအျခခံဥပေဒ (မူၾကမ္း)
 
Ar batarwanhtar
Ar batarwanhtarAr batarwanhtar
Ar batarwanhtar
 
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযী
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযীআদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযী
আদর্শ রমণী – আব্দুল হামীদ ফাইযী
 
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४
औषधीजन्य मालसामान खरीद तथा आपूर्ति ब्याबस्थापन सहजीकरण पुस्तिका २०७४
 
Tercera parte parte del Cuaderno de Ingles
Tercera parte parte del Cuaderno de InglesTercera parte parte del Cuaderno de Ingles
Tercera parte parte del Cuaderno de Ingles
 
Perfect wedding and bridal
Perfect wedding and bridalPerfect wedding and bridal
Perfect wedding and bridal
 
Sohih Dua and zikr
Sohih Dua and  zikr Sohih Dua and  zikr
Sohih Dua and zikr
 
Es todo el cuaderno de ingles
Es todo el cuaderno de inglesEs todo el cuaderno de ingles
Es todo el cuaderno de ingles
 
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)
Aksharica - 088 (अक्षरिका - ०८८)
 
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?
சூனியமும் ஜோதிடமும் - இஸ்லாம் கூற்று?
 
Ne freedom
Ne freedomNe freedom
Ne freedom
 
Raj kumar mehta, nursing perspective in Nepal
Raj kumar mehta, nursing perspective in NepalRaj kumar mehta, nursing perspective in Nepal
Raj kumar mehta, nursing perspective in Nepal
 
Pmiu manual 12.06
Pmiu manual 12.06Pmiu manual 12.06
Pmiu manual 12.06
 

Destaque (7)

Gg
GgGg
Gg
 
Flu
FluFlu
Flu
 
mi presentación
mi presentaciónmi presentación
mi presentación
 
Pyi Khaing Phyo
Pyi Khaing PhyoPyi Khaing Phyo
Pyi Khaing Phyo
 
Security Council Press Statement On Myanmar
Security Council Press Statement On MyanmarSecurity Council Press Statement On Myanmar
Security Council Press Statement On Myanmar
 
Doorways Iii Teachers Reference Materials
Doorways Iii Teachers Reference MaterialsDoorways Iii Teachers Reference Materials
Doorways Iii Teachers Reference Materials
 
ICC print1
ICC print1ICC print1
ICC print1
 

Semelhante a Un Mechanisms Inside 19.06.08 1

ဒီပိုး
ဒီပိုးဒီပိုး
ဒီပိုးkoluzoe
 
sports-view-2-43
sports-view-2-43sports-view-2-43
sports-view-2-43san aye
 
Useinwin bio
Useinwin bioUseinwin bio
Useinwin bioZaw Aung
 
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmese
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmeseကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmese
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmeseHarunyahyaBurmese
 
သူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာသူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာkoluzoe
 
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmeseဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. BurmeseHarunyahyaBurmese
 
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )Kyal Yee Lin Six
 
myanmar real estate
myanmar real estatemyanmar real estate
myanmar real estatePhoe Sai
 
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)san aye
 
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္း
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္းသမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္း
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္းkoluzoe
 
Mg mg myint-thein
Mg mg myint-theinMg mg myint-thein
Mg mg myint-theinsan aye
 
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရsan aye
 
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6Jimmy Rezar Boi
 
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃ ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃ san aye
 
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳသူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳkoluzoe
 
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)san aye
 
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားဆရာ ဟိန္းတင့္ေဇာ္
 
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္koluzoe
 

Semelhante a Un Mechanisms Inside 19.06.08 1 (20)

ဒီပိုး
ဒီပိုးဒီပိုး
ဒီပိုး
 
sports-view-2-43
sports-view-2-43sports-view-2-43
sports-view-2-43
 
Useinwin bio
Useinwin bioUseinwin bio
Useinwin bio
 
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmese
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmeseကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmese
ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ Freemasonry. burmese
 
သူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာသူမေရးတဲ့စာ
သူမေရးတဲ့စာ
 
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmeseဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
ဘုရားသခကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ပုံအသုံးပြုခြင်းဖြင့်လူသိများကြသည်. Burmese
 
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )ၾတိဂံ (Triangle  Season 1 )
ၾတိဂံ (Triangle Season 1 )
 
myanmar real estate
myanmar real estatemyanmar real estate
myanmar real estate
 
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
အျဖဴ (ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး)
 
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္း
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္းသမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္း
သမီးဘဝဇာတ္ေၾကာင္း
 
Mg mg myint-thein
Mg mg myint-theinMg mg myint-thein
Mg mg myint-thein
 
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရဂ်ဴး-အမွတ္တရ
ဂ်ဴး-အမွတ္တရ
 
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6
MBCY-YF Newsletter vol 1, issue 6
 
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃ ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
ေႀကးမံု ေန့စဥ္ သတင္းစာ ၊ နုိ၀င္ဘာ ၁၁ ၂၀၁၃
 
Ko yaw
Ko yawKo yaw
Ko yaw
 
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳသူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
သူေဌးကေတာ္ၾကီးနဲ႔ကိုလူပ်ိဳ
 
CO Manual
CO ManualCO Manual
CO Manual
 
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
လကၤာဒီပခ်စ္သူ (ခ်စ္ဦးညိဳ)
 
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ားျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး အျခားနည္းလမ္းမ်ား
 
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
ခ်စ္နည္းလမ္းပြင့္
 

Mais de lovelamp88 human rights democracy (13)

R M Nuclear
R M NuclearR M Nuclear
R M Nuclear
 
Myanmar Nuclear
Myanmar NuclearMyanmar Nuclear
Myanmar Nuclear
 
Unsc Res
Unsc ResUnsc Res
Unsc Res
 
Watchlist Press Release On Unsc 1882
Watchlist Press Release On Unsc 1882Watchlist Press Release On Unsc 1882
Watchlist Press Release On Unsc 1882
 
Childer Soldier In Myanmar
Childer Soldier In Myanmar Childer Soldier In Myanmar
Childer Soldier In Myanmar
 
Hreib Pack 2007
Hreib  Pack 2007Hreib  Pack 2007
Hreib Pack 2007
 
Doc Tor Ahrb
Doc Tor AhrbDoc Tor Ahrb
Doc Tor Ahrb
 
International Criminal Court1
International Criminal Court1International Criminal Court1
International Criminal Court1
 
Doorways Ii Counselors Manual
Doorways Ii Counselors ManualDoorways Ii Counselors Manual
Doorways Ii Counselors Manual
 
Doorways I Student Manual
Doorways I Student ManualDoorways I Student Manual
Doorways I Student Manual
 
Doorways Ii Ccrm
Doorways Ii CcrmDoorways Ii Ccrm
Doorways Ii Ccrm
 
Amm Press Release Jul17
Amm Press Release Jul17Amm Press Release Jul17
Amm Press Release Jul17
 
statement
statementstatement
statement
 

Último

Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...
Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...
Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...DhatriParmar
 
Scientific Writing :Research Discourse
Scientific  Writing :Research  DiscourseScientific  Writing :Research  Discourse
Scientific Writing :Research DiscourseAnita GoswamiGiri
 
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptx
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptxDecoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptx
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptxDhatriParmar
 
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptx
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptxGrade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptx
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptxkarenfajardo43
 
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnv
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnvESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnv
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnvRicaMaeCastro1
 
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfActive Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfPatidar M
 
Unraveling Hypertext_ Analyzing Postmodern Elements in Literature.pptx
Unraveling Hypertext_ Analyzing  Postmodern Elements in  Literature.pptxUnraveling Hypertext_ Analyzing  Postmodern Elements in  Literature.pptx
Unraveling Hypertext_ Analyzing Postmodern Elements in Literature.pptxDhatriParmar
 
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptxmary850239
 
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdf
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdfGrade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdf
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdfJemuel Francisco
 
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITW
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITWQ-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITW
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITWQuiz Club NITW
 
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptx
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptxBIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptx
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptxSayali Powar
 
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptx
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptxQ4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptx
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptxlancelewisportillo
 
Expanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalExpanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalssuser3e220a
 
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and Film
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and FilmOppenheimer Film Discussion for Philosophy and Film
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and FilmStan Meyer
 
Indexing Structures in Database Management system.pdf
Indexing Structures in Database Management system.pdfIndexing Structures in Database Management system.pdf
Indexing Structures in Database Management system.pdfChristalin Nelson
 
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1GloryAnnCastre1
 
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptxmary850239
 
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17Celine George
 

Último (20)

Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...
Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...
Blowin' in the Wind of Caste_ Bob Dylan's Song as a Catalyst for Social Justi...
 
Scientific Writing :Research Discourse
Scientific  Writing :Research  DiscourseScientific  Writing :Research  Discourse
Scientific Writing :Research Discourse
 
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptx
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptxDecoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptx
Decoding the Tweet _ Practical Criticism in the Age of Hashtag.pptx
 
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptx
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptxGrade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptx
Grade Three -ELLNA-REVIEWER-ENGLISH.pptx
 
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnv
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnvESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnv
ESP 4-EDITED.pdfmmcncncncmcmmnmnmncnmncmnnjvnnv
 
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfActive Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
 
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTA
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTAParadigm shift in nursing research by RS MEHTA
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTA
 
Unraveling Hypertext_ Analyzing Postmodern Elements in Literature.pptx
Unraveling Hypertext_ Analyzing  Postmodern Elements in  Literature.pptxUnraveling Hypertext_ Analyzing  Postmodern Elements in  Literature.pptx
Unraveling Hypertext_ Analyzing Postmodern Elements in Literature.pptx
 
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
 
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdf
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdfGrade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdf
Grade 9 Quarter 4 Dll Grade 9 Quarter 4 DLL.pdf
 
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITW
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITWQ-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITW
Q-Factor HISPOL Quiz-6th April 2024, Quiz Club NITW
 
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptx
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptxBIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptx
BIOCHEMISTRY-CARBOHYDRATE METABOLISM CHAPTER 2.pptx
 
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptx
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptxQ4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptx
Q4-PPT-Music9_Lesson-1-Romantic-Opera.pptx
 
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptxINCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
 
Expanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalExpanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operational
 
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and Film
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and FilmOppenheimer Film Discussion for Philosophy and Film
Oppenheimer Film Discussion for Philosophy and Film
 
Indexing Structures in Database Management system.pdf
Indexing Structures in Database Management system.pdfIndexing Structures in Database Management system.pdf
Indexing Structures in Database Management system.pdf
 
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1
Reading and Writing Skills 11 quarter 4 melc 1
 
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx
4.11.24 Mass Incarceration and the New Jim Crow.pptx
 
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17
How to Fix XML SyntaxError in Odoo the 17
 

Un Mechanisms Inside 19.06.08 1

  • 1. " urÇmhukvor*¾ vlUtcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,EÅ&m;rsm; (2002) " vkyfydkifcGihfESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; The United Nations Thematic Mechanisms 2002 An overview of their work and mandates International Secretariat, 1 Easton Street, London, WC1X 0DW, United Kingdom The Law Society, 113 Chancery Lane, London, WC2A 1PL, United Kingdom
  • 2. pmtkyfrSwfwrf; pmtkyftrnf “uBmhukvor~ vl@tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,œ&m;rsm; (2002)” vkyfydkifcGifhESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; xkwfa0onfhESpf ZGefv/ 2008 apmifa& 1000 xkwfa0jzef‹csd EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; ulnDapmifha&Smufa&;toif; (jrefrmEdkifiH) (AAPP) PO Box 93, Mae Sot, Tak Province 63110, Thailand rsufESmzHk;ESifh twGif;tjyiftqif rdk;ausmf ({&m0wD) rsufESmzHk;yef;csD [efav; bmomjyef atmifcdkifrif; (c) atmifausmf Tpmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf aiGa=u;t& tar&duefEiitajcpduf trsKd ;om; 'Drua&pD yHy;kd ulna&;tzG@J kd f H k kd h D (National Endowment for Democracy) rS yhy;kd ulnonf? H D
  • 3. Th eU nit ed Na tio ns An Th em ov at ic er M vi ec ew of h an th ism e ir s 200 w 2 or ka nd ma nd ate s
  • 4.
  • 5. rmwdum trSmpum; 1 ed'gef;&JŒ ed'gef; 2 ed'gef; 9 tcef; (1) tr+wckcsif;pDtay: vkyfief;pepf,Eœ&m;rsm;. udkifwG,fajz&Sif;yHktm; tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf 21 Ð w&m;vufvGwf (odk‹) twif;t"RzefwD;aomtajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;r_rsm;twGuf tvkyftzGJŒ 21 Ð w&m;0if&Hk;rwifwJhtr_rsm;/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJh uGyfrsufr_rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f 25 Ð ESdyfpufn‡if;yrf;r_qdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,f 29 Ð bmoma&;vGwfvyfcGifheJ‹ ,Hk=unfr_vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f 33 Ð uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ‹ uav; npfnrf; "gwfyHk/ pmay/ AD'D,dk/ &kyf&Sif qdkif&mudPrsm;twGuf txl;ukd,fpm;vS,f 36 Ð rw&m;ojzifh zrf;qD;xdef;odrf;jcif;qdkif&m vkyfief;tzJG‹ 40 Ð vlrsdK;a&;0g'/ vlrsdK;a&;t&cJGjcm;qufqHjcif;/ wdkif;wyg;om;rkef;wD;r_ cJGjcm;qufqHr+vuf&SdyHkpHrsm;eJ‹ aemufqufwJGwif;rmr_rsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 45 ÐvGwfvyfpGmxifjrif,lqcGifheJ‹ vGwfvyfpGmzGifh[xkwfazmfr_wkd‹ukd jr‡ihfwifumuG,fay;a&;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 46 Ð trsdK;orD;rsm;tay:t=urf;zufr_/ t=urf;zuf&jcif; ta=umif;&if;rsm;eJ‹ aemufqufwJGudPrsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 51 Ð a&S‹aeawG/ w&m;ol}uD;awG&J‹ vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;udk,fpm;vS,f 55 Ð vl‹tcGifhta&;ukd tjynfht0toHk;cs+yD; tqdyfoifhyPnf;awG/ tœ&m,f&SdwJhyPnf;awGeJ‹ pGef‹ypfyPnf;awG pGef‹ypfr_eJ‹ w&m;r0ifvkyfaqmifr_rsm;&J‹ qdk;&Gm;wJh tusdK;oufa&mufr_rsm;qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 58 Ð ynmoif=um;cGifh qkdif&mtxl;ukd,fpm;vS,f 60 Ð a&$‹ajymif;tajccsaexkdifolrsm;&J‹vl‹tcGifhta&;rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f 62
  • 6. Ð jynfhpHkvHkavmufwJh aexdkifr_tqifhtwef;qdkif&m tcGifhta&;&J‹ tcsufwcsufjzpfwJh jynfhpHkvHkavmufwJh ae&mxkdifcif;&&SdcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f 65 Ð tpm;taomuf &&SdykdifcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f 67 Ð vl‹tcGifhta&;umuG,folrsm;twGuf taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹ txl;ukd,fpm;vS,f 70 Ð a'ocHvlrsdK;pkawG&J‹ tajccHvGwfvyfcGifhawGeJ‹ vl‹tcGifhta&;tajctaeqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 74 tcef; (2) tr+wckcsif;pDudk udkifwG,fjcif;r&SdwJh t"duvkyfief; pepf,Eœ&m;rsm;tay: tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf 77 Ð ukd,fh=uRmukd,fzefwD;ydkifcGifht& vlrsdK;pktcGifhta&; toHk;csjcif;ukd pGufzufjcif;[ef‹wm;jcif;eJ‹ vl‹tcGifhta&;csdK;azmufwJh enf;vrf;wcktjzpf a=u;pm;ppfom;rsm; toHk;ðyr_qdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 77 Ð a'owGif; twif;tusyfae&ma&$‹ajymif;cH&olrsm;qkdif&m taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹txl;ukd,fpm;vS,f 79 Ð uav;oli,frsm;eJ‹ vufeufukdifyVdyQqdkif&m taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&J‹txl;udk,fpm;vS,f 81 Ð tvGeftrif;qif;&JrJGawr_eJ‹ vl‹tcGifhta&;qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol 83 Ð zHG‹òzd;wdk;wufr_tcGifhta&;qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol 85 Ð jynfyaºu;jrDeJ‹ rl0g'nd‡Ed_if;ajymif;vJapa&; oufa&mufr_qdkif&m oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol 87 tcef; (3) vkyfydkifcGifhtopf 89 Ð tjrifhqHk;&&SdEkdifwJh pdwfykdif;eJ‹&kyfykdif;qkdif&m usef;rma&;tqifhtwef;ukd vlwdkif;tjynfht0 toHk;csEkdifcGifhqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f 89
  • 7. trSmpum; 'Dpmtkyfudk a&;om;ðypk&mrSm jrefrmEdkifiHom;rsm; ae@pOfeJ@tr#/ tcsdefeJ@tr# vl@tcGifhta&; csdK;azmufcH ae&r_awGudk wpHkw&m umuG,fEdkif&eftwGuf &nf&G,fI xkwfa0&jcif;jzpfygw,f? 'Dvdk }uHKawG@ae&wJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufcHaer_awGudk umuG,fzdk@&efrSm csdK;azmufcH&ol/ csdK;azmufol/ b,fvdkcsdK;azmuf cJhovJ pojzifh tcsuftvufrsm;cdkifvHkapzdk@&efrSm tvGefta&;}uD;vSygw,f? 'grSom udk,f[m b,fvdktcGifhta&; awG csdK;azmufcHae&ovJ? ppfwrf;rsm;udk b,fvdkaumuf,lrvJ? b,fol@udk wdkif=um;&rvJ? b,fvdkta&; ,lr_awG vkyfay;EdkifovJ pwmawGudk tao;pdwfod&Sdzdk@&efvnf; vdktyfvSygw,f? 'ga=umifh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk ta&;,laqmif&Guf&mrSm EdkifiHwum&J@ pHcsdefpHnGef;rsm;/ vl@tcGifh ta&;aumfr&SifeJ@ vl@tcGifhta&;aumifpDta=umif;/ olwdk@&J@ ,œ&m;awGubmawGvJ/ olwdk@&J@vkyfydkifcGifhu bmawGvJ/ olwdk@ bmawGaqmif&GufaeovJ qdkwmawGudk od&SdEdkifzdk@twGuf vef'eftajcpdkuf tjynfjynf qdkif&m vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzGJ@}uD; (Amnesty International) eJ@ (The Law Society) t*FvefeJ@ a0;vf Oya'a&;&mtzGJ@}uD;wdk@ 2002 ckESpfu yl;wGJxkwfa0cJhwJh The United Nations 'Thematic Mechanisms 2002' An overview of their work and mandates qdkwJh pmtkyfudk ‘uBmhukvor~ vl@tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief; ,œ&m;rsm; (2002)’ vkyfydkifcGihfESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; trnfeJ@ bmomjyefqdkvdkufwmjzpfygw,f? bmomjyef&mrSm twwfEdkifqHk; teD;pyfqHk;eJ@ em;tvnfEdkifqHk;jzpfatmif óu;pm;xm;ygw,f? vkdtyfr_rsm; &Sd&if cGifhv$wfay;yg&ef awmif;yeftyfygw,f? ? 1
  • 8. ed'gef;&JŒ ed'gef; vl‹tcGifhta&;r[mrif;}uD;&Hk; (OHCHR) eJ‹ywfoufwJh taxGaxGowif;tcsuftvufrsm; ukvor~ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu ukvor~&J@vkyfief;aqmifwmawGudk vufawG@vkyfaqmifwJh tzJG@ wpfcktjzpf &yfwnfcJhygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&Sifukd 1946 ckESpf 'DZifbmv 10 &ufrSm pwifzJG@pnf; cJh+yD;vl@tcGifhta&; umuG,fapmifha&Smufa&;/ jr‡ifhwifa&;awGe@J ywfoufvdk@ ukvor~&J@ t"du vkyfief;,œ&m; wckeJ@ EkdifiHwumtwGuf aqG;aEG;n‡dEd_if;wJhae&mwck jzpfvmcJhygw,f? 'gayr,fh aumfr&Sif&J@xda&mufpGm pGrf;aqmifEkdifr_u ESpfawG=umvmwmeJ@tr# vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJh toif;0ifEkdifiHawGu olwdk@udk olwdk@eJ@ olwdk@&J@r[mrdwf EkdifiHawGukd pHkprf;ppfaq;ta&;,ljcif;rS umuG,fzdk@twGuf toif;0ifjzpfaer_ukd 'dkif;vdk tvJGoHk;pm; toHk;ðyvm=uwJhtcg tuef@towfawGjzpfvmcJhygw,f? 'ghtjyif toif;0ifEkdifiHawG =um;wnf&SdwJh EkdifiHa&;tajccHoabmwlnDr_t& ta&;ay: vl@tcGifhta&; tajctaeawGukd aumfr&Sifu ta&;,laqmif&GufEkdifjcif; r&SdcJhygbl;/ 'ghtjyif vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk rjzpfcif óuwif[ef@wm;jcif; rðyEkdifyJ jzpf+yD;rSom wHk@jyefta&;,laqmif&GufEkdifpGrf;yJ &SdcJhygw,f? tJ'Dtm;enf;csufawGukd ausmfv$m;ajz&Sif; Ekdifzdk@ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifukd vl@tcGifhta&;aumifpDeJ@ tpm;xkd;cJhygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&SifeJ@ rwlwmu vl@tcGifhta&;aumifpDu vl@tcGifhta&;udPawGudk ta&;}uD;wJh &nfrSef;csufawGeJ@ vkyfief;aqmif wmawGtjzpf todtrSwfðyaqmif&GufcJh+yD; tJ'g&J@ tusdK;quftjzpf ukvor~ pepftwGif;rSm ykdrdkjrifhrm;wJh &yfwnfr_wck &&SdcJhygw,f? 2006 ckESpf rwfv 15 &ufae@rSm uBmtESH@jzpfyGm;wJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ awGeJ@ ywfouf+yD; ta&;,laqmif&Gufzkd@ ykdrdkxdxda&mufa&mufaqmif&GufEkdifr,fh vl@tcGifhta&;aumifpD xlaxmifa&;udk ukvor~taxGaxGnDvmcHu wcJeufrJay;cJh=uygw,f? vl‹tcGifhta&;aumfr&Sif (United Nations High Commissioner for Human Rights) ESifh vl‹tcGifhta&;aumifpD Human Rights Council -um; t-urf;zsif; ðcH iHkoHk;oyf E+dif;,SOfcsuf vlŒtcGifhta&;aumfr&Sif vlŒtcGifhta&;aumifpD 1946-pD;yGm;a&;ESifhvlr_a&; aumifpD 2006 rwfv 15-taxGaxGnDvmcH zJGŒpnf;jcif; atmufrSwqifh (ECOSOC) (nDvmcHqHk;jzwfcsuf 60/251) taxGaxGnDvmcH&J@ vufatmufcHtzJG@ (ECOSOC) &J@ vufawG@ taumif tqifhtwef; txnfazmf&wJh aumfr&Sif tpnf;? ukvor~ &J@ t"duuswJhtzJG@wckjzpfzkd@ ig;ESpfapmifh=unfhcHae&wJh tajctaerSm&Sd vl@tcGifhta&;umuG,f/ jr‡ifhwif&ef vl@tcGifhta&; vkyfydkifcGifh vl@tcGifhta&;umuG,f/ jr‡ifhwif&ef csdK;azmufr_rsm; umuG,fwm;qD;&ef 2
  • 9. tzJGŒ0ifEkdifiHrsm; ta&twGuf 53 (tm&S- 15) 47 (tm&S- 13) a&G;aumufcH&yHk vlr_a&;ESifhpD;yGm;a&;aumifpDrSwqifh taxGaxGnDvmcH a'oqdkif&mtzJG@rS v_H@aqmf/ a&G;cs,fjcif;vkyfief;pOf trnfwifoGif;jcif; wOD;csif;v#dK@0SufrJay;pepft& wdkuf&kduf a&G;aumufjcif; oufwrf; oHk;ESpf “tuef@towfr&Sd” trsm;qHk; qufwdkufoufwrf;ESpfck (Oyrm-ajcmufESpf) 1? vl@tcGifhta&;eJ@ywfouf+yD; tjrifhqHk; taetxm;rSm&Sd&rnf? 2? vl@tcGifhta&;aumifpDeJ@ yl;aygif;vkyfaqmif+yD; tajccHtcsuftvufrsm; azmfjyrxm; tjynfjynf qdkif&mtcsdefrSef jyefvnfoHk;oyfa&;tzJG@. oHk;oyfr_cH&rnf? 3? rJay;jcif;u vl@tcGifhta&;rSm yg0ifepfðryfvkyfukdifr_ESifh qENtavsmuf oH"dXmefcsr_wdk@tay: tajccH&rnf tzJG@0ifEkdifiHawGu tjynfjynfqdkif&m tcsdefrSefjyefvnf jyefvnfoHk;oyfjcif;ESifh oHk;oyfa&;tzJG@. oHk;oyfjcif;ukd yxrqHk;cH&rnf? azmfjyrxm; av#mhcs a&$Œqdkif;jcif; csdK;azmufolrsm;u taxGaxG nDvmcH&J@ oHk;yHkESpfyHk axmufcHrJt& (tqifhtwef;) av#mhcscH&rnf? pnf;a0;yJGrsm; (aumifpDtzJG@0if oHk;yHkwpfyHkaxmufcHr_t&) ta&;ay: ta&twGuf wpfESpfwpf=udrf tajctaerSm txl;tpnf;ta0;ac: Ekdifzkd@eJ@twl tenf;qHk; yHkrSeftpnf;ta0; oHk;=udrf oufwrf; &ufowWywf ajcmufywf vuf&SdtzJG@ ay:rlwnf+yD; tenf;qHk;wpfESpfq,fv ae&m *sDeDAm *sDeDAm tJef*sDtdkyg0ifr+ pD;yGm;a&;eJ@ vlr_a&;aumifpDqHk;jzwfcsuf 1996/ 31 ay: pD;yGm;a&;eJ@ vlr_a&;aumifpD qHk;jzwfcsuf tajccHwJhtjyif tJef*sDtdkrsm;u txda&mufqHk; xnhf0if yg0ifaqmif&Gufr+tajccH 1996/ 31 (21 July 1996) ulnDr_ukdaocsmapzdk@twGuf aumfr&Sifu avhvmoHk;oyf xm;wJh vufawG@usifhoHk;r_awGay:vnf;tajccHygw,f? -vufa&;rl wifjycsufrsm; tJef*sDtdk yg0if -vufa&;rl wifjycsufrsm; (tuef@towfrJh) (tuef@towfrJh) -E_wft& wifjycsufrsm; (ta=umif;t&mrsm;udk aqmif&Gufr+ -E_wft& wifjycsufrsm; qHk;jzwfrnfjzpfonf) trsdK;tpm;rsm; (trsm;qHk;ajcmufck/ wck oHk;rdepfpD) -qufpyfaeaomjzpf&yfrsm; -qufpyfaeaomjzpf&yfrsm;
  • 10. vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0if 47 EkdifiHukd ukvor~ a'oqdkif&mtkyfpkrsm;twGif;rS atmufygtwdkif; a&G;cs,f ygw,f? tmz&durS 13 EkdifiH/ tm&SrS 13 EkdifiH/ ta&S@Oa&myrS 6 EkdifiH/ vufwiftar&dueJ@ um&pfbD,HrS 8 EkdifiH/ taemufOa&myeJ@ tjcm;rS 7 EkdifiH a&G;cs,fygw,f? vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0if oufwrf;ukd trsm;qHk; oufwrf;ESpf=udrf qufwdkufomta&G;cs,fcH&&ef uef@owfxm;+yD; b,ftzJG@0if EkdifiHrqdk taxGaxG nDvmcHoHk;yHkESpfyHk rJt& tzJG@0iftjzpfrS ðzwfcscH&Ekdifygw,f? vufwiftar&duESifh taemufOa&myESifh tmz&duEkdifiHrsm; tm&SEdkifiHrsm; ta&SŒOa&myEkdifiHrsm; um&pfbD,HEkdifiHrsm; tjcm;EkdifiHrsm; t,fvf*sD;&D;,m; bm&def; tZmbkdif*sef tm*sifwD;em; uae'g uifr&Gef; bif;*vm;a'h&Sf csuf&Dywfbvpfuf b&mZD;vf zifvef *sDblwD w&kwf ykdvef usL;bm; jyifopf *gbGef; tdENd, &dkar;eD;,m; tDauGa'g *smreD *gem tif'dkeD;&Sm; &yf&Sm;zuf'a&;&Sif; *GmwDrmvm e,fomvef rmvD *syef ,lu&def; rUqDukd qGpfZmvef arm&pf&S a*smf'ef yD&l; ,lEkdufwuf uif;'rf; armfa&mhukd rav;&Sm; O&ka*G; Ekdif*sD;&D;,m; ygupPwef qDeDa*g zdvpfykdif awmiftmz&du awmifukd&D;,m; wleD;&Sm; aqmf'Dtma&;As ZrfbD,m oD&dvuFm 4
  • 11. t=urf;zsif;taeeJ@ vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk vl@tcGifhta&;aumifpDu atmufazmfjyyg tcsuftvuf awGt& xdxda&mufa&muf wHk@jyefaqmif&GufoGm;zdk@jzpfygw,f? · tzJG@0ifOD;a& avsmhenf;oGm;jcif; (53 EkdifiHrS 47 EdkifiH jzpfoGm;jcif;) · vl@tcGifhta&;rSwfwrf;awGeJ@ vl@tcGifhta&;eJ@ywfoufwJhudPawGrSm b,favmufepfðryfxm;vJ qdkwmay:rlwnf+yD; taxGaxGnDvmcH tzJG@0ifwOD;csif;pD&J@ a&G;aumufwifajrSmufr_t&/ EkdifiHwEkdifiHu vl@tcGifhta&;aumifpD tzJG@0iftjzpfta&G;cHzdk@ a&G;aumufyJGrSmyg0ifr,fqkd&if tJ'DEkdifiHu vl@tcGifhta&; udPawGrSm b,favmufepfðryf vkyfukdifr,fqdkwmjyzkd@ b,fvkdv_yf&Sm;aqmif&Gufr_awG vkyfr,fqkdwm uwday;azmfjycsufwck wifjy&rSmjzpfygw,f? vl@tcGifhta&;aumfr&Sifwkef;u tJ'Dvdka&G;aumufyJG vkyfxHk;vkyfenf;awGr&SdcJhygbl;/ tzJG@0ifEkdifiHawGjzpfzdk@ a'oqkdif&mEkdifiHtkyfpkawGu trnfpm&if;wifoGif; wmyJ&Sdygw,f (tJ'ga=umifh vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJhEdkifiHawGvnf; tzJG@0iftjzpf aumfr&SifrSm ae&m &cJhygw,f)/ 'ghtjyif tzJG@0ifoufwrf; uef@owfxm;wmrsdK;vJ r&SdcJhygbl;? · aumifpD&J@ emrnfaumif;eJ@ vkyf&nfukdif&nfukd xdef;odrf;xm;zdk@twGuf tzJG@0ifEkdifiHwckcku vl@tcGifh ta&;csdK;azmuf usL;vGefcJh&if aumifpDuaexkwfypfEkdifwJh vkyfykdifcGifh&&Sdxm;jcif; (Oyrm- vpfAsm;u 2003 rSm vl@tcGifhta&;aumfr&Sif OUX jzpfvmcJh+yD; tJ'gu vpfAsm;&J@ nHhzsif;wJh vl@tcGifhta&; rSwfwrf;ukd ydkrdkxif&Sm;apcJhygw,f?) · ta&;ay: vl@tcGifhta&; tajctaeawGay: rlwnf+yD; ta&;ay:pnf;a0;yJGrsm;usif;yjcif; tygt0if wpfESpftwkdif;twmtwGif; tpnf;ta0;rsm; ykdrdkusif;yjcif; · tjynfjynfqkdif&m tcsdefrSef jyefvnfoHk;oyfjcif;vkyfief;pOfuJhokd@ apmifh=unfhavhvma&; vkyfief;pepf topfrsm; wnfaxmifyl;aygif;vkyfukdifjcif;eJ@ ,if;pepfrS uBmt0Srf;&Sd EkdifiHrsm;&J@ vl@tcGifhta&;eJ@ ywf oufwJh aqmif&GufcsufawGukd OD;wnfcsuf&Sd&Sd jyefvnfoHk;oyfEkdifjcif; wdk@jzpfygw,f? vl@tcGifhta&;eJ@ywfouf+yD; vl@tcGifhta&;aumifpD &&SdcJhwJhatmifjrifr_wckuawmh txl;vkyfxHk;vkyfenf; vkyfief;pepfawG xlaxmifEkdifcJhwmyJjzpfygw,f? txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu xl;jcm;wJhEkdifiH/ a'oawG&J@ vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGudk apmifh=unfh/ avhvmoHk;oyf/ tpD&ifcHpmawGwifjywmawGukd vkyfukdifwJh pepfwck (EkdifiHqdkif&mvkyfief;,œ&m;awGtjzpfod=u+yD;) jzpfygw,f? uBmtESH@rSmjzpfyGm;wJh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awG&Jh xl;jcm;wJht"dutcsufvufawGeJ@ywfouf+yD; ta&;,lvkyfaqmifwm ukdawmh aemufxyf (t"duvkyfief;qkdif&m,œ&m;rsm;) pepfwcktjzpfrSwf,lEkdifygw,f? aexdkifcGifh (tdrf,m/ ae&m) qdkif&m/ w&m;vufvGwf uGyfrsufowfjzwfr_rsm;qdkif&m/ vlenf;pkvlrsdK;pkrsm; tcGifhta&;qdkif&m/ ESdyfpufn‡if;yrf;r_rS vGwfajrmufcGifhqdkif&m pojzifhwdk@udk ta&;,laqmif&GufwJh t"duvkyfief; ,œ&m; 28 ck &Sdygw,f? jrefrmEdkifiH tygt0if (qdk;&Gm;wJh vl@tcGifhta&;rSwfwrf;&SdwJh EkdifiHawGay: ta&;,laqmif&GufwJh) EdkifiHwckcsif;qdkif&m xl;jcm;wJhvkyfydkifcGifhvkyfief;pepf 13 ck &Sdygw,f? vkyfief;pepfawGukd jyefvnfoHk;oyfr_awG eJ@ tcsdK@vkyfief; pepfawGudkzsufodrf;zdk@ vkyfaqmifaewmawG&Sdaeayr,fh 'Dtxl;vkyfxHk;vkyfenf; pepfawGudk vl@tcGifhta&; aumifpDukd vJ$ajymif;ay;tyfrSmjzpfygw,f? 5
  • 12. vl@tcGifhta&;aumifpDu vl@tcGifhta&;umuG,fa&;eJ@ wkd;jr‡ifha&; aumfrwDcJGudkvnf;yJ vufajymif; &,lrSm jzpfygw,f? aumfrwDcJGu vl@tcGifhta&;aumfr&Sifjzpfaewkef;u vl@tcGifhta&; udP&yfawGudkavhvm/ vl enf;pk/ vlrsdK;a&;eJ@ bmoma&;t& cJGjcm;ESdrfhcsqufqHwmawG umuG,fwm;qD;zdk@eJ@ ywfouf+yD; aumfr&Sifukd wdkufwGef; t=uHðycsufawG wifoGif;wJh a&G;aumufwifajr‡mufcH txl;u|rf;usifol ESpfq,fhajcmufa,mufeJ@ zJG@pnf;xm;wJh vufatmufcH tzJG@wpfckjzpfcJhygw,f? aumfrwDcJGu vlenf;pkawGeJ@ tjcm;tzdESdyfcHtkyfpkawG&J@ vl@tcGifhta&; umuG,fay;zdk@eJ@ cJGjcm;ESdrfhcs qufqHwmawG wkdufzsufzdk@ w&m;r#wpGm tkyfcsKyfa&;eJ@ vl@tcGifh ta&;awGukd em;vnfoabmaygua&;awGukd avhvmcJ+h y;D tvm;tvmaygi;f ajrmufrsm;pGmukd azmfjycJygw,f? f h aumfrwDcJGu xl;jcm;wJhvl@tcGifhta&;udPawGukdta&;,laqmif&GufwJh tvkyftzJG@ckepfck zJG@pnf; xlaxmifcJh ygw,f? tJ'gawGuawmh atmufygtwdkif;jzpfygw,f · vlenf;pkrsm; · wdkif;jynfcsif; yl;aygif;aqmif&Gufa&; · w&m;r#wpGm tkyfcsKyfa&; · t=urf;zufr_ qef@usifa&; · aus;u|efðyr_ acwfopfyHkpHrsm; · a'ocHvlOD;a& · qufoG,fa&; · vlr_a&; zdk&rf 6
  • 13. vl‹tcGifhta&;aumifpD. txl;vkyfxHk;vkyfenf;rsm; txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGudk ,cif vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu pwifxlaxmifcJh+yD; vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_ awGudk apmifh=uyf=unfh&_zdk@eJ@ uBmvHk;qkdif&mvl@tcGifhta&;udPawGudk avhvmoHk;oyfzkd@OD;wnf+yD; vl@tcGifh ta&;aumifpDu qufvufvkyfaqmifygw,f? txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu xl;jcm;wJh vl@tcGifhta&; e,fy,f awGrSmu|rf;usifwJh OD;aqmifol wOD;csif; (txl;ukd,fpm;vS,fawG/ twGif;a&;rSL;csKyfu cef@tyfwJh ukd,fpm; vS,fawG/ oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol awGpojzifh) jzpfEkdifwJhtjyif yHkrSeftm;jzifh tzJG@0if ig;a,mufeJ@ zJG@pnf;xm;wJh tvkyftzJG@awGvJjzpfEkdifygw,f? wOD;csif;wifjywJhwkdifwef;csufawGudk wHk@jyefaqmif&Gufjcif;/ avhvmr_rsm;ðyvkyfjcif;/ enf;ynm yl;aygif;aqmif&Gufa&;eJ@ ywfouf+yD; t=uHOm%frsm;ay;jcif;/ tcsuft vuf&SmazGwJhudPawGaqmif&Gufjcif;eJ@ jr‡ifhwifa&;vkyfaqmifcsufrsm;rSm yg0ifjcif;wdk@ tygt0if udP&yfaygif; rsm;pGmukd txl;vkyfxHk;vkyfenf;awGu vkyfukdifaqmif&Gufygw,f? EkdifiHqkdif&m vkyfykdifcGifheJ@ t"duvkyfief; ,œ&m;awG uJGjym;wmay:rlwnf}uD; txl;vkyfief;pepfawGudk trsdK;tpm; cJGxm;ygw,f? txl;vkyfxHk;vkyfenf;pepfawGxJrSm xl;jcm;wJh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awGudk apmifh=uyf=unfh&_+yD; pHkprf; ppfaq;wJh w&m;0ifu|rf;usifolawGeJ@zJG@pnf;xm;wJh tvkyftzJG@awGvJ aygif;pyfyg0ifygw,f? vuf&SdrSm tJ'Dvkd tvkyftzJG@rsdK; oHk;ck&Sdygw,f/ tJ'gawGuawmh · w&m;vufvGwf zrf;qD;csKyfaESmifr_qdkif&m tvkyftzJG@ · twif;tusyf zefwD;r_t& eJ@ twif;t"rR tajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;r_rsm;qkdif&m tvkyftzJG@ · vlawG&J@ ukd,fh=uRm udk,fzefwD;EkdifcGifhukd pGufzuf[ef@wm;zdk@ a=u;pm; (ppfom;) awGtoHk;ðyr_ qdkif&m tvkyftzJG@ 7
  • 14.
  • 15. urBmhukvor*~ vl‹tcGifhta&;qdkif&m t"duvkyfief;,Eœ&m;rsm; (2002) vkyfydkifcGifhESifh vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm; The United Nations Thematic Mechanisms 2002 An overview of their work and mandates ed'gef; 1? t"duvkyfief;qkdif&m,Eœ&m;awGqdkwm bmawGvJ? uBmhukvor~tzJG@tpnf;}uD;&J@ t"duvkyfief;qdkif&m ,œ&m;awGukd txl;vkyfief;ukd,fpm;vS,fawG/ ukd,f pm;vS,fawG/ woD;yk~v u|rf;usifolawG 'grSr[kwf xl;jcm;wJhyHkpHeJ@ uBmhae&mtESH@tjym;rSm vl@tcGifhta&; csdK;azmufwmawGudk apmifh=unfhzdk@ ukvor~ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu zJG@pnf;ay;xm;wJh vkyfief;tzJG@ awGeJ@ zJG@pnf;xm;ygw,f? 'gawGudk xl;jcm;w,fvkd@ owfrSwfxm;wJh EdkifiHawG&J@ vl@tcGifhta&;tajctaeudk apmifh=unfhzdk@ vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu cef@tyfwJh EdkifiHwckcsif;qkdif&m ,œ&m;awGeJ@ uJGjym;atmif “t"du vkyfief;qdkif&m” tjzpf &nfn$ef;xm;ygw,f? 'Dpmwrf;u 2002 rwfv 18 &ufuae {+yD 26 &ufae@txd usif;ywJh 58 }udrfajrmuf vl@tcGifhta&;aumfr&Sif tpnf;ta0;t+yD;rSmay;tyfwJh vkyfykdifcGifhawGeJ@ EdkifiHwum vGwf+idrf;csrf;omcGifhtzJG@}uD;eJ@ t*FvefeJ@a0;vf Oya'tzJG@tpnf;&Jh vrf;n$efcsufjzpfwJh “urBmŒukvor*~ tzJGŒtpnf;&JŒ t"duvkyfief;qdkif&m ,Eœ&m;rsm; 2002” ((AI Index IOR 40/20/00) published in 2000) jyifqifjznfhpGufcsufawG&Jh aemufqufwJG tusdK;oufa&mufr_yJjzpfygw,f? 'Dpmwrf;&Jh&nf&G,fcsufu owif;tcsuftvuf wifjycsifolawGeJ@ aemufqufwJGtjzpf t"duvkyfief; ,œ&m;awGudk avhvmcsifolawGukd tm;ay;ulnDzdk@yJjzpfygw,f? 'Dpmwrf;u oD;jcm;tr_awG (tr_wckcsif; pDukd) ukdta&;,lwJh vkyfief;,œ&m; 17 ckukd t"dutm&HkpkdufwJhtjyif vuf&Sd t"duvkyfief; qdkif&m ,œ&m; 24 ck&Jh tjccH owif;tcsuftvuf awGvJyg0ifygw,f? wcsdK@vkyfief;pepfawGu wjcm;pepfawGxuf tao;pdwf ydkusovkd&Sdwmu xl;jcm;wJhtcGifhtm%m tyfESif;r_obm0a=umifh 'grSr[kwf wcsdK@vkyfief;pepfawGrSm owif; tcsuftvufenf;wma=umifhjzpfygw,f? 'Dpmwrf;u jynf@pHkwJhpmwrf;wck tjzpf OD;wnfrxm;ygbl;/ 'Dtpm; t"duvkyfief;ykdif;qkdif&m enf;pepfawG&Jh vkyfief;jrifuGif;/ txl;ojzifh tpkd;&r[kwfwJh vrf;a=umif;awGuae 'DpepfawGu&SmazG&&SdwJh owif;tcsuftvufyHkpHawGtwGuf vrf;n$eftjzpf toHk;csEdkifatmif&nf&G,fxm;yg w,f? 'Dpmwrf;ukd pepfwusyHkpHcsxm;wJhtwGuf oD;jcm;tr_awGukdta&;,lwJh vkyfief;pepfawGu yxrqHk; tcef;rSm pwifwJhae@pJGt& pm&if;tvdkufyg0ifygw,f? oD;jcm;tr_awGudkta&;,lrxm;wJh vkyfief;pepfawG ukdawmh 'kwd,tcef;eJ@ vkyfykdifcGifhvJGtyfr_&Jh tao;pdwf tcsuftvufawGudkawmh wwd,tcef;rSm ae&may; xm;ygw,f? 9
  • 16. yxr t"duvkyief;pepfjzpfwhJ twif;tusyzefw;D r_t& 'grr[kwf twif;t"Rtajctaea=umifh aysmufq;kH f f S oGm;r_rsm;twGuf vkyfief;tzJG@ukd 1980 rSmpwifzJG@pnf;cJhygw,f? 1985 rSm tusOf;&Hk; 'grSr[kwf w&m;vuf vGwfuGyfrsufr_eJ@ n‡if;yrf;ESdyfpufr_rsm; tay:ajz&Sif;&eftwGuf vkyfief;enf;pepfrsm; zefwD;r_eJ@twl aumfr&Sif u touf&SifaecGifh/ 'grSr[kwf &kyfykdif;eJ@ pdwfykdif;qdkif&m *k%fodQmtay: +cdrf;ajcmufr_awGukd wifjy wdkifwef;Ekdifzdk@ ukvor~ =um;0if[ef@wm;r_ enf;vrf;wckukdzefwD;cJhygw,f? 1980 ckaESmif;ykdif;rSm bmoma&; tpGef;a&mufr_awGeJ@ a=u;pm;ppfom;toHk;csr_awGudk ukdifwG,fzdk@ vkyfief;pepfawGudk zefwD;cJhygw,f? 1990 ckESpfawGrSm uav;a&mif;pm;r_rsm;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav; npfnrf;&kyf&Sif/ Oya'rJh zrf;qD;xdef;odrf; jcif;/ vlrsdK;a&;/ twif;tusyfae&ma&$@ajymif;cH&olrsm;/ xifjrifr_eJ@ azmfxkwfr_ vGwfvyfcGifh/ trsdK;orD;rsm; tay: t=urf;zufr_/ vGwfvyf+yD; bufrvkdufaom w&m;pD&ifr_eJ@ tqdyfoifh tnpfta=u; pGef@ypfr_rsm;udk ajz&Sif;&eftwGuf vkyfykdifcGifhtopfrsm;ukd zefwD;cJhygw,f? odyfr=umao;cifuyJ vkyfykdifcGifhtyfESif;r_topf awGu pD;yGm;a&;/ vlr_a&;eJ@ ,Ofaus;r_tcGifhta&;awG&J@ t"dut&nftaoG;awGudk ajymif;a&$@aexdkifolawGeJ@ a'ocHawG&Jh tcGifhta&;awG/ tpm;tpm/ usef;rma&;eJ@ aexkdifa&;qdkif&m tcGifhta&;awGyg0ifwJh yifrpDrHudef; twGuf o,faqmifcJhygw,f? 'Dvyief;qki&m,œ&m;awGu ukvor~&Jh vl@tcGita&;jr‡iwifre@J umuG,ay;r_rm txda&mufq;kH u&d,m k f df hf hf _ f S rsm;tjzpf emrnfaumif;&ygw,f? txl;wm0efawGudk “*&kwpdkuf wdwdusus” qufvuf vkyfudkifzkd@twGuf vl@tcGifhta&;aumfr&Sif&Jh vkyfykdifcGifh vJ$tyfr_&xm;ayrJh 'Dvl@tcGifhta&;aumfr&Sif qHk;jzwfcsufawG&Jh tpdwf tyki;f wcsKd @u wcgwav pum;vH;k }uD;awG us,us,jf yef@jyef@ oH;k xm;wJtwGuf vkyief;pepfawGudk awmfawmf d f h f av;us,fjyef@wJh ukd,fykdifvkyfxHk; vGyfvyfcGifhawGay;xm;&ygw,f? vkyfxHk; pepfawG&JŒa,bk,scsOf;uyfr_awGukd vdkwmxufykd+yD; ta&;}uD;yHkraygufatmifowdxm;ayrJh 'DpepfawGu EdkifiHwumuy&dowfawGtwGuf uBmh ae&mtESH@rSmjzpfwJh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awG (tpkd;&u vl@tcGifhta&;pmcsKyf vufrSwfxdk;xm;xm; rxdk; xm;xm;) udkvdktyfwJhae&mrSm azmfxkwfEdkifpGrf;&SdwJh toHk;0ifwJh taetxm;rSm&Sdygw,f? vl@tcGifhta&; cskdK;azmufr_awGudk azmfxkwfyl;aygif;ulnDwJh tpdk;&awGtwGuf 'Dvkyfief;pepf,œ&m;awGu xl;jcm;wJh vl@tcGifh ta&;u|rf;usifrSKawGudk xlaxmif yHhydk;ay;ygw,f? 'gayr,fh vkyief;pepfawGu azmfxwawGŒ&SwmawGe‹J f k f d wduwe;t}uay;csuawGu (tpk;&awGu) w&m;0ifxe;csKyf/ zdtm;ay;EkiwmrsKd ;awG r[kwygbl;? k f Gf H f d kd df df f 'Dvkyfief;pepfawGu woD;yk~vawGeJ@ tpkd;&r[kwfwJhtzJG@tpnf; (tJef*sDtdk) awGtwGuf vuf&Sd vl@tcGifh ta&;qdkif&m wdk;wufr_awG/ oif=um;avhvma&;eJ@ EkdifiHwum w&m;0ifpHxHk;awG&Jhwkd;wufr_eJ@ wcsdK@tae txm;rSm vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awG ukvor~udk wifjyEdkifajcawGrSm aygif;pyfyg0ifEdkifzkd@ twGufenf;vrf; wck/ toHk;0ifwJhowif;tcsuftvuf Zpfjrpfwckay;Ekdifygw,f? txl;ojzifh vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_ukd wifjyEkdifzkd@udPrSm csdK;azmufr_eJ@ygwfoufwJh owif;tcsuftvuf tjynfhtpHkukd pkaqmif;wifjyEkdifzdk@twGuf óu;pm;tm;xkwfrSkwdkif;[mta&;ygygw,f? oD;jcm;udPawGudkudkifwG,fwJh wcsdK@vkyfief;pepfawGu owif;ykd@ Edkifzdk@ (wifjywkdif=um;Ekdifzdk@ ) twGuf&nf&G,fwJh ar;cGef;v$myHkpHwckpD yHhydk;ay;ygw,f? 'Dar;cGef; yHkpHawGudk “vl‹tcGifhta&;qdkif&m txl;aumfr&Sifem&Hk;” ((OHCHR) http://www.unhchr.ch) &J@tifwmeuf pmrsufESmrSm &Ekdifygw,f? 1? owdðyapcsiwmuawmh tu,fIoD;oef‹tr+wckukd ukvor*~upOf;pm;aqG;aEG; aew,fq&if/ f kd Oyrm apmif-h unfavhvmwJh (oabmwlncsu) pmcsKyfwck&ŒJ vkyx;Hk vkyenf;atmufrm &Saew,f h D f f f S d qk&if/ tJ'gudk t"du vkyief;,Eœ&m; wcktjzpf owfrwv‹dkr&ygbl;? d f S f 10
  • 17. 2/ b,folawGvJ txl;udk,fpm;vS,fawG/ taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfucef@tyfwhJ ukd,fpm;vS,fawG/ u|rf;usifolawGe@J tvkyf tzJG@awGu tzJG@0ifawGu (aiGa=u;) tusdK;tjrwfr,l=ubJ wm0efxrf;&Guf=uygw,f? wcsdK@u oHwrefawG (okd@ ) tpkd;& t&mxrf;awGjzpf=uayr,fhvnf; wdkif;jynf/ EkdifiHeJ@rqdkifwJhu¾rSm vl@tcGifhta&;eJ@ygwfouf+yD; u|rf;usifr_ jr‡ifhwifvmEkdif=uolawG jzpf=uygw,f? vkyfief;tzJG@0ifawGudkawmh ukvor~ a'oqdkif&mtzJG@ig;ck pvHk;u a&G;cs,fygw,f? vkyfykdifcGifhay;tyft+yD;rSm aumfr&Sifu olwdk@udkcef@tyfygw,f? vkyfief;aqmifwmawG twGuf 0efxrf;taxmuftyHheJ@ aiGa=u;jyoem =uHKae&ayrJhvnf; *sDeDAmrSm&SdwJh aumfr&Sifem&kH;u 0efxrf; awGu olwdk@udkyHhykd;axmufyHhygw,f? vkyfief; pepfawGtwGuf vkyfykdifcGifhay;xm;wmawGu tjrJwrf;twGuf r[kwfayrJh aumfr&Sif&J@qHk;jzwfcsuft& jyeftoufoGif;vdk@&ygw,f? wa,mufukd EkdifiHt&/ vkyfieff;qdkif&mt& wcsdefrSm vkyfykdifcGifhvJ$tyfwmwckyJ vkyfydkifcGifh&Sdygw,f/ aemuf+yD; vkyfykdifcGifh&xm;olawGtaeeJ@vnf; oHk;ESpfoufwrf;ESpf=udrfom wm0efxrf;aqmifcGifh&Sdygw,f? vuf&Sd vkyfykdifcGifh&xm;olawGeJ@ ygwfoufwJh owif;tcsuftvufawGukd vl@tcGifhta&;qdkif&mr[mrif;}uD;&Hk;&J@ tifwmeufpmrsufESm (http://www.unhchr.ch/htm/menu2/7/b/tm.htm) rSm&&SdEkdifygw,f? 'Dpmwrf; u vkyfykdifcGifh&xm;ol (txl;ukd,fpm;vS,f) &J@ vdifay:rlwnf+yD; qkdif&mvkyfief;pepfawGudk “ol” “olr” tjzpfn$ef;xm;ygw,f? 3? olwdk‹bmvkyfvJ txl;oHwrefeJ@ tvkyftzJG@awG&Jh vkyfief;aqmifwmawGrSm atmufygtcsufawGyg0ifygw,f/ avhvmr+rsm; vkyfief;pepfawGu taxGaxGavhvmr_awG pl;pkdufvkyfygw,f? 'DpepfawGu b,fvl@tcGifhta&; csdK;azmufr_ ykHpHu olwdk@xrSm tusH;0ifw,fqdkwmudk pl;pkdufowfrSwfw,f/ csdK;azmufr_awG&hjJ zpfyGm;yHke@J bma=umifhjzpfw,f J qdkwm cJGjcrf;pdyfjzm+yD; EkdifiHwckcsif;qkdif&m Oya'pepfawGeJ@ EdkifiHwumpHE_ef;awG&Jh tzJG@tpnf;ykdif;qdkif&m xl;jcm;csufawGay:rSm rSwfcsufawGay;ygw,f? 'DpepfawGu vl@tcGifhta&; csdK;azmufwmawGukd umuG,fzdk@ eJ@ csdK;azmufr_awG&Jh aemufqufwJG qdk;usdK;awGudkukpm;zdk@ a,bk,s wdkufwGef;t=uHOm%fay;wmrsdK;awGvJ vkyfygw,f? qufoG,fr+rsm;vufcHjcif; wcsdK@vkyfief;pepfawGu oD;oef@wckcsif; vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGukd wdkif=um;wJh qufoG,fr_awGukd vufcHEdkifygw,f? 'DpepfawGu wOD;csif;qDu/ tJef*sDtdkawGqDu/ tpkd;&awGqDu/ tpkd;&awG=um; aqmif&Guf ay;wJhtzJG@tpnf; awGqDueJ@ wjcm;ukvor~vufatmufcHtzJG@tpnf;awGeJ@ &Hk;awG (tjcm;EkdifiH okd@r[kwf vkyfief;pepf qdkif&mtxl; ukd,fpm;vS,fawGtygt0if) qDu vQH&&SdwJh wdkif=um;csufawGudk ta&;,l aqmif&GufrSm jzpfygw,f? 11
  • 18. tpdk;&rsm;eJ‹qufoG,fjcif; wu,fvkd@ owif;tcsuftvufawGu ,Hk=unfEkdifavmufw,f/ olwdk@&JhvkyfykdifcGifhxJrSm &Sdw,fvdk@ vkyfief; pepfawGu ,lq&if ta&;ay:awmif;qdkr_yHkpHt& (okd@ ) pmt&aomf‚/ tpkd;&qDukd qufoG,f ar;jref;ygw,f? ta&;ay:tr_awG (uGyfrsufcH&awmhrSmudkpkd;&drfwmrskdK;) rSm/ oufqdkifolukdumuG,fay;zdk@ tpkd;&ukd toem;cH v$mykd@ygw,f/ aemuf+yD; tr_eJ@ygwfoufwJhowif;tcsuftvufukdvJ yHhykd;ay;ygw,f? odyftvsifrvkdwJhtr_awGeJ@ a,bl,s wdkifwef;csufawGtwGufudkawmh vkyfief;pepfawGu tpkd;&qDudk wdkifwef;csuf tao;pdwf azmfjyxm;+yD; ta=umif;jyefzkd@ awmif;qdkxm;wJh pmwapmif ykd@ygw,f? vkyfief;pepftrsm;pku tpkd;&&J@wkef@jyefr_udk ESpfygwfvnftpD&ifcHpmrSm tusOf;csHK;oHk;oyfwm avmufom vkyfEkdifcsdefrSm wcsdK@vkyfief;pepfawGuawmh tpkd;&&J@wkef@jyefr_ay:rlwnf+yD; auseyfavmufzG,f tajz&wJhtxd (Oyrm jzpfyGm;wJhjy±emtwGuf wjcm;rwlwJh csOf;uyfr_enf;vrf;awG az:xkwfwifjy+yD;) wufwufºuºu vkdufvH vkyfaqmifwmrsdK;awG vkyfygw,f? ta=umif;jyef=um;csufr&wJh tr_awGtwGuf vkyfief;pepfawGu owday;csufawG ykd@ay;ygw,f? tpkd;&qDukd ta&;ay:toem;cHwm/ pmwapmifykd@wmavmufeJ@awmh wkdif=um;csufwdkif; tajzjyefr&ygbl;? 'gu r[mrif;}uD;&Hk;&J@ t&if;tjrpfrvHkavmufr_ (okd@ ) vQH&&SdwJh owif;taxmuftxm;&Jh t&nftaoG; ay: rlwnfEkdifygw,f? aumfr&Sifukdwifjy&wJhESpfpOftpD&ifcHpm ESpfwdkif;rSm vkyfief;pepfawGu +yD;cJhwJhwpfESpfvHk; olwdk@vkyfcJhwJh vkyfief;awGudkazmfjyxm;wJh tpD&ifcHpm wapmifukd (rwfeJ@{+yDrSmusif;ywJh) aumfr&SifESpfpOftpnf;ta0;ukd wif&ygw,f? 'DtpD&ifcHpmawGu taxGaxGudPawG (vkyfykdifcGifhvJ$tyfwmawG/ tvkyfvkyfyHkawG/ tao;pdyfoHk;oyfyHkawG/ wdkufwGef;csufawG) udk aqG;aEG;wJhtjyif olwdk@vQH&&SdwJhtpD&ifcHpmawGeJ@ EkdifiHwEkdifiHcsif;pDtvkduf tpdk;&&J@ wkH@jyefyHkawGudk avhvmoHk;oyfygw,f? wcsdK@tpD&ifcHpmawGrSm ta&;ay:toem;cHr_ (okd@ ) tpkd;&qD owif;tcsuftvufykd@ wJh t=udrfa&/ tpkd;&awGu ta=umif;jyefwJh t=udrfa& pwJhpm&if;Z,m;awG yg0ifygw,f? wcsdK@vkyfief; pepfawGukd (pufwifbmuae 'DZifbmtxdusif;ywJh) ukvor~ taxGaxGnDvmcH ukdwifjyzkd@ =um;jzwf tpD&ifcHpmawG wifckdif;ygw,f? ¹cif;csufuawmh taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&Jh uav;oli,feJ@ vufeufukdif jy±emqdkif&m txl;udk,fpm;vS,fu taxGaxGnDvmcHukd ESpfpOftpD&ifcHpm wif&ayr,fh aumfr&SifESpfpOf tpnf;ta0;ukdawmh =um;jzwftpD&ifcHpmyJwif&ygw,f? EdkifiHc&D;pOfrsm; vkyfief;pepfawGu EdkifiHawGG&J@tajctaeukdavhvmzkd@ yxrqHk;taeeJ@ vufawG@uGif;qif;ygw,f/ 'gayr,fh 'Dvdkc&D;pOfrsdK;udk tpkd;&&Jhzdwf=um;csuft&omðyvkyfEkdifygw,f? +yD;cJhwJhaumfr&Sif ({y&,f 2002) tukefrSm EdkifiHoHk;q,fh&SpfEkdifiHtpkd;&awGu b,fvkyfief;pepfrsdK;udkrqdk avhvmcsifwJhtcsdef olwdk@EdkifiHawGudk avhvm 12
  • 19. Edkifzdk@zdwf=um;cJhygw,f? tJ'DEdkifiHawGuawmh b&mZD;/ blvfa*;&D;,m;/ uae'g/ aumfpwm&Dum/ qdkufy&yfpf/ csufuf&Dywfbvpfuf/ tufpfwdk;eD;,m;/ Oa&myor~ (=op&D;,m;/ b,fvf*sD,H/ 'def;rwf/ zifvef/ jyifopf/ *smreD/ *&dpf/ tdkif,mvef/ tDwvD/ vyfZifbmh*f/ e,fomvef/ ay:wl*D/ pydef/ qGD'if eJ@ ,lEkdufwufuif;'rf; (+Adwee@J ajrmufyi;f tdi,mvef)/ a*sm*s,m/ *GmwDrmvm/ [efa*&D/ tdupvef/ vwfA;D ,m;/ vpfoa,;eD;,m;/ d f dk k f f D k f f l armfvfwm/ rUqDukd/ aemfa0/ yD&l;/ ykdvef/ &dkar;eD;,m;/ qvdkaA;uD;,m;/ qvdkaA;eD;,m;/ qGpfZmvef eJ@ wl&uD EkdifiHawGyJjzpfygw,f? EdkifiHc&D;pOfawGu txl;ukd,fpm;vS,ftwGuf tpkd;&ukd,fpm;vS,fawG/ tJef*sDtkdawG/ um,uH&SifawG/ olwdk@&J@ aqGrsdK;om;csif;awGe@J qufoG,faqmif&Guf&muwqifh owif;tcsuftvufpkaqmif;zdk@ wu,fhtcGifh tvrf; aumif;awG yHhydk;ay;Ekdifygw,f? EdkifiHc&D;pOfawGu wu,fawmh tpdk;&qDukd wkdufwGef;csufawG tygt0if aumfr&SifudkoD;jcm;wifjywJh tpD&ifcHpmacgif;pOfawGyJjzpfygw,f? tcgtm;avsmfpGm ESpfckeJ@ ESpfcktxuf vkyfief;pepfawG (vkyfief;qdkif&m okd@ EdkifiHqdkif&m) u tpkd;&w&yfqDukd yl;aygif;ukd,fpm;ðy r_eJ@ yl;aygif;c&D;pOfawG vkyfEkdifygw,f? EkdifiHc&D;pOf tpD&ifcHpmawGrSmygwJh t=uHðywdkufwGef;csufawGu tpkd;&twGuf vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_udk &yfwef@zdk@ toHk;0ifwJhvrf;n$efcsufawGyJjzpfygw,f? okd@aomfvnf; vl@tcGifhta&;aumfr&Sifu wdkufwGef; t=uHay;csufawGukd jznfhqnf;zkd@twGuf omrefavmufyJ tm&HkpkdufwJhtjyif vkyfief;pepftrsm;pku t&if; tjrpfcsdK@wJhvGef;wJhtwGuf olwdk@twGufEkdifiHc&D;pOft+yD; aemufqufwJG vkyfief;awGvkyfzdk@qdkwm cJ,Of; vGef;ygw,f? ESpfpOftpnf;ta0;rsm; vkyfieff;tzGJ@awG&J@OUXawG/ txl;ukd,fpm;vS,fawG/ EkdifiHqdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,fawG/ udk,fpm;vS,fawG/ eJ@ u|rf;usifolawGu “AD,ifema=unmcsufeJ@ vkyfief;tpDtpOf (tykdif; 2/ pmykd'f 95)” t& “tvkyfawG vdkufavsmnDaxGjzpfzkd@eJ@ [efcsufnDapzkd@twGuf” ESpfpOfawG@qHkaqG;aEG;ygw,f? 'Dtpnf;ta0;awG&J@ yxrqHk; tpnf;ta0;ukd *sDeDAmrSm 1994 rSmusif;ycJhygw,f? 'Dtpnf;ta0;awGrSm aqG;aEG;wJh ta=umif;t&mawGrSm vkyfief;pepfawGeJ@ aumfr&Sif=um; vkyfief;ykdif;qdkif&mqufqHa&;/ aumfr&Sifu csrSwfwJh vkyfief;qHk;jzwfcsuf awGukd taumiftxnfazmfa&;/ vl@tcGifhta&; r[mrif;}uD;eJ@ tjcm;ukvor~ tzJG@tpnf;rsm;=um; yl;aygif;aqmif&Gufa&;/ vkyfykdifcGifhtm%m v$Jtyfr_twGif; trsdK;orD; tcGifhta&;rsm; aygif;pyfxnfhoGif;a&;eJ@ &if;jrpfESifhtkyfcsKyfa&;ykkdif;qdkif&mudP/ &if;jrpfXmeaxmufyhHa&;0efaqmifr_eJ@ owif;toHk;csr_awGyg0ifygw,f? tjcm;vkyfaqmifcsufrsm; vkyfief;pepfawGu olwkd@vuf&SdvkyfaewJh avhvmcsufawGtwGuf oifhawmfwJh owif;tcsuftvufawGukd tpkd;&rsm;eJ@ tJef*sDtdkrsm;qDu awmif;cHwmawGukdvnf; yg0ifvkyfaqmifygw,f? 'Dvkyfief;pepfawGu nDvmcHawG wufa&mufwmrsdK;/ owif;xkwfjyefwmrsdK;eJ@ olwdk@vuf&Sdvkyfaewm ykdaumif;rGefatmifrGrf;rHwJh tjcm;vkyfaqmifcsuf rsdK;awGukdvJ vkyfaqmifygw,f? 13
  • 20. 4? vkyfief;pepf,Eœ&m;awGukdb,fvkdqufoG,fEkdifvJ owif;tcsuftvuf wifjyzkd@twGuf (okd@ ) vkyfief;pepf ,œ&m;awGeJ@ywfouf+yD; aemufxyftcsuf tvufawGodcsif&if atmufyg oifhawmfwJhvkyfief;pepf vdyfpmtwkdif; pma&;om;ay;ydk@Ekdifygw,f? For the attention of: (oifhawmfwJhvkyfief;pepfemrnf) Office of the High Commissioner for Human Rights Palais des Nations Avenue de la Paix 8-14 1211 Geneva 10 Switzerland Tel: +41 22 917 90 00 Fax: +41 22 917 9006 or 9003 E-mail: webadmin.hchr@unog.ch (remember to include in the subject box which mechanism you are addressing) tpD&ifcHpmtopfawGtygt0if qHk;jzwfcsufawG/ ukvor~tcsuftvufpmapmifawG/ owif;ykd@csifol awGukd taxmuftyHhay;Ekdifzdk@ yHkpHxkwfxm;wJh yHkpHpm&GufawGeJ@ ar;cGef;v$mawG/ aumfr&SifeJ@ vkyfief;pepf ,œ&m;awG&Jh tvkyfeJ@ ywfoufwJhowif; tcsuftvuftjynfhtpHk udktxl;aumfr&Sifem&Hk; tifwmeuf pmrsufESm (http://www.unhchr.ch) rSmawG@&SdEkdifygw,f? vwfwavmrSm 'Dtcsuftvuf awGukd &csif&if tifwmeufpmrsufESm homepage ukdoGm; “Sections” ae&mrSm “Programmes” ukdESdyf/ +yD;&if “Extra-Conventional Mechanisms” udkxyfESdyf/ aemufwcg “Thematic Mandates” udkxyfoGm;&if &&SdEkdifygw,f? qHk;jzwfcsuftrSwfpOfawGeJ@ taxmuftxm;&nfn$ef;csufawG udk “Charter- based” udk&Smzdk@oHk;Ekdifygw,f? 5? vkyfief;pepf,Eœ&m;awGudk qufoG,f (wkdif-um;) Edkifzkd‹ tedrfhqHk; owif;tcsuftvuf · b,fol@udkqufoG,faqmif&Gufzkd@vdyfrlxm;ovJ (b,fvkyfief;pepf,œ&m;vJ)/ wdkif=um;wJh csdK;azmuf r_u vlyk~dKvfukd qufoG,fzkd@vdyfrlxm;wmxuf vkyfief;pepfeJ@ykd+yD;ywfoufw,fqdkwm xif&Sm;vm Ekdifayr,fh vl@tcGifhta&; aumfr&Sifem&Hk; (OHCHR) uom qHk;jzwfcsufcsEdkifygw,f? · OD;wnfcsufawGeJ@ vkyfief;enf;vrf;awGtygt0if tzJG@tpnf; (okd@ ) qufoG,fa&;om;ol (wkdif=um;ol) eJ@ ywfoufwJh tcsuftvuf/ Oyrm owif;tcsuftvufukd b,fvkdpkaqmif; twnfðyr,fqkdwm? · vkyfief;pepfawGu wdusrSefuef+yD; r#ww,fvkd@,lqwJh owif;tcsuftvufudk ta&;,laqmif&Guf r,fhtwGuf qufoG,fwifjyyHku 'DvkdrsdK;ykHpHtwdkif;jzpfzkd@ta&;}uD;w,fqdkwm rSwfom;&ygr,f? · wu,fvkd@ wifjywdkifwef;csufu wOD;csif;tr_eJ@ywfoufae&if/ um,uH&Sif&Jhemrnf/ jzpfwJh &ufpJGeJ@ ae&m/ cskdK;azmufr_&Jh wduswJhtao;pdwf tcsuftvufawG (b,fvdkusL;vGefw,f/ bmvufeuf 14
  • 21. awGoHk;w,f/ cýmukd,f b,ftpdwftydkif; xdcdkuf'%f&m&w,f/ 'grSr[kwf usL;vGefwmu pdwfydkif; qdkif&mt&qdk&if bmawGyg0ifw,f/ w&m;cHtwGuf b,fvdk xdckduf epfemw,f) tygt0if wkdifwef;wJh csdK;azmufr_&Jh tao;pdwfukd wifjyyg? · wu,fvdk@ wifjywdkifwef;csufu a,sbk,s tajctaeqdk&if aemufcHtajctaewck zefwD;ay;zdk@ owif;tcsuftvuf yHhykd;ay;jcif;yHkpHeJ@ pwif&ygr,f? aemufxyfrSwfom;&rJhtcsufu qufoG,fowif; ykd@csufukd vQH&&Sdr,fholu (csdK;azmufr_jzpfyGm;wJh) EkdifiHeJ@ywfouf+yD; tenf;tusOf;om odoljzpfEkdif ygw,f? tJ'ga=umifh Oyrm wifjywJhowif;tcsuftvufeJ@ ywfoufwJh w&m;0ifabmifeJ@ EkdifiHa&; tajctaeawGu wifjyxm;wJh aemufcHtajctaeeJ@ udkufnDEdkif&ygr,f? 'Dtajctaeudk xlaxmif+yD;wJh tcgrSmawmh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ tajctaetcsuftvufawGudk tao;pdwf jc,fr_ef;wifjy& ygr,f? &SmazGawG@&SdwmawGudk wifjywJhtxJrSm jyXmef;xm;wJhyHkpHawG twdkif;wifjyzdk@ t=uHðyygw,f/ 'ghtjyifwifjyawmif;qdkr_awGudk wwfEkdifor#tao;pdwf OyrmeJ@ wuGwifjy&ygr,f? · qufoG,fwifjyr_ ykHpHESpfckpvkH;eJ@ywfoufvkd@ taxmuftulðy tcsuftvuf rdWLawG yHhykd;ay;yg? · qufoG,fwifjycsufrSm v#dK@0Suf&rSmawGrsm;yg&if (v#dK@0Sufxm;apcsifwJhta=umif;) azmfjyay;yg? · wOD;csif;tr_awGeJ@ywfouf+yD; tr_uta&;ay:udP[kwfr[kwfazmfjyay;yg? · wu,fvdk@wifjyxm;wJhtajctaerSm tajymif;tvJawG&SdcJh&if (Oyrm w&m;vufvGwf tzrf;cHxm; &wJh wOD;wa,muf jyefvGwfvmwJhtcgrsdK;rSm) vkyfief;pepfukdowif;ydk@zkd@rarhygeJ@? vkyfief;pepfawGtwGuf aemufxyfvkdwJh owif;tcsuftvufukdawmh 'Dpmwrf;rSm tvsOf;oifhovkd azmfjyxm;ygw,f? taxGaxGvkyfykdifcGifhvJ$tyfjcif; (General Mandate) vkyief;pepfwckcsi;f pDtwGuf oD;oef@csrwwhJ qH;k jzwfcsuawGtjyif aumfr&Siu tpnf;ta0;wdi;f rSm vkyief; f S f f f k f pepftm;vHk;ukd olwkd@&JhvkyfykdifcGifhvJ$tyfwmawG t+yD;owfaqmif&Gufzkd@eJ@ oD;oef@xl;jcm;wJh t=uHðywkdufwGef; csufrsdK;awGudk taumiftxnfazmfzdk@ n$ef=um;wJh qHk;jzwfcsufrsdK;awG csrSwfygw,f? +yD;cJhwJh tpnf;ta0; awGrSm atmufygtajccHtcsufawGudkxnfhoGif;cJhygw,f? vl‹tcGita&;ESihf vkyief;pepfqi&m vkyx;Hk vkyenf;rsm; (Human rights and thematic procedures) hf f kd f f f aumfr&Siu vkyief;pepfawGukd atmufygtcsursm;tm; tpD&ifcpmawGrm xnfoi;f azmfjyzk@d awmif;cHygw,f? f f f H S h G · vkyfief;pepfawGuydk@wJh (wkdif=um;csuf) qufoG,fowif;ykd@csufawG&Jh aemufqufwJG vkyfaqmifcsuf tjzpf tpkd;&awGu yHhykd;wJhowif;tcsuftvufrsm;/ 15
  • 22. · vQHcsOf;uyfEkdifavmufwJh jyoemrsm;tay: rSwfcsufcsr_rsm;eJ@ vkyfydkifcGifhtm%mawGukd ydkrdkxdxd a&mufa&muf aqmif&GifEkdifzdk@ cJGjcrf;pdwfjzmoHk;oyfr_rsm;&Jh&vm'f/ · vl@tcGifhta&;aumfr&Sifem&Hk;&Jh t=uHay;0efaqmifr_eJ@ enf;ynmyl;aygif;aqmif&Gufa&; tpDtpOfrS wqifh tpdk;&awGu avsmufywfwJh taxmuftul awmif;cHvmEkkdifwmrsdK;twGuf t=uHOm%f urf;vSrf;r_rsm;/ · t"dutm;jzifh trsdK;orD;rsm;tay: ypfrSwfxm;wJh (okd@ ) txl;ojzifh trsdK;orD;rsm; xdckduf vG,fwJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ oabmobm0eJ@ vufawG@uswJh csdK;azmufr_rsm; tay: cJGjcrf;pdwfjzmokH;oyfr_ rsm;eJ@ vdift& cJGjcm;qufqHr_tcsuftvufrsm;/ · vl@tcGifhta&;umuG,fjr‡ifhwifolrsm;&Jh owif;tcsuftvufeJ@ olwdk@vHkðcHa&;udk b,fvkd jr‡ifhwifay; EkdifrvJqdkwJhtcsuf/ · t"dutm;jzifh uav;oli,frsm;ukd ypfrSwfxm;wJh (okd@ ) txl;ojzifh uav;oli,frsm; xdckduf vG,fwJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_ owif;tcsuftvufeJ@ touft& cJGjcm;qufqHr_ tcsuftvufrsm;/ trsKd ;orD;rsm;tay:t-urf;zufruz,f&m;wduzsujf cif; (Elimination of violence against women) + dk S k f trsdK;orD;rsm;tay: t=urf;zufr_qdkif&m txl;udk,fpm;vS,fu ol@vkyfydkifcGifhtwdkif; xrf;aqmifEkdifzdk@ txl;ojzifh olawmif;wJh owif;tcsuftvufukd wHk@jyefay;zkd@ aumfr&Sifu tpdk;&tm;vHk;udk arWm&yfcH xm;ygw,f? 'ghtjyif vkyfief;pepf tm;vHk;eD;yg;udk olwdk@&J@vkyfykdifcGifhtm%m e,fajrxJrSm vdift& vl@tcGifh ta&; csdK;azmufr_awGeJ@ trsdK;orD;rsm;eJ@ rdef;ri,frsm;tm; vlukeful;r_udk txl;tm&Hkpdkufzdk@ aumfr&Sifu awmif;qkdxm;ygw,f? xifjrif,lqcsufeJ‹ azmfxkwfwifjycGifhqdkif&mvGwfvyfcGifhudkjr‡ifhwifjcif; (Promotion of the right to freedom of opinion and expression) aumfr&Sifu txdrf;odrf;cH yk~dKvfrsm;/ t=urf;zufcH (okd@ ) rw&m;qufqHcH&olrsm;eJ@ ywfoufwJh owif; tcsuftvufrsm; (okd@ ) xifjrif,lqcsufqdkif&m vGwfvyfcGifh/ uBmhvl@tcGifhta&; a=unmpmwrf; (1948) t& twnfðyazmfjyxm;csufrsm;/ EdkifiHa&;eJ@ vlr_tcGifhta&;qdkif&m (1966) EkdifiHwum oabmwlnDcsuf eJ@ tjcm;avsmfuefwJh vl@tcGifhta&;enf;vrf;rsm;ukd usifhoHk;olrsm;tm; cJGjcm;qufqH ESdyfuGyfjcif;rsm;ukd *&kðytm&Hkpkdufzkd@eJ@ tjcm;b,fazmfxkwfwifjycGifhqdkif&m vGwfvyfcGifh ,dk,Gif;qHk;&_H;r_ rsdK;ukdrqdk owdðyzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? t}uHay;0efaqmifr+rsm;eJ‹ enf;ynmqdkif&m yl;aygif;aqmif&Gufr+rsm; (Advisory services and technical co-operation) (oifhawmfwJh b,fae&mrSmyJjzpfjzpf) wdusxl;jcm;wJh pDrHudef;awG (vl@tcGifhta&; tajctae&Jh vufawG@eJ@ 16
  • 23. jrifomxifom&SdwJh tajymif;tvJawGudk xnfhoGif;yg0ifEkdifzkd@ tjrifwckeJ@twl vl@tcGifhta&; aumfr&Sifem &Hk;u }uD;=uyfaqmif&GufwJh t=uHay;0efaqmifr_eJ@ enf;ynmqkdif&m yl;aygif;aqmif&Gufr_ tpDtpOfatmufrSm todtrSwfðy aqmif&GufEkdifzkd@twGuf) twGuf wifjyawmif;cHr_awGudk olwkd@&Jh t=uHðy wdkufwGef;csufawGrSm xnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGudk wkdufwGef;ygw,f? EkdifiHwcktwGif;aexdkifr+t& (okd‹) vlrsdK;pk/ ukd;uG,f,Hk-unfr+eJŒ bmompum;t& vlenf;pkjzpfaeolrsm; twGuf tcGifhta&;rsm; (Rights of persons belonging to national or ethnic, religious and linguistic minorities) aumfr&Sifu (EdkifiHwcktwGif;aexkdifr_t& (okd@ ) vlrsdK;pk/ ukd;uG,f,Hk=unfr_eJ@ bmompum;t& vlenf;pk jzpfaeolrsm; tcGifhta&;a=unmpmwrf; (1992) yg tcsuftvufrsm;t&) vlenf;pkawG&Jh tcGifhta&;awGudk umuG,fjr‡ifhwifzdk@eJ@ oifhawmfovkd taxmuftyHhay;tyfzkd@ vkyfief;pepfawGudk vkyfykdifcGifh tm%mrsm;twGif; oifhawmfavsmufywfwJh tav;xm;av;pm;r_awG qufvufay;tyfzkd@ wdkufwGef;xm;ygw,f? tpkvdkuft_yHKvkduf xGufajy;ajymif;a&$Œolrsm;/ twif;tusyfae&majymif;cH&olrsm;ESifh vl‹tcGifhta&; (Human rights and mass exoduses and displaced persons) tpkvdkuftjyHKvdkuf xGufajy;ajymif;a&$@r_rsm;eJ@ ajymif;a&$@olrsm;&Jh jy±emrsm;/ olwdk@&J@ qütavsmuf ae&yfjyefEdkifa&;twGuf apmifhqdkif;ae&r_ESifh a'owGif; twif;tusyf ae&majymif;a&$@ cH&EdkifzG,f&SdwJh (okd@ ) ajymif;a&$@cH&wJh tajctaersm;ukd (oifhawmfwJhae&mrSm) owif;tcsuftvuf &SmazGpkaqmif;zkd@eJ@ tpD&if cHpmawGrSm owif;tcsuftvufeJ@ wdkufwGef;csufawG xnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGukd wdkufwGef; xm;ygw,f? a'owGif;twif;tusyf ae&ma&$Œajymif;cH&olrsm; (Internally displaced persons) a'owGif;twif;tusyf ae&majymif;cH&r_awGudk tm&Hkpkdufzkd@/ a'owGif; twif;tusyf ae&majymif;a&$@ cH&EdkifzG,f&SdwJh (okd@ ) ajymif;a&$@cH&wJh tajctaeawGay:u owif;tcsuftvuf &SmazGpkaqmif; aewmawG udkqufvkyfzkd@eJ@ tpD&ifcHpmawGrSm owif;tcsuftvufeJ@ wdkufwGef;csufawGxnfhoGif;zkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGukd wdkufwGef;xm;ygw,f? ukvor*~tzJGŒtpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm;eJ‹yl;aygif;aqmif&Gufjcif; (Co-operation with representatives of UN bodies) aumfr&Sifu tpkd;&awGudk ukvor~tzJG@tpnf;rsm;eJ@ yl;aygif;aqmif&Gufvkdolrsm;tay: yHkpH trsdK;rsdK;jzifh jcdrf;ajcmuftusyfukdifjcif; vufpm;ajctjypf'%fay;jcif;rsdK;udkrqdk a&Smif&Sm;&yfwef@zkd@ wkdufwGef; xm;wJh tjyif vkyfief;pepf ,œ&m;rsm;tygt0if ukvor~tzJG@tpnf;rsm;rS udk,fpm;vS,frsm;udkvnf; ukvor~ vl@tcGifhta&;qdkif&m vkyfxHk;vkyfenf;awGtwGuf csOf;uyfr_rsm;rS wm;qD;aESmuf,Sufjcif;udk umuG,fzkd@ wdkufwGef;xm;ygw,f? vkyfief;pepf,œ&m;rsm;udkvnf; aumfr&SifudkwifwJh tpD&ifcHpmawGrSm vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_jzpfyGm;r_awGeJ@ olwdk@b,fvkdwkef@jyef udkifwG,fajz&Sif;w,fqdkwJh owif;tcsuftvufawG 17
  • 24. xnfhoGif;wifjyzdk@ n$ef=um;xm;ygw,f? ukvor~ vl@tcGifhta&;tzJG@awGeJ@ yl;aygif;aqmif&GufcGifh &rxm;wJh tJef*sDtdk ukd,fpm;vS,fwdkif; vl@tcGifh ta&;csdK;azmufr_awGukd vl@tcGifhta&;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk;ukd tjrefqHk;owif;ykd@zdk@ ta&;}uD;ygw,f? uav;oli,ftcGifhta&;rsm; (Rights of the child) uav;oli,fawGtwGuftœ&,f&Sd+yD; (vrf;ay:u uav;awG/ uav;vkyftm; acgif;yHkjzwfr_/ vufeufudkif yËdyQrsm;eJ@ uav;oli,frsm;/ uav;oli,fa&mif;csr_rsm;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;oli,frsm;tm; npfnrf;&kyf&Sif/ "gwfyHk/ pmtkyfrsm;wGiftoHk;csr_rsm; tygt0if) olwdk@&Jh tcGifhta&;awG tcsdK;azmufcH&wJh xl;jcm;wJhtajctaeawGay: txl;*&kðytm&Hkpdkufzkd@ aumfr&Sifu vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? pGyfpJGjypfwif tjypf'%fay;jcif;rS uif;vGwfcGifh (Impunity) aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSmtusHkK;0ifwJh pGyfpJGjypfwiftjypf'%fay;jcif;rS uif;vGwfcGifh udP&yfrsm;ukd tav;xm; pOf;pm;zkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? wzufowf twif;tusyf ta&;,laqmif&Gufr+rsm;ESifh vl‹tcGifhta&; (Human rights and unilateral coercive measures) aumfr&Sifu wzufowftwif;tusyf ta&;,laqmif&Gufr_rsm;eJ@ aemufqufwJGqdk;usdK;rsm;ukd txl; tav;xm;tm&Hkpkdufzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? "g;pmcHtjzpf ac:aqmifjcif; (Hostage – taking) aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSm tusKH;0ifwJh "g;pmcHtjzpfac:aqmifcH&jcif;rsm;&J@ aemufqufwJG tusdK;qufawGukd oifhawmfovkd qufvufazmfxkwfwifjyzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? t-urf;zufpepfESifh vl‹tcGifhta&; (Human Rights and Terrorism) aumfr&Sifu t=urf;zuftzJG@tpnf;rsm;&Jh v_yf&Sm;r_rsm;/ v_yf&Sm;yHkenf;vrf;rsm;/ vufawG@vkyfaqmifr_rsm;eJ@ aemufqufwJG&v'frsm;ukd oifhawmfovkd tav;xm;pOf;pm;zkd@ oufqdkifwJh vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef; xm;ygw,f? w&m;pD&iftkyfcsKyfa&;ESifh txl;ojzifh uav;oli,fw&m;pD&ifa&; (Administration of justice, in particular juvenile justice) aumfr&Sifu uav;oli,fw&m;pD&ifa&; tygt0if/ w&m;pD&iftkyfcsKyfa&;eJ@ xda&mufwJh vl@tcGifhta&; umuG,fr_rsm;eJ@ qufpyfwJh ar;cGef;rsm;tm; qufvuftav;xm; vkyfaqmifzkd@eJ@ 'DtwGuf (t=uHay; 18
  • 25. 0efaqmifr_eJ@ enf;ynmtaxmuftul awmif;cHr_rsm;tygt0if) wdusxda&mufwJh wdkufwGef; t=uHay;csuf rsm; yHhykd;ay;zdk@ oufqdkifwJh vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? 'Drdkua&pDESifh vlrsdK;a&;0g't-um; (uGm[r+) n‡dE+dif;r_ (Incompatibility between democracy and racism) aumfr&Sifu vkyfief;pepfawG (txl;ojzifh vuf&SdvlrsdK;a&;0g'yHkpHawG/ vlrsdK;a&;t& cJGjcm;qufqHwmawG/ wkdif;wyg;om;rsm;tm;rkef;wD;r_eJ@ aemufqufwJGtjzpf tjrifusOf;ajrmif; &efvkdr_rsm;twGuf cef@tyfwJh txl;ukd,fpm;vS,f) udk vlrsdK;a&;rkefwD;r_wdk;yGm;vmr_eJ@ EdkifiHa&;t&eJ@ vl@tzGJ@tpnf;taetxm;t& (txl;ojzifh 'Drdkua&pDpepfeJ@ ravsmfuefwJh/ n‡dEd_if;r&EkdifwJh) wkdif;wyg;om;rkef;wD;r_tay:tajccHwJh vl@ tcGifhta&; csdK;azmufr_awGtay: qufvuftav;xm; vkyfaqmifzkd@ wdkufwGef;xm;ygw,f? roefrpGrf;rsm;twGuf vl‹tcGifhta&; (Human rights of persons with disabilities) aumfr&Sifu olwdk@tvkyfcGiftwGif;rSm tusHkK;0ifwJh roefrpGrf;rsm;twGuf vl@tcGifhta&; tajctae ukd azmfxkwfaqmif&Gufzkd@ vkyfief;pepftm;vHk;udk wdkufwGef;xm;ygw,f? vlrsdK;a&;0g'/ vlrsdK;a&;t& cJGjcm;qufqHjcif;/ wdkif;wyg;om; rkef;wD;r+eJ‹ cJGjcm;qufqHr+yHkpHrsm; (Racism, Racial Discrimination, Xenophobia and All Forms of Discrimination) aumfr&Siu olw@kd vyyicitwGi;f rSm tusKH ;0ifwhJ vlrsKd ;a&;0g'/ vlrsKd ;a&;t& cJjG cm;qufqjH cif;/ wdi;f wyg;om; f k f dk f G hf k rkef;wD;r_eJ@ aemufqufwJG vlrsdK;a&;wif;rmr_rsm;tm;vHk;ukd wdkufzsufzkd@ 'gbefa=unmcsufeJ@ uBmhnDvmcH&Jh vkyfief;tpDtpOfawGudk oifhawmfovkd pOf;pm;aqG;aEG;zkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef;xm;ygw,f? *vkdb,fvkdufaZ;&Sif; (urBmðyr+) eJ‹ vl‹tcGifhta&;&JŒtoHk;0ifr+tay: tusdK;oufa&mufr+ (Globalization and its impact on the full enjoyment of human rights) aumfr&Sifu (oifhawmf&meJ@ olwdk@vkyfykdifcGifhtwGif;rSm tusHK;0ifwJh) vl@tcGifhta&; r[mrif;}uD;&Jh *vkdb,f vdkufaZ;&Sif;eJ@ vl@tcGifhta&;&Jh toHk;0ifr_ay: tusdK;oufa&mufr_ tpD&ifcHpmukd pOf;pm;aqG;aEG;zkd@ vkyfief; pepfawGudk wdkufwGef; xm;ygw,f? vlwdkif;yg0ifaqmif&Gufr+/ nDr#r+/ vlr+a&;w&m;r#wr+eJ‹ cJGjcm;qufqHr+rðyjcif;rsm;tm; 'Drdkua&pD&J‹ ta&;ygwJh tajccHrsm;tjzpf cdkifrmapjcif; (Strengthening of popular participation, equality, social justice and non-discrimination as essential foundations of democracy) aumfr&Sifu olwdk@vkyfykdifcGifh twGif;rSmtusHkK;0ifwJh vlwdkif;yg0ifaqmif&Gufr_/ nDr#r_/ vlr_a&; w&m;r#wr_eJ@ cJGjcm;qufqHr_ rðyjcif;rsm;tm; 'Drkdua&pD&J@ta&;ygwJh tajccHtkwfjrpfrsm;tjzpf ckdifrmapzkd@twGuf taumif txnfazmfzkd@ vkyfief;pepfawGudk wdkufwGef; xm;ygw,f? 19
  • 26. aysmufqHk;aeolrsm; (Missing persons) aumfr&Sifu vufeufudkifyËdyQrsm;eJ@qufEG,fwJh vlaysmufwkdifwef;csufjyemrsm;ukdk azmfxkwfwifjyzkd@ oufqdkifwJhvkyfief;pepftm;vHk;ukd arWm&yfcHxm;ygw,f? 20
  • 27. tcef; (1) tr+wckcsif;pDtay: vkyfief;pepf,EW&m;rsm;. udkifwG,fajz&Sif;yHktm; tusOf;csHK;oHk;oyfcsuf w&m;vufvGwf (odk‹) twif;t"rRzefwD;aomtajctaea-umifh aysmufqHk;oGm;r+rsm;twGuf tvkyftzGJŒ WORKING GROUP ON ENFORCED OR INVOLUNTARY DISAPPEARANCES (WGEID) aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 20 (XXXVI) t& 1980 wGifqHk;jzwfcsrSwfonf vkyfykdifcGifheJ‹ tvkyfvkyfyHkenf;vrf; (Mandate and working method) w&m;vufvGwf (okd@ ) twif;t"RzefwD;r_ tajctaea=umifh aysmufqHk;oGm;olrsm; - um,uH&Sif&J@ rdom;pk awGudk olwkd@aqGrsdK;om;csif;awG b,fa&mufvJqdkwmeJ@ bmjzpfvJqdkwm qHk;jzwfEkdifzdk@ axmufulEkdif&eftwGuf avsmufywfwJh ar;cGef;awGukd avhvmqef;ppfzkd@twGuf WGEID udk vkyfydkifcGifhawG ay;tyfxm;ygw,f? tr_wckcsif;pDtwGuf aysmufoGm;olawGb,frSmvJ/ aoovm;&Sifovm;/ twdtus pHkprf;ppfaq; udkifwG,f+yD;om;vm;qdkwm aocsmap+yD;/ oufqdkifwJh tpdk;&awGeJ@rdom;pkawG=um; (yHkrSeftm;jzifh tJeJ*sDtdk rsm;rSwqifh) qufoG,fa&;vrf;a=umif;wck xlaxmifzkd@twGuf WGEID u qufvufvkyfaqmifygw,f? WGEID u tjcm;vkyfief;wm0efrsm;eJ@vJ vkyfief;vJ$tyfvkyfukdifwmrsdK;awG txl;ojzifh w&m;vufvGwf tajctaea=umifh aysmufqHk;olrsm;umuG,fwm;qD;a&; a=unmcsuf (1992) udk EkdifiHawG taumif txnfazmf aqmif&Guf&mrSm axmufyHhulnDygw,f? WGEID u EkdifiHawGudk apmifh=unfhzkd@eJ@ a=unmcsufeJ@ wuG taumiftxnfazmf vkyfaqmifr_awGudk tjynfht0 tm&Hkpkdufr_ay;zkd@ olwdk@&Jh wm0efawGeJ@ ukdufnD atmif a=unmcsufuwqifh ay;xm;wJh vkyfykdifcGifhtm%m&xm;ygw,f? “aysmufqHk;oGm;r+rsm;” t"dy`g,fzGifhqkdcsuf (Definition of “disappeared”) “aysmufqHk;oGm;r_” udk t"d`g,fowfrSwf&mrSm WGEID u a=unmcsuf ueOD;rSmazmfjyxm;wJh ('gudk taumiftxnfazmfwmu ol@vkyfydkifcGifhtwGuf t"duuswJh) t"d`g,fzGifhqkdcsuf udk toHk;ðyygw,f? “aysmufqHk;oGm;ol” wa,muf[m tzrf;cH&ol/ ol@&JhqüeJ@qef@usif+yD; xdef;odrf;cH&ol (okd@ ) jyefay;qJGcH&ol/ (okd@ ) (u) tm%mydkifrsm; 'grSr[kwf tjcm;tqifhqifhaom tpkd;&Xmersm; (okd@ ) (c) (wkduf&dkuf 'grSr[kwf oG,f0kduf+yD;) tpkd;&ukd,fpm;/ tpkd;&cGifhðycsuft& (okd@ ) tpkd;&tultnDeJ@ pepfwus zJG@pnf;xm;wJhtzJG@ tpnf;awG 'grSr[kwf yk~dKvfwOD;csif;pDa=umifh vGwfvyfr_jiif;y,f &kyfodrf;cH&ol/ (aemufqufwJGtjzpf WGEID u twdkuftcHtzJG@tpnf;awGu owfrSwfwJh “aysmufqHk;r_rsm;” eJ@awmh ywfoufvkyfaqmifr_ r&Sdygbl;) tjzpf &Sif;&Sif;vif;vif; owfrSwfcH&oljzpfygw,f? 'ghtjyif 'Dtiftm;pkawGu aysmufqHk;oGm;olwa,muf b,fa&mufaevJqdkwmudk v#dK@0Suf ay;xm;w,f (odk@ ) 21
  • 28. olbmjzpfw,fqdkwm azmfjyzkd@jiif;y,fw,f (odk@ ) ol@&J@ vGwfvyfr_ &kyfodrf;cH&oltjzpf todtrSwfðycH&ol jzpfwJhtwGuf Oya'tumtuG,f tjyifa&mufaeoltjzpf owfrSwfcH&oljzpfygw,f? twif;tusyfzefwD;r_a=umifh “aysmufqHk;oGm;r_rsm;” ukd tjynfjynfqkdif&m &mZ0wfw&m;&Hk; (a&mr&Hk;) &J@ trdef@jyXmef;csuf 7 (1) (ps) t& vl@tokdif;t0kdif;udkqef@usifwJh &mZ0wfr_tjzpf owfrSwfygw,f? tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; (Examining individual cases) WGEID u “aysmufqHk;oGm;r_rsm;” wdkif=um;csufrsm;ukd vQH+yD; ppfaq;=um;emygw,f? 'Dvdk vQHEdkifzdk@ twGuf qufoG,fwkdif=um;r_wckudk a&;om;wifjy&rSmjzpf+yD; ay;ykd@ol b,folb,f0gqdkwmukdyg &Sif;&Sif; vif;vif; azmfjy&rSm jzpfygw,f? qufoG,fwdkif=um;csufu aysmufqHk;ol&Jhrdom;pk 'grSr[kwf rdwfaqGrsm;u ay;ykd@wmrsdK;jzpfwwfayr,fh wcgw&H tJ*sDtdk wckckrSwqifhvnf; ay;ykd@Ekdifygw,f? WGEID u woD;yk~v tr_awGudk (wkdif=um;qufoG,fcsufawGudk vQHwmuvJGvdk@ ) ukd,fwdkif pHkprf;ppfaq; =um;emwmrsdK;ukdawmh ðyvkyfrSmr[kwfygbl;? WGEID u tr_wckudkvufrcHcifrSm qufoG,fwkdif=um;csufawGukd atmufygtajccH vkdtyfcsufrsm;twdkif; jznfhpGufwifjy&rSmjzpfygw,f · aysmufqHk;ol&JhemrnftjynfhtpHkeJ@ oifhawmfwJhudk,fa&;taxmuftxm; tcsuftvufrsm; (Oyrm-trsdK;om;rSwfyHkwifeHygwf (okd@ ) "gwfyHk) · aysmufqHk;wJh&ufpJG-tzrf;cH&wJh ae@&uf/ v eJ@ ESpf/ jyefay;qJGcH&csdef (okd@ ) aemufqHk;awG@cJhcsdef? wu,fvdk@aysmufqHk;oludk ae&mwckrSm xdef;odrf;cHae&wJhtaeeJ@ aemufqHk;awG@cJh&w,fqkd&if (b,fwkef;ueJ@ b,fae&mrSmqdkwJh) cef@rSef;ajcazmfjycsufwck vkdtyfygw,f? · tzrf;cH&wJh (okd@ ) jyefay;qJGcH&wJh ae&m 'grSr[kwf aysmufqHk;oludk aemufqHk;b,frSmawG@cJhvJ? tenf;qHk;ae&ma'wckudk azmfjyay;zdk@vkdtyfygw,f? · aysmufqHk;olukd jyefay;qJGwJh (okd@ ) zrf;qD;wJh (okd@ ) vlrodwJhv#dKK@0Sufae&mrSm xdef;odrf;zkd@ óu;yrf;olrsm; aysmufqHk;ol&Jh uH=uRmeJ@ b,fa&mufaevJqdkwmudk qHk;jzwfEkdifzkd@ (okd@ ) tedrfhqHk;taeeJ@ tm;&p&m r&SdwJh (okd@ ) oHo,jzpfzG,faumif;wJh jynfwGif;ajz&Sif;csufrsm; (Oyrm &Jpcef;wck 'grSr[kwf teD;qHk; aq;&HkwckrSmom pHkprf;ppfaq;r_rsm;) udk ajymif;vJzkd@ óu;pm;csufawGudkazmfjywJh wifjycsufawGukd tqifh vkduf vkyfaqmifygw,f? wdkif=um;csufwifoGif;ol (okd@ ) tzJG@tpnf;ukd todtrSwfðyrSwfom;jcif; (awmif;qdkcsuftay: tajccH+yD; xdyfwef;v#dK@0Suftjzpf odrf;qnf;xm;rSmjzpfygw,f?) tu,fI aysmufqHk;oGm;wJh trsdK;orD;wa,mufu ukd,f0efeJ@qdk&if rdcifjzpfol tcsKyftaESmifcHumv twGif;rSm arG;zGm;vmrJhuav; b,ftcsdefarG;rvJqdkwm rdcifjzpfol&Jhtr_jzpfpOfxJrSm xnfhoGif;azmfjy&rSm jzpfygw,f? trSefwu,f tcsKyftaESmifcHumvtwGif; rdcifjzpfoluav;arG;wmukd oufaotodtrSwfðy +yD;wJhtcg uav;udk oD;jcm;tr_tjzpf owfrSwf&rSmjzpfygw,f? WGEID u owif;tcsutvufwifoi;wJtcgrm taxmuftulðytcsutvufawG (Oyrm-aysmufq; f Gf h S f kH 22
  • 29. ol&J@"gwfyHk/ 'grSr[kwf oufaotaxmuftxm;awG) xnfhoGif;wifzdk@ wdkufwGef;ygw,f? tr+rsm;ukd udkifwG,fjcif; (Handling of cases) WGEID &J@ udkifwG,fajz&Sif;csufu ol@e,fajr{&d,mtwGif;jzpfwJh vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_tay: umuG,f wm;qD;zdk@eJ@ csdK;azmufr_jzpfyGm;wJhtcg pHkprf;ppfaq;azmfxkwfzkd@ 'DEkdifiHwcku wm0ef&Sdw,fqdkwJh pnf;rsOf; tay:tajccHygw,f? tJ'ga=umifh WGEID u e,fajrwcktwGif;rSm tpkd;&ukdwdkufcdkufaewJh yHkrSefr[kwfwJh 'grSr[kwf vufeufukdiftkyfpkawGu wifjyawmif;qdkwJh woD;yk~v “aysmufqHk;wJh” tr_awGudk ukdifwG,f ajz&Sif;rSmr[kwfygbl;? vufeufudkifyËdyQtwGif; jzpfwJhtajctaersdK;awGudkvJ udkifwG,frSmr[kwfygbl;? “aysmufqHk;r_”u b,frSmrSef;rodwJh umvwkdxdef;odrf;cH&wJh udPrsdK;r[kwfbl;qdkwm twnfðyzdk@uvJ ta&;=uD;ygw,f? 'DvdkudPrsdK;udk WGEID ukd rwifjy rwkdif=um;oifhygbl;? “aysmufqHk;r_” wdkifwef;csufu txufazmfjyyg tajccHvkdtyfcsufrsm;eJ@udkufrudkuf csifhcsdef qHk;jzwf+yD;wJh tcg tr_udkqufvufpHkprf;ppfaq;+yD; &vmwJh&v'fudk WGEID udk jyefvnfowif;ykd@ ta=umif;=um;zkd@ tm%mykdifawGudk arWm&yfcHcsufeJ@wuG WGEID u oufqdkifwJhtpkd;&qDudk tr_udk vJ$ajymif;ay;ygw,f? “aysmufqHk;r_” rSm wEkdifiHxufykdwJh EdkifiHawGu tm%mydkifawG wkduf&dkufwm0ef&SdwJh 'grSr[kwf yg0ifywf oufaewJh tr_awGrSm WGEID u “aysmufqHk;r_jzpfwJhEkdifiHu wm0ef&SdolawGqDukda&m zrf;qD;r_ 'grSr[kwf aysmufqHk;olukd jyefay;qJGac:aqmifr_rSm yg0ifywfoufaewJh tm%mykdkifawG&JhEkdifiHukda&m tr_udk vJ$ajymif; ay;tyfEkdifygw,f? ta&;ay: t,lcHqdkif&m vkyfxHk;vkyfenf; (Urgent appeals procedure) “aysmufqHk;r_” ukd wkdif=um;wJh wdkifcsufawGudk WGEID u vQH&&Sd+yD; oHk;vtwGif; jzpfyGm;wJh tr_awGudk ta&;ay:t,lcHrsm;eJ@oufqdkifwJh vkyfxHk;vkyfenf;twdkif; oufqdkif&mtpdk;&awGukd wdkuf&dkufvJ$ajymif; ay;tyfygw,f? tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;ESifh tr+rsm;udk tao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif; (Replies from governments and clarification of cases) tpdk;&qDu aysmufqHk;olb,fa&mufaew,fqdkwmeJ@ bmjzpfw,fqdkwJh uH=uRm&,fyg0ifwJh ta=umif;jyef tpD&ifcHpmukd rlv&if;jrpf (wkdif=um;wJhqD) ukdjyefv$Jajymif;ay;ygw,f? rlv&if;jrpfu tpkd;&&Jhta=umif;jyef csufudk &&Sdt+yD; ajcmufvtwGif;ta=umif;rjyef&if (okd@ ) WGEID utpkd;&&J@ owif;ykd@ta=umif;jyefcsufudk usdK;a=umif; obm0rusbl;vkd@ xifjrifqHk;jzwf&if tr_udk &Sif;vif;+yD;+yDvkd@ ,lqEkdif+yD; ESpfpOftpD&ifcHpm&Jh pm&if;Z,m; tusOf;csKyfatmufu “tpkd;&rsm;&Jh ta=umif;jyef=um; aqmif&Gufcsuft& &Sif;vif;+yD;aomtr_ rsm;” acgif;pOfatmufrSm xnfhoGif;Ekdifygw,f? rlv&if;jrpfu oifhawmfwJhtajctaeay:rSm tpkd;&&Jh owif; tcsuftvufudk qef@usifwkef@jyef&if tpkd;&udk owif;ykd@ ta=umif;=um;/ rSwfcsufay;zkd@awmif;qkd+yD; tr_ udkrydwfyJ qufzGifhxm;ygw,f? 23
  • 30. WGEID u oufqkdifwJhtpkd;&wkdif;ukd r&Sif;vif;&ao;wJh tr_awGeJ@ywfouf+yD; tenf;qHk; wESpfwcg owday;+yD; vQH&&Sd+yD;ajcmufvtwGif; vJ$ajymif;ay;vkdufayr,fh &Sif;vif;csufr&ao;wJh ta&;ay:tr_awG tay: wESpfESpfcg owday;ygw,f? ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m (Questionnaire) tr_awGwi=f um;wifjywm vG,uacsmarG@apzk@d WGEID u “aysmufq;kH oGm;r_” awGtay: owif;yk@d wki=f um; dk f l d csufawGtwGuf (ukvor~ vl@tcGifhta&;r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeufpmrsufESm (http://www.unhchr. ch/html/menu2/7/b/disappea/explanote.htm) ay:rSm&EdkifwJh) pHðyyHkpHwck jyifqifxm;ygw,f? taxGaxG (General) aumfr&SifudkwifjywJh'DtpD&ifcHpmxJrSm WGEID u a=unmcsufudk taumiftxnfazmfwJh owif; tcsuf tvufawGeJ@ twif;tusyft&eJ@ tvdktavsmuf aysmufqHk;oGm;olrsm;tm; umuG,fzdk@ vuf&Sd EkdifiHwum &mZ0wfr_qdkif&meJ@ vl@tcGifhta&; yHkpHabmifudk avhvmppfaq;zkd@ oD;jcm;vGwfvyfwJh u|rf;usifol cef@tyf wmukd axmufcHtm;ay;wJh owif;tcsuftvufawG xnfhoGif;yHhykd;xm;ygw,f? 24
  • 31. w&m;0if&Hk;rwifwJhtr+rsm;/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJh uGyfrsufr+rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f SPECIAL RAPPORTEUR ON EXTRAJUDICIAL, SUMMARY OR ARBITRARY EXECUTIONS ECOSOC qHk;jzwfcsuf 1982/ 35 t&csrSwfonf vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf (Mandate and working method) txl;ukd,fpm;vS,f&J@vkyfykdifcGifhu (1948) uBmhvl@tcGifhta&;a=unmpmwrf;/ (1966) tjynfjynfqdkif&m EkdifiHa&;ESifh taxGaxGvlr_tcGifhta&;rsm;qdkif&m oabmwlnDcsuf&J@ tykd'fcJG 4 / 6 / 14 / 15 eJ@ (1989) w&m;0if abmifjyify/ tusOf;&Hk;w&m;pD&ifr_eJ@ Oya'rJhw&m;pD&ifr_rsm;ukd xda&mufaom umuG,fwm;qD; r_eJ@ pHkprf;ppfaq;jcif;qkdif&m pnf;rsOf;Oya'rsm;ay:rSm t"dutm;jzifhtajccHygw,f? txl;uk,pm;vS,u woD;yk~vrsm;/ te*strsm;/ tpk;d &rsm;e@J tpk;d &awG=um; aqmif&uwtz@GJ tpnf;rsm;u d f f J f D kd G f hJ wifjyw/hJ atmufygtajccHvtyfcsursm;e@J vJ udunwtr_awGtay:rSm ta&;,laqmif&uEiygw,f? dk f k f D hJ G f dk f · ao'%ftrdef@ESifhqufpyf+yD; touf&SifaexdkifcGifhqdkif&m tcGifhta&;udk csdK;azmufr_rsm;? txl;ukd,f pm;vS,fu w&m;r#wr_r&SdwJh w&m;pD&ifr_uae trdef@cswJh ao'%ftrdef@ (okd@ ) t,lcH0ifEdkifcGifhqdkif&m tcGita&;ukcsKd ;azmufr_ (ok@d ) tr_rvw+f idr;f cGie@J tquftoG,&mazGz@dk tcGita&;csKd ;azmufrrsm;udk hf d S G hf f S hf _ 0ifa&mufpuzufEdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,u wu,fvd@k usL;vGefolu tr_usL;vGecserSm touf G f k f f d f 18 ESpf rjynfhao;&if (okd@ ) usyfrjynfh&if (okd@ ) pdwfazmufaeoljzpf&if (okd@ ) ukd,f0efonfjzpfae&if (okd@ ) uav;arG;+yD;ump rD;aeonfjzpfae&if vnf; tr_udk0ifa&mufpGufzufcGifh&Sdygw,f? · EkdifiHtm%mydkifrsm;/ jynfol@ppftkyfpkrsm;/ woD;yk~vrsm; (okd@ ) tpkd;&eJ@yl;aygif;aqmif&GufaewJh 'grSr[kwf tpkd;&ucGifhðyxm;wJh (rodcsifa,mifaqmif/ ajrSmufay;xm;wJh) tzJG@tpnf;awGeJ@ trnfeJ@ trsdK;tpm; raz:jyEkdifayr,fh txufazmfjycsufawGeJ@ qufEG,faeolawG&J@ owfjzwfzdk@ +cdrf;ajcmufr_eJ@ pD&ifcgeD; Oya'eJ@ravsmfnDwJhtrdef@awGtay: pkd;&HG@r_rsm; · n‡Of;yrf;ESdyfpufr_/ OayQmðyr_eJ@ tiftm;oHk;r_awGa=umifh csKyfaESmifcH&pOftwGif;aoqHk;r_rsm; (okd@ ) touftœ&m,f +cdrf;ajcmufaewJh xdef;odrf;csKyfaESmifr_rsm; · w&m;Oya'pkd;rdk;a&;tm%mykdifrsm; (odk@ ) wdkuf&dkuf 'grSr[kwf oG,f0kduf+yD; tpkd;&&J@oabmwl cGifhðycsuft& taumiftxnfazmfaqmif&Gufolrsm;&J@ tiftm;toHk;ðyr_a=umifh aoqHk;r_rsm;/ tiftm; toHk;ðyr_u t"duvkdtyfr_&,f oifhawmfr#wr_&,fwdk@&J@ tajccHvkdtyfcsufawGeJ@ rukdufnDyJ 0da&m"d jzpfwJhtcg · EkdifiHvHkðcHa&;wyfzJG@awG&J@wkdufcdkufr_awG/ jynfol@ppftzJG@awG&Jhwdkufckdufr_awG/ uGyfrsufa&;tzJG@awGeJ@ tjcm;tpdk;&ucGifhðyxm;wJh (okd@ ) tpkdk;&eJ@yl;aygif;aqmif&GufaewJh oD;oef@wyfzJG@awG&J@ wdkufckdufr_a=umifh aoqHk;r_rsm; 25
  • 32. · vufeufukdifyËdyQrsm;twGif; vlom;qefwJh Oya'enf;vrf; abmifrsm;ukdqef@usif+yD; txl;ojzifh omrefjynfolrsm;&Jh touf&Sifaexdkifr_qkdif&m tcGifhta&;rsm; csdK;azmufcH&r_rsm; · EkdifiHwcktwGif; touftœ&m,f&Sdaeolrsm;udk xkdEkdifiHrS u,fxkwfay;jcif; (okd@ ) ajymif;a&$@ay;jcif;eJ@ ydwfqdk@xm;wJh e,fpyfrsm;rSwqifh olwdk@twGuf tœ&m,f&SdwJh EdkifiHwckrSxGufcGmzkd@ óu;pm;&if; EkdifiHa&; cdkv#HKcGifh awmif;cHolrsm;udk umuG,fay;jcif; · rsdK;jzKwfowfjzwfr_ · wkdifwef;wJh touf&SifaexkdifcGifhqkdif&m tcGifhta&;csdK;azmufr_awGeJ@ tJ'DtwGuf wm0ef&SdolawGudk Oya'a&S@arSmufykd@aqmifzkd@twGuf pHkprf;ppfaq;a&;twGufwm0ef&Sdr_udk csdK;azmufjcif; · touf&SifaexkdifcGifhqkdif&m tcGifhta&;csdK;azmufcH&olrsm;twGuf vHkavmufwJhavsmfa=u; axmufyHh ay;tyfzkd@ wm0ef&Sdr_udk csdK;azmufjcif; tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; (Examining individual cases) tenf;qHk; atmufygowif;tcsuftvufrsm;udk a&;om;wifjy&rSm jzpfygw,f · um,uH&Sif&J@ xl;jcm;csufrsm; tjynfhtpHk · tr_jzpfyGm;wJhae&meJ@ ae@pJGtjyif b,fvkdjzpfyGm;w,fqkdwJh tusOf;csKyfazmfjycsuf · wu,fvkd@odr,fqdk&if usL;vGefolrsm;&J@emrnfrsm;eJ@ olwkd@bmvkd@ wm0ef&Sdw,fvdk@ oHo, t0ifcH& w,fqdkwJh &Sif;vif;azmfjycsufeJ@ wu,fvkd@ usL;vGefolawGu tm%mydkifawG r[kwf&if 'Dyk~dKvfwOD;csif; (okd@ ) tzJG@awGu tpdk;&eJ@ b,fvkdqufpyfaew,fqdkwJh tao;pdwftcsuftvufawG · txl;ukd,fpm;vS,fqDukd wkdif=um;csufwifoGif;wJh tzJG@tpnf; 'grSr[kwf wOD;csif;&J@emrnfeJ@ vdyfpm tjynfhtpHk tr+rsm;ukdukdifwG,fjcif; (Handling of cases) w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_awGtwGuf wdkif=um;wJhtr_awGudk oufqdkif&mtpdk;& rsm;xHv$Jajymif;ay;tyfygw,f? tpdk;&awGudk tr_awGeJ@ywfouf+yD; pHkprf;ppfaq;csufawG&J@wdk;wufr_awGeJ@ &v'fawG/ usL;vGefolawGudk b,fvdkppfaq;&Hk;wifta&;,lxm;w,f/ um,uH&Sif&J@ rdom;pkawGudk b,fvdk avsmfa=u;rsdK; axmufyHhay;tyfxm;w,fqdkwJh tcsufawGyg0ifwJh owif;tcsuftvufawGeJ@twl ta=umif; jyef=um;zkd@ wkdufwGef;xm;ygw,f? 26
  • 33. ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf; (Urgent appeals procedure) txl;ukd,fpm;vS,fu w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJh uGyfrsufawmhrSm jrifomwmudk pkd;&HG@wJh tr_awGtwGuf ta&;ay:t,lcHrsm; wifoGif;Ekdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu toufqHk;&_H;r_rsm;ukd um uG,fzkd@ 0ifa&mufpGufzufEkdifygw,f? 'DtajctaeawGrSm owfjzwfzdk@ +cdrf;ajcmufr_awG/ ao'%fusrsm;udk uGyfrsufawmhr,fhtwGuf pkd;&drfr_awG/ txufrSmazmfjyxm;+yD;wJh tcsufawGtygt0if ao'%feJ@ywfouf+yD; jyÏmef;xm;wJh ekdifiHwumowfrSwfcsufawGudk csdK;azmufr_awGyg0ifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu w&m;0if &Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJh uGyfrsufcH&zdk@ +cdrf;ajcmufcHae&olrsm;ukd tœ&m,f&SdaewJh EkdifiHuae u,f xkwf&Sif;vif;+yD;a=umif; owif;ykd@csufawG &&Sd+yD;wJhtcgrSmvnf; tpkd;&awGqDukd ta&;ay: t,lcHv$mawG ay;ydk@Ekdifygw,f? ta&;ay:t,lcHv$mawG vJ$ajymif;wifoGif;wJhtcg txl;ukd,fpm;vS,fu oufqdkif&mtpdk;&rsm;udk atmufyg tcsufrsm; wdkufwGef;ygw,f · +cdrf;ajcmufcH&olrsm; (okd@ ) uGyfrsufcH&EkdifwJh tœ&m,f&Sdaeolrsm;udk xda&mufwJh tumtuG,fay;a&; aocsmapzkd@ · vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awGtwGuf vGwfvyf+yD;r#wwJh pHkprf;ppfaq;a&; tjynfht0taumif txnfazmfa&; · w&m;vufvGwf uGyfrsufr_awG usL;vGefolrsm;udk w&m;Oya't& ta&;,la&; · um,uH&SifawG&J@ tcGifhta&;awG umuG,fay;a&;eJ@ · aqmif&GufaewJhtqifhwdkif;udk txl;ukd,fpm;vS,fukd qufvufowif;ydk@ wifjya&;rsm;jzpfygw,f? tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;eJ‹ tr+rsm;udktao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif; (Replies from governments and clarification of cases) txl;ukd,fpm;vS,fu tpkd;&qDu aemufqufwJGowif;tcsuftvuf tjynfhtpHkukd (okd@ ) tr_jzpfpOf wdkif=um;csuf&J@ rlvZmpfjrpfudk awmif;cHEkdifygw,f? vl@tcGifhta&;csdK;azmufr_awG/ vwfwavm jzpf+yD;om; tr_awGtwGuf bufrvdkufwJh tjynfht0pHkprf;ppfaq;r_wck qufvufvkyfaqmifzkd@/ w&m;0if &Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_ usL;vGefolrsm;udk w&m;Oya't& ta&;,lzkd@eJ@ um,uH&Sif&Jh rdom;pk awG&J@ tcGifhta&;awGudkumuG,fay;zkd@ tpdk;&w&yf&J@wm0ef&Sdr_udk txl;udk,fpm;vS,fu tm&Hkpkduf apmifh=unfhygw,f? 'DtajccHvkdtyfcsuftm;vHk;ukd taumiftxnfazmf jznfhqnf;+yD;rSom tr_wckudk ydwfEkdifygw,f? 27
  • 34. ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m (Questionnaire) tusOf;&Hk; (okd@ ) Oya'rJhuGyfrsufr_awGukd owif;ykd@ wkdif=um;csufawGtwGuf tr_awGwkdif=um;wifjywm vG,fulacsmarG@apzkd@ txl;udk,fpm;vS,fu (ukvor~ vl@tcGifhta&; r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeuf pmrsuEm (ttp://www.unhcr.ch/tml/menu2/7/b/execut/exequest.htm) ay:rSm&Ediw) pHðyyHpwck fS h h h k f hJ kH jyifqifxm;ygw,f? taxGaxG (General) r=umao;cifu aumfr&Sifudkwifjyxm;wJh tpD&ifcHpmrSm txl;udk,fpm;vS,fu qufvufvkyfaqmifzkd@ vdktyfwJh “txl;tm&Hkpkdufp&m” ajcmufckudk tom;ay;az:jyxm;ygw,f? tJ'gawGuawmh · vufeufudkifyËdyQrsm;twGif; touf&SifaexkdifcGifhqdkif&m tcGifhta&;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm;/ · vHkðcHa&;wyfzJG@rsm;. owfjzwfr_rsm; (okd@ ) wkdufcdkufr_a=umifh aoqHk;r_rsm;/ · tpkd;&eJ@yl;aygif;vkyfaqmifwJh (okd@ ) cGifhðycsuft&vkyfaqmifwJh oD;jcm;udk,fykdifwyfzJG@rsm;eJ@ jynfol@ ppftkyfpkrsm;rS usL;vGefaom csdK;azmufjcif;rsm; · usL;vGefcHum,uH&Sifrsm;&J@ tcGifhta&;rsm;/ avsmfa=u;eJ@ jypf'%frS vGwf+idrf;uif;vGwfcGifh · uav;oli,frsm;&J@ touf&Sifaexkdifr_qkdif&m tcGifhta&;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm; · ukvor~vl@tcGifhta&;qkdif&mtzJG@rsm;eJ@ yl;aygif;aqmif&Gufolrsm;/ vl@tcGifhta&;umuG,f jr‡ifhwif olrsm;tay: usL;vGefaom csdK;azmufr_rsm;eJ@ · ao'%f tjypfay;jcif;qkdif&mrsm; jzpfygw,f? tpD&ifcHpmxJrSm w&m;Oya'pdk;rdk;a&; tm%mykdifrsm;&J@ tiftm;tvGeftu|HoHk;r_rsm;eJ@ ywfoufwmawG/ oufqdkif&mEkdifiHawGrSm touftœ&m,f +cdrf;ajcmufcH&olrsm;tm; u,fxkwfae&majymif;a&$@ay;wmawG/ trsdK;orD;rsm;b0qdkif&mtcGifhta&;rsm;/ touf&SifcGifhqkdif&mtcGifhta&;awGeJ@ vdifykdif;qdkif&mtcGifhta&; awG csdK;azmufcH&wmawGeJ@ ywfoufwJh wdkufwGef;t=uHay;csufawG yg0ifygw,f? 28
  • 35. ESdyfpufn‡if;yrf;r+qdkif&mtxl;ukd,fpm;vS,f SPECIAL RAPPORTEUR ON TORTURE aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1985/ 33 t&twnfðy csrSwfonf vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf (Mandate and working method) txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfykdifcGifhu (1948) uBmhvl@tcGifhta&; a=unmpmwrf;/ (1966) tjynfjynfqdkif&m EkdifiHa&;ESifh taxGaxGvlr_tcGifhta&;rsm;qdkif&m oabmwlnDcsuf&J@ tykd'fcJG 4 / 6 / 14 / 15 eJ@ (tESdyfpuf rcH&zkd@eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;ñuwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_rsm;rS uif;vGwf ykdifcGifhawGudk tmrcHcsufay;wJh) (1984) ESdyfpufn‡Of;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_rsm;rS umuG,fwm;qD;r_qdkif&m nDvmcHay:rSm t"dutm;jzifh tajccHygw,f? ykdodomxif&Sm;wJh ESdyfpufn‡Of;yrf;wJh tr_awGtjyif atmufazmfjyyg tr_awGuvJ txl;ukd,fpm;vS,fu ESdyfpufn‡if;yrf;r_rsm;tjzpfowfrSwfwJh tjcm;tr_awG&J@ erlemawGyJjzpfygw,f? &kyfykdif;qkdif&mESdyfpufr+rsm; (Physical torture including) tvif;a&mifeJ@ toHtvGeftu|HtoHk;ðy+yD;ESdyfpufr_/ xl;jcm;wJhaq;0g;rsm;oHk;+yD; ESdyfpufr_ (Oyrm-tefapwJh apomorphine eJ@ touf&SLusyfapwJh curare aq;rsm;toHk;ðyr_)/ umv&Snf tem;r,l rtdyfpufapr_/ umv&Snf tpmrau|;yJxm;r_/ umv&Snf wukd,f&nfoef@&Sifa&;rvkyfapr_/ umv&Snf aq;0g;ukocGifh ray;r_/ w&m;0iftrdef@csrSwfxm;wJh ukd,fxdvufa&muftjypf'%fay;r_/ csKyfaESmifcH&pOf t"RðyusifhcH&r_eJ@ vdifykdif;qdkif&mapmfum;cH&r_rsm;yg0ifygw,f? pdwfydkif;qdkif&m n‡if;yrf;EdSyfpufr+rsm; (Psychological or mental torture including) vHk;vHk;vsm;vsm; txD;usefapjcif;eJ@ todt=um;ykdif;qkdif&m tm&HkcHEkdifr_rsm;rS uif;a0;apjcif; (wu,fvkd@ 'DtajctaeawGrSm tcsdef=umvmwmeJ@tr# jyif;xef+yD;wcgw&H ukoajymif;vJr&EdkifawmhwJh pdwfydkif;qdkif&m c|dK@,Gif;r_/ ynma&;qdkif&meJ@ pdwfcHpm;wkef@jyeffr_qkdif&mjyoemawG jzpfay:apEkdifygw,f?)/ tcsdefeJ@ae&m twd tus cef@rSef;r&EkdifwJh tjrJwrf; ra&&mwJh (r=umc%qdkovkd ae&majymif;csKyfaESmifcH&jcif;) tajctaerSm csKyfaESmifcH&jcif;/ rdom;pkaqGrsdK;rsm;udk ESdyfpufowfjzwf&ef +cdrf;ajcmufcH&jcif;/ vHk;0 OayQmðycH&jcif;/ (wu,f owfawmhr,fhyHkpHrsdL;eJ@ ) [efaqmifuGyfrsufcH&jcif;rsm;eJ@ rdom;pkaqGrsdK;rsm; aysmufqHk;aer_wdk@jzpfygw,f? txl;udk,fpm;vS,f&J@ vkyfief;aqmif&GufcsufawGuawmhatmufygtwdkif;jzpfygw,f · vQH,Hk=unfEdkifavmufwJh owif;tcsuftvufawGudk tpdk;&rsm;/ txl;ðytzJG@tpnf;rsm;/ tpdk;& twGif; tzJG@tpnf;rsm;eJ@ tJef*sDtdkrsm;xHrSawmif;cHjcif;eJ@ vQHaqmif&Gufjcif; 29
  • 36. · tpkd;&rsm;xH (olwdk@&J@tajctaeay:rSm ajz&Sif;aqmif&Gufay;zkd@u txl;udk,fpm;vS,f&J@ vkyfydkifcGifh xJrSm ygaewJhtwGuf) pkd;&drfa=umifh=u&olrsm;&J@ tajctaeudk &Sif;vif;azmfjyzkd@ ta&;ay: arWm&yfcH csufrsm; ydk@ay;ygw,f? · txl;ukd,fpm;vS,fu (ol@vkyfykdifcGifhtm%mxJrSmoufa&mufwJh) 'Dvkdtr_rsdK;awG jzpfyGm;r_rS um uG,fzkd@twGuf w&m;0iftkyfcsKyfa&;t& ta&;,laqmif&Gufcsuf owif;tcsuftvufawGudk tpdk;& awGqDukdvJ$ajymif;ay;ykd@ygw,f? · oufqkdifwJhtpdk;&&J@ todtrSwfðyr_ay:rlwnf+yD; uGif;qif;awG@qHkavhvmr_awG qufvkyfygw,f? tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; ESdyfpufn‡if;yrf;cH&oleJ@ywfoufwJh owif;tcsuftvufawGudk tenf;qHk; atmufygowif;tcsuftvuf rsm;yg0ifwJh wdkif=um;csuftjzpf txl;ukd,fpm;vS,fqD a&;om;wifjy&rSmjzpfygw,f · (ESdyfpufcH&wJh) um,uH&Sif&Jh ukd,fa&;tcsuftvuf tjynfhtpHk · ESdyfpufr_ jzpfyGm;wJh ae@pJG (tenf;qHk; ESpfeJ@ v udk azmfjy&rSm jzpfygw,f) · um,uH&Sif tzrf;cH&wJhae&meJ@ (odr,fqdk&if) ESdyfpufn‡if;yrf;r_jzpfwJh wnfae&m/ a'o · ESdyfpufn‡if;yrf;wmudk vkyfaqmifwJh tzJG@tpnf;rsm;ta=umif; azmfjycsuf · toHk;ðywJh ESdyfpufn‡if;yrf;wJhyHkpHeJ@ &v'ftjzpf '%f&mtemw&jzpfr_tay: tusOf;csKyfazmfjycsuf · wkdif=um;csuf tpD&ifcHpmwifwJh yk~dKvf/ tzJG@tpnf;&J@trnf (rl&if;r[kwfwJh) oifhawmfavsmufywfwJh b,ftaxmuftxm;rqkd&Jh rdWLrsm; (aq;ppfcsuf/ &JrSwfwrf; pojzifh) ESdyfpufr_udkazmfxkwfajz&Sif;&mrSm taxmuftyHhtjzpftoHk;0ifrJh tcsuftvufrsm;tjzpf yHhykd; wifjyay;&rSmjzpfygw,f? tr+rsm;ukdukdifwG,fjcif; txl;ukd,fpm;vS,fu olvQH&&SdwJh ESdyfpufn‡if;yrf;jcif;qkdif&meJ@ vl@tcGifhta&;csdK;azmufwJh tr_wckcsif;eJ@ oufqkdifwJh ,Hk=unfpdwfcs&wJh owif;tcsuftvuf tusOf;&Hk;oHk;oyfcsufawGukd oufqkdif&m tpkd;&qDukd vJ$ajymif;ay;tyfygw,f? 30
  • 37. olu (oufqdkif&m) tpdk;&udk atmufygtwdkif; arWm&yfcHygw,f · wdkif=um;csufawGudk pHkprf;ppfaq;ay;zkd@eJ@ tJ'Du&wJh oifhawmfwJhowif;tcsuftvufawGudk ol@qDydk@ay;zdk@ · &mxl;/ XmeeJ@ tqifhukdr=unfhyJ ESdrfpufn‡if;yrf;r_twGuf tjypf&Sdolrsm;udk oifhawmfwJhta&;,lr_ awGvkyfzdk@ olwdk@udk&Hk;wifw&m;pJGqdkzkd@ · 'DvkdESdyfpufn‡if;yrf;r_rsdK; xyfray:aygufatmif umuG,fzkd@twGuf xda&mufwJh ta&;,laqmif&Gufr_ rsdK;awGvkyfzkd@ · EdkifiHwum pHE_ef;rsm;eJ@avsmfnDpGm (tESdyfpufcH) um,uH&SifeJ@ rdom;pkaqGrsdK;om;csif;rsm;udk avsmfa=u;ay;zkd@ ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf; txl;ukd,fpm;vS,fu wOD;wa,muftzrf;cH&a=umif;eJ@ tJ'DwOD;wa,muf tESdyfpufcH&zkd@ pkd;&drf&wJh tajc tae&Sdw,fvkd@ owif;tcsuftvuf&wdkif; ta&;ay:t,lcHwifEkdifygw,f? t,lcHv$mudk ESdyfpufn‡if;yrf;r_ &yfwef@zkd@/ umuG,fzkd@ wduswJh&nf&G,fcsufeJ@twl tr_ay:rSmtm&Hkpkdufzkd@ oufqkdifwJhtpkd;&qDukd ykd@ay; ygw,f? 'Dvkdtr_rsdK;awGrSm ESdyfpufn‡if;yrf;r_jzpfwJh/ jzpf+yD;wJh wu,fhtaxmuftxm; rvdktyfygbl;? txl; udk,fpm;vS,fuom wOD;wa,muftrSefwu,f xdef;odrf;cH&w,f/ ESdyfpufcH&zkd@ &Sdavmufw,fqdkwJh ,Hk=unf&avmufwJh tajccHtcsuftvufawG ygvm;qdkwmukd qHk;jzwfygw,f? ESdyfpufn‡if;yrf;cH&r+a-umifh aoqHk;r+rsm;udk w&m;0if&Hk;rwifyJ/ tusOf;&Hk; (okd‹) Oya'rJhuGyfrsufr+rsm;qkdif&m txl;ukd,fpm;vS,fu ukdifwG,fygw,f? tpkd;&rsm;qDrS ta-umif;jyef-um;csufrsm;eJ‹ tr+rsm;udktao;pdwf &Sif;vif;azmfjyjcif; tpdk;&rsm;qDu jyef=um;csufrsm;udk qufvufaqmif&Guf taumiftxnfazmfzkd@twGuf tcsuftvuf &if;jrpfrsm;udkazmfjyzkd@ awmif;cHygw,f? tawmif;cH&&if 'DqufoG,fta=umif;=um;csufeJ@qdkifwJh aqG;aEG; csufawGay:rSm txl;ukd,fpm;vS,fu ed*Hk;csKyfoHk;oyfr_wckðyvkyf+yD; oufqdkif&mtpkd;&awGqDukd t=uHðy awmif;qdkcsufrsm;ay;ykd@ygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu vufeufukdiftzJG@tpnf;rsm;uusL;vGefwJh ESdyfpufn‡if;yrf;r_tygt0if vl@tcGifhta&; csdK;azmufr_awGudk oifhawmfwJhae&mrSm todtrSwfðyrSwfwrf;ðyxm;ygw,f? 'gayr,fh txl;ukd,fpm;vS,fu ESdyfpufn‡if;yrf;r_ wkdif=um;csufawGudk tpdk;&rsm;/ EdkifiHwumvl@tcGifhta&; pHE_ef;rsm;eJ@udkufnDwJh wm0ef&Sdol tm%mydkiftzJG@tpnf;rsm; qDukdom vJ$ajymif;ay;tyfygw,f? 31
  • 38. ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m ESdyfpufn‡if;yrf;r_qdkif&mtr_awGudk owif;ykd@wkdif=um;csufawGtwGuf tr_awGwkdif=um;wifjywm vG,ful acsmarG@apzkd@ txl;udk,fpm;vS,fu (ukvor~ vl@tcGifhta&;r[mrif;=uD;&Hk; tifwmeuf pmrsufESm (http://www.unhchr.ch/html/menu2/7/b/torture/torquest.htm) ay:rSm&EdkifwJh) pHðyyHkpHwck jyifqif xm;ygw,f? taxGaxG (2001) ukvor~taxGaxGnDvmcHudk wifoGif;wJh txl;ukd,fpm;vS,f&J@ =um;jzwftpD&ifcHpmxJrSm w&m;0ifeJ@ w&m;r0if vGwf+idrf;uif;vGwfcGifhrsm;ukdtqHk;owfzkd@ t=uHðywdkufwGef;csuf 12 csuf yg0ifygw,f? aumfr&SifukdwifwJh txl;udk,fpm;vS,f&J@ tpD&ifcHpmxJrSm jy±emESpfckukd wifjyxm;ygw,f? yxrwcku ESdyfpufn‡if;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcs qufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_rsm;rSumuG,fwm;qD;r_qdkif&m (ppfyJGumvtwGif;rSmawmif &kyfodrf;/ ajymif;vJ/ tcsdefqJG/ ESdrfhcs r&EkdifwJhvl@tcGifhta&;rsm;yg0ifwJh) tcGifhta&;rsm;eJ@ 'kwd,wcku (txl;ukd,fpm;vS,f&nfrSef;wJh) ESdyfpuf n‡if;yrf;r_eJ@ tjcm;&ufpuf=urf;=uKwfwJh/ vlom;rqefwJh (okd@ ) ESdrfhcsqufqHr_ (okd@ ) jypf'%fay;r_ rsm;udk (tpdk;&rsm;eJ@ tJef*sDtkdrsm;qDrSvQH&&SdwJh pdwfcs,Hk=unf&avmufwJh owif;tcsuftvufrsm;t&) umuG,f wm;qD;zkd@ &nf&G,fwJh vkyfxHk;vkyfenf;xlaxmifr_eJ@ vufawG@toHk;ðyr_awG qef;ppfavhvma&;udk qufvkyfzkd@ jzpfygw,f? 32
  • 39. bmoma&;vGwfvyfcGifheJ‹ ,Hk-unfr+vGwfvyfcGifhqkdif&m txl;ukd,fpm;vS,f SPECIAL RAPPORTEUR ON FREEDOM OF RELIGION OR BELIEF aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1986/20 t&csrSwfonf vkyfykdifcGifhvJ$tyfr+rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf bmoma&;vGwfvyfcGifheJ@ ,Hk=unfr_vGwfvyfcGifhqdkif&m txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfykdifcGifhu (1948) uBmh vl@tcGifhta&;a=unmpmwrf;/ eJ@ (1966) tjynfjynfqdkif&m EkdifiHa&;ESifh taxGaxG vlr_tcGifhta&;rsm; qdkif&m oabmwlnDcsufay:rSm t"dutm;jzifh tajccHygw,f? uBmtESH@rSmjzpfyGm;wJh jy±emrsm;/ tpkd;& rsm;&J@ ta&;,laqmif&Gufr_rsm;eJ@ (1981) bmoma&;eJ@ ,Hk=unfouf0ifr_udktajccHwJh ESdrfhcsqufqHr_eJ@ bmoma&;t& tpGef;a&mufwJh yHkpHtm;vHk;ukd z,f&Sm;&Sif;vif;a&; a=unmcsuftay: 0da&m"djzpfr_rsm;udk txl;ukd,fpm;vS,fu pHkprf;ppfaq;+yD; 'Dtajctaersm;twGuf ðyjyifta&;,lr_rsm;udk wdkufwGef;t=uHðy ygw,f? bmoma&;eJ@ ,Hk=unfouf0ifr_udktajccHwJh ESdrfhcsqufqHr_eJ@ bmoma&;t& tpGef;a&mufwJh csdK;azmufwJh yHkpHckepfrsdK;udk txl;udk,fpm;vS,fu trsdK;tpm;cJGjcm;owfrSwfay;ygw,f? tJ'gawGuawmh bmoma&;eJ‹ ,H-k unfrqi&mudprsm;ay: ESrcszEyrrvkya&; pnf;rsO;rsm;udk csKd ;azmufjcif;rsm; + kd f P d hf d dS f + f f Oya'vkyfxHk;vkyfenf;awG/ rl0g'awG/ ESdrfhcscJGjcm;wJh vufawG@vkyfaqmifr_awGeJ@ (u) bmoma&;eJ@ ,Hk=unf ouf0ifr_t& xl;jcm;wJhvl@tzJG@tpnf;awG (txl;ojzifh tJ'Dvl@tzJG@tpnf;awGu vlenf;pk (okd@ ) w&m;0if jyXmef;xm;wJh bmoma&; (okd@ ) w&m;0iftodtrSwfðy xm;wJhbmoma&;udk rukd;uG,fwJhvlenf;pkeJ@ (c) xHk;wrf;pOfvm/ bmoma&;t&eJ@ ,Hk=unfr_tay: tajccHwJh trsdK;orD;rsm;tay: qef@usifr_tay: qef@usif wJh v_yf&Sm;vkyfaqmifr_awG bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfr+qdkif&mudpPrsm;ay: onf;cHa&; pnf;rsOf;rsm;udk csdK;azmufjcif;rsm; 'gawGu EkdifiHeJ@vl@tzJG@tpnf;ay: bmoma&;t& tpGef;a&mufr_awG/ txl;ojzifh bmoma&;eJ@ ,Hk=unf ouf0ifr_tay:/ tpkd;&r[kwfwJh EkdifiHa&;-bmoma&;tzJG@awGeJ@ oifhawmfqufpyfaewJh aqmif&Gufr_awG/ bmoma&;tpGef;a&muf0g'&J@ jy±emeJ@qufpyfaewJh txif&Sm;qHk; azmfjya=unmcsufawGtjyif bmoma&; wif;rmr_udk wGef;tm;ay;0g'jzef@ay;aewJh owif;u¾tygt0if ta&;,laqmif&GufcsufawG/ rl0g'awG/ vufawG@vkyfaqmifcsufawG 33
  • 40. awG;ac:r+qdkif&m/ ,Hk-unfcsufqkdif&m bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfouf0ifr+qdkif&m vGwfvyfcGifhrsm;udk csdK;azmufjcif;rsm; 'gawGu rl0g'awG/ Oya'vkyfxHk;vkyfenf;awG/ vufawG@udPawG/ ,Hk=unfr_qkdif&m&nfrSef;csuf pnf;rsOf;awGeJ@ xdyfwkdufjzpfaewJh ta&;,laqmif&GufcsufawGeJ@ wOD;csif;&J@ bmoma&;ukd;uG,fr_/ ,Hk=unfr_udk qufvuf xdrf;odrf;cGifheJ@ ajymif;vJcGifhqdkif&m vGwfvyfcGifhawGjzpfygw,f? wOD;csif;&J‹ bmoma&;eJ‹ ,Hk-unfr+qdkif&mudpPrsm;ay: (rnfonfhbmomudk;uG,f a-umif;) a-unmykdifcGifhudk csdK;azmufjcif;rsm; 'DxrSm wOD;csif;&J@bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&mudPrsm;tay: xdef;csKyfr_awG/ 0ifa&mufpGufzufr_awG/ wm;jrpf J [ef@wm;r_awGeJ@ uef@owfr_awG yg0ifwJhrl0g'awG/ Oya'eJ@ vkyfxHk;vkyfenf;awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,l aqmif&GufcsufawG yg0ifygw,f/ bmoma&;eJ‹ywfoufwJh ydkifqdkifr+rsm;tay: cef‹cJGykdifcGifhukd csdK;azmufjcif;rsm; 'gawGu (twif;tusyftodrf;cHxm;&wJh bmoma&;qdkif&m ykdifqkdifr_twGuf avsmfa=u;yHkpHt& r[kwfyJ) bmoma&;ydkifqdkifr_twGuf pDrHaqmif&Gufr_qdkif&m vGwfvyfcGifhudk xdcdkufapwJh/ ukd;uG,f&mae&m (AvD/ bk&m;/ bk&m;&Sdcdk;ausmif;/ 0wfðyausmif;qDudk twm;tqD;awG/ ydwfyifcH&wmawG/ aemufvdkufukd;uG,fol ta&twGufuef@owfcH&wmawG) oGm;EkdifcGifhukdjiif;y,fcH&wmawG/ udk;uG,f&m ae&mudk tcGeftaumuf taumufcH&wmeJ@ 0wfðyudk;uG,f&mtaqmuftOD;awG/ ocõsKif;awG/ bmoma&;ausmif;awG zsufqD;cH&wm awGtjyif (bmoma&;tvkyfawGtygt0if) bmoma&;qdkif&m ydkifqdkifr_awGudk odrf;,lwmawGyg0ifwJh rl0g'awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,laqmif&GufcsufawGjzpfygw,f? (bmoma&;acgif;aqmifawGeJ‹ opPm&SdolawG)&J‹ &kyfykdif;qkdif&m *k%foduQmeJ‹ usef;rma&;tay: csdK;azmufjcif;rsm; 'gawGu +cdrf;ajcmufr_awG/ (u|efðyr_/ t"Rðyusifhr_/ zrf;qD;r_eJ@ xdrf;odrf;xm;r_/ twif;tusyf tajctae a=umifh aysmufqHk;oGm;r_awG/ ao'%ftjypfay;r_awG/ uGyfrsufjcif;eJ@ owfjzwfwmawGtygt0if) rw&m; qufqHcH&wmawGtwGuf rl0g'awG/ vufawG@udPawGeJ@ ta&;,laqmif&GufcsufawG trsdK;orD;rsm;tay: csdK;azmufr+rsm; 'gutxufazmfjyyg csdK;azmufr_trsdK;tpm;ajcmufck&J@ trsdK;orD;rsm;eJ@qdkifwJh wdusxl;jcm;wJh avsmufxm; csufawGudk &nfn$ef;ygw,f? 34
  • 41. tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; tedrfhqHk;tajccHvdktyfcsufawGu atmufazmfjyygawGeJ@udkufnD&rSmjzpfygw,f · wdkif=um;wifjycH um,uH&Sifrsm;&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf · wdkif=um;wifjycH usL;vGefolrsm;&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf · wdkif=um;wifjyr_ ðyvkkyfwJhtzJG@tpnf;awG/ woD;yk~vawG&J@ (trnf/ ae&yfpojzifh) azmfjycsuf · csdK;azmufr_ jzpfyGm;cJhwJh jy±em&J@ aemufqufwJGtajctaersm;tay: tao;pdwf &Sif;vif;azmfjy csufawG yg0ifygw,f? taxGaxG txl;udk,fpm;vS,fu aumfr&SifudkwifjywJh +yD;cJhwJhvuf&SdtpD&ifcHpmtjyif (pydefEkdifiHr'&pfòrd@rSm 2001 ckESpfu usif;ycJhwJh) bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&m vGwfvyfcGifh/ onf;cHr_eJ@ cJGjcm;ESdrfhcsjcif;rðywJh qufqHa&; pojzifheJ@ qufEG,fwJh ausmif;ynma&;qdkif&m EkdifiHwumtwdkifyifcHnDvmcH&J@ aemufqHk;taxmuftxm; tcsuftvufudkvnf; yHhykd;ay;ygw,f? tpD&ifcHpmxJrSm bmoma&;eJ@ ,Hk=unfr_qdkif&m vGwfvyfcGifh/ bmoma&;t&eJ@ xHk;wrf;pOfvmt&ay:rlwnfwJh trsdK;orD;rsm; tajctaetay: avhvmoif=um;a&; vJyg0ifygw,f? txl;udk,fpm;vS,fu ,Ofaus;r_awG/ xHk;wrf;pOfvmawGu trsdK;orD;rsm;&J@ tcGifhta&; qdkif&mawGeJ@ wef;wl&Sdoifhw,fqkdwmudk tav;ay;xm;ygw,f? oifhawmfavsmufywfwJh ukvor~ vkyfief; ,œ&m;tm;vHk;u bmoma&;eJ@ xHk;wrf;pOfvmt& trsdK;orD;rsm;tm; epfemapr_udk wdkufzsufzkd@ tpDtpOf wckukd csrSwfoifhw,fvkd@ txl;udk,fpm;vS,fu ol@&J@wkdufwGef; t=uHðycsufxJrSm xyfrHwifjyygw,f? 35
  • 42. uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ‹ uav; npfnrf; "gwfyHk/ pmay/ AD'D,dk/ &kyf&Sif qdkif&mudpPrsm;twGuf txl;ukd,fpm;vS,f SPECIAL RAPPORTEUR ON THE SALE OF CHILDREN, CHILD PROSTITUTION AND CHILD PORNOGRAPHY aumfr&SifqHk;jzwfcsuf 1990/68 t& csrSwfqHk;jzwfonf vkyfykdifcGifhvJ$tyfr_rsm;ESifh tvkyfvkyfyHkenf;pepf txl;ukd,fpm;vS,f&J@vkyfydkifcGifhu uav;oli,frsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav; npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sifrsm;&J@ jzpfyGm;yHktajccHtcsuftvufrsm;udk avhvmzkd@tjyif 'DvkdtvJGoHk;pm;r_ rsm;udk [ef@wm;zkd@twGuf wdkufwGef;t=uHðycsufrsm;ðyvkyfEkdif&ef &nf&G,fygw,f? txl;udk,fpm;vS,f&J@ vkyfydkifcGifhu uav;oli,frsm; txl;ojzifh (1989) uav;oli,frsm;tcGifhta&;qkdif&m nDvmcHeJ@ 'g&J@ (a&G;cs,fcGifh&SdwJh/ vkyfcsifrSvkyfvkyfp&mvkdwJh) oabmwlnDcsuf pmcsKyftjzpf (ar 2000 ckESpfrSm pwif csrSwf+yD; 2002 ZM0g&DrSm touf0ifwJh) uav;oli,frsm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif qdkif&m tjynfjynfqdkif&m vl@tcGifhta&; vkyfief;abmiftwGif; taumiftxnf azmfygw,f? txl;ukd,fpm;vS,f&J@ vkyfief;wm0efawGu atmufygtr_awGrSm ta&;,laqmif&Gufzdk@jzpfygw,f · uav;rsm;tm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif · rdbtkyfxdef;r_atmuf/ tzJG@tpnf;rsm;/ 0efaqmifr_vkyfief;rsm;/ ausmif;rSmxdef;odrf;xm;pOf pojzifh w&m;0iftkyfxdef;olrsm; vufwGif; (odk@ ) uav;oli,ftm; tkyfxdef;ol rnfolrqdk. vufwGif;&SdpOf uav;rsm;tm; vdifykdif;qkdif&m tvJGoHk;pm;ðyr_ · rnfonfh &nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;ukeful;jcif; · txufazmfjyyg rnfonfh usL;vGefr_rsm;rSmrqdk uav;oli,frsm; tœ&,ft=uD;tus,f&Sdaer_ t"dy`m,fzGifhqdkcsufrsm; atmufygt"d`m,fzGifhqdkcsufrsm;u uav;oli,frsm;a&mif;csjcif;/ uav;jynfhwefqmeJ@ uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&SifudPawGtwGufcsrSwfwJh (a&G;cs,fcGifh&SdwJh/ vkyfcsifrSvkyfvkyfp&mvkdwJh) pmcsKyf/ tydk'fcJG 2 t&csrSwfxm;wmjzpfygw,f? · uav;a&mif;csr_rsm;-aiGa=u;twGufeJ@ tjcm;rnfonfh &nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;oli,fu rnfolwOD;csif; (okd@ ) tkyfpkrsm;&J@vJ$ajymif;cH&wJh rnfonfhvkyf&yfrqkd (uav;a&mif;csjcif;uul;oef; 36
  • 43. a&mif;0,fjcif;qdkif&m tjrwfxkwfr_&nf&G,fcsufrsm;/ &mZ0wfr_qdkif&mvkyfief;awGtwGuf/ awmif;&rf; jcif;twGuf/ vufeufukdifyËdyQrsm;twGuf/ t"Rvkyftm;twGuf/ tm;upm;twGuf/ arG;pm;jcif; twGuf/ tdrfaxmifa&;twGuf/ olwkd@&J@cýmudk,f tpdwftydkif;rsm;twGufeJ@tjcm;aom &nf&G,fcsuf rsm;twGuf toHk;cszkd@ ) yg0ifygw,f? · uav;jynfhwefqm- aiGa=u;twGufeJ@ tjcm;rnfonfh&nf&G,fcsuftwGufrqdk uav;oli,ftm; vdifykdif;qkdif&m vkyfief;rsm;twGuf toHk;csr_ · uav;npfnrf; pmay/ "gwfyHk/ AD'D,dk/ &kyf&Sif-rnfonfhenf;vrf;t& wifqufr_rsm;rqdk uav;oli,f yg0ifywfoufaewJh trSefwu,f (okd@ ) [efjy vdifydkif;qdkif&m &Sif;&Sif;vif;vif; vkyfaqmifr_rsm; (odk@ ) t"dutaeeJ@ vdifydkif;qdkif&mEd_;qGzdk@ &nf&G,fcsufrsm;twGuf uav;oli,f&J@ vdifykdif;qdkif&m tpdwf tydkif;awGudkazmfjywJh rnfonfhwifqufjyojcif;rsm;rqdk tr+wckcsif;pDudk avhvmqef;ppfjcif; qufoG,faqmif&Gufcsuf (wdkifwef;zdk@twGuf) twGuf atmufygowif;tcsuftvufawG yg0if&rSm jzpfygw,f? · a,bl,s owif;tcsuftvuf? vlb,fESpfa,muf yg0ifw,f/ a,muFsm;av; i,fi,fvm;/ vlydsKaygufvm;/ rdef;uav;i,fi,fvm;/ tysdKaygufvm;/ tr_jzpfyGm;cJhwJh wdkif;jynf&J@emrnfeJ@ usL;vGefcH um,uH&SifawG bmvlrsdK;vJqdkwJh tcsufawG · oufqdkifolrsm;&J@ ukdk,fa&;taxmuftxm;? emrnftjynfhtpHk/ vdif/ arG;oU&mZf/ touf/ vlrsdK;/ (tqifajyr,fqdk&if) vlrsdK;pkaemufcH tcsuftvuf · wkdif=um;wJh csdK;azmufr_? ae@pJG/ ae&m/ tcsdefeJ@ tr_oGm;tr_vm/ yg0ifusL;vGefolta&twGuf/ usL;vGefcHum,uH&Sifu usL;vGefolukdodrod/ usL;vGefolbmvlrsdL;vJ/ tr_twGufwm0ef&Sdw,fvdk@,lq&olrsm; (tpkd;&eJ@ ywfoufol/ tpkd;&eJ@rywfoufol)? tr_twGufrsufjrifoufaoawG&Sdw,fqkd&if olwdk@emrnfawG/ touf/ usL;vGefcHum,uH&SifeJ@b,fvkdywfoufvJqdkwm&,feJ@ qufoG,fzkd@vdyfpmyg xnfhoGif; azmfjy ay;&rSmjzpfygw,f/ olwdk@u emrnfrazmfjyapcsifbl;qdk&if olwdk@uaqGrsdK;om;csif;awGvm;/ jzwfoGm; jzwfvmawGvm; pojzifh qdkwmawGawmh azmfjyay;yg? · um,uH&iu/ ol@rom;pku (ok@d ) ol@u,pm;aqmif&uay;olrnforqdu aqmif&ucwhJ tqifawG? Sf d kd f G f l k G f hJ h wdkif=um;csufudk oufqkdif&modk@ wifjy+yD;jyDvm; (okd@ ) rwif&ao;bl;vm;/ wifjy+yD;&if b,fwkef;uvJ/ b,foluwifwmvJ/ b,ftm%mydkifqD (odk@ ) b,fvkyfydkifcGifh&SdwJh tzJG@tpnf;ukdwifwmvJ/ tjcm; tqifhawG aqmif&Gufr_&Sdr&Sd/ tm%mykdifawGuaqmif&Gufxm;wJhtqifhawG/ tm%mydkifawG pHkprf; 37
  • 44. ppfaq;r_awG vkyfxm;rxm;/ vkyfxm;&if b,fvkdpHkprf;ppfaq;a&;trsdK;tpm;qdkwmeJ@ 'DpHkprf; ppfaq;r_ awG&J@wdk;wufr_eJ@ tajctaeudk azmfjyay;yg? · wdkif=um;csufwifjyol&Jh udk,fa&;taxmuftxm;? emrnf/ tqifhtwef; (woD;yk~v/ tzJG@tpnf;/ tJef*sDtdk/ tpdk;& pojzifh) qufoG,fEkdifwJh zkef;eHygwf 'grSr[kwf vdyfpm? tr+rsm;udkudkifwG,fjcif; txl;ukd,fpm;vS,fu tpkd;&awGudkjzpfcJhwJhtr_awG/ uav;awG&J@tcGifhta&;udk umuG,fay;Ekdifzkd@ tpdwf tydkif;wcktjzpf ta&;,laqmif&Gufr_eJ@ wm;jrpfydwfyifr_awGvkdtyfwJh tajctaeawGtay: tm&Hkpkdufapzkd@ &nf&G,fcsufeJ@twl oufqkdif&mtpkd;&qDukd pmawGay;ykd@ygw,f? wdkif=um;csufawGtwGuf aqmif&Gufxm;wJh pHkprf;ppfaq;r_ tao;pdwftcsuftvufawGukd wifjyyHhykd;ay;zkd@ txl;udk,fpm;vS,fu oufqdkif&mtpkd;& awGudk wdkufwGef;ygw,f? wu,fvdk@ txl;ukd,fpm;vS,fu ta=umif;jyefaqmif&GufcsufawGu auseyf tm;&p&mr&Sdbl;vkd@ ,lq&if olu usL;vGefcHum,uH&SifqDu 'grSr[kwf tjcm;&if;jrpfawGu wqifh aemufxyf owif;tcsuftvufawG&SmazGpkaqmif;ygw,f? ta&;ay:t,lcHqkdif&m vkyfxHk;vkyfenf; txl;ukd,fpm;vS,fu ta&;ay:t,lcHawGtay:rSm txl;ojzifh umuG,fwm;qD;zdk@ ta=umif;jycsufeJ@twl ta&;,laqmif&GufEkdif+yD; 'Dt,lcHawGudk oufqkdif&mtpkd;&&Jh oufqkdif&m 0ef=uD;XmeawGqDukd wdkuf&dkuf ay;ykd@Ekdifygw,f? txl;ukd,fpm;vS,fu wdkif=um;csufyg usL;vGefcH um,uH&SifawGeJ@ olwdk@&J@aqGrsdK;om;csif; awGqDutjyif tjcm;owif;&if;jrpfrsm;qDu ckdifrmwJh owif;tcsuftvufawG&SmazGEdkifygw,f? ppfwrf;ar;cGef;yHkpHv$m txl;udk,fpm;vS,fqDukd owif;tcsuftvufwifjywdkifwef;csifolawGtoHk;ðyEkdifzdk@ owif;tcsuftvuf yHkpHwckudk txl;udk,fpm;vS,f&J@ aumfr&SifqDwifwJh tpD&ifcHpm (UN document reference E/CN. 4/2002/88) rSm&Edkifygw,f? taxGaxG +yD;cJhwJhtpD&ifcHpmawGrSm uav;awGudk umuG,fay;&mrSm ta&;ygw,fvkd@,Hk=unf&wJh enf;vrf;awG (w&m;Oya'pepf/ ynma&;/ owif;u¾eJ@ rdom;pkpojzifh) &J@tcef;u¾awGudk txl;udk,fpm;vS,fu trsdK;tpm;cJG+yD;qef;ppfxm;ygw,f? txl;udk,fpm;vS,f&J@ tpD&ifcHpmawGu w&m;Oya'pepf/ owif;u¾/ ynma&;/ vlukeful;r_/ tdrfwGif;t=urf;zufr_eJ@ yk~dKvfa&;tajctaeawGyg0ifwJh t"dutaetxm;udk tm&Hkpkdufxm;ygw,f? (2002) rSm aumfr&SifudkwifwJhtpD&ifcHpmxJrSm txl;udk,fpm;vS,fu uav;rsm; tay: vdifykdif;qdkif&mtjrwfxkwfr_eJ@ HIV/AIDS ywfoufqufEG,fr_awGudk pOf;pm;oHk;oyfxm;+yD; 38
  • 45. (uav;oli,feJ@ t&G,fa&muf+yD;ol ESpfOD;pvHk; jynfhwefqmvkyfief;eJ@ywfouf&if ) uav;oli,frsm;u t&G,fa&muf+yD; olrsm;xufydk+yD; (&kyfykdif;qkdif&m tm;enf;csuft&eJ@ udk,fhukdukd,f b,fvdkumuG,f&rvJ qdkwJhA[kokweJ@ tawG@tñuH acgif;yg;r_awGa=umifh) Akdif;&yfpful;pufzkd@ tœ&m,fydkrsm;w,f qdkwmawG@&Sd xm;ygw,f? 39